MAKŨLYO KUMA KWA ASOMI MAITŨ

Yesũ eeie Asatukai kana ala mathayũũkw’a “maitwaanaa, o na maitwaawa.” (Luka 20:34-36) Ĩkũlyo nĩ, We aneenaa ĩũlũ wa ũthayũũkyo wa kũũ nthĩ?

Yĩu nĩ ĩkũlyo ya vata vyũ, mũno mũno kwa mũndũ ũla ũkw’ĩĩwe nĩ mũũme kana mũka. Mũndũ ta ũsu nũtonya kwĩthĩwa e na mea maingĩ ma kwĩsa kũsyokeanĩa na mũũme kana mũka me nthĩ nzaũ. Mũndũũme ũmwe wakw’ĩĩwe nĩ mũka aisye atĩĩ: “Nyie na kĩveti kyakwa tũyaathasya mũtwaano witũ. Nĩtwendaa mũno kũmũthaitha Yeova twĩ vamwe ta mũũme na mũka tene na tene. O na yu ndyaaeka kwĩw’a ũu.” Yo ve kĩtumi kĩseo kya kwĩkwatya kana andũ ala makathayũũkw’a makeethĩwa matonya kũtwaana? Kwa ũkuvĩ, tũitonya kwasya ĩĩ kana aiee.

Kwa myaka mingĩ, mavuku maitũ methĩĩtwe mayasya kana nĩvatonyeka ũkethĩa ndeto isu sya Yesũ ikonetye ũthayũũkyo na mũtwaano syoonanasya ĩũlũ wa ũthayũũkyo wa kũũ nthĩ, na kana ala methayũũkw’a maikatwawa kana maikatwaana.a (Mt. 22:29, 30; Mko. 12:24, 25; Luka 20:34-36) O na kau tũitonya kũũma vamwe tũteũlekya, yo nĩvatonyeka ũkethĩa Yesũ awetaa ĩũlũ wa ala makathayũũkw’a mekale ĩtunĩ? Ekai tũkunĩkĩle ndeto isu syake.

Kwasũanĩa ũndũ maũndũ mailyĩ ĩvinda yĩu. (Soma Luka 20:27-33.) Asatukai mayaĩkĩĩaa ũthayũũkyo, na kwoou nĩmendaa kũkwatya Yesũ na ndeto, ĩla mamũkũlilye ĩkũlyo ĩũlũ wa ũthayũũkyo, na mũndũ mũka ndiwa kũtwawa nĩ mwana-a-inyia wa mũũme.b Yesũ amasũngĩie atĩĩ: “Ana ma nthĩ ĩno nĩmatwaanaa, na nĩmatwaawa: ĩndĩ ala matalĩtwe nĩmaĩlĩtwe nĩ ũvika nthĩ ĩya, na ũthayũũkyo wa akw’ũ, maitwaanaa, o na maitwaawa: nĩkwĩthĩwa maitonya kũkw’a ĩngĩ: nũndũ mailyĩ o ta alaĩka; na nĩ ana ma Ngai, nũndũ nĩ ana ma ũthayũũkyo.”—Luka 20:34-36.

Nĩkĩ mavuku maitũ maĩtye kana nĩvatonyeka ũkethĩa Yesũ aneenaa ĩũlũ wa ũthayũũkyo wa kũũ nthĩ? Ve itumi ta ilĩ. Kĩtumi kya mbee nĩ kana, nĩvatonyeka ũkethĩa Asatukai meesilasya ĩũlũ wa ũthayũũkyo wa kũũ nthĩ, na kwoou Yesũ amasũngĩa kwĩanana na mesilya moo. Kĩtumi kya kelĩ nĩ kana, Yesũ aiminĩa ndeto syake nĩwawetie athũkũmi aĩkĩĩku ma Ngai ta Avalaamu, Isaka, na Yakovo, ala makathayũũkw’a mekale kũũ nthĩ.—Luka 20:37, 38.

