Yo Ĩsyĩtwa Yaku yĩ “Ĩvukunĩ ya Thayũ”?

1. Kwosana na Malaki 3:16, Yeova ethĩĩtwe aiandĩka ĩvuku yĩva, na nĩ kyaũ wĩthĩĩtwe aiandĩka vo?

KWA ĩvinda ya myaka ngili mbingĩ, Yeova ethĩĩtwe aiandĩka ĩvuku ya mwanya mũno. Ĩvuku yĩu yĩ na masyĩtwa ma andũ, na ĩsyĩtwa ya mbee nĩ ya Aveli, ũla nĩwe ngũsĩ ya mbee ndĩkĩĩku.b (Luka 11:50, 51) Kũma ĩvinda yĩu, Yeova ethĩĩtwe ayongeleela masyĩtwa angĩ, na kũvika yu yĩ na masyĩtwa milioni mbingĩ. Mbivilianĩ, ĩvuku yĩu yĩtĩtwe “ĩvuku ya ũlilikanʼyo,” ‘ĩvuku ya thayũ,’ na ‘ĩvuku ya kũkũnzwa ya thayũ.’ Ĩsomonĩ yĩĩ twĩyĩta ‘ĩvuku ya thayũ.’—Soma Malaki 3:16; Ũvu. 3:5; 17:8.

2. Nĩ masyĩtwa maaũ maandĩkĩtwe ĩvukunĩ ya thayũ, na tũtonya kwĩka ata nĩ kana ĩsyĩtwa yitũ yĩandĩkwe vo?

² Ĩvuku yĩu ya mwanya yĩ masyĩtwa ma onthe ala mamũthaithaa Yeova na kĩkĩo, kana mamũnengete ndaĩa nene mũno, vamwe na ala mendete ĩsyĩtwa yake. Asu nĩmo mathĩtwe ĩtuvi ya thayũ wa tene na tene. Nthembo ya wovosyo ya Yesũ Klĩsto nĩyo ĩtumaa twĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo vamwe na Yeova. Tweekĩa kĩthito twĩthĩwe na ngwatanĩo ĩsu vamwe nake, masyĩtwa maitũ no maandĩkwe ĩvukunĩ yĩu. (Yoa. 3:16, 36) Ithyonthe nĩtwendaa masyĩtwa maitũ maandĩkwe ĩvukunĩ yĩu, twĩthĩwe twĩ na wĩkwatyo wa kũthi ĩtunĩ kana nĩ wa kwĩkala kũũ nthĩ.

3-4. (a) Ethĩwa yu tũĩ ĩsyĩtwa yitũ nĩyĩandĩkĩtwe ĩvukunĩ ya thayũ, ũu nĩ kwasya tũkakwata ĩtuvi ya kwĩkala thayũ tene na tene? Elesya. (b) Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩĩ na yĩla yĩatĩĩe?

³ Kyo kĩu kĩonanyʼa kana onthe ala maandĩkĩtwe ĩvukunĩ yĩu maitĩa kũkwata ĩtuvi ya thayũ wa tene na tene? Ũsũngĩo wa ĩkũlyo yĩu wĩ ndetonĩ ila Yeova watavisye Mose nthĩnĩ wa Kuma 32:33. Amwĩie: ‘O ũla ũmbĩtanĩsye, ũsu ngavuta ĩvukunĩ yakwa.’ Kwoou masyĩtwa ala yu tũĩ me ĩvukunĩ yĩu no mavutwe. No twasye Yeova nĩ ta ũmaandĩkĩte na venzoo. (Ũvu. 3:5) Kwoou no nginya twĩkĩe kĩthito ĩsyĩtwa yitũ yĩendeee kwĩkala ĩvukunĩ yĩu nginya yĩla yĩkaandĩkwa kwa nzĩa ya ngelekanyʼo na kĩndũ kĩtavutĩka ta ingi.

