Mhan Wo Luẹ Emhin Bhi Obọ Osẹnobulua Nọn Ọman-emhin Nọn Ke Okhun Nẹ Nọnsẹmhan

IJIẸMHIN ESILI NIN ENE BIẸ MẸN RE ỌBHI OTỌ

Bhi ukpe 1957, ene biẹ mẹn da kpanọ sibhi Italy rẹ ha khian Kindersley bhi Saskatchewan bhi agbaẹbho ọsi Canada. Ọ bha sẹ bue gbe nin ele sẹbhi ọne agbaẹbho nan, ele da dọ luẹ ẹmhọanta. Iriọ oga nọnsi Jehova rẹ wo dọ kiẹn emhin kpataki bhi iẹnlẹn nọnsẹmhan. Ẹgheso, mẹn ki wo re ọle ha zọ ojiẹ ghe, mẹn lu iwẹnna ọsi “ọkanẹfan ọsi ẹgheso” beji mẹn ribhi ikpe elẹnlẹn, ranmhude beji mẹn ribhi obhokhan, mẹn wo ha deba ene biẹ mẹn gbe ẹghe nọn tanlẹn bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua.

Ene biẹ mẹn bha fe; ọrẹyiriọ, ele da sẹyẹ ha mun oga nọnsi Jehova kalo bhi iẹnlẹn. Bhi ọsi ijiẹmhin, bhi ukpe 1963, ele da khiẹn emhin nọnsele ne bunbun beji ele ha da miẹn igho rẹ sabọ yo usikoko nọn nẹ nin agbaẹbho kẹkẹ kugbe do bhi Pasadena, California, bhi agbaẹbho ọsi U.S.A. Bhi ukpe 1972, mhan da diọbhi Trail, bhi British Columbia, bhi agbaẹbho ọsi Canada dọ tẹmhọn Osẹnobulua man ẹbho ne zẹ urolo Italy. Eji ọne agbaẹbho ye ree sẹbhi 1,000 Kilomita (ebe sẹbhi imaili 620). Iwẹnna nan rẹ kpe otọ aba mẹn ha lu. Ọle bha ka nan si ọle okhun bhi isi iwẹnna, ranmhude ọle guanọ nin ọle manman ha miẹn ẹghe rẹ ha lu iwẹnna oga nọnsi Jehova.

Ijiẹmhin esili nin ene biẹ mẹn re ọbhi otọ nin mẹn bi ibhio mẹn nin ea nekẹle, manman wo ti mẹn bhọ. Ebi ene biẹ mẹn man mẹn le rẹ na bhi egbe obhokhan ha vade sẹyẹ wo rẹkpa mẹn ẹlẹnan. Emhin ọkpa nin ele man mẹn le nin mẹn i da yele a hi: Imẹn ha mun ẹmhọn oga nọnsi Jehova kalo bhi iẹnlẹn, Jehova i da fi mẹn ehọ a.—Mat. 6:33.

ẸGHE NIN MẸN RẸ MUNHẸN HA LU IWẸNNA OGA ỌSI ẸGHE REBHE

Bhi ukpe 1980, mẹn da re obhio mhan nin okhuo natiọle Debbie bhi amhẹn. Ọle wo manman ha mhọn-ose, yẹ mhọn emhanmhan nin ọle khu ọi bhi ẹkẹ agbotu. Mhan wo ha guanọ nin mhan lu iwẹnna oga ọsi ẹghe rebhe. Bhiriọ, uki ea ki gbera nin mhan bọ egbe, okhuo mẹn da munhẹn ha lu iwẹnna ọkanẹfan ọsi ẹghe rebhe. Ọ ki ribhi ukpe ọkpa nin mhan bọ egbe, mhan da diọbhi agbotu nan da guanọ urẹkpa, nin ibhio mhan i da manman bun, dọ ha ga bhi enin. Bhi enin, mẹn da deba okhuo ha lu iwẹnna ọkanẹfan.

