Nũseo Twĩthĩwe na Ngwatanĩo Nzeo na Ana-a-asa na Eĩtu-a-asa Maitũ!

1-2. Nĩ ũndũ wĩva Yeova wonaa wĩ wa vata, na endaa twĩke ata?

YEOVA endaa tũkuae andũ ala angĩ nesa, na onaa ũndũ ũsu wĩ wa vata mũno. Nake Yesũ amanyĩisye kana no nginya twende mũtũi witũ o ũndũ twĩyendete ene. (Mt. 22:​37-39) Na kĩu kĩkonetye kwĩka angĩ nesa, o na ethĩwa nĩ ala me na mũĩkĩĩo wĩ kĩvathũkanyʼo na witũ. Tweeka ũu, twĩthĩawa tũiatĩĩa ngelekanyʼo ya Yeova Ngai, nũndũ we “nũmaumĩasya [sua] yake onthe, athũku na aseo, na nũmauĩasya mbua ala alũngalu o na ala mate alũngalu.”—Mt. 5:45.

² O na kũtwʼĩka Yeova nĩwendete andũ onthe, we mũno mũno endete ala mamwĩwʼaa. (Yoa. 14:21) Na endaa tũatĩĩe ngelekanyʼo yake. Kwoou nũtwĩkĩaa vinya twĩthĩwe na “wendo mwingĩ,” na tũyonyʼa ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ “wendo mũuu.” (1 Vet. 4:8; Alo. 12:10) Wendo ũla tũũneenea vaa nĩ wendo ta ũla twonasya andũ maitũ ma mũsyĩ kana mũndũ twĩ ndũũ mũno.

3. No nginya tũlilikane kyaũ ĩũlũ wa wendo?

³ O tondũ mũtĩ wendaa kũsũvĩwa nĩ kana wĩane, nowʼo twaĩlĩte kwĩkĩa kĩthito nĩ kana wendo witũ wongelekange. Mũtũmwa Vaũlo ataie Aklĩsto amea atĩĩ: “Endeeai kwĩthĩwa na wendo wa ana-a-asa.” (Aevl. 13:1) Yeova endaa tũendeee kwĩkĩa kĩthito twende ala angĩ. Ĩsomonĩ yĩĩ, nĩtũkwona nĩkĩ twaĩlĩte kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo na athaithi ala angĩ na kĩla twaĩlĩte kwĩka nĩ kana ngwatanĩo ĩsu ĩendeee kũlũlũmĩĩla.

NĨKĨ TWAĨLĨTE KWĨTHĨWA NA NGWATANĨO NZEO NA ALA ANGĨ?

4. O tondũ ĩandĩko ya Savuli 133:1 yonanĩtye, tũtonya kwĩka ata twonanyʼe kana nĩtwonaa ngwatanĩo ya ana-a-asa yĩ ya vata? (O na ĩngĩ, sisya visa.)

⁴ Soma Savuli 133:1. Nĩtũkwĩtĩkĩlana na mũandĩki wa Savuli ũla waandĩkie kana ũnyanya wa wʼo na ala mendete Yeova nĩ “ũndũ ũseo.” O tondũ mũndũ ũtonya kũvũthĩĩsya mũtĩ mwanake ethĩwa awonaa kĩla mũthenya, nĩ laisi tũkaema kwona vata wa ngwatanĩo ĩla twĩthĩawa nayo na ana-a-asa maitũ. Twonanaa na ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ mavinda maingĩ, o na nĩvatonyeka tũkonana namo mavinda kauta kwa kyumwa. Kwoou tũtonya kwĩka ata tũmonae me ma vata? Wendo witũ no wongeleke ethĩwa tũkasũanĩaa ũndũ kĩla mwana-a-asa na mwĩĩtu-a-asa wĩthĩawa e wa vata kwitũ na kĩkundinĩ.