⁴ Ĩndĩ kĩu no kĩtume twĩkũlya makũlyo meana ũna. Kwa ngelekanyʼo, yo Mbivilia yaĩtye ata ĩũlũ wa ala masyĩtwa moo maandĩkĩtwe ĩvukunĩ yĩu na ala masyĩtwa moo mataandĩkĩtwe vo? Nĩ ĩndĩĩ ala me ĩvukunĩ yĩu makakwata thayũ wa tene na tene? Nata ĩũlũ wa ala makwie matakwatĩte mwanya wa kũmũmanya Yeova? Nĩ ũndũ ũtonyeka masyĩtwa moo kũandĩkwa ĩvukunĩ yĩu? Makũlyo asu mesũngĩwa ĩsomonĩ yĩĩ na yĩla yĩatĩĩe.

NAAŨ MAANDĨKĨTWE ĨVUKUNĨ YA THAYŨ?

5-6. (a) Kwosana na Avilivi 4:3, amwe maandĩkĩtwe ĩvukunĩ ya thayũ naaũ? (b) Masyĩtwa moo maandĩkawa kwa nzĩa ĩtatonya kũvutĩka ĩndĩĩ?

⁵ Naaũ maandĩkĩtwe ĩvukunĩ yĩu ya ngelekanyʼo? Nĩ kana tũsũngĩe ĩkũlyo yĩu, twĩneenea ikundi itano sya andũ. Nthĩnĩ wa ikundi isu, masyĩtwa ma amwe nĩmaandĩkĩtwe ĩvukunĩ ya thayũ, ĩndĩ ma angĩ ti maandĩke.

⁶ Kĩkundi kya mbee nĩ kya ala manyuvĩtwe mesumbĩka na Yesũ ĩtunĩ. Yu tũĩ masyĩtwa moo me ĩvukunĩ yĩu? Ĩĩ. Kwosana na ndeto ila mũtũmwa Vaulo waandĩkĩie ala ‘matethasya wĩa vamwe nake’ Vilivi, masyĩtwa ma etĩkĩwʼa mauta, ala nĩmo manyuvĩtwe mesumbĩka na Yesũ, me ĩvukunĩ yĩu. (Soma Avilivi 4:3.) Ĩndĩ nĩ kana masyĩtwa moo maendeee kwĩkala ĩvukunĩ yĩu ya ngelekanyʼo, no nginya mekale me aĩkĩĩku. Meekĩwa ũsiĩlo wa mũthya, yĩthĩwe nĩ ĩvinda ĩkuvĩ matanamba kũkwʼa kana nĩ mbee wa ũla thĩna mũnene kwambĩĩa, nĩwʼo masyĩtwa moo maandĩkawa ĩvukunĩ yĩu kwa nzĩa ĩtatonya kũvutĩka.—Ũvu. 7:3.

7. Nĩ ĩndĩĩ masyĩtwa ma ala me ĩkomanonĩ ĩnene ya malondu angĩ makaandĩkwa ĩvukunĩ ya thayũ kwa nzĩa ĩtatonya kũvutĩka? (Ũvuanyʼo 7:16, 17)

⁷ Kĩkundi kya kelĩ nĩ kya ĩkomano ĩnene ya malondu angĩ. Yu tũĩ masyĩtwa moo me ĩvukunĩ ya thayũ? Ĩĩ. Mo masyĩtwa moo makaendeea kwĩthĩwa ĩvukunĩ yĩu ĩtina wa kũvonoka Alimaketoni? Ĩĩ. (Ũvu. 7:14) Yesũ amaelekanilye na malondu na asya makalika “thayũnĩ wa tene na tene.” (Mt. 25:46) Ĩndĩ asu makavonoka Alimaketoni maikakwata thayũ wa tene na tene vau kwa vau. Masyĩtwa moo makaendeea kwĩthĩwa mailye ta maandĩkĩtwe na venzoo. Ĩvindanĩ ya Ũsumbĩ wa Myaka Ngili, Yesũ “akamaĩthya na akamatongoesya nthongonĩ sya kĩwʼũ kya thayũ.” Ala maketĩkĩla kũtongoewʼa nĩ Klĩsto na mũthya mayĩthĩwa malũmanĩtye na Yeova, masyĩtwa moo makaandĩkwa ĩvukunĩ ya thayũ kwa nzĩa ĩtatonya kũvutĩka.—Soma Ũvuanyʼo 7:16, 17.

