“Ngaendaa Nthĩnĩ wa Wʼo Waku”

1-3. (a) Twaĩle kwosa ata wʼo wa Mbivilia? Nengane ngelekanyʼo. (Sisya visa ĩthangũnĩ yĩĩ.) (b) Twĩneenea makũlyo meva ĩsomonĩ yĩĩ?

MAVINDA maingĩ andũ nĩmatũngaa syĩndũ meĩ manathooa. O na livoti sya nthĩ imwe syĩonanyʼa kana ũtalo wa syĩndũ ila athooi matũngaa nĩ vakuvĩ 9 kwa 100. Na walika viasalanĩ ila ikũnawa Indanetinĩ, ũtalo ũsu nũthonokete 30 kwa 100. Andũ asu nĩmatonya kwĩthĩa kĩla meĩthooete kĩyĩilye ũndũ meũsũanĩaa, kĩ na mathĩna, kana makyona mainakyenda. Na nũndũ wa ũu, maivanga kũkĩkũanyʼa na kĩngĩ, kana maikũlya matũngĩwe mbesa.

² Ĩndĩ o na kau mũndũ no atũngĩwe mbesa atũnga kĩndũ ũthooie, vai mũndũ wĩsa kwenda kũtũnga, kana ‘kũthoosya,’ “wʼo” wa Mbivilia, ũla ‘twathooie.’ (Soma Nthimo 23:23; 1 Tim. 2:4) Ĩsomo ĩvĩtu nĩyonanĩtye kana nĩtwatũmĩie ĩvinda yingĩ kũmantha ũla wʼo. Na eka ũu, nĩtũtonya kwĩthĩwa twatiie mawĩa manene, tweetĩkĩla kũola ndũũ yitũ na andũ ma mũsyĩ kana anyanya maitũ, twaalyũla mosũanĩo na mĩkalĩle yitũ, o na twaekana na syĩthĩo na imanyĩo ila itosanĩte na Maandĩko. Ĩndĩ maũndũ ala twĩvatĩte ti kĩndũ maelekanwʼa na moathimo ala tũkwatĩte.

³ No twasye tweemanyĩsya wʼo ũla wĩ Mbivilianĩ twĩwʼaa o ta ũla mũtandĩthya wawetiwe nĩ Yesũ. Yesũ anenganie ngelekanyʼo ĩsu ayenda kwonanyʼa ũndũ wʼo wa Ũsumbĩ wa Ngai ne wa vata kwa ala maũmanthaa. Aisye kana mũtandĩthya ũsu amanthaa malũlũ na oona ũmwe mũseo mũno. Lũlũ ũsu waĩ wa lato mũnene mũno nginya weethĩa mũtandĩthya ũsu ndekwona ta kĩndũ ‘kũthoosya’ na mĩtũkĩ syĩndũ syonthe ila waĩ nasyo nĩ kana aũthooe. (Mt. 13:45, 46) O nawʼo wʼo ũla tweemanyĩisye ĩũlũ wa Ũsumbĩ wa Ngai vamwe na maũndũ ala angĩ twĩmanyĩĩtye Ndetonĩ yake wĩ lato mũnene. Na waĩ wa vata nginya tweevata na mĩtũkĩ maũndũ maingĩ kwa ngenda nĩ kana tũũthooe. Twaendeea kwona wʼo ũsu wĩ wa vata, ‘tũikothoosya.’ Ĩndĩ ũndũ ũmwe ũmakasya nĩ kana ve o athaithi amwe ma Ngai maekaa kwona wʼo ũsu wĩ wa vata, na amwe o na nĩmaũthooetye. Mwa tũikaatate kwĩka ũu o na vanini! Nĩ kenda twonanyʼe kana nĩtwendete wʼo vyũ na ngoo yonthe, no nginya tũatĩĩe ũtao ũla Mbivilia ĩtũnengete yĩla ĩkwasya ‘tũendae nthĩnĩ wa ũla wʼo.’ (Soma 3 Yoana 2-4.) Mũndũ ũendaa nthĩnĩ wa ũla wʼo awiaa mbee vyũ thayũnĩ wake, na eka ũu, mwĩkalĩle wake wĩthĩawa wosanĩte vyũ na kĩla wĩmanyĩĩtye. Ekai tũneenee makũlyo aa: Nĩkĩ amwe ‘mathooasya’ wʼo na mekaa ũu ata? Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya tũikeke ũu? Na tũtonya ata kũlũlũmĩlya ũtwi witũ wa ‘kũendaa nthĩnĩ wa wʼo’?

