KĨLUNGU KYA 18
Ũvatiso na Mũamba Waku na Ngai
Ũvatiso wa Kĩklĩsto wĩkawa ata?
Nĩ maũndũ maũ waĩle kwĩanĩsya nĩ kana ũvatiswe?
Mũndũ eyumasya kwa Ngai ata?
Kĩtumi kya mwanya kya kũvatiswa nĩ kyaũ?
1. Nĩ kyaũ kyatumie Mũethiovia ũmwe akũlya avatiswe?
“SISYA manzĩ ti aa; nĩ ũndũ wĩva ũnziĩĩa ndikavatiswe?” Ĩkũlyo yĩu yakũlilwʼe nĩ Mũethiovia waĩ na ũkũmũ mũnene nyũmbanĩ ya mũsumbĩ ĩvinda ya atũmwa. Mũklĩsto weetawa Vilivu aĩ amũĩkĩĩthĩtye kana Yesũ nĩwe Masia ũla wathanĩtwe. Mũethiovia ũsu amanyĩiwʼe maũndũ asu nesa kuma Mbivilianĩ na mamũlika ngoonĩ. Na oonanyʼa kana nũkwenda kũvatiswa!—Meko ma Atũmwa 8:26-36.
2. Nĩkĩ nĩwaĩle kũsũanĩa kwa ũito ĩũlũ wa kũvatiswa?
2 Ethĩwa nĩwĩmanyĩĩtye nesa na ũmwe wa Ngũsĩ sya Yeova ilungu ila ingĩ syĩ mbee wa kĩlungu kĩĩ, no wĩwʼe ũtonya ũkũlya, ‘Nĩ ũndũ wĩva ũnziĩĩa ndikavatiswe?’ Yuyu no wĩthĩwe wĩmanyĩĩtye ĩũlũ wa watho wa Mbivilia wa thayũ ũtathela Valatisonĩ. (Luka 23:43; Ũvuanʼyo 21:3, 4) O na nĩwĩmanyĩĩtye ũla wʼo ĩũlũ wa kĩkwʼũ na wĩkwatyo wa ũthayũũkyo. (Mũtavanʼya 9:5; Yoana 5:28, 29) No wĩthĩwe wũmbanaa na Ngũsĩ sya Yeova mawũmbanonĩ ma kĩkundi kyoo na ũkona ũndũ maatĩĩaa ndĩni ya wʼo. (Yoana 13:35) Ũndũ ũla mũnene vyũ nĩ kana no wĩthĩwe wambĩĩe kwaka mũamba waku na Yeova.
3. (a) Yesũ eeyĩaĩie aatĩĩi make ata? (b) Ũvatiso wa kĩwʼũ wĩkawa ata?
3 Ũtonya kwonanyʼa ata kana nũkwenda kũmũthũkũma Ngai? Yesũ eeie aatĩĩi make ũũ: ‘Endai . . . mũkatwʼĩkĩthye mbaĩ syonthe amanyĩwʼa, mũkĩmavatisa.’ (Mathayo 28:19) Yesũ nĩwoonanisye ngelekanyʼo yĩla wavatisĩiwe kĩwʼũnĩ. We ndaaminzangĩwʼa kĩwʼũ kana aketĩkĩwʼa kĩwʼũ mũtwe. (Mathayo 3:16) Ndeto “kũvatisa” yumanĩte na ndeto ya Kĩkiliki ĩla yonanasya “kũthikwa.” Kwoou ũvatiso wa Kĩklĩsto wonanasya kũthikwa kana kũindwa kĩwʼũnĩ vyũ.
4. Ũvatiso wa kĩwʼũ wonanasya ata?
4 Kũvatiswa na kĩwʼũ nĩ ũndũ waĩle kwĩanĩwʼa nĩ onthe ala mekwenda kwĩthĩwa na mũamba na Yeova Ngai. Ũvatiso wonanasya nũkwenda kũmũthũkũma Ngai. Wonanasya kana nũũtanĩa kwĩka kwenda kwa Yeova. (Savuli 40:7, 8) Nĩ kana wĩtĩkĩlĩke kũvatiswa ve maũndũ waĩle kwĩka.
ŨMANYI NA MŨĨKĨĨO NĨSYENDEKAA
5. (a) Ũndũ wa mbee ũla waĩle kwĩka nĩ kana wĩtĩkĩlĩke kũvatiswa nĩ mwaũ? (b) Nĩkĩ maũmbano ma Kĩklĩsto nĩ ma vata?
