Vo ve o Maũndũ Ũtonya Kwĩmanyĩsya Momanyĩsyonĩ ma Mũsingi?

1. Watethekie ata yĩla weemanyĩisye ya mbee ũwʼo ũla wĩ Mbivilianĩ?

MOMANYĨSYO ma mũsingi ala tweemanyĩisye ya mbee Mbivilianĩ nĩmaalyũlile thayũ witũ. Kwa ngelekanyʼo, yĩla tweemanyĩisye kana ĩsyĩtwa ya Ngai nĩ Yeova, nĩtwoosie ĩtambya ya mbee nĩ kana tũtwʼĩke anyanyae. (Isa. 42:8) Yĩla tweemanyĩisye ũwʼo ĩũlũ wa kĩkwʼũ, tũyaaendeea kũthĩnĩka tũyona endwa maitũ ala makwie ta maendeee kũthĩna, o na nĩtwaekie kũmakĩa. (Mũta. 9:10) Na yĩla tweemanyĩisye ĩũlũ wa watho ũla Ngai ũtũnengete wa kwĩkala nthĩ nzaũ, nĩtwaekie kũthĩnĩka nũndũ wa ĩvinda yitũ yũkĩte. Kĩu kyatumie twĩthĩwa tũte na nzika kana tũkekala thayũ tene na tene, ĩndĩ ti o ĩvinda ĩkuvĩ tu ya myaka 70 kana 80.—Sav. 37:29; 90:10.

2. Ĩandĩko ya 2 Vetelo 1:​12, 13 yonanĩtye ata kana o na Aklĩsto aimu kĩ-veva no matetheke nĩ momanyĩsyo ma mũsingi?

² Tũyaĩle kwĩsa kũvũthĩĩsya momanyĩsyo ma mũsingi. Valũa wa kelĩ ũla mũtũmwa Vetelo waandĩkie, aũandĩkĩie Aklĩsto ‘malũmĩte vyũ nthĩnĩ wa ũwʼo.’ (Soma 2 Vetelo 1:​12, 13.) Ĩndĩ ĩvindanĩ yĩu wamaandĩkĩaa valũa ũsu, maĩ mũisyonĩ wa kwawʼa nĩ amanyĩsya ma ũvũngũ na andũ matamũkĩaa Ngai ala maĩ kĩkundinĩ kĩu. (2 Vet. 2:​1-3) Vetelo endaa kwĩkĩa vinya ana-a-asa na eĩtu-a-asa make nĩ kana mevathane na mũisyo ũsu. Nĩ kana eanĩsye kĩu, nĩwamalilikanilye momanyĩsyo amwe meemanyĩĩtye. Momanyĩsyo asu nĩmesaa kũmatetheesya maendeee kũlũmanyʼa na wĩanĩu woo nginya mũthya.

3. Nengane ngelekanyʼo ĩkwonanyʼa nĩkĩ Aklĩsto maĩle kũendeea kũvindĩĩsya momanyĩsyo ma mũsingi ala me Mbivilianĩ.

³ O ũndũ tũendeee kũima kĩ-veva, nowʼo tũtonya kwĩmanyĩsya maũndũ meũ momanyĩsyonĩ ma mũsingi ala me Mbivilianĩ. Kwa ngelekanyʼo, mũui wĩ na ũtũĩka na mũndũ ũendeee kwĩmanyĩsya kũua no matũmĩe syĩndũ o ila ila kũua lĩu mũna. Ĩndĩ nũndũ mũui ũsu nĩwaĩlangĩtye ũtũĩka wake o ũndũ ĩvinda yĩvĩtĩte, ethĩawa atonya kũtũmĩa o syĩndũ isu kũua malĩu me kĩvathũkanyʼo me mũyo. O ta ũu, ala mamũthũkũmĩte Yeova kwa ĩvinda yĩasa no memanyĩsye maũndũ me kĩvathũkanyʼo o ĩandĩkonĩ yĩmwe kwĩ ũndũ ala maneemanyĩisye ũwʼo o mĩtũkĩ matonya kwĩka. Maũndũ maitũ kana ianda ila twĩ nasyo ũseũvyonĩ no syĩthĩwe ivĩndũkĩte kuma yĩla twavatisiwe. Yĩla twatũmĩa maũndũ ala tweemanyĩisye tene kũthĩnĩkĩa maũndũ ala meũtũkwata yu tũĩ, twĩthĩawa tũtonya kwona maũndũ meũ matonya kũtũtetheesya. Ekai twone kĩla Aklĩsto aimu kĩ-veva matonya kwĩmanyĩsya momanyĩsyonĩ aa atatũ ma mũsingi.

