Yihowwaaꞌa Ergatemateꞌni Saꞌissennexxa Gammachchiissaaxxa Hedho

GARGARITI HEXXEEXXA ADDE AFFEEXXE MAATE GIDDO NOPHPHA

Ilemenneki 1934 woggaꞌn Suzerlaandeke boganaaꞌn buttin giddixxa karra fulchinaake Ontaryo hiyyemaake Kanaadiinke boginaaꞌn dageeke hadonaaꞌniten. Ama anxi 1939 woggabaa Heqqecatixxe Xellephoxxa borressile yaansisanna Yihowwaxxe Naqaashexxa bukkii mara saffeen. Aneenna jaane dayyuwwa anxa adhdhitaꞌn meꞌitaamman. Okkonechchi uduma turtebaang Yihowwaxxe Naqaashe kaddeen.

Murte isexxeꞌn anni noꞌoki gammadeemmabaan, kaddomaleꞌe, Ama noꞌoxxi dhugaa eetaammaxxee udumiꞌa higa gophatee murtessexxeemman. Matanga Kanaadiinxi mootumma, 1940 woggabaa Yihowwaxxe Naqaashexxa huje gabaldeemmaxxa yannanna iitta assatenaaꞌn udumiꞌa higgebaan. Ittan Anni noꞌoki isee haasoꞌik miidhaaꞌnaaꞌn isooꞌo baluntetinna ulfinniki abiddaamman. Iseki elok fakkeenni aninna dayyuwwa anxi dhugaatike oraꞌn menannoshsha gargaareen. Gammachchiissaaxxa Anni noꞌokik adabinna jijjiiremeen, tennenaaꞌn kexxeexxa maatetanna elo garinni abida safeen.

WOꞌMA YANNAXXA ERGACHCHO SAFA

Bonixxa yanna 1950 woggaꞌn Niwu Yorkeke qachchaꞌn assendeexxa Tiꞌokiraasetixxa bukkii marennen. Butta duuchchinaaꞌn bukki hiteexxe dayyuwwan afemennechchi udumanna, Gilyaadike barachchoti mininaaꞌn eebbisseendeexxi dayyuwwa haasottaꞌneeka gammachchiisaꞌneeka haasoꞌa laqennechchi uduma, Yihowwaxxe ergachchoꞌn caaldeexxa yaane assatee keꞌennen! Tenneꞌa woꞌma yannaxxe ergachchoꞌn eꞌyatee murtesseedhennen. Hadiꞌaa higenneshshanni woꞌma yannake qajeellisanjo kadatee kuꞌlennen. Kanaada afendaaxxi dame beero, edise cuuphemmannoshsha ifissaaxxa daddaabbe hiisite borreesiteen. Onkoleessa 1, 1950 woggaꞌn cuuphemennen. Mitte agenji uduma duuchchi woddike qajeellisanjo kade Kappaskasing hiyyendaꞌneexxe bakkaꞌn taakkaxxe yannaꞌa dhaabemennen. Kunni qachchinna noꞌo heꞌnaannaxxe bakkanaaꞌn bayyatemman.

Birraꞌiinxa maye 1951 woggaꞌn, dame beero Ferensayetika laagada haasoꞌa dandeꞌaaki manji Kiwubeekixxe galcha giddo Ferensayetika laagada haasoonnaaxxe bakkabaa fedhii ifixxen meꞌa dandeꞌaaxxa qorteemman. Itti bakka gargaarsi adda hasissammaxxemman. Nophphenneki Ferensayetikanna Ingilizuffatika laagada haasoꞌaꞌnite kaddemmaxxee yeꞌinjo konnee adhdheꞌe Ruyni heyyendaaxxe bakkaꞌni dhaabemennen. Ettene bakkaꞌn egeꞌneennaki mitti manjinna hedhemmabaan. Egeꞌneennaxxi marannoshsha akenkeemmaxxe keꞌitokeꞌni haasoꞌeennaxxe bakka callamman. Kaddomaleꞌe, yaane duuchcha elooshsha hexxemman. Marseelinna ani eloke jaaluwwa kandennen, ittan shoole wogga Kiwubeeki giddo gammashshoti ergatemaꞌn turennen, okkoneechchi uduma gargariti hedheeke qajeellisanjo kadennen.

