Ĩkala Wĩyũmbanĩsye Mũthenya wa Yeova

1. No nginya twĩke ata ethĩwa nĩtũkwenda twĩvonoka mũthenya wa Yeova?

YĨLA Mbivilia yaweta “mũthenya wa Yeova,” yĩthĩawa ĩineenea ĩvinda yĩla Yeova watwʼa kwosa ĩtambya anange amaitha make na aivonokya andũ make. Ĩvindanĩ ya tene, ve mbaĩ syasilĩilwe nĩ Yeova. (Isa. 13:1, 6; Esek. 13:5; Nzev. 1:8) Ĩvindanĩ yĩĩ yitũ, “mũthenya wa Yeova” ũkambĩĩa yĩla Mbaviloni Ĩla Nene ĩkavithũkĩwa, na ũithelela kaũnĩ wa Alimaketoni. No nginya twĩyũmbanĩsye “mũthenya” ũsu yu tũĩ ethĩwa nĩtũkwenda twĩvonoka. O na Yesũ aisye no nginya ‘twĩkale twĩyũmbanĩsye’ ũla “thĩna mũnene,” kwonanyʼa kana nĩ ũndũ twaĩlĩte kũendeea kwĩka.—Mt. 24:21; Luka 12:40.

2. Nĩkĩ tũtonya kũtetheka nĩ ĩvuku ya 1 Athesalonika?

² Valũanĩ wa mbee ũla mũtũmwa Vaulo waveveewe kũandĩkĩa Athesalonika, nĩwatũmĩie ngelekanyʼo iana ũna nĩ kana amatetheesye mekale meyũmbanĩsye mũthenya mũnene wa ũsilĩlo wa Yeova. Nĩweesĩ kana mũthenya ũsu ndwesaa kũka ĩvindanĩ yĩu. (2 Ath. 2:1-3) Ĩndĩ o na vailye ũu, nĩwamathangaaisye mawĩyũmbanĩsye ta wũkĩte ũnĩ, na ũtao ũsu o naitũ no ũtũtethye. Kwoou ekai tũneenee kĩla wawetie ĩũlũ wa maũndũ aa: (1) ũndũ mũthenya wa Yeova ũkavika, (2) ala matakavonoka, na (3) ũndũ tũtonya kwĩyũmbanyʼa nĩ kana twĩvonoka.

MŨTHENYA WA YEOVA ŨKAVIKA ATA?

3. Nĩ kwa nzĩa yĩva mũthenya wa Yeova ũkoka ta kĩngʼei ũtukũ? (O na ĩngĩ, sisya visa.)

³ Ũkavika “ta kĩngʼei ũtukũ.” (1 Ath. 5:2) Ĩsu nĩyo ngelekanyʼo ya mbee ĩtũmĩĩtwe kũelesya ũndũ mũthenya wa Yeova ũkavika. Kaingĩ ingʼei ivithũkĩaa andũ ũtukũ nĩ kana imakwatye matataĩĩe, na syĩkaa maũndũ na mĩtũkĩ. O ta ũu, mũthenya wa Yeova ũkavika andũ matataĩĩe, na aingĩ makatelema. O na no kwĩthĩwa Aklĩsto ma wʼo makatelema moona ũndũ maũndũ makekĩka na mĩtũkĩ. Ĩndĩ kĩvathũkanyʼo na ala athũku, ithyĩ tũikanangwa.

4. Nĩ kwa nzĩa yĩva mũthenya wa Yeova ũkethĩwa ũilye ta woo wa kwaũnya?

⁴ Ũkavika “o ũndũ woo wa kwaũnya ũmũkĩaa mũndũ mũka mũito.” (1 Ath. 5:3) Mũndũ mũka mũito ndesa kũweta nesa saa ila ũkwĩsa kwambĩĩa kwaũnya. Ĩndĩ ndethĩawa na nzika kana woo ũsu nũkwĩsa kũmũkwata. Kwaũnya kwambĩĩaa atataĩĩe, kwĩthĩawa kwĩ woo, na kũyĩsa kũũngamwʼa. O ta ũu, tũyĩsĩ matukũ na saa ila mũthenya wa Yeova ũkambĩĩa. Ĩndĩ o na vailye ũu, tũi na nzika kana nĩwũkĩte, na kana ũsilĩlo ũla Ngai ũtwʼĩĩe ala athũku ũkavika matataĩĩe na vai ũmwe ũkavonoka.

