Nĩkĩ Twaĩle Kũmanenga Ndaĩa Ala me na Ũkũmũ?

1, 2. (a) Nĩkĩ ti ũndũ wĩ laisi kwitũ kũmanenga ndaĩa ala me na ũkũmũ? (b) Nĩ makũlyo meva tũũkunĩkĩla?

WAAONA ũndũ kana kekaa ĩla keewa keke ũndũ katekwenda? Ũthyũ wako no wonanyʼe nesa vyũ kana kaikwenda kwĩka ũndũ kekwĩwa. Nĩkeĩwʼa wasya wa mũsyai wako, na nĩ kesĩ kana nĩkaĩle kũnenga ndaĩa ũkũmũ wake. Ĩndĩ, kaikwenda kwĩka ũndũ kekwĩwa. Ngelekanyʼo ĩsu yĩonanyʼa ũndũ ũtũkwataa mavinda kwa mavinda.

² Kũmanenga ndaĩa ala me na ũkũmũ ti ũndũ wĩthĩawa wĩ laisi mavinda onthe. Yo mavinda angĩ we nĩwĩwʼaa ne ũndũ wĩ vinya kũmanenga ndaĩa ala me na ũkũmũ mũna ĩũlũ waku? Ethĩwa nĩwĩwʼaa ũu, tuue weka. Ĩvindanĩ yĩĩ andũ aingĩ maimanengae ndaĩa ala me na ũkũmũ. Ĩndĩ, Mbivilia yaĩtye kana nĩtwaĩle kũmanenga ndaĩa ala me na ũkũmũ ĩũlũ witũ. (Nthimo 24:21) Kwĩka ũu nĩ ũndũ wa vata mũno ethĩwa nĩtũkwenda kwĩkala wendonĩ wa Ngai. Ĩndĩ, ve makũlyo mana maumĩlaa. Nĩkĩ ti ũndũ wĩ laisi kũmanenga ndaĩa ala me na ũkũmũ? Nĩkĩ Yeova wendaa twĩke ũu, na nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya? Ĩkũlyo ya mũthya nĩ: Tũtonya kwonanyʼa kwa nzĩa syĩva kana nĩtũmanengete ndaĩa ala me na ũkũmũ?

NĨKĨ TI ŨNDŨ WĨ LAISI?

3, 4. Mũndũ alikile naĩnĩ ĩndĩĩ, na nĩkĩ kwĩthĩwa twĩ ene naĩ kũtumaa twĩwʼa ne ũndũ wĩ vinya kũmanenga ndaĩa ala me na ũkũmũ?

³ Ekai tũsisye kwa ũkuvĩ itumi ilĩ ila syĩkwonanyʼa kana ti ũndũ wĩ laisi kũmanenga ndaĩa ala me na ũkũmũ. Ũndũ wa mbee nĩ kana, ithyĩ twĩ ene naĩ; nawʼo ũndũ wa kelĩ nĩ kana, ala me na ũkũmũ ĩũlũ witũ o namo nĩ ene naĩ. Naĩ yalikile mũndũnĩ tene ĩla Atamu na Eva maleile ũkũmũ wa Ngai mũũndanĩ wa Eteni. Kwoou naĩ yambĩlĩĩilye na ũlei. Kuma ĩvinda yĩu, tũsyaawa twĩ na mwelekelo wa kwĩthĩwa alei.—Mwambĩlĩlyo 2:15-17; 3:1-7; Savuli 51:5; Alomi 5:12.

