KĨLUNGU KYA 2
“Aendanasya na Ngai” Ũla wa Wʼo
1, 2. Noa na mũsyĩ wake matethasya wĩa wĩva, na nĩ mawetu meva makomanaa namo?
NOA aĩ na kĩvalũa kĩito mũno kya kwaka ngalawa. Kwakũna visa ekalĩle mũamba mũnene wa mbwaũ asyaĩtye nza ambe kũtemwa nĩ nzeve vanini. Nũtonya kwĩthĩwa ayĩkoota nũndũ eĩwʼa alĩtwʼe kĩla vandũ nĩ mĩnoo. Na eka ũu, no ethĩwe ayĩwʼa ta ũkũvingalwʼa nĩ mũuke wa lami mũvyũ ũla ũvakĩtwe ngalawanĩ. Na eethukĩĩsya kĩla kona ngalawanĩ, no kelele wa mĩio ya wĩa ũkwĩwʼa. E vau wĩkalĩte, no one ana make maendeee kũthũkũma na kĩthito mwakonĩ ũsu mũnene wa mbwaũ. Ethĩĩtwe aitethya wĩa ũsu e vamwe na mũka, imwana syoo, na aka-a-mwana make, kwa myaka mĩongo yĩana ũna yu. Ĩndĩ o na kau nĩmaminĩte ĩvinda yĩasa mũno maithũkũma, mwako ũsu wĩ vaasa mũno kũthela.
2 Ĩvindanĩ yĩu, andũ ala mamathyũlũlũkĩte mamonaa me atumanu. Mamathekeeaa mũno maendeee na wĩa ũsu, na moonaa vate mbua yĩsa kua ĩkavwʼĩka nthĩ yonthe na kĩwʼũ. Moonaa mũisyo ũsu Noa wawetaa kĩla ĩvinda ta kĩndũ kĩtatonyeka na kĩte kwosana na kĩlĩko o na vanini. Mayaeleawa nĩkĩ Noa vamwe na mũsyĩ wake meenoasya maitethya wĩa ũsu moonaa wĩ wa ũtumanu. Ĩndĩ Yeova, Ngai wa Noa, ndoonaa Noa e mũtumanu.
3. Noa aendanasya na Ngai ata?
3 Ndeto ya Ngai yaĩtye: “Noa aendanasya na Ngai.” (Soma Mwambĩlĩlyo 6:9.) Ũu nĩ kwasya ata? Ti kwasya kana Ngai atheeie vaa nthĩ aendanyʼe na Noa, kana Noa ambata ĩtunĩ. Vandũ va ũu, ndeto isu syĩthĩawa iyonanyʼa ũndũ Noa wamwĩwʼaa Yeova vyũ na wamwendete kuma ngoonĩ nginya ũkethĩa nĩ ta maendanasya vamwe ũndũ anyanya maendanasya. Ĩtina wa myaka ngili mbingĩ, Mbivilia yaisye ũũ ĩũlũ wa Noa: “Kwĩsĩla mũĩkĩĩo [wake] nĩwasilĩile nthĩ.” (Aevl. 11:7) Eekie ũu ata? Na mũĩkĩĩo wa Noa ũtonya kũtũmanyĩsya kyaũ ũmũnthĩ?
Aĩ Mũlũngalu o na Kau Athyũlũlũkĩtwe Nĩ Andũ Angʼendu
4, 5. Ĩvindanĩ ya Noa maũndũ maendeee kũthũkĩĩa ata ĩũlũ wa nthĩ?
4 Noa eanie ĩvindanĩ ũthũku waendeee kwongeleka mũno ĩũlũ wa nthĩ. Maũndũ maĩ mambĩĩie kũthũka ĩvindanĩ ya Enoko, ũla waĩ ĩthe wa ũmae wa Noa. O nake Enoko aĩ mũndũũme mũlũngalu waendanasya na Ngai. Enoko nĩwaathanĩte kana mũthenya ũmwe andũ asu athũku matamũkĩaa Ngai makasilĩlwa. Ĩndĩ kũvikĩĩa ĩvindanĩ ya Noa, ũthũku weekĩte kwongelekeela. O na methonĩ ma Yeova nthĩ yaĩ nthũku vyũ nũndũ yausũĩtwe nĩ ũngʼendu. (Mwa. 5:22; 6:11; Yuta 14, 15) Nĩ kyaũ kyatumĩte nthĩ ĩthũka mũno wĩana ũu?