NĨKĨ AMWE ‘MATHOOASYA’ WʼO NA MEKAA ŨU ATA?

4. Nĩ kyaũ kyatumie amwe ‘mathoosya’ wʼo ĩvindanĩ ya Yesũ?

⁴ Ĩvindanĩ ya Yesũ amwe nĩmeetĩkĩlile momanyĩsyo make, ĩndĩ maemwa nĩ kũendaa nthĩnĩ wa ũla wʼo. Kwa ngelekanyʼo, yĩla Yesũ waĩthisye ĩkomano ĩnene, nĩyamũatĩĩie nginya mũingo ũla ũngĩ wa Ũkanga wa Kalilii. Me vau, Yesũ nĩwamatavisye ũndũ wamatelemya. Ameie: “Mũteũya nyama ya mwĩĩ wa Mwana wa mũndũ na kũmĩnywʼa nthakame yake, mũi na thayũ nthĩnĩ wenyu.” Vandũ va kũkũlya Yesũ amaelesye, meewie mataendeea kũmwĩthukĩĩsya, na masya: “Ndeto ĩno nĩ nyũmũ; ũla ũtonya ũmĩwʼa nũũ?” Na nũndũ wa ũu, “amanyĩwʼa make aingĩ masyoka na ĩtina, na matyaathi nake ĩngĩ.”—Yoa. 6:53-66.

5, 6. (a) Nĩ kyaũ kĩtumĩte amwe maemwa nĩ kũlũmanyʼa na wʼo ũmũnthĩ? (b) Mũndũ atonya ata kũtia ũla wʼo o kavola?

⁵ Ũndũ wa kũmakya nĩ kana amwe nĩmaemetwe nĩ kũlũmanyʼa na ũla wʼo. Amwe malulutĩkie yĩla ũndũ mũna twamanyĩĩtwʼe waeleiwʼe kwa nzĩa ĩngĩ, kana nũndũ wa ũndũ mũna mwana-a-asa wĩsĩkĩe waneenie kana weekie. Angĩ namo matiie ũwʼo nũndũ wa kũthata manengwa ũtao wa Maandĩko, kana no ũndũ wa kũemanwa na Mũklĩsto ũngĩ. Na ĩndĩ ve ala meetĩkĩlile kwelelũkwʼa nĩ momanyĩsyo ma ũvũngũ, ala mamanyĩawʼa ĩũlũ witũ nĩ andũ ala makaĩĩte mũĩkĩĩo na andũ angĩ matũvĩngaa. Maũndũ asu nĩmatumĩte amwe mambĩĩa kwelelũka na ‘kũtia’ Yeova na kĩkundi o mesĩ. (Aevl. 3:12-14) Mwa ti kavaa keka no malũmanilye na mũĩkĩĩo woo na maiendeea kũmwĩkwatya Yesũ, o tondũ mũtũmwa Vetelo weekie! Yĩla Yesũ wakũlilye atũmwa kana nĩmekwenda kũmũtia, Vetelo asũngĩie na mĩtũkĩ asya: “Mwĩaĩi, tũende kwaũ? nue wĩ na ndeto sya thayũ ũtathela.”—Yoa. 6:67-69.

