SAKAEN, MANANGSAKA

Ti Hebreo a berbo a ga·ʼalʹ, a damo nga agparang iti Genesis 48:16 (‘alangonen’), addaan met iti kaipapanan a “sakaen wenno subboten,” kayatna a sawen, bawyen, subboten, wenno gatangen a bawyen ti tao, sanikua, wenno tawid ti kaasitgan a kabagian; naaramat met a tumukoy iti maysa a manangibales iti dara. (Sal 74:2; Isa 43:1) Nabatad a kastoy ti panagsasaganad ti maibilang a kaasitgan a kabagian a makin-obligasion ti panagbalin a manangsaka (Heb., go·ʼelʹ): (1) kabsat a lalaki, (2) uliteg, (3) anak a lalaki ti uliteg, (4) asinoman a sabali pay a lalaki nga asideg a kabagian ti pamilia.​—Le 25:48, 49; idiligyo ti panagsasaganad iti Nu 27:5-11; kitaenyo ti MANANGIBALES ITI DARA.

Iti sidong ti Mosaiko a Linteg, no ti maysa nga Israelita inlakona ti bagina iti pannakaadipen gapu iti kasasaadna iti panagbiag, isu mabalin a gatangen a bawyen ti manangsaka manipud pannakaadipenna. (Le 25:47-54) Wenno, no nailakona ti tawidna a daga, dayta a sanikua ket mabalin a gatangen a bawyen ti manangsakana, ket makapagsubli iti kukuana. (Le 25:25-27) Nupay kasta, saan a mabalin a sakaen ti banag a “naikeddengen,” “naikeddengen . . . a maipaay iti pannakadadael,” uray pay ti biag ti maysa a tao.​—Le 27:21, 28, 29; kitaenyo ti NAIKEDDENGEN (NAIPAAYEN) A BANAG.

Ti maysa a pagarigan ti tulagan a panangsaka babaen ti maysa a go·ʼelʹ ket masarakan iti libro ti Ruth. Idi impadamag ni Ruth nga isu nagadas iti talon ni Boaz, inyebkas ni Noemi a katuganganna: “Kabagiantayo ti lalaki. Maysa kadagiti manangsakatayo.” (Ru 2:20) Inawat ni Boaz daytoy a pagrebbengan ket namatalged iti tulag iti sanguanan dagiti ukom ken saksi a sakaenna ni Ruth, ngem inaramidna laeng dayta kalpasan a ti sabali pay nga as-asideg a kabagian ngem ni Boaz ket nagkedked iti daytoy a pribilehio.​—Ru 3:9, 12, 13; 4:1-17.

Ni Jehova kas Manangsaka. Babaen ti panangisakripisiona iti bugbugtong nga Anakna, immaniobra ni Jehova kas Manangsaka a mabawi ti sangatauan manipud iti basol ken ipapatay ken iti pannakabalin ti tanem. Daytoy nga Anak kinasapulan nga umay ditoy daga, nagbalin a “kas iti ‘kakabsatna’ iti amin a bambanag,” nakiraman iti dara ken lasag, iti kasta nagbalin nga asideg a kabagian ti sangatauan. (Heb 2:11-17) Isurat ni apostol Pablo kadagiti Kristiano: “Babaen kenkuana addaantayo iti pannakaluk-at babaen ti subbot baeten iti dara dayta.”​—Efe 1:7; idiligyo ti Apo 5:9; 14:3, 4; maipaay kadagiti kanayonan a detalye kitaenyo ti SUBBOT.