Yihowwaꞌn Addatati Dhugaatika Nageꞌa Alfennen

YIHOWWAꞌN ADDATATIXXI HEDHO SAFFEꞌE QICO

Ilemenneki 1948 Bitaꞌike dhidhimaꞌn Nayjeeriyi giddo afemaake shiixxooke mandaraꞌniten. Eettene yanna anni ankiki lumoki dayyi Musixafanna lumoki dayyi anki Wahaabi cuuphemme Yihowwaxxe Naqaashe kandeemman. Sallane wogga geꞌano wodda anna anka reyoti gophennen. Tennenaaꞌn kexxeexxa haranga yaadeennan. Wahaabi ani noꞌoki keꞌeeꞌnaꞌa higgeen afemmannoxxa kuleen. Kunni dayyeessaak yaadinna Maxaafa Qullichcha barata safannoshsha asseen. 1963 woggaꞌn cuuphemennen. Sase anxi dayyuwwanna ittan cuuphendeen.

Legoosi qachchaꞌn hedhaꞌneeke dayyi anikiba Wilseeniba 1965 woggaꞌn mareennaxxa yanna Igibobixxe bukkiiꞌn hexxeexxi duuchchi woddixxi qajeellisano affeexxi mittunte haranga gammachchiissaamaxxemman. Gammashsho insaꞌnexxinna magenokeꞌe anfeexxi hinaaffe aninna Baꞌleessa 1968 woggaꞌn qajeellisanjo kadennoshsha assiteen.

Beetele giddo ergatemaꞌneeki Albeerti Olugbeebi, gargarti haxxeexxa bukkiꞌi qophpheessati, dargaggeeyye bukki asseexxi middike Nayjeeriyaꞌn gargariti hexeexxe qajellisanoki gargaasi hasisaꞌneexxa kuleen. Dayyi Olugbeebi, “haꞌnoꞌo dargaggeeyyeten yanna haꞌnooxxanna hunna Yihowwaꞌa ergatemateꞌe laꞌonfata dandeetinaan. Hujinaaxxi baꞌlaxxi huje hexxeen!” hiyyati qalbe woꞌman haasoꞌeeka yaada taꞌa qicoꞌn dedhaaꞌnon. Yihowwa hasaꞌneexxe bakka duuchchaꞌn meꞌateꞌe eeti hiyyaammaka Isiyaasi fakkaatateꞌe haseennaxxee gargarit hexxeexxe qajellisanoxxa forme wonshenen.—Isa. 6:8.

Middike Nayjeeriyaꞌn afemaake Kaano hiyyemaake qachchaꞌn Ella 1968 woggaꞌn gargariti hedheeke qajeellisanjo kadennexxi dhaabemennen. Tinni yannanna Biꞌafra hiyyemaaki bagedi (1967-1970) middike Nayjeeriyaꞌn jabaxxa rakkonna reyo geesiseechchini uduma, bitaꞌike Nayjeeriyibaanna foofeemmaxxe yannamman. Middike Nayjeeriyibaꞌa meꞌonnole rakko aneꞌn geltammaxxeꞌe okkoꞌa meꞌabeꞌnoshsha dayyi mitti aneꞌe gorseen. Aninna iitta hiyyenen: “Utetteke yaadiꞌa lummiseꞌe galateeffataanon. Yihowwa tenneꞌe huje hujonnaꞌa hasaꞌneexxe kaddoole isi anini welt hedhaaxxa mamabeꞌnon.”

BAGEDI RAKKO GEESISSAꞌNEEXXE BAKKAꞌN HEDHE YIHOWWAꞌN ADDATA

Bagedi Kaanoke qachchaꞌn geesisseexxi yaane haranga yaadissammaxxen. Kunni weliꞌa weliki bagedi qachchakeꞌn jabaxxa baꞌne geesiseemman. Mitte mitte yanna ergachchoteꞌn heꞌne bagediki reyeeke mannike renshini futti hinaannan. Kaano qachchi giddo heddi bukkiitiki galmi hedheexxe kaddoolenna dayyuwwa bagedininxe buutonni waalde baqatteemman. Okkoꞌo gatteemmaxxi 15 baꞌlisanooleeyyenna alayyokenaaꞌn kexxeexxa adde woxxeemman. Tinni dayyuwwanna noꞌo jaani gargarixxi qajeellisanowwa okkoꞌo marrennexxi insaꞌneꞌe jabeesinennexxeꞌe, haranga gammadeemman. Noꞌonna dayyuwwa edishshanni manfasinxa leleꞌma assitaashsha, ripoorte hiissitaashshanna borreesile dagoꞌa ajanjaasha jajjabeessinennen.