⁴ Nũndũ wa naĩ ĩsu, nĩ laisi andũ aingĩ kwĩthĩwa na ngathĩĩo na mĩtũlyo. Ĩndĩ wĩnyivyo nĩ ndaĩa ĩtethĩawa na andũ aingĩ, na nĩtwaĩle kwĩkĩa kĩthito mũno twĩthĩwe nayo. O na ĩtina wa kũmũthũkũma Ngai myaka mingĩ twĩ aĩkĩĩku, nĩtũtonya kwambĩĩa kũmya ngoo na kwĩthĩwa na mĩtũlyo. Kwa ngelekanyʼo, sũanĩa ĩũlũ wa Kola, ũla waendeeie kũlũmanyʼa na andũ ma Yeova mathĩnanĩ maingĩ mũno. Ĩndĩ nĩwendie mũno kwĩthĩwa na ũkũmũ, na kwa ũngʼendu atongoesya andũ malee ũtongoi wa Mose, mũndũ waĩ mũuu mũno kũthonoka andũ onthe ma ĩvinda yĩu. (Motalo 12:3; 16:1-3) Ĩngĩ, sũanĩa ĩũlũ wa Mũsumbĩ Usia, ũla mĩtũlyo yake yatumie alika ĩkalũnĩ ya Yeova na kũtethya wĩa mũtheu ũla waaĩlĩte kũtethwʼa nĩ athembi. (2 Mavinda 26:16-21) Aũme asu nĩmakwatie ũkũno mũnene mũno kwondũ wa ũlei woo. Ĩndĩ, ngelekanyʼo syoo nthũku nitũlilikanasya ithyonthe ũndũ mũna wa vata. Nĩtwaĩle kũleana na mĩtũlyo nũndũ ĩtumaa twĩwʼa ne ũndũ wĩ vinya kũmanenga ndaĩa ala me na ũkũmũ.

5. Mo andũ ene naĩ methĩĩtwe maitũmĩa ũkũmũ woo ata?

⁵ Ũndũ ũla ũngĩ nĩ kana andũ ala masumbĩkĩte nĩ ene naĩ, na nĩmekaa maũndũ maingĩ matonya kũtuma andũ maemwa nĩ kũmanenga ndaĩa. Aingĩ moo mai tei na nĩmekaa angĩ maũndũ mathũku, kana makamavinyĩĩa. Maũndũ ala mekĩkĩte ĩvinda ĩvĩtu meonanyʼa nesa vyũ kana andũ methĩĩtwe maitũmĩa ũkũmũ naĩ. (Soma Mũtavanʼya 8:9.) Kwa ngelekanyʼo, Saulo aĩ mũndũũme mũseo, na aĩ na wĩnyivyo ĩla Yeova wamũnyuvie ethĩwe mũsumbĩ. Ĩndĩ, nĩweethĩiwe na kĩwĩu na mĩtũlyo na ambĩĩa kũmũthĩnyʼa Ndaviti, mũndũũme waĩ mũĩkĩĩku. (1 Samueli 9:20, 21; 10:20-22; 18:7-11) Ĩtina Ndaviti nĩwesie kũtwʼĩka ũmwe wa asumbĩ aseo vyũ ma Isilaeli. Ĩndĩ o nake nĩwatũmĩie ũkũmũ wake naĩ ĩla woosie kĩveti kya Mũititi weetawa Ulia, na eeĩaa mũndũũme ũsu ũtaĩ na mavĩtyo aiwe mbee vala vaĩ kaũ mũvyũ, nĩ kana oawe. (2 Samueli 11:1-17) Ũu wĩonanyʼa kana ti ũndũ wĩ laisi kwa andũ ene naĩ kũtũmĩa ũkũmũ woo nesa. O na no maũtũmĩe kwa nzĩa nthũku mũno ethĩwa maimwĩsĩ Yeova. Kwa ngelekanyʼo, ĩtina wa mũndũ ũmwe wa siasa Mũngelesa kũelesya ũndũ tene mavovu amwe ma Katholeki mathĩnĩtye andũ kũndũ kwingĩ, aandĩkie atĩĩ: “Mũndũ anengwa ũkũmũ wĩana ũndũ mũna nũtonya kwanangĩka, na anengwa ũkũmũ wʼonthe, ayanangĩka vyũ.” Ĩtina wa kũsisya ngelekanyʼo isu sya ĩvinda ĩvĩtu ila syĩkwonanyʼa ũndũ ũkũmũ ũtonya kũtũmĩwa naĩ, ekai yu tũsũanĩe ĩũlũ wa ĩkũlyo yĩĩ: Nĩkĩ twaĩle kũmanenga ndaĩa ala me na ũkũmũ?