⁶ Angĩ namo nĩmatonya kwĩthĩwa matiĩte ũla wʼo o kavola kavola o na mateũmanya kĩla kĩendeee. No tũelekanyʼe andũ asu na ĩsiwa yĩũkuwa nĩ kĩwʼũ o kavola kuma ũsĩnĩ ũtee yĩlikĩte nthĩnĩ. Nĩkyo kĩtumi Mbivilia ĩtũmĩĩte ndeto “kwelelũka” yonanyʼe ũndũ maaa. (Aevl. 2:1, NWT) Ala mekaa kwelelũka me kĩvathũkanyʼo na ala matiaa wʼo mesĩ ũndũ mekwĩka. Ĩndĩ asu melelũkaa mateũmanya methĩawa mayananga ngwatanĩo yoo na Yeova, na maendeea ũu no mese kũmũtia vyũ. Kwoou tũtonya kwĩka ata tũikese kwĩyĩthĩĩla vau?

NĨ KYAŨ KĨTONYA KŨTŨTETHEESYA TŨIKAATHOOSYE WʼO?

7. Nĩ ĩtambya yĩva ya mbee twaĩle kwosa nĩ kana tũikese kũthoosya ũla wʼo?

⁷ Nĩ kana tũendae nthĩnĩ wa ũla wʼo, no nginya twĩtĩkĩle na tũikwata ndeto syonthe sya Yeova. Wʼo nĩwʼo waĩle kwĩthĩwa kĩndũ kĩla kya vata vyũ thayũnĩ witũ, na nĩtwaĩle kũatĩĩa myolooto ya Mbivilia maũndũnĩ onthe. Mũsumbĩ Ndaviti aimũvoya Yeova amwĩie atĩĩ: ‘Ngaendaa nthĩnĩ wa wʼo waku.’ (Sav. 86:11) Ndaviti nĩwatwʼĩte vyũ kwĩka ũu. O naitũ no nginya twĩthĩwe tũtwʼĩte vyũ kũendaa nthĩnĩ wa wʼo wa Ngai. Tũkaema kwĩka ũu, nĩtũtonya kwĩsa kwosa mũtwe ũngĩ twasũanĩa maũndũ ala tweeyĩimie nĩ kana tũlũmanyʼe na ũla wʼo, na twavũa ngũĩ tũyambĩĩa kũmasyokea. Vandũ va kũtũnga mũtwe ĩtina, twaĩle kũlũmanyʼa na ũla wʼo maũndũnĩ onthe. Nĩtwĩsĩ kana tũyĩsa kũnyuva nĩ ũwʼo wĩva tũkwenda kũatĩĩa na nĩ wĩva tũtekwenda kũatĩĩa. Twaĩle kũlũmanyʼa na ‘wʼo wʼonthe.’ (Yoa. 16:13) Ekai tũneenee maũndũ atano tũtonya kwĩthĩwa tweevatie nĩ kana twĩmanyĩsye ũla wʼo na tũilũmanyʼa nawʼo. Kwĩka ũu nĩkũũtũtetheesya tũlũlũmĩlye ũtwi witũ wa kũlea kũsyokea ũndũ o na ũmwe katĩ wa maũndũ ala tweevatie nĩ kana tũthooe wʼo.—Mt. 6:19.

