Jos laik wen yu si manggo chrii a blasom yu nuo se manggo suun staat bier, a siem wie so wen wi si som wol iip a sitn a apm wan taim, dat a di sain we shuo wi se “Gad Kindom suun kom.” Jiizas did taak bout aal a dem sitn ya we a-go apm. Im se: “Wan set a piipl a-go waar gens wan neks set a piipl, an wan kindom a-go fait gens wan neda kindom. Big ortkwiek a-go kom, an aal bout, fuud a-go shaat an aal kain-a siknis a-go kil aaf piipl.” (Luuk 21:10, 11) Tingk bout dis. Wen yu luk pan wa a gwaan aal uova di worl, yu si dem sitn ya a apm? Mek wi luk pan di sitn dem we Jiizas did taak bout.

2. BIG ORTKWIEK

Som piipl fiil se di onggl riizn wa mek it luk laik wi a av muor ortkwiek nou a kaa piipl we stodi bout dem sitn de av muor tingz nou we kyan mek yu nuo wen wan ortkwiek a gwaan. Bot ges wa, iivn ef a so it go, wa wi kyan si a dat wol iip a big ortkwiek a apm roun di worl we a kaaz nof nof piipl fi sofa an ded. Matarafak, wan buk we niem Britannica Academic se evri ier yu av bout 100 ortkwiek we so big dat dem “mash op di plies.” An iina Merika, wan a di plies we dem stodi bout ortkwiek an dem sitn de we niem di United States Geological Survey tel wi se “bies pan wa a gwaan (fram bout 1900) wi kyan ekspek fi get bout 16 big big ortkwiek iina wan ier.”

3. FUUD A-GO SHAAT

Staavieshan a gwaan aal uova di worl. Wan aaganaizieshan we niem The World Food Programme we elp di konchri dem we puor fi get fuud did av wan ripuot bout wa gwaan iina 2018. An iina da ripuot de it shuo se aal uova di worl 821 miliyan piipl na’av notn muor dan so fi iit. An outa da nomba de, yu av bout 124 miliyan we aalmuos a ded fi onggri. Bout 3.1 miliyan pikni iina di worl ded fram staavieshan evri ier. Matarafak, iina 2011 aalmuos aaf a aal a di pikni dem we ded iina di worl a kaa dem neehn av inof gud fuud fi nyam. So weda it kaaz fram waar, koropshan iina govament, moni prablem, ar di prablem dem we a biit di faama dem, wa wi nuo se a dat fuud shaat rait roun di worl.

4. AAL KAIN-A SIKNIS A-GO DE BOUT AN SOM A-GO PRED AN KIL AAF NOF PIIPL

Wan ripuot fram di World Health Organization se iina di laas twenti ier wi a si muor an muor a di kain-a siknis dem we pred faas an kil aaf nof piipl. Som a dem kain-a siknis ya a som we did de bout fram lang taim, laik kalara, blak det an yelo fiiva. An wi av som nyuu wan laik SARS, som bad fluu we kil aaf nof piipl roun di worl, MERS, Ibuola an Ziika. An di laas wan we brok out aal uova di worl a KUOVID-19. So iivn duo di dakta an saiyantis dem nuo nof muor bout dem siknis ya dan wa dem did nuo wan taim, dem stil kyaahn fain no kyuor fi aal a di siknis dem we de bout ya nou.