Yeova Nũmendete Ala ‘Masyaaa Ũsyao me na Wũmĩĩsyo’

1, 2. (a) Nĩkĩ twĩwʼaa tũyĩkĩwa vinya nĩ ala matavanasya me aĩkĩĩku kũndũ andũ matendete kũmethukĩĩsya? (Sisya visa ĩthangũnĩ yĩĩ.) (b) Yesũ aisye ata ĩũlũ wa mũndũ kũtavanyʼa “nthĩ yake mwene”? (Sisya maelesyo ma kwongeleela.)

SERGIO NA OLINDA nĩ mũndũ na mũka. Mekalaa Amelika, na methĩĩtwe me mavainia o na kũtwʼĩka me na myaka 80 na kĩndũ. Matukũ aa mavikĩte vandũ ũkethĩa kũthi nĩ thĩna nũndũ wa kwalwʼa nĩ maaũ. O na vailyĩ ũu, kĩla kwakya matembeaa kuma kwoo makathi taoni vandũ vethĩawa andũ aingĩ mũno. Mavikaa vau saa ũmwe wa kwakya, na ũsu nĩ ũndũ methĩĩtwe mayĩka kwa myaka mingĩ. Maũngamĩlaa vakuvĩ na kĩsese kya mbasi na mayambĩĩa kũnenga avĩti mavuku maitũ. Andũ aingĩ mamavĩtaa ta mate vo, ĩndĩ mĩthenya yonthe nĩmaendaa kũũngama vau na mũndũ amasisya, o namo mamũsiasya na ũthyũ mũtanu. Saa sita syavika makwataa nzĩa makenũka. Ũnĩ wake saa ũmwe ũivika, ũmethĩaa maũngye vala vandũ voo ĩngĩ. Kĩla mwei, mwana-a-asa ũsu na mũka maendaa vau mĩthenya thanthatũ kwa kyumwa kũtavanyʼa ũvoo wa Ũsumbĩ.

² O ta Sergio na Olinda, ve ana-a-asa na eĩtu-a-asa aingĩ aĩkĩĩku ĩũlũ wa nthĩ yonthe methĩĩtwe maitavanyʼa kwoo kwa myaka mingĩ o na kũtwʼĩka andũ mayendete kwĩthukĩĩsya ũvoo mũseo. Ethĩwa nũkomanĩte na thĩna ta ũsu, nĩtũũkũkatha mũno nũndũ wa wũmĩĩsyo waku.a Kũmũthũkũma Yeova ũte kũeka nĩkwĩkĩaa aingĩ vinya, o na ala methĩĩtwe maimũthũkũma kwa ĩvinda ĩasa. Kwasisya ndeto ii syaneeniwe nĩ asyaĩĩsya amwe ma mũthyũlũlũko: “Ĩla natavanyʼa na ana-a-asa na eĩtu-a-asa aĩkĩĩku, nĩwʼaa ngelekanyʼo yoo yambĩkĩa vinya.” “Ũĩkĩĩku woo ũmbĩkĩaa vinya o nakwa nũmĩĩsye na ndyĩthĩwa na ũkũmbaũ ũthũkũminĩ wakwa.” “Ngelekanyʼo yoo nĩnthangaasya.”

3. Twĩneenea makũlyo meva atatũ, na nĩkĩ?

³ Nĩ kana tũlũlũmĩlye ũtwi witũ wa kũendeea kũtethya wĩa ũla Yesũ watũnengie wa kũtavanyʼa, ekai tũneenee makũlyo aa atatũ: Nĩkĩ mavinda amwe tũkusaa ngoo? Tũtonya kũsyaa ũsyao ata? Tũtonya ata kũendeea kũsyaa ũsyao na wũmĩĩsyo?

NĨKĨ MAVINDA AMWE TŨKUSAA NGOO?

4. (a) Vaulo eewie ata ĩla Ayuti aingĩ maleile kwĩthukĩĩsya ũvoo mũseo? (b) Vaulo eewʼaa ũu nĩkĩ?

