Mbivilia Nĩalyũlaa Andũ

NĨ KYAŨ mũndũũme ũmwe kuma Scotland woonie kĩ kya vata mũno kwĩ kwĩthĩwa na viasala mũnene? Nĩ kyaũ kyatetheeisye mũndũũme ũmwe kuma Brazil eevathana na mwĩkalĩle mũthũku na aeka kũtũmĩa crack cocaine? Nake mũndũũme ũngĩ wa Slovenia atetheeiwʼe nĩ kyaũ aeka kũnywʼa ũkĩ mũno? Soma wone ũndũ aũme asu maĩtye.

“Maũndũ Makwa Moonekaa Maendeee Nesa”—JOHN RICKETTS

ASYAIWE MWAKA WA: 1958

NTHĨ ĨLA WUMĨTE: SCOTLAND

ĨVINDA ĨVĨTU: AĨ MŨKŨNI WA VIASALA WĨ NGUMA

KWĨANA KWAKWA: Ndiana kwitũ tũyathĩnaa. Tata aĩ mũnene itanĩ sya kaũ sya Britain, na kwoou mũsyĩ witũ nĩwathamangaa mũno. Nĩtwekalile Scotland, England, Germany, Kenya, Malaysia, Ireland, na Cyprus. Kuma nĩ na myaka nyanya nĩnambĩĩe kũsomea sukulu sya kũkoma, nthĩ ya Scotland. Na ĩtina nesa kũminĩa masomo yunivasĩtĩ yĩtawa Cambridge.

Nĩ na myaka 20, nĩnalikile viasalanĩ wa kũta mauta ma ngalĩ, na naũthũkũma myaka nyanya. Mbeenĩ nathũkũmie wĩa ũsu South America, nathi Africa, na mũthya naũthũkũma Western Australia. Namina kũthamĩĩa Australia, nĩneekĩie viasala wakwa, ũla ĩtina wa ĩvinda nesie kũũthoosya.

Mbesa ila nakwatie naũthoosya, nĩsyandetheeisye kwosa litaya nĩ na myaka 40. Nũndũ ndyeethĩawa wĩanĩ, natũmĩaa ĩvinda yĩla naĩ nayo kũthi nthĩ syĩ kĩvathũkanyʼo kũtembea. Nĩnaendie Australia kelĩ na kamota, na natembea isionĩ ingĩ syĩ kĩvathũkanyʼo ĩũlũ wa nthĩ. Maũndũ makwa moonekaa maendeee nesa.

ŨNDŨ MBIVILIA YAALYŨLILE MWĨKALĨLE WAKWA: O na ndanamba kũlitaya, nĩnamanthaa nzĩa ya kũmũtũngĩa Ngai mũvea nũndũ wa maũndũ ala natanĩaa thayũnĩ. Na nũndũ wa ũu, nambĩĩa kũthi kanisanĩ wa Anglican, ũla nĩvo naeeiwe. Ĩndĩ kanisa ũsu ndwatetheeasya andũ kwĩmanyĩsya Mbivilia ũndũ vaĩle. Na kwoou nambĩĩa kũthi kanisanĩ wa Mormons, ĩndĩ o navo natũlwa ngoo nũndũ momanyĩsyo moo mayaumĩte Mbivilianĩ.

Mũthenya ũmwe Ngũsĩ sya Yeova nĩsyakũnangie mũomonĩ kwakwa. Vau kwa vau nĩnamanyie kana maũndũ onthe ala mamanyĩasya maumĩte Mbivilianĩ. Ĩandĩko yĩmwe manzomeie nĩ 1 Timotheo 2:3, 4. Mĩsoa ĩsu yaĩtye kana nĩ wendi wa Ngai “andũ ma mĩthemba yonthe matangĩĩwe na kũkwata ũmanyi wa wʼo ĩũlũ wa ũla wʼo.” Nĩnendeeiwʼe kũmanya kana kĩla Ngũsĩ syakindĩlĩĩlaa ti o ũmanyi tũ, ĩndĩ nĩ ũmanyi wa wʼo ũla wĩ Mbivilianĩ.