8. Mũndũ atonya kwelelũka ata nũndũ wa kũtũmĩa ĩvinda yake naĩ? Nengane ngelekanyʼo.

⁸ Ĩvinda yaku. No nginya tũtũmĩe ĩvinda yitũ nesa ethĩwa tũikwenda kwĩsa kwĩthĩa twelelũkile twatia wʼo. Tũkaema kwĩsũvĩa, no twĩse kwĩthĩa tũitũmĩa ĩvinda yitũ yingĩ tũyĩtanĩthya, tũyĩka tũmaũndũ tũla twendete, tũisisya syĩndũ Indanetinĩ, kana tũyĩloela televiseni. Tũikwasya maũndũ asu nĩ mathũku, ĩndĩ tũkatũmĩa ĩvinda yingĩ tũimeka, no twĩse kwĩthĩa twaĩwe nĩ ĩvinda ya kwĩmanyĩsya na kwĩka maũndũ angĩ ma kĩ-veva. Kwatwose ngelekanyʼo ya mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Emma.a Kuma Emma e mũnini, endete mbalasi mũno. Kamwanya kaumĩla oou, wamwĩthĩaa mbalasinĩ ĩũlũ. Ĩtina wa ĩvinda nĩwambĩĩe kũthĩnĩka nũndũ oonaa ũndũ ũsu ũimũĩĩa ĩvinda yingĩ. Nĩweekie moalyũku, na avota kũolanga ĩvinda yĩla watũmĩaa na mbalasi. O na ĩngĩ nĩwatetheeiwʼe nĩ ngewa ya mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Cory Wells, ũla tene weethĩawa mathaũnĩ ma mbalasi.b Ũmũnthĩ Emma nũtanĩaa kũtũmĩa ĩvinda yake yingĩ e na andũ ma mũsyĩ na anyanyae kana ayĩka maũndũ ma kĩ-veva. Na yu nĩwĩwʼaa e na ngwatanĩo ndũmu na Yeova, na e na mũuo wa kĩlĩko nũndũ nũtũmĩaa ĩvinda yake nesa.

9. Kũsembanyʼa na maũndũ ma kĩ-mwĩĩ kũtonya ata kũtuma mũndũ olwa nĩ maũndũ ma kĩ-veva?

⁹ Maũndũ ma kĩ-mwĩĩ. Ethĩwa nĩtũkwenda kũendaa nthĩnĩ wa ũla wʼo, no nginya tũiketĩkĩlye maũndũ ma kĩ-mwĩĩ mose mwanya wa maũndũ ma kĩ-veva. Yĩla tweemanyĩisye wʼo, nĩtwamanyie kana kũmũthũkũma Yeova nĩ kwa vata vyũ kwĩ maũndũ ma kĩ-mwĩĩ. Nĩtwatwie na ngenda kũtia maũndũ ma kĩ-mwĩĩ ĩtina nĩ kana tũendae nthĩnĩ wa ũla wʼo. Ĩndĩ no kwĩthĩwa oyu twonaa andũ maithooa syĩndũ nzeo sya matukũ aa kana maitanĩa o maũndũ angĩ ma kĩ-mwĩĩ. Nũndũ wa ũu, no twambĩĩe kwĩwʼa ta tweekoseie. Na kĩu kĩituma tũeka kwĩanĩwa nĩ syĩndũ ila sya lasima thayũnĩ, na tũyambĩĩa kũsembanyʼa na maũndũ ma kĩ-mwĩĩ nginya tũyũlwa nĩ maũndũ ma kĩ-veva. Mũndũ ũmwe weetawa Ndema nĩwakwatiwe nĩ ũndũ ũsu. Endie “nthĩ ĩno ya ĩvinda yĩĩ” nginya akola kũendeea kũtavanyʼa na mũtũmwa Vaulo. (2 Tim. 4:10) Kyo nĩ kyaũ kyatumie amũtia? We nĩwĩthĩwa eekie ũu nũndũ wa kwenda syĩndũ sya kĩ-mwĩĩ mbee wa maũndũ ma kĩ-veva? Kana nĩwĩthĩwa eekie ũu eewʼa atekwenda kũendeea kwĩyĩima maũndũ make nĩ kana aendeee kũthũkũma na Vaulo? Mbivilia ndĩwetete. Ĩndĩ ithyĩ tũyĩsa kwenda o na vanini twambĩĩe kwenda ĩngĩ syĩndũ sya kĩ-mwĩĩ nginya twĩse kũeka kwenda ũla wʼo.

10. Nĩ kana tũendeee kũendaa nthĩnĩ wa ũla wʼo, twaĩle kwĩsũvĩa tũikeke ata?

¹⁰ Ndũũ yitũ na andũ ma mũsyĩ na anyanya. Nĩ kana tũendeee kũendaa nthĩnĩ wa ũla wʼo, no nginya twĩsũvĩe tũikese kwelelũkwʼa nĩ angĩ. Ndũũ yitũ na ala mate Ngũsĩ, methĩwe nĩ andũ ma mũsyĩ kana nĩ anyanya, nĩyaolekile yĩla tweemanyĩisye wʼo. Amwe nĩmatonya kwĩthĩwa matũeleiwe, ĩndĩ angĩ mambĩĩa kũtũvĩnga. (1 Vet. 4:4) O na kau nĩtũtataa mũno twĩkalanyʼe nesa na andũ ma mũsyĩ na tũimakua nesa, twaĩle kwĩthĩwa twĩ metho tũikese kũmenda nginya tũemwe nĩ kũlũmanyʼa na ũla wʼo. Ti ũthũku kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo na andũ ma mũsyĩ. Ĩndĩ ũkanyʼo ũla wĩ nthĩnĩ wa 1 Akolintho 15:33 nũtũlilikanasya kana andũ ala twaĩle kwĩthĩwa twĩ ndũũ namo vyũ nĩ ala mamwendete Yeova.

11. Tũtonya kwĩka ata nĩ kana twĩvathane na mwĩkalĩle ũla ũtosanĩte na Maandĩko?

¹¹ Mosũanĩo na mwĩkalĩle ũtaĩle. Onthe ala maendaa nthĩnĩ wa ũla wʼo no nginya methĩwe me atheu. (Isa. 35:8; soma 1 Vetelo 1:14-16.) Kĩla ũmwe witũ nĩweekie moalyũku nĩ kana ekale kwosana na myolooto ya Mbivilia. O na amwe meekie moalyũku manene mũno. Ĩndĩ o na ethĩwa tweekie moalyũku meana ata, tũyaĩle o na vanini kũekana na mwĩkalĩle mũtheu ũla twĩ nawʼo yu atĩ nĩ kana twĩthokoanyʼe na mwĩkalĩle mũthũku wa andũ ma nthĩ ĩno. Kwoou tũtonya kwĩka ata nĩ kana tũikese kũtatĩka twĩlikye mwĩkalĩlenĩ mũthũku? No tũtetheke twavindĩĩsya ũndũ Yeova weeyumisye mũno wĩana nĩ kana tũthewʼe. Anenganie Mwana wake, Yesũ Klĩsto, etĩkye nthakame yake kwondũ witũ. (1 Vet. 1:18, 19) Nĩ kana tũendeee kwĩthĩwa na mwĩkalĩle ũla ũmwendeeasya Yeova, no nginya twĩkalae tũlilikene kana ĩla nthembo ya wovosyo Yesũ waumisye nĩ ya vata mũno.

12, 13. (a) Nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata kũlilikanaa ũndũ Yeova wonaa sikũkũ ila itanĩawa? (b) Twĩenda kũneenea kyaũ?

¹² Syĩthĩo na imanyĩo itekwosana na Maandĩko. Nĩtũtonya kũthingʼĩĩwʼa nĩ ala tũthũkũmaa ĩmwe, tũsomaa ĩmwe, kana andũ ma mũsyĩ tũtanĩe sikũkũ syoo vamwe namo. Tũtonya kwĩka ata nĩ kana twĩsũvĩe tũikese kũtatĩka twĩlikye sikũkũnĩ na syĩthĩonĩ ila itamwendeeasya Yeova? Kĩndũ kĩmwe kĩtonya kũtũtethya nĩ kwĩkalaa tũlilikene woni wa Yeova ĩũlũ wa maũndũ asu. O na ĩngĩ kũsoma mavuku maitũ ala monanĩtye ũndũ sikũkũ isu syambĩĩe no kũtũtethye. Tweelilikanyʼa nĩkĩ Maandĩko matũvatĩte kũtanĩa sikũkũ ta isu, tũkekalaa tũte na nzika kana nĩtũlũmanĩtye na maũndũ ala “mamwendeeasya Mwĩaĩi.” (Aev. 5:10) Nao twamwĩkwatya Yeova na Ndeto yake ya wʼo, tũikesa kũkwatwʼa nĩ kĩtei kya “kũkĩa mũndũ.”—Nth. 29:25.

