1921—Myaka Ĩana Mĩvĩtu

ĨKASETI ya Watch Tower ya Ĩtukũ 1, Mwei wa 1, 1921, yakũlilye Amanyĩwʼa ma Mbivilia maĩ na kĩthito ĩkũlyo yĩĩ: “Nĩ wĩa wĩva twaĩle kũtethya mĩtũkĩ mwaka ũũ ũtanathela?” Yasũngĩie ĩkũlyo yĩu yĩtũmĩĩte ĩandĩko ya Isaia 61:1, 2, yĩla yamalilikanilye wĩa woo wa kũtavanyʼa. Ĩandĩko yĩu yaĩtye: “Yeova nĩwambĩtĩkĩsye mauta nĩtavye ala auu ũvoo mũseo . . . , nĩtavanʼye mwaka wa ũseo wa Yeova, na mũthenya wa ũĩvanĩsyo wa Ngai waitũ.”

ATAVANYʼA MATE WIA

Yaĩ no nginya Amanyĩwʼa ma Mbivilia methĩwe mate na wia nĩ kana meanĩsye wĩa wa kũtavanyʼa. Nĩkĩ? Nũndũ o na kau nĩmaaĩle kũtavya ala auu “ũvoo mũseo,” yaĩ no nginya matavanyʼe “mũthenya wa ũĩvanĩsyo” kwa ala athũku.

Mwana-a-asa J. H. Hoskin, ũla wekalaa Canada, nĩ ũmwe wa ana-a-asa asu matavanasya mate na wia o na mavĩngwa. Kwa ngelekanyʼo, mwambĩĩonĩ wa mwaka wa 1921, nĩwakomanie na mũtavanyʼa wa kanisa wa Methodist. Mwana-a-asa Hoskin ambĩĩie kwa kũmwĩa atĩĩ: “Tũtate vyũ tũkwa- tĩanĩe ĩũlũ wa kĩla Maandĩko mawetete. Ĩndĩ o na ethĩwa ve maũndũ amwe tũteũkwatĩanĩa, tũtate tũtiane nesa na tũyĩkala ta anyanya.” Ĩndĩ vayaathi ũu. Mwana-a-asa Hoskin aisye ũũ, “Twaneenangie o ndatĩka mbũthũ na ĩndĩ [mũtavanyʼa ũsu] akũna mũomo na vinya mũno, nginya nambĩĩa kwona kĩoo kĩnene kya mũomo ũsu ta kĩũva- lũka.”

Mũtavanyʼa ũsu asyokie amũkũthũkĩa amwĩa, “Wĩema kũthi kũtavya alĩlĩki nĩkĩ?” Mwana-a-asa Hoskin ndaamũsũngĩa, ĩndĩ aumaalĩte eetavasya ũũ ngoonĩ, ‘Aĩ noona eekanyʼa o ta ũmwe woo!’

Ũnĩ wake, mũtavanyʼa ũsu aitavanyʼa kanisanĩ wake no wamumanisye. Mwana-a-asa Hoskin aisye, “Mũtavanyʼa ũsu eeie malondu make kana ninyie naĩ mũkengani ũla mũnene vyũ taoninĩ ĩsu, na naaĩlĩte kũathangwa.” Ĩndĩ kĩu kĩyaamũtelemya o na vanini. Nĩwaendeeie kũtavanyʼa, na akwata mosyao maseo. Aĩtye atĩĩ: “Vai kĩsio kĩngĩ naatanĩa kũtavanyʼa ta kĩu. O na amwe ala natavisye mambĩaa, ‘Nĩnĩsĩ wĩ mũndũ wa Ngai!’ na nĩmangũlasya kana no mandetheesye ndikakose kĩndũ.”

