Mwambĩlĩĩlyo

24 Yu Avalaamu aĩ anakũa na aĩ mũtumĩu, na Yeova nĩwamũathimĩte maũndũnĩ onthe. 2 Na Avalaamu aneena na mũthũkũmi wake, ũla waĩ mũkũũ vyũ nyũmbanĩ yake na waũngamĩe kyonthe kĩla waĩ nakyo, na amwĩa: “Nĩngũkwĩsũva wie kw’oko kwaku ungu wa ũtambĩ wakwa, 3 nĩ kana nĩtume wĩvĩta kwa Yeova, Ngai wa ĩtu na Ngai wa nthĩ, kana ndũkamanthĩa mwana wakwa kĩveti katĩ wa eĩtu ma Akanaanĩ, ala ndwĩe nthĩ yoo. 4 Ĩndĩ no mũvaka ũthi nginya nthĩ ĩ yakwa na kwa andũ makwa ma mũsyĩ na ũimanthĩa mwana wakwa Isaka kĩveti kw’o.”

5 Ĩndĩ mũthũkũmi ũsu amwĩa: “Nata mũndũ mũka ũla ngwona akethĩwa atekwenda kũkanyʼa nakwa nthĩ ĩno? No nginya nĩtũnge mwana waku nthĩ ĩla we waumie?” 6 Nake Avalaamu amwĩa: “Ndũkatate kũtwaa mwana wakwa kũu. 7 Yeova Ngai wa ĩtunĩ, ũla wambumisye nyũmbanĩ ya ĩthe wakwa, na ũla wambumisye nyũmbanĩ ya andũ makwa ma mũsyĩ, na aneena nakwa na eevĩta, aimbĩa: ‘Nganenga ũsyao waku* nthĩ ĩno,’ nũkũtũma mũlaĩka wake mbee waku na vate ndĩi ũkaetee mwana wakwa kĩveti kuma kũu. 8 Ĩndĩ ethĩwa mũndũ mũka ũsu ndekwenda kũkanyʼa naku, ndũkethĩwa wĩ mwove nĩ wĩvĩto ũũ. Ĩndĩ, ndũkatate kũtwaa mwana wakwa kũu.” 9 Ĩtina wa ũu, mũthũkũmi ũsu nĩwaiie kw’oko kwake ungu wa ũtambĩ wa vwana wake Avalaamu na eevĩta kwake ĩũlũ wa ũndũ ũsu.

10 Na kwoou mũthũkũmi ũsu oosa ngamĩle ĩkũmi sya vwana wake, na ambĩĩsya kyalo kyake akuĩte mĩthemba yonthe ya syĩndũ nzeo kuma kwa vwana wake. Nĩwakwatie nzĩa athi Mesovotamia, ndũanĩ ya Naoli. 11 Yĩla wavikie kĩthimanĩ kya kĩw’ũ kyaĩ nza wa ndũa ĩsu, nĩwatindiisye ngamĩle syake vau. Kwaĩ ta ĩ ya wĩoo, masaanĩ ala aka makothaa kumaala maute kĩw’ũ. 12 Na ĩndĩ asya: “Yeova, Ngai wa vwana wakwa Avalaamu, nĩngũkwĩsũva waĩlye kĩla ngwĩka mũthenyanĩ ũũ, na ũyonyʼa vwana wakwa Avalaamu wendo waku ũtathelaa. 13 Yu nĩũngye kĩthimanĩ kya kĩw’ũ na eĩtu ma andũ ma ndũa ĩno nĩmokĩte kũuta kĩw’ũ. 14 Nĩkwĩthĩwe ta ũũ: Mwĩĩtu ũla ngwĩa, ‘Nĩngũkwĩsũva, aũa mbisũ yaku ya kĩwʼũ nĩ kana nĩnyw’e kĩwʼũ,’ nake aimbĩa, ‘Nywʼa kĩwʼũ, na nĩngwĩkĩĩa ngamĩle syaku o nasyo inywʼe,’ eka ũsu ethĩwe newe ũnyuvĩe mũthũkũmi waku Isaka; na eka ũndũ ũsu ũndĩkĩĩthye kana nĩwoonyʼa vwana wakwa wendo waku ũtathelaa.”