YEOVA NĨWE MŨMBI

4. Kũmanya kana Yeova nĩwe Mũmbi kũtũtethetye ata?

⁴ Mbivilia yaĩtye: “Ũla woombie syĩndũ syonthe nĩ Ngai.” (Evl. 3:4) Nĩtwĩsĩ kana nthĩ yonthe na syĩndũ ila syĩ nthĩnĩ wayo syoombiwe nĩ Mũmbi mũĩ vyũ na wĩ na vinya mwingĩ mũno. Na nũndũ nĩwe watũmbie, nũtwĩsĩ nesa vyũ. Eka ũu, nũtũthĩnĩkĩaa. O na ĩngĩ, nĩwĩthĩawa esĩ kĩla kĩtwaĩle vyũ. Kũmanya ũwʼo ũũ wĩ laisi, kana Yeova nĩwe Mũmbi, nĩkũtũtethetye mũno nũndũ kĩu nĩkĩtumĩte twĩthĩwa na kĩeleelo thayũnĩ.

5. Nĩ ũwʼo wĩva ũtonya kũtũtetheesya twĩthĩwe na wĩnyivyo? (Isaia 45:​9-12)

⁵ Kũmanya kana Yeova nĩwe Mũmbi no kũtũtetheesya tũkethĩwa na wĩnyivyo. Ĩvinda yĩla Yovu wambĩĩie kũsũanĩa mũno ĩũlũ wake mwene na kũtũnga kĩlĩko kyake andũnĩ ala angĩ, Yeova nĩwamũlilikanilye kana nĩwe waĩ Mũmbi Mwene Vinya Wʼonthe. (Yovu 38:​1-4) Kĩu nĩkyamũtetheeisye amanya kana nzĩa sya Ngai syĩ ĩũlũ vyũ syaelekanwʼa na sya andũ. Kĩu nĩkyosanĩte na kĩla mwathani Ĩsaĩa wesie kũandĩka. Aisye atĩĩ: “Yũmba yĩkakũlya ũla wayũmbie, Wĩũmba kyaũ?”—Soma Isaia 45:​9-12, BK.

6. Nĩ ĩndĩĩ tũtonya kũsũanĩa ĩũlũ wa vinya na ũĩ wa Yeova e Mũmbi witũ? (O na ĩngĩ, sisya visa.)

⁶ Ethĩwa Mũklĩsto nũmũthũkũmĩte Yeova kwa myaka mingĩ, no ambĩĩe kwĩkwatya ũmanyi wake mwene kana akambĩĩa kwona woni wake tawʼo waĩle vandũ va kũmwĩkwatya Yeova na ũtao ũla wĩ Ndetonĩ yake. (Yovu 37:​23, 24) Ĩndĩ vatonya kũthi ata mũndũ akasũanĩa mũno ĩũlũ wa ũĩ na vinya ũla Mũmbi witũ wĩthĩawa nawʼo? (Isa. 40:22; 55:​8, 9) Ũwʼo ũsu wa vata no ũmũtetheesye akethĩwa na wĩnyivyo na ayambĩĩa kwĩthĩwa na woni ũla waĩle ĩũlũ wake mwene.

7. Mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Rahela eekie ata nĩ kana etĩkĩlanae na moalyũku ala mekawa ũseũvyonĩ?