⁴ Ethĩwa waaĩsa kũkwʼa ngoo nũndũ wa kũtavanyʼa isionĩ syĩ na andũ mate kwĩthukĩĩsya, no ũelewe ũndũ mũtũmwa Vaulo weewʼaa. Mũtũmwa Vaulo nĩwatavanisye kwa ĩvinda ya myaka ta 30, na atetheesya andũ aingĩ matwʼĩka amanyĩwʼa ma Klĩsto. (Meko 14:21; 2 Ako. 3:2, 3) Ĩndĩ ndaavota kũtetheesya Ayuti aingĩ matwʼĩke athaithi ma wʼo. O na aingĩ nĩmamũleile, na amwe mamũthĩnyʼa mũno. (Meko 14:19; 17:1, 4, 5, 13) Kĩu kyatumie Vaulo ewʼa ata? Aisye atĩĩ: “Nĩneenaa wʼo nthĩnĩ wa Klĩsto, . . . nĩ na kyeva kĩnene na woo ũtathela ngoonĩ yakwa.” (Alo. 9:1-3) Vaulo eewʼaa ũu nĩkĩ? Eewʼaa ũu nũndũ nĩwendete kũtavanyʼa kuma ngoonĩ. Na atavasya Ayuti ũvoo mũseo nũndũ nĩwamathĩnĩkĩaa mũno. Kwoou eewie thĩna mwingĩ mũno ĩla woonie matekwĩtĩkĩla tei wa Ngai.

5. (a) Nĩ kyaũ kĩtumaa tũtavya atũi maitũ ũvoo mũseo? (b) Nĩkĩ ti ũsengyʼo kũkwʼa ngoo mavinda amwe?

⁵ O ta Vaulo, tũtavasya andũ ũvoo mũseo nũndũ nĩtũmathĩnĩkĩaa kuma ngoonĩ. (Mt. 22:39; 1 Ako. 11:1) Nĩkĩ tũmathĩnĩkĩaa? Twavindĩĩsya maũndũ ala twĩyoneete ithyĩ ene, nĩtwĩsĩ kana ala matwʼa kũmũthũkũma Yeova makwataa moathimo maingĩ mũno. Twasũanĩa andũ ala tũkomanaa namo isionĩ, twaasya ngoonĩ, ‘Mwa keka ve o ũndũ tũmatethya makamanya kĩla makosete!’ Kwoou tũendeeaa kũmathangaasya memanyĩsye ũwʼo ĩũlũ wa Yeova na kĩeleelo kĩla wĩ nakyo kwondũ wa andũ. No ta twĩthĩawa tũimatavya atĩĩ: ‘Twamũetee mũthĩnzĩo mũseo. Mwa wĩtĩkĩlei.’ Kwoou ti ũsengyʼo kwĩwʼa ‘woo ngoonĩ sitũ’ ĩla andũ malea mũthĩnzĩo ũsu. Kwĩwʼa ũu kũyonanasya kana tũi na mũĩkĩĩo, ĩndĩ kwonanasya nĩtwendete kũtavanyʼa kuma ngoonĩ. Kwoou o na kũtwĩka ve mavinda tũkusaa ngoo, tũiekaa kũtavanyʼa. Elena, ũla wĩthĩĩtwe e vainia kwa mbee wa myaka 25 aĩtye: “Nonaa wĩa wa kũtavanyʼa wĩ vinya. Ĩndĩ vai wĩa ũngĩ ndonya kwasya mũseo kwĩ ũsu.” Ũu nowʼo aingĩ maitũ twĩwʼaa.

TŨTONYA KŨSYAA ŨSYAO ATA?

6. Twĩneenea ĩkũlyo yĩva, na twĩĩka ũu ata?

⁶ Nĩkĩ tũtonya kwĩthĩwa tũte na nzika kana ũthũkũmi witũ no ũmũtanĩthye Yeova o na ethĩwa twĩtavanyʼa isionĩ siilyĩ ata? Nĩ kana tũsũngĩe ĩkũlyo yĩu, ekai tũneenee ngelekanyʼo ilĩ syanenganiwe nĩ Yesũ. Nthĩnĩ wa ngelekanyʼo isu nĩwaneeneie vata wa ‘kũsyaa ũsyao.’ (Mt. 13:23) Ngelekanyʼo ya mbee yaĩ ĩũlũ wa mũsavivũ.