5. Nĩ kwa nzĩa yĩva ũla thĩna mũnene ũilye ta kyeni kwa kũikya?

⁵ Ũkavika ta kyeni kya kũikya. O nayo ngelekanyʼo ya katatũ ĩla Vaulo watũmĩie ĩwetete ingʼei ikũya ũtukũ. Ĩndĩ veonekana atũmĩie ngelekanyʼo ĩno kũelekanyʼa mũthenya wa Yeova na kyeni kya kũikya. (1 Ath. 5:4) Ingʼei iyũya ũtukũ no syũmbanyʼe syĩndũ nginya ikolwa kana saa niendete. Na nũndũ wa ũu, no ikitanĩwʼe nĩ kyeni kya kũikya itataĩĩe na iikwatwʼa. O ta ũu, ũla thĩna mũnene ũkavuanyʼa ala mailye ta ingʼei, kana kwa ndeto ingĩ, ala mekalaa kĩvindunĩ kwa kwĩka maũndũ ala mamũthatasya Ngai. Kĩvathũkanyʼo namo, no twĩkale twĩyũmbanĩtye kwa kwĩvathana na mwĩkalĩle ũla ũmũthatasya Yeova, na kwa kwĩka “kĩla mũthemba wa ũseo na ũlũngalu na ũwʼo.” (Aev. 5:8-12) Vaulo aielesya ala matakavonoka nĩwasyokie atũmĩa ngelekanyʼo ingĩ ilĩ ikwĩwʼa kũvwʼanana.

NAAŨ MATAKAVONOKA MŨTHENYA WA YEOVA?

6. Aingĩ makomete kwa nzĩa yĩva? (1 Athesalonika 5:6, 7)

⁶ “Ala makomaa.” (Soma 1 Athesalonika 5:6, 7.) Vaulo aelekanilye ala matakavonoka mũthenya wa Yeova na andũ me too. Mũndũ ũkomete ndamanyaa kĩla kĩendeee na ndamanyaa kana saa niendete. Kwoou vakaumĩla ũndũ mũnene ndamanya na ndesa kwosa ĩtambya. Aingĩ ũmũnthĩ makomete too wa kĩ-veva. (Alo. 11:8) Maiĩkĩĩaa maũndũ ala mekwonanyʼa kana tũtwĩe “mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo,” na kana ũla thĩna mũnene ũkilyĩ kwambĩĩa. Yĩla maũndũ manene meekĩka ĩũlũ wa nthĩ, amwe no maamũke na mayambĩĩa kwendeewʼa o vanini nĩ ũvoo wa Ũsumbĩ. Ĩndĩ aingĩ masyokaa too vandũ va kwĩkala me metho. O na amwe maĩkĩĩaa kana mũthenya wa ũsilĩlo ũkooka, monaa wĩ vaasa vyũ. (2 Vet. 3:3, 4) Ĩndĩ ithyĩ tũĩkĩĩaa kana kĩla mũthenya wavĩta, nĩtwaĩle kwosa kwa ũito mũnango ũtao ũla tũnengetwe wa kwĩkala twĩ metho.

7. Nĩkĩ ala makanangwa nĩ Ngai maelekanĩtwʼe na andũ amile?

⁷ “Ala manyusaa makamilwa.” Mũtũmwa Vaulo aelekanilye ala makanangwa nĩ Ngai na andũ amile. Mũndũ mũmile ndosaa ĩtambya na mĩtũkĩ, na ndekaa motwi maseo. O ta ũu, ala athũku mayosaa ĩtambya yĩla manengwa ũkanyʼo wa Ngai. Manyuvaa kwĩka maũndũ ala makatuma manangwa. Ĩndĩ Aklĩsto meĩtwe nĩmasũvĩe ilĩko syoo, na ũu nĩ kwasya, nĩmasũanĩe nesa. (1 Ath. 5:6) Mũsomi ũmwe wa Mbivilia aeleetye ũndũ ũsu akasya kana “nĩ kwĩthĩwa na kĩlĩko kĩuĩtye na kĩũsũanĩa nesa, kĩla kĩtonya kũthima na kũosya maũndũ nesa na kĩu kĩituma twĩka ũtwi mũseo.” Nĩkĩ twaĩlĩte kwĩthĩwa na kĩlĩko kĩuĩtye na kĩũsũanĩa nesa? Nũndũ kĩu nĩkyo kĩtonya kũtũsũvĩa tũikese kwĩlikya maũndũnĩ ma siasa kana ngusanĩsyonĩ sya nthĩ. O ũndũ mũthenya wa Yeova ũthengeee, nowʼo tũkethĩawa twaĩlĩte kwĩkĩa kĩthito kingangĩ tũikakwate mbau ngalĩko o na ĩmwe. Ĩndĩ tũyaĩlĩte kũthĩnĩka mũno tũyona ta tũtevota kwĩka kĩla kyaĩle. Veva wa Ngai no ũtũtetheesye tũkethĩwa na kĩlĩko kĩuĩtye na kĩũsũanĩa nesa, na kĩu kĩituma twĩka motwi maseo.—Luka 12:11, 12.