5 We nĩwambĩĩe kwĩka maũndũ asu. Nĩkĩ tũtonya kwasya ũu? Nũndũ nĩwambĩĩe kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa Yeova Ngai na Yesũ Klĩsto, ũatĩanĩsye maũndũ nesa kuma Mbivilianĩ. (Yoana 17:3) Ĩndĩ ve maũndũ maingĩ ma kwĩmanyĩsya. Aklĩsto nĩmaĩle ‘kusũa ũmanyi wa kwenda kwa Ngai.’ (Akolosai 1:9) Kũthi mawũmbanonĩ ma kĩkundi kya Ngũsĩ sya Yeova nĩũkũtetheesya kũkwata ũmanyi ũsu. Nũndũ wa vata kũthi mawũmbanonĩ asu. (Aevelania 10:24, 25) Kwĩka ũu kũkaũtetheesya kwongela ũmanyi ĩũlũ wa Ngai.
Kũkwata ũmanyi wa wʼo wa Ndeto ya Ngai nĩ ũndũ wa vata nĩ kana wĩtĩkĩlĩke kũvatiswa
6. Waĩle kwĩthĩwa na ũmanyi wĩana ata nĩ kana wĩtĩkĩlĩke kũvatiswa?
6 Ĩndĩ ti aĩ waĩle kũmanya kĩla kĩndũ Mbivilianĩ nĩ kana wĩtĩkĩlĩke kũvatiswa. Ũla Mũethiovia aĩ na ũmanyi wĩana ũndũ mũna, ĩndĩ nĩwaaĩle kũtetheewʼa kũelewa maũndũ amwe Maandĩkonĩ. (Meko ma Atũmwa 8:30, 31) O ta ũu ve maũndũ maingĩ waĩle kwĩmanyĩsya. O na ndũtonya kũmina kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa Ngai. (Mũtavanʼya 3:11) Ĩndĩ ũtanamba kũvatiswa, nĩwaĩle kũmanya na kwĩtĩkĩla momanyĩsyo ma mũsingi ma Mbivilia. (Aevelania 5:12) Momanyĩsyo asu nĩ ta ũwʼo ĩũlũ wa akwʼũ, na vata wa syĩtwa ya Ngai na Ũsumbĩ wake.
7. Kwĩmanyĩsya Mbivilia kwaĩle kũtuma wĩka ata?
7 Ũmanyi wʼoka ndũtoetye, nũndũ “vate mũĩkĩĩo kũitonyeka kũmwendeesya [Ngai].” (Aevelania 11:6) Mbivilia ĩtũtavasya kana yĩla andũ ma mũsyĩ wa tene wa Kolintho meewie ũvoo wa kĩklĩsto, ‘nĩmeetĩkĩlile na mavatiswa.’ (Meko ma Atũmwa 18:8) O ta ũu kwĩmanyĩsya Mbivilia kwaĩle kũtuma wĩthĩwa na mũĩkĩĩo kana yo nĩ Ndeto mbevee ya Ngai. Kwĩmanyĩsya Mbivilia nĩkũtumaa twĩthĩwa na mũĩkĩĩo nthĩnĩ wa mawatho ma Ngai na nthĩnĩ wa ũtangĩĩo wa nthembo ya Yesũ.—Yosua 23:14; Meko ma Atũmwa 4:12; 2 Timotheo 3:16,17.
KŨMATAVYA ANGĨ KĨLA WĨMANYĨĨTYE KUMA MBIVILIANĨ
8. Nĩ kyaũ kĩtuma wĩthĩwa wĩ mũthangaau kũtavya angĩ kĩla wĩmanyĩĩtye?
8 O ũndũ mũĩkĩĩo waku wongelekete, nowʼo wĩĩthĩwa na wendi mwingĩ wa kũtavya andũ angĩ kĩla wĩmanyĩĩtye. (Yelemia 20:9) Ũkeethĩwa wĩ mũthangaau kũtavya andũ angĩ ĩũlũ wa Ngai na ieleelo syake.—2 Akolintho 4:13.
Mũĩkĩĩo ũkatuma ũmatavya andũ angĩ kĩla wĩmanyĩĩtye
9, 10. (a) Ũtonya kwambĩĩa kũmatavya aaũ wʼo wa Mbivilia? (b) Waĩle kwĩka ata ethĩwa nũkwenda kutavanyʼa vamwe na Ngũsĩ sya Yeova?
