KĨLUNGU KYA KWĨMANYĨSYA KYA 33
WATHI 4 “Yeova Nĩwe Mũĩthi Wakwa”
Ĩkĩĩa Kana Yeova Nũkwendete
“Nĩnaũkusisye na ũseo wĩ wendo [kana, wendo ũtathelaa].”—YEL. 31:3, BK.
KĨLA KĨNEENEWE
Nĩkĩ twaĩle kũĩkĩĩa kana Yeova nũtwendete, na kĩla kĩtonya kũtũtetheesya twĩyĩĩkĩĩthye ũndũ ũsu.
1. Nĩkĩ weeyumisye ũmũthũkũmae Yeova? (O na ĩngĩ, sisya visa.)
NŨLILIKENE ĩvinda yĩla weeyumisye ũmũthũkũmae Yeova? Weekie ũtwi ũsu nũndũ nĩwamũmanyie na wamwenda. Nĩwamwathie kana ũkavĩtasya kwenda kwake mbee thayũnĩ waku na kana ũkaendeeaa kũmwenda na ngoo yaku yonthe, thayũ waku wʼonthe, kĩlĩko kyaku kyonthe, na vinya waku wʼonthe. (Mlko. 12:30) Kuma ĩvinda yĩu, nũendeee kũmwenda mũnango. O na vailye ũu, ũtonya kũsũngĩa ata mũndũ akaũkũlya, “Kwa wʼo, nũmwendete Yeova?” No ũmũsũngĩe ũte kwananga saa ũkamwĩa, “Nĩnĩmwendete mũno kwĩ mũndũ ũngĩ o na wĩva kana kĩndũ kĩngĩ o na kĩva!”
Nũlilikene ũndũ wamwendete Yeova mũno wĩana yĩla weeyumisye ũmũthũkũme na wavatiswa? (Sisya kalungu ka 1)
2-3. Nĩ ũndũ wĩva Yeova wendaa wĩyĩĩkĩĩthye vyũ, na twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩĩ? (Yelemia 31:3)
2 Ĩndĩ ũtonya kũsũngĩa ata mũndũ akaũkũlya, “Nũĩkĩĩe kana Yeova nũkwendete?” No wĩwʼe ve vinya kũmũsũngĩa ũyona kana ndwaĩle kwendwa nĩ Yeova? Mwĩĩtu-a-asa ũmwe ũteewʼaa endetwe aiana, aisye: “Nĩnĩsĩ nĩnĩmwendete Yeova. Ndi na nzika na ũndũ ũsu. Ĩndĩ kaingĩ nĩnĩthĩawa na nzika ethĩwa we nũmbendete.” Kwoou tũtonya kũmanya ata kana kwa wʼo Yeova nũtwendete?
3 Yeova endaa wĩyĩĩkĩĩthye vyũ kana nũkwendete. (Soma Yelemia 31:3.) Ũwʼo nĩ kana nĩwe waũkusisye kwake. Na yĩla weeyumisye ũmũthũkũme na wavatiswa, nĩwakwatie mũthĩnzĩo wa mwanya mũno, nawʼo nĩ wendo wake ũtathelaa. Ũu nĩ kwonanyʼa kana akwendete mũno vyũ na ndakaeka kũlũmanyʼa naku. Wendo ũsu ũtumaa athaithi make aĩkĩĩku methĩwa ‘make mwene,’ kana kwa ndeto ingĩ, methĩwa malĩ yake ya mwanya. (Mal. 3:17, BK) Na endaa wĩyĩĩkĩĩthye kana nũkwendete, o tondũ mũtũmwa Vaũlo weekie. Aisye ũũ ate na nzika: “Nĩnĩsĩ nesa kana o na kĩkwʼũ, kana thayũ, kana alaĩka, kana silikalĩ, kana maũndũ ala me kwʼo yu, kana ala makoka, kana mokũmũ, kana ũtũlu, kana ũliku, kana syĩndũ ila syoombiwe, vaiĩ kĩndũ kĩtonya kũtũvathana na wendo wa Ngai.” (Alo. 8:38, 39) Ĩsomonĩ yĩĩ, nĩtũkwona nĩkĩ twaĩle kwĩyĩĩkĩĩthya kana Yeova nũtwendete na kĩla kĩtonya kũtũtetheesya twĩke ũu.