5. Yĩla angĩ moona ũndũ andũ ma Yeova mendanĩte, kĩu kĩtonya kũmatethya ata?

⁵ Yĩla amwe mooka maũmbanonĩ maitũ ya mbee, nĩmendeeawʼa mũno moona ũndũ twĩthĩawa twendanĩte. Na kĩu no kĩtume mamanya kana nĩmakwata ũwʼo. Yesũ aisye: “Mweeka ũu andũ onthe makamanya kana mwĩ amanyĩwʼa makwa—ethĩwa mũkeethĩwa na wendo katĩ wenyu.” (Yoa. 13:35) Kwasũanĩa ngewa ya mwĩĩtu wĩtawa Chaithra ũla weemanyĩasya na Ngũsĩ sya Yeova e yunivasiti. Nĩwathokiwʼe ũmbanonĩ mũnene wa mĩthenya ĩtatũ na eetĩkĩla kũka. Mũthenya wa mbee wa ũmbano ũsu wathela, atavisye mwalimũ wake wa Mbivilia ũũ: “Nyie ndyaakumbatĩwa nĩ asyai makwa. Ĩndĩ yĩla nũkie ũmbanonĩ ũũ wenyu, ngumbatĩiwe mavinda 52 o mũthenya ũmwe tu. Nĩwie Yeova ta watũmĩa andũ make kũndĩkĩĩthya kana nũmbendete. No nende kwĩthĩwa nĩ ũmwe wa mũsyĩ ũũ.” Chaithra nĩwaendeeie kwĩka maendeeo na avatiswa 2024. Vate nzika, yĩla ala eũ moona mawĩa maitũ maseo na wendo ũla twĩthĩawa nawʼo, kaingĩ kĩu nĩkĩmathangaasya maambĩĩe kũmũthũkũma Yeova.—Mt. 5:16.

6. Kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo na ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ kũtonya kũtũsũvĩa ata?

⁶ Kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo na ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ no kũtũsũvĩe. Vaũlo athuthisye Aklĩsto ala angĩ amea atĩĩ: “Endeeai kũthangaanyʼa kĩla mũthenya . . . nĩ kana vaikese kwĩthĩwa o na ũmwe ũmĩthĩtwʼe ngoo nĩ ũkengani wa naĩ.” (Aevl. 3:13) Yĩla tũtũlĩkĩte ngoo na tũkambĩĩa kwelelũka kuma nzĩanĩ ya ũlũngalu, Yeova no atũmĩe mũthaithi ũngĩ kũtũnenga ũtethyo ũla tũkwenda. (Sav. 73:​2, 17, 23) Ũtethyo ta ũsu nĩ wa vata mũno kwitũ.

7. Wendo ũkonanĩtye ata na ngwatanĩo? (Akolosai 3:​13, 14)

⁷ Nũndũ twĩ andũ ma Yeova, nĩtũtataa ũndũ tũtonya twonyʼe ala angĩ kana nĩtũmendete, na kĩũ nĩkĩtumaa tũtanĩa moathimo maingĩ. (1 Yoa. 4:11) Kwa ngelekanyʼo, wendo nũtumaa ‘tũendeea kũmĩanĩsya,’ na kĩu nĩkĩtumaa twĩthĩwa twĩ ngwatanĩo na Aklĩsto ala angĩ. (Soma Akolosai 3:​13, 14; Aev. 4:​2-6) Kwoou yĩla twĩ maũmbanonĩ maitũ, nĩtũtanĩaa kwĩthĩwa vandũ vauĩtye na vai kĩkundi kĩngĩ o na kĩva kya andũ ĩũlũ wa nthĩ kĩthĩawa na mũuo ta ũsu.