5 Ve ũndũ mũthũku waĩ ũneethĩwa katĩ wa ana ma Ngai, ala nĩ alaĩka. Ũmwe woo aĩ anamũlea Yeova, na nũndũ wa ũu akatwʼĩka Satani, na ĩngĩ Ndevili. Ũsu nĩwe waneenie ũvũngũ ĩũlũ wa Ngai na akenga Atamu na Eva meeka naĩ. Ĩvindanĩ ya Noa ve alaĩka angĩ mamũleile Yeova o ta Satani. Alaĩka asu nĩmatiie ianda syoo ĩtunĩ, mooka vaa ĩũlũ wa nthĩ, meekĩa mĩĩ ya andũ, na meeyosea aka anake matwʼĩka iveti syoo. Alaĩka asu alei nĩmeelelũkilye andũ vyũ.—Mwa. 6:1, 2; Yuta 6, 7.
6. Nevilimu matumĩte maũndũ methĩwa mailye ata ĩũlũ wa nthĩ, na Yeova atwie kwĩka ata?
6 O na ĩngĩ, ĩtina wa alaĩka asu kũtwaa aka nĩmasyaie syana syeanie syatwʼĩka mamũndũ manene maĩ na vinya ũvĩtũkĩte wa mũndũ. Mbivilia ĩmetĩte, Nevilimu, na ũalyũlo wa ĩsyĩtwa yĩu nĩ “Avalũkanyʼa,” kana andũ matumaa angĩ mavalũka. Nevilimu maĩ mbũlĩli syathĩnasya andũ na syatumĩte andũ mausũwa nĩ ũngʼendu. Nĩkyo kĩtumi Mũmbi asisya ũndũ maũndũ maendeee woonie kana “ũthũku wa mũndũ waĩ mũnene kũũ nthĩ, na kĩla kĩsũanĩo kya malilikano ma ngoo yake kyaĩ kyathe vyũ mavinda onthe.” Yeova nĩwatwie kana nũkũvetanga vyũ andũ asu athũku myaka 120 ĩte mĩthelu.—Soma Mwambĩlĩlyo 6:3-5.
7. Nĩkĩ Noa na mũka maĩ na kĩvalũa kyũmũ maisũvĩa syana syoo iikanangwe nĩ itindo nthũku ila syamathyũlũlũkĩte?
7 Kwasũanĩa ũndũ vaĩ kĩtuu kũsũvĩa mũsyĩ wĩkalĩte nthĩ yĩilye ũu! Ĩndĩ Noa nĩwavotie kwĩka ũu. Nĩwatwaie kĩveti kĩseo. Na avikya myaka 500, mũka wake nĩwamũsyaĩe anake atatũ, ala meetawa Semu, Amu, na Yavethi.a Noa na mũka nĩmatetheanĩisye kũsũvĩa imwana isu iikanangwe nĩ itindo nthũku ila syamathyũlũlũkĩte. Imwana syĩ nini nĩsyendete kwĩloela na kwĩyĩelekanyʼa na “ngũmbaũ” na “andũ me nguma,” ta ũndũ Nevilimu maĩlye. Na kwoou vaiĩ ũndũ Noa na mũka maĩ meka makasiĩĩa imwana isu iikewʼe ngewa syonthe ila syanyaĩĩkawʼa ĩũlũ wa Nevilimu na mĩkanĩlye yoo mĩthũku. Ĩndĩ nĩmamanyĩasya syana syoo ĩũlũ wa Yeova, Ngai ũla ũmenete ũthũku. Yaĩ no nginya matetheesye imwana syoo imanye kana Yeova nĩwaũmĩaa oona ũngʼendu na ũlei ũla waendeee ĩũlũ wa nthĩ.—Mwa. 6:6.