8. Nĩ masyĩtwa maaũ mataandĩkĩtwe ĩvukunĩ ya thayũ, na kĩanda kyoo nĩ kĩva?

⁸ Kĩkundi kya katatũ nĩ kya ala maelekanĩtwʼe na mbũi, namo nĩ ala makanangwa kaũnĩ wa Alimaketoni. Masyĩtwa moo mai ĩvukunĩ ya thayũ. Yesũ aisye “makathi wanangĩkonĩ wa tene na tene.” (Mt. 25:46) O nake Vaulo aveveeiwe atũandĩkĩe kana “andũ asu makasilĩlwa wanangĩko wa tene na tene.” (2 Ath. 1:9; 2 Vet. 2:9) Ũu nowʼo vakethĩwa vailye kwa ala methĩĩtwe maivĩtĩsya veva mũtheu na ngũlũ. Vandũ va kũkwata thayũ wa tene na tene, kĩanda kyoo nĩ wanangĩko wa tene na tene. Kwa wʼo, maikathayũũkwʼa. (Mt. 12:32; Mko. 3:28, 29; Aevl. 6:4-6) Yu ekai tũneenee ikundi ilĩ sya andũ makathayũũkwʼa mekale ĩũlũ wa nthĩ.

ALA MAKATHAYŨŨKWʼA

9. O tondũ vonanĩtwʼe nthĩnĩ wa Meko ma Atũmwa 24:15, nĩ ikundi syĩva ilĩ sya andũ makathayũũkwʼa mekale ĩũlũ wa nthĩ, na ivathũkene ata?

⁹ Mbivilia nĩwetete ikundi ilĩ sya andũ makathayũũkwʼa mekale ĩũlũ wa nthĩ tene na tene, namo nĩ “ala alũngalu” na “ala mate alũngalu.” (Soma Meko ma Atũmwa 24:15.) “Ala alũngalu” nĩ ala mamũthũkũmie Yeova me aĩkĩĩku yĩla maĩ thayũ. Namo “ala mate alũngalu” nĩ ala mataamũthũkũma Yeova. O na mavinda maingĩ meko moo maĩ mathũku vyũ. Ĩndĩ ĩkũlyo nĩ, Nũndũ ala me ikundinĩ isu syelĩ makathayũũkwʼa, no twasye masyĩtwa moo me ĩvukunĩ ya thayũ? Nĩ kenda tũsũngĩe ĩkũlyo yĩu, ekai tũneenee kĩla kĩkundi kĩ kyoka.

10. Nĩkĩ “ala alũngalu” makathayũũkwʼa, na amwe katĩ woo makanengwa kĩanda kĩva? (O na ĩngĩ, sisya ĩkasetinĩ yĩĩ kĩlungu kya “Makũlyo Kuma kwa Asomi Maitũ,” kĩla kĩneeneete ala makathayũũkwʼa mekale ĩũlũ wa nthĩ.)

¹⁰ Kĩkundi kya kana nĩ kya “ala alũngalu.” Masyĩtwa moo nĩmaandĩkĩtwe ĩvukunĩ ya thayũ matambĩte kũkwʼa. Mo masyĩtwa moo nĩmavetangiwe ĩvukunĩ yĩu makwʼa? Aiee, na kĩtumi nũndũ me o “thayũ” kĩlilikanonĩ kya Yeova. “We ti Ngai wa ala akwʼũ, ĩndĩ wa ala me thayũ, nũndũ onthe kwake me thayũ.” (Luka 20:38) Kĩu kĩonanyʼa kana yĩla ala alũngalu makathayũũkwʼa, masyĩtwa moo makeethĩwa me o ĩvukunĩ ya thayũ, ĩndĩ maandĩkĩtwe na venzoo kwa nzĩa ya ngelekanyʼo. (Luka 14:14) Amwe katĩ wa asu makathayũũkwʼa makanengwa kĩanda kya kũthũkũma ta “anene me mbee ũsumbĩnĩ nthĩ yonthe.”—Sav. 45:16.