Kwĩmanyĩsya Mbivilia na Ngũsĩ sya Yeova nĩkwandetheeisye kũkwata ũmanyi ũsu wa wʼo. Kwa ngelekanyʼo nĩnamanyie kana Ngai na Yesũ me kĩvathũkanyʼo na ti kĩlungu kya Ũtatũ, ũla nĩ ũmanyĩsyo ũtatonya kũeleeka. (Yoana 14:28; 1 Akolintho 11:3) Nĩnatanie kũmanya ũwʼo ũsu wĩ ũtheinĩ. O na ĩngĩ, neewie woo nũndũ naanangie vinya mwingĩ ĩvindanĩ ĩvĩtu nditata kũelewa momanyĩsyo matatonya kũeleeka!

O mĩtũkĩ nĩnambĩĩie kũendaa maũmbanonĩ ma Ngũsĩ sya Yeova. Nĩnendeeiwe nĩ ũnyanya na mwĩkalĩle mũseo wa kĩla ũmwe ũla waĩ vau. Moonekaa me andũ aseo mũno na mamũkĩĩte Ngai. Wendo woo wa kuma ngoonĩ nĩwambĩkĩĩthisye kana nĩnakwatĩte ndĩni ya wʼo.—Yoana 13:35.

MOATHIMO ALA NĨKWATĨTE: Ĩtina wa kũvatiswa, nĩnakomanie na mũndũ mũka mũseo weetawa Diane. We aeetwe e Ngũsĩ ya Yeova, na aĩ na nguma mbingĩ nzeo ila syambendeeisye. Ĩtina wa ĩvinda nĩtwatwaanie. Diane ethĩĩtwe e mũnyanyawa na nũngwataa mbau maũndũnĩ, na nonaa ũu ne ũathimo kuma kwa Yeova.

Nĩ na Diane nĩtweethĩiwe na mea maingĩ ma kũthi kĩsionĩ kyaĩ na vata mũnene wa atavanyʼa ma ũvoo mũseo. Na twĩ mwaka wa 2010, nĩtwaendie kĩsionĩ kya Belize, kĩla kĩ Central America. Kũu twatavasya andũ mamwendete Ngai na meethĩawa mayenda kũkwata ũmanyi wa wʼo ũla wĩ Mbivilianĩ.

Nĩnĩkwatĩte mũuo wa kĩlĩko nũndũ wa kũmanya ũwʼo ĩũlũ wa Ngai na Ndeto yake, Mbivilia. Nĩ mũthũkũmi wa ĩvinda yonthe, nĩnĩkwatĩte ũtanu nũndũ wa kũmanyĩsya andũ aingĩ Mbivilia. Vaiĩ kĩndũ kĩseo ta kwona ũwʼo wa Mbivilia ũialyũla mwĩkalĩle wa mũndũ, o tondũ waalyũlile mwĩkalĩle wakwa. Yu nĩnonete nzĩa nzeo vyũ ya kũmũtũngĩaa Ngai mũvea nũndũ wa maũndũ maseo ala nĩtanĩaa thayũnĩ.

“Manguie Nesa Mũno.”​—MAURÍCIO ARAÚJO

ASYAIWE MWAKA WA: 1967

NTHĨ ĨLA WUMĨTE: BRAZIL

ĨVINDA ĨVĨTU: AĨ NA MWĨKALĨLE MŨTHŨKU

KWĨANA KWAKWA: Neanĩie taoninĩ nini ya Avaré, kĩsionĩ kya São Paulo. Andũ ala mekalaa taoninĩ ĩsu methĩawa mawĩanĩ.

Ĩthe wakwa akwie yĩla inyia wakwa waĩ mũito ĩvu yakwa. Yĩla naĩ kamwana kanini, nĩneekĩaa ngũa sya inyia wakwa yĩla waumaala. Nĩnambĩĩie kwĩkua ta mũndũ mũka, na kwoou andũ mambĩĩa kwona ta nakomaa na aũme. Ĩtina wa ĩvinda, nĩnambĩĩie kũkoma na tũmwana tũla tũngĩ o vamwe na aũme.