Noa na mũka nĩmaaĩle kũtetheesya syana syoo syĩvathane na itindo nthũku
8. Ũmũnthĩ asyai ala oĩ matonya kũatĩĩa ngelekanyʼo ya Noa na mũka ata?
8 Ũmũnthĩ asyai no maelewe ũndũ Noa na mũka mathĩnĩkaa maiea. Na kĩtumi nũndũ tũtwĩe nthĩ yusĩe ũngʼendu na ũlei. Taoni mbingĩ nikothaa kwĩthĩwa na ikundi sya amũika metwʼĩte imaamai. O na syĩndũ imwe sya kwĩtanĩthya iseũvĩwʼe syana syĩthĩawa mũno mũno iikwata mbau ũngʼendu. Asyai ala oĩ nĩmatataa ũndũ matonya matetheesye syana syoo iikelelũkwʼe nĩ maũndũ asu. Na nĩ kana meke ũu, nĩmaimanyĩasya ĩũlũ wa Yeova, Ngai wa mũuo, ũla ũkamina ũngʼendu wʼonthe ĩũlũ wa nthĩ. (Sav. 11:5; 37:10, 11) Ĩndĩ o na vailye ũu, nĩ ũndũ ũtonyeka kwĩthĩwa na syana nzeo. Noa na mũka nĩmavotie kũea syana syoo nesa. Imwana syoo nĩsyesie kwĩana syatwʼĩka aũme aseo, na matwaa iveti syamwendete Ngai wa wʼo, Yeova, o tamo.
“Ĩyakĩe Ngalawa”
9, 10. (a) Nĩ kyaũ Yeova watavisye Noa kyaalyũla thayũ wake vyũ? (b) Yeova atavisye Noa kyaũ ĩũlũ wa ũndũ ngalawa yaĩle kwakwa na kĩeleelo kyayo?
9 Mũthenya ũmwe maũndũ ma Noa nĩmaalyũkile vyũ. Yeova nĩwaneenie na mũthũkũmi ũsu wake mwendwa na amũtavya kana nũvangĩte kũmina nthĩ. Ngai amwĩaĩe Noa atĩĩ: “Ĩyakĩe ngalawa ya mũtĩ wa mũkova.”—Mwa. 6:14.
10 Ĩsu ndyaĩ o meli tondũ amwe masũanĩaa. Ndyoombĩkĩte ta ĩsiwa na ndyaĩ na syĩndũ ila itetheeasya ĩsiwa kũthi. Yaseũvĩtwʼe ta ĩsandũkũ ĩnene. Yeova nĩwanengie Noa ithimo sya ĩsandũkũ yĩu, amũtavya ũndũ ũkũyĩaanyʼa nthĩnĩ, na amwĩaĩa ayĩvake lami nthĩnĩ na nza. Na nĩwamũtavisye nĩkĩ, amwĩie: “Nĩngũete kĩwʼũ kingĩ ĩũlũ wa nthĩ . . . Kyonthe kĩla kĩ kũũ nthĩ kĩkakwʼa.” Ĩndĩ Yeova eeka ũtianĩo nake amwĩa: “Ũkalika ngalawanĩ, we, na ana maku, na mũkau, na aka ma ana maku vamwe naku.” Na eka ũu, Noa nĩweeiwe alikye ngalawanĩ nyamũ siana ũna kwondũ wa kĩla mũthemba wa nyamũ. Kĩla kyaĩ kĩvonoke mbua ĩsu no andũ na nyamũ ila syaĩ ngalawanĩ.—Mwa. 6:17-20.
Noa nĩwatetheanĩisye na mũsyĩ wake kwĩanĩsya kĩla Ngai wamwĩaĩe
11, 12. Noa anengiwe wĩa wĩva mwingĩ, na eetĩkĩĩisye ata anengwa wĩa ũsu?