NENGANAI NDAĨA

8. Yeova atũtetheeasya ata twĩthĩwe na ngwatanĩo nzeo na ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ?

⁸ Ngwatanĩo ĩla twĩthĩawa nayo na ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ ĩũlũ wa nthĩ nĩ kyama. Na Yeova nĩwe ũtumaa ũu wĩthĩwa, o na kau twĩ o andũ me na naĩ. (1 Ako. 12:25) Mbivilia yaĩtye kana ‘nĩtũmanyĩĩtwʼe nĩ Ngai kwendana.’ (1 Ath. 4:9) Kwa ndeto ingĩ, Yeova atũmĩaa Maandĩko kũtũtavya kĩla twaĩle kwĩka nĩ kana twĩthĩwe na ngwatanĩo nzeo na ana-a-asa maitũ. No ‘tũmanyĩwʼe nĩ Ngai’ ethĩwa tũkeemanyĩasya nesa kĩla we wendaa twĩke na tũitata kũkĩatĩĩa. (Aevl. 4:12; Yak. 1:25) Na kĩu nokyo Ngũsĩ sya Yeova itataa kwĩka.

9. Ĩandĩko ya Alomi 12:​9-13 yĩtũmanyĩsya kyaũ ĩũlũ wa kũnengane ndaĩa?

⁹ Ndeto ya Ngai ĩtũmanyĩasya ata kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo na ala angĩ? Kwoona kĩla Vaũlo wawetie ĩũlũ wa ũndũ ũsu nthĩnĩ wa Alomi 12:​9-13. (Soma.) Aisye atĩĩ: “Nthĩnĩ wa kũnengane ndaĩa, ĩthĩwai mũtongoetye.” Syo ndeto isu syonanasya ata? Syonanasya kana twaĩle kwosa ĩtambya ya mbee twonyʼe ala angĩ “wendo mũuu” kwa kũmaekea, kũmathokya kwitũ, kũmaolela kĩla twĩ nakyo, na kwĩka maũndũ angĩ ta asu. (Aev. 4:32) Ndwaĩlĩte kweteela mwana-a-asa kana mwĩĩtu-a-asa ose ĩtambya ya mbee newe ya kũlũlũmĩĩlya ngwatanĩo yenyu. No wĩthĩwe ‘ũtongoetye’ nthĩnĩ wa kwĩka ũu. Weeka ũu, no wĩyonee ũwʼo wa ndeto ii sya Yesũ: “Kũnengane kwĩ ũtanu mwingĩ kwĩ kwosa.”—Meko 20:35.

10. Tũtonya ata kwĩkĩa kĩthito twĩthĩwe ‘tũtongoetye nthĩnĩ wa kũnengane ndaĩa’? (O na ĩngĩ, sisya visa.)

¹⁰ Ũndũ wa kwendeesya nĩ kana ĩtina wa Vaũlo kũtwĩa kana twaĩlĩte kwĩthĩwa tũtongoetye nthĩnĩ wa kũnengane ndaĩa, atwĩkĩie vinya twĩthĩwe twĩ “athangaau, ti atulu.” Mũndũ mũthangaau ethĩawa na kĩthito kingĩ. Yĩla wanengwa wĩa mũna atethye, aũtethasya na ngoo yonthe. Ĩandĩko ya Nthimo 3:​27, 28 yĩtũthangaaĩtye yĩkatwĩa atĩĩ: “Ndũkamaime ũndũ ũseo ala maĩlwe nĩwʼo, yĩla wĩ ũtonyinĩ wa kwʼoko kwaku wa kũwĩka.” Nũndũ wa ũu, yĩla twoona mũndũ ũkwenda kũtetheewʼa, nĩtwosaa ĩtambya na mĩtũkĩ nĩ kana tũmũtetheesye. Tũikũĩĩasya ũndũ ũsu kana tũkavanga nũkũtetheewʼa nĩ mũndũ ũngĩ.—1 Yoa. 3:​17, 18.

11. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya tũlũlũmĩĩlye ngwatanĩo yitũ na ala angĩ?

