KĨLUNGU KYA KWĨMANYĨSYA 33
Ũthayũũkyo Wonanasya Ngai Nũtwendete, e Ũĩ, na e Wũmĩĩsyo
“Kũkeethĩwa na ũthayũũkyo.”—MEKO 24:15.
WATHI 151 Akeetana, na Makeetĩka
KWA ŨKUVĨa
1. Nĩkĩ Yeova wambĩĩie wĩa wa wũmbi?
VE ĨVINDA Yeova waĩ weka. Ĩndĩ ũu ti kwasya kana ndaĩ mũtanu. Yeova aĩ mwĩanĩe kĩla ũndũnĩ. Ĩndĩ Ngai nĩwendaa angĩ methĩwe vo na maitanĩa thayũ. Na nũndũ we e wendo, nĩwambĩĩie wĩa wa wũmbi.—Sav. 36:9; 1 Yoa. 4:19.
2. Yesũ na alaĩka meekie ata yĩla Yeova woombie syĩndũ ila ingĩ?
2 Mbee, Yeova oombie Mwana wake, Yesũ, nĩ kana mathũkũme ĩmwe. Na ĩndĩ kwĩsĩla Mwana ũsu wake wa mbee, “syĩndũ ila ingĩ syonthe nĩsyoombiwe,” o vamwe na alaĩka milioni mbingĩ. (Ako. 1:16) Yesũ nĩwatanĩie mũno kũthũkũma vamwe na Ĩthe wake. (Nth. 8:30) O na alaĩka nĩmatanie mũno. Nĩkĩ? Nũndũ nĩmeeyoneie Yeova na Mũthũkũmi wake Mũnene, Yesũ, mayũmba ĩtu na nthĩ. Meekie ata monanyʼe kana nĩmatanie? Yĩla nthĩ yoombiwe, ‘nĩmookĩlilye mawasya nũndũ wa kũtana,’ na vai nzika kana nĩmaendeeie kũmũkatha Yeova nũndũ wa kyonthe kĩla woombaa, na mũno mũno yĩla woombie mũndũ. (Yovu 38:7; Nth. 8:31) Syĩndũ syonthe ila Yeova woombie syoonanisye kana we nũtwendete, na e ũĩ.—Sav. 104:24; Alo. 1:20.
3. O tondũ vonanĩtwʼe ĩandĩkonĩ ya 1 Akolintho 15:21, 22, nthembo ya Yesũ ya wovosyo yatumie andũ methĩwa na wĩkwatyo wĩva?
3 Kĩeleelo kya Yeova kyaĩ andũ matanĩe thayũ tene na tene me ĩũlũ wa nthĩ mbanake. Ĩndĩ yĩla Atamu na Eva mamũvĩtĩisye Ĩthe woo wĩ wendo, naĩ na kĩkwʼũ nĩsyasumbĩkie ĩũlũ wa nthĩ. (Alo. 5:12) We Yeova eekie ata? Vau kwa vau nĩwawetie ũndũ ũkatangĩĩa andũ. (Mwa. 3:15) Nĩweekie mũvango vethĩwe na wovosyo nĩ kana nzyawa sya Atamu na Eva itonye kumwʼa ũkombonĩ wa naĩ na kĩkwʼũ. Kwa kwĩka ũu, nĩwanengie kĩla mũndũ mwanya enyuvĩe ethĩwa nũkwenda kũmũthũkũma na aikwata thayũ wa tene na tene, kana ndemũthũkũma.—Yoa. 3:16; Alo. 6:23; soma 1 Akolintho 15:21, 22.
