Okugbe Akpọ—Ẹvẹ O te rọ Ze?

WỌHỌ uwou nọ ahwo a be rria nọ o raha kpobi no nọ u nwo rẹrẹ no, eyero akpọ ọnana o fo kẹ oware ovuọvo jọ—ekporo fihọ otọ gbe enwene. Onana orọnikọ omuta ha. Wọhọ epanọ Ebaibol na ọ ta, onana ovo họ eriwo nọ u w’iroro. Fikieme?

Otọhotọ ọruẹrẹhọ akpọ ọnana o rọ deghedeghe. Ehẹhẹ e re riẹ zue kpobi no je gbo no. Ekpọ riẹ i mu ekagba no. Igbẹhẹ riẹ e jẹlẹ no. Okpo riẹ o jẹlẹ họ ofọvo. Ekpọ ame riẹ i bi fi. Eria ikpẹ riẹ e raha no jẹ rọ enwoma. Ahwo nọ e be rriae a be họre gaga kẹdẹ kẹdẹ, a tẹ raha uwou na kpobi no. Emerae enwoma e vọ ighẹ na kpobi, nọ e rẹ sae wha uwhu hayo enwoma ọgaga ze.

“Ile-Igbe Evaọ Ẹroro Uki”

Wọhọ epanọ Gwynne Dyer o fi rie họ, fiki ozighi egọmeti kẹse kẹse, uvo-uthe, olahiẹ, gbe egrẹ orua gbe uyẹ nọ o rọ gaga, “ahwo-akpọ kpobi a rọ ile-igbe evaọ ẹroro uki.” Nya akpọ na kpobi wariẹ, oba-ahwo nọ a wo ọtamuo—enọ a bi kienyẹ, enọ e be họre kẹ ufuoma, ẹgba igbulegbu, ahwo ozighi akpọ-soso, gbe efa—a bi le ẹjiroro oriobọ omobọ rai, a tẹ be jẹ rehọ udu obọ rai raha omodawọ udhedhẹ jọ kpobi no evaọ akpọ na. Wọhọ ahwo ọraha nọ e be rria uwou, a rẹ sai ru akpọ bẹ ohwo kpobi.

Rekọ, wọhọ epanọ etota buobu a ta, ẹko ahwo oheri hayo ahwo evega ọvo a be wha ọzadhe okugbe akpọ ze he. Ọzadhe nọ ọ mae rro na họ uzedhe oma orẹwho na. S. B. Payne, Jr., okere nọ ọ rẹ ta kpahe ẹmuofio, ọ ta nọ erẹwho na kpobi a rọ “ozighi evaọ akpọ na soso.” Oware nọ o rẹ kẹ orẹwho obọ rai erere ọvo a rẹ kaki roro kpahe, ababọ eroro kpahe erẹwho efa. Fikiere, evaọ ikuigbe kpobi, ‘ohwo ọ rehọ obọ ogaga su ọrivẹ riẹ kpohọ omonwa riẹ no.’—Ọtausiuwoma Na 8:9.

Uzẹme, egọmeti erẹwho jọ a wo obokparọ jọ no evaọ ẹhọre oziobro-emu gbe okienyẹ evaọ iwhru erẹwho rai yọ, ere o rọ re, nya akpọ na wariẹ. A rẹ rehọ umutho okugbe akpọ-soso mu n’oke ruoke. Rekọ makọ okenọ erẹwho jọ a te kuomagbe re a họre orẹwho ọwọsuọ dede, iviẹro e rẹ jariẹ inọ oriobọ họ onọ o be wọ ai orọnikọ ẹgwọlọ ewoma amọfa ha. Uzẹme riẹ họ egọmeti ohwo-akpọ o wo ifue, okrẹkri kẹ ozighi nọ ọ rọ eyero akpọ na ha. Gwynne Dyer ọ ta nọ: “Iroro na inọ erẹwho akpọ na soso a ti kuomagbe họre orẹwho oheri o rọ ziezi evaọ ezọ, rekọ orẹwho vẹ ọ rẹ fodẹ ọnọ o bi heri, kọ ono o re siobọno igho gbe izuazọ nọ i re lele ẹwhaha orẹwho oheri na?”

Whaọ, re orẹwho jọ o wọso orẹwho ọfa o rẹ sae lọhọ otẹrọnọ ahwo nọ a rọ orẹwho ọwọsuọ na a gbe mukpahe ọwọsuọ otiọye na ha. Ikuigbe i bi dhe edhedhesẹ inọ orọnikọ evaọ “orẹwho oheri” jọ ọvo ahwo riẹ a jẹ be thọ isu rai uke he, te u woma hayo u yoma. Evaọ uzẹme, ahwo buobu nọ e be rria otọakpọ na a ru onana no. Wọhọ epanọ emagazini ọ Time o fi rie họ, a rehọ aro tuẹtu lele “erue no, iwhayo gbe ẹghẹ,” nọ i bi n’obọ isu egọmeti gbe erọ egagọ tha.