Nĩangĩe myaka 19, nĩnamanthaa andũ ma kũkoma namo (methĩwe nĩ aũme kana nĩ aka) vala naĩ nĩtonya kũmona o na ethĩwa nĩ mbaa, ilavunĩ ila ivingũawa nginya kĩoko, o na makanisanĩ. Ĩvindanĩ ya kwĩtanĩthya yĩla yeethĩawa sikũkũ ya Isita ĩtanavika, neekĩaa ngũa ta mũndũ mũka na ndĩthi masindanonĩ ma kũsũnga ala meekawa. Ĩvindanĩ yĩu naĩ nguma mũno.

Katĩ wa anyanya ala naĩ namo, amwe maĩ aũme makomaa na aũme, malwaya, na angĩ matũmĩaa ndawa sya kũmila. Amwe moo nĩmandataa nĩtũmĩe cocaine, na o mĩtũkĩ yangwata vyũ. Mavinda amwe twanyusaa cocaine ũtukũ wʼonthe. Na mavinda angĩ nekalaa nĩ nyioka na ndĩmĩnywʼa mũthenya mũima. Namosie mũno nginya andũ mambĩĩa kwasya kana nĩ na ũkimwi.

ŨNDŨ MBIVILIA YAALYŨLILE MWĨKALĨLE WAKWA: Ĩvindanĩ yĩu, nĩnakomanie na Ngũsĩ sya Yeova. Manguie nesa mũno. Mũsoa ũmwe wa Mbivilia ũla manzomeie waĩ Alomi 10:13, ũla waĩtye atĩĩ: “Kĩla mũndũ wĩkaĩlaa ĩsyĩtwa ya Yeova akatangĩĩwa.” Ndeto isu nĩsyatumie nona vata wa kũtũmĩaa ĩsyĩtwa ya Yeova. Mavinda maingĩ, ĩtina wa kũnywʼa cocaine ũtukũ wʼonthe, nĩnavingũaa ndĩlĩsya, ngasisya matunĩ, na ndimũvoya Yeova nĩĩĩte, ndimwĩsũva andetheesye.

Ĩtina wa kwona inyia wakwa e na woo na aithĩnĩka mũno nũndũ wa kwona ndyĩyananga na ndawa sya kũmila, neewie neemakĩa na kwoou natwʼa kũekana nasyo. Ĩvinda ĩkuvĩ ĩtina wa vau, nĩneetĩkĩlile kwĩmanyĩsya Mbivilia na Ngũsĩ. Nĩmambĩkĩĩthisye kana kwĩmanyĩsya Mbivilia kũkalũlũmĩĩlya ũtwi wakwa wa kũeka kũtũmĩa ndawa sya kũmila, na kwa wʼo nĩnaekie!

O ũndũ naendeeie kwĩmanyĩsya Mbivilia, nĩnamanyie kana nĩnaaĩlĩte kũalyũla mwĩkalĩle wakwa. Waĩ ũndũ wĩ vinya mũno kũekana na mũtuo wa kũkomaa na aũme nũndũ nĩnamanyĩĩte kwĩka ũu kwa ĩvinda yĩasa. Ũndũ ũmwe ũla wandetheeisye, waĩ kũekana na maũndũ mathũku ala matumaa nĩthĩwa na mwĩkalĩle ũsu. Nĩnaekanie na anyanya ala neethĩawa namo tene, naeka kũendaa mbaa, na ilavunĩ ila ivingũawa nginya kĩoko.

O na kau vayaĩ laisi kwĩka moalyũku asu, nĩneewie nakiakiwʼa kũmanya kana Yeova nĩwanthĩnĩkĩaa, na nĩwaeleawa ũndũ nangʼangʼanaa. (1 Yoana 3:19, 20) Tũivika mwaka wa 2002, nĩnaekete mũtuo wa kũkomaa na aũme, na mwakanĩ o ũsu nĩwʼo navatisiwe natwʼĩka Ngũsĩ ya Yeova.

MOATHIMO ALA NĨKWATĨTE: Inyia wakwa nĩwendeeiwʼe mũno nĩ moalyũku ala neekie nginya o nake ambĩĩa kwĩmanyĩsya Mbivilia. Ĩndĩ ũndũ wa kũmakya nĩ kana, kuma ivindanĩ yĩu ethĩĩtwe na ũwau wa stroke. Ĩndĩ o na vailye ũu, nĩũendeee kwongelanga wendo wake kwa Yeova, o vamwe na ũwʼo wa Mbivilia.