Beji ẹghe ki rẹ ha khian, egbe ọne agbotu da wo lọ mhan. Mhan da ha guanọ nin mhan kpanọ sibhọre. Sokpan, mhan da ka taman ọfẹotughe nọnsẹmhan. Ọle da wo ta ẹmhọanta man mhan, ọle da yọle: “Bha yẹ deba ebezẹle nin iẹnlẹn da nọghọ bha. Ọnọghọ nin bha miẹn bha wo denọ ẹlo ọi. Ọkpakinọn, bha ha guanọ emhin esili bhi idia nin bha ye, ibha dẹ miẹn ọlẹn.” Adia nọn wo khẹke ọle re nin mhan. (Ps. 141:5) Mhan da wo re ẹjẹje re obọ rẹkhan adia nin ọle re nin mhan, yẹ dọ kere ghe, emhin esilil ne bunbun wo ha ribhọ nin mhan miẹn bhi ọne agbotu. Ibhio mhan ne bunbun bhi ọne agbotu da wo ha guanọ nin ele lu gbera eka nin ele ka lu khẹ bhi oga nọnsi Jehova, rẹ dọ sẹbhi ibhokhan bi ene ibhio mhan ne bọ ọdọ la re okhuo nọn i yi Ọsali Jehova. Emhin kpataki wo khọnan rẹji mhan. Mhan da luẹ rẹ ha daghe emhin esili bhi idia nin mhan ye, yẹ mun udu nyan Jehova ghe ọle dẹ re ọkakale kie nin mhan kuẹlo da. (Mic. 7:7) Mhan da wo kie dọ ha ghọnghọn bhi iẹnlẹn, sẹyẹ, idia nin mhan ye da fidenọ.

Ene man mhan emhin bhi isiku ọsi ọkanẹfan nin ọhẹnhẹn nin mhan yo, ka yẹ lu iwẹnna oga bhi agbaẹbho ọbhebhe. Beji ele rẹ ha taman mhan ọkakale kẹkẹ bi erọnmhọn nin ele miẹn bhọ, ele da wo re ọle ha hu mhan bhi udu rẹ lu iwẹnna mishọnari. Bhiriọ, imẹn bi okhuo mẹn da zẹ ghe mhan dẹ lu iwẹnna mishọnari.

Nin mhan da sabọ mun emhanmhan nọnsẹmhan sẹ, mhan da diọbhi agbaẹbho ọsi Quebec nan da zẹ urolo French bhi ukpe 1984. Ọ gbera 4,000 kilomita (imaili 2,485) rẹ na bhi eji mhan ka ha ye bhi British Columbia rẹ sẹbhi ọne agbaẹbho nan. Ọnan rẹman ghe mhan dẹ luẹ ebi a rẹ lu emhin yẹ bhi ọne agbaẹbho nan, bi urolo nan zẹ bhọ. Sẹyẹ, ọ i yi ẹghe rebhe mhan rẹ ha miẹn igho bhi obọ. Ẹghe ọkpa ribhọ nan rẹ miẹn ghe, emebo nin ẹbho fi ya bhi ugbo nọnsele nin mhan dọ khiokhio, ọle mhan ki ha le. Okhuo mẹn da wo dọ manman guẹ uwedẹ ne bunbun nan rẹ nyẹn emebo. Arẹmiẹn mhan kuẹlo da ene ọkakale nan rebhe, mhan da sẹyẹ wo re ẹghọnghọn ha lu ọne iwẹnna nan. Rẹ deba ọnin, mhan lẹn ghe Jehova wo ha gbẹloghe mhan.—Ps. 64:10.

Ẹdọkpa, a da tie mhan bhi ifọni. A da taman mhan nin mhan dọ ha ga bhi Bẹtẹ nọn ribhi Canada. Ọkuẹsẹ ọne ẹghe nan, mhan da ka gbẹn vuọn ebe nan rẹ tie ẹbho bhi Isiku Ọsi iGiliẹd. Ranmhude ọnan, utiemhin nan tie mhan bhi Bẹtẹ da wo mhọn ebi ọ dia mhan yẹ bhi egbe. Ọkpakinọn, mhan da ka nin mhan rẹ dọ ga bhi Bẹtẹ. Mhan ki sẹbhi enin, mhan da nọọn obhio mhan nin Kenneth Little ọta, ọkpa bhi ene sun Bẹtẹ ọle khin. Mhan da nọọn ọlẹn yọle: “Be ha ki sunu ji ebe nin mhan gbẹn vuọn nan rẹ tie ẹbho bhi Isiku Ọsi iGiliẹd?” Ọle da wanniẹn mhan yọle, “Ọne ẹghe nin ha sẹ, mhan ki guanọ ebi a ha lu yẹ.”