Ĩndĩ, nĩvatonyeka ũkethĩa Yesũ awetaa ũthayũũkyo wa ĩtunĩ. Nĩkĩ tũkwasya ũu? Ekai tũsũanĩe maũndũ elĩ Yesũ wawetie.

“Ala matalĩtwe nĩmaĩlĩtwe nĩ . . . ũthayũũkyo wa akw’ũ.” Etĩkĩw’a mauta ala aĩkĩĩku ‘nĩmatalĩtwe kwĩthĩwa maĩle ũsumbĩ wa Ngai.’ (2 Ath. 1:5, 11) Nĩmatalĩlwe ũlũngalu kwondũ wa thayũ nũndũ wa nthembo ya wovosyo, kwoou mo maikusaa ta eki ma naĩ ala matalĩlwe kwĩthĩwa maĩle kũkw’a. (Alo. 5:1, 18; 8:1) Metĩtwe ‘aathime na atheu’ na kwoou nĩmaĩlĩte kũthayũũkw’a makekale ĩtunĩ. (Ũvu. 20:5, 6) Kĩvathũkany’o na ũu, o na ala “mate alũngalu” makathayũũkw’a mekale kũũ ĩũlũ wa nthĩ. (Meko 24:15) We wĩona ata? Asu mate alũngalu nĩ katĩ wa ala ‘matalĩtwe nĩmaĩlĩtwe’ nĩ ũthayũũkyo?

“Nĩkwĩthĩwa maitonya kũkw’a ĩngĩ.” Yesũ ndaasya “Maikakw’a ĩngĩ,” ĩndĩ aisye, ‘Nĩkwĩthĩwa Maitonya kũkw’a ĩngĩ.’ Mbivilia ingĩ syaĩtye kana “mayĩthĩawa matonya kũkĩlw’a vinya nĩ kĩkw’ũ ĩngĩ” na “kĩkw’ũ kĩi na vinya ĩũlũ woo.” Etĩkĩw’a mauta ala makw’a me aĩkĩĩku mathayũũkaw’a mathi ĩtunĩ na mainewa thayũ ũtatonya kũkw’a, kana kwa ndeto ingĩ thayũ ũte mũthya na ũtatonya kwanangĩka. (1 Ako. 15:53, 54) Kwoou kĩkw’ũ kĩyĩthĩawa na vinya ĩngĩ ĩũlũ wa ala mathayũũkaw’a makekale ĩtunĩ.c

Kwosana na maũndũ asu twaneenea, tũtonya kwasya ata? Nĩ ũndũ ũtonyeka ũkethĩa ndeto isu sya Yesũ ĩũlũ wa mũtwaano na ũthayũũkyo ikonetye ala makathayũũkw’a makekale ĩtunĩ. Ethĩwa vailyĩ ũu, ndeto sya Yesũ nitonya kũtũmanyĩsya maũndũ mana ĩũlũ wa ala mathayũũkaw’a mathi ĩtunĩ. Syĩtũmanyĩsya kana maitwaawa kana kũtwaana, maitonya kũkw’a, na mailyĩ alaĩka ala nĩ syũmbe sya veva ila syĩkalaa ĩtunĩ. Ĩndĩ kwasya ũu nĩkũtonya kumĩlya makũlyo kauta.

Ĩkũlyo ya mbee nĩ, Nĩkĩ Yesũ wawetie ũthayũũkyo wa ala makathi ĩtunĩ na aneenaa na Asatukai ala matonya kwĩthĩwa masũanĩaa ĩũlũ wa ũthayũũkyo wa kũũ nthĩ? Ti kĩla ĩvinda Yesũ wasũngĩaa avinganĩsya make kwosana na kĩla kyaĩ ilĩkonĩ syoo. Kwa ngelekany’o, ĩla Ayuti mendaa wonany’o kuma vala ũĩ, ameie atĩĩ: “Anangai ĩkalũ yĩĩ, na mĩthenya ĩtatũ ngayĩũngamya.” Yesũ nũtonya kwĩthĩwa eesĩ kana mo masũanĩaa ĩũlũ wa mwako wa ĩkalũ, “ĩndĩ we awetie ĩkalũ ya mwĩĩ wake.” (Yoa. 2:18-21) No kwĩthĩwa Yesũ oonie vate vata wa kũsũngĩa Asatukai asu angangany’a, nũndũ mayaĩkĩĩaa kana kwĩ ũthayũũkyo na kana kwĩ alaĩka. (Nth. 23:9; Mt. 7:6; Meko 23:8) Vandũ va ũu, nũtonya kwĩthĩwa endaa kũmanyĩsya amanyĩw’a make, ala maĩ na ngoo ntheu, ĩũlũ wa ũthayũũkyo wa ĩtunĩ nũndũ o namo maĩ amwe katĩ wa ala maĩ makwate ũthayũũkyo ũsu.

