Mũtaĩei Klĩsto, Nĩwe Mũsumbĩ Mũnene!

1, 2. Nĩkĩ twaĩle kwendeew’a nĩ Savuli ya 45?

WE NĨWĨSĨ nĩ ũvoo wĩva wa vata wĩ nthĩnĩ wa Savuli ya 45? Savuli ĩsu ĩeleetye ĩũlũ wa mũsumbĩ mũnene ũsumbĩkĩte kwa ũw’o na ũlũngalu, na aendeeaa mũvaka akasinda amaitha make. Amina kũmasinda, nũtwaa mũtwawa mwanake mũno. Ũndũ ũsu ũtumaa mũsumbĩ ũsu alilikanwa na kũkumw’a nĩ nzyawa syonthe.

² Ũu ti kwasya Savuli ya 45 yĩkĩte o kũnengane ngewa nzeo ĩũlũ wa mũndũ waendeeie nesa. Maũndũ ala mawetetwe ĩvukunĩ yĩu nĩ ma vata mũno kwitũ nũndũ makonetye thayũ witũ wa ĩvinda yĩĩ vamwe na ĩvinda yĩla yũkĩte. Ekai ĩndĩ twĩmanyĩsye kwa ũliku Savuli ya 45.

“NGOO YAKWA NĨYUSŨĨTE NA ĨKETĨKANGYA ŨNDŨ ŨSEO”

3, 4. (a) Nĩ “ũndũ ũseo” wĩva ũla mũandĩki wa Savuli wawetie, na ũndũ ũsu wĩkaa ata ngoonĩ sitũ? (b) Nĩ kwa nzĩa yĩva ‘tũneenaa [ĩũlũ wa] mũsumbĩ,’ na ũĩmĩ witũ wĩthĩawa ta kĩandĩki tweeka ata?

³ Soma Savuli 45:1. Kĩla kĩkiitaa ngoo ya mũandĩki wa Savuli na kĩituma ‘yusũa na ĩketĩkangya ũndũ ũseo’ kĩkonetye mũsumbĩ. Ndeto ya Kĩevelania ĩla yĩalyũlĩtwe “nĩyusũĩte na ĩketĩkangya,” yoonanasya “kũtavatava,” kana “kũtheũka.” Ũndũ ũsu watumie mũandĩki wa Savuli ausũwa nĩ mũyo mwingĩ ngoonĩ nginya ũĩmĩ wake wekala ta “kĩandĩki kya mũandĩki mwai.”

⁴ Nao nata ithyĩ ũmũnthĩ? Ũvoo mũseo ĩũlũ wa Ũsumbĩ wa Masia nĩw’o ũndũ ũseo ũla ũkiitaa ngoo sitũ. Ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ nĩwatw’ĩkie ũndũ “ũseo” vyũ mwakanĩ wa 1914. Nĩkĩ tũkwasya ũu? Nũndũ kuma ĩvindanĩ yĩu, ũvoo mũseo ndwaĩ ĩũlũ wa Ũsumbĩ wa ĩvinda yũkĩte. Vandũ va ũu, kuma 1914 ũvoo ũsu wĩthĩĩtwe wĩ ĩũlũ wa Ũsumbĩ ũla ũsumbĩkĩte ĩtunĩ. Ũsu nĩw’o ‘ũvoo mũseo wa ũsumbĩ’ ũla tũtavanasya “wĩthĩwe ũkũsĩ kwa mbaĩ syonthe.” (Mt. 24:14) Yo ngoo sitũ ‘nĩsyusũĩte na iketĩkangya’ ũvoo wa Ũsumbĩ? Yo nĩtwĩthĩawa na kĩthito kya kũtavany’a ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ? O tondũ mũandĩki wa Savuli wawetie, ‘tũneenaa [ĩũlũ wa] mũsumbĩ’ witũ, Yesũ Klĩsto. Tũtavanasya kana yu nĩwe Mũsumbĩ wa Ũsumbĩ wa Masia. O na ĩngĩ, nĩtũthokasya andũ onthe ala masumbĩkĩte na ala masumbĩkĩtwe menyivĩsye Ũsumbĩ wake. (Sav. 2:1, 2, 4-12) Ĩla twatũmĩa Mbivilia tũitavany’a, ũĩmĩ witũ wĩthĩawa ta “kĩandĩki kya mũandĩki mwai.”

‘MUMO NĨWĨTĨKĨW’E ILOMONĨ SYA MŨSUMBĨ’

5. (a) Yesũ aĩ “mũseo” kwa nzĩa syĩva? (b) Nĩ kwa nzĩa yĩva ‘ilomo sya Mũsumbĩ syetĩkĩiw’e mumo,’ na tũtonya ata kũatĩĩa ngelekany’o yake?

⁵ Soma Savuli 45:2. Maandĩko maiwetete maũndũ maingĩ ĩũlũ wa wũmbo wa Yesũ. Vate nzika, Yesũ aĩ na wũmbo “mũseo” nũndũ aĩ mwĩanĩu. Ĩndĩ ũseo wake mwingĩ waumanie na kwĩthĩwa e mũĩkĩĩku kwa Yeova. O na ĩngĩ, Yesũ nĩwatavanasya ũvoo wa Ũsumbĩ aitũmĩa ndeto syĩ na “mumo” na nũndũ wa ũu nĩwakiitaa ngoo sya andũ. (Luka 4:22; Yoa. 7:46) Yo ithyĩ nĩtũtataa kũatĩĩa ngelekany’o yake ĩla tũũtavany’a na kũtata kũtũmĩa ndeto itonya kũkiita ngoo sya andũ?—Ako. 4:6.

6. Nĩ kwa nzĩa yĩva Ngai wamũathimie Yesũ “tene na tene”?

⁶ Nĩkwĩthĩwa Yesũ nĩweeyumĩtye kũmũthũkũma Yeova na ngoo yake yonthe, Yeova nĩwamũathimie ĩla waendee na ũthũkũmi wake kũũ nthĩ na ĩtina wa kĩkw’ũ kyake. Mũtũmwa Vaulo aandĩkie ũũ: “Na [Yesũ] ooneka e na wũmbe wa mũndũ, eenyivya mwene, atw’ĩka mwĩwi, o na kũvika kĩkw’ũ, ĩĩ, kĩkw’ũ kya ngelan’yo. Kwondũ wa ũu Ngai amũnenevya mũno, na amũnenga syĩtwa yĩla yĩ mbee wa masyĩtwa onthe; nĩ kana kwa syĩtwa ya Yesũ kĩla ĩu yĩtulya ndu, ya ala me ĩtunĩ na ala me nthĩ na ala me ungu wa nthĩ, na nĩ kana kĩla ũĩmĩ wĩumbũla kana Yesũ Klĩsto nĩ Mwĩaĩi, kwa ndaĩa ya Ngai Asa.” (Avi. 2:8-11) Yeova nĩwamũathimie Yesũ kũvika “tene na tene” ĩla wamũthayũũkisye na amũnenga thayũ ũtatonya kũkw’a.—Alo. 6:9.

MŨSUMBĨ NĨWANENEVIW’E KŨVĨTA “ATINDAN’YA” MAKE

7. Nĩ kwa nzĩa syĩva Ngai wamwĩtĩkĩisye Yesũ mauta kũvĩta “atindan’ya” make?

⁷ Soma Savuli 45:6, 7. Nĩkwĩthĩwa Yesũ nĩwendete ũlũngalu mũno na nũmenete ũndũ o na wĩva ũla ũtonya kũtuma Ĩthe wake avũthw’a, Yeova nĩwamwĩtĩkĩisye mauta atw’ĩke Mũsumbĩ wa Ũsumbĩ wa Masia. Yesũ nĩwetĩkĩiw’e “mauta ma ũtanu” kũvĩta “atindan’ya” make, namo nĩ asumbĩ ma Yuta ma mũvĩa wa Ndaviti. Nĩkĩ tũkwasya ũu? Ũndũ wa mbee nĩ kana Yesũ etĩkĩiw’e mauta nĩ Yeova mwene. Ũndũ wa kelĩ, Yeova amwĩtĩkĩisye mauta atw’ĩke Mũsumbĩ na Mũthembi Mũnene. (Sav. 2:2; Aevl. 5:5, 6) Ũndũ wa katatũ nĩ kana mauta ala Yesũ wetĩkĩiw’e ti ala metĩkĩĩaw’a mũndũ nĩ kana atw’ĩke mũsumbĩ, ĩndĩ etĩkĩiw’e veva mũtheu. Na ĩndĩ ũndũ wa mũthya nĩ kana asumbĩkĩte e ĩtunĩ ĩndĩ ti kũũ nthĩ.

8. Nĩkĩ tũtonya kwasya kana Yesũ nĩwe waĩle kũsumbĩka, na nĩkĩ twĩ na mũĩkĩĩo mũlũmu kana ũsumbĩ wake nĩ wa ũlũngalu?

⁸ Mwakanĩ wa 1914 nĩw’o Yeova wamũtw’ĩkĩthisye Mwana wake Mũsumbĩ wa Kĩ-masia ĩtunĩ. Twĩ na mũĩkĩĩo mũlũmu vyũ kana Ũsumbĩ wa Yesũ ũkeethĩwa wĩ wa ũlũngalu nũndũ “ndata ya ũsumbĩ” wake nĩ “ndata ya ũsumbĩ ya ũlũngalu.” Nĩwe waĩle vyũ kũsumbĩka nũndũ Yeova nĩwe ũmũnyuvĩte atw’ĩke Mũsumbĩ. O na ĩngĩ, ũsumbĩki wa Yesũ ũkeethĩwa wa “tene na tene.” Twĩ na ũtanu mwingĩ ta kĩ kũmũthũkũma Yeova tũtongoew’e nĩ Mũsumbĩ ũla ũnyuvĩtwe nĩwe!

MŨSUMBĨ ‘NĨWEEYOVIE ŨVYŨ WAKE’

9, 10. (a) Klĩsto eeyovie ũvyũ wake ĩndĩĩ, na ambĩĩe kũũtũmĩa ata? (b) Klĩsto akatũmĩa ũvyũ wake ata ĩvinda yũkĩte?

⁹ Soma Savuli 45:3. Yeova amwĩaĩe Yesũ ‘eyove ũvyũ wake nthũnũnĩ.’ Ũu nĩ kwonany’a kana Yeova amwĩtĩkĩlilye Yesũ okite na ala maleaa ũsumbĩki wa Ngai na aimananga. (Sav. 110:2) Klĩsto etĩtwe “ũla wĩ na vinya” nũndũ nĩ Mũsumbĩ ũtasindĩka kaũnĩ. Eeyovie ũvyũ wake mwakanĩ wa 1914 ĩla wokitie na Satani vamwe na alaĩka make nginya amasinda, na ĩndĩ amalũngya ĩtunĩ na amekya kũũ nthĩ.—Ũvu. 12:7-9.

¹⁰ Ĩla Yesũ wekisye Satani na alaĩka make kũũ nthĩ, ũsu nĩw’o waĩ mwambĩĩo wa ũsindi wake. Ĩndĩ no nginya “aendee na kũsinda” mũvaka amine kaũ wake. (Ũvu. 6:2, BCK) Yeova nũtw’ĩte kana nthĩ ĩno ya Satani ĩkaanangwa, na Satani aivetwa vamwe na ndaimoni syake. Kĩla kĩkanangwa mbee nĩ Mbaviloni Ĩla Nene, nayo nĩ ndĩni syonthe sya ũvũngũ. Yeova nũvangĩte kũtũmĩa asumbĩ ma nthĩ ĩno kwananga “ĩlwaya” yĩu ĩthũku. (Ũvu. 17:16, 17) Ĩtina wa ũu, Klĩsto akavetanga mosumbĩ onthe ma nthĩ ĩno ya Satani. O na ĩngĩ, Klĩsto, ũla nĩwe “mũlaĩka wa yĩla ĩima yĩte kĩtulu,” akaminĩĩa ũsindi wake kwa kũmwĩkya Satani na ndaimoni syake ĩimanĩ yĩte kĩtulu. (Ũvu. 9:1, 11; 20:1-3) Ekai twone ũndũ Savuli ya 45 yathanie ĩũlũ wa maũndũ asu.

MŨSUMBĨ OKITAA “NŨNDŨ WA W’O”

11. Nĩ kwa nzĩa yĩva Klĩsto wũkitaa “nũndũ wa w’o”?

¹¹ Soma Savuli 45:4. Yesũ ndokitaa nĩ kana asumbĩke kũndũ kũnene na ayĩkalĩla andũ. Vandũ va ũu, okitaa kaũ wa ũlũngalu e na kĩeleelo kĩseo. Okitaa “nũndũ wa w’o na ũuu na ũlũngalu.” Yeova nĩwe waĩle kũsumbĩka kĩla kĩndũ, na kwoou ũsu nĩw’o ũw’o wa vata vyũ ũla waĩle kũtetewa. Ĩla Satani waleanile na Yeova, nĩwatumie syũmbe imwe sya Ngai syĩthĩwa na nzika ethĩwa Yeova nĩwe waĩle kwĩthĩwa mũsumbĩki mũnene. Syũmbe isu nĩ ndaimoni na andũ. Yĩĩ nĩyo ĩvinda ya Mũsumbĩ ũla ũnyuvĩtwe nĩ Yeova okite na ayĩĩkĩĩthya kana Yeova e weka nĩwe waĩle kũsumbĩka.

12. Nĩ kwa nzĩa yĩva Yesũ nĩ ngelekany’o nzeo ya “ũuu,” kana wĩnyivyo?

¹² O na ĩngĩ, Yesũ e “ũuu,” kana wĩnyivyo. Nũtũtiĩe ngelekany’o nzeo ya wĩnyivyo na ya kũmwĩw’a Asa wake. (Isa. 50:4, 5; Yoa. 5:19) Kwoou, no nginya aatĩĩi make onthe ala aĩkĩĩku maatĩĩe ngelekany’o yake na mayĩnyivĩsya ũsumbĩki mũnene wa Yeova maũndũnĩ onthe. Andũ ala mekaa ũu no mo maketĩkĩlw’a kũlika nthĩ nzaũ ya Ngai.—Nzek. 14:16, 17.

13. Nĩ kwa nzĩa yĩva Klĩsto wũkitaa ‘nũndũ wa ũlũngalu’?

¹³ O na ĩngĩ, Klĩsto nĩwũkitaa ‘nũndũ wa ũlũngalu.’ Ũlũngalu ũsu Klĩsto wũkitĩaa nĩ “ũlũngalu wa Ngai,” kana myolooto ya Yeova ĩũlũ wa ũseo na ũthũku. (Alo. 3:21; Kũt. 32:4) Mwathani Isaia athanie ũũ ĩũlũ wa Mũsumbĩ ũsu, Yesũ Klĩsto: “Mũsumbĩ akasumbĩka na ũlũngalu.” (Isa. 32:1) O tondũ twathĩtwe, ũsumbĩki wa Yesũ nĩw’o ũkaete “matu meũ” na “nthĩ nzaũ,” vala ‘ũlũngalu ũkatũa.’ (2 Vet. 3:13) Nũndũ wa ũu, no nginya andũ onthe ala makatũa nthĩ nzaũ meĩkala kwosana na myolooto ya Yeova.—Isa. 11:1-5.

MŨSUMBĨ AKEANĨSYA “MAŨNDŨ MA ŨTĨSYA”

14. Nĩ kwa nzĩa yĩva kw’oko kwa aũme kwa Klĩsto kũkeanĩsya “maũndũ ma ũtĩsya”? (Sisya visa ĩthangũnĩ ya 8.)

¹⁴ Ĩla Mũsumbĩ wambĩĩie kũkuwa nĩ ĩla mbalasi nzaũ, eeyovee ũvyũ wake nthũnũnĩ. (Sav. 45:3) Ĩndĩ, ĩvinda yĩkavika ose ũvyũ ũsu na kw’oko kwake kwa aũme nĩ kana aũtũmĩe. Mũandĩki wa Savuli athanie kana kw’oko kwa aũme kwa Yesũ kũkeanĩsya “maũndũ ma ũtĩsya.” (Sav. 45:4) Ĩla Yesũ Klĩsto ũkoka kwananga nthĩ ĩno ya Satani kaũnĩ wa Ali–Maketoni, akeanĩsya “maũndũ ma ũtĩsya” kwelekela amaitha make. Ithyĩ tũyĩsĩ akatũmĩa nzĩa yĩva kwananga nthĩ ĩno ya Satani. Ĩndĩ nĩtwĩsĩ kana nĩkwĩthĩwa Ngai nĩwumĩtye ũkany’o andũ menyivĩsye ũsumbĩki wa Yesũ, onthe ala mataaĩthukĩĩsya ũkany’o ũsu makatw’ĩka nda nũndũ wa ũndũ ũla Yesũ ũkeka. (Soma Savuli 2:11, 12.) Yesũ akyathana ĩũlũ wa ĩvinda ya mũminũkĩlyo aisye kana andũ “nĩmakatw’ĩka nda nĩ w’ĩa, na ũndũ wa kweteela maũndũ ala mokĩte ĩũlũ wa nthĩ: nũndũ mavinya ma ĩtu nĩmakathingithangw’a.” O na ongelile kwasya: “Ĩvinda yĩu nĩmakamwona Mwana wa mũndũ okĩte ĩthweonĩ na vinya na ũtheu mũnene mũtisu.”—Luka 21:26, 27.

15, 16. Naaũ makethĩwa ‘itanĩ’ ila ikaatĩĩa Klĩsto kaũnĩ?

¹⁵ Ĩvuku ya Ũvuan’yo nĩyĩwetete ĩũlũ wa kũka kwa Mũsumbĩ e na “vinya na ũtheu mũnene mũtisu” nĩ kana asilĩle andũ. Yaĩtye ũũ: “Na noona ĩtu yĩvingũkĩte; na sisya, mbalasi nzaũ, na ũla ũmĩtũlĩte, eetawa Mũkĩthito na Mũw’o; na asilaa na ũkwatya kaũ na ũlũngalu. Na ita ila syĩ ĩtunĩ syamũatĩĩa itũlĩte mbalasi nzaũ, syĩvw’ĩkĩte katane nzeo, nzaũ na ntheu. Na ũvyũ mũĩ wauma kanyw’anĩ wake, nĩ kana akũne mbaĩ naw’o: na akaisumbĩka na ndata ya kĩaa: nake ekinyangĩa kĩangĩonĩ kya mbinyu ya wai wa ũthilĩku wa Ngai, Mwene Vinya W’onthe.”—Ũvu. 19:11, 14, 15.

¹⁶ Naaũ makethĩwa “ita” sya ĩtunĩ ila ikaatĩĩa Klĩsto kaũnĩ? Ĩla Yesũ weeyovie ũvyũ wake nthũnũnĩ na alũngya Satani na ndaimoni syake ĩtunĩ, aĩ vamwe na “alaĩka make.” (Ũvu. 12:7-9) O ta ũu, no twasye kana ĩvindanĩ ya kaũ wa Ali–Maketoni, alaĩka makeethĩwa amwe ma ita sya Klĩsto. Ve angĩ makethĩwa itanĩ isu? Yesũ athie ũũ ana-a-asa make etĩkĩw’a mauta: “Ũla ũkĩlasya, na we ũla ũsũvĩaa mawĩa makwa kũvĩka mũminũkĩlyo, ngamũnenga ũsu ũkũmũ ĩũlũ wa Andũ-ma-mbaĩ-ingĩ: nake akasumbĩka ĩũlũ woo na ndata ya kĩaa, ta mĩio ya mũmbi yanangawa vyũ; otondũ nyie nakwa noosie kwa Asa wakwa.” (Ũvu. 2:26, 27) Kwoou, ala angĩ makethĩwa itanĩ sya Klĩsto ĩtunĩ nĩ ana-a-asa make etĩkĩw’a mauta, ala makethĩwa manakwata ĩtuvi yoo. Ana-a-asa asu make etĩkĩw’a mauta makethĩwa vamwe nake akĩanĩsya “maũndũ ma ũtĩsya” kwa kũsumbĩka mbaĩ na ndata ya kĩaa.

MŨSUMBĨ AKAMINŨKĨLĨĨLYA ŨSINDI WAKE

17. (a) Ĩla mbalasi nzaũ ĩkuĩte Klĩsto yĩonany’a kyaũ? (b) Ũvyũ na ũta syĩonany’a kyaũ?

¹⁷ Soma Savuli 45:5. Kwosana na Mbivilia, Mũsumbĩ alĩsĩte mbalasi nzaũ ĩla ĩkwonany’a kana kaũ ũla Mũsumbĩ ũsu ũkokita nĩ kaũ mwaĩlu na mũlũngalu methonĩ ma Yeova. (Ũvu. 6:2; 19:11) O na kau Mũsumbĩ ũsu no ũkuĩte ũvyũ, Mbivilia yonanĩtye kana nũkwete ũta. Yaĩtye ũũ: “Na noona, na sisya, mbalasi nzaũ, na ũla ũmĩtũlĩte aĩ na ũta; na anengwa ngovia ya ũsumbĩ: na aumaala aikĩlan’ya, na nĩ kana akĩlan’ye.” Ũvyũ na ũta nĩ ngelekany’o ya nzĩa ila Klĩsto ũkatũmĩa kwananga amaitha make.

18. Nĩkĩ tũtonya kwasya “mĩsyĩ” ya Klĩsto ĩkeethĩwa yĩ “myũĩ”?

¹⁸ Mũandĩki wa Savuli atũmĩie nthimo ĩla wathanie ayasya kana ‘mĩsyĩ ya mũsumbĩ nĩ myũĩ’ na nĩtonyaa ‘ngoo sya amaitha make,’ na ũu ũituma ‘ngo sya andũ ivalũka ungu wa nyaĩĩ syake.’ Ũndũ ũsu ũkeekĩka nthĩ yonthe. Wathani wa Yelemia waĩtye ũũ: “Ala oae [nĩ] Yeova makethĩwa kuma ngalĩ ĩmwe ya nthĩ kũvika ngalĩ ĩla ĩngĩ ya nthĩ.” (Yel. 25:33) Ve wathani ũngĩ ũeleetye ũndũ ta ũsu. Waĩtye ũũ: “Na noona mũlaĩka ũmwe aũngeme syũanĩ; na aneena na wasya mũnene, aitavya nyũnyi syonthe ila [iũlũkaa] ĩtunĩ katĩ, Ũkai mũmbane vamwe mbokanĩ ĩla nene ya Ngai; nĩ kana mũye nyama sya asumbĩ, na nyama sya anene ma asikalĩ ngili, na nyama sya andũ ala me na vinya, na nyama sya mbalasi na sya ala masyĩkalĩlaa, na nyama sya andũ onthe, ala mate ngombo na ngombo, anini na anene.”—Ũvu. 19:17, 18.

19. Klĩsto akeeka ata nĩ kana aminũkĩlĩĩlye ũsindi wake?

¹⁹ Ĩtina wa kwananga nthĩ ĩno nthũku ya Satani, Klĩsto ‘akaendeea kũsinda’ e ‘ũnenenĩ wake.’ (Sav. 45:4, BCK) Klĩsto akaminũkĩlya ũsindi wake kwa kũmwĩkya Satani na ndaimoni syake ĩimanĩ yĩte kĩtulu, mekale vo ĩvinda yonthe ya Ũsumbĩki wa Myaka Ngili. (Ũvu. 20:2, 3) Ĩla Ndevili na ndaimoni syake makekw’a ĩimanĩ yĩu yĩte kĩtulu, no ta ũndũ ũmwe na makethĩwa me akw’ũ nũndũ maikethĩwa matonya kũthĩny’a kana kwelelũkya andũ. Nũndũ wa ũu, onthe ala makethĩwa kũũ nthĩ makatanĩa ũsumbĩki wa Yesũ. Ĩndĩ nthĩ ĩtanamba kũtw’ĩkĩthw’a valatiso, Yesũ na ala asumbĩki angĩ 144,000 vamwe na ala makethĩwa kũũ nthĩ makatanĩa ũndũ mũna ũkekĩka. Ũndũ ũsu nũeleetw’e ĩsomonĩ yĩla yĩatĩĩe.