Uzana ọkpa ki gbera, a da tie mẹn bi okhuo mẹn bhi Isiku Ọsi iGiliẹd. Bhiriọ, ọ da khẹke nin mhan zẹ ọne mhan ha lu bhọ. Obhio mhan nin Kenneth Little da taman mhan yọle: “Ọnọn hi ki rẹ khin bhọ nin bha zẹ rẹ lu nian, ẹghe vade nin bha ha rẹ yọle ghe sade bha lẹn, bha ha rẹ zẹ ọnọnkẹle. Ọkpakinọn, ọnọn mhẹn nẹ i ribhọ, Jehova dẹ nan erọnmhọn nin bha bhi ọnọn hi ki rẹ khin nin bha zẹ rẹ lu.” Mhan da zẹ nin mhan rẹ yo Isiku Ọsi iGiliẹd. Ikpe ne bunbun ki gbera, mhan da dọ kere ghe ẹmhọanta obhio mhan nin Kenneth Little tale. Mhan kẹ wo ta ebi ọle taman mhan man ẹbho, ne mhọn ẹsọn nin ele ha da zẹ ọne ele ha lu bhọ bhi oga nọnsi Jehova.

ẸGHE NIN MHAN RẸ HA LU IWẸNNA MISHỌNARI

Ọ wo manman rẹ mhan ha ghọnghọn nin mhan rẹ deba ibhio mhan ne bun sẹbhi 24, ne yo Isiku Ọsi iGiliẹd nọnzi 83. Brooklyn, New York, mhan da yo ọne isiku nan bhi Epre 1987. Ibhio mhan nin Ulysses Glass bi Jack Redford hi, ene manman ha man mhan emhin bhi ọne isiku. Uki isẹn ki gbera, mhan da yo ọne isiku fo bhi Sẹtẹmba 6, 1987. A da je mhan bi obhio mhan nin John Goode bi okhuo ọle natiọle Marie ha khian agbaẹbho natiọle Haiti.

Rẹ na bhi ukpe 1962 ha vade, a bha yẹ kie je ibhio mhan nin ele dọ ha lu iwẹnna mishọnari bhi Haiti, ranmhude, ẹbho bhi ọne agbaẹbho khu ibhio mhan fia ne ka rẹ ha lu iwẹnna mishọnari bhi enin. Ọ ki ribhi uzana ea nin mhan yo isiku fo, mhan da munhẹn dọ ha ga bhi obhi agbotu khere, nin ibhio mhan ne bun sẹbhi 35 ye, bhi agbaẹbho ọsi Haiti. Ọne agbaẹbho bha manman tan ẹlo a, sẹyẹ, oke-oke wo vuọnlẹn. Mhan bha sẹ manman wanre, sẹyẹ, mhan bha ha mhọn isẹlobhemhin soso. Sẹyẹ, imhan ọkpa wo ha ribhi uwa nan mun nin ene lu iwẹnna mishọnari. Ibhioguele ẹbho ne nyẹnlẹn bhi enan khin, sẹyẹ ene bunbun bhi ẹwẹ ele bha lẹn ebi a rẹ tie ebe yẹ. Ọne ẹghe nin mhan wo rẹ la mun iwẹnna mishọnari hẹn, mhan da wo kuẹlo da ọkakale kẹkẹ bọsi, okhọn nan ha khọnlẹn bhi agbaẹbho nin mhan ye, ozughu nọn gba ijerebhe, sẹyẹ, a da mun eranlẹn bhi ije kẹkẹ bhi odẹ, beji a ha da miẹn ẹbho bha gbera. Rẹ deba ọnin, okpahoho da yẹ wo ha riia emhin an.

Mhan wo manman miẹn emhin luẹ bhi obọ ibhio mhan ne deziẹn ne nyẹnlẹn bhi Haiti, ele yẹ wo ha ghọnghọn. Iẹnlẹn wo manman ha nyọn mun ene bunbun bhi ẹwẹ ele, ọkpakinọn ele da sẹyẹ wo hoẹmhọn Jehova bi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua. Obhio mhan nin okhuo ọkpa nọn ki dọmanlẹn bha sabọ ha tie ebe; ọrẹyiriọ, ọle wo lẹn ulọnlẹn bhi Baibo ne bun sẹbhi 150 ọbhi uhọnmhọn. Ọkakale nin ẹbho kuẹlo da nin mhan ha daghe bhi enin ukpẹdẹ-ukpẹdẹ, da wo rẹkpa mhan rẹ ha tẹmhọn Osẹnobulua man ene ẹbho, rẹ ji ele lẹn ghe Agbejele nọnsi Osẹnobulua ọkpa ha sabọ re ọkpẹnlẹn ọbhi ene ọkakale nan rebhe. Ọ wo manman re mhan ha ghọnghọn rẹ daghe eso nin mhan ha man ele Baibo ẹghe nin, ne dọ kiẹn ọkanẹfan ọsi ẹghe rebhe, ọkanẹfan kpataki, bi ewanlẹn bhi agbotu.

Ẹghe nin mhan rẹ ha ribhi Haiti, mhan da miẹn okpea ọkpa natiọle Trevor. Usẹn okpea ọle khin. Iwẹnna mishọnari ọle ha lu bhi otuẹ ọsi Mormon. Mhan da ha mhọn ọne isẹhoa rẹ deba ọle ha luẹ Baibo bhi ẹgheso. Ikpe eso ki gbera, ọle da gbẹn ilẹta ji mẹn. Ọle da gbẹn yọle: “Mẹn dẹ mianmẹn bhi usikoko nọnsẹmhan nọn vade! Mẹn guanọ nin mẹn fikie diọbhi Haiti, nin mẹn dọ ha lu iwẹnna ọkanẹfan kpataki bhi eji mẹn da ka ha lu iwẹnna mishọnari, beji mẹn ribhi otuẹ ọsi Mormon.” Ọle bi okhuo ọle da ko lu ọne iwẹnna ọkanẹfan kpataki nan bhi ikpe ne bunbun.

IWẸNNA OGA NIN MHAN LU BHI EUROPE BI AFRICA

A da je mhan nin mhan dọ ha ga bhi agbaẹbho eso bhi Europe, ranmhude nan rẹ kie re otọ nin mhan rẹ ha lu iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua bhi enin. Bhi ukpe 1992, mhan da diọbhi Ljubljana, Slovenia. Enan wo manman sikẹ eji ene biẹ mẹn da ka nyẹnlẹn ọkuẹsẹ ele kpanọ diọbhi agbaẹbho ọsi Italy. Bhi ọne ẹghe nan, a da sẹyẹ wo ha khọnlẹn bhi ije kẹkẹ bhi ene agbaẹbho nan rẹ ka lẹn ọbhi Yugoslavia. Bẹtẹ nọn ribhi Vienna, Austria, bi ọfisi kẹkẹ ne ribhi Zagreb, Croatia, Belgrade, bi Serbia, ele hi ene ha mhọn obọ bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua nan ha lu bhi ene agbaẹbho nan rẹ ka lẹn ọbhi Yugoslavia. Ene agbaẹbho nan ki dẹ ha mhọn Bẹtẹ nọnsele nian.

Bhi ẹghe nin mhan rẹ sibhi Slovenia, ọ da khẹke nin mhan luẹ urolo nan zẹ bhi ọne agbaẹbho bi uwedẹ nin ele rẹ lu emhin. Ene ẹbho ne nyẹnlẹn bhi ọne agbaẹbho ki yọle, “Jezik je težek.” Ebi ọ mundia nan hi “ọne urolo bha lẹkhẹ nan rẹ zẹ.” Gene-gene, ọne urolo bha zẹwẹ lẹkhẹ nan rẹ zẹ! Uwedẹ nin ene ibhio mhan rẹ wo muegbe rẹ obọ rẹkhan ebi ọ hi ki rẹ khin nin agbotu taman ele, da wo ti mhan bhọ. Sẹyẹ, mhan wo daghe ebi Jehova rẹ nan erọnmhọn nin ele yẹ. Bhi ọsi ugbazeva, mhan da daghe ebi Jehova rẹ dia emhin yẹ bhi ẹghe nọn khẹke. Bhi ene ikpe nin mhan gbe bhi Slovenia, mhan da wo luẹ emhin ọgbọn. Ọkpakinọn, emhin kẹkẹ nin mhan ka luẹ khẹ ọkuẹsẹ mhan vae bhi ọne agbaẹbho nan, ele rẹkpa mhan rẹ sabọ ziẹngbe ọkakale bhi enan.