¹¹ Ũndũ ũngĩ tũtonya kwĩka tũkonanyʼa kana nĩtũnengae ala angĩ ndaĩa nĩ kũmaekea na mĩtũkĩ yĩla matũvĩtĩsya. Ĩandĩko ya Aeveso 4:26 yaĩtye: “Mũikaeke [sua] yĩthũe o mũthatĩte.” Nĩkĩ tũtaĩle kwĩka ũu? Nũndũ mũsoa wa 27 waĩtye kana tũkeka ũu twĩthĩwa ‘tũimũnenga Ndevili mwanya.’ Yeova nũtũtavĩtye ĩngĩ na ĩngĩ Ndetonĩ yake kana twaĩlĩte kũekeanĩaa. Kwa ngelekanyʼo, ĩandĩko ya Akolosai 3:13 yĩtwĩkĩĩte vinya yĩkatwĩa ũũ: “Endeeai . . . kũekeanĩa na ngenda.” Kũekea andũ ala angĩ nĩ ũndũ ũmwe wa vata vyũ ũtonya kũtũtetheesya twĩthĩwe na ngwatanĩo nzeo namo. Tweeka ũu, tũendeeaa “kwĩthĩwa na ũũmwe wa veva nthĩnĩ wa ngwatanĩo ya mũuo.” (Aev. 4:3) Kwa ũkuvĩ, kũekea angĩ no kũtume twĩthĩwa na mũuo na ngwatanĩo.

12. Yeova atũtetheeasya ata tũekeae ala angĩ?

¹² Nĩ wʼo kana no twone ve vinya kũekea andũ ala matũmĩĩtye. Ĩndĩ veva mũtheu wa Ngai no ũtũtetheesye tũkamaekea. Ĩtina wa Vaũlo kũtũthuthya twĩthĩwe na “wendo mũuu kĩla ũmwe na ũla ũngĩ” na tũyĩthĩwa twĩ “athangaau,” asyokie atwĩa: “Akanai vevanĩ.” Kĩu kĩonanyʼa kana veva mũtheu wa Ngai no ũtũtetheesye tũkethĩwa na kĩthito kingĩ na ũthangaau wa kwĩka kĩla kyaĩle. Kwa ngelekanyʼo, no ũtũtetheesye tũkethĩwa na wendo mũuu na tũiekeaa ala angĩ na ngenda. Nĩkyo kĩtumi tũmwĩsũvaa Yeova kuma ngoonĩ atũtetheesye.—Luka 11:13.

“VAIKETHĨWE MŨAANĨKO KATĨ WENYU”

13. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtuma vethĩwa mũaanĩko katĩ witũ?

¹³ Kĩkundi kĩthĩawa na “andũ ma mĩthemba yonthe” me na wumo kwĩ kĩvathũkanyʼo. (1 Tim. 2:​3, 4) Tũkaema kwĩthĩwa twĩ metho, ivathũkanyʼo ta isu no itume vethĩwa na mũaanĩko maũndũnĩ ala twaĩlĩte kwĩyĩkĩa motwi ithyĩ ene, ta ngũa ila tũkwĩkĩa na ũndũ tũkwĩyanakavya, ũiiti ũla tũũnyuva, kana maũndũ ala tũkwĩtanĩthya namo. (Alo. 14:4; 1 Ako. 1:10) Nũndũ Ngai nũtũmanyĩĩtye kwendana, no nginya twĩthĩwe twĩ metho tũikonae motwi maitũ ta mo maseo kwĩ ma andũ ala angĩ.—Avi. 2:3.

