Mai

Yesu kaakɛ pɩɣa tɛtʋ yɔɔ lɛ, ɛlɩzaa se ɛñaŋ ɛ-lʋlɩyaa. Etikizi ɛ-lʋlɩyaa lɔŋ tasʋʋ wiɖiyi kpa, nɛ ɛtɩmaɣzɩ se ɛsɩma nɛ pɩkpaɖɩ-wɛ. Ɛnʋ kaakɛnɩ kajalaɣ pɩɣa ɛ-lʋlɩyaa cɔlɔ, nɛ pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛɛlabɩ mbʋ pɩpɔzʋʋ se kajalaɣ pɩɣa ɛla yɔ camɩyɛ. Ɛñaɣ pana siŋŋ nɛ ɛkpɛlɩkɩ kafɩnda tʋmɩyɛ Yosɛɛfʋ cɔlɔ se pɩsa nɛ ɛsɩna nɛ pehiɣ liidiye nɛ pɔcɔnɩ hɔʋ kɩcɛyɩm ɖeɖe. Pɩtʋʋ fɛyɩ se Yesu lʋlɩyaa heyi-i ɛzɩma pɩtɩŋnɩ piti lakasɩ yɔɔ nɛ palʋlɩ-ɩ yɔ, pɩ-tɔm. Nɛ peheyi-i ɖɔɖɔ tɔm ndʋ Ɛsɔ tiyiyaa yɔɔdɩ ɛ-yɔɔ yɔ. (Luka 2:8-19, 25-38) Yesu titisi tɔm ndʋ peheyi-i yɔ tɩ-yɔɔ yem, ɛlɛ ɛ-maɣmaɣ ɛtazɩ Masɩ taa nɛ ɛna se tɩkɛ toovenim. Ɛzɩma ɖɩlaba nɛ ɖɩtɩlɩ se Yesu kaakɛ Ɛsɔtɔm kpɛlɩkɩyʋ kɩbanʋ? Ðɩsɩm tɔm ndʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, Bibl yɔɔdʋʋ se Ɛsɔtɔm wɩlɩyaa mba paawɛ Yeruzalɛm yɔ, pɩɩwɛɛ nɛ “pɩɖɩɣzɩɣ-wɛ nɛ ɛ-tɔm taa nɩʋ lɛɣtʋ nɛ ɛ-tɔm cosuu.” (Luka 2:46, 47) Yesu kaawɛnɩ pɩnzɩ 12 lɛ, ɛ-taa kaatɛm tɛm se Yehowa kɛnɩ ɛ-Caa.—Luka 2:42, 43, 49. w20.10 29-30 § 13-14

Ye ɖitisiɣ se pefezi Yesu yɔ, piyeki nɛ ɖitisi ɖɔɖɔ se pakaɣ fezuu ɛyaa lalaa. Alɩwaatʋ ndʋ Pɔɔlɩ paɣzɩ maʋ sɩɖaa femtu tɔm yɔ, ɛyɔɔdɩ toovenim tɔm naadozo. Ndʋ yɔ: (1) “Krɩstʋ sɩbɩ ɖa-kɩwɛɛkɩm yɔɔ.” (2) “Pepimi-i.” (3) “Pefezi-i kɩyakʋ tozo ñɩŋgʋ wiye ɛzɩ pɔyɔɔdʋʋ Masɩ taa yɔ.” (1 Kɔr. 15:3, 4) Yesu sɩm, e-pimtu nɛ e-femtu wɩlɩɣ-ɖʋ suwe? Nayʋ Izaayii kaayɔɔdɩ Mesiya tɔm se “pakʋsɩ-ɩ ɛsa tɩnaa tɛtʋ yɔɔ” nɛ “pɛkpɛndɩ ɛ-pɩlaʋ nɛ kañatʋ tɩnaa.” Ɛlɛ, nabʋyʋ ɖɔɖɔ kaɣ labʋ. Izaayii sɔzaa se Mesiya kpaɣ “sakɩyɛ kɩwɛɛkɩm nɛ ɛɖɛna.” Yesu labɩ mbʋ alɩwaatʋ ndʋ ɛcɛlɩ e-wezuu se pɩkɛ kɩhɛyʋʋ pʋ-ñʋʋ taa yɔ. (Iza. 53:8, 9, 12; Mat. 20:28; Roma 5:8) Ye mbʋ Yesu sɩm, e-pimtu nɛ e-femtu wɩlɩɣ-ɖʋ kpayɩ kpayɩ se ɖɩkaɣ lɩʋ kɩwɛɛkɩm nɛ sɩm po-yomiye taa, nɛ ɖɩkaɣ tasʋʋ naʋ ɖɛ-ɛyaa kʋsɔɔlaa mba pasɩba yɔ. w20.12 2-3 § 4-6; 5 § 11