7. (a) Naaũ ala Yesũ wamaelekanilye na “mũĩmi,” “mũsavivũ,” na “tũũvonge”? (b) Twĩenda kũmantha ũsũngĩo wa ĩkũlyo yĩva?

⁷ Soma Yoana 15:1-5, 8. Kwasisya ndeto ii Yesũ watavisye atũmwa make: “Asa wakwa nũtaĩawa ũndũnĩ ũũ wa inywʼĩ kũsyaa ũsyao mwingĩ; na kwĩthĩwa amanyĩwʼa makwa.” Yesũ aisye Yeova nĩwe “mũĩmi,” nake mwene eeyĩta “mũsavivũ ũla wa wʼo,” na amanyĩwʼa make ameta “tũũvonge.”b Kwoou ũsyao ũla aatĩĩi ma Klĩsto maĩlĩte kũsyaa nĩwʼo wĩva? Nthĩnĩ wa ngelekanyʼo ĩno, Yesũ ndaaweta vyũ ũsyao nĩwʼo wĩva, ĩndĩ ve ũndũ ũmwe wa vata wawetie ũtũtetheeasya kũkwata ũsungĩo wa ĩkũlyo yĩu.

8. (a) Nĩkĩ ũsyao ũla ũwetetwe ngelekanyʼonĩ ya Yesũ ũtesa kũtwʼĩka nĩ amanyĩwʼa eũ? (b) Nĩ ũndũ wĩva Yeova ũtesa kũtwĩa twĩke?

⁸ Yesũ aisye ũũ ĩũlũ wa Ĩthe wake: ‘Kĩla kaũvonge ke nthĩnĩ wakwa katasyaaa, nũkavetaa.’ Ũu nĩ kwasya kana no nginya tũsyae ũsyao ethĩwa nĩtũkwenda Yeova atwonae ta twĩ athũkũmi make. (Mt. 13:23; 21:43) Kwoou nthĩnĩ wa ngelekanyʼo ĩsu, andũ ala Mũklĩsto ũtwʼĩkĩthĩtye amanyĩwʼa mayĩsa kũtalwa ta mo ũsyao ũla wĩĩtwe no nginya asyae. (Mt. 28:19) Vakatwʼĩka ũu nĩwʼo vailyĩ, Ngũsĩ ndĩkĩĩku ila itaakwata mwanya wa kũtwʼĩkĩthya mũndũ o na ũmwe mũmanyĩwʼa nũndũ itavanasya kũndũ andũ matetĩkĩlaa ũwʼo, itwʼĩka nĩsyo tũla tũũvonge Yesũ wawetie tũtasyaaa ũsyao. Ĩndĩ tũkasya ũu twĩthĩwa tũivĩtya! Nĩkĩ? Nũndũ tũyĩsa kũthingʼĩĩsya mũndũ atwʼĩke mũmanyĩwʼa. Yeova nũtwendete, na ndesa kũtũkũlya twĩke ũndũ wĩsĩ tũitonya. Ũndũ wʼonthe ũla ũtwĩaa twĩke no ũtonyeke.—Kũt. 30:11-14.

9. (a) Tũsyaaa ũsyao ĩla tweeka ata? (b) Twĩneenea ngelekanyʼo yĩva, na nĩkĩ?

⁹ Kwoou ũsyao ũla twĩĩtwe nĩ lasima tũsyae nĩwʼo wĩva? No nginya wĩthĩe nĩ wĩa kĩla ũmwe witũ ũtonya kwĩanĩsya. Nĩ wĩa wĩva Yeova ũnengete athũkũmi make onthe? Nĩ wĩa wa kũtavanyʼa ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ wa Ngai.c (Mt. 24:14) Ĩla ngelekanyʼo ya Yesũ ya mũvandi nĩtũtetheesye kũelewa ũndũ ũsu nesanga. Ekai tũmĩneenee.