NĨKĨ TWAĨLE KŨĨKĨĨA KANA YEOVA NŨTWENDETE
4. Tũtonya kũkĩlya vinya ata ũvũngũ ũmwe Satani ũtũmĩaa?
4 Twaĩkĩĩa kana Yeova nũtwendete, tũkeethĩawa tũtonya kũkĩlya vinya “maũĩ” amwe Satani ũtũmĩaa. (Avs. 6:11) Satani ekaa kyonthe kĩla ũtonya nĩ kana atume tũeka kũmũthũkũma Yeova. Na ũndũ ũmwe wĩkaa nĩ kũnyaĩĩkya ũvũngũ wa kana Yeova ndatwendete. Ndũkaaũlwe kana Satani atũmĩaa kĩla kamwanya wakwata nesa vyũ. Na kaingĩ atũvithũkĩaa yĩla tũitavĩwe ngoonĩ nũndũ wa maũndũ ala matũkwatie ĩvinda ĩvĩtu, mathĩna ala twĩ namo yu tũĩ, kana maũndũ ala tũtesĩ ĩũlũ wa ĩvinda yũkĩte. (Nth. 24:10) We ailye ta mũnyambũ ũkwenda kũvithũkĩa nyamũ ĩtatonya kwĩyũkitĩa. Kwoou yĩla tũkwʼĩte ngoo, no atume twĩyĩtũka. Ĩndĩ twaendeea kwĩthĩwa tũte na nzika kana Yeova nũtwendete, tũkeethĩawa tũtonya ‘kũsiĩĩa’ Satani na maũĩ make twĩ alũmu.—1 Vet. 5:8, 9; Yak. 4:7.
5. Nĩkĩ twaĩle kwĩwʼa twĩ ma vata na twendetwe nĩ Yeova?
5 Twaĩkĩĩa kana Yeova nũtwendete, tũkeethĩawa tũtonya kũmũthengeea mũnango. Nĩkĩ tũtonya kwasya ũu? Nũndũ Yeova atũmbie twĩ na vata wa kwendana na kwendwa. Na yĩla mũndũ watwenda, o naitũ nĩtũmwendaa. Kwoou o ũndũ tweewʼa twĩ ma vata na twendetwe nĩ Yeova, nowʼo o naitũ tũkamwendaa mũnango. (1 Yoa. 4:19) Na o ũndũ twaendeea kũmwenda, ũu nowʼo o nake ũkaendeeaa kũtwenda. Mbivilia ĩtũtavĩtye ũũ: “Thengeeai Ngai, nake akamũthengeea inywʼĩ.” (Yak. 4:8) Kwoou tũtonya kwĩyĩĩkĩĩthya ata kana Yeova nũtwendete?
KĨLA KĨTONYA KŨTŨTETHEESYA TŨĨKĨĨE KANA YEOVA NŨTWENDETE
6. Nĩ kana tũĩkĩĩe Yeova nũtwendete, twaĩle kwĩka ata?
6 Voya na kĩthingʼĩĩsyo na ũiweta maũndũ sanzũ. (Lũka 18:1; Alo. 12:12) Mũkũlye mavinda maingĩ ũndũ vatonyeka kĩla mũthenya aũtetheesye wĩyonae ũndũ we ũkwonaa. Nĩ wʼo kana mavinda amwe ngoo yaku no ĩkũsilĩle nginya ũkethĩa wĩĩwʼa wĩ ũndũ wĩ vinya kũĩkĩĩa kana Yeova nũkwendete. Ĩndĩ lilikanaa kana Yeova nĩ mũnene kwĩ ngoo yaku. (1 Yoa. 3:19, 20) Nũkwĩsĩ nesa kwĩ ũndũ wĩyĩsĩ na nĩwonaa maũndũ ala ũtatonya kũmona. (1 Sam. 16:7; 2 Mav. 6:30) Kwoou ndũkakĩe ‘kũmũtulũĩla ngooʼ yaku na ũimũkũlya aũtetheesye kũĩkĩĩa kana nũkwendete. (Sav. 62:8, BK) Ĩtina wa ũu, tataa wĩkae kwosana na mboya syaku kwa kwĩkaa maũndũ aa maatĩĩe.