GILYAADENNA WELE YANNAA SAXXEEXXA HALCHA

Kiwubeeki hedhennaxxa yanna Bitaꞌixxe Laansinge Niwu Yorke giddo, afemaake Gilyaadike barachchotike mineꞌn 26 soxxe kutaꞌn bratannoshsha yeꞌemennexxee yoꞌoshsha gammadennen. Bitidotteessa 12, 1956 woggaꞌn eebbisemeꞌe Dhidhimiinke Afirkaꞌn taꞌixxe yannaꞌn Gaanab hiyyemaake bogaꞌn ergatemannoshsha dhaabemennen. Kaddomaleꞌe, okkoꞌaa meꞌebeꞌnochchi edi darre, wele bogibaa meꞌatiki viizi uwwemaa qicoꞌn shiixxooxxa torba Kanaadiꞌaa higa hasisseemman.

Eettene yanna torbaane agenjo duuchcha viiza heqqedhaꞌni Toronto dayyi Kirpisixxe maateba hedhaannan, ittan shiilate hiyyendaꞌneexxe belto insaꞌnexxinni egeꞌnemennen. Okkooꞌni laminiing jaalalat abidemmennen. Aadhatee qoronnaa hiyyanno wodda viizi dageen. Shiilanna ani jaba qicinni kadhantennechchi uduma, ergatemannoshsha dhaabemennexxe bakkabaa meꞌatee murtessedhennen. Kaddoolenna, ediꞌaa buliiteꞌn eꞌya dandeenannoxxa, ittan haano eꞌyinannoxxa weliꞌaan wel borreessinaꞌn haasoonnaannan. Tinni shollaxxe murtemmabaan, kaddomaleꞌe yaane jijjiirendeechchi uduma eloxxe murte kaddeexxa hubantennen.

Agenji mittiꞌaa baaburki, hobolotinna rophphiyyiki meꞌaꞌn turennechchi uduma, Akira hiyyemaake Gaaniinke lumo qachchibaa geyennen. Okkoonna awuraajiinke iimike toꞌatallo kadeꞌe ergatemaannan. Tennee hujeꞌaanna Gaani giddo calla kaddebaang Ayivoor Kosite, (taꞌixxe yannaꞌn Kot Divaar hiyyemaan) ittan Toogoland (taꞌa Toogo hiyyemaan) hiyyemaake bogaꞌn mammaremaannan. Heddo yanna jiipi hiyyendaaxxe dame beeroxxe kaamoleni qofitti mammaremaannan. Dayyuwwa toꞌatatee mammaremaannaxxi yanna yoꞌoshsha gammachchiissaammaxxemman!

Edi sanbatanna sanbata, rogiinxe bukkiixxa huje hujaannan. Bukkiitika galmanna anfeennabaan. Tenneꞌa dayyuwwa leemmik dhaaddo dhaaddo otteꞌe iimiiꞌn meexxetike shafinni buqqeexxi araarshokenaaꞌn gollantannoxxa bakka giissiteen. Bukki hiyyee manjiꞌaa sagale qophpheessinaammaxxe bakkaꞌni firiije hedhe gophpheemmaxxeꞌe dayyuwwa hiremeeka hore loolangeꞌn tursiteechch uduma, bukki hiyyeeki manni itaa garaꞌni dulde giissitaamman.

Tenne bukkiiꞌn mitte mitte osoꞌlishshaaxxi yaanuwwa futti hiteemman. Mitti Herbi Jeengiz c hiyyemaꞌneek miisoonichchi haasoꞌa shiqisateꞌn hedheeꞌnaa mitti jibichchi sagale qophpheessinammaxxe bakkanaa miliqe fuleen. Jibichchi kunninna alayyiki qephphinnekeꞌninna manji giddo gongaamman. Herbinna jibichchi kunni mekki dommi hiyyeemmaxxeꞌe haasoꞌa uurriseen. Shoole jajjabba dayyuwwa jibichcha konnee dagemmaxxe bakkabaaꞌa hiissiteexxe bukki hiyyemmaki manninna gammadeen.