10. (a) Nĩ kyaũ kĩelekanĩtwʼe na mbeũ na mũthanga nthĩnĩ wa ngelekanyʼo ya mũvandi? (b) Nganũ ĩsyaaa kyaũ?

¹⁰ Soma Luka 8:5-8, 11-15. Nthĩnĩ wa ngelekanyʼo ya mũvandi, mbeũ nĩ “ndeto ya Ngai,” kana ũvoo wa Ũsumbĩ. Mũthanga ũelekanĩtwʼe na ngoo ya mũndũ. Mbeũ ĩla yavalũkile mũthanganĩ mũseo nĩyaumisye mĩi, yaumya mũngʼuthe, na yesa kwĩana ‘yasyaa ĩana.’ Twasye avandie mbeũ ya nganũ na yamea, we wĩona yesa kwĩana ta yasyaie kyaũ? Yasyaie tũkanũ tũngĩ tũnini, kana yasyaie mbeke sya nganũ? Yasyaie mbeũ ingĩ sya nganũ, ila syaĩ itonya kũvandwa na ikeana. Nthĩnĩ wa ngelekanyʼo ĩno, mbeũ ĩmwe yasyaie mbeũ ingĩ ĩana. Ũndũ ũsu ũtũtethasya ata ũtavanyʼanĩ witũ?

11. (a) Ĩla ngelekanyʼo ya mũvandi ĩkonanĩtye ata na ũthũkũmi witũ? (b) Tũsyaaa mbeũ sya Ũsumbĩ ata?

¹¹ Ekai tũtũmĩe ngelekanyʼo ĩtonya kũtũtetheesya kũelewa kĩu. Twasye myaka yĩana ũna mĩvĩtu, asyai maitũ kana o Ngũsĩ ingĩ nĩsyatũtavisye ũvoo wa Ũsumbĩ, ũla ũelekanĩtwʼe na mbeũ. Maiema kwĩthĩwa matanie kwona kana ngoo sitũ nĩsyakiitwa nĩ ũvoo ũsu. Nthĩnĩ wa ĩla ngelekanyʼo ya Yesũ ya mũvandi, mbeũ ila syavalũkile mũthanganĩ mũseo nĩsyaendeeie nesa. Ũu nowʼo tweetĩkĩlile ũvoo mũseo na twaũlũmya. Nũndũ wa ũu, mbeũ ya ũvoo wa Ũsumbĩ ĩla yalikile ngoonĩ nĩyameie na yeana tondũ nganũ ĩanaa nginya ĩkavikĩĩa kumya ũsyao. Na nũndũ twoona kana nganũ ĩsyaaa mbeke sya nganũ ti tũkanũ tũngĩ tũnini, o naitũ tũsyaaa mbeũ ingĩ sya Ũsumbĩ, ti amanyĩwʼa angĩ.d Tũsyaaa mbeũ sya Ũsumbĩ ata? Kĩla ĩvinda twatavya angĩ ũvoo wa Ũsumbĩ, no twasye twĩthĩawa tũinyaĩĩkya ũsyao wa mbeũ ĩla yavandiwe ngoonĩ yitũ. (Luka 6:45; 8:1) Kwoou ngelekanyʼo ĩsu ya Yesũ yĩtũmanyĩsya kana twaendeea kũtavanyʼa ũvoo wa Ũsumbĩ, twĩthĩawa ‘tũisyaa ũsyao twĩ na wũmĩĩsyo.’

12. (a) Ngelekanyʼo ya mũsavivũ na ya mũvandi yĩtũmanyĩsya kyaũ? (b) Kũmanya ũu kwĩũtethya ata?

¹² Ngelekanyʼo ya mũsavivũ na ya mũvandi yĩtũmanyĩsya kyaũ? Yĩtũmanyĩsya kana ti lasima andũ matwĩthukĩĩsye nĩ kana tũtwʼĩke nĩtwasyaa ũsyao. Kĩla kyonanasya nĩtũsyaaa ũsyao nĩ kũendeea kũtavanyʼa tũte kũeka. Kĩu nokyo Vaulo wawetaa ĩla waisye: ‘Kĩla mũndũ akoosa ĩtuvi yake mwene kwĩanana na kũthĩnĩa wĩa kwake.’ (1 Ako. 3:8) Yeova akatũtuva nũndũ wa wĩa ũla tũtethetye, ĩndĩ ti mosyao ma wĩa ũsu. Matilda ethĩĩtwe e vainia kwa myaka 20, na easya, “Kũmanya kana Yeova aathimaa kĩthito kĩla tweekĩa kũndanĩthasya mũno.”