⁷ Kũsũanĩa ĩũlũ wa Mũmbi witũ, Yeova, nĩkũtetheesye mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Rahela wĩkalaa Slovenia etĩkĩlanae na moalyũku ala mekawa ũseũvyonĩ. Aĩtye: “Mavinda amwe, ndyonaa ve laisi kwĩtĩkĩla moalyũku ala meekwa nĩ ala matongoesye. Kwa ngelekanyʼo, o na ĩtina wa kwĩloela Livoti ya 8 ya Nzama Ĩla Ĩtongoesye ya 2023, nĩnasengʼie mũno yĩla nesie kwona mwana-a-asa waĩthĩtye kĩngʼee ayumya ũvoo. Kwoou nĩnavoyie Yeova andetheesye nĩtĩkĩlane na ũalyũku ũsu.” Rahela nĩwamanyie kana nũndũ Yeova nĩwe Mũmbi wa ĩtu na nthĩ, e na ũtonyi wa kũtongoesya ũseũvyo wake nesa vyũ. Ethĩwa nĩwĩwʼaa ve vinya kwĩtĩkĩlana na ũmanyi mũna mweũ kana mwolooto mweũ ũseũvyonĩ wa Yeova, wĩona ata ũkavindĩĩasya mũno ĩũlũ wa ũĩ na vinya wa Mũmbi witũ?—Alo. 11:​33-36.

NĨKĨ NGAI ŨEKETE MATHĨNA METHĨWE KWʼO?

8. Tũtethekete ata ĩtina wa kwĩmanyĩsya kĩla kĩtumĩte Ngai aeka mathĩna methĩwe kwʼo?

⁸ Nĩkĩ Ngai ũekete mathĩna methĩwe kwʼo? Andũ amwe ala matesĩ ũsũngĩo wa ĩkũlyo yĩu, nĩmamũthatĩĩte Ngai kana makambĩĩa kũĩkĩĩa nde kwʼo. (Nth. 19:3) Kĩvathũkanyʼo namo, we nĩwĩsĩ kana ti Yeova ũtumaa tũthĩna, ĩndĩ tũthĩnaa nũndũ twĩ ene naĩ. O na ĩngĩ, nĩwĩmanyĩĩtye kana wũmĩĩsyo wa Yeova nũtumĩte andũ milioni mbingĩ memanyĩsya ĩũlũ wake na makamanya ũndũ ũkamina mathĩna vyũ. (2 Vet. 3:​9, 15) Kũmanya ũwʼo ũsu nĩkũũkiakiĩtye na kũkatuma ũmũthengeea mũnango.

9. Nĩ ĩndĩĩ mũno mũno twaĩle kwĩlilikanyʼa kĩla kĩtumĩte Yeova aeka mathĩna methĩwe kwʼo?

⁹ Nĩtwĩsĩ kana nĩtwaĩle kwĩthĩwa na wũmĩĩsyo o tweteele ĩvinda yĩla Yeova ũkamina mathĩna. Ĩndĩ yĩla ithyĩ ene kana andũ maitũ ma mũsyĩ twakwatwa nĩ mawĩmakĩo, twakuwa naĩ, kana twakwʼĩĩwa, no twĩkũlye nĩkĩ Yeova ũtaminĩte mathĩna na mĩtũkĩ. (Ava. 1:​2, 3) Mavindanĩ ta asu, nũseo tũsũanĩe kĩla kĩtumaa Yeova aeka andũ alũngalu mathĩne.a (Sav. 34:19) O na ĩngĩ, no tũsũanĩe ĩũlũ wa kĩeleelo kyake kya kwĩsa kũmina mathĩna vyũ.