Kwa ĩvinda ya myaka nyanya mĩvĩtu, nĩthĩĩtwe nĩ ũthũkũminĩ wa ĩvinda yonthe, na ndũmĩaa ĩvinda yakwa yingĩ kũmanyĩsya ala angĩ Mbivilia. Nĩngwĩtĩkĩla kana mavinda amwe wĩthĩaa no nginya nũkitane na mawendi mate maseo. Ĩndĩ nĩngwataa ũkũmbaũ kwa kũmanya kana yĩla nalea kwĩka kwosana na mawendi asu, nĩthĩawa ndimũtanĩthya Yeova.

Kũmũthengeea Yeova na kwĩkala kwosana na ũndũ we wendaa nĩkũtumĩte nĩendeea kwĩnenga ndaĩa. Ũmũnthĩ, nĩthĩawa nĩ mũtanu.

“Nanyusaa Ũkĩ Mwingĩ Mũno.”​—LUKA ŠUC

ASYAIWE MWAKA WA: 1975

NTHĨ ĨLA WUMĨTE: SLOVENIA

ĨVINDA ĨVĨTU: ANYUSAA ŨKĨ MŨNO

KWĨANA KWAKWA: Nasyaĩwe taoninĩ nene ya Slovenia ĩla yĩtawa Ljubljana. Nĩ kana naeiwe nesa nginya yĩla navikisye myaka ĩna. Na ĩndĩ ĩthe wakwa eyũaa. Ĩtina wa thĩna ũsu, yaĩ no nginya inyia wakwa athũkũme na kĩthito nĩ kana atũmanthĩe nĩ na mwanake ũngĩ mũkũũa.

Nĩ na myaka 15, nĩnaendie kwĩkala na sũsũ wakwa. Nĩnatanĩaa kwĩkala nake nũndũ anyanya makwa aingĩ mekalaa vakuvĩ na kwake. O na ĩngĩ, nĩneethĩawa na ũthasyo mwingĩ kwĩ ũla naĩ nawʼo nĩ mũsyĩ. Yĩla navikisye myaka 16, nĩnambĩĩie kũtindanyʼa na andũ maendaa kũnywʼa ũkĩ kĩla wikendi. Nĩnaekanie na nzwʼĩĩ yakwa yeana mũno, nambĩĩa kwĩkĩa ngũa naĩ, na ĩtina wa ĩvinda nambĩĩa kũnywʼa sikala.

O na kau nĩneesĩ mĩthemba yĩ kĩvathũkanyʼo ya ndawa sya kũmila, ndyaaeka kũnywʼa ũkĩ nũndũ nĩwʼo nendete mũno. O mĩtũkĩ nĩnaekie kũnywʼa ngilasi nini sya mbinyu na nambĩĩa kũnywʼa mbee wa sũva ũmwe kwa ĩvinda yĩmwe. Nĩnamanyie kwĩsiĩĩa ndikamanyĩke kana nĩnĩnywʼĩte mũno. Mavinda maingĩ, kĩla kyatumaa nĩmanyĩka kana nĩnĩnywʼĩte nĩ mũuke wa ũkĩ ũla waumaa kanywʼanĩ wakwa. O na vailye ũu, vai mũndũ waĩ esa kũmanya ngundĩte sũva siana ũna sya ũkĩ na ngavulanyʼa na vodka!

Mavinda maingĩ ninyie natetheeasya anyanyawa kũũngama ĩtina wa kũnywʼa ũtukũ mũima me wathinĩ, o na kau kaingĩ weethĩa nĩnywʼĩte kũndũ kwĩlĩ ũkĩ ũla manywʼĩte. Mũthenya ũmwe, nĩneewie ũmwe wa anyanyawa ayasya kana nyie nĩ mũtũngi mũvũthũe ũtesa kusũa. Kwĩawa ũu kũũ Slovenia ethĩwa mũndũ anyusaa ũkĩ mwingĩ kwĩ ala angĩ. Ndeto isu syanũmĩisye mũno.

Nĩnambĩĩie kũsũanĩa ĩũlũ wa ũndũ naendeee kũtũmĩa thayũ wakwa. Neewie naemeewa mũno nũndũ nambĩĩie kwĩwʼa nde wa vata. Kĩla kĩndũ kyonthe neekĩte thayũnĩ wakwa kyoonekaa kĩ o kya mana.