ŨNDŨ TŨTONYA KŨENDEEA KŨSYAA ŨSYAO NA WŨMĨĨSYO

13, 14. Kwosana na Alomi 10:1, 2, nĩkĩ Vaulo waendeeie kũtavanyʼa ũvoo mũseo o na kau ala watavasya mayamwĩthukĩĩasya?

¹³ Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya tũendeee kũsyaa ũsyao na wũmĩĩsyo? O tondũ twoona, Vaulo nĩweewʼaa aiũmĩa ngoonĩ nũndũ Ayuti nĩmaleaa kwĩtĩkĩla ũvoo wa Ũsumbĩ. O na vailyĩ ũu, ndaamekĩsya ngoo. Kwasisya ndeto ila waandĩkie valũanĩ wake kwa Aklĩsto ala maĩ Lomi, aeleetye ũndũ wamonaa. Aandĩkie atĩĩ: “Kwenda kwa ngoo yakwa na kũvoya kwakwa kwa Ngai nĩ kwondũ woo, nĩ kana matangĩĩwe. Nũndũ nĩngũmakũsĩĩa kana me na ũthangaau mũnene kwa Ngai, ĩndĩ ti kwĩanana na ũmanyi.” (Alo. 10:1, 2) Vaulo aisye nĩkĩ watavanasya ate kũeka?

¹⁴ Vaulo nũeleetye nĩkĩ ũtaaeka kũtavya Ayuti ũvoo mũseo. Mbee, aĩtye kana nĩweekĩiwe vinya nĩ ‘kwenda kwa ngoo yake.’ Kwoou nĩwendaa kuma ngoonĩ Ayuti amwe mone ũtangĩĩo. (Alo. 11:13, 14) Kelĩ, nĩwawetie ĩũlũ wa ‘kũvoya kwake kwa Ngai kwondũ woo.’ Ũu nĩ kwasya kana nĩwavoyaa nĩ kana Ngai atetheesye Mũyuti ũmwe ũmwe akwate ũvoo wa Ũsumbĩ. Na katatũ, nĩwawetie kana “me na ũthangaau mũnene kwa Ngai.” Ũu nawʼo wĩonanyʼa kana asisya andũ nĩwoonaa matonya kũvĩndũka makatwʼĩka athũkũmi ma Yeova. Vaulo nĩweesĩ kana kĩthito kĩu Ayuti asu maĩ nakyo kyaĩ kĩtonya kũmatetheesya matwʼĩke amanyĩwʼa ma Klĩsto me kĩthito o take.