TŨTONYA KWĨYŨMBANĨSYA ATA MŨTHENYA WA YEOVA?

8. Nĩ ngelekanyʼo syĩva syĩ 1 Athesalonika 5:8 syonanĩtye nguma ila itonya kũtuma twĩkala twĩ metho na tũsũvĩĩte ilĩko sitũ? (O na ĩngĩ, sisya visa.)

⁸ ‘Ĩkĩa ngao ya kĩthũi na ngovia ya kyũma.’ Vaulo atũelekanĩtye na asikalĩ me metho na meyovete mĩio ya kaũ. (Soma 1 Athesalonika 5:8.) Mũsikalĩ wĩ kaũnĩ aĩle kwĩkala eyũmbanĩtye kũkita ĩvinda yonthe. No ta ũu o naitũ. Twĩkalaa twĩyũmbanĩsye mũthenya wa Yeova kwa kwĩkĩa ngao ya kĩthũi ya mũĩkĩĩo na wendo, o vamwe na ngovia ya kyũma ya wĩkwatyo. Nguma isu no itũtethye mũno.

9. Mũĩkĩĩo ũtũsũvĩaa ata?

⁹ Ngao ya kĩthũi nĩyasũvĩaa ngoo ya mũsikalĩ. O ta ũu, mũĩkĩĩo na wendo nisũvĩaa ngoo yitũ ya ngelekanyʼo. Nguma isu itumaa tũendeea kũmũthũkũma Ngai na kũmũatĩĩa Yesũ. Mũĩkĩĩo ũtumaa tũtethĩwa na nzika kana Yeova akatũtuva twamũmantha na ngoo yonthe. (Aevl. 11:6) Nĩwʼo ũtumaa tũlũmanyʼa na Mũtongoi witũ, Yesũ, o na yĩla twakwatwa nĩ mathĩna. No twĩthĩwe na mũĩkĩĩo mũlũmu ũtonya kũsinda mathĩna twavindĩĩsya ngelekanyʼo sya ana-a-asa na eĩtu-a-asa ala malũmanilye na wĩanĩu woo o na mathĩnwʼa kana makwatwa nĩ mathĩna ma mbesa. O na ĩngĩ, kũatĩĩa ngelekanyʼo sya ala maolile maũndũ moo nĩ kana mavĩtye Ũsumbĩ mbee no kũtũsũvĩe tũikakwatwʼe nĩ kĩtei kya kũsembanyʼa na malĩ.b

10. Kũmwenda Ngai na atũi kũtũtetheeasya ata tũendeee kũmĩĩsya ũtavanyʼanĩ?

¹⁰ O na ĩngĩ, nguma ya wendo nĩtũtetheeasya kwĩkala twĩ metho na kũsũvĩa ilĩko sitũ. (Mt. 22:37-39) Kũmwenda Ngai nĩkũtumaa tũendeea kũtavanyʼa o na ethĩwa kĩu nĩkĩũtũetee mathĩna. (2 Tim. 1:7, 8) Na nũndũ nĩtwendete o na ala tũte ma mũĩkĩĩo ũmwe, tũiekaa kũtavanyʼa na kũvikĩsya ala me kĩsionĩ ũvoo, o na ethĩwa twĩtũmĩa simũ kana valũa. Tũendeeaa kwĩkwatya kana atũi maitũ makaalyũka na mayambĩĩa kwĩka kĩla kyaĩle.—Esek. 18:27, 28.