KWĨMANYĨSYA WĨ WEKA NA MWĨ TA MŨSYĨ

Amanyĩwʼa ma Mbivilia nĩmambĩĩie kwĩkĩa ilungu sya kwĩmanyĩsya Mbivilia ĩkasetinĩ ya The Golden Age,a nĩ kana matetheesye ala mekwendeewʼa meke maendeeo. Ĩkaseti yĩu yaĩ na kĩlungu kyeetawa “Ĩmanyĩsyo ya Mbivilia Kwondũ wa Andũ ma Mũika,” na kyaĩ na makũlyo ma kũthetheesya asyai kũmanyĩsya syana syoo. Asyai maaĩle “kũkũlya syana syoo makũlyo asu na maiitetheesya ikwate mosũngĩo Mbivilianĩ.” Makũlyo ta, “Mbivilia yĩ mavuku meana?,” nĩmatetheeasya syana imanye maũndũ ma mũsingi ĩũlũ wa Mbivilia. Namo makũlyo angĩ ta, “Yo no nginya kĩla Mũklĩsto wa wʼo athĩnwʼe?,” nĩmaitetheeasya syĩthĩwe atavanyʼa mate wia.

O na ĩngĩ, vaĩ na makũlyo kuma Mbivilianĩ kwondũ wa ala maĩ na ũmanyi mwingangĩ wa Mbivilia (Advanced Studies in the Divine Plan of the Ages). Mosũngĩo mamo maĩ matonya kũkwatĩkana ĩvukunĩ ya mbee ya Studies in the Scriptures. Asomi ngili mbingĩ nĩmatethekie nĩ ilungu isu, ĩndĩ ĩkaseti ya The Golden Age ya Matukũ 21, Mwei wa 12, 1921, nĩyatangaasie kana ilungu isu ilĩ nikũũngamwʼa. Nĩkĩ syaũngamiwʼe?

ĨVUKU YEŨ!

Ĩvuku *The Harp of God*

Kakaati konanĩtye vala mũmanyĩwʼa ũkũsoma

Kaati syĩ na makũlyo

Ala matongoetye nĩmamanyie kana amanyĩwʼa eũ ma Mbivilia nĩmaaĩle kwĩmanyĩsya ũwʼo wa mũsingi maatĩĩe mũvango mũseo. Nũndũ wa ũu, kwĩ Mwei wa 11, 1921, ĩvuku The Harp of God nĩyaumĩthiwʼe. Andũ ala mendeeawʼa na meetĩkĩlile ĩvuku yĩu, nĩmaandĩkĩthiwʼe koosinĩ yeetawa The Harp Bible Study Course. Koosinĩ ĩsu kĩla mũndũ eemanyĩasya e weka, na nĩyatetheeisye asomi aingĩ mamanye “mũvango ũla Ngai waĩ nawʼo wa kũnenga andũ thayũ wa tene na tene.” Yo yeethĩawa ĩilye ata?

Yĩla mũndũ weetĩkĩla ĩvuku yĩu, ayĩnenganĩawʼa na kakaati koonanĩtye mathangũ ala waĩlĩte kũsoma. Ĩtina wa kyumwa kĩmwe, ĩsandũkũnĩ yake ya valũa nĩwatũmĩawa kaati ĩngĩ yaĩ na makũlyo maumĩte mathangũnĩ ala wasomete. Mũthyanĩ wa kaati ĩsu, eethĩawa aandĩkĩwe mathangũ ala ũkasoma kyumwa kĩla kĩatĩĩe.

Kĩla kyumwa vandũ va syumwa 12, mũmanyĩwʼa nĩwatũmĩawa kaati nzaũ ĩsandũkũnĩ yake ya valũa nĩ kĩlasi kĩla kyaĩ vakuvĩ nake, o tondũ ikundi syeetawa ĩvinda yĩu. Kaingĩ, kaati isu syatũmawa nĩ ala akũũ kĩkundinĩ kana ala mataĩ matonya kumaalũka makatavanyʼe nyũmba kwa nyũmba. Kwa ngelekanyʼo, Anna K. Gardner, kuma Millvale, Pennsylvania, Amelika, aisye: “Yĩla ĩvuku The Harp of God yaumĩthiwʼe, nĩyanengie mwĩĩtu tũsyaanĩwʼe weetawa Thayle, ũla ũtaĩ atonya kũtembea, wĩa mwingĩ wa kũtethya, na wĩa ũsu waĩ wa kũtũma kaati syĩ na makũlyo kĩla kyumwa.” Koosi ĩsu yathela, mũmanyĩwʼa nĩwathokeawa nĩ mũndũ amũtetheesye kwĩmanyĩsya maũndũ maingangĩ Mbivilianĩ.