4. Twĩneenea makũlyo meva ĩsomonĩ yĩĩ?
4 Ve makũlyo maingĩ tũtonya kwĩkũlya ĩũlũ wa ũthayũũkyo ũla Ngai ũtwathĩte. Kwa ngelekanyʼo, andũ makathayũũkwʼa ata? Tũkeethĩwa tũtonya kũmanya endwa maitũ mathayũũkwʼa? Nĩ kwa nzĩa syĩva ũthayũũkyo ũkatũetee ũtanu? Na kũvindĩĩsya ĩũlũ wa ũthayũũkyo kwĩtũtetheesya ata kũmanya kana Yeova nũtwendete, e ũĩ, na e wũmĩĩsyo? Ekai tũneenee makũlyo asu.
ANDŨ MAKATHAYŨŨKWʼA ATA?
5. Nĩkĩ tũtonya kwasya kana andũ makathayũũkwʼa na mũvango mũseo na kavola kwa kavola?
5 No twasye kana yĩla Yeova ũkethĩwa aitũmĩa Mwana wake kũthayũũkya andũ milioni mbingĩ, onthe maikathayũũkwʼa ĩvinda yĩmwe. Nĩkĩ tũkwasya ũu? Nũndũ andũ asu makathayũũkwʼa onthe savalĩ ũmwe, kwĩthĩwa kĩthokoanyʼo kĩtaaoneka ĩũlũ wa nthĩ. Ĩndĩ nĩtwĩsĩ kana Yeova ndekaa maũndũ na kĩthokoanyʼo. Yeova nĩwĩsĩ kana nĩ kenda mũuo wĩthĩwe, no nginya maũndũ mekwe na mũvango mũseo. (1 Ako. 14:33) Yeova Ngai nĩwoonanisye nĩ mũĩ na e wũmĩĩsyo ĩvinda yĩla wathũkũmaa na Yesũ maendeee kũseũvya nthĩ, nũndũ amĩseũvisye kavola kwa kavola atanamba kũmba andũ. Nake Yesũ akeethĩwa na nguma o isu ĩvindanĩ ya Ũsumbĩ wa Myaka Ngili. Ĩvinda yĩu, akeethĩwa aiseũvya nthĩ e vamwe na ala makavonoka kaũ wa Alimaketoni kwondũ wa kũthokya ala makathayũũkwʼa.
Ala makavonoka Alimaketoni makamanyĩsya ala makathayũũkwʼa ĩũlũ wa Ũsumbĩ wa Ngai na mĩao yake (Sisya kalungu ka 6)b
6. Kwosana na ĩandĩko ya Meko ma Atũmwa 24:15, naaũ makethĩwa katĩ wa ala makathayũũkwʼa nĩ Yeova?
6 Ũndũ ũla wa vata vyũ ũkekwa nĩ ala makavonoka kaũ wa Alimaketoni nĩ kũmanyĩsya ala makathayũũkwʼa ĩũlũ wa Ũsumbĩ wa Ngai na mĩao yake. Nĩkĩ? Nũndũ aingĩ makathayũũkwʼa nĩ “ala mate alũngalu.” (Soma Meko ma Atũmwa 24:15.) Na makeethĩwa maĩle kwĩka moalyũku maingĩ nĩ kana matetheke nĩ nthembo ya Klĩsto. Kwasũanĩa wĩa ũla ũkethĩwa vo wa kũmanyĩsya andũ milioni mbingĩ ĩũlũ wa Ngai mataamwĩwʼa! Yo kĩla ũmwe akeethĩwa na mwalimũ wake wa kũmũmanyĩsya o tondũ tũmanyĩasya amanyĩwʼa maitũ ma Mbivilia ũmũnthĩ? Mo makanengwa ikundi ila makombanaa, na maimanyĩwʼa ũndũ matonya kũmanyĩsya ala meũthayũũkwʼa ĩtina woo? No nginya tweteele nĩ kana twĩona ũndũ vakathi. Ĩndĩ kĩla twĩsĩ nĩ kana mũthyanĩ wa Ũsumbĩ wa Myaka Ngili wa Klĩsto, “nthĩ ĩkausũwʼa nĩ kũmũmanya Yeova.” (Isa. 11:9) O na kau tũkeethĩwa na maũndũ maingĩ mũno ma kwĩka, tũkatanĩa ĩvinda yĩu mũno!