11. Kwenda athaithi ala angĩ kũtũtethasya ata? (1 Athesalonika 5:11)

¹¹ Atũi angĩ ala twaĩlĩte kwenda nĩ athaithi ala angĩ. Twonanasya nĩtũmendete kwa “kũthangaanyʼa na kwakana.” (Soma 1 Athesalonika 5:11.) Tũthangaanasya o ũndũ asikalĩ mathangaanasya me kaũnĩ. Nĩ wʼo kana yĩla kaũ ũlũlĩte mũsikalĩ no ethĩe aũmĩisye ũla ũngĩ, ĩndĩ ndesa kwĩka ũu na ngũlũ. O ta ũu, tũyaĩlĩte kwĩsa kũũmĩsya ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ na ngũlũ kana kũĩvanĩsya ũthũku kwa ũthũku. (1 Ath. 5:13, 15) O na ĩngĩ, twonanasya nĩtwendete ala angĩ kwa kũnenga ndaĩa ana-a-asa ala matongoetye kĩkundinĩ. (1 Ath. 5:12) Yĩla Vaulo waandĩkĩaa Athesalonika valũa ũũ, kĩkundi kyoo o na kĩyaminĩte mwaka kuma kyambĩĩwʼa. Na kwoou ana-a-asa ala manyuvĩtwe matongoesye nĩmatonya kwĩthĩwa mataĩ na ũmanyi mwingĩ na makethĩwa mavĩtasya. Ĩndĩ o na vailye ũu, nĩmaaĩlĩte kũnengwa ndaĩa. O ũndũ ũla thĩna mũnene ũthengeee, nowʼo tũkethĩawa twaĩlĩte kwĩkwatya atumĩa ma kĩkundi kitũ matũnenge myolooto o na kwĩ ũndũ twĩkaa yu tũĩ. No kwĩthĩwa ĩvinda yũkĩte tũtakethĩwa tũtonya kũkwata myolooto kuma ovisinĩ ũla mũnene kana ovisinĩ wa ũvonge; kwoou nĩ ũndũ wa vata twĩmanyĩsye kwenda atumĩa maitũ na kũmanenga ndaĩa yu tũĩ. Nũndũ wa ũu, o na kwathi ata, ekai tũendeee kũsũvĩa ilĩko sitũ. Vandũ va kũtinda tũsũanĩĩte mawonzu moo, nĩtwĩkalae tũlilikene kana Yeova atũmĩaa Klĩsto kũtongoesya aũme asu aĩkĩĩku.

12. Wĩkwatyo witũ ũsũvĩaa ata mosũanĩo maitũ?

¹² O tondũ ngovia ya kyũma yasũvĩaa mũsikalĩ, wĩkwatyo witũ wa ũtangĩĩo nũsũvĩaa mosũanĩo maitũ. Tweethĩwa na wĩkwatyo mũlũmu, tũkamanyaa kana maũndũ ala nthĩ ĩno ĩtonya kũtũnenga nĩ vathei. (Avi. 3:8) Na kĩu nĩkĩtumaa ilĩko sitũ syĩkala iuĩtye na iisũanĩa nesa. Ũsu nĩ ũwʼo Wallace na mũka, Laurinda, ala methĩawa Mbetheli yĩ nthĩ yĩ Africa, meyoneete. Navu ĩtina, Laurinda nĩwakwʼĩĩwe nĩ inyia, nake Wallace akwʼĩĩwa nĩ ĩthe, na maũndũ asu meekĩkie ĩvindanĩ ya syumwa itatũ. Ĩndĩ nũndũ wa COVID-19, mayaĩ matonya kwĩnũka makethĩwe vamwe na andũ moo na mũsyĩ. Wallace aandĩkie: “Wĩkwatyo wa ũthayũũkyo ũtumaa nĩmasũanĩa ũndũ makethĩwa mailye mĩthenyanĩ ya mbee yĩla Ngai ũkatwʼĩkĩthya maũndũ meũ, ĩndĩ ti ũndũ mailye mĩthenyanĩ ya mũthya me nthĩ ĩno. Wĩkwatyo ũsu nũtumaa nĩusya yĩla naambĩĩa kwĩmakĩa kana kwĩwʼa ndimakosa.”

13. Tũtonya kwĩka ata tũkwate veva mũtheu?

¹³ “Mũikavosye mwaki wa veva.” (1 Ath. 5:19) Vaulo aelekanilye veva mũtheu na mwaki wakanĩte nthĩnĩ witũ. Yĩla twĩ na veva wa Ngai, twĩthĩawa na kĩthito kingĩ na ũthangaau wa kwĩka kĩla kyaĩle, na nĩtwĩthĩawa na wendi wa kũmũthũkũma. (Alo. 12:11) Tũtonya kwĩka ata tũkwate veva mũtheu? No tũmũvoye Ngai atũnenge veva ũsu, tũkemanyĩsya Ndeto yake mbeveee, na tũkalũmanyʼa na ũseũvyo ũũ ũũtongoesye na veva wake mũtheu. Kwĩka ũu kũkatũtetheeasya twĩthĩwe na “ũsyao wa veva.”—Aka. 5:22, 23.