7-8. Ĩvuku ya Savulĩ yĩtũĩkĩĩthĩtye ata kana Yeova nũtwendete?
7 Ĩkĩĩa kĩla Yeova ũwetete. Nĩwaveveeie aandĩki ma Mbivilia maelesya nesa ũndũ we ũilye. Nthĩnĩ wa savulĩ ĩmwe, Ndaviti nĩwaeleisye nesa ũndũ Yeova ũtũthĩnĩkĩaa. Aandĩkie atĩĩ: “Yeova e vakuvĩ na ala matũlĩkĩte ngoo, na nũtangĩĩaa ala mekwĩlila vevanĩ.” (Sav. 34:18, BK) Yĩla ũtũlĩkĩte ngoo, no wĩwʼe ta wĩ weka. Ĩndĩ Yeova akwathĩte kana yĩla vathi ũu, ethĩawa vakuvĩ naku nũndũ nĩwĩsĩ ĩvindanĩ yĩu nĩwʼo wĩthĩawa ũyenda aũtetheesye kwĩ ĩvinda yĩngĩ o na yĩva. Ndaviti aandĩkie ũũ savulĩnĩ ĩngĩ: “Ĩkĩa methoi makwa sũvanĩ waku.” (Sav. 56:8, BK) Yeova nĩwonaa yĩla ũũthĩna. Nũkũthĩnĩkĩaa mũno na ndendaa kwona ũithĩna. Na o tondũ ĩlovoto ya kĩwʼu yĩthĩawa yĩ ya vata mũno kwa mũndũ wĩ kyalonĩ esĩle weũnĩ, Yeova onaa methoi maku me ma vata mũno. Nayo Savuli 139:3 (BK) yaĩtye ũũ ĩũlũ wa Yeova: “Nĩwĩsĩ nzĩa syakwa syonthe.” Yeova nĩwĩthĩawa esĩ nzĩa syaku syonthe, ĩndĩ atũngaa kĩlĩko maũndũnĩ maseo ala wĩkaa. (Evl. 6:10) Nĩkĩ? Nũndũ nĩwonaa kĩthito o na kĩva kĩla wĩkĩaa nĩ kana ũmwendeesye kĩ kya vata.a
8 Yĩla Yeova watũmĩa mĩsoa ya kũkiakisya ta ĩsu yĩ Ndetonĩ yake, no ta wĩthĩawa aikwĩa atĩĩ: “Nĩenda ũmanye ũndũ ngwendete mũno wĩana na ũndũ ngũthĩnĩkĩaa.” Ĩndĩ o tondũ twoona, Satani endaa ũĩkĩĩe kana Yeova ndakwendete. Kwoou ethĩwa mavinda amwe nĩwĩthĩawa na nzika kana Yeova nũkwendete, nũseo ũkekũlya-ĩ, ‘Yo nĩĩkĩĩa ũũ; nĩ “ĩthe wa ũvũngũ” kana nĩ “Ngai wa wʼo”?ʼ—Yoa. 8:44; Sav. 31:5, BK.
9. Nĩ ũndũ wĩva Yeova ũĩkĩĩthĩtye ala mamwendete? (Kuma 20:5, 6)
9 Sũanĩa ũndũ Yeova wĩwʼaa ĩũlũ wa ala mamwendete. Kwa ngelekanyʼo, kwasũanĩa kĩla watavisye Mose na Aisilaeli. (Soma Kuma 20:5, 6.) Yeova athanĩte kana eendeea kwonyʼa ala mamwendete wendo ũtathelaa. Ndeto isu itũĩkĩĩthĩtye kana Ngai witũ mũĩkĩĩku ndesa kwendwa nĩ athaithi make na aiema kũmenda. (Nee. 1:5) Kwoou ethĩwa mavinda amwe nĩwĩwʼaa ũyenda kũĩkĩĩthwʼa kana Yeova nũkwendete, nũseo ũkambaa kwĩkũlya-ĩ, ‘Yo nyie nĩnĩmwendete Yeova?’ Na ĩndĩ ũisũanĩa ĩũlũ wa ũndũ ũũ: Ethĩwa nũmwendete na nũtataa kwĩka kyonthe kĩla ũtonya ũmwendeesye, no wĩthĩwe ũte na nzika kana nũkwendete mũno vyũ. (Nda. 9:4; 1 Ako. 8:3) Na ũu no ta kwasya, ethĩwa ndwĩ na nzika kana nũmwendete Yeova, nĩkĩ wĩ na nzika kana we nũkwendete? Mwa ndũkaaĩse kũlwa kana nũkwendete na ndesa kũũtia.