Thayle Gardner ekalĩle kasululu ka kũsukumwa

VE WĨA MWINGĨ WAĨ MBEE

Mũthyanĩ wa mwaka, Mwana-a-asa J. F. Rutherford nĩwatũmĩie ikundi syonthe valũa. Valũanĩ ũsu aisye: “Ĩvindanĩ yĩĩ ya ngetha ũkũsĩ ĩũlũ wa Ũsumbĩ nũnaumiwʼe mũno mwaka ũũ, na ũnaĩ na mosyao maseo kwĩ mwaka ũngĩ o na wĩva.” Na ĩndĩ ongela kwasya: “Ve wĩa ũngĩ mwingĩ wĩ mbee. Ĩkĩai angĩ vinya mambĩĩe kũthũkũma vamwe naitũ wĩanĩ ũũ wa mwanya.” Amanyĩwʼa ma Mbivilia nĩmaatĩĩie ũtao ũsu. Mwakanĩ wa 1922 nĩmatavanisye ũvoo wa Ũsumbĩ mate na wia kwĩ ĩvinda yĩngĩ o na yĩva!

Anyanya Mate Wia

Amanyĩwʼa ma Mbivilia moonanasya kana nĩmendene kwa kũtethanyʼa. Maĩ anyanya mate wia na ‘masyaĩtwe kwondũ wa kũthĩnũkasya,’ o tondũ ngewa ĩno ĩatĩĩe ĩkwonanyʼa.—Nth. 17:17.

Twĩ Wakelĩ, Matukũ 31, Mwei wa 5, 1921, ũaani mũnene ũla wesie kwĩtwa Tulsa Race Massacre nĩweethĩiwe Tulsa, Oklahoma, Amelika, ĩtina wa mũndũũme ũmwe mwiũ kwovwa nũndũ wa kũtwʼĩĩwa mavĩtyo ma kũũmĩsya mũndũ mũka mweũ. Yĩla kĩkundi kya andũ eũ mbee wa 1,000 kyambĩĩe kũkitana na kakundi ka andũ aiũ, kaũ ũsu nĩwavyũvie nginya wavika kĩsionĩ kyekalaa andũ aiũ kĩtawa Greenwood, vala mĩsyĩ na viasala mbee wa 1,400 syatũlilwe na syavĩvwʼa. Livoti syaasya no andũ 36 mooaiwe, ĩndĩ ũtalo wa wʼo wa andũ ala mooaiwe nũtonya kwĩthĩwa waĩ maana meana ũna.

Ũmwe weeyoneie kĩla kyaendeee nĩ Richard J. Hill. Richard aĩ mwiũ na ekalaa kĩsionĩ kĩu kya Greenwood, na aĩtye: “Ũtukũ ũla kaũ ũsu wambĩĩie, twaĩ maũmbanonĩ tũyĩmanyĩsya Mbivilia o ta tene. Maũmbano mathela, nĩtwambĩĩie kwĩwʼa andũ mayathangana katĩkatĩ wa taoni ya Tulsa. Tũithi kũkoma, twatiie o maendeee kũathangana.” Wakatatũ kwakya, Ĩtukũ 1, Mwei wa 6, maũndũ maĩ mathũkie vyũ. Mwana-a-asa Hill aisye, “Andũ amwe mookie matũtavya kana twenda kũsũvĩwa, tũsembe na mĩtũkĩ vyũ ĩsũmbanĩ ya kanzũ yaĩ taoninĩ ĩsu.” Kwoou Mwana-a-asa Hill, mũka, na syana syoo itano nĩmasembie ĩsũmbanĩ yĩu. Onthe ala maĩ ĩsũmbanĩ yĩu maĩ aũme na aka aiũ ta 3,000, na masũvĩawa nĩ ita sya silikalĩ ila syeetĩtwe ituumanyʼe mũuo.