NĨKĨ TWAĨLE KŨMANENGA NDAĨA ALA ME NA ŨKŨMŨ?

6, 7. (a) Kũmwenda Yeova kũtumaa twĩka ata, na nĩkĩ? (b) Twaĩle kwĩthĩwa na woni mwaũ ĩũlũ wa wĩnyivyo, na tũwonanasya ata?

⁶ Kũmwenda Yeova, kũmenda andũ ala angĩ, o na kwĩyenda ithyĩ ene, nĩmo maũndũ ala manene matumaa tũmanenga ndaĩa ala me na ũkũmũ. Nũndũ nĩtũmwendete Yeova kwĩ syĩndũ syonthe, nĩtwendaa kũtanĩthya ngoo yake. (Soma Nthimo 27:11; Maliko 12:29, 30.) Nĩtwĩsĩ ũsumbĩki wake mũnene, kana kwĩthĩwa nĩwe waĩle kũsumbĩka nthĩ yonthe, nĩ ũndũ wĩthĩĩtwe ũikananĩwʼa ĩũlũ wa nthĩ kuma ĩla ũlei wambĩĩe mũũndanĩ wa Eteni. O na nĩtwĩsĩ kana ũndũnĩ ũsu andũ aingĩ methĩĩtwe me ngalĩko ya Satani, na nĩmaleete ũsumbĩki wa Yeova. Ĩndĩ, ithyĩ nĩtũtanĩaa kũlũmanyʼa na ũsumbĩki wa Yeova. Kwoou Ndeto ila syĩ ĩandĩkonĩ ya Ũvuanʼyo 4:11 nitũtanĩthasya mũno. Nĩtũeleawa nesa vyũ kana Yeova nĩwe waĩlĩte kwĩthĩwa Mũsumbĩki wa nthĩ yonthe. Kwoou, ithyĩ nĩtũlũmanasya na ũsumbĩki mũnene wa Yeova, na kwĩtĩkĩla atũtongoesye thayũnĩ witũ.

⁷ Tweethĩwa na ndaĩa ta ĩsu, tũkeethĩawa twĩ ewi o na ĩla ũte ũndũ wĩ laisi kwĩka ũu. Tũmwĩwʼaa Yeova kwa ngoo ya kwenda nũndũ nĩtũmwendete. Ĩndĩ, ve mavinda wĩthĩaa kũmwĩwʼa nĩ ũndũ wĩ vinya mũno. Kwoou o ta kala kana kawetiwe mwambĩlĩlyonĩ, nĩtwaĩle kwĩmanyĩsya kwĩnyivya mavindanĩ ta asu. Nĩtwĩsĩ kana Yesũ nĩweenyivisye na eeka kwenda kwa Ĩthe wake, o na ĩla kwĩka ũu kwoonekaa ne ũndũ wĩ vinya mũno. Amwĩie Ĩthe wake atĩĩ: “Ti ũndũ ngwenda nyie, ĩndĩ nĩwĩkĩke ũla ũkwenda we.”—Luka 22:42.

8. (a) Mavinda maingĩ twonanasya ata kana nĩtwĩnyivĩsye ũkũmũ wa Yeova ũmũnthĩ, na nĩ kyaũ kyonanasya ũndũ Yeova wĩwʼaa ĩũlũ wa ũndũ ũsu? (b) Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya twĩwʼe ũtao na tũyĩtĩkĩla ũkanyʼo? (Sisya ĩsandũkũ ĩthangũnĩ ya 46-47.)