Noꞌo gargarixxi qajeellisanoolenna, Hawusaka laagada barata sanfennen. Laagadi insaꞌnekinni Mootummatixxa erga kullanno wodda heddi loolinki manni noꞌo haasonaannexxa yaane laqaꞌnemman. Kaddomaleꞌe, tenneꞌe noꞌo hunjaannexxa huje wele adde eetemmabaan, tenneꞌa noꞌonna jabaxxa xexxeꞌachcho assa hasisseemman. Mitte barra aneenna jaalo anka habille abixxeeki manjichchi shorreen. Gammachchiissaaxxa wiinamiki gongati lubbo adhineꞌe fullennen! Bala hexxoolenna Yihowwa “nageꞌiki heꞌnannoshsha” asseen, ittan baꞌlisanjuwwiinki laakkoossinna lebaꞌn meꞌeen. (Faaro 4:8) Taꞌa Kaano giddo 500 caaldaaxxi baꞌlisanoole 11 bukkiitike galmaꞌn ergatendaꞌneen.

NIIJERI GIDDO SHORRICHCHI NOꞌOꞌN GEꞌEEN

Kaano shiixxooka agenjo turennechchi uduma, Oriito 1968 woggaꞌn lame gargarti hexxeexxe qajeellisanon Repubilik Niijerike Niꞌaami hiyyemaake lumo qachchibaꞌa ergemennen. Heenooxxe yanna uduma Niijeri Dhidhimiinke Afirikaꞌn afendaaxxe, buttatenaaꞌn haranga jabaka eebinjo affeexxe bakka kaddeexxa egenennen. Eebinjo dandeenna qiconna barantaꞌnin, boga okkoneꞌn baꞌla qicin haasoꞌemaꞌneeka Frenchi hiyyemaaka laagadanna barantenen. Jabaxxi rakko hexxoolenna Yihowwaꞌn addatati qachchakeꞌn hexxaammaxxe shiixxooxxe baꞌlisanooleni lassa sanfennen. Harumaaxxe yanna giddo Niꞌaamiꞌn hedhaammaki manni duuchchi Bari Bariinxe Hedhobaꞌa Akeekkaaxxa Dhugaa hitaaxxa Maxaafa Qulichcha barsiissaxxa borreesile adheꞌe yaansisa dandeꞌeen. Manni noꞌo heꞌnenneba haseꞌe dagaꞌn konneꞌe maxaafa adhdhaꞌnemman!

Addanna turrebeꞌnongi, Mootummatixxi baalloleeyye Yihowwaxxa Naqaashe eetaꞌnebaaxxa egenennen. Konne bogaꞌn Hageyya 1969 woggaꞌn taakkaxxe yannaꞌa 20 manjinni rogiinxa bukkiꞌi assinennen. Bukkiꞌi tenneꞌn cuuphemaꞌneeki lami heqinaannaki manni hedhemman. Kaddomaleꞌe, bukkiꞌi saffeexxe taakkanxe barraꞌn poolise daggeexxi porogiraama konnee uurisseen. Insaꞌnenna gargariti hexxeexxa qajeellisanonna roginiinka lumoka dooyyallo beeroꞌa adhdhine meꞌineen. Noꞌonna qortuma qorreechchini uduma langaxxe baraꞌn hingeꞌe ripoorte assinannoshsha ajanjeen. Rakko noꞌoꞌn geltaaxxa egenennaxxeꞌe cuphemaake manjiꞌa shiqinsaaka haasoꞌa mitte manjike mineꞌn shiqinsenen. Ittan shoꞌiki marrennexxi galaanakeꞌn cunphenen.

Heenoxxe torba uduma Bogi Giddixxe Yaaneki Ministerichi aneenna onde gargarti hexxeexxa qajeellisanoole 48 saate giddo boga wocci assineꞌe fullannoshsha ajajeen. Tenneꞌa noꞌonna ifika mala gaꞌna hasisseeman. Noꞌonna ajajemennexxi Nayjeeriyiininxe dame beerobaꞌa meꞌinennen.

Okkoonna haarooxxi huje uwwendeen, aninna Nayjeeriyi giddo afemaake Orisunbaare hiyyemmake shiixxooke qachchaꞌn dhaabemenen. okkoꞌo hexxaammaxxe shiixxooxxe baꞌlisanooleeyyeni welt gammadiki lassaanan. Ittan Maxaafa qullichcha barsiisaanan. Jaane agenji uduma dame beero Niijeriꞌaanni wirri assite aneꞌe ergiteen. Tenne heqqebeꞌnoxxe yaanenaaꞌn kexxeexxini sodaatonolenna okkoꞌo hexxemmaxxa dayyuwwa langaxxa afateꞌe yorennen!