11 Noa aĩ na wĩa mwingĩ mũno mbee wake! Ngalawa ĩsu yaĩ nene mũno! Yaaĩle kwĩthĩwa na ũasa wa vuti 437, ũthanthau wa vuti 73, na ũtũlu wa vuti 44. Vaiĩ meli ya mbwaũ yaaseũvwʼa yĩsa kũthengeea ũnene ũsu o na nginya ũmũnthĩ. Ĩndĩ Noa ndaalea wĩa ũsu. O na ndaambĩĩa kũlalamĩka aielesya ũndũ wĩa ũsu wĩanyʼa vinya. Na vaiĩ kaũndũ o na kamwe Noa waalea kwĩka kana akatũmĩa nzĩa sya mũkato nĩ kana eyĩolangĩle wĩa. Mbivilia yaĩtye: “Noa [eekie] ũu; kwĩanana na wʼonthe ũla Ngai wamwĩaĩe, nĩwʼo wekie.”—Mwa. 6:22.
12 Wĩa ũsu wakuie myaka mĩongo yĩana ũna, twasye katĩ wa 40 na 50 ũu. Nĩwaaĩle kũtema ndingʼĩ, aikusye aitwae vala ũkũthũkũmĩa, asyatũe mbwaũ, na ĩndĩ ayĩikwatanyʼa. Ngalawa ĩsu yaaĩle kwĩthĩwa na ngolova itatũ, tũsũmba twĩ kĩvathũkanyʼo, na mũomo ũtee ũmwe. O na veonekana yaĩ na ndĩlĩsya syathengeee kĩalanĩ kyayo. Na nĩvatonyeka kĩala kĩu kĩkethĩwa kyaĩ kya ngevũ nĩ kana wĩthĩe no kĩte kĩwʼũ.—Mwa. 6:14-16.
13. Nĩ kĩvalũa kĩva Noa waĩ nakyo kĩtonya kwĩthĩwa kyaĩ vinyanga kwĩ kwaka ngalawa, na andũ meetĩkĩĩisye ũvoo ũla Noa watavanasya ata?
13 O ũndũ myaka yaendeeie kũsonga Noa aendeee kũtethya wĩa wake, ndalea kwĩthĩwa atanĩaa mũno kũtetheewʼa nĩ andũ make. Na ve kĩvalũa kĩngĩ kĩtonya kwĩthĩwa kyaĩ vinyanga kwĩ kwaka ngalawa. Mbivilia nĩtũtavĩtye kana Noa aĩ “mũtavanyʼa wa ũlũngalu.” (Soma 2 Vetelo 2:5.) Kwoou nĩweenengie ũkũmbaũ na atata ũndũ ũtonya atavye andũ athũku na matamũkĩaa Ngai ala mamũthyũlũlũkĩte ĩũlũ wa wanangĩko ũla waĩ vakuvĩ. Ala meewʼaa aitavanyʼa meetĩkĩĩasya ũvoo wake ata? Ĩtina Yesũ Klĩsto nĩwesie kũneenea andũ ma ĩvinda yĩu na asya kana mo “mayaaona ta ũndũ.” Aisye kana mavĩngĩĩsawa nĩ maũndũ moo ma kĩla mũthenya ta kũnywʼa, kũya, na kũtwaana nginya ũkethĩa maimwĩthukĩĩsya Noa. (Mt. 24:37-39) Vate nzika, amwe nĩmamũthekeeaa vamwe na mũsyĩ wake. O na angĩ nĩmatonya kwĩthĩwa mamũtelemasya maimwĩa nĩmeũmwĩka maũndũ mathũku kana o na makethĩwa maatata kũmũũmĩsya. O na noĩthwa amwe matataa kũũngamya wĩa wa kwaka ngalawa.