7. Nĩkĩ andũ ma Ngai makendeka kwĩwʼanĩa tei maendeee kũmanyĩsya ala makathayũũkwʼa?
7 Ĩvindanĩ ya Ũsumbĩ wa Myaka Ngili wa Klĩsto, syana sya Yeova ila ikethĩwa vaa ĩũlũ wa nthĩ ikaendeea kwĩka moalyũku nĩ kana imwendeesye. Onthe makeewʼanĩaa tei yĩla maendeee kũtetheesya ala makathayũũkwʼa maekane na mĩtuo mĩthũku ya naĩ, na maiatĩĩa myolooto ya Yeova. (1 Vet. 3:8) Twĩ na ũwʼo mũlũmu kana ala makathayũũkwʼa makendeewʼa nĩ kwona ũndũ andũ ma Yeova menyivĩtye, nũndũ o namo makeethĩwa maendeee “kwĩkĩa kĩthito kwondũ wa ũtangĩĩo” woo.—Avi. 2:12.
TŨKEETHĨWA TŨTONYA KŨMANYA ALA MAKATHAYŨŨKWʼA?
8. Nĩkĩ tũtonya kwasya kana ala makathokya andũ ala makathayũũkwʼa makeethĩwa matonya kũmanya endwa moo?
8 Ve itumi iana ũna syĩkwonanyʼa kana ala makathokya andũ ala makathayũũkwʼa, makeethwa matonya kũmanya endwa moo. Kwa ngelekanyʼo, twasũanĩa andũ ala mathayũũkiwʼe tene, veonekana kana Yeova akathayũũkya andũ mailye o ũndũ mailye, na maineena na kwĩsilya o ũndũ meekaa matanamba kũkwʼa. Lilikana kana Yesũ aelekanilye kĩkwʼũ na too, na ũthayũũkyo aũelekanyʼa na mũndũ ũkũamũkwʼa kuma toonĩ. (Mt. 9:18, 24; Yoa. 11:11-13) Yĩla mũndũ waamũka kuma toonĩ, ethĩawa ailye o ũndũ eeilye atanakoma, na ethĩawa aineena na kũsũanĩa o ũndũ ũkwĩkaa atanamba kũkoma. Kwasũanĩa ngelekanyʼo ya Lasalo. Aĩ mũkwʼũ mĩthenya ĩna, na mwĩĩ wake waĩ ũnambĩĩa kwoa. Ĩndĩ yĩla Yesũ wamũthayũũkisye, eĩtu-a-inyia nĩmamũmanyie na mĩtũkĩ, na vate nzika, we nĩwamalilikanie.—Yoa. 11:38-44; 12:1, 2.
9. Nĩkĩ ũtonya kwasya kana ala makathayũũkwʼa makeethĩwa me o na naĩ?
9 Yeova nĩwathanĩte kana vai mũndũ ũkethĩwa asumbĩkĩtwe nĩ Klĩsto ũkasya: “Nyie nĩ mũwau.” (Isa. 33:24; Alo. 6:7) Kwoou andũ makathayũũkwʼa mate na mathĩna ma mwĩĩ. Ĩndĩ ũu ti kwasya maikethĩwa na naĩ. Na kĩtumi nũndũ makatwʼĩka methayũũkwʼa mate na naĩ, endwa moo maimamanya. Veonekana andũ onthe makavetewa naĩ kavola kwa kavola ĩvindanĩ ya Ũsumbĩ wa Myaka Ngili wa Klĩsto. Mũthyanĩ wa myaka ĩsu ngili nĩwʼo Yesũ ũkatũngĩa Ĩthe wake Ũsumbĩ. Akeeka ũu nũndũ Ũsumbĩ ũkeethĩwa ũneanĩsya maũndũ onthe ala Yeova wendaa kwĩka, o vamwe na kũvetea andũ naĩ vyũ.—1 Ako. 15:24-28; Ũvu. 20:1-3.