9 Nũtonya kwambĩĩa kũmatavya andũ maku ma mũsyĩ, anyanyau, atũi, na andũ ala ũthũkũmaa namo wʼo kuma Mbivilianĩ. Ĩtina wa ĩvinda ĩna nũtonya kwenda wĩtĩkĩlwʼe kutavanyʼa vamwe na Ngũsĩ sya Yeova. Wavikĩĩa ĩvinda ta yĩu, tavya Ngũsĩ ĩla wĩmanyĩasya Mbivilia vamwe nayo. Ethĩwa nũkwoneka ũtonya kũtwʼĩka mũtavanyʼa, mĩvango ĩkeekwa nĩ kana we na mwalimũ waku ũla mwĩmanyĩasya ĩmwe mũkomane na atumĩa elĩ ma kĩkundi.
10 Ũu ũkaũtetheesya kũmamanya atumĩa ma kĩkundi, ala masũvĩaa ĩĩthya ya Ngai. (Meko ma Atũmwa 20:28; 1 Vetelo 5:2, 3) Atumĩa asu mamanya kana nũeleetwe na kũĩkĩĩa momanyĩsyo ma mũsingi ma Mbivilia, na mwĩkalĩle waku nũendanĩtye na ũndũ Mbivilia ĩmanyĩasya, na kwa wʼo nũkwenda kũtwʼĩka Ngũsĩ ya Yeova, makaũtavya kana nĩweetĩkĩlwʼa kwambĩĩa kũtavanyʼa ũvoo mũseo ta mũtavanyʼa ũte mũvatise.
11. Mbee wa kũtwʼĩka mũtavanyʼa waĩle kwĩthĩwa ũekete imanyĩo syĩva?
11 Na no waĩle kũalyũla mwĩkalĩle waku na imanyĩo imwe nĩ kana ũtonye kũtwʼĩka mũtavanyʼa. Ũu nĩ kwasya nĩwaĩle kũeka maũndũ mana mate maseo ũtonya kwĩthĩwa wĩkaa kĩmbithĩnĩ. Kwoou ũtanamba kũkũlya ũtwʼĩke mũtavanyʼa, waĩle kwĩthĩwa ũekete naĩ ngito ta ũlaalai, ũnywi, na kũtũmĩa syĩndũ ila imilaa ta vangi.—1 Akolintho 6:9, 10; Akalatia 5:19-21.
KWĨLILA NA KŨALYŨKA
12. Nĩkĩ kwĩlila nĩ kwa vata?
12 Mbee wa kũvatiswa ve maũndũ angĩ waĩle kwĩanĩsya. Mũtũmwa Vetelo aisye: “Alyũlai ngoo . . . mwĩthyũũe, naĩ syenyu syanangwe.” (Meko ma Atũmwa 3:19) Kwĩlila nĩ kwĩwʼa woo ngoonĩ nũndũ wa ũndũ mũna wĩkĩte. Kwĩlila nĩkwaĩle ethĩwa mũndũ anaĩ na mwĩkalĩle mũthũku, o na no kwaĩle o na ethĩwa mũndũ anekalaa mwĩkalĩle ũte mũthũku. Nĩkĩ? Nũndũ andũ onthe nĩmeekie naĩ na nĩmendaa ũekeo wa Ngai. (Alomi 3:23; 5:12) Ũtanambĩĩa kwĩmanyĩsya Mbivilia, ndweesĩ kwenda kwa Ngai. Na kwa kĩtumi kĩu ndwaĩ ũtonya kwĩkala kwĩanana na kwenda kwake. Kwoou, kwĩlila nĩ kwa vata.
13. Kũalyũka nĩ kwaũ?
13 Wamina kwĩlila wendekaa ũalyũke, kana ‘kwĩthyũũa.’ Nũndũ kwĩlila ti o kwĩwʼa woo ngoonĩ kwĩ o kwʼoka. Nĩwaĩle kũeka vyũ mwĩkalĩle waku wa tene na ũyĩkĩa kĩthito kwĩka ũla ũseo ũte kũeka. Kwĩlila na kũalyũka nĩ maũndũ waĩle kwĩanĩsya mbee wa kũvatiswa.
KWĨYUMYA
14. Nĩ ũndũ ũngĩ wa vata wĩva waĩle kwĩanĩsya mbee wa ũtanavatiswa?
14 Ve ũndũ ũngĩ wa vata waĩle kwĩanĩsya mbee wa ũtanavatiswa. Nĩwaĩle kwĩyumya kwa Yeova Ngai.
We nĩwĩyumĩtye kwa Ngai kwĩsĩla mboyanĩ?