15 O na ataminĩte kũneena, Leveka nĩwaumĩlile akuĩte mbisũ ya kĩwʼũ kĩtuonĩ kyake. Leveka aĩ mwĩĩtu wa Mbethueli, na Mbethueli aĩ mwana wa Milika, mũka wa Naoli, ũla wasyaanĩwʼe na Avalaamu. 16 Mwĩĩtu ũsu aĩ mwanake mũno, na ndeesĩ mũndũũme; ndaĩ aakoma na mũndũũme. Nĩwatheeie kĩthimanĩ, ausũsya mbisũ yake kĩwʼũ, na ĩndĩ ambata enũke. 17 Ambata oou, mũthũkũmi ũsu nĩwasembie akomane nake, na amwĩa: “Nĩngũkwĩsũva ũmbĩkĩe kalwʼũ kuma mbisũnĩ yaku ngunde.” 18 Nake Leveka amwĩa: “No ũnywʼe, mwĩai wakwa.” Na o mĩtũkĩ, atheesya mbisũ yake, amĩkwata na kw’oko na amwĩkĩa kĩwʼũ anywʼe. 19 Yĩla waminie kũmwĩkĩa kĩwʼu anywʼe, amwĩa: “O na nĩngũtavĩla ngamĩle syaku inywʼe nginya ikole.” 20 Kwoou nĩweekalatile oonosya kĩwʼũ kĩla kyaĩ mbisũnĩ yake kĩndũnĩ kya kũngʼithĩsya indo, na asemba ĩngĩ na ĩngĩ kĩthimanĩ atave kĩwʼu. Na aendeea kũtavĩla ngamĩle isu syonthe kĩwʼũ. 21 Ĩvindanĩ yĩu yonthe mũndũũme ũsu nĩwamũketee avindĩtye na asengʼete, ayĩkũlya kana kĩu kĩonanyʼa Yeova nĩwatumĩte kyalo kyake kyaĩla.

22 Yĩla ngamĩle syaminie kũnywʼa kĩwʼũ, mũndũũme ũsu nĩwanengie Leveka mbete ya ĩnyiũũ ya thaavu yĩ na ũito wa nusu sekeli* na mbangili ilĩ sya thaavu syĩ na ũito wa sekeli ĩkũmi,* 23 na amwĩa: “Nĩngũkwĩsũva ũndavye-ĩ, we wĩ mwĩĩtu waũ? Na nyũmbanĩ ya ĩthe waku ve vandũ tũtonya kũkoma ũtukũ wa ũmũnthĩ?” 24 Nake Leveka amũsũngĩa: “Nyie nĩ mwĩĩtu wa Mbethueli, mwana wa Milika, ũla wamũsyaĩe Naoli.” 25 Na ongela kwasya: “Twĩ na nyeki na ũĩthyo mwingĩ, o na vandũ mũtonya kũkoma ũtukũ wa ũmũnthĩ.” 26 Nĩvo ĩndĩ mũndũ ũsu wakumanie na avalũka mbee wa Yeova 27 na asya: “Nataĩwe Yeova, Ngai wa vwana wakwa Avalaamu, nũndũ ndaaeka kwonyʼa vwana wakwa wendo wake ũtathelaa na nĩwĩanĩĩtye kĩla ũmwathĩte. Yeova nĩwandongoesya navika nyũmbanĩ ya ana-a-ĩthe ma vwana wakwa.”

28 Nĩvo ĩndĩ mwĩĩtu ũsu wasembie akatavye nyũmba ya inyia wake ĩũlũ wa maũndũ asu onthe. 29 Yu Leveka aĩ na mwana-a-inyia weetawa Lavani. Na kwoou Lavani nĩwasembie athi vala ve mũndũ ũsu waĩ nza kĩthimanĩ. 30 Ĩtina wa Lavani kwona ĩla mbete ya ĩnyiũũ na ila mbangili syaĩ mokonĩ ma mwĩĩtu-a-inyia na kwĩwʼa ndeto sya mwĩĩtu-a-inyia Leveka, yĩla waisye, “Ũũ nĩwʼo mũndũ ũsu wandavya,” nĩvo ĩndĩ waendie vala ve mũndũ ũsu, nake aĩ o vala waũngamĩte kĩthimanĩ ũtee wa ngamĩle. 31 Na amwona oou amwĩa: “Ũka, we ũla ũathimĩtwe nĩ Yeova. Nĩkĩ ũendeee kũũngama vaa? Nĩnaũseũvĩsya vandũ nyũmba, o na ngamĩle syaku nĩnaiseũvĩsya vandũ.” 32 Na mũndũ ũsu alika nyũmba, nake* athasya mĩio ĩla yakuĩtwe nĩ ngamĩle na ainenga nyeki na ũĩthyo na amũnenga kĩwʼũ kya kũthambya maaũ make na maaũ ma aũme ala waĩ namo. 33 Ĩndĩ yĩla mũthũkũmi ũsu waeteiwe kĩndũ aye, aisye: “Ndiya ndambĩte kũmũtavya kĩla kĩndetete.” Na kwoou Lavani amwĩa: “Tũtavye!”