NĨ KWA NZĨA SYĨVA ŨTHAYŨŨKYO ŨKATŨETEE ŨTANU?
10. Ũthayũũkyo ũkatuma wĩwʼa ata?
10 Kwasũanĩa ũndũ maũndũ makethĩwa mailye ũikethanyʼa na endwa maku ĩngĩ. We wĩona mũyo ũla ũkewʼa ta ũkatuma ũtheka kana ũkatuma ũĩa? We ũkatana mũno nginya ũmũtaĩe Yeova na mbathi? Ũndũ ũmwe twĩsĩ nĩ kana ũu ũkatuma ũmwenda Ĩthe waku na Mwana wake mũno, nũndũ wa kũkwenda na kũũnenga mũthĩnzĩo wa mwanya wa ũthayũũkyo.
11. Kwosana na ndeto sya Yesũ ila syĩ nthĩnĩ wa Yoana 5:28, 29, ala makekala kwosana na myolooto mĩlũngalu ya Ngai makakwata kyaũ?
11 Kwasũanĩa ũndũ ala methayũũkwʼa makatana ĩvinda yĩla makethĩwa maendeee kumya mwĩkalĩle wa tene na kwĩmanyĩsya kwĩkala kwosana na myolooto mĩlũngalu ya Ngai. Ala makeka moalyũku asu makeethĩwa makwata ũthayũũkyo wa thayũ. Ĩndĩ ala makalea kwĩka moalyũku, maiketĩkĩlwʼa maendeee kwĩkala Nthĩ Nzaũ maikanange mũuo ũla ũkethĩwa vo.—Isa. 65:20; soma Yoana 5:28, 29.
12. Nĩ kwa nzĩa yĩva onthe ala makekala ĩũlũ wa nthĩ makaathimwa nĩ Yeova?
12 Yĩla Ũsumbĩ wĩĩthĩwa ũsumbĩkĩte, andũ ma Ngai makeeyonea ũwʼo wa ndeto ila syĩ nthĩnĩ wa Nthimo 10:22. Ĩandĩko yĩu yaĩtye: “Ũathimo wa Yeova, nawʼo nũthuasya; na ndawongelanasya na woo.” Andũ ma Yeova makeethĩwa me athwii kĩ-veva nũndũ veva wake ũkathũkũmaa nthĩnĩ woo. Ũu nĩ kwasya kana kĩla mũthenya makaatĩĩaa ngelekanyʼo ya Klĩsto nesanga, na makaendeea kũvetewa naĩ mũvaka yĩse kũthela vyũ. (Yoa. 13:15-17; Aev. 4:23, 24) Kĩla mũthenya mĩĩ yoo ĩkaendeeaa kwaĩla na maitwʼĩka andũ aseango. Ĩvinda yĩu yĩkeethĩwa ya kũtanĩthya ta kĩ! (Yovu 33:25) Ĩndĩ kũvindĩĩsya ĩũlũ wa ũthayũũkyo kũtonya kũũtethya ata yu?
ŨTHAYŨŨKYO WONANASYA ATA KANA YEOVA NŨTWENDETE?
13. Ĩandĩko ya Savuli 139:1-4 yonanĩtye Yeova atwĩsĩ nesa ata, na ũthayũũkyo ũkaĩkĩĩthya ũu ata?
13 O tondũ twoona, yĩla Yeova wĩthayũũkya andũ, akamatũngĩĩa mesilya moo na nguma ila maĩ nasyo nĩ kana methĩwe o ũndũ mailye matanamba kũkwʼa. Kwasũanĩa ũndũ kĩu kĩkwonanyʼa. Yeova akwendete mũno ũkethĩa ndesa kũlwa nĩ kyonthe kĩla ũsũanĩaa, ũndũ wĩwʼaa, kĩla ũneenaa, na kĩla wĩkaa. Kwoou akesa kũtwʼĩka nũkũũthayũũkya, aũthayũũkya ũilye o ũndũ ũilye. Mũsumbĩ Ndaviti nĩweesĩ kana Yeova ethĩawa esĩ nesa kĩla ũmwe witũ. (Soma Savuli 139:1-4.) Kũmanya kana Yeova nũtwĩsĩ nesa kũtonya kũtũtethya ata?