⁸ Ũmũnthĩ Yeova ndanenaa ĩmwe kwa ĩmwe naitũ, ĩndĩ atũmĩaa Ndeto yake na andũ ala ũnyuvĩte kũũ nthĩ. Kwoou mavinda maingĩ, nĩtwĩnyivĩasya ũkũmũ wa Yeova kwa kũmanenga ndaĩa andũ ala ũnyuvĩte, kana ala ũmaekete maendeee kwĩthĩwa na ũkũmũ ĩũlũ witũ. Ethĩwa tũikũmewʼa andũ asu—kwa ngelekanyʼo, ĩla twalea ũtao na ũkanyʼo woo umĩte Maandĩkonĩ—ũu nũmwĩwʼĩthasya Ngai woo. Kwasũanĩa ĩvinda yĩla Aisilaeli mamũnyungunyĩisye Mose na malea ũtongoi wake. Yeova aisye kana nĩwe mamũnyungunyĩasya.—Motalo 14:26, 27.

9. Nĩkĩ kũmenda andũ ala angĩ no kũtume tũmanenga ndaĩa ala me na ũkũmũ? Nengane ngelekanyʼo.

⁹ Ĩngĩ, twonanasya ndaĩa kwa ala me na ũkũmũ nũndũ nĩtũmendete andũ ala angĩ. Nĩkĩ twĩkaa ũu? Kwasũanĩa wĩ ũmwe nthĩnĩ wa nguthu ya asikalĩ me kaũnĩ. Nĩ kana mũikathelele kaũnĩ, no nginya kĩla mũsikalĩ ethĩwe e na ngwatanĩo na ala angĩ, na ayĩthĩwa e mwĩwi na kũmanenga ndaĩa anene onthe ala maũngamĩe nguthu ĩsu. Mũsikalĩ akethĩwa ate mwĩwi, nũtonya kũlikya asikalĩ ala angĩ onthe mũisyonĩ. Ũmũnthĩ ita sya kaũ nietae wanangĩko mũnene mũno kũũ nthĩ. Ĩndĩ Yeova e na ita syake ila itetheeasya andũ, vandũ va kũete wanangĩko. Mbivilia ĩmwĩtĩte Ngai “Yeova wa nguthu” mavinda maingĩ mũno. (1 Samueli 1:3) Nĩwe Mũnene wa nguthu nene ya syũmbe syĩ vinya sya veva. Mavinda angĩ, Yeova aelekanasya athũkũmi make kũũ nthĩ na nguthu ya asikalĩ. (Savuli 68:11; Esekieli 37:1-10) Tũkalea kũmewʼa andũ ala Yeova wiĩte methĩwe na ũkũmũ ĩũlũ witũ, ũndũ ũsu nũtonya kũmalikya ana-a-asa maitũ mũisyonĩ. Ĩla Mũklĩsto walea kũmewʼa atumĩa ma kĩkundi, andũ ala angĩ kĩkundinĩ nĩmatonya kũũmĩa. (1 Akolintho 12:14, 25, 26) Ĩla kana keethĩwa kate kewi, mũsyĩ wʼonthe nũtonya kũũmĩa. Kwoou, twonanasya nĩtwendete andũ ala angĩ kwa kũmanenga ndaĩa ala me na ũkũmũ, na kwĩthĩwa na ngwatanĩo namo.

10, 11. Nĩ ũndũ ũngĩ wĩva ũtumaa tũmewʼa ala me na ũkũmũ?

¹⁰ O na ĩngĩ, nĩtũmanengae ndaĩa ala me na ũkũmũ nũndũ nĩtũtethekaa tweeka ũu. Ĩla Yeova watwĩa tũmanenge ndaĩa ala me na ũkũmũ, mavinda maingĩ nũwetaa moathimo ala tũtonya kũkwata. Kwa ngelekanyʼo, eĩte syana imewʼe asyai masyo nĩ kana syĩkale ĩvinda yĩasa syĩ na ũtanu. (Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao 5:16; Aeveso 6:2, 3) O na ĩngĩ, Yeova atwĩĩte tũmanenge ndaĩa atumĩa ma kĩkundi, nũndũ twalea kwĩka ũu ngwatanĩo yitũ nake ĩkeethĩwa mũisyonĩ. (Aevelania 13:7, 17) O na nũtwĩĩte tũmewʼe ala me na ũkũmũ silikalĩnĩ nĩ kana tũkwate ũsũvĩo.—Alomi 13:4.