Mhan sẹyẹ wo ha miẹn ufidenọ ne bunbun bhi iẹnlẹn. Bhi ukpe 2000, a da je mhan ha khian Côte d’Ivoire bhi West Africa. Ranmhude okhọnlẹn nan ha khọnlẹn bhi ọne agbaẹbho nan, mhan da nẹgbe ha khian Sierra Leone bhi Novẹmba 2002. A wo la khọn fo bhi Sierra Leone, sẹyẹ, ikpe 11 ọne okhọn gbe bhi otọ. Ọ bha ha yi emhin nọn lẹkhẹ nin mhan rẹ re ẹjẹje sibhi Côte d’Ivoire re. Ọkpakinọn, ene emhin nin mhan sẹ luẹ bhi iẹnlẹn da wo rẹkpa mhan rẹ ha ghọnghọn.

Mhan da wo denọ ẹlo ọbhi ene ẹbho ne bunbun ne ha guanọ nin ele lẹn ẹmhọanta, bi ibhio mhan ne sẹ wo ziẹngbe okhọnlẹn rẹ na bhi ikpe ne bunbun. Ibhioguele ene ibhio mhan nan khin, ọrẹyiriọ, ele da sẹyẹ wo ha gha emhin nin ele mhọn nin ẹbho. Obhio mhan nin okhuo ọkpa, da ne ikpọn eso nin okhuo mẹn. Okhuo mẹn bha rẹ ka miẹn ọne okhuo ọne ukpọn, ọkpakinọn ọne okhuo da yọle: “Bhi ẹghe nan rẹ ha khọnlẹn, ibhio mhan bhi agbaẹbho nekẹle da rẹkpa mhan. Bhi ejayenan nian, imhan ọ ki sẹ ọle bhi egbe nin mhan rẹ rẹkpa bha.” Imẹn bi okhuo mẹn da wo muegbe nin mhan rẹ re egbe khọkhọ ene ibhio mhan nan.

Mhan da fikie diọbhi Côte d’Ivoire. Ọkpakinọn, okhọnlẹn da gbo kie munhẹn bhi enin. Bhi Novẹmba 2004, mhan da nẹgbe sibhi ọne agbaẹbho re. Hẹlikọta mhan na ọi rẹ nẹgbe, sẹyẹ, ẹkpa ọkpa-ọkpa mhan sabọ mun mhọn. Eji eyokhọnlẹn ọsi France ye mhan nẹ diọ ọi, mhan da nowẹ bhi otọ bhi enin. Ẹdẹ ki we, mhan da nẹ diọbhi Switzerland. Ọsasọn ogiziẹn mhan rẹ sẹbhi Bẹtẹ nọn ribhi enin. Sẹyẹ, ibhio mhan ne sun Bẹtẹ bi ene man emhin bhi isiku natiọle Ministerial Training School, bi ikhuo ele da wo gbe obhokhan nin mhan, yẹ mun mhan dede. Ele da mun ebale nin mhan, yẹ ne switi ne bunbun nin mhan nan miẹn bhi ọne agbaẹbho. Ebi ele lu nin mhan nan da wo manman rẹso mhan.