Bukkiitixxa torba qarqarakeꞌni hedhemmake mandaruwwaꞌni Haarooxxe Buttaki Maabari Hujeteꞌn Hedheeꞌnaa hitaꞌneexxa filme leellishennen. Tennee filme leellishenneki projekiteeretite kaddaa wodda, lame haqichchixxe oddoꞌni dhisendeexxe golalooxxe carqeꞌniten. Mandari giddo hedhemmaki manninna filme tennee eeyyeemman. Heddi manni filmende hinaaxxa yaane taakkaa uudeeki eettene yannamman. Filme giddo manni cuuphphemaaꞌnaa uundeexxi gammashshot anga calleen. Tennee filme uudaammaki manni, butta duuchchaꞌni heꞌnennexxi noꞌo Yihowwaxxi Naqaashe mittunte anfeenneke manna kandeennexxa hubateen.

Afirki giddo lame woggabaa turennechchi uduma, Niwu Yorke Qachchaꞌni 1958 woggaꞌn assendeexxe gosoole duuchchixxa bukkii marennexxeꞌe yoꞌoshsha gammadeennan. Shiila gargariti hexxeexxe qajeellisanjo kadde ergatendaammabaaꞌni, Kiwubeekiꞌn daggeeꞌnaa uudennexxee yoꞌoshsha gammadeennan. Edo Daddaabbeti haasoonnaannan, taꞌa kinni illendinni higgeen afemmeennaxxeꞌe aneꞌni heerundaashsha qorennen, isenna ishshi hiteen. Dayyi Nooriꞌaad daddaabbe borreessennexxi, Shiila Gilyaadike barachchoti mineꞌn baratteexxi, aninni welt Afirki giddo ergatema dandeettaaxxa qorennen. Isinna ishshi hiyyeen. Muuxamakeꞌn Shiilanna ani hedhenneba Gaanaa daggeen. Akira Qachchaꞌn Onkoleessa 3, 1959 woggaꞌn aadhennen. Fedhii isixxa hedho noꞌoxxeꞌn edinsennexxee Yihowwa noꞌoo eebbiseechcho fakkaattaꞌneen.

KAAMEROONI GIDDO LAMIKI ERGATEMMAANNAXXA YANNA

Kaamerooni ergatemmannoshsha 1961 woggaꞌn dhaabemmennen. Okkooꞌo reefi orgeessendaꞌneexxa dame beero gargaarannoshsha ergemeennaxxee huje aneꞌni bira saxxeemman. Okkooꞌn 1965 woggaꞌn Shiila siilaꞌwiteen. Anna kada hitaaxxa yaane addate adhdhatee yanna hasissaaxxa egeꞌneennan. Kaddomaleꞌe, tennee haarooxxe maganneꞌa gammande Kanaadiꞌa higatee qophpheeffatateꞌni heꞌneeꞌnaa mitte yaadissaaxxi yaane futti hiteen.

Shiila gufatteen. Dokiteerchinna godoba hexxemmaxxi anno labballoke kadeemmaxxa kuleen. Tinni yaane kaddeeki 50 wogga edi darre kaddoolenna ijjenda deeneebeꞌnon. Gelteexxe yaaneꞌn yoꞌoshsha yaandonnolenna, eenaannexxe gadhike bogixxe ergachchoꞌni ittin sunfennen.

Kaameroonike bogaꞌni hexxemmaxxe dayyuwwaꞌn polotikiinxe oddo-goomorummanaaꞌn kexxeexxa heddole shorrichchi geyaamman. Giddiiꞌninni shorrichchi kunni perezidaantichcho mellinaammaxxa yanna irran caala jabaateemman. Ella 13, 1970 woggaꞌn boga okkoneꞌni Yihowwaxxe Naqaashexxa huje mootumma kutteexxa yanna sodaantaannaxxi yaane kaddeen. Ijaarsi muuxemeeꞌnaa huje sanfennexxi onde agenjo calla torrennechchi uduma, dancha dame beero mootumma adhdhiteen. Mitte torba giddo duuchchiing miisoonooti boga okkonenaaꞌn hunnat shorremmennen. Okkone bogaꞌn hexxemmaxxe dayyuwwaaꞌa hendaannaxxeenna insaꞌneꞌni geltaaxxi yaane noꞌoo yaadisseemmaxxeꞌe, insaꞌnenaaꞌn gargariti higa yoꞌoshsha haꞌurteemman.