10. Nĩ kyaũ kĩtetheesye Anne omĩanĩsye na kyeva kya kũkwʼĩĩwa nĩ inyia wake?

¹⁰ Kũmanya ũwʼo ĩũlũ wa kĩla kĩtumaa tũthĩna no kũtũtetheesye tũkomĩĩsya. Mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Anne wĩkalaa kĩthamanĩ kya Mayotte, kĩla kĩ ũkanganĩ wa India, aĩtye: “Naũmĩie mũno yĩla inyia wakwa wakwie myaka mĩvũthũ mĩvĩtu. Ĩndĩ mavinda kwa mavinda nĩnĩlilikanasya kana Yeova ti we ũtumaa tũthĩna. E na mea ma kũtũvetangĩa mathĩna onthe na kũthayũũkya endwa maitũ ala makwie. Kũvindĩĩsya ũwʼo ũsu wa vata kũtumaa nĩthĩwa na mũuo wa kĩlĩko.”

11. Kũmanya nĩkĩ Yeova ũekete mathĩna methĩwe kwʼo kũtonya kũtũtetheesya ata tũendeee kũtavanyʼa?

¹¹ Kũmanya nĩkĩ Ngai ũekete mathĩna methĩwe kwʼo no kũtũthangaasye tũkaendeea kũtavanyʼa. Ĩtina wa mũtũmwa Vetelo kũelesya kana Yeova aendeee kũmĩĩsya nũndũ endaa andũ melile na maitangĩĩwa, aandĩkie atĩĩ: “Sũanĩai mwaĩle kwĩthĩwa mwĩ andũ ma mũthemba mwaũ maũndũnĩ ala makonetye mwĩkalĩle mũtheu na meko ala monanasya mũndũ nũmũkĩaa Ngai.” (2 Vet. 3:11) Meko amwe “monanasya mũndũ nũmũkĩaa Ngai” nĩ wĩa witũ wa kũtavanyʼa. O ta Ĩthe witũ, nĩtwendete andũ. Twendaa meĩkala nthĩnĩ wa nthĩ nzaũ yusĩe ũlũngalu. Wũmĩĩsyo wa Yeova nũnengete andũ ala me kĩsionĩ kyaku mwanya wa kũmũthaitha. Mwa nĩ kĩanda kya mwanya ta kĩ kwĩthĩwa twĩ atethya ma wĩa vamwe na Ngai na kũtetheesya andũ aingĩ ũndũ vatonyeka memanyĩsye ĩũlũ wake mũthya ũtanavika!—1 Ako. 3:9.

TWĨKALĨTE “MĨTHENYANĨ YA MŨMINŨKĨLYO”

12. Kũmanya kana twĩkalĩte “mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo” kũtũtethetye ata?

¹² Mbivilia nĩeleetye nesa ũndũ andũ maĩ methĩwe mailye “mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo.” (2 Tim. 3:​1-5) Na andũ ala matũthyũlũlũkĩte nĩmatumĩte twĩyonea ũndũ wathani ũsu ũendeee kwĩanĩa. O ũndũ twoona mĩkalĩle ya andũ ĩendeee kũthũkĩĩa, nowʼo tũtethĩawa na nzika kana Ndeto ya Ngai nĩ ya kũĩkĩĩka.—2 Tim. 3:​13-15.

13. Kwosana na ngelekanyʼo ĩla Yesũ wanenganie nthĩnĩ wa Lũka 12:​15-21, nĩ makũlyo meva tũtonya kwĩkũlya?

¹³ Kũmanya kana twĩkalĩte mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo no kũtũtetheesye tũkavĩtasya mbee maũndũ ala ma vata vyũ thayũnĩ witũ. No twĩmanyĩsye nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata kwĩka ũu ngelekanyʼonĩ ĩla Yesũ wanenganie nthĩnĩ wa Lũka 12:​15-21. (Soma.) Nĩkĩ mũndũũme ũsu mũthwii weetiwe “mũndũ mũtumanu”? Ndaaĩtwa ũu aĩ nũndũ aĩ mũthwii, ĩndĩ nũndũ ndavĩtasya mbee maũndũ ala ma vata. Mũndũũme ũsu “aiĩte ũthwii kwondũ wake na [ndaĩ] mũthwii kwa Ngai.” Nĩkĩ waaĩle kũthĩnĩkĩa ũndũ ũsu na mĩtũkĩ? Ngai amwĩie atĩĩ: “Ũtukũ ũũ nĩmekwenda thayũ waku.” O ũndũ mũthya wa nthĩ ĩno nthũku ũthengeee, no twĩkũlye-ĩ: ‘Yo mĩvango yakwa yonanasya nĩ kyaũ noona kĩ kya vata? Nata ĩũlũ wa mĩvango ĩla ndetheeasya syana syakwa syĩyĩkĩĩe? Yo ndũmĩaa vinya wakwa, ĩvinda yakwa, na malĩ yakwa kwĩyũmbĩĩa ũthwii kana nĩyiĩaa ũthwii wakwa ĩtunĩ?’