34 Nĩvo ĩndĩ waisye: “Nyie nĩ mũthũkũmi wa Avalaamu. 35 Na Yeova nũathimĩte vwana wakwa mũno na nũmũthuĩtye mũno na malondu na ngʼombe, vetha na thaavu, athũkũmi aũme na aka, na ngamĩle na mangʼoi. 36 O na ĩngĩ, ĩtina wa Sala mũka wa vwana wakwa kũkũa, nĩwasyaĩe vwana wakwa mwana, na nĩwe ũkamũnenga kyonthe kĩla wĩ nakyo. 37 Kwoou vwana wakwa nũnatumie nĩvĩta. Anambĩie: ‘Ndũkaatate kwosea mwana wakwa kĩveti katĩ wa eĩtu ma Akanaanĩ, ala ndwĩe nthĩ yoo. 38 Ndũkaaĩke ũu, ĩndĩ enda nyũmbanĩ ya ĩthe wakwa na kwa andũ makwa ma mũsyĩ, na no nginya ũmanthĩe mwana wakwa kĩveti kwʼo.’ 39 Ĩndĩ neea vwana wakwa: ‘Nata ethĩwa mũndũ mũka ũla ngwona ndekwenda kũkanyʼa nakwa?’ 40 Nake ambĩa: ‘Yeova, ũla nĩendaa nzĩanĩ syake, nũkũtũma mũlaĩka wake ethĩwe naku, na vate ndĩi, nũkwaĩlya kyalo kyaku, na no nginya ũmanthĩe mwana wakwa kĩveti andũnĩ makwa ma mũsyĩ na nyũmbanĩ ya ĩthe wakwa. 41 Ĩndĩ ndũkethĩwa wovetwe nĩ wĩvĩto ũla weevĩta kũla nĩĩ ethĩwa nũũthi kwa andũ makwa ma mũsyĩ na mailea kũũnenga mwĩĩtu. Vathi ũu, ndũkethĩwa wovetwe nĩ wĩvĩto waku.’

42 “Na yĩla nĩvikie kĩthimanĩ ũmũnthĩ, naisye: ‘Yeova, Ngai wa vwana wakwa Avalaamu, ethĩwa nũũtuma kyalo kyakwa kyaĩla, 43 sisya, yu nĩũngye vaa kĩthimanĩ. Na kwoou nĩkwĩthĩwe kana yĩla veumĩla mwĩĩtu wũkĩte kũuta kĩwʼu, nĩmwĩa, “Nĩngũkwĩsũva ũmbĩkĩe kalwʼũ kuma mbisũnĩ yaku,” 44 nake nambĩe atĩĩ: “Nywʼa kĩwʼũ, na nĩngwĩkĩĩa ngamĩle syaku o nasyo inywʼe.” Eka mũndũ mũka ũsu ethĩwe newe ũla Yeova ũnyuvĩte kwondũ wa mwana wa vwana wakwa.’

45 “O na ndaminĩte kũneena ndeto isu ngoonĩ yakwa, sisya, nĩnonie Leveka okĩte akuĩte mbisũ yake ya kĩwʼũ kĩtuonĩ kyake, na atheea kĩthimanĩ na ambĩĩa kũtava kĩwʼũ. Nĩvo ĩndĩ nĩmwĩie: ‘Nĩngũkwĩsũva, mbĩkĩe kĩwʼũ nĩnywʼe.’ 46 Na kwoou atheesya mbisũ yake na mĩtũkĩ kuma kĩtuonĩ kyake na asya: ‘Nywʼa kĩwʼũ, na nĩngwĩkĩĩa ngamĩle syaku o nasyo inywʼe.’ Na ĩndĩ nanywʼa kĩwʼũ, na asyoka ekĩĩa ngamĩle o nasyo syanywʼa. 47 Ĩtina wa ũu, nĩmũkũlilye, ‘We wĩ mwĩĩtu waũ?’ Nake anzũngĩa, ‘Nyie nĩ mwĩĩtu wa Mbethueli, mwana wa Naoli, ũla Milika wamũsyaĩe Naoli.’ Nĩvo ĩndĩ nĩmwĩkĩie mbete ĩla yĩ ĩnyiũũnĩ yake na mbangili ila syĩ mokonĩ make. 48 Na ĩndĩ nakumana na navalũka mbee wa Yeova na nataĩa Yeova Ngai wa vwana wakwa Avalaamu, ũla ũndongoeisye nzĩanĩ ĩla yaĩlĩte nĩ kana nose mwĩĩtu wa mwana-a-ĩthe wa vwana wakwa kwondũ wa mwanae. 49 Na yu ndavyei ethĩwa nĩmũkwenda kwonyʼa vwana wakwa wendo ũtathelaa na nĩmũkwenda kũlũmanyʼa nake; na ethĩwa ti ũu, ndavyei, nĩ kana nĩmanye ũndũ ngwĩka.”*