Apostoloo Pɔɔlɩ susaɣ tɔm ɖoŋ ɖoŋ Yuuda mba tɛ sinaagɔɔgɩwaa taa. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ. Tesalooniiki tɛ sinaagɔɔgɩ taa, “ɛtɩŋnɩ Masɩ yɔɔ nɛ ɛcɔlɩ [Yuuda mba] lɩmaɣza sabaatɩwaa naadozo.” (Tʋma 17:1, 2) Pɩwɛ ɛzɩ sɔɔndʋ taakpaɣ Pɔɔlɩ sinaagɔɔgɩ taa yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yuuda mba hɛkʋ taa ɛcaɣaa nɛ ɛpaɣlɩ. (Tʋma 26:4, 5) Pɔɔlɩ pɩzaɣ se ɛnɩɩ Yuuda mba tɔm taa, pʋyɔɔ ɛpɩzaa nɛ esusi-wɛ tɔm nɛ sɔɔndʋ tɩkpa-ɩ. (Fil. 3:5) Nazɩm yeba nɛ Pɔɔlɩ kʋyɩ Tesalooniiki nɛ ese nɛ pʋyɔɔ ɖɔɖɔ ɛkʋyɩ pʋwayɩ Beeree nɛ ese nɛ ɛɖɛɛ Atɛɛnɩ. Ɛtɩɩtalɩ peeɖe ɖɔɖɔ lɛ, “ɛpaɣzɩ cɔlʋʋ Yuuda mba nɛ ɛyaa lalaa mba pɛsɛɣ Ɛsɔ yɔ pa-lɩmaɣza sinaagɔɔgɩ taa.” (Tʋma 17:17) Ɛlɛ alɩwaatʋ ndʋ Pɔɔlɩ susaɣ tɔm kɩyakʋ taa yɔ, ɛyaa mba pewelisaɣni-i yɔ, pɛwɛ ndɩ. Mba pewelisaɣni-i yɔ, pa-taa nabɛyɛ kaakɛ ɛjaɖɛ yɔɔ lɔŋsɩnɖaa nɛ lalaa sɩɩnaa layaa, nɛ pamaɣzaɣ se tɔm ndʋ Pɔɔlɩ susuu yɔ, tɩkɛ “wɩlɩtʋ kɩfatʋ.” Peheyi-i se: “Ŋwɛɛ nɛ ŋyɔɔdʋʋ tɔm ndʋ ɖɩtɩnɩtɩ wiɖiyi yɔ.”—Tʋma 17:18-20. w20.04 9 § 5-6

Ye ŋlʋkɩnɩ ɛjandʋ natʋyʋ yɔ, taamaɣzɩ se ŋfɛyɩ wazaɣ. Ða-tɩŋa ɖɩlakɩ kɩwɛɛkɩm, pʋyɔɔ lɛ pɩpɔzʋʋ-ɖʋ Yehowa lootiye. Lootiye nɖɩ ɛtɩŋnɩ kɩhɛyʋʋ pʋ-ñʋʋ taa yɔɔ nɛ ɛlabɩ-ɖʋ. (Efɛz. 1:7; 1 Yoh. 4:10) Ðo-koobiya mba pɛwɛ ɛgbɛyɛ taa yɔ, pakaɣ-ɖʋ kpazʋʋ ɖoŋ! Papɩzɩɣ nɛ pewelisini-ɖʋ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩsɔɔlʋʋ se ɖɩyɔɔdɩ yɔ, nɛ papɩzɩɣ nɛ pakpazɩ-ɖʋ ɖoŋ ɖɔɖɔ. (Adu. 12:25; 1 Tes. 5:14) Payaɣ koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ Naajeeriya ɛjaɖɛ taa se Joy. Pitikaɣ-i yɔɔɔ alɩwaatʋ natʋyʋ. Ɛyɔɔdaa se: “Ye koobiya ɩtaasɩnɩ-m yɔ, mantaapɩzɩ nɛ malʋbɩnɩ kaɖɛ nɖɩ. Ɛzɩma koobiya kpazɩ-m ɖoŋ yɔ, pɩwɩlɩ-m kpayɩ kpayɩ se Yehowa cosuu ma-adɩma yɔɔ. Halɩ mɛnkpɛlɩkɩ pɔ-cɔlɔ ɛzɩma mankpazɩ ɖoŋ lalaa mba pitibi-wɛ yɔɔɔ yɔ.” Pɩwɛɛ se ɖɩtɔzɩ se pɩtɩla, pɩtɩkɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa payɩ pɩpɔzʋʋ-ɖʋ ɖoŋ kpazʋʋ yɔ ɖo-koobiya tɩlɩɣ. Pʋyɔɔ lɛ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩpɔzɩ se ɖɩñɔtɩnɩ koobu weyi ɛpɩ fezuu taa yɔ nɛ ɖiheyi-i se pɩpɔzʋʋ-ɖʋ sɩnʋʋ. w20.12 23-24 § 7-8

Ðoŋ ɖoŋ lɛ, kajalaɣ nɩŋgbaŋaɣ ŋga pɩwɛɛ se ŋkpɛzɩ nɛ taabalɩyɛ kɩbanɖɛ wɛɛ ña nɛ nɔɔyʋ mɩ-hɛkʋ taa yɔ, ŋga lɛ se ŋkpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ ña nɛ ɩ ɩcakɩ. Alɩwaatʋ ndʋ iheyiɣ ɖama mɩ-lɩmaɣza nɛ ɛzɩma pɩlakɩ-mɩ yɔ lɛ, ɩpɩsɩɣ taabalaa. Ɛlɛ nabʋyʋ taa pɩfɛyɩ kɛlɛʋ se ɖɩpɩsɩ Yesu taabalaa kɩbama. Mbʋ pʋyɔɔ yɔ wiɖiyi ɖɩtɩkatɩ Yesu. Kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa Krɩstʋ mba sakɩyɛ kaakatɩ kaɖɛ nɖɩ ɖɔɖɔ. Ɛlɛ apostoloo Pɩyɛɛrɩ yɔɔdaa se: “Paa wiɖiyi ɩtɩna-ɩ yɔ, ɩsɔɔlɩ-ɩ. Paa ɩɩnaɣ-ɩ lɛɛlɛɛyɔ yɔ, ɩwɛnɩ tisuu ɛ-yɔɔ.” (1 Pɩy. 1:8) Ye mbʋ ɖa nɛ Yesu ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkɛ taabalaa kɩbama paa wiɖiyi ɖɩtɩkatɩ-ɩ yɔ. Pɩtasɩ lɛ, ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩyɔɔdɩnɩ Yesu. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩtɩmɩɣ yɔ, Yehowa ɖɩyɔɔdʋʋna. Pɩkɛ toovenim se ɖɩtɩmɩɣ Yesu hɩɖɛ taa, ɛlɛ pɩtɩkɛ ɛnʋ ɖɩyɔɔdʋʋna. Halɩ Yesu tɩsɔɔlɩ se ɖɩtɩmnɩ-ɩ. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, adɩma kɛ Ɛsɔ sɛtʋ ɖɔɖɔ, nɛ Yehowa ɖeke pɩwɛɛ se pɛsɛɛ. (Mat. 4:10) Paa mbʋ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ Yesu ɖɔ-sɔɔlɩm. w20.04 20 § 1-3