A da ka je mhan ha khian Ghana. Akizẹbue, a da gbo je mhan ha khian Côte d’Ivoire bhi ẹghe nin okhọnlẹn nọn ribhi enin ki rẹ lọre. Ifuẹkẹ nin ene ibhio mhan mhọn da mhan da wo rẹkpa mhan rẹ sabọ ziẹngbe bhi ene ẹghe rebhe nin mhan rẹ ha nẹ sibhi agbaẹbho re. Ọle yẹ wo ha rẹkpa mhan rẹ sabọ ha lu iwẹnna kẹkẹ nan mun nin mhan. Mhan lẹnmhin ghe oyẹẹ a rẹ lẹn ẹbho nesi Jehova. Ọkpakinọn, imẹn bi okhuo mẹn da yọle ghe, mhan dẹ wo ha ji oyẹẹ nin ibhio mhan rẹman mhan bhi agbotu ha ti mhan bhọ. Bhi ọsi ẹmhọanta, mhan da dọ kere ghe ene emhin nan rebhe nin mhan kuẹlo da bhi iẹnlẹn wo man mhan emhin kpataki.

IWẸNNA OGA NIN MHAN LU BHI MIDDLE EAST

Bhi ukpe 2006, Bẹtẹ nọn ke okhun nẹ da gbẹn ebe ji mhan rẹ ji mhan lẹn ghe, agbaẹbho kẹkẹ ne ribhi obọ ọsi Ist mhan ha ki da dọ ha lu iwẹnna nọnsẹmhan. Ọnan rẹman ghe mhan dẹ yẹ luẹ urolo ọsọgbọn, uwedẹ nin agbaẹbho rẹ lu emhin, sẹyẹ, mhan dẹ yẹ kuẹlo da ọkakale kẹkẹ. Emhin ne bunbun wo ha ribhọ nin mhan ha miẹn luẹ bhi ene agbaẹbho nan, nin ẹmhọn ahinmhin-ibo bi ẹmhọn otuẹ da si ozughu re. Mhan wo hoẹmhọn uwedẹ nin ene ibhio mhan rẹ ha zẹ urolo kẹkẹ bhi ene agbotu, bi ebi ene ibhio mhan rẹ ha mhọn okugbe yẹ, ranmhude nin ele rẹ ha re obọ rẹkhan adia nin agbotu ha re nin ele. Ẹmhọn ene ibhio mhan da wo ha ti mhan bhọ ranmhude uwedẹ nin ele rẹ ha ziẹngbe ekpokpo bhi obọ azagba-uwa nọnsele, ene ele ko yo isiku, ene ele ko wẹnna, bi idiake nọnsele.

Bhi ukpe 2012, mhan da yo usikoko nọn nẹ kpataki nan do bhi Tel Aviv bhi Israel. Rẹ na bhi Pẹntikọst 33 C.E. ha vade hi, ẹghe ọhẹnhẹn nin ẹbho nesi Jehova sẹ rẹ kugbe do usikoko nin ẹbho da manman bunbun bhi ọne agbaẹbho nan. Mhan i da ye ọne usikoko nan an ghẹdẹ!

Bhi ọne ẹghe nin, a da je mhan ha khian agbaẹbho nan da mun idobolo ọbhi iwẹnna nọnsẹmhan. Mhan da ne ebe eso nesẹmhan mhọn yẹ ha ghale bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua. Sẹyẹ, mhan da ha yo usikoko nin ẹbho bha da manman bun. Eyokhọnlẹn ne muno osisi mhọn da wo ha khẹ odẹ bhi ijerebhe bhi ọne agbaẹbho. Ọkpakinọn, mhan da wo ha mhọn ugbega ranmhude nin mhan rẹ ha noo ẹwanlẹn. Sẹyẹ, ibhio mhan eso mhan ha ne rẹkhan egbe rẹ lu iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua.