50 Na ĩndĩ Lavani na Mbethueli mamũsũngĩa mamwĩa: “Ũndũ ũũ umĩte kwa Yeova. Na kwoou tũitonya ũkwĩa ĩĩ kana aiee.* 51 Sisya, Leveka nũũ. Mwose na mũithi, na nĩethĩwe mũka wa mwana wa vwana waku, o tondũ Yeova ũneenete.” 52 Na mũthũkũmi wa Avalaamu eewʼa ndeto syoo oou, akumana nginya nthĩ mbee wa Yeova. 53 Na mũthũkũmi ũsu ambĩĩa kwosa syĩndũ sya vetha na sya thaavu na ngũa na amũnenga Leveka, na nĩwanengie mwana-a-inyia na inyia wake syĩndũ sya vata. 54 Ĩtina wa ũu, mũthũkũmi ũsu vamwe na aũme ala maĩ nake nĩmaĩe na manywʼa, na makoma vau ũtukũ ũsu.

Na yĩla mũthũkũmi ũsu waamũkie kwakya, asya: “Mbĩtĩkĩlyei nĩsyoke kwa vwana wakwa.” 55 Ĩndĩ mwana-a-inyia wa Leveka na inyia wake masya: “Eka mwĩĩtu ũũ ekalange naitũ o na ethĩwa no mĩthenya ĩkũmi. Na ĩtina wa ũu no athi.” 56 Nake amea: “Mũikaendeee kũmbĩkalya vaa, nĩkwĩthĩwa Yeova nũtumĩte kyalo kyakwa kyaĩla. Mbĩtĩkĩlyei nĩthi nĩ kana nĩsyoke kwa vwana wakwa.” 57 Kwoou masya: “Eka twĩte ũ mwĩĩtu tũmũkũlye ĩũlũ wa ũndũ ũũ.” 58 Na meeta Leveka na mamwĩa: “Nũũthi na mũndũ ũũ?” Nake asũngĩa: “Nĩngwĩtĩkĩla kũthi.”

59 Na kwoou maeka Leveka mwĩĩtu woo vamwe na mũei wake* maendanyʼe na mũthũkũmi wa Avalaamu na aũme make. 60 Na mamũathima Leveka maimwĩa: “Mwĩĩtu-a-ia, nĩwĩthĩwe makili kũndũ ngili ĩkũmi, na ũsyao waku* nĩwĩyosee mũvĩa wa amaitha* mawʼo.” 61 Na ĩndĩ Leveka na athũkũmi make eĩtu mookĩla, na malĩsa ngamĩlenĩ, na maatĩĩa mũndũ ũsu. Ũu nĩwʼo mũthũkũmi ũsu woosie Leveka na athi.

62 Ĩvindanĩ yĩu Isaka aĩ anasyoka aumĩte na ngalĩko ya Mbeeli-laai-loi, nũndũ ekalaa nthĩ ya Nekevu. 63 Na aĩ kĩsesinĩ aitembea ta masaa ma kũituka, vala waĩ anathi nĩ kana avindĩĩsye maũndũ kĩlĩkonĩ kyake. Na yĩla wookĩlilye metho oona, na sisya! vaĩ ngamĩle syookĩte. 64 Na yĩla Leveka wookĩlilye metho nĩwoonie Isaka, na auma ngamĩlenĩ na mĩtũkĩ. 65 Na ĩndĩ akũlya ũla mũthũkũmi wa Avalaamu: “Mũndũũme ũya wĩ kĩsesinĩ wũkĩte akomane naitũ nũũ?” Nake amũsũngĩa: “Nĩ vwana wakwa.” Na kwoou Leveka oosa suka wake mũvũthũ eevwʼĩka. 66 Na mũthũkũmi ũsu atavya Isaka maũndũ onthe ala weekĩte. 67 Ĩtina wa ũu, Isaka nĩwatwaie Leveka ĩeemanĩ ya Sala inyia wake. Na kwoou Isaka oosa Leveka atwʼĩka kĩveti kyake; na nĩwamwendie, na akwata ũkiakisyo ĩtina wa kũkwʼĩĩwa nĩ inyia.