14. Twaĩle kwĩwʼa ata twavindĩĩsya ũndũ Yeova ũtwĩsĩ nesa wĩana?
14 Yĩla twavindĩĩsya ũndũ Yeova ũtwĩsĩ nesa wĩana, tũyaĩle kũlikwa nĩ wia. Nĩkĩ? Lilikana kana Yeova nũtwendete mũno. Onaa kĩla ũmwe witũ e wa vata mũno. Ethĩawa esĩ nesa maũndũ ala matumĩte twĩthĩwa tũilye ũndũ tũilye. Kũmanya ũu kũtũkiakiasya mũno! Tũyaĩle o na vanini kwĩsa kwĩwʼa ta twĩ ithyoka. Na kĩtumi nũndũ Yeova ethĩawa vamwe naitũ kĩla ndatĩka aimantha kũtũtetheesya.—2 Mav. 16:9.
ŨTHAYŨŨKYO WONANASYA ATA KANA YEOVA E ŨĨ?
15. Wĩkwatyo wa ũthayũũkyo wonanasya ata kana Yeova nĩ mũĩ?
15 Yĩla andũ meũkĩa kũawa, amaitha moo nĩmatonya kũmalasimĩthya kwĩka maũndũ mateĩ mesa kwĩka. Andũ ala masumbĩkĩtwe nĩ Satani nĩmatũmĩaa wia ũsu kũlasimĩthya andũ mavũnyanĩe anyanya moo kana meke maũndũ mesĩ mayaĩle. Ĩndĩ ithyĩ tũyĩsa kwĩka kĩla kĩtaĩle aĩ nũndũ twĩkĩa kũawa. Na kĩtumi nũndũ nĩtwĩsĩ kana o na amaitha maitũ matũaa, Yeova akatũthayũũkya. (Ũvu. 2:10) Nĩtwĩsĩ nesa ki kana vai kĩndũ mesa kwĩka makatũtaananyʼa na Yeova. (Alo. 8:35-39) Kwa wʼo, Yeova nĩwonanĩtye ũĩ wake kwa kũtũnenga wĩkwatyo wa ũthayũũkyo! Nũndũ wa wĩkwatyo ũsu, tũikĩaa yĩla aatĩĩi ma Satani matwĩa nĩmeũtũaa twalea kwĩka kĩla mekwenda. O na ĩngĩ, wĩkwatyo wa ũthayũũkyo nũtũnengae ũkũmbaũ wa kũendeea kũmũthũkũma Yeova twĩ aĩkĩĩku.
Mo motwi ala twĩkaa nĩmonanasya nĩtũĩkĩĩe kana Yeova ndalea kwĩanĩsya mavata maitũ? (Sisya kalungu ka 16)c
16. Nĩ makũlyo meva waĩle kwĩkũlya, na makũlyo asu matonya kũũtetheesya ata ũmanye ũndũ ũmũĩkĩĩe Yeova?
16 Amaitha ma Yeova makasya nĩmeũkũaa, we no ũĩkĩĩe vyũ kana akaũthayũũkya? Ũtonya kũmanya ata kana wĩ na mũĩkĩĩo ũsu? Nzĩa ĩmwe nĩ kwĩkũlya-ĩ, ‘Tũmaũndũ tũla nĩkaa kĩla mũthenya nĩtwonanasya kana nĩnĩmũĩkĩĩe Yeova?’ (Luka 16:10) Ĩkũlyo yĩngĩ nĩ, ‘Ũndũ nĩtũmĩaa ĩvinda yakwa na mbesa syakwa nĩkwonanasya kana nĩnĩĩkĩĩe Yeova akeanĩasya mavata makwa navĩtya mbee Ũsumbĩ wake?’ (Mt. 6:31-33) Ethĩwa ũsũngĩo wa makũlyo asu elĩ nĩ “ĩĩ,” ũu wĩonanyʼa kana nũmũĩkĩĩe Yeova na nĩwĩyũmbanĩsye matatwa ala matonya kwĩsa kũũkwata.—Nth. 3:5, 6.