Ĩkũlyo ya kelĩ nĩ, Nĩkĩ Yesũ waminĩie ũsũngĩo wake kwa kũweta Avalaamu, Isaka, na Yakovo ala makathayũũkw’a mekale kũũ nthĩ? (Soma Mathayo 22:31, 32.) Kwoona kana Yesũ atanamba kũweta athũkũmi asu aĩkĩĩku ma Ngai ambie kwasya ũũ: “Ĩndĩ ũndũ wa ũthayũũkyo wa akw’ũ.” Ndeto isu Yesũ watũmĩie syaĩ sya kũmatetheesya mathamye ilĩko syoo maitwae ũndũnĩ ũngĩ. Na nĩkyo kĩtumi ĩtina wa ũu watũmĩie ila ndeto Yeova watavisye Mose ĩla waĩ kala kakuthunĩ kakene mwaki, nũndũ Asatukai nĩmasiĩkĩĩaa, amaĩkĩĩthye nesa kana ũthayũũkyo wa kũũ nthĩ nĩwosanĩte na kĩeleelo kya Ngai.—Kuma 3:1-6.

Ĩkũlyo ya katatũ nĩ, Ethĩwa ndeto isu sya Yesũ ĩũlũ wa ũthayũũkyo na mũtwaano ikonetye ũthayũũkyo wa ĩtunĩ, ũu nĩ kwasya kana ala makathayũũkw’a mekale kũũ nthĩ makeethĩwa matonya kũtwaana? Ndeto ya Ngai ndĩsũngĩĩte ĩkũlyo yĩu kwa nzĩa ĩyumĩlĩtye. Ĩndĩ ethĩwa Yesũ kwa w’o aneenaa ĩũlũ wa ũthayũũkyo wa ala makathi ĩtunĩ, ndeto syake iitonya o na vanini kũtũtetheesya kũelewa ethĩwa ala makathayũũkw’a mekale kũũ nthĩ yĩ nzaũ, makethĩwa matonya kũtwaana kana kũtwawa.

Ĩndĩ kĩla twĩsĩ nĩ kana Ndeto ya Ngai nĩwetete nesa vyũ kana kĩkw’ũ nĩkyo mũthya wa mũtwaano. Kwoou, ũla ũkw’ĩĩwe nĩ mũũme kana nĩ mũka ndaĩlĩte kwona ta ũkwĩka naĩ atw’a kũtwaana kana kũtwawa ĩngĩ. Ũsu nĩ ũtwi wa mũndũ mwene na mũndũ ndaĩle kumanw’a ĩla weeka ũtwi wa kũtwaana kana kũtwawa ĩngĩ.—Alo. 7:2, 3; 1 Ako. 7:39.

Vate nzika, nĩtũtonya kwĩthĩwa twĩ na makũlyo maingĩ mũno ĩũlũ wa ũndũ nthĩ nzaũ kũkethĩwa kũilyĩ. Vandũ va kũtindĩa kũtalĩthya, twaĩle kweteela twĩĩsa kwĩyonea. Ĩndĩ ũndũ ũmwe ũla twĩsĩ nesa vyũ nĩ ũũ: Andũ ewi makeethĩwa na ũtanu mũno nũndũ Yeova akeanĩsya nesa mavata moo na mawendi moo onthe ala maĩlu.—Sav. 145:16.