10-11. Yeova endaa wĩthĩwe na woni wĩva ĩũlũ wa nthembo ya wovosyo? (Akalatia 2:20)
10 Vindĩĩsya nthembo ya wovosyo. Mũthĩnzĩo ũla wa vata vyũ Yeova wanengie andũ nĩ nthembo ya wovosyo ya Yesũ Klĩsto. (Yoa. 3:16) Ĩndĩ we atũmie Mwana wake akwʼe kwondũ waku we mwene? Ĩĩ! Kwasũanĩa ngewa ya mũtũmwa Vaũlo. Atanamba kũtwʼĩka Mũklĩsto, nĩweekĩte naĩ ngito na aĩ no nginya ekĩe kĩthito akĩlye vinya mawonzu ala waĩ namo. (Alo. 7:24, 25; 1 Tim. 1:12-14) O na vailye ũu, onaa nthembo ya wovosyo ta mũthĩnzĩo Yeova wamũnengete we mwene. (Soma Akalatia 2:20.) Lilikana kana Yeova nĩwe waveveeie Vaũlo aandĩke ndeto isu. Na maũndũ onthe ala maandĩkĩtwe Mbivilianĩ maandĩkiwe kwondũ wa kũtũmanyĩsya. (Alo. 15:4) Ndeto sya Vaũlo syonanĩtye ũndũ Yeova weendaa we wonae nthembo ya wovosyo. Endaa ũmyonae ta mũthĩnzĩo ũkũnengete we mwene. Wamyonaa kwa nzĩa ĩsu, kĩu kĩkaũtetheeasya ũĩkĩĩe vyũ kana nũkwendete.
11 Nĩtũmũtũngĩaa Yeova mũvea nũndũ nĩwatũmie Yesũ kũũ ĩũlũ wa nthĩ nĩ kana akwʼe kwondũ witũ. Ĩndĩ ũndũ ũngĩ watumie Yesũ oka kũũ ĩũlũ wa nthĩ nĩ kũtavya andũ ũwʼo ĩũlũ wa Ngai. (Yoa. 18:37) Na ũwʼo ũsu ũkonetye ũndũ Yeova wĩwʼaa ĩũlũ wa syana syake.
ŨNDŨ YESŨ ŨTŨTETHEEASYA TŨĨKĨĨE KANA YEOVA NŨTWENDETE
12. Nĩkĩ tũtonya kũĩkĩĩa kĩla Yesũ wawetie ĩũlũ wa Yeova?
12 Yĩla Yesũ waĩ vaa ĩũlũ wa nthĩ, nĩwatanĩaa kũtavya andũ ũndũ Yeova ũilye. (Lũka 10:22) Na no tũĩkĩĩe kĩla Yesũ wawetie ĩũlũ wa Yeova. Twĩasya ũu nũndũ ekalĩle na Ĩthe wake ĩtunĩ ĩvinda yĩasya mũno atambĩte kũka ĩũlũ wa nthĩ. (Ako. 1:15) Kwoou nĩweeyoneie we mwene ũndũ Yeova wendete ana na eĩtu make aĩkĩĩku. Yesũ atũtetheeasya ata tũĩkĩĩe kana Yeova nũtwendete?