Andũ nĩmavũthasya ũvoo ũla Noa watavanasya o na kau nĩmoonete maũndũ maingĩ mekwonanyʼa kana Ngai nũmũathimĩte
14. Aklĩsto ala me na mĩsyĩ ũmũnthĩ matonya kwĩmanyĩsya kyaũ masũanĩa ngewa ya Noa na mũsyĩ wake?
14 Ĩndĩ Noa na mũsyĩ wake mayaaeka wĩa woo. Nĩmalũmanilye na Yeova o na kau andũ ala mamathyũlũlũkĩte maĩ matonya kwona wĩa ũla matethasya ta kwĩnosya mana na ũtumanu mũthei. Kwoou Noa na mũsyĩ wake nĩ ngelekanyʼo nzeo mũno kwa Aklĩsto ala me na mĩsyĩ ũmũnthĩ. Na kĩtumi nũndũ twĩkalĩte ĩvindanĩ yĩla Mbivilia ĩyĩtaa “mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo.” (2 Tim. 3:1) Yesũ aisye kana ĩvindanĩ yitũ maũndũ makeethĩwa mailye o ũndũ mailye ĩvindanĩ yĩla Noa waakaa ngalawa. Nũndũ aingĩ nĩmavũthĩĩasya ũvoo wa Ũsumbĩ wa Ngai, makatũthekeea, kana o na makatũthĩnyʼa, kũlilikana ngelekanyʼo ya Noa no kũtũtethye ũmũnthĩ. Ti ithyĩ ma mbee kũkomana na matatwa ma mũthemba ũsu.
“Lika . . . Ngalawanĩ”
15. Noa akwʼĩĩwe naaũ aangĩe kũvikya myaka 600?
15 Ĩtina wa myaka mingĩ, ngalawa nĩyesie kũthela. Ĩvindanĩ yĩu Noa aangĩe kũvikya myaka 600 na nĩwakwʼĩĩtwe nĩ andũ kauta ma mũsyĩ. Wa mbee aĩ ĩthe wake, Lameki.b Myaka ĩtano ĩtina wa kĩkwʼũ kya ĩthe, nake Methusela, ũmae wake, nĩwakwie e na myaka 969. Ũsu nĩwe mũndũ ũla ũwetetwe Mbivilianĩ wekalile myaka mingĩ vyũ. (Mwa. 5:27) Methusela na Lameki maĩ thayũ Atamu atanamba kũkwʼa.
16, 17. (a) Noa ataviwʼe eke ata avikya myaka 600? (b) Elesya ũndũ ũmwe wa ũsengyʼo Noa na mũsyĩ wake meeyoneie.
16 Noa avikya myaka 600 nĩwataviwʼe ĩtambya yĩla waaĩle kwosa. Yeova Ngai amwĩie: “Lika, we, na andũ maku onthe ngalawanĩ.” O vamwe na ũu, Ngai nĩweeie Noa alikye nyamũ sya mĩthemba yonthe ngalawanĩ. Aaĩle kũlikya nyamũ ila ntheu itonya kumwʼa nthembo, mũonza mũonza; nasyo ila ingĩ ailikya ilĩ ilĩ.—Mwa. 7:1-3.
17 Ĩndĩ kwavindĩĩsya ũndũ wa kũsengyʼa ũla weekĩkie nĩ kana Noa eanĩsye kĩu wataviwʼe. Noa akililye ailyĩ oona nyamũ ngili mbingĩ syambĩĩa kũka vala ũĩ; sya kũtambya ĩtambĩtye, sya kũũlũka ĩũlũkĩte, sya kũtambũka ĩtambũkĩte, sya kũtũlĩla ĩtũlĩlĩte, na sya kwĩmila syĩmilĩte, syonthe itaingĩtwe nĩ mũndũ! We kwavindĩĩsya nyamũ syonthe ila wĩsĩ, ũndũ syũmbĩkĩte, ũndũ inenevete, na mĩkanĩlye yasyo; syonthe syũkĩte syĩ ndĩthya ĩmwe! Na ũsengyʼo nĩ kana Noa ndaatinda aivĩngĩĩsana na nyamũ isu ayĩithingʼĩĩsya ilike ngalawanĩ nũndũ Mbivilia yaĩtye kana nyamũ nĩsyo syeeyĩetie ‘syalika . . . ngalawanĩ kwa Noa.’—Mwa. 7:8, 9.