11. Nĩ kana masyĩtwa ma “ala mate alũngalu” maandĩkwe ĩvukunĩ ya thayũ, makendeka meke ata?

¹¹ Yu ekai tũneene kĩkundi kya katano na kya mũthya, nakyo nĩ kya “ala mate alũngalu.” Nũndũ mayeesĩ mĩao ya Yeova, kĩu no kwĩthĩwa nokyo kyatumaa meka maũndũ mate malũngalu matanakwʼa. Kwoou masyĩtwa moo mayaandĩkwa ĩvukunĩ ya thayũ. Ĩndĩ Ngai akamathayũũkya nĩ kana makwate mwanya wa kũĩkĩĩthya kana masyĩtwa moo nĩmalika ĩvukunĩ yĩu. Asu makenda kũtetheewʼa mũno. Na kĩtumi nũndũ amwe moo maĩ na mwĩkalĩle mũthũku na mũvuku vyũ. Kwoou makenda kũmanyĩwʼa ũndũ matonya kũatĩĩa myolooto mĩlũngalu ya Yeova. Nĩ kana kĩu kĩanĩe, tũkatethya wĩa mwingĩ mũno wa kũmanyĩsya andũ tũtongoewʼe nĩ Ũsumbĩ wa Ngai kwĩ ĩvinda yĩngĩ o na yĩva.

12. (a) Naaũ makamanyĩsya ala mate alũngalu? (b) Nĩ kyaũ kĩkakwata ala makalea kũatĩĩa maũndũ ala meũmanyĩwʼa?

¹² Naaũ makamanyĩsya ala mate alũngalu? Nĩ ĩkomano ĩnene vamwe na ala alũngalu makathayũũkwʼa. Nĩ kana masyĩtwa ma ala mate alũngalu maandĩkwe ĩvukunĩ ya thayũ, ĩkeethĩwa yĩ lasima make ngwatanĩo nzeo na Yeova na mayĩyumya mamũthũkũme. Yesũ Klĩsto vamwe na asili ala angĩ makeethĩwa masyaĩĩsye nesa ũndũ ala mate alũngalu makosa ũvoo ũla makatavwʼa. (Ũvu. 20:4) Ũla ũkalea kwĩthukĩĩsya na kũatĩĩa ũvoo ũsu akaanangwa o na e wa myaka 100. (Isa. 65:20) Yeova na Yesũ me na ũtonyi wa kũsoma ngoo, na kwoou maiketĩkĩlya o na ũmwe aete wanangĩko ĩvinda yĩu.—Isa. 11:9; 60:18; 65:25; Yoa. 2:25.

ŨTHAYŨŨKYO WA THAYŨ NA WA ŨSILĨLO

13-14. (a) Navu mbeenĩ, tũnaeleetwe ata ndeto sya Yesũ ila syĩ nthĩnĩ wa Yoana 5:29? (b) Nĩ ũndũ wĩva twaĩle kũsũanĩa ĩũlũ wa ndeto isu?

¹³ O na ĩngĩ, Yesũ nĩwawetie ĩũlũ wa ala makathayũũkwʼa mekale ĩũlũ wa nthĩ. Kwa ngelekanyʼo, aisye: “Saa nĩwũkĩte yĩla ala onthe me mbũanĩ makewʼa wasya wake namo makauma, ala meekie maũndũ maseo kwa ũthayũũkyo wa thayũ, na ala meekie maũndũ mathũku kwa ũthayũũkyo wa ũsilĩlo.” (Yoa. 5:28, 29) We oonanasya ata?