Maũndũ asu maendeee, mwana-a-asa mweũ weetawa Arthur Claus, nĩweekie ũtwi wa ũkũmbaũ. Arthur aisye, “Yĩla neewie kana ikundi ila ikũkitana syĩsemba kĩla vandũ kĩsionĩ kya Greenwood iitũla na kũvĩvya mĩsyĩ, nĩnatwie kũmanya ũndũ mũnyanyawa, Mwana-a-asa Hill, waendeee.”

Mwana-a-asa Arthur Claus atũmĩie ĩvuku The Harp of God kũmanyĩsya kakundi ka syana 14

Arthur avika kwa Mwana-a-asa Hill, eethĩie mũndũũme mweũ waĩ mũtũi wake akwete ĩvuti. Mũtũi ũsu aĩ mũnyanya wa Mwana-a-asa Hill, na kwoou oona Arthur asũanĩie nũmwe wa ala maluaa nduuthĩ. Mũndũũme ũsu amũkũlilye ũũ e mũkalĩ mũno, “Wĩmantha kyaũ vaa?”

Arthur alilikana ũndũ ũsu aisye: “Keka ndyaamũsũngĩa ũndũ wendaa, ethĩwa ambathie. Namũĩkĩĩthisye vyũ kana Mwana-a-asa Hill aĩ mũnyanyawa, na nĩnookĩte vau kaingĩ.” Arthur na mũtũi ũsu nĩmavotie kũsũvĩa mũsyĩ wa Mwana-a-asa Hill ndũkatũlwe.

Ĩtina wa kavinda, Arthur nĩwamanyie kana Mwana-a-asa Hill na mũsyĩ wake maĩ yĩla ĩsũmbanĩ ya kanzũ. Ĩndĩ eeiwe mũndũ ndaĩ atonya kumya andũ aiũ ĩsũmbanĩ yĩu atakwete valũa wĩkĩĩtwe saii nĩ mũnene weetawa Barrett. Arthur aisye: “Kyaĩ kĩvalũa kũneena na mũnene ũsu. Ĩndĩ yĩla namũtavisye kĩla navangĩte kwĩka, angũlilye: ‘We nũũvota kũsũvĩa andũ aa na ũimanenga kĩla me na vata nakyo?’ Neetĩkĩlile nde na nzika o na vanini.”

Mũnene ũsu nĩwanengie Arthur valũa wĩkĩĩte saii, na asemba na mĩtũkĩ nginya ĩsũmbanĩ yĩu. Yĩla waũnengie ovisa ũmwe waĩ vau, amwĩie ũũ asengʼete: “Mbona valũa ũũ wĩkĩĩtwe saii nĩ mũnene mwene! We nĩwĩsĩ nue wa mbee kũvota kumya mũndũ vaa ũmũnthĩ?” Ĩtina wa kavinda kanini, Mwana-a-asa Hill na mũsyĩ wake nĩmoonekie. Onthe meekũthĩĩie kakalĩnĩ ka Arthur na amenũkya kwoo.

Mwana-a-asa Arthur Claus nĩwaĩkĩĩthisye vyũ kana Mwana-a-asa Hill na mũsyĩ wake nĩ asũvĩĩku. Ngelekanyʼo yake ya ũkũmbaũ na wendo nĩyakiitie aingĩ. Arthur aisye: “Mũtũi ũla wandetheeisye kũsũvĩa syĩndũ sya Hill nĩwambĩĩie kũnenga Ngũsĩ sya Yeova ndaĩa mũnango. Na andũ aingĩ nĩmambĩĩie kwendeewʼa nĩ ũwʼo nũndũ nĩmoonie kana andũ ma Ngai mayaĩ na kĩvathũkanyʼo kya langi, na vai ũmwe katĩ witũ woonaa e wa vata kwĩ ũla ũngĩ.”

a Ĩkaseti ya The Golden Age yavĩndũiwe ĩsyĩtwa mwakanĩ wa 1937 yeetwa Consolation, na yasyoka yeetwa Awake! (Amkeni!) mwakanĩ wa 1946.