Wathani wa 5. Andũ Kwananga Nthĩ
“[Ngai akamananga] ala manangaa nthĩ.”—ŨVUANYʼO 11:18.
● Mũndũũme wĩtawa Pirri atuaa ũkĩ wa mĩnathi kĩsionĩ kya Kpor, nthĩ ya Nigeria. Wĩa wake nĩwanangĩkĩte mũno nũndũ wa mauta maingĩ mũno ala metĩkie kĩsionĩ kya Niger Delta. Pirri aĩtye atĩĩ: “[Mauta asu] moaĩte makũyũ maitũ, makananga kĩkonde kya mwĩĩ witũ, na makananga mbũsĩ sitũ. Ũu ũtumĩte nĩthĩwa nde na vandũ ndonya kũthũkũma.”
MAŨNDŨ ALA MEKĨKĨTE MEONANYʼA ATA? Kwosana na asomi amwe, tani milioni 6.5 sya kĩko nĩsyĩtawa ũkanganĩ kĩla mwaka. Vakuvĩ nũsu ya kĩko kĩu nĩ mĩvĩla (plastic) na ĩkuaa myaka maana maingĩ yĩ ũkanganĩ ĩyĩsya kwoa. O na eka kwananga nthĩ na kĩko, andũ nĩmaendeee kũmina vyũ syĩndũ ila syĩ nthĩnĩ wayo. Ũkunĩkĩli wĩonanyʼa kana nthĩ yaĩle kũkua myaka ĩtano ĩitwʼĩka nĩyatũngĩĩa syĩndũ ila andũ matũmĩaa kwa mwaka ũmwe. Ĩkaseti yĩmwe ya nthĩ ya Australia (Sydney Morning Herald) yaĩtye atĩĩ: “Ũtalo wa andũ ũkaendeea kwongeleka ũndũ ũendeee kwongeleka na maiendeea kũtũmĩa syĩndũ ila syĩ ĩũlũ wa nthĩ o ũndũ matũmĩaa, tuivika mwaka wa 2035, twĩthĩwa tũyenda Nthĩ ĩngĩ yĩanene na ĩno tũtwĩe nĩ kana mavata asu meanĩwʼe nesa.”
ALA MAVĨNGAA MAKOTHAA KWASYA ATA? Andũ methĩawa na ũĩ mwingĩ. Kwoou no mamanthe nzĩa sya kũmina mathĩna ala maumĩlaa ĩũlũ wa nthĩ.
WONI ŨSU NĨ WA WʼO? Kwĩ andũ aingĩ me kĩthito na ikundi syĩ kĩvathũkanyʼo sya andũ iteteaa nthĩ ndĩkanangwe. Ĩndĩ o na ũu wĩ o vo, nthĩ ĩendeee na kwanangwa ĩ ya mũno.
WE WĨONA ATA? Vo ve vata wa Ngai kũlikĩlĩĩla maũndũ tondũ wathanĩte nĩ kana nthĩ yitũ ĩeke kwanangwa?
O vamwe na mawathani asu atano twaneenea, Mbivilia nĩyathanĩte maũndũ maseo maĩ mekĩke mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo. Kwaeka tũneenee ũndũ ũmwe wathaninĩ wa thanthatũ.
[Maelesyo Makuvĩ]
“Nĩwʼaa ta natiie vandũ vanake mũno na nathi kwĩkala vandũ vekawʼa takataka wĩ na sumu.”—ERIN TAMBER, MWĨKALI WA GULF COAST, UNITED STATES, AINEENA ĨŨLŨ WA ŨNDŨ KWETHĨIWE ĨTINA WA MAUTA KWĨTĨKA MWAKA WA 2010 KĨSIONĨ KYA GULF OF MEXICO.
[Picture Credit Line]
U.S. Coast Guard photo