¹⁴ Navu mbeenĩ, tũnaeleetwe ndeto isu sya Yesũ ta syĩkwonanyʼa kĩla ala makathayũũkwʼa makeka ĩtina wa kũthayũũkwʼa, kana kwa ndeto ingĩ, tũnaeleetwe mathayũũkwʼa, amwe makeethĩwa na meko maseo na angĩ meko mathũku. Ĩndĩ wasisya ndeto sya Yesũ ila syĩ mũsoanĩ ũsu, nũkwona kana ndaasya ala makathayũũkwʼa makeeka meko maseo kana makeeka meko mathũku. We awetie maũndũ maminĩte kwĩkĩka. Aneeneaa ala “meekie maũndũ maseo” na ala “meekie maũndũ mathũku.” Kĩu kĩonanyʼa kana meekie maũndũ asu matambĩte kũkwʼa. Kĩu nĩkĩkwosana na kĩlĩko, kana ti wʼo? Na ũu nĩ wʼo nũndũ yĩla Ngai ũkatwʼĩkĩthya maũndũ meũ, vai ũmwe ũketĩkĩlwʼa kwĩka maũndũ mathũku. Kwoou no nginya ala mate alũngalu methĩwe meekie maũndũ asu mathũku matambĩte kũkwʼa. Na yu-ĩ, twaĩle kũelewa ata ndeto sya Yesũ ĩũlũ wa “ũthayũũkyo wa thayũ” na “ũthayũũkyo wa ũsilĩlo”?

15. Naaũ makakwata “ũthayũũkyo wa thayũ,” na nĩkĩ?

¹⁵ Andũ ala meekie maũndũ maseo matanakwʼa, ala nĩmo metĩtwe alũngalu, makakwata “ũthayũũkyo wa thayũ” nũndũ masyĩtwa moo nĩmaminĩte kũandĩkwa ĩvukunĩ ya thayũ. Kwoou ũthayũũkyo wa “ala meekie maũndũ maseo” mawetetwe nthĩnĩ wa Yoana 5:29 no ũndũ ũmwe na ũthayũũkyo wa “ala alũngalu” mawetetwe nthĩnĩ wa Meko ma Atũmwa 24:15. Kĩu nĩkyosanĩte na ndeto ila syĩ nthĩnĩ wa Alomi 6:7 syaĩtye: “Mũndũ ũla wakwʼa ethĩawa athaĩtwʼe kuma naĩnĩ yake.” Naĩ ila asu alũngalu meekie nĩsyavutiwe yĩla makwie, ĩndĩ Yeova akeethĩwa o alilikene meko moo maseo. (Aevl. 6:10) Ĩndĩ nĩ kana masyĩtwa ma asu alũngalu maendeee kwĩkala ĩvukunĩ ya thayũ, no nginya meendeea kwĩkala me aĩkĩĩku ĩtina wa kũthayũũkwʼa.

16. Elesya “ũthayũũkyo wa ũsilĩlo.”

¹⁶ Nata ala meekie maũndũ mathũku matambĩte kũkwʼa? O na kau naĩ syoo nĩsyavutiwe makwʼa, mayaamũthũkũma Yeova yĩla maĩ thayũ. Masyĩtwa moo mayaandĩkwa ĩvukunĩ ya thayũ. Kwoou ũthayũũkyo wa “ala meekie maũndũ mathũku” no ũndũ ũmwe na ũthayũũkyo wa “ala mate alũngalu” mawetetwe nthĩnĩ wa Meko ma Atũmwa 24:15. Asu nĩmo meĩtwe makakwata “ũthayũũkyo wa ũsilĩlo.”c Kũsilĩlwa kũu nĩ kwa kwĩkĩwa kĩthiminĩ kwa nzĩa ya ngelekanyʼo. (Luka 22:30) Makakua ĩvinda mayĩsa kũmanyĩka kana masyĩtwa moo no maandĩkwe ĩvukunĩ ya thayũ. Masyĩtwa moo makeethĩwa matonya kũandĩkwa ĩvukunĩ ya thayũ ethĩwa makatia mwĩkalĩle woo wa tene na mayĩyumya mamũthũkũme Yeova.

17-18. Onthe ala makathayũũkwʼa mekale ĩũlũ wa nthĩ makendeka meke ata, na “meko” ala mawetetwe nthĩnĩ wa Ũvuanyʼo 20:12, 13 nĩ meva?