Niꞌaamiꞌa higennexxe shiixxooxxe yanna uduma mitti Nayjeerinki daddaltichchi ani Yihowwaxxe Naqaashe kadeennexxa egeꞌnemmaxeeꞌe Maxaafi Qullichchininka qortuma qoreen. Aninna Maxaafa Qullichcha barsiseeꞌnaa isinna gaayya xuuxxanna mike belo haꞌwa uuriseexxi cuuphemeen. Okkoneechchi uduma laana nophphitaꞌn meꞌitaꞌneexxe Niigerike bogaꞌn assendaꞌneexxe, dhugaꞌa lassatixxe hujeꞌn qoodemennexxeꞌe yoꞌshsha gammadennen. Taakkaꞌa okkoꞌo mareennexxa yanna bogakeꞌn hexxemmaxxi Naqaashe 31 callamman, okkooꞌn fulennexxa yanna 69 gelteemman.

“GIINIKE BOGAꞌN HEXXEEXXA MOOTUMMATIXXA HUJE ADDA EGENEEꞌNON”

Arfaasa 1977 woggaꞌn leenjo adhdhateꞌe Nayjeeriyaꞌa higenen. Sase torbaꞌn leenjo birrennechchi uduma Dame Beeroki komitetik Tirtirsalli Malkolmi Viigoki Seera Liyonixxe dame beeronaaꞌn ergendeexxa daddabbe aniꞌa yaansiseen. Giinike bogaꞌn Roginiinke lumeke dooyyallo kadeꞌe ergata dandeꞌaaka, fayyunte eloxxa afeeka, aadhebaaka qajeellisanjonna Ingilizuffatika iittan Ferensayetika laagada haasoꞌa dandeꞌaaka dayyo, dayyuwwa hasaꞌnemman. Dayyi Viigonna leenjo adhdhenneki tenne hujeꞌaate kaddeexxa kuleen. Isinna tinni huje shollaxxe kaddeebaaxxa jabeesse kulat, “tenneꞌe huje adhdhati edi darre adda hedi” hiyye gorseen. Aninna hirbageꞌn, “Yihowwa aneꞌe ergaꞌnoole meꞌanon” hiyyenen.

Seera Liyoni marennexxi dame beeroꞌn hexxeexxe dayyuwwan afamennen. Dame beeroꞌn hexxeexxe komite giddiiꞌn mitti iitta hiyyeen: “Giinike bogaꞌn hexxeexxa mootummatixxa huje adda egeneeꞌnon.” Seera Liꞌonixxi dame beero Giinike bogaꞌn hujendaꞌneexxa dhugaꞌa kulatixxa huje toꞌataꞌneexxe kaddoolenna polotikinxe rakkonaaꞌn kexxeexxini okkoꞌo hexxeexxe baꞌlisanooleeyyen afama dandeetemabaan. Dame beero dayyuwwa tenneꞌe toꞌataaka manjo ergateꞌe heddole woꞌlaandoolenna tukkeessemeeki manji boga okkonebaꞌa eꞌya dandeꞌaamabaan. Tenneꞌa aninna Giinike lumoke qachchibaꞌa Konakirbaꞌa meꞌate qorenen. Konne qachchaꞌn turonnaꞌa Mootumma fedhiꞌi uutaashsha qorateꞌe woꞌlaanen.

Konakiiriꞌi geꞌenneshshan Nayjeeriyiinxe Imbaaseba marennexxi anbassaaderichiki afemenen. Giinike bogaꞌn Mootumma Mageninxa erga lassonaꞌa hasannexxa egeꞌnshenen. Isinna kaba turonnole usurinna rakko aneꞌn geltaaxxa kulat “Nayjeeriyaan higgetexxi okkoꞌo lassi” hiyyeen. Aninna hiissennexxi, “kaba turateꞌe murtesedheennen” hiyyennen. Isinna Giinike Bogi Giddixxe Yaaneki Ministeerichchi aneꞌe gargaaraashsha daddaabbe borreeseen. Ministeerichchinna ulfenniki aneꞌe keesunseen.

Shiixxoxxe yanna uduma Seera Liyonixxe dame beerobaꞌa higennexxi Ministeerichchininxa murte dayyuwwakeꞌe kulennen. Insaꞌnenna Yihowwa yaane qabbaashsha asseexxa lanqeexxi yoꞌosha gammandeen. Giinike bogaꞌn hedha dandeꞌanoshsha mootumma eetiꞌi uuteen!

Giinikenna Seera Liyonike bogaꞌn 1978-1989 wogga qicoꞌn rogininxe hujeꞌn ittan Laberiyinke bogaꞌn tukkeessalo rogininke dooyyallo kade ergatemaꞌn turennen. Mitte yanna jaba qicini dhibemennen. Mitte mitte yanna dhibemaannaki manji hedhebaaxxe bakkaꞌnten. Kaddomaleꞌe dayyuwwa aneꞌe hospitaala geesisateꞌe dandeeteexxa duuchcha assitaꞌnemman.