Seyaa mba palakaɣ Grɛɛkɩ hola aleɣya yɔ, pɩɩwɛɛ se palʋbɩnɩ kala; a-taa naayɛ lɛ se pɩnɩɣaɣ-wɛ nɛ panɩɣ siziŋ. Ɛlɛ, mbʋ papɩzaɣ se pataa liu yɔ lɛ, falɩsʋʋ mbʋ pamʋwa yɔ nɛ pa-maɣmaɣ po-ɖoŋ. Ɛzɩ seyaa mba yɔ, ɖa ɖɔɖɔ ɖɩmʋʋ falɩsʋʋ nɛ pawɩlɩɣ-ɖʋ ɛzɩma pɩwɛɛ se ɖise seya wena a-taa ɖɩwɛɛ yɔ. Ɛlɛ, ɖɩwɛnɩ nabʋyʋ nɛ pɩkpaɖɩ seyaa maɣmaɣ. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖihiɣ ɖoŋ Yehowa cɔlɔ, nɛ ɛzɩma ɛpɩzɩɣ nɛ ɛsɩnɩ-ɖʋ yɔ, pɩfɛyɩnɩ kamaɣ. Yehowa labɩ tamaɣ se ye ɖɩtaɣ-ɩ liu yɔ, pɩtasɩna se ɛfalɩsɩɣ-ɖʋ lɛ, ɛlakɩ nɛ ɖɩwɛɛ ɖoŋ ɖɔɖɔ! Pɩɩwɛɛ se Pɔɔlɩ ɛlʋbɩnɩ kala sakɩyɛ. Pɩtasɩna se ɛyaa lalaa tʋ Pɔɔlɩ nɛ panazɩ-ɩ lɛ, nabʋyʋ taa pɩnɩɣaɣ-ɩ nɛ pɩwɛɛ se ɛlʋbɩnɩ mbʋ ɛyawa se ‘sɔɔyɛ naɖɩyɛ tomnaɣ taa’ yɔ. (2 Kɔr. 12:7) Pɔɔlɩ tiyele se kala ana aɖɩɣ-ɩ nʋmɔʋ nɛ eyele Yehowa sɛʋ, ɛlɛ ɛkpaɣ-yɛ se pɩkɛnɩ-ɩ waɖɛ se ɛtaa Yehowa liu. (2 Kɔr. 12:9, 10) Ɛzɩma Pɔɔlɩ wɛnɩ lɩmaɣza ana yɔ pʋyɔɔ lɛ, Yehowa sɩnɩ-ɩ kala tɩŋa taa. w20.04 29 § 13-14

Ðɩwɛnɩ kʋjɔʋ lɛɛkʋ ŋgʋ paanaɣ-kʋ yɔ; ŋgʋ lɛ se ɖa nɛ Yehowa, Yesu nɛ Ɛsɔ tiyiyaa “ɖɩkpɛndaa nɛ ɖɩlakɩ tʋmɩyɛ.” (2 Kɔr. 6:1) Ða nɛ wɛ ɖɩlakɩ tʋmɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ payɩ ɖɩwɛɣ tɔm susuu taa yɔ. Pɔɔlɩ yɔɔdɩ ɛ nɛ mba palakɩ tʋmɩyɛ nɖɩ yɔ pɔ-tɔm se: “Ðɩkɛ mba pa nɛ Ɛsɔ pɛkpɛndɩɣ nɛ palakɩ tʋmɩyɛ yɔ.” (1 Kɔr. 3:9) Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩɖʋʋ nesi Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ yɔ, ɖɩkɛ ɖɔɖɔ mba pa nɛ Yesu pɛkpɛndaa nɛ palakɩ tʋmɩyɛ yɔ. Tɔzɩ se Yesu ɖʋ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa paɣtʋ se pala “ajɛɛ tɩŋa taa ɛyaa nɛ papɩsɩ tɔmkpɛlɩkɩyaa” lɛ, ɛyɔɔdaa se: “Mɛwɛ mɩ-cɔlɔ.” (Mat. 28:19, 20) Nɛ ɛbɛ Ɛsɔ tiyiyaa ñalakɩ? Ðɩwɛnɩ ɛsɩmɩyɛ siŋŋ se Ɛsɔ tiyiyaa ɖiyiɣ-ɖʋ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩwɛɣ nɛ ɖiheyiɣ “tamtam tɔm kɩbandʋ . . . mba pɛwɛ tɛtʋ yɔɔ yɔ”! (Natʋ 14:6) Ɛbɛ Yehowa sɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩlakɩ? Ðɩwɛɣ nɛ ɖiɖuu Kewiyaɣ tɔm lɛ, ɖomaɣ nakɛyɛ tɔlʋʋ laŋa kɩbana taa nɛ kapaɣlɩɣ. (Mat. 13:18, 23) Ayeki nɛ toovenim ɖomaɣ ŋga kapaɣlɩɣ nɛ kalʋlʋʋ pee? Yesu yɔɔdɩ weyi ɛpɩzɩɣ nɛ ɛla mbʋ yɔ sɔnɔ evemiye mayaɣ taa. w20.05 30 § 14-15