ŨNDŨ MBIVILIA YAALYŨLILE MWĨKALĨLE WAKWA: Ĩvindanĩ yĩu, nĩnamanyie kana ũmwe wa ala nasomaa nake nĩwaalyũkĩte, na akambĩĩa kwĩthĩwa e mũuu. Nĩneethĩiwe na mea ma kwenda kũmanya kĩla kyamũalyũlĩte, na kwoou namũthokya tumaale tũthi otelinĩ. Tũendeee kũea ngewa, nĩwangeleisye kana nĩwaambĩĩisye kwĩmanyĩsya Mbivilia na Ngũsĩ sya Yeova. Nĩwandavisye maũndũ ala weemanyĩasya, ala meewʼĩkaa me maeni vyũ kwakwa, nũndũ ndyaeetwe ndĩninĩ. Nĩnambĩĩie kũendaa maũmbanonĩ ma Ngũsĩ na nambĩĩa kwĩmanyĩsya Mbivilia vamwe namo.

Kwĩmanyĩsya Mbivilia nĩkwambingũie metho noona ũwʼo ũtonya kwĩkĩa mũndũ vinya, na kũmũthangaasya. Kwa ngelekanyʼo, nĩnamanyie kana twĩkalĩte ĩvindanĩ yĩla Mbivilia yĩtĩte ‘mĩthenya ya mũminũkĩlyo.’ (2 Timotheo 3:1-5) O na ĩngĩ, nĩneemanyĩisye kana o mĩtũkĩ Ngai nũkũvetanga andũ athũku ĩũlũ wa nthĩ na ainenga andũ aseo mwanya wa kũtanĩa thayũ ũtathela nthĩnĩ wa Nthĩ Nzaũ. (Savuli 37:29) Nĩneewie nakwatwa nĩ mea maingĩ mũno ma kũthesya mwĩkalĩle wakwa nĩ kana nĩtonye kwĩthĩwa nĩ ũmwe wa andũ asu aseo.

Nĩnambĩĩie kũtavya anyanyawa ĩũlũ wa ũwʼo wa Mbivilia ũla neemanyĩasya. Aingĩ nĩmanthekeeie nũndũ wa kĩla namatavasya, ĩndĩ kũnthekeea kwoo nĩkwandetheeisye kwa nzĩa o na ndataĩĩe. Nĩnamanyie kana asu mayaĩ anyanya ma wʼo. O na ĩngĩ nĩnamanyie kana thĩna wakwa wa kũnywʼa waumanĩte na atindanyʼa ala nanyuvĩte. Kyumwa kĩkaathela, meethĩawa meteelete na mea wikendi ĩvike nĩ kana makanywʼe ĩngĩ.

Nĩnatilile itindo isu vyũ na vandũ va ũu nambĩĩa kũtindanyʼa na Ngũsĩ sya Yeova ala mambĩkĩaa vinya mũno. Kũtindanyʼa namo nĩkwambĩkĩaa vinya mũno nũndũ maĩ andũ mamwendete Ngai kuma ngoonĩ na kwa wʼo nĩmatataa mekale kwosana na myolooto yake. Kavola kwa kavola, nĩnaekie kũnywʼa ũkĩ mwingĩ.

MOATHIMO ALA NĨKWATĨTE: Nĩnĩmũtũngĩaa Yeova mũvea nũndũ yu ndyĩthĩawa na vata wa kũnywʼa ũkĩ nĩ kenda nĩthĩwe nĩ mũtanu. Ndineena ũla wʼo, ndyĩsĩ nĩthĩwa va ta keka naendeeie na mwĩkalĩle wakwa wa tene. Ĩndĩ yu ndi na nzika kana maũndũ makwa maendeee nesa.

Kwa ĩvinda ya myaka mũonza mĩvĩtu, nĩnĩkwatĩte kĩanda kya mwanya kya kũthũkũma ovisinĩ wa ũvonge wa Ngũsĩ sya Yeova wa Slovenia. Yu nĩthĩawa nĩ na ũtanu nũndũ nĩnĩmwĩsĩ Yeova na nĩnĩmũthũkũmaa.