13. Yesũ endaa tũmwonae Yeova ata?
13 Yesũ endaa tũmwonae Yeova o ũndũ we ũmwonaa. Mavukunĩ ma Ũvoo Mũseo, Yesũ aineenea Yeova amwĩtĩte “Ĩthe” kana “Asa” mavinda mbee wa 160. Na yĩla waneenaa na aatĩĩi make ĩũlũ wa Yeova, atũmĩie ndeto ta “Ĩthe wenyu” kana “Ĩthe wenyu wa ĩtunĩ.” (Mt. 5:16; 6:26) Yesũ atanamba kũka vaa ĩũlũ wa nthĩ, Yeova eetawa nĩ athũkũmi make aĩkĩĩku masyĩtwa ta ‘Mwene Vinya Wʼonthe,’ ‘Ũla wĩ Ĩũlũ wa Onthe,’ ‘Mũmbi Mũnene,’ na masyĩtwa angĩ ta asu ma ũnene. Ĩndĩ kaingĩ, Yesũ amwĩtaa Yeova ‘Ĩthe’ witũ. Ndeto “Ĩthe witũ” ĩtũtetheeasya kũmanya kana Yeova endaa athũkũmi make mamwonae ta mũsyai ũmendete o tondũ kana kewʼaa ke keanĩe ke na ĩthe wako. Vate nzika, Yesũ endaa tũmwonae Yeova o ũndũ we ũmwonaa, na ũu nĩ kwasya, tũmwonae ta Ĩthe witũ ũtwendete na ũtwonaa twĩ ma vata mũno. Ekai twone ngelekanyʼo ilĩ ikwonanyʼa ũndũ Yesũ watũmĩie ĩsyĩtwa “Ĩthe” kana “Asa.”
14. Yesũ oonanisye ata kana kĩla ũmwe witũ nĩ wa vata mũno methonĩ ma Ĩthe witũ wa ĩtunĩ? (Mathayo 10:29-31) (O na ĩngĩ, sisya visa.)
14 Ngelekanyʼo ya mbee nĩ ndeto ila Yesũ wawetie ĩvukunĩ ya Mathayo 10:29-31. (Soma.) Tũsũni tũla tũwetetwe ĩvukunĩ yĩu nĩ tũsũni tũnini mũno tũla tũtatonya kũmwenda kana kũmũthaitha Yeova. Ĩndĩ Ĩthe witũ nĩwonaa twĩ twa vata mũno nginya yĩla kamwe kavalũka nthĩ, nũmanyaa. Ethĩwa tũsũni tũu nĩ twa vata mũno wĩana ũu kwake, ti mbee mũno athaithi make aĩkĩĩku ala mamũthũkũmaa nũndũ nĩmamwendete? Yesũ asyokie asya kana Ĩthe witũ nĩwĩsĩ ũtalo wa nzwʼĩĩ syonthe sya mĩtwe yitũ. Ethĩwa Yeova nĩwĩthĩawa esĩ o na tũmaũndũ tũla tũnini vyũ ĩũlũ witũ, no twĩkale tũte na nzika kana nũtũthĩnĩkĩaa mũno. Kwa wʼo, Yesũ endaa tũĩkĩĩe kana kĩla ũmwe witũ nĩ wa vata mũno methonĩ ma Ĩthe witũ wa ĩtunĩ.
Yeova onaa kasũni kanini ke ka vata mũno nginya nũmanyaa yĩla kavalũka nthĩ. Ethĩwa kasũni ta kau nĩ ka vata mũno wĩana ũu kwake, ti mbee mũno mũthaithi wake mũĩkĩĩku ũla ũmwendete? (Sisya kalungu ka 14)