14. O tondũ ngewa ya Miki yonanĩtye, nĩkĩ nĩ ũndũ mũseo tũvindĩĩsye ũĩkĩĩthyo ũla wĩ Maandĩkonĩ wonanĩtye kana twĩkalĩte mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo?

¹⁴ Kũsũanĩa maũndũ ala mekũĩkĩĩthya kana kwa wʼo twĩkalĩte mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo no kũalyũle vyũ woni witũ ĩũlũ wa thayũ. Na kĩu nokyo mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Miki weekie. Aĩtye: “Namina sekondalĩ nendaa mũno kũsomea maũndũ makonetye nyamũ nĩ kana nĩĩsa kũthũkũma wĩa ũsu. Ĩndĩ no nendaa kũtwʼĩka vainia wa kĩla ĩvinda na ndithamĩĩa kũla kwĩ na vata mũnene wa atavanyʼa. Anyanya aimu kĩ-veva nĩmandetheeisye noona kana ndwaĩ ũndũ ũtonyeka kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa nyamũ na ĩvindanĩ o yĩu ndianĩsya mĩvango yakwa ya kĩ-veva. Nĩmandilikanilye kana o mĩtũkĩ nthĩ ĩno nthũku nĩkũvĩta. Ĩndĩ nĩmasyokie mandilikanyʼa kana nthĩnĩ wa nthĩ nzaũ, ngeethĩwa na mwanya wa kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa mĩthemba mingĩ ya nyamũ tene na tene. Nũndũ wa ũu, nĩnatwie kũsomea kĩndũ kĩ kĩvathũkanyʼo kĩteũkua ĩvinda yĩasa ĩndĩ kĩũndetheesya nĩthĩwe na ũtũĩka mũna. Kĩu nĩkyandetheeisye nakwata wĩa wanengae mbesa na ĩvinda yĩanĩtye ya kwĩthĩwa vainia wa kĩla ĩvinda, na ĩtina, nĩnesie kũthamĩĩa Ecuador, kũla kwaĩ na vata mũnene wa atavanyʼa.” Yu Miki na mũũme methĩawa wĩanĩ wa kũthyũlũlũka nthĩ ĩsu.

15. Nĩkĩ tũtaĩle kwĩkĩsya ngoo ala monekaa mate kwendeewʼa nĩ ũvoo mũseo? Nengane ngelekanyʼo. (O na ĩngĩ, sisya visa.)

¹⁵ Tũyaĩle kũkwʼa ngoo yĩla twoona andũ mate kwendeewʼa nĩ ũvoo mũseo mbeenĩ. Twĩasya ũu nũndũ andũ no maalyũke. Kwasũanĩa ngelekanyʼo ya mwana-a-inyia wa Yesũ, Yakovo. Nĩwoonie Yesũ ayĩana, aitwʼĩka Masia, na aimanyĩsya nesa vyũ kwĩ mũndũ ũngĩ o na wĩva. Ĩndĩ kwa myaka mingĩ, Yakovo ndaatwʼĩka mũatĩĩi wa Yesũ. Esie kũtwʼĩka mũmanyĩwʼa wa Yesũ wĩ kĩthito ĩtina wa ũ Yesũ kũthayũũkwʼa!b (Yoa. 7:5; Kal. 2:9) Kwoou ndũkaavũthĩĩsye vata wa kũtavya ĩngĩ na ĩngĩ andũ ma mũsyĩ ala matambĩte kwonanyʼa kana nĩmekwendeewʼa nĩ ũvoo witũ kana andũ angĩ kĩsionĩ ala maleile kũtwĩthukĩĩsya. Lilikana kana twĩkalĩte mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo, na kwoou nĩtwaĩle kũtavanyʼa ũvoo mũseo na mĩtũkĩ. Na maũndũ ala ũmatavasya ũmũnthĩ no mese kũmatethya ũla thĩna mũnene wambĩĩa.c