Ethathọ-orẹwho ohwo u di udu ahwo nọ i wo iroro je wo ohrọ vẹre no, yọ o lẹliẹ e rai ru imuemu egaga no evaọ ẹmo mukpahe ezae, eyae, gbe emaha erẹwho efa. Wọhọ oriruo, rọ kpahe Ẹmo Akpọ I, J. M. Roberts ogbiku na ọ ta nọ: “Oware igbunu ọ ukpe 1914 jọ họ evaọ orẹwho kpobi, ahwo gbidi gbidi, erọ ẹko ahwo kpobi, egagọ gbe uyẹ, a rọ unevaze avọ evawere kpohọ ẹmo.” Kọ ahwo a wuhrẹ oware jọ no unuovẹvẹ onana ze no? Ijo! Eyoma “ugheghẹ ethathọ-orẹwho ohwo,” wọhọ epanọ ọniyẹrẹ na Rod Usher o se rie, o gbẹ be raha uvẹ okugbe akpọ no.

Egba Otafe E rọ Iruo

Ghele na, ọzadhe jọ nọ ọ mae rro ọ riẹ kẹ okugbe akpọ. Ebaibol na o dhesẹ nnọ egba otafe e rọ iruo. A dhesẹ enana via wọhọ Setan Ẹdhọ na avọ egba riẹ, idhivẹri na. Wọhọ epanọ Ebaibol na ọ ta, Setan họ “ọghẹnẹ akpọ nana [ọnọ] o wuhu iroro enọ e rọwo ho di no,” re “oruaro usiuwoma Kristi” o se ai oma be elo te.—2 Ahwo Kọrint 4:4; Eviavia 12:9.

Rekọ, orọnikọ onana o kẹ ahwo ufuoma no ọvunu nọ a ti gu kẹ owojẹ rai hi. Rekọ u dhesẹ oware nọ o soriẹ nọ egọmeti ohwo-akpọ ọ gbẹ sae rehọ akpọ nọ o ghine wo okugbe ze he. Nọ Setan Ẹdhọ ọ gbẹ rọ uzuazọ na, o ti kpomahọ t’ezae t’eyae re a dhesẹ iruemu nọ Ebaibol na o se “iruo iwo,” nọ i kugbe, ‘egrẹ, ozighi, ẹwhọ, gbe omohẹriẹ.’—Ahwo Galesha 5:19-21.

Egọmeti Akpọ

Kọ eme họ ifue na? Enwenọ ikpe egba ihrẹ nọ i kpemu no, ọketa gbe ọgba-eriariẹ Itali nọ ọ viodẹ na, Dante, ọ tẹ riobọhọ uyo na. O sikẹ inọ egọmeti akpọ-soso họ ọnọ ọ rẹ kẹ imuẹro udhedhẹ gbe okugbe ọrọ ohwo-akpọ. Rọ kẹ ahwo buobu ẹruore egọmeti akpọ-soso yọ oware ewezẹ gheghe, orọnikọ oware nọ ohwo o re ghine fievahọ họ. Payne, okere nọ a fodẹ no vẹre na, o te kuei họ inọ: “Egọmeti akpọ a w’ẹgba riẹ obọnana vievie he.” Fikieme? Keme egọmeti nọ o re wo obokparọ kpobi ọ rẹ kẹ imuẹro eware ivẹ enọ e vrẹ ogaga ohwo thethabọ, koyehọ “egọmeti akpọ o re ru ẹmo serihọ jegbe nnọ egọmeti akpọ ọ rẹ jọ akpọ na soso lahiẹ ohwo ọvo ho.”

U muẹro nnọ egọmeti ohwo-akpọ ọ sae nyate onana ha. Uvie Ọghẹnẹ evaọ obọ Jesu Kristi họ onọ o sai ti si ẹmo no. (Olezi 46:9, 10; Matiu 6:10) Evaọ uzẹme, o ti si ahwo nọ e be wha ẹmo ze kpobi no. Daniẹl ọruẹaro na o dhesẹ nnọ eva ekuhọ oke nọ Ọghẹnẹ o fihọ kẹ esuo ohwo eva otọakpọ, esuo ohwo-akpọ ọ rẹ te “ghale-abọ” wọhọ “ogbokọ nọ ọ rẹ sae gua kugbe ọviẹẹ hẹ na.” (Daniẹl 2:41-43) Onana o te wha ẹhẹriẹ egọmeti ze gbe ozighi nọ a sae whaha ha. Ghele na, Daniẹl ọ ta nnọ Uvie Ọghẹnẹ “ọ rẹte whọlọ ivie [hayo egọmeti ethathọ-erẹwho ohwo gbe ozighi] na kpobi,” ọ vẹ te rehọ Uvie riẹ nọ o rọ abọ Jesu Kristi nọ a be hẹrẹ anwọ ikpanwae na ro nwene iei.—Daniẹl 2:44.