Okkoneechchi uduma jaane agenjo, Ferensayixxe dame beeroꞌn turrennen. Okkooꞌo hedhenna wodda Kaameroonike bogaꞌn afendaaxxa dayyuwwa hasissaaxxe yaane duuchchinni gargaaratee, dandeꞌennexxa duuchcha asseennen. Eettene wogga Arfaasiinka agenjo, Naayjeeriinxe dame beeroꞌn dhaabemmeꞌe Kaamerooni giddo hexxeexxa huje toꞌata sanfennen. Naayjeriinke bogaꞌn hexxeexxi dayyuwwa noꞌoo gammashshot adhdhiteen. Okkoonna heddo wogga ergachchoteꞌn turrennen.

HAꞌURTAAXXA MURTE

Haranga jabaxxe kaddeexxa murte 1973 woggaꞌn murteessedha hasisseemman. Shiila jabaxxe dhibonni rakkattaamman. Niwu Yorke lumoxxe bukkiiꞌni heꞌnennaxxa yanna indiddo wocci wocci assitaꞌni iitta hiteen: “Heddole ela gopheennaxxee ani gopheennen, okkoꞌaa higaabeꞌnon!” hiteen. Isenna Dhidhimiinke Afirki giddo 14 wogga caaldaaxxee yannaꞌa aninni ergatendaꞌn turteen. Addatenshatixxe ergachcho isexxeꞌni gammadonnolenna mitte mitte yaane jijjiirra assa hasisseemman. Heꞌnenneke jeejaꞌni adda mariꞌantennechchi udumanna qeerraaxxe yannaa jabeenniki kadhantennechchi uduma, fayyunte isexxa karkarsatee eldaaxxe bakkabaa Kanaadiꞌa higatee murteesseꞌnennen. Miisoonummatixxanna woꞌma yannaxxa ergachcho uurrisa, asseꞌnennexxe murte giddiiꞌn noꞌoꞌni haꞌurteexxenna yaandannoshsha assiteexxemman.

Kanaadiꞌa hingennechchi uduma, middixxe Torontoꞌn afemmaake mitte qachchi giddo, kaamole daddalaꞌneeke bire woddike jaali ankiba huje alfennen. Appaartaama mitte kireesseꞌneꞌe hujeeka mini giddika miya hidhdhinennen. Tennenaaꞌn kexxeexxa liqi giddo eꞌyinebeꞌnongi shollaxxa hedho hedha dandeenennen. Shollaxxa jiro hedhatee hanseennaki mitte barra woꞌma yannaxxe ergachchobaa higatika yaada anfeennaxxeeten. Turrebeꞌnong noꞌo hendebeꞌnoke orinni herregi noꞌoki muuxematenaaꞌn kexxeexxa manbeꞌa hinennen.

Norvaal Ontaariyo hiyyendaaxxe bakkaꞌn, ijaaremaꞌneeka Lumolla Bukkiika Galma edi sanbatixxa barra, fedhii ifixxen gargaara safennen. Shiixxooxxe yanna uduma, Lumolla Bukkiike Galmike iimike toꞌatallo kade ergatemannoshsha baalloonsemennen. Shiilanna fowwi hitaꞌni meꞌitaammaxxeꞌe, tennee haarooxxa huje adhdha dandeettaaxxa hendennen. Tenneꞌa Adooleessa 1974 woggaꞌn Lumolla Bukkiike Galmike appaartamibaa menennen. Woꞌma yannaxxe ergachchobaa hingennexxeꞌe yoꞌoshsha gammandeennan!