TŨNGĨAA YEOVA MŨVEA NŨNDŨ WA ŨWʼO WA MŨSINGI

16. Ũtethekete ata nĩ ũwʼo wa mũsingi ũla wĩmanyĩĩtye? (O na ĩngĩ, sisya ĩsandũkũ “Tetheesya Ala Angĩ Ũtũmĩĩte Ũwʼo Ũla wĩ Mbivilianĩ.”)

¹⁶ Lĩu wa kĩ-veva ũla tũkwataa mavinda amwe wĩthĩawa ũseũvĩwʼe ala mataaĩwʼa momanyĩsyo ma mũsingi ala me Mbivilianĩ. Kwa ngelekanyʼo, maũvoo ma andũ onthe ala maumawʼa kĩkundinĩ kĩla kyumwa, ilungu na vitio imwe syĩ nthĩnĩ wa jw.org, na makaseti ma andũ onthe methĩawa maseũvĩtwʼe mũno mũno kwondũ wa andũ ala mate Ngũsĩ. Ĩndĩ o na vailye ũu, maũndũ asu nĩmatũtethasya. Matũmaa tũmwenda Yeova mũnango, makalũlũmĩĩlya mũĩkĩĩo witũ nthĩnĩ wa Ndeto yake, na makatũtetheesya tũkethĩwa na ũtũĩka mwingangĩ wa kũmanyĩsya angĩ ũwʼo wa mũsingi ũla wĩ Maandĩkonĩ.—Sav. 19:7.

17. Nĩ ĩndĩĩ ũtonya kũvindĩĩsya momanyĩsyo ma mũsingi ala me Mbivilianĩ?

¹⁷ Nũndũ twĩ Ngũsĩ sya Yeova, nĩtũtanaa mũno yĩla twakwata ũmanyi mweũ ĩũlũ wa ũwʼo mũna wĩ Maandĩkonĩ. Ĩndĩ nĩtũtũngaa mũvea mũnango nũndũ wa momanyĩsyo ma mũsingi ma Mbivilia ala matumie twenda ũwʼo. Kwoou ũndũ wĩsa kũtatĩka wambĩĩe kũkwatĩĩa woni waku vandũ va kũatĩĩa myolooto ĩla ĩnenganawe ũseũvyonĩ wa Yeova, nũseo wĩĩnyĩvya na ũililikana kana Mwene Vinya Wʼonthe na Mũmbi ũla mũĩ vyũ, nĩwe ũtongoeasya ũseũvyo wake. Yĩla ithyĩ kana mũndũ witũ wa mũsyĩ ũendeee kũmĩanĩsya na ũndũ mũna, no twĩthĩwe na wũmĩĩsyo na tũisũanĩa nĩkĩ Yeova ũekete mathĩna maendeee kwĩthĩwa kwʼo. Na yĩla tũũtwʼa twĩtũmĩa ĩvinda yitũ na vinya witũ ata, nũseo tũkalilikanaa kana twaĩle kũvĩtya mbee maũndũ ala ma vata vyũ thayũnĩ nũndũ twĩkale mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo. Kwoou ekai momanyĩsyo ma mũsingi ala Yeova ũtũmanyĩĩtye maendeee kũtũthangaasya, kũtwʼĩkĩa vinya, na kũtuma twĩthĩwa twĩ oĩ.