18, 19. (a) Ũtonya kwasya ata ĩũlũ wa makũlyo amwe makũlawʼa nĩ ala mataĩkĩĩaa Mbivilia ĩũlũ wa ngewa ya Noa? (b) Nĩkĩ tũtonya kwasya kana Yeova atũmĩie nzĩa ya ũĩ kũvonokya nyamũ syake?
18 Andũ amwe mataĩkĩĩaa Mbivilia makũlasya: ‘Ũndũ ũsu ũtonyeka ata? Nyamũ isu singĩvĩte ũu syekalanilye ata vate kĩthokoo ivingĩwe vandũ vamwe?’ We kwasũanĩa: Wĩona Mũmbi wa nthĩ yonthe ta ũemwa nĩ kũsiĩĩa nyamũ ila woombie o na kũtuma syĩkala iuĩtye na iyĩtĩkĩla kũĩthwʼa ta sya mũsyĩ ethĩwa ve vata? Yeova nĩwe Ngai ũla woombie nyamũ isu. Na o na myaka mingĩ ĩtina, nĩwaanisye Ũkanga Mũtune na atuma syũa yĩũngama. We no aemwe nĩ kwĩka maũndũ onthe ala maeleetwʼe ngewanĩ ya Noa? Vate nzika ndaemwa, na kwa wʼo nĩweekie ũu!
19 Nĩwʼo kana Ngai aĩ atonya kũvonokya nyamũ syake atũmĩĩte nzĩa ĩngĩ. Ĩndĩ, nĩwatũmĩie mũndũ kwĩka ũu nĩ kana atũlilikanyʼe kana nĩwamũnengete ũkũmũ kuma mwambĩĩonĩ asũvĩe nyamũ syonthe ĩũlũ wa nthĩ. (Mwa. 1:28) Nũndũ wa ũu, asyai aingĩ ũmũnthĩ nĩmatũmĩaa ngewa ya Noa kũmanyĩsya syana kana Yeova nĩwendete nyamũ na andũ ala woombie.
20. Nĩ wĩa wĩva mwingĩ Noa na mũsyĩ wake matonya kwĩthĩwa maĩ nawʼo kyumwa kya mũthya mbua ĩtanamba kua?
20 Yeova nĩwatavisye Noa kana mbua mbingĩ nĩkua ĩtina wa kyumwa kĩmwe. No nginya kyumwanĩ kĩu methĩwe makwatene mũno. We kwasũanĩa ũndũ maĩ na wĩa wingĩvĩte wa kũlikya ngalawanĩ kĩla nyamũ vala yaĩle, lĩu wasyo, vamwe na syĩndũ syoo. O na ĩngĩ, mũka wa Noa vamwe na aka-a-mwana nĩmatonya kwĩthĩwa makwatene maiseũvya vandũ vaseo va kwĩkalaa vau ngalawanĩ.
21, 22. (a) Nĩkĩ tũtaĩle kũsengʼa tweewʼa ũndũ andũ maĩ na kĩvũthya ĩvindanĩ ya Noa? (b) Nĩ kyaũ kyesie kũkilĩthya ala mavũthasya Noa na mũsyĩ wake?
21 Nata ĩũlũ wa andũ ala mamathyũlũlũkĩte? O na ĩtina wa kwona maũndũ maingĩ vyũ matonya kũmaĩkĩĩthya kana Yeova nĩwĩthĩĩtwe aiathima kĩthito kya Noa, “mayaaona ũu ta ũndũ.” Aĩ vandũ va kwosa ĩtambya, makwetye o kwĩloela nyamũ iilika ngalawanĩ. Ĩndĩ tũyaĩle kũsengʼa twasũanĩa ũndũ mavũthĩĩasya maũndũ. O na ũmũnthĩ, andũ no maendeee kũvũthĩĩsya maũndũ o na kau ve maũndũ maingĩ mekũĩkĩĩthya vyũ kana twĩ mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo. Na o tondũ mũtũmwa Vetelo wathanie, andũ me kĩvũthya nĩmokĩte na kĩvũthya kyoo maivũthya ala mosaa kwa ũito kĩla Ngai ũtũtavĩtye. (Soma 2 Vetelo 3:3-6.) Ũu nowʼo andũ mavũthasya Noa na mũsyĩ wake.