ŨTHAYŨŨKYO WONANASYA ATA KANA YEOVA E WŨMĨĨSYO?
17. (a) Ũthayũũkyo wonanasya ata kana Yeova e wũmĩĩsyo? (b) Tũtonya kwonanyʼa ata nĩtũtũngaa mũvea nũndũ wa wũmĩĩsyo wa Yeova?
17 Yeova nũvangĩte mũthenya na saa ila ũkananga nthĩ ĩno nthũku ya Satani. (Mt. 24:36) Ndesa kũnoa nĩ kweteela na ayosa ĩtambya ĩvinda yĩu yĩtavikĩte. Na o na kau e na mea maingĩ ma kũthayũũkya ala makwie, nũtwʼĩte kũmĩĩsya. (Yovu 14:14, 15) Eendeea kũmĩĩsya nginya ĩvinda yĩla ũtwʼĩte ya kũmathayũũkya yĩvike. (Yoa. 5:28) Twĩ na itumi nzeo sya kũtũngĩaa Yeova mũvea nũndũ wa wũmĩĩsyo wake. Kwasũanĩa kĩĩ: Nũndũ Yeova e wũmĩĩsyo, ũu nũtumĩte andũ aingĩ makwata mwanya wa ‘kũvikĩa kwĩlila.’ (2 Vet. 3:9) Endaa andũ aingĩ ũndũ vatonyeka makwate mwanya wa kũkwata thayũ wa tene na tene. Kwoou ekai twonanyʼe kana nĩtũtũngaa mũvea nũndũ wa wũmĩĩsyo wake. Tũtonya kwĩka ũu ata? Nĩ kwa kũtata ũndũ tũtonya tũmanthe ala me na “ngoo nzeo kwondũ wa thayũ wa tene na tene,” na tũimatetheesya mamwende Yeova na maimũthũkũma. (Meko 13:48) Tweeka ũu, makatetheka nĩ wũmĩĩsyo wa Yeova, o ũndũ ithyĩ tũtethekete.
18. Nĩkĩ twaĩlĩte kũmĩĩsya ala angĩ?
18 Yeova nĩwĩsĩ tũkavetewa naĩ mũthyanĩ wa ĩla myaka ngili, na nũtwʼĩte kweteela nginya ĩvinda yĩu. Ĩndĩ ĩvinda yĩu yĩtanamba kũvika, Yeova nĩwĩyũmbanĩtye kũendeea kũtũekea naĩ sitũ. Kwoou twĩ na kĩtumi kĩseo kya kũmanthaa nguma nzeo sya ala angĩ na kũmomĩĩsya. Kwavindĩĩsya ngelekanyʼo ya mwĩĩtu-a-asa ũmwe, ũla mũũme wambĩĩe kwĩthĩwa na thĩna wa kũkwatwa nĩ kĩũũyũ na kĩmako kingĩ nginya aeka kũthi maũmbanonĩ. Mwĩĩtu-a-asa ũsu aĩtye: “Ũndũ ũsu watumie nĩthĩwa na ĩvinda yetu mũno. Maũndũ maitũ maalamũkanie vyũ weethĩa ta mũsyĩ, tũyĩsa kwĩanĩsya mĩvango yitũ.” Ĩndĩ o na maũndũ metete ũu, mwĩĩtu-a-asa ũsu aendeeie kwenda mũũme na kũmũmĩĩsya. Amwĩkwatisye Yeova na aendeea kũtetheesya mũũme. O ta Yeova, ndaatũnga kĩlĩko mathĩnanĩ ala mamũkwatĩte, ĩndĩ atwie kũsiasya ũseo wa mũũme. Ongelete kwasya, “Mũemewa e nguma nzeo vyũ, na aendeee kũtata ũndũ ũtonya akĩlye vinya thĩna wake.” Nĩ ũndũ wa vata mũno tũmĩĩsye ala maendeee kũtata makĩlye vinya mawetu mana, methĩwe nĩ andũ maitũ ma mũsyĩ kana nĩ ana-a-asa kĩkundinĩ!