Lʋlɩyaa sakɩyɛ cɛbɩ nesi. Halɩ hɔʋ nakʋyʋ taa ñɩma pɩzɩɣ nɛ pɛwɛɛ ɖɩɣa kʋɖʋmaɣ taa, ɛlɛ taabalɩyɛ kɩbanɖɛ ɛɛwɛɣ pɛ-hɛkʋ taa. Mba patasɩɣ lɔŋ hɔŋ yɔ, pa-taa nɔɔyʋ yɔɔdaa se: “Ðoyo, caja nɛ piya paayɔɔdʋʋnɩ ɖama, nɛ pakpakɩɣ pa-alɩwaatʋ hɔɔlʋʋ sɔsɔʋ nɛ palakɩnɩ tʋmɩyɛ ordinatɛɛrɩwaa, taabɩlɛɛtɩwaa, pɔrtaabɩlɩwaa yaa palakɩ video yɔɔ aleɣya. Paa hɔʋ ŋgʋ, kɩ-taa ñɩma ɩwɛ ɖɩɣa kʋɖʋmaɣ taa yɔ, paasɩŋ ɖama camɩyɛ.” Ðɩtɩsɔɔlɩ se ɖɩpɩsɩ ɛyaa mba pɛfɛyɩnɩ sɔɔlɩm yɔ ɛzɩ ɛjaɖɛ yɔɔ ɛyaa sakɩyɛ yɔ. Ɛlɛ, pɩwɛɛ se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩwɛɛnɩ sɔɔlɩm sɔsɔm ɖɔ-hɔʋ taa ñɩma yɔɔ nɛ mba ɖa nɛ wɛ ɖɩka tisuu yɔ pɔ-yɔɔ ɖɔɖɔ. (Roma 12:10) Ɛbɛ sɔɔlɩm sɔsɔm kɛnaa? Pɩkɛnɩ tɔm loyaɣ ŋga kawɩlɩɣ taabalɩyɛ kɩbanɖɛ nɖɩ ɖɩwɛɣ hɔʋ nakʋyʋ taa ñɩma hɛkʋ taa yɔ. Pɩpɔzʋʋ se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩwɛɛnɩ sɔɔlɩm mbʋ ɖo-koobiya mba pɛwɛ ɛgbɛyɛ taa yɔ pɔ-yɔɔ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩwɩlɩɣ sɔɔlɩm sɔsɔm yɔ, ɖɩsɩɣnɩ paa weyi se ɛsɛɛ Yehowa nɔɔ kʋɖʋmaɣ taa nɛ taa leleŋ.—Mik. 2:12. w21.01 20 § 1-2

Kpaɣ se hola aleɣya ɛgbɛyɛ naɖɩyɛ taa ñɩma wɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ taa, pɩwɛɣ kɛlɛʋ se pawa. Ɛlɛ pɛfɛyɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ taa, paapɩzɩɣ pawa. Ye tɔm ndʋ ŋmaɣzɩɣ yɔ, mbʋ ŋsɔɔlaa yɔ nɛ ɛzɩma pɩlakɩ-ŋ yɔ pɩtɩŋa pituzuu-ŋ se ŋla mbʋ Yehowa sɛtʋ pɔzʋʋ yɔ, pʋbʋ lɛ papɩzɩɣ pakpaɣ ña-laŋɩyɛ nɛ pamaɣzɩnɩ ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩwakɩ yɔ. Tɔzɩ se Sataŋ sɔɔlaa se eyele nɛ ña-laŋɩyɛ tayɩ. Sataŋ sɔɔlaa se mbʋ pɩkɛdɩnɩ-ŋ nɛ ña-lɩmaɣza palʋbɩnɩ mbʋ ŋnawa se pɩkɛdɩnɩ Yehowa yɔ. Paa mbʋ yɔ, pɩpɔzʋʋ se ña-laŋɩyɛ ɛwɛɛ pilim nɛ pɩsa nɛ ŋsɛɛ Yehowa. (Mat. 22:36-38) Taaha Sataŋ nʋmɔʋ kpa se eyele nɛ ña-laŋɩyɛ tayɩ! Tɩmnɩ Yehowa ɛzɩ Daviid labʋ yɔ. Ɛtɩmaa se: “Ha-m laŋɩyɛ kʋɖʋmɖɩyɛ nɛ maña ña-hɩɖɛ!” La mbʋ payɩ ŋpɩzɩɣ yɔ se pɩsa nɛ ŋɖɔ adɩma ana a-yɔɔ ñe-wezuu caɣʋ taa. Paa ɖooye lɛ, tɛ ña-taa se ŋyeki nɛ lɩmaɣza wena ŋkpakɩɣ yɔ, paa akɛ cikpena yaa sɔsɔna yɔ, awɩlɩ se ŋwɛnɩ ñamtʋ siŋŋ Yehowa hɩɖɛ kiɖeɖeye yɔɔ. Ye ŋlakɩ mbʋ yɔ, hɩɖɛ nɖɩ paya-ŋ se Yehowa Aseɣɖe Tʋ yɔ ɖɩkaɣ-ŋ mʋnʋʋ camɩyɛ. (Adu. 27:11) Nɛ ɖa-tɩŋa payɩ, ɖɩkaɣ pɩzʋʋ nɛ ɖɩkpɛndɩ nayʋ Mikee yɔɔ nɛ ɖɩyɔɔdɩ se: ‘Ðɩkaɣ ɖɔm ɖɛ-Ɛsɔ Yehowa hɩɖɛ taa tam nɛ pɩkpaɣ pɩɖɛɛ.’—Mik. 4:5. w20.06 13 § 17-18

Alɩwaatʋ ndʋ hayo kiŋ wiyaʋ nɛ kominawaa lalaa pakʋyʋʋ Ɛsɔ samaɣ yɔɔ yɔ, pɩkaɣ wɩzʋʋ Ɛsɔ Ðoŋ Tɩŋa Tʋ siŋŋ, nɛ piyele nɛ Armaagedɔɔ you paɣzɩ. (Natʋ 16:14, 16) Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, pakaɣ ɖɩzʋʋ hayo kiŋ wiyaʋ nɛ ajɛɛ lɛɛna wena pɛkpɛndaa nɛ payaɣ se Gɔɔgɩ weyi ɛlɩnɩ Maagɔɔgɩ tɛtʋ taa yɔ, nɛ “nɔɔyʋ ɛɛkaɣ-ɩ sɩnʋʋ.” (Dan. 11:45) Mayaɣ ŋga katɩŋ pʋwayɩ kpaagbaa yɔ, kɔyɔɔdʋʋ ɛzɩma pakaɣ ɖɩzʋʋ hayo kiŋ wiyaʋ nɛ kominawaa lalaa, nɛ ɛzɩma pakaɣ ɖa-ñʋʋ yabʋ yɔ pɩ-tɔm nɛ pɩkpaɖɩ. (Dan. 12:1) Mayaɣ kanɛ kɔ-tɔbʋʋ lɛ suwe? Ðe-wiyaʋ Yesu Krɩstʋ ɖɔɖɔ payaɣ se Mikayɛɛlɩ. Ɛsɔ samaɣ yɔɔ lɛ, ‘ɛkʋyaa nɛ ɛsɩŋ’ kpaɣnɩ pɩnaɣ 1914 taa, alɩwaatʋ ndʋ ɛpɩsɩ Ɛsɔ Kewiyaɣ Wiyaʋ ɛsɔdaa yɔ. Piileɖiɣ lɛ, ɛkaɣ “kʋyʋʋ nɛ ɛsɩŋ” yaa ɛɖɩzɩ e-koyindinaa Armaagedɔɔ you taa. You ŋgʋ kɩkaɣnɩ kɛʋ mbʋ Danɩyɛɛlɩ yaɣ se “kʋñɔwiye” yɔ, pɩ-kɛdɛzaɣ hɔɔlʋʋ ɛyaa wezuu caɣʋ taa.—Natʋ 6:2; 7:14. w20.05 15-16 § 15-17