¹³ Kũendaa nthĩnĩ wa ũla wʼo ti ũndũ wa mũthenya ũmwe. Twĩenda kũendeea kwĩka ũu nginya tene na tene. Ĩndĩ tũtonya kwĩka ata nĩ kana tũlũlũmĩlye ũtwi witũ wa kũendaa nthĩnĩ wa ũla wʼo? Ekai tũneenee maũndũ atatũ tũtonya kwĩka.

LŨLŨMĨLYA ŨTWI WAKU WA KŨENDAA NTHĨNĨ WA WʼO

14. (a) Kũendeea kũthooa wʼo kũtonya kũtũtetheesya ata tũikaaĩse kwĩwʼa ta tũũthoosya? (b) Nĩkĩ twĩ na vata wa kwĩthĩwa na ũĩ, ũmanyĩsyo, na ũmanyi?

¹⁴ Ũndũ wa mbee ũla twaĩle kwĩka nĩ kũendeea kwĩmanyĩsya wʼo ũla wĩ Ndetonĩ ya Ngai na kũvindĩĩsya maũndũ ala tũkwĩmanyĩsya. Thooa wʼo kwa kũmanthaa mwanya kĩla ĩvinda wĩyĩĩthye Ndeto ya Ngai. Weeka ũu, ũkoonaa wʼo wĩ wa vata mũnango, na ndũkesa kwĩwʼa ta ũũthoosya mũthenya o na ũmwe. Ĩandĩko ya Nthimo 23:23 nĩyĩwetete kĩndũ kĩngĩ twaĩle kũthooa eka o ũla wʼo. Yĩtwĩĩte tũthooe “ũĩ, na ũmanyĩsyo [kana, ũkanyʼo], na ũmanyi.” Kwĩmanyĩsya kwĩ kwʼoka kũitoetye. No nginya tũtũmĩe wʼo ũla tweemanyĩsya. Ũmanyi nũtũtetheeasya kũelewa ũndũ kĩla tweemanyĩsya kĩkwatĩanĩe na kĩla tũtwĩe twĩsĩ. Nawʼo ũĩ nĩwʼo ũtũtetheeasya kũtũmĩa kĩla tweemanyĩsya. Na ve mavinda angĩ wʼo ũtonya kũtũnenga ũkanyʼo nĩ kana twone moalyũku ala twaĩle kwĩka. Mwa ekai twĩtĩkĩlae ũkanyʼo ũla twakwata! Ũkanyʼo ũsu nĩ wa vata vyũ o na kwĩ vetha.—Nth. 8:10.