Mitte yanna Biiꞌnetixxenna madhdhumatixxe curroqaxxe buutonni jaba qicin dhibamenennen. Dhibotenaaꞌn fayyenechchi uduma dayyuwwi aneꞌe haba moogateꞌe mariꞌanteemmaxxanna egeꞌnennen! Hedho anixxeꞌn iitta hexxexxi jabaxxi yaane geltoolenna tenneꞌe aniꞌa uwwendeexxa huje waalateꞌe hedeꞌe egeꞌneeꞌnon. Ittan aninna dhugaatika nageꞌa uwwa dandeꞌaaki reyeeka manjo reyotenaaꞌa keꞌissa dandeeꞌaake Mageno calla kadeexxa addataannan.

MININXI AMA ANIXXINNA ANI YIHOWWAꞌN ADDANTAANNAN

Dorkaasisi hiyyendaaxxe ifi heeshshi assatikanna manfasiinxa uushsho affeemmaxxe mitte qajeellisanjo dayyonni 1988 woggaꞌn afemennen. Adhennechchi uduma isenna aninni welt rogininxa huje saffeen. Dorkaasisi uwwendeexxa huje tenneꞌe anini welt jabaatte hujaammaxxe kaddaa wodda, ittan Yihowwa hitaa wodda heddo yaane tolcha assateꞌe eetiitixxemman. Mitte bukkiibaaꞌn weletibaꞌa meꞌateꞌe isenna ani 25 kiilomeetire giꞌaaka ora borsa baꞌeꞌne meꞌinaanan. Bayya hexxeexxe bukkiibaꞌa marateꞌe afendeexxa tiranporte laꞌofatati baletikenna dhoqetike oraꞌn laana meꞌinaanan.

Dorkaasisi worba manjomman. Fakkeennakee, naachchi hedheeke wodeꞌenaaꞌn foonfaannaxxi yaana hexxemman. Onde baraka ora meꞌinaannaxxa yanna riqichchi foonfannaki enqematenaaꞌn kexxeexxa shiixxooxxa hobolo laꞌofantenen. Dorkaasisi hobolo tenne giddiiꞌn fulateꞌe qophi hitaa wodda wodiꞌi giddo ibbeen. Noꞌo daaka egenennabaan ittan wodiꞌi giddo naachchi hedhemman. Mitti dargaggeesi wodiꞌi giddo eꞌyeexxi iseꞌe gargaareen. Noꞌo laminingi tenne yaanenaaꞌn kexxeexxa hasha hasha currunqonnolenna huje noꞌoxxa itti ediꞌa sunfennen.

Dorkaasisi 1992 woggaꞌn godoba affeexxa egenanno wodda haranga alannennen hinennen. Tenneꞌa woꞌma yannaxxe ergatenshaꞌn itti sufateꞌe murte assa hasissaamman. Noꞌonna tinni “Yihowwa noꞌa uwweexxe uwwa” kaddeexxa addanteꞌe annotika summaa Jahagifit! hinennen. Jahagifit ilendeexxe shoole wogga uduma iseki dayyi Eriki ilemeen. Laminiixxi oose noꞌoxxi Yihowwabaaꞌn alfinennexxe uwwamman. Jahagifit Konnaakirike qachchaꞌn afendaaxxe bayyixxe tikatixxe beeroꞌn heenoxxe yannaꞌa ergatendeꞌeen. Iittan Erikinna bukkiitike ergatanjon.

Dorkaasisinna gargariti hexxexxee qajeellisanjo kadde ergatema dandeꞌa gophphoolenna oose nositaꞌnini duuchchini woddixxe qajeellissanjo kadde ergatema dandeeteꞌeen. Yihowwake gargarsini aninna gargarti hexxeexxe woꞌma yannaxxe ergachchoꞌn hedhennen. Oose nophphite ifi dandeetechchini uduma Dorkaasisi gargarti hexxeexxe qajellissanjo kadde higgeen ergatema dandeteꞌeen. Taꞌa laminingi Konaakirike qachchaꞌn miisoone kandeꞌe ergatemateꞌn heꞌnennen .

DHUGAATIKE NAGEꞌIXXA MUUME

Duuchchini wodda Yihowwa meꞌonnaꞌa hasaꞌneexxe bakka duuchchaꞌn meꞌeenen. Noꞌonaaꞌn heqqo isixxinna eebba gargarit higge egendebaan. Karrateꞌn addatati iimi darre Yihowwaꞌn addatati heddo rakkonna yaaddo saꞌa dandeenennen. Dorkaasisinna anni hedho noꞌoxxeꞌn dhugaatike nageꞌixxi muume “fayyissalli Mageni” Yihowwate kadeexxa baranteenen. (1 Zee. 16:35) Aninna isoꞌn addataake manji duuchchixxi hedho “Yihowwa edo adda usuremeeke borsi giddo hexxaaxxa” addataanen”—1 Saam. 25:29.