22 Kyo kĩvũthya kyoo kyesie kũthela ĩndĩĩ? O tondũ Mbivilia yĩeleetye ngewa ĩsu, ĩtina wa Noa, mũsyĩ wake, na nyamũ kũlika ngalawanĩ, ‘Yeova nĩwamũvingĩie nthĩnĩ.’ Vate nzika ethĩwa ve ũmwe wa andũ asu mavũthĩĩasya waĩ vakuvĩ, ndalea kwĩthĩwa akilĩthiwʼe nĩ kyama kĩu. Na avĩtwʼa nĩ kĩu, ndaĩ avĩtwʼa nĩ ĩ mbua. Mbua ĩsu yauie ta ve ũndũ ũngĩ! Yauie, yaua, yaua, nginya nthĩ yonthe yausũwa nĩ kĩwʼũ o tondũ Yeova waĩtye.—Mwa. 7:16-21.
23. (a) Twĩsĩ ata kana Yeova ndaatanĩthwʼa nĩ kĩkwʼũ kya andũ athũku ma ĩvinda ya Noa? (b) Nĩkĩ twaĩle kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo ta wa Noa ũmũnthĩ?
23 Ĩndĩ we Yeova nĩwatanĩthiwʼe nĩ kĩkwʼũ kya andũ asu athũku? Aiee! (Esek. 33:11) Kĩvathũkanyʼo na ũu, nĩwamanengie ĩvinda yĩtoetye maalyũle mĩendele yoo na mayĩka kĩla kyaĩle. Wʼo ũsu nĩ ũndũ waĩ ũtonyeka? Ngelekanyʼo ya Noa nĩyoonanisye kana maĩ matonya kwĩka ũu. Noa nĩwaendanisye na Yeova, amwĩwʼa maũndũnĩ onthe, na oonanyʼa kana mũndũ no atangĩĩwe. Kwoou kwĩsĩla mũĩkĩĩo wake, nĩwasilĩile nthĩ na oonanyʼa nesa vyũ kana nzyawa ĩsu yaĩ mbathe. Mũĩkĩĩo wake nĩwatumie we na mũsyĩ wake matangĩĩwa. O naku weethĩwa na mũĩkĩĩo mũlũmu ta Noa, no ũtume ũtangĩĩwa vamwe na endwa maku. O naku no ũendanyʼe na Yeova Ngai ta Mũnyanyau. Na ũnyanya wenyu no ũendeee kũvika tene na tene.
a Ĩvindanĩ yĩu, andũ mekalaa myaka mingĩ kwĩ ĩla twĩkalaa ũmũnthĩ. Veonekana mekalaa myaka yingĩvĩte ũu nũndũ maĩ ma nzyawa yĩ vakuvĩ mũno na Atamu na Eva, asyai ma mbee ala maĩ na mĩĩ ĩte na naĩ.
b Lameki atwʼĩĩie mwana wake ĩsyĩtwa Noa, na ũalyũlo wayo nũtonya kwĩthĩwa ne “Ũthyũmũo” kana “Ũkiakisyo.” Lameki aathanĩte kana Noa akeanĩsya kĩla ĩsyĩtwa yĩu yonanasya nũndũ aĩ akiakisye andũ thĩnanĩ ũla maĩ nawʼo nũndũ wa nthĩ ĩla Yeova waumanĩie. (Mwa. 5:28, 29) Lameki akwie wathani wake ũtanamba kwĩanĩa. Na nĩvatonyeka inyia wa Noa, ana-a-inyia, na eĩtu-a-inyia makethĩwa maminiwe nĩ kĩwʼũ vamwe na andũ ala angĩ athũku.