Kpaɣnɩ alɩwaatʋ ndʋ Yosɛɛfʋ kaakɛ yom nɛ piwolo alɩwaatʋ ndʋ paɖʋ-ɩ salaka taa yɔ, ɛtaapɩzɩɣ se ɛla nabʋyʋ nɛ ɛlɛɣzɩ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa ɛwɛɛ yɔ. Ɛbɛ kaasɩnɩ-ɩ nɛ ɛwɛɛnɩ lɩmaɣza kɩbana? Mbʋ ɛzɩ ɛɛkam ɛ-lɩmaɣza mbʋ ɛtaatasɩɣ pɩzʋʋ se ɛla yɔ pɩ-yɔɔ lɛ, ɛ-ɛsɩyɛ kaasɛnɩ tʋmɩyɛ nɖɩ paɖʋ-ɩ se ɛla yɔ. Yosɛɛfʋ ñɩnaɣ paa ɛzɩmtaa se ɛla mbʋ pɩkɛdɩnɩ Yehowa yɔ. Piyeba nɛ Yehowa wazɩ mbʋ payɩ Yosɛɛfʋ lakaɣ yɔ pɩ-yɔɔ. (Kiɖe 39:21-23) Yosɛɛfʋ yɔɔ kɛdaɣ tɔzʋʋ-ɖʋ se ɖɩwɛ ɛjaɖɛ kɩdɛkɛdɩyɛ taa nɛ ɛyaa kaɣ-ɖʋ muluu. Halɩ ɖo-koobu nɔɔyʋ pɩzɩɣ nɛ ɛɖʋ-ɖʋ ɖɩwɩzɩyɛ. Ɛlɛ ye ɖiyeba nɛ Yehowa kɛ ɖa-Kaaʋ yaa ɖa-Ðɩjɔzɩyɛ yɔ, pɩkaɣ yebu se pɩtaakɩlɩ-ɖʋ tibu yɔɔɔ nɛ ɖiyebi-i sɛʋ. (Keɣa 61:7, 8; 1 Pɩy. 5:10) Tɔzɩ ɖɔɖɔ se pɩtɩla Yosɛɛfʋ kaawɛnɩ pɩnzɩ 17 mbʋ yɔ lɛ Yehowa yeba nɛ eɖozi ɖoza ana. Pɩwɩlɩɣ se Yehowa taɣ liu piya evelisi nzɩ sɩsɛɣ-ɩ yɔ. Sɔnɔ, piya evelisi sakɩyɛ wɛ ɛzɩ Yosɛɛfʋ yɔ. Nzɩ ɖɔɖɔ sɩwɛnɩ tisuu Yehowa yɔɔ. Pomuli sɩ-taa nasɩyɩ nɛ paɖʋ-sɩ salaka mbʋ pʋyɔɔ yɔ, sɩtɩsɔɔlɩ se silesi siɣsiɣ wɛtʋ ndʋ sɩwɛnɩ Ɛsɔ ɛsɩndaa yɔ.—Keɣa 109:3. w20.12 16 § 3; 17 § 5, 7

Apostoloo Pɩyɛɛrɩ nɛ Yohanɛɛsɩ paamaɣzaa se pɩkɛnɩ-wɛ hɩɖɛ ɖʋʋ se panazɩ-wɛ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pɛwɛɛ nɛ patɩŋɩɣ Yesu wayɩ nɛ pawɩlɩɣ lalaa ɛ-yɔɔ tɔm. (Tʋma 4:18-21; 5:27-29, 41, 42) Pɩtaapɔzɩ se fɛyɛ ɛkpa tɔmkpɛlɩkɩyaa mba. Paa ɛyaa ɩtaañaŋ kajalaɣ Krɩstʋ ñɩma mba yɔ, mbʋ palaba se pasɩnɩ lalaa yɔ, pɩkpaɖɩ mbʋ po-koyindinaa laba yɔ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Bibl taa takayɩsɩ nzɩ Krɩstʋ ñɩma mba pa-taa nabɛyɛ mawa yɔ, sɩwɛɛ nɛ sɩsɩɣnɩ ɛyaa miiliyɔɔwaa sakɩyɛ nɛ sɩhaɣ-wɛ lidaʋ. Nɛ Kewiyaɣ ŋga kɔ-tɔm posusaa yɔ, lɛɛlɛɛyɔ kaapaɣzɩ ka-tʋmɩyɛ ɛsɔdaa nɛ piileɖiɣ lɛ kakaɣ ɖiyuu ɛyaa kpeekpe. (Mat. 24:14) Ɛlɛ, caanaʋ taa Roma Kewiyaɣ ɖoŋ ñɩŋga ŋga kaanazɩ Krɩstʋ ñɩma yɔ, kasɩ tɩnaɣ alɩwaatʋ pazɩ pʋwayɩ; ŋgʋ tɔmkpɛlɩkɩyaa siɣsiɣ ñɩma mba, lɛɛlɛɛyɔ pɛkɛ awiya ɛsɔdaa. Ɛlɛ mba pakaɖaɣnɩ-wɛ yɔ pasɩba, nɛ ye wiɖiyi pefezi-wɛ yɔ, Kewiyaɣ ŋga kɔ-tɔm Krɩstʋ ñɩma susaɣ