MHAN DA FIKIE DIỌBHI AFRICA

Bhi ukpe 2013, a da je mhan ha khian Bẹtẹ nọn ribhi Kinshasa bhi Congo, agbaẹbho nọn manman mhọn-ose. Ọkpakinọn, ẹbho ne nyẹnlẹn bhi enin wo de ibhioguele a, sẹyẹ, okhọn okhọn a wo khọnlẹn bhọ. Bhi ọsi ọhẹnhẹn, mhan da yọle, “Mhan wo lẹn otọ Africa, ranmhude, mhan ka nyẹnlẹn bhi enin khẹ. Mhan dẹ yo.” Ọkpakinọn, emhin ne bunbun wo ribhọ nin mhan ha sẹyẹ luẹ, manman nọn, rẹji ebi mhan ha rẹ ha yo ije kẹkẹ yẹ bhi ọne agbaẹbho, ranmhude odẹ i manman ribhọ. Mhan da wo denọ ẹlo ọbhi uwedẹ nin ene ibhio mhan rẹ ha sun rẹkhan Jehova, yẹ re eghọnghọn ga ọle, arẹmiẹn iẹnlẹn bha lẹkhẹ bhi ọne agbaẹbho. Mhan da yẹ denọ ẹlo ọbhi uwedẹ nin ele rẹ ha dagbare bhi inẹbho, bi uwedẹ nin ele rẹ ha dọnmhegbe rẹ yo ikolo oga bi usikoko nesẹmhan rebhe. Mhan da wo daghe ebi ẹbho ne bunbun rẹ dọ ha luẹ ẹmhọanta yẹ. Ranmhude nin Jehova rẹ ha nan erọnmhọn nin mhan, yẹ rẹkpa mhan zẹle nin ọnan da sabọ sunu. Mhan da wo luẹ emhin kpataki bhi ene ikpe rebhe nin mhan rẹ lu iwẹnna oga bhi Congo. Sẹyẹ, mhan da ha mhọn imọẹ ne bunbun ne diabe azagba-uwa nọnsẹmhan.

Beji ukpe 2017 rẹ ha bu ọkpẹnlẹn, a da je mhan ha khian Bẹtẹ nọn ribhi South Africa. Ọnan hi Bẹtẹ nọn kpọnọ nẹ nin mhan da sẹ ga, sẹyẹ, iwẹnna ọgbọn a mun nin mhan ha lu bhi enan. Emhin ne bunbun da wo ha ribhọ nin mhan ha luẹ, ọkpakinọn, emhin nin mhan ka luẹ khẹ da wo rẹkpa mhan bhi iwẹnna nin mhan lu bhi enan. Mhan wo hoẹmhọn ibhio mhan ne wo ha sun rẹkhan Jehova bhi ẹkẹ ikpe ne bunbun nian. Ọ rẹ mhan ghọnghọn nin mhan rẹ daghe okugbe nọn ribhi ẹwẹ ibhio mhan bhi Bẹtẹ, arẹmiẹn eje kẹkẹ ele na vae. Ọ wo khia bhi ẹlo a ghe Jehova wo ha re ọfure nọnsọle nin ẹbho nesọle, ranmhude nin ele rẹ ha mun akpa ọsọgbọn yọ, yẹ re obọ rẹkhan adia ne ribhi Baibo.

Bhi ikpe ne bunbun nian, imẹn bi okhuo mẹn sẹ wo lu iwẹnna kẹkẹ bhi oga nọnsi Jehova, mhan sẹ wo dọ luẹ uwedẹ ọgbọn nan rẹ lu emhin bhi agbaẹbho kẹkẹ, bi urolo nan zẹ bhọ. Ọ i yi ẹghe rebhe emhin rẹ wo ha lẹkhẹ nin mhan. Ọrẹyiriọ, mhan sẹ wo dọ daghe ebi Jehova rẹ noo agbotu nọnsọle bi ibhio mhan rẹ rẹman ghe ọle hoẹmhọn mhan. (Ps. 144:2) Bhi ọsi ẹmhoanta, ene emhin rebhe nin mhan luẹle bhi ẹghe nin mhan rẹ ha lu iwẹnna oga ọsi ẹghe rebhe, wo rẹkpa mhan rẹ dọ ha yi eguọmhandia esili nọnsi Jehova.

Ene emhin nin ene biẹ mẹn man mẹn le, urẹkpa nin okhuo mẹn re nin mẹn, bi ijiẹmhin esili ọsi ibhio mhan bhi ọne otọ agbọn nan rebhe wo manman ti mẹn bhọ. Bhi ebe hi ki rẹ khin nọn ha sunu bhi ẹghe odalo, mhan wo muegbe rẹ luẹ ene emhin rebhe nin Ọman-emhin Nọn Ke Okhun Nẹ nọnsẹmhan ha man mhan le.