¹⁷ Ala makathayũũkwʼa, methĩwe nĩ ala alũngalu kana nĩ ala mate alũngalu, makeethĩwa maĩlĩte kũatĩĩa maũndũ ala maandĩkĩtwe mavukunĩ ma kũkũnzwa, ala makavingũwa ĩvindanĩ ya ĩla myaka 1,000. Mũtũmwa Yoana nĩwaeleisye kĩla woonie woninĩ. Aisye: “Na noona akwʼũ, anene na anini, maũngamĩte mbee wa kĩvĩla kĩu kya ũsumbĩ, na mavuku ma kũkũnzwa mavingũwa. Ĩndĩ ĩvuku yĩngĩ ya kũkũnzwa yavingũwa; yĩu nĩ ĩvuku ya thayũ. Na akwʼũ masilĩlwa kwĩanana na maũndũ ala maandĩkĩtwe mavukunĩ asu ma kũkũnzwa kwosana na meko moo.”—Ũvu. 20:12, 13.

¹⁸ Ala makathayũũkwʼa makasilĩlwa kwosana na “meko” meva? Mo nĩ meko ala meekie matanamba kũkwʼa? Aiee! Lilikana kana naĩ syoo nĩsyavutiwe makwʼa. Kwoou “meko moo” mayĩsa kwĩthĩwa ne ala meekie matanakwʼa. Vandũ va ũu, no nginya meko asu methĩwe no maũndũ ala makeka ĩtina wa kũmanyĩwʼa me nthĩ nzaũ. O na aũme aĩkĩĩku ta Noa, Samueli, Ndaviti, na Ndanieli makeethĩwa maĩlĩte kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa Yesũ Klĩsto na mayonanyʼa nĩmaĩĩkĩĩe nthembo yake ya wovosyo. Ethĩwa ũu nĩwʼo vakethĩwa vailye kwa aũme asu, ti mbee mũno kwa ala mate alũngalu?

19. Nĩ kyaũ kĩkakwata ala makalea kũtũmĩa nesa mwanya ũsu ũseũvĩte ũu?

¹⁹ Nĩ kyaũ kĩkakwata ala makalea kũtũmĩa nesa mwanya ũsu ũseũvĩte ũu wa kũĩkĩĩthya kana masyĩtwa moo nĩmaandĩkwa ĩvukunĩ ya thayũ? Ĩandĩko ya Ũvuanyʼo 20:15 yĩtwĩĩte atĩĩ: “Na . . . ũla ũtaaĩthĩwa aandĩkĩtwe yĩla ĩvukunĩ ya thayũ ekwʼa ĩianĩ ya mwaki.” Nĩ wʼo ki, makaanangwa vyũ tene na tene. Nĩ ũndũ wa vata ta kĩ ĩndĩ tũĩkĩĩthye kana masyĩtwa maitũ nĩmaandĩkwa ĩvukunĩ ya thayũ na nĩmekala vo!

20. Nĩ wĩa wĩva wa vata mũno ũkatethwʼa ĩvindanĩ ya Ũsumbĩ wa Myaka Ngili? (Sisya visa ĩthangũnĩ ya mbee vyũ.)

²⁰ Ĩvinda ya Ũsumbĩ wa Myaka Ngili yĩkeethĩwa yĩ ya mwanya ta kĩ! O vamwe na kũtethya maũndũ angĩ, tũkamanyĩsya andũ mũno kwĩ ĩvinda yĩngĩ o na yĩva. Ĩndĩ ti ũu wʼoka. Yĩkeethĩwa yĩ ĩvinda ya ala alũngalu na ala mate alũngalu kwonanyʼa kana nĩmatwʼĩte vyũ kũlũmanyʼa na mĩao ya Yeova. (Isa. 26:9; Meko 17:31) Wʼo wĩa ũsu wa kũmanyĩsya andũ ũkatethwʼa ata? Ĩsomo yĩla yĩatĩĩe nĩyĩũtũelesya ũndũ wĩa ũsu ũkatethwʼa, na yĩitũtetheesya tũtũnge mũvea nũndũ wa mwanya ũsu ũseũvĩte ũu.