14. Mavinda onthe twaĩlĩte kũtataa kwĩka ata, na nĩkĩ?

¹⁴ O na ĩngĩ, no tũtume kĩkundinĩ vatethĩwa na mũaanĩko twatataa kĩla ĩvinda tũthangaasye ala angĩ na tũimekĩa vinya. (1 Ath. 5:11) Kwa ĩvinda yu, andũ ala manavoete kana makavetwa kĩkundinĩ nĩmeethĩĩtwe maisyoka. Na nĩtũmathokasya twĩ atanu! (2 Ako. 2:8) Kwoona ũndũ vaendie yĩla mwĩĩtu-a-asa ũmwe wasyokie kĩkundinĩ ĩtina wa kwĩthĩwa avoete myaka ĩkũmi. Aĩtye, “Kĩla mũndũ angethisye e mũtanu.” (Meko 3:19) Kĩu kyamũtethisye ata? Aĩtye, “Neewie Yeova ta wandetheeasya nĩthĩwe nĩ mũtanu ĩngĩ.” Yĩla tweekĩa kĩthito tũthangaasye ala angĩ, Klĩsto no atũtũmĩe kũvuũũkya ‘onthe ala manoete na me na mĩio mĩito.’—Mt. 11:​28, 29.

15. Nĩ ũndũ ũngĩ wĩva tũtonya kwĩka tũkatetheesya vethĩwe na ngwatanĩo kĩkundinĩ? (O na ĩngĩ, sisya visa.)

¹⁵ Ũndũ ũngĩ tũtonya kwĩka tũkatetheesya vethĩwe na ngwatanĩo kĩkundinĩ nĩ kũtũmĩa ũneeni mũseo. Ĩandĩko ya Yovu 12:11 yaĩtye: “Kũtũ kũtitataa ndeto, o tondũ kaakaa ũsamaa lĩu wawʼo?” O tondũ mũui mũseo wambaa kũsama lĩu wake nĩ kana aĩkĩĩthye wĩ mũyo atanamba kwĩvũĩa angĩ, nowʼo twaĩlĩte kũsũanĩaa ndeto sitũ nesa tũtanamba kũineena. (Sav. 141:3) Mavinda onthe kĩeleelo kitũ kyaĩle kwĩthĩwa no kũĩkĩĩthya kana kĩla tũkwenda kũweta nĩkĩkwaka, kĩvuũũkye, na ‘kĩitethya ala meũkĩwʼa.’—Aev. 4:29.

16. Naaũ mũno mũno maĩle kũtataa matũmĩe ũneeni mũseo?

¹⁶ Aũme ala matwaanĩte na asyai nĩmo mũno mũno maĩlĩte kwĩthĩwa me metho matũmĩe ũneeni mũseo. (Ako. 3:​19, 21; Tito 2:4) O namo atumĩa nĩmaĩlĩte kũkiakisya na kũvuũũkya ĩĩthya ya Yeova. (Isa. 32:​1, 2; Aka. 6:1) Nthimo ĩmwe yĩ Mbivilianĩ ĩtũlilikanĩtye ũndũ ũũ: “Ndeto ivindanĩ yayo, kote nzeo!”—Nth. 15:23.

TWENDANEI “KWA MEKO NA WʼO”

17. Tũtonya kwĩka ata tũĩkĩĩthye kana nĩtwendete ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ kuma ngoonĩ?

¹⁷ Mũtũmwa Yoana atwĩkĩĩte vinya akatwĩa kana “twaĩle kwendana, na ti kwa ndeto kana ũĩmĩ, ĩndĩ kwa meko na wʼo.” (1 Yoa. 3:18) Twĩenda kwenda ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ kuma ngoonĩ. Ĩndĩ tũtonya kwĩka ũu ata? O ũndũ twatũmĩa ĩvinda namo, nowʼo ngwatanĩo yitũ ĩkalũlũmĩĩlaa na kĩu kĩkatumaa twendana mũnango. Kwoou mantha ĩvinda ũtũmĩe vamwe na ala angĩ maũmbanonĩ na ũtavanyʼanĩ. Osa ĩvinda ũmathokee. Tweeka maũndũ ta asu, tũkoonanasya kana ‘nĩtũmanyĩĩtwʼe nĩ Ngai kwendana.’ (1 Ath. 4:9) Na tũkaendeeaa kwĩyonea “ũndũ ũseo ũnenevete na ũndũ ũseũvĩte ana-a-asa mekalanʼya vamwe me ũmwe!”—Sav. 133:1.