¹¹ We nũkwĩtĩkĩla kana kũmanya kĩla kĩtumaa Yeova enda twĩthĩwe twĩ ewi nĩkũtũtetheeasya kũmanenga ndaĩa ala me na ũkũmũ? Ekai ĩndĩ tũsisye ũndũ tũtonya kũmanenga ndaĩa ala me na ũkũmũ nthĩnĩ wa mũsyĩ, kĩkundinĩ, na silikalĩnĩ.

NDAĨA NTHĨNĨ WA MŨSYĨ

12. Yeova amũnengete kĩanda kĩva mũndũũme ũla ũtwaanĩte kana wĩ na syana, na mũndũũme ũsu atonya kũkĩanĩsya ata?

¹² Yeova mwene nĩwe wambĩlĩĩilye mũsyĩ wa mbee. Na nũndũ we ti Ngai wa kĩthokoanyʼo, nũvangĩte ũndũ maũndũ maĩle kwĩthĩwa mailyĩ nthĩnĩ wa mũsyĩ, nĩ kana mũsyĩ ũendeee nesa. (1 Akolintho 14:33) Nũnengete mũndũũme ũla ũtwaanĩte kana wĩ na syana ũkũmũ wa kwĩthĩwa e mũtwe wa mũsyĩ wake. Ĩla mũndũũme ũsu waatĩĩa ũndũ Klĩsto Yesũ ũtũmĩaa ũkũmũ wake e mũtwe wa kĩkundi, ethĩawa ayonanyʼa kana nũmũnengete Yesũ ndaĩa, ũla nĩwe Mũtwe wake. (Aeveso 5:23) Kwoou, mũndũũme ũtwaanĩte nĩwaĩle kwĩanĩsya kĩanda kyake na ayĩka ũu e na ũkũmbaũ. Na vandũ va kũmavinyĩĩa andũ ma mũsyĩ wake kana kwĩthĩwa e mũkalĩ, nĩwaĩle kwĩthĩwa e na wendo, tei, na ayĩthukĩĩsya mawoni moo. Nũlilikanaa kana ũkũmũ wake wĩ na mĩvaka—ndwĩsa kũthonoka ũla wa Yeova.

13. Kĩveti kĩ na syana kana kĩte nasyo kĩtonya ata kwĩanĩsya kĩanda kyakyo nthĩnĩ wa mũsyĩ kwa nzĩa ĩmwendeeasya Yeova?

¹³ Mũndũ mũka wĩ na syana kana ũte nasyo nĩwaĩle kwĩthĩwa e mũtetheesya wa mũũme. Ĩndĩ, o nake mũndũ mũka ũsu nũnengetwe ũkũmũ nthĩnĩ wa mũsyĩ, nũndũ Mbivilia nĩwetete ĩũlũ wa “mĩao ya inyia waku.” (Nthimo 1:8) O na ũu wĩ o vo, ũkũmũ wake nĩ mũnini kwĩ wa mũũme. Mũndũ mũka ũsu Mũklĩsto nũnengae ũkũmũ wa mũũme ndaĩa kwa kũmũtetheesya kwĩanĩsya kĩanda kyake e mũtwe wa mũsyĩ. Ndamũvũthĩĩasya mũũme, o na ndamũtongoeasya kana akosa ũkũmũ wake. Vandũ va ũu, nũmũtetheeasya na kwĩthĩwa na ngwatanĩo nake. Ĩla ũtanetĩkĩlana na motwi ma mũũme, no aelesye kwa ndaĩa mawoni make, ĩndĩ enyivĩtye. Ethĩwa mũũme wake ti mwĩtĩkĩli, maũndũ no methĩwe me momũ. Ĩndĩ eethĩwa na wĩnyivyo, ũu no ũtume mũũme wake endeewʼa nĩ kũmũmanya Yeova.—Soma 1 Vetelo 3:1.