15. Tũtonya kũatĩĩa ngelekanyʼo ya Vaulo ata? Nengane ngelekanyʼo.

¹⁵ Tũtonya kũatĩĩa ngelekanyʼo ya Vaulo ata? Mbee vyũ, nĩ kwa kũtata kĩla ĩvinda twĩthĩawe na wendi wa kuma ngoonĩ wa kũkwata ala me na “ngoo nzeo kwondũ wa thayũ ũtathela.” Kelĩ, nĩ kwa kũvoya nĩ kana Yeova avingũe ngoo sya ala mekwendeewʼa. (Meko 13:48, NWT; 16:14) Silvana, ũla wĩthĩĩtwe e vainia kwa vakuvĩ myaka 30, aĩtye, “Ndanamba kũkũna nyũmba kĩsionĩ kĩla ndavanasya, nambaa kũvoya Yeova ngamũkũlya andetheesye nĩthĩwe na woni mũseo.” Ũndũ ũngĩ twaĩle kwĩka nĩ kũmũvoya Ngai nĩ kana alaĩka matũtongoesye tũkwate andũ me na ngoo nzeo. (Mt. 10:11-13; Ũvu. 14:6) Robert, ũla wĩthĩĩtwe e vainia kwa mbee wa myaka 30 aĩtye, “Nĩnĩtanĩaa mũno kũtethya wĩa vamwe na alaĩka nũndũ nĩmethĩawa mesĩ kĩla kĩendeee mathayũnĩ ma ala tũkwĩthĩa nyũmba.” Katatũ, nĩ kwa kwona ala tũũkomana namo ta andũ matonya kũvĩndũka makatwʼĩka athũkũmi ma Yeova. Carl nĩ mũtumĩa wavatisiwe mbee wa myaka 50 mĩvĩtu. Aĩtye: “Nĩtataa mũno kũmantha kĩndũ, o na ethĩwa nĩ kĩnini ata, kĩtonya kũmbonyʼa kana mũndũ e na ngoo nzeo. Kwa ngelekanyʼo, ũthyũ mũtanu, ũnyanya, kana ĩkũlyo yĩte na ũseleke.” Tweeka maũndũ asu tũkasyaaa ũsyao na wũmĩĩsyo o ta Vaulo.

“NDŨKASIĨĨE KWʼOKO KWAKU”

16, 17. (a) Ũtao ũla wĩ ĩandĩkonĩ ya Mũtavanʼya 11:6 wĩtũmanyĩsya ĩsomo yĩva? (b) Nengane ngelekanyʼo ĩkwonanyʼa ũndũ wĩa witũ wa kũvanda ũtonya kũkiita ala matũsyaĩĩsye.

¹⁶ Nĩtũtonya kwĩthĩwa twonaa ũvoo ũla tũtavanasya wa Ũsumbĩ ta ũtakiitaa ngoo sya andũ, ĩndĩ tũyaĩle o na vanini kũvũthya kĩla wĩa ũsu wĩanĩasya. (Soma Mũtavanʼya 11:6.) Kũneena ũla wʼo, andũ aingĩ maitwĩthukĩĩasya, ĩndĩ nĩmethĩawa matũsyaĩĩsye. Nĩmonaa kana twĩkĩaa ngũa nesa, twĩthĩawa twĩ auu, na twĩ atanu. Nũndũ nĩtwĩkuaa nesa, andũ amwe nĩmatonya kwĩkala makesa kwĩthĩa twĩ aseo, no mo matũeleawa naĩ. Mwana-a-asa Sergio na mũka, Olinda, ala tũwetie nĩmeeyoneie ũndũ ũsu.

¹⁷ Sergio aĩtye: “Ve kavinda twekalangile tũteũthi vala vandũ twaũngamaa. Ĩla twesie kũsyoka vau avĩti matũkũlasya, ‘Mũnambĩte kwaĩa va? Ko tũteĩla kũmwona tene!’” Nake Olinda aisye ũũ e mũtanu: “Atwai ma mbasi matũkĩlĩalya moko, na angĩ me o mbasinĩ makatwĩa, ‘Mwĩtethya wĩa mũseo!’ O na nĩmatwĩaa tũmanenge makaseti.” Mwana-a-asa ũsu na mũka masengʼie mũno ĩla mũndũũme ũmwe wookie aũngama vakuvĩ na kakalĩ koo ka mavuku, amanenga malaa, na amatũngĩa mũvea nũndũ wa wĩa ũla matethasya.

18. Nĩkĩ ũtwʼĩte ‘kũsyaaa ũsyao wĩ na wũmĩĩsyo’?

¹⁸ Vai nzika kana ethĩwa tũkaendeea kũvanda mbeũ sya Ũsumbĩ ‘tũteũsiĩĩa kwʼoko kwitũ,’ tũkeethĩawa tũianĩsya kĩanda kya vata mũno wĩanĩ wa kũnengane “ũkũsĩ kwa mbaĩ syonthe.” (Mt. 24:14) Na ũndũ wa vata vyũ nĩ kana tũkekalaa twĩ na ũtanu mwingĩ nũndũ wa kũmanya kana nĩtũũmwendeesya Yeova, nũndũ we nĩwendete onthe ala ‘masyaaa ũsyao me na wũmĩĩsyo’!