O rẹ jọ oware ufofe re a bọ emamọ okegbe kẹ ahwo otẹrọnọ ahwo igbulegbu nọ a bi kpokpo ahwo a gbẹ rọ otọakpọ na. Rekọ, “a ti kpe iru-umuomu na kufiẹ.” (Olezi 37:1, 2, 9, 38; Itẹ 2:22) Fikiere, Kristi o ti si ahwo nọ a keke aro fihọ se ute Ọghẹnẹ no hayo enọ e be tha egọmeti akpọ ọraha na uke. Ọ te raha enọ e be raha akpọ ọnana. Ọghẹnẹ ọ yaa no nnọ ọ te ‘raha enọ e be raha akpọ na.’—Eviavia 11:18.

Orọnikọ onana o te jọ wọhọ esuo evegaga akpọ na ha. Jesu Kristi ọ te j’owọ ‘evaọ uzẹme gbe omarokpotọ gbe ẹrẹreokie’ nọ ọ te hẹriẹ iwoma no iyoma na. (Olezi 45:3, 4; Matiu 25:31-33) Hayo kọ owojẹ na o te jọ oware ẹkpẹlobọ gbe orọ ọraha ha, ogaga nọ a bi ro ruiruo thọthọ. Ijo! Orọnikọ o te jọ epaọ ẹsenọ ahwo ithouvou jọ a be te raha uwou uwoma jọ re a wariẹe bọ họ. O te jọ epaọ ẹsenọ a rẹ raha uwou nọ o jẹlẹ no re o kuvẹ kẹ okegbe owowoma, ọfuafo.

Kọ ẹvẹ kpahe egaga otafe enọ e wha ohẹriẹ ze no anwẹdẹ na? Kọ a ti wo uvẹ nọ a rẹ rọ rueva eyero ọkpokpọ ọnana re ahwo riẹ a wariẹ mu ọraha họ, be họre ibe ahwo rai je ru uzuazọ fihọ bẹbẹ kẹ ohwo kpobi? Vievie. Esino gbe aruẹrẹ ọnana o te jọ orọ urere jẹ jọ riẹriẹriẹ. ‘Uye o gbẹ te roma via orọ avọ isiava ha.’—Nahum 1:9.

Ebaibol na ọ rehọ ẹraha urere Setan ro dhesẹ ẹmahe ezuzu. O ta nnọ ‘a te gbolo Ẹdhọ nọ ọ lẹliẹ [ahwo otọakpọ] họ na fihọ ẹtẹre erae.’ (Eviavia 20:10) Ẹvẹ udhesẹ na o ga te! Roro kpahe iẹe, orọnikọ a rehọ ẹkuerae ọsese jọ dhesẹ ọraha na ha, rekọ ẹtẹre erae soso, onọ o rẹ mahe je si oware kpobi nọ u yoma jẹ rọ tọtọtọ no. A gbẹ te kẹ ohwo ọvo hayo idhivẹri ọvo uvẹ re o ru eware nọ e rẹ raha ẹkpatiẹ ehrugbakpọ na ha, onọ o rẹ raha ute uwoma gbe uyoma Ọghẹnẹ, hayo onọ o rẹ wha edada se ahwo. Ahwo nọ a rẹ raha okugbe kpobi a re ti whu vrẹ no!—Olezi 21:9-11; Zefanaya 1:18; 3:8.

Ahwo Okugbe no Erẹwho Kpobi Ze

Ahwo nọ a te zọ no orufuọ ologbo ọnana a ti kugbe “otu obuobu . . . nọ i no erẹwho kpobi ze, erua gbe ahwo gbe erọo-unu.” (Eviavia 7:9) Orẹwho gbe uyẹ sa-sa o gbẹ te hẹriẹ ai hi. A wuhrẹ no re a rria kugbe evaọ okugbe udhedhẹ. (Aizaya 2:2-4) Oware nọ o mae tube gbunu dede họ, amọfa nọ a rria akpọ na vrẹ no, a ti kuomagbe ai, re a rria otọakpọ nọ a ru fo no ẹkwoma ọruẹrẹfihotọ ogbunu ọrọ ẹkparomatha.—Jọn 5:28, 29.

Kọ whọ gwọlọ rria oghẹrẹ akpọ otiọye na? Ahwo nọ a bi yoẹme kẹ ẹgwọlọ Ọghẹnẹ ọvo a te rriae, yọ a fi ẹgwọlọ riẹ họ Ebaibol na vevẹ. (Jọn 17:3; Iruẹru 2:38-42) Eva e te were Isẹri Jihova re a fiobọhọ k’owhẹ wuhrẹ oware nọ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ re whọ ruẹsi wo ẹruore ẹrria ebẹdẹ bẹdẹ evaọ akpọ nọ o ghine wo okugbe.

[Picture on page 7]

Egọmeti evaọ obọ Jesu Kristi o te kẹ imuẹro akpọ okugbe