19. Twaĩle kũtwʼa kwĩka ata?
19 Yesũ na alaĩka nĩmatanie mũno yĩla nthĩ yoombiwe. Ĩndĩ kwasũanĩa ũndũ makatana yĩla makona nthĩ yusĩe andũ mamwendete Yeova na mamũthũkũmaa mateũthĩnwʼa nĩ naĩ. O na ĩngĩ, kwasũanĩa ũndũ ala makethĩwa maumĩtwʼe kũũ nthĩ mathi ĩtunĩ kũsumbĩka na Klĩsto makatana moona wĩa woo ũitethya andũ. (Ũvu. 4:4, 9-11; 5:9, 10) Na kwasũanĩa tũyĩtĩkya methoi ma ũtanu vandũ va methoi ma woo, kũte na ũwau, kĩmeto, na kĩkwʼũ. (Ũvu. 21:4) Ĩndĩ ĩvinda yĩu yĩtanamba kũvika, twʼa vyũ kwĩyĩelekanyʼa na Ĩthe waku, ũla ũkwendete, wĩ ũĩ, na wĩ wũmĩĩsyo. Weeka ũu, wĩendeea kwĩkala wĩ mũtanu mũno o na wakwatwa nĩ mathĩna meva. (Yak. 1:2-4) Twaĩle kũmũtũngĩaa Yeova mũvea ta kĩ nũndũ wa kũtwatha kana “kũkeethĩwa na ũthayũũkyo”!—Meko 24:15.
WATHI 141 Thayũ Nĩ Mũthĩnzĩo Kuma kwa Ngai
a Yeova nĩ Ĩthe witũ ũtwendete, wĩ ũĩ, na wĩ wũmĩĩsyo. Nĩtwonaa nguma isu syake twasũanĩa ũndũ woombie syĩndũ syonthe, na twavindĩĩsya kĩeleelo kyake kya kwĩsa kũthayũũkya andũ. Ĩsomonĩ yĩĩ nĩtũũneenea makũlyo amwe tũtonya kwĩthĩwa namo ĩũlũ wa ũthayũũkyo. Na nĩtũũsyoka twone ũndũ ũthayũũkyo wonanasya kana Yeova nũtwendete, nĩ mũĩ, na e wũmĩĩsyo, na tũyona ũu waĩle kũtuma twĩka ata.
b MAELESYO MA VISA: Mũndũũme wa nzyawa sya Amelika, ũla wakwie myaka maana maingĩ mĩvĩtu, nĩwathayũũkwʼa ĩvindanĩ ya Ũsumbĩ wa Myaka Ngili wa Klĩsto. Mwana-a-asa ũnavonokie kaũ wa Alimaketoni etanĩa kũmanyĩsya mũndũũme ũsu kĩla waĩlĩte kwĩka nĩ kana atethwʼe nĩ nthembo ya Klĩsto.
c MAELESYO MA VISA: Mwana-a-asa ũkũtavya mũnene wake kana ve mĩthenya mĩna kyumwanĩ ũtesa kũthũkũma masaa mate ma wĩa. Emũtavya kana atũmĩaa masaa ma ĩ ya wĩoo mĩthenyanĩ ĩsu kwĩka maũndũ makonetye ũthaithi wa Yeova. Ĩndĩ emwĩa kana akendeka masaa angĩ eka asu, we nĩwĩyũmbanĩtye kũthũkũma masaa mate ma wĩa.