15, 16. Wĩyumasya kwa Ngai ata, na nĩ kyaũ kĩtumaa wĩka ũu?
15 Yĩla weeyumya kwa Yeova Ngai kwĩsĩla kũmũvoya kwa kĩthingʼĩĩsyo, nũmũtavasya kana ũkamũthaithaa e weka. Nĩkĩ mũndũ waĩle kwĩka ũu? Kwasũanĩa yĩla mũndũũme wambĩĩa kwĩvaasya mũndũ mũka. O ũndũ ũendee kũmũmanya na kwona mwĩkalĩle wake mũseo, nowʼo ũendeeaa kũmwenda. Ĩtina wa ĩvinda ĩna nũtonya kũvanga kũmũtwaa. Kũtwaana kũtumaa maũndũ ala waĩle kwĩka mongeleka. Ĩndĩ wendo nĩwʼo ũtumaa osa ĩtambya yĩu ĩnene ya kũtwaana.
16 Kũmũmanya na kũmwenda Yeova kũtumaa ũmũthũkũma wĩyumĩtye vyũ. Mũndũ ũla ũkwenda kũmũatĩĩa Mwana wa Ngai, Yesũ Klĩsto, nĩwaĩle ‘kwĩlea mwene.’ (Maliko 8:34) Twonanasya nĩtweelea yĩla twalea kũeka mawendi maitũ na mĩvango yitũ ĩtũsiĩĩe kũmwĩwʼa Ngai. Ũtanamba kũvatiswa, kĩeleelo kyaku kĩnene kyaĩle kwĩthĩwa ne kwĩka kwenda kwa Yeova Ngai.—1 Vetelo 4:2.
NDŨKAKĨE KWĨYUMYA
17. Nĩkĩ andũ amwe matonya kũkĩa kwĩyumya kwa Ngai?
17 Andũ amwe nĩmakĩaa kwĩyumya kwa Yeova nũndũ monaa ũsu ta ũndũ mũito mũno. Nĩmatonya kwĩthĩwa maikĩa kana meeyumya matwʼĩke Aklĩsto, Ngai akamasilĩla kwĩanana na mwĩkalĩle woo. Nũndũ wa kwona ta matonya kũvĩtĩsya Yeova na kũmũthatya, mo monaa nũseo kũlea kwĩyumya kwake.
18. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtuma twĩyumya kwa Yeova?
18 Kwambĩĩa kũmwenda Yeova kũkatuma wĩyumya kwake na ũyĩka ũndũ ũtonya wĩanĩsye wendi wake. (Mũtavanʼya 5:4) Weeyumya kwa Ngai ũkendeewʼa ‘kũkinyaa ũndũ waĩle Mwĩaĩi kũvikĩa kũmwendeesya vyũ.’ (Akolosai 1:10) Nũndũ wa kũmwenda Ngai ndũkonaa wĩ ũndũ wĩ vinya kwĩka kwenda kwake. Ũkeethĩwa ũtonya kwĩtĩkĩlana na mũtũmwa Yoana ũla waandĩkie atĩĩ: “Kũmwenda Ngai nĩ kũũ, tũkwatae mĩao yake: na mĩao yake ti mĩito.”—1 Yoana 5:3.
19. Nĩkĩ ndwaĩle kũkĩa kwĩyumya kwa Ngai?
19 Ti aĩ no nginya wĩthĩwe wĩ mwĩanĩu nĩ kana wĩyumye kwa Ngai. Yeova nĩwĩsĩ maũndũ ala tũtonya na ala tũtatonya kwĩka na ndenda twĩke ũndũ tũtatonya. (Savuli 103:14) Nĩwendaa ũendee kwĩka nesa na akaũtwʼĩĩka na kũũtetheesya. (Isaia 41:10) Manya nesa vyũ kana wamũĩkĩĩa Yeova na ngoo yaku yonthe, “akaũlũngalĩlya nzĩa syaku.”—Nthimo 3:5, 6.
KWONANYʼA KWĨYUMYA KWAKU KWA KŨVATISWA
20. Nĩkĩ kũmwĩyumĩsya Yeova kũyaĩle kwĩthĩwa ne ũndũ wa kĩmbithĩ?
20 Kũsũanĩa ĩũlũ wa maũndũ asu tweemanyĩsya nĩkũtonya kũũtetheesya wĩyumye kwa Yeova kwĩsĩla mboyanĩ. Mũndũ ũla kwa wʼo ũmwendete Ngai no nginya ‘aumbũle na kanywʼa kũvikĩa ũtangĩĩo.’ (Alomi 10:10) Wĩkaa ũu ata?