Gammachchiissaaxxa Shiilaxxi fayyuntenna eldaꞌni meteen. Lame wogga uduma kinni rogiinxi huje uwwendeen. Rogi kunninna afemaammaki Mantiiba hiyyendaaxxe Kanaadiinxe galcha giddo haarsixxa yanna qiidiki egeꞌnendeexxe bakkaꞌniten. Kaddomaleꞌe, okkoo hexxemmaxxe dayyuwwanni eloxxa jaalunte anfeennaxxeꞌe yoꞌoshsha gammandaannan. Ergatemmaanneki habatenna kaddoole, lumoxxi yaane heene bakkaꞌninna heꞌne Yihowwaaꞌa ergatemate kaddeexxa baranteennen.

LAꞌO AFFEEXXA BARACHCHO BARATA

Rogiinxe hujeꞌn heddo yanna saꞌissinennechchi uduma 1978 woggaꞌn Kanaada afendaaxxe Beeteleꞌni ergattemmonnaa yeꞌemmennen. Harummaaxxe yanna uduma, haꞌurtaaxxe kaddoolenna laꞌo affeexxa barachcho baratennen. Manteriyoli assendeexxe gargariti hexxeexxe bukkiiꞌn, Ferensayetike laagadinni, mitte saatenna takkule daqiiqika haasoꞌa shiqisannoshsha ergemennen. Yaadissaaxxa shiqiseenek haasoꞌi laqaammaka manna gammachchiisa gophatenaaꞌn kexxeexxa, Ergachchotixxe Dippaartimeenteꞌn ergatemaꞌneeki mitte dayyi anee gorseen. Dhugaa haasoꞌatee, eettene yannaꞌn caaldeexxa haasoꞌatixxa dandeette afebeꞌnoke manjo kadeennexxa qalli hiyya hasissaamman. Kaddomaleꞌe, gorsa konnee lummise uudebeꞌnon. Haasoonnennek garinna gammachchiisaammakemabaan, assennexxe eloxxe yaaneꞌa galateeffatebaang, dedha anka calla kuleexxe yoꞌoshsha aarennen. Gorsi uwwemeeke oraꞌninna gorsa uwweeka manjo uudaanne garaꞌn hundeessemeꞌe murtessati dedha hujennen.

Heenooxxe barra uduma, Dame Beeroxxe Komite kade ergatemaꞌneeki mitti dayyi tennee yaane uuddaaxxa anee haasoosseen. Gorsa konneꞌa eloka yaada hiissa gophennexxe yaadeennexxa addatennen. Okkooꞌn anee gorseemmaka dayyo haasoossennen. Isinna shaqquntet aniꞌaa gattowwaal hiyyeen. Tinni futtiinna ifi heeshi assatik adabi hitee qico hasisaake kadeexxa, barsiisseexxe kaddemmaxxee ijjenda dedhabeꞌnon. (Fakke. 16:18) Tennee yaane uuddaaxxa heddole Yihowwabaa kadhateennen, manji anee gorsaa wodda tuffata gophatee murteessedhennen.

Taꞌi qicoꞌn Kanaadixxe Beeteleꞌn 40 wogga iimi darre tureennen, ittan 1985 wogganaaꞌn safe Dame Beeroxxe Komite kadeennen. Bitidotteessa 2021 keꞌn eeyyaannexxa anxa miniinxa ama Shiilaaꞌa reyoot diiphpheeꞌnaa gophennen. Isexxe reyoꞌni yoꞌoshsha yaadennen, tennee calla kaddebaang dhibo bisokeꞌn afeennen. Yihowwaxxi ergachcho hedho anxi hujet abidendaashshanna gammaddaashsha assiteemmaxxee ‘saꞌeeka baruwwa ijjenda qalli hiyyabeꞌnon.’ (Meki. 5:20) Hedho anxeꞌn mitte mitte rakko geltoolenna gammadannoshsha assitaaxxa heddo yaanuwwa uudeennen. Hedho anxeꞌn Yihowwaa edisanna 70 wogga, woꞌma yannaxxe ergachchoꞌn saꞌissa dhugaandin aniꞌa badhaadhaken. Dargagge dayyuwwa hedho insaꞌnexxeꞌn Yihowwaa edissaashsha kadhataannen, buutotinna eebbanna gammashsho alfa dandeennannok Yihowwaꞌa ergatemmanno wodda kaddeexxa qalli hiyyannen.