15. Ndeto sya Yesũ ila syĩ nthĩnĩ wa Yoana 6:44 syĩũmanyĩsya kyaũ ĩũlũ wa Asa waku wa ĩtunĩ?
15 Kwoona ũndũ Yesũ watũmĩie ĩsyĩtwa “Asa” ngelekanyʼonĩ ĩno ya kelĩ. (Soma Yoana 6:44.) Asa waku wa ĩtunĩ nĩwaũkusisye we mwene ũwʼonĩ na aũtetheesya wamũmanya na wamwenda. Eekie ũu nĩkĩ? Nũndũ nĩwoonie wĩ na ngoo nzeo. (Meko 13:48) Yĩla Yesũ wawetie ndeto ila syĩ Yoana 6:44, no ethĩwe aneeneaa ndeto ila Yeova wawetie ĩvukunĩ ya Yelemia 31:3. Ĩandĩkonĩ yĩu, Yeova eeie andũ make atĩĩ: ‘Nĩnamũkusisye na ũseo wĩ wendo’ kana, wendo ũtathelaa. (Yel. 31:3, BK; sianĩsya na Osea 11:4.) Kwasũanĩa kĩla ndeto isu syonanasya. Ĩthe witũ wa ĩtunĩ ũla ũtwendete mũno nũendeeaa kwona maũndũ ala maseo nthĩnĩ witũ ala ithyĩ ene tũtonya kwĩthĩwa tũtamonaa.
16. (a) Yesũ atũmanyĩisye kyaũ, na nĩkĩ twaĩle kũmũĩkĩĩa? (b) Ũtonya kwĩyĩĩkĩĩthya ata kana Yeova nĩwe Ĩthe ũla mũseo vyũ? (Sisya ĩsandũkũ “Yeova Nĩwe Ĩthe Ũla Mũseo Vyũ.”)
16 Kwĩthĩwa Yesũ amwĩtaa Yeova Ĩthe witũ kana Asa witũ no ta watwĩaa atĩĩ: “Yeova ti Ĩthe wakwa tũ, ĩndĩ o nenyu nĩ Ĩthe wenyu. Na nĩenda kũmũĩkĩĩthya kana nũmwendete na nũmũthĩnĩkĩaa mũno mwĩ mũndũ ũmwe ũmwe.” Kwoou ethĩwa mavinda amwe nĩwĩthĩawa na nzika kana Yeova nũkwendete, nũseo ũkekũlasya-ĩ, ‘Yo ndyaĩlĩte kũĩkĩĩa ndeto sya Mwana ũla wĩsĩ Ĩthe witũ nesa vyũ na mavinda onthe ũneenaa ũwʼo?’—1 Vet. 2:22.
ENDEEA KWĨYĨĨKĨĨTHYA KANA YEOVA NŨKWENDETE
17. Nĩkĩ twaĩle kũendeea kwĩyĩĩkĩĩthya kana Yeova nũtwendete?
17 Nĩtwaĩle kũendeea kwĩyĩĩkĩĩthya kana Yeova nũtwendete. O tondũ tũwetie mwambĩĩonĩ, mũmaitha witũ, Satani, nĩ mũseleke na eendeea kũtũmĩa maũĩ nĩ kana atume tũeka kũmũthũkũma Yeova. Na nũndũ endaa kwonzya mũĩkĩĩo witũ, eendeea kũtuma twĩthĩwa na nzika kana Ngai nũtwendete. Ĩndĩ tũyaĩle kũmũeka asinde!—Yovu 27:5.
18. Ũtonya kwĩka ata wĩyĩĩkĩĩthye kana Yeova nũkwendete?
18 Nĩ kana ũendeee kwĩyĩĩkĩĩthya kana Yeova nũkwendete, endeea kũmũvoya aũtetheesye wĩyonae ũndũ we ũkwonaa. Vindĩĩsya mĩsoa yĩ Mbivilianĩ ĩla ĩeleetye ũndũ Yeova wendete mũno wĩana ala mamwendete na ũndũ ũmathĩnĩkĩaa. Mavinda onthe lilikanaa kana yĩla twamwenda Yeova, o nake ndaemaa kũtwenda. Eka ũu, onaa nthembo ya wovosyo ta mũthĩnzĩo wakũnengie we mwene. Na ĩkĩĩaa kĩla Yesũ wawetie kana Yeova nĩ Ĩthe waku wa ĩtunĩ. Weeka ũu, yĩla mũndũ waũkũlya: “Nũĩkĩĩe kana Yeova nũkwendete?” ũkasũngĩaa ũũ ũte na nzika: “Ĩĩ, nũmbendete! Na nĩkaa kyonthe kĩla ndonya kĩla mũthenya nĩmwonyʼe kana nĩnĩmwendete!”
WATHI 154 Wendo wa Wʼo