Ũvatiso wonanasya kana nĩwakwʼa kwosana na mwĩkalĩle waku wa tene na weethĩwa thayũ wĩke kwenda kwa Ngai
21, 22. Ũtonya ‘kumbũla na kanywʼa’ mũĩkĩĩo waku ata?
21 Mũmanyĩthye mũsyaĩĩsya wa kĩkundi kyaku kana nũkwenda kũvatiswa. Nake akavanga na atumĩa amwe ma kĩkundi nĩ kana masisye vamwe naku makũlyo mana ĩũlũ wa momanyĩsyo ma mũsingi ma Mbivilia. Atumĩa asu moona kana nũeleetwe nĩ momanyĩsyo asu, makaũtavya kana nũtonya kũvatiswa ĩvinda yĩla yĩatĩĩe kwĩvatisanwa.a Ĩvinda yĩu nĩkumawʼa ũvoo ũkũelesya ĩũlũ wa ũvatiso. Mumya wa ũvoo nũmathokasya oonthe ala mekwenda kũvatiswa masũngĩe makũlyo elĩ mate vinya. Kũsũngĩa makũlyo asu nĩ nzĩa ĩmwe ya ‘kumbũla na kanywʼa’ mũĩkĩĩo woo.
22 Ũvatiso nĩwʼo wonanasya ũtheinĩ kana nĩwĩyumĩtye kwa Ngai na yu wĩ ũmwe wa Ngũsĩ sya Yeova. Ala meũvatiswa maindawa kĩwʼũnĩ vyũ nĩ kana monanyʼe ũtheinĩ kana nĩmeyumĩtye kwa Yeova.
ŨVATISO WAKU WONANASYA ATA?
23. Kũvatiswa “syĩtwanĩ ya Asa na ya Mwana na ya veva mũtheu” kwonanasya ata?
23 Yesũ aisye kana amanyĩwʼa make maĩle kũvatiswa “syĩtwanĩ ya Asa na ya Mwana na ya veva mũtheu.” (Mathayo 28:19, NW) Ũu wonanasya kana ũla ũkũvatiswa nĩwaĩle kwĩthĩwa esĩ ũkũmũ wa Yeova Ngai na wa Yesũ Klĩsto. (Savuli 83:18; Mathayo 28:18) Na ĩngĩ nĩwaĩle kwĩthĩwa esĩ wĩa ũla veva mũtheu wa Ngai, kana vinya wake wa wĩki, ũtethasya.—Akalatia 5:22, 23; 2 Vetelo 1:21.
24, 25. (a) Ũvatiso nĩ wonanyʼo wa kyaũ? (b) Nĩ ĩkũlyo yĩva yaĩle kũsũngĩwa?
24 Ĩndĩ ũvatiso ti o kwĩyĩinda kĩwʼũnĩ. Nĩ wonanyʼo wa ũndũ wa vata mũno. Kũindwa kĩwʼũnĩ vyũ kwonanasya kana nĩ wakwʼa kwosana na mwĩkalĩle waku wa tene. Kũkĩla kuma kĩwʼũnĩ kwonanasya yu nĩweethĩwa thayũ wĩke kwenda kwa Ngai. Kwoou lilikana kana wĩyumĩsye Yeova Ngai mwene, ĩndĩ ndwĩyumĩsye mũndũ, kana ũseũvyo, kana kwĩyumya kũtethya wĩa mũna. Kwĩyumya kwaku na kũvatiswa nĩ mwambĩĩo wa kwĩthĩwa na ũnyanya mũnene na Ngai, kana mũamba mũseo nake.—Savuli 25:14.
25 Ũvatiso ndũĩkĩĩthasya kana ũkakwata ũtangĩĩo. Mũtũmwa Vaulo aandĩkie: “Ĩanĩsyai ũtangĩĩo wenyu na kĩkĩo na kĩtetemo.” (Avilivi 2:12) Ũvatiso no mwambĩĩo. Ĩkũlyo nĩ, Ũtonya kwĩkala wendonĩ wa Ngai ata? Kĩlungunĩ kya mũthya nĩtũũkwata ũsũngĩo ũsũ.
a Ũvatiso nĩ ũndũ wĩkawa kĩla mwaka mawũmbanonĩ manene ma Ngũsĩ sya Yeova.