15. Mũsivi wa ũla wʼo ũtũsũvĩaa ata?

¹⁵ Ũndũ wa kelĩ nĩ kũtwʼa vyũ kĩla mũthenya kana ũkatũmĩaa wʼo ũla weemanyĩsya. Ũu nĩ kwasya wĩkalae wĩvotoete ũla mũsivi wa wʼo kĩnyunyunĩ kyaku. (Aev. 6:14) Mũsivi ũla weevotoawa nĩ mũsikalĩ ĩvindanĩ ya tene nĩwasũvĩaa kĩnyunyu kyake vamwe na syĩndũ sya nda. Ĩndĩ nĩ kana mũsivi ũsu ũmũsũvĩe nĩwaaĩle kũkaswa nesa. Mũsivi mũleelu ndwaĩ ũmũtethya mũno. Nawʼo mũsivi wa ũla wʼo ũtũsũvĩaa ata? Twalũmanyʼa na ũla wʼo o tondũ mũsivi wĩthĩawa ũlũmĩte kĩnyunyunĩ, wʼo ũsu ũkatũsũvĩaa tũikethĩwe na mawoni mataĩle, na ũkatũtetheeasya twĩkae motwi maseo ĩvinda yonthe. O na ĩngĩ wʼo wa Mbivilia ũkatũtetheeasya twĩthĩwe tũtwʼĩte vyũ kwĩka kĩla kyaĩle, o na yĩla twatatwa twĩke kĩndũ kĩtaĩle kana twakwatwa nĩ mathĩna maito. Mũsikalĩ ndaĩ esa kũthi kaũnĩ ateyovete mũsivi. O ta ũu, tũyaĩle mũthenya o na ũmwe kũleelya kana kũthasya mũsivi ũla twĩvotoete wa ũla wʼo. Vandũ va ũu, tũtataa ũndũ tũtonya twĩkalae tũkasĩte mũsivi ũsu vyũ kĩnyunyunĩ, na ũu nĩ kwasya tũkekalaa kwosana na kĩla twĩmanyĩĩtye. O vamwe na kũsũvĩa kĩnyunyu, mũsivi ũsu nĩwatumaa mũsikalĩ akwata vandũ vaseo va kũkolya ũvyũ wake. Na yu twĩenda kũneenea ũndũ ũvyũ ũsu ũtonya kũtũtetheesya tũlũlũmĩlye ũtwi witũ wa kũendaa nthĩnĩ wa ũla wʼo.

16. Kũmanyĩsya ala angĩ wʼo kũtũtetheeasya ata tũlũlũmĩlye ũtwi witũ wa kũendaa nthĩnĩ wa ũla wʼo?

¹⁶ Ũndũ wa katatũ ũla twaĩle kwĩka nĩ kwĩkĩa kĩthito kingĩ ũndũ vatonyeka tũmanyĩsye angĩ wʼo wa Mbivilia. Kwĩka ũu kũkatũtetheeasya tũkekalaa tũkwete tũkalũmya ũla ũvyũ witũ wa ngelekanyʼo, nawʼo nĩ “ndeto ya Ngai.” (Aev. 6:17) Kĩla ũmwe no ongelange ũtũĩka wake wa kũmanyĩsya kwa ‘kũvathũkanyʼa [kana, kũtũmĩa] ũndũ waĩle ndeto ya ũla wʼo.’ (2 Tim. 2:15) Kũtũmĩa Mbivilia nĩ kana tũtetheesye angĩ mathooe ũla wʼo na maitia momanyĩsyo ma ũvũngũ, kũtumaa tũelewa ndeto sya Ngai mũnango na kũituma tũsyenda mũno. Kwa nzĩa ĩsu twĩthĩawa tũilũlũmĩlya ũtwi witũ wa kũendaa nthĩnĩ wa ũla wʼo.

17. Nĩkĩ we mwene wonaa wʼo wĩ wa vata?

¹⁷ Wʼo nĩ mũthĩnzĩo wa vata tũnengetwe nĩ Yeova. Mũthĩnzĩo ũsu nĩwʼo ũtumĩte twĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo vyũ na Asa waitũ wa ĩtunĩ, na vai ũndũ ũngĩ ũvĩtũkĩte ũsu. O na kau no twone Ngai ta ũtũmanyĩĩtye maũndũ maingĩ, maũndũ ala tweteele kwĩmanyĩsya maitalĩka! Ngai nũtwathĩte kana eendeea kũtũmanyĩsya ũla wʼo kũvika tene na tene. Kwondũ wa ũu, ĩkalaa wendete wʼo o tondũ ũtonya kwenda lũlũ wa thooa mũnene. Endeea ‘kũthooa wʼo, na ndũkaaũthoosye’ mũthenya o na ũmwe. Weeka ũu, ũkeethĩawa ũtonya kwĩanĩsya ndeto ii Ndaviti wamũtavisye Yeova: “Ngaendaa nthĩnĩ wa wʼo waku.”—Sav. 86:11.