14. No nginya twĩvathane na kyaũ ethĩwa nĩtũkwenda kũendeea kũkwata veva wa Ngai? (O na ĩngĩ, sisya visa.)

¹⁴ Ngai amina kũtũnenga veva wake mũtheu, no nginya twĩsũvĩe tũikese ‘kũvosya mwaki wa veva.’ Ngai anengae veva wake o ala methĩawa na mosũanĩo matheu na mwĩkalĩle mũtheu. Ndesa kũendeea kũtũnenga veva wake ethĩwa tũkaiaa mosũanĩo mavuku ilĩkonĩ sitũ na tũyĩka kwosana namo. (1 Ath. 4:7, 8) O na ĩngĩ, nĩ kana tũendeee kũkwata veva ũsu, no nginya twĩsũvĩe ‘tũikavũthĩĩsye wathani.’ (1 Ath. 5:20) “Wathani” ũla ũwetetwe vau nĩ ũvoo wʼonthe ũla waveveeiwe nĩ Ngai, ta kwa ngelekanyʼo, ũvoo ũla ũkonetye mũthenya wa Yeova na kĩla kyonanawʼa nĩ maũndũ ala maendeee ĩvindanĩ yĩĩ. Tũivũthĩĩasya mũthenya ũsu tũisũanĩa atĩ kaũ wa Alimaketoni ndũkokitwa twĩ thayũ. Vandũ va ũu, twĩkaa kũũkalaata, kana twĩkalaa tũũlilikene. Twĩkaa ũu kwa kwĩthĩwa na mwĩkalĩle mũtheu, na kwa kwĩkĩa kĩthito kĩla mũthenya twĩthĩwe na “meko ala monanasya mũndũ nũmũkĩaa Ngai.”—2 Vet. 3:11, 12.

“OSYAI MAŨNDU ONTHE”

15. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũsũvĩa tũikawʼe nĩ ũvũngũ wa ndaimoni? (1 Athesalonika 5:21)

¹⁵ O mĩtũkĩ, amaitha ma Ngai makilyĩ manaumya ĩtangaso ta yĩĩ: “Kwĩ mũuo na kũi mũisyo!” (1 Ath. 5:3) Ndaimoni ikatuma andũ manyaĩĩkya ũvũngũ ũsu, na aingĩ makakengeka. (Ũvu. 16:13, 14) Nata naitũ? Tũikakengeka ethĩwa nĩtwĩkĩaa kĩthito ‘tũosye maũndũ onthe.ʼ (Soma 1 Athesalonika 5:21.) Ndeto ya Kĩkiliki ĩla ĩalyũlĩtwe “osyai” yatũmĩawa kũelesya nzĩa ĩla andũ matũmĩaa kũthima ethĩwa syũma sya lato mũnene ta thaavu na vetha nĩ sya wʼo. Kwoou nĩtwaĩle kũthimaa kyonthe kĩla tũkwĩwʼa kana kũsoma nĩ kana tũmanye ethĩwa nĩ kya wʼo. Ũsu nĩ ũndũ wa vata Athesalonika maaĩlĩte kwĩka, na o ũndũ ũla thĩna mũnene ũthengeee, nowʼo o naitũ twaĩle kwĩka ũu mbeange. Vandũ va kũĩkĩĩaa oou kĩtumbo kyonthe kĩla twatavwʼa, nĩtwaĩle kũtũmĩa kĩlĩko tũsianĩsye kĩla tũũsoma kana kĩla tũkwĩwʼa na maũndũ ala me Mbivilianĩ na kĩla tũtavĩtwʼe nĩ ũseũvyo wa Yeova. Tweeka ũu, tũikesa kwawʼa nĩ ũseleke kana ũvũngũ wa ndaimoni.—Nth. 14:15; 1 Tim. 4:1.

16. Nĩ ũndũ wĩva tũte na nzika nawʼo, na kĩu kĩtũthangaasya twĩke ata?

¹⁶ Athũkũmi ma Ngai me kĩkundi makavonoka ũla thĩna mũnene. Ĩndĩ tũyĩsĩ maũndũ ma kĩla ũmwe meĩthĩwa mailye ata ũnĩ. (Yak. 4:14) O na vailye ũu, twĩthĩwe tũkavonoka ũla thĩna mũnene kana tũkakwʼa thĩna ũsu ũtavikĩte, tũkakwata ĩtuvi ya kwĩkala thayũ tene na tene twaendeea kwĩthĩwa twĩ aĩkĩĩku. Etĩkĩwʼa mauta makeethĩwa na Klĩsto ĩtunĩ. Namo malondu angĩ makekala kũũ nthĩ yĩ nzaũ. Kwoou ekai ithyonthe tũtũnge ilĩko sitũ wĩkwatyonĩ wa mwanya ũla tũnengetwe, na tũyĩkala twĩyũmbanĩsye mũthenya wa Yeova!