14. Syana itonya ata kũtanĩthya Yeova na asyai masyo?

¹⁴ Syana nimũtanĩthasya Yeova ĩla syeethĩwa syĩ mbĩwi kwa asyai masyo. O na nitanĩthasya asyai masyo na kũtuma manengwa ndaĩa. (Nthimo 10:1) Nthĩnĩ wa mĩsyĩ ĩla yĩ na mũsyai ũmwe, syana nĩsyaĩle kũatĩĩa mwolooto o ũsu ĩũlũ wa wĩwi, iimanya kana no vethĩwe ve vata mũnenange wa kũmũtetheesya mũsyai ta ũsu, na kwĩthĩwa na ngwatanĩo nake. Nthĩnĩ wa mĩsyĩ ĩla kĩla ũmwe wĩanĩasya kĩanda kĩla ũnengetwe nĩ Ngai, nĩvethĩawa mũuo na ũtanu mwingĩ. Ũu nũmũeteae ndaĩa Yeova Ngai, Mwambĩlĩlya wa mĩsyĩ yonthe.—Aeveso 3:14, 15.

NDAĨA KĨKUNDINĨ

15. (a) Tũtonya kwonanyʼa ata kana nĩtũnengete ndaĩa ũkũmũ wa Yeova kĩkundinĩ? (b) Nĩ myolooto yĩva ĩtonya kũtũtetheesya kwĩthĩwa twĩ ewi kwa ala matongoetye? (Sisya ĩsandũkũ ĩthangũnĩ ya 48-49.)

¹⁵ Yeova nũmũnyuvĩte Mwana wake Yesũ ethĩwe Mũsumbĩki wa kĩkundi kya Kĩklĩsto. (Akolosai 1:13) Nake Yesũ nũmĩnengete “ngombo [yake] yĩ na kĩthito na mbũĩ” wĩa wa kwĩanĩsya mavata ma kĩ-veva ma andũ ma Ngai kũũ nthĩ. (Mathayo 24:45-47) Nzama Ĩla Ĩtongoesye ya Ngũsĩ sya Yeova nĩyo “ngombo [ĩsu] yĩ na kĩthito na mbũĩ.” O tondũ kwailyĩ ikundinĩ sya Kĩklĩsto ĩvinda ya atũmwa, ũmũnthĩ atumĩa nĩmakwataa momanyĩsyo na motao kuma kwa Nzama Ĩla Ĩtongoesye. Makwataa maũndũ asu ĩmwe kwa ĩmwe, kana kwĩsĩla ana-a-asa, ta asyaĩĩsya ma kũthyũlũlũka ala maũngamĩte vandũ va nzama ĩsu. Kwoou, ĩla kĩla ũmwe witũ wanenga ndaĩa ũkũmũ wa atumĩa kĩkundinĩ, ethĩawa ayonanyʼa kana we nĩ mwĩwi kwa Yeova.—Soma 1 Athesalonika 5:12; Aevelania 13:17.

16. Nĩ kwa nzĩa syĩva atumĩa manyuvawa kwĩsĩla veva mũtheu?

¹⁶ Atumĩa na atetheesya ma kĩkundi no andũ ene naĩ. Nĩmethĩawa na mavĩtyo o taitũ. Ĩndĩ atumĩa nĩ ‘andũ manenganĩtwe ta mĩthĩnzĩo,’ nĩ kana matetheesye kĩkundi kĩendeee kwĩthĩwa kĩ kĩlũmu kĩ-veva. (Aeveso 4:8, NWT) Atumĩa manyuvawa kwĩsĩla veva mũtheu. (Meko ma Atũmwa 20:28) Kwa nzĩa syĩva? Nĩ kwa nzĩa ya kwamba kũsiwʼa kana nĩmeanĩĩtye maũndũ mana me Ndetonĩ ya Ngai ĩla ĩandĩkĩtwe kwĩsĩla veva wake. (1 Timotheo 3:1-7, 12; Tito 1:5-9) Ĩngĩ, atumĩa ala meũsisya kana ana-a-asa nĩmeanĩĩtye maũndũ asu, nĩmavoyaa na kĩthito matongoewʼe nĩ veva mũtheu wa Yeova.

17. Nĩkĩ mavinda amwe eĩtu-a-asa Aklĩsto mavwʼĩkaa mĩtwe yoo ĩla mekwĩka maũndũ mana kĩkundinĩ?

¹⁷ Nĩvatonyeka mavinda amwe kĩkundi kĩkethĩwa kĩte na atumĩa kana atetheesya ma kĩkundi matonya kwĩka maũndũ mana ala maĩle kwĩkwa nĩ ana-a-asa, ta kũtongoesya ũmbano wa ũtavanyʼa. Veethĩwa vailyĩ ũu, ana-a-asa angĩ avatise nĩmatonya kwĩka maũndũ asu. Ethĩwa vai ana-a-asa avatise ta asu, eĩtu-a-asa Aklĩsto ala maĩlĩte nĩmatonya kwĩka ũu. Ĩndĩ, ĩla mwĩĩtu-a-asa ũkwĩanĩsya kĩanda kyaĩle kwĩanĩwʼa nĩ mwana-a-asa mũvatise, nĩwaĩle kũvwʼĩka mũtwe wake.a (1 Akolintho 11:3-10) Ũndũ ũsu ndwĩthĩawa ũyonanyʼa kĩvũthya kwa eĩtu-a-asa. Ĩndĩ, ũmanengae mwanya wa kwonanyʼa nĩmanengete ndaĩa mũvango wa Yeova wa ũkũmũ, nthĩnĩ wa mũsyĩ na kĩkundinĩ.

NDAĨA KWA SILIKALĨ SYA KŨŨ NTHĨ

18, 19. (a) Ũtonya kũelesya ata myolooto ĩla ĩwetetwe ĩandĩkonĩ ya Alomi 13:1-7? (b) Tũtonya kwonanyʼa ata kana nĩtũmanengete ndaĩa ala me na ũkũmũ silikalĩnĩ?

¹⁸ Aklĩsto ma wʼo nĩmatongoeawʼa nĩ wasya woo wa ngoo kũatĩĩa myolooto ĩla ĩwetetwe ĩandĩkonĩ ya Alomi 13:1-7. (Soma.) Wamina kũsoma mĩsoa ĩsu, nũkwona kana “ala me na ũkũmũ” mawetetwe vau nĩ silikalĩ sya kũũ nthĩ. Kwa ĩvinda yĩla Yeova ũsyĩtĩkĩlĩtye syĩthĩwe vo, silikalĩ isu nĩsyĩkaa maũndũ ma vata ta kũtata kũete mũuo, na kũmeanĩsya andũ mayo mavata mana. Kwoou ĩla twaatĩĩa mĩao ya silikalĩ twĩthĩawa tũyonanyʼa kana nĩtũmanengete ndaĩa ala me na ũkũmũ. Kwa ngelekanyʼo, nĩtwaĩle kũĩva koti wʼonthe ũla twaĩle kũĩva, tũkausũsya tũteũkengana mathangũ mana ala silikalĩ yĩthĩwa ĩyenda, na kũatĩĩa mĩao yonthe ĩla ĩtũkonetye, ĩkonetye mĩsyĩ yitũ, viasala, kana malĩ yitũ. Ĩndĩ, ĩla silikalĩ yatũvata kwĩka ũndũ Ngai ũkwenda twĩke, ithyĩ nĩtũleanaa nayo. Twĩkaa kwosana na ndeto ii sya atũmwa: “Mũvaka tũmwĩwʼe Ngai mbee wa kũmewʼa andũ.”—Meko ma Atũmwa 5:28, 29; sisya ĩsandũkũ yĩ na kyongo, “Nyie Naĩle Kwĩwʼa Ũkũmũ Waũ?” ĩthangũnĩ ya 42.

¹⁹ Ũndũ ũngĩ wonanasya kana nĩtũmanengete ndaĩa ala me na ũkũmũ silikalĩnĩ nĩ kwĩkalanyʼa nesa na andũ ala angĩ. Mavinda amwe, nĩtwĩsaa kũneena ĩmwe kwa ĩmwe na anene ma silikalĩ. Mũtũmwa Vaulo nĩwaneenie na anene ta asu. Anene asu nĩ Mũsumbĩ Elote Akiliva na Ngavana Vesito. Aũme asu maĩ na mavĩtyo maingĩ mũno, ĩndĩ Vaulo aneenie namo kwa ndaĩa. (Meko ma Atũmwa 26:2, 25) Nĩtũatĩĩaa ngelekanyʼo ya Vaulo ĩla tũũneena na anene, o na ethĩwa ũla tũneena nake nĩ mũsumbĩ wĩ na ũkũmũ mũnene, kana twĩneena na mũsikalĩ. Ĩla Aklĩsto ma mũika me sukulu, nĩmanengae ndaĩa alimũ, aũngamĩi ma sukulu, na athũkũmi ala angĩ. Ithyĩ tũmanengae ndaĩa andũ onthe o na ala matetĩkĩlanaa na mũĩkĩĩo witũ. Kwoou, o na ethĩwa andũ ti athũkũmi ma Yeova, nĩmaĩle kwona kana nĩtũmanengete ndaĩa.—Soma Alomi 12:17, 18; 1 Vetelo 3:15.

20, 21. Nĩ moathimo meva maumanaa na kũmanenga ndaĩa ala me na ũkũmũ?

²⁰ Tũikewʼe vinya kũnenga andũ ala angĩ ndaĩa. Mũtũmwa Vetelo aandĩkie ũũ: “Taĩai andũ onthe.” (1 Vetelo 2:17) Ĩla andũ moona kana nĩtũmanengete ndaĩa ya wʼo, ũndũ ũsu nũtonya kũmakiita ngoo. Lilikana kana ti andũ aingĩ mekaa ũu. Kwoou, kũmanenga angĩ ndaĩa nĩ nzĩa ĩmwe ya kwonanyʼa kana nĩtũatĩĩaa mwĩao ũũ wa Yesũ: “Kyeni kyenyu nĩkĩkenae mbee wa andũ, nĩ kana mone mawĩa menyu maseo, na kũmũtaĩa Ĩthe wenyu ũla wĩ ĩtunĩ.”—Mathayo 5:16.

²¹ Nthĩnĩ wa nthĩ ĩno yĩ kĩvindunĩ, andũ ala me na ngoo nzeo nĩmendeeawʼa nĩ kyeni kya kĩ-veva. Kwoou, ĩla twoonanyʼa ndaĩa nthĩnĩ wa mũsyĩ, kĩkundinĩ, na maũndũnĩ makonetye silikalĩ, ũndũ ũsu nũtonya kũmendeesya andũ angĩ, na kũtuma mambĩĩa kũkinyĩla kyeninĩ vamwe naitũ. Ũsu wĩthĩwa wĩ ũndũ mũseo ta kĩ! Ĩndĩ, o na ethĩwa ũu ndwĩĩthĩwa, ve ũndũ ũmwe tũte na nzika nawʼo. Yeova Ngai nũtanaa ĩla twamanenga angĩ ndaĩa, na ũu nũtũtetheeasya kũendeea kwĩkala wendonĩ wake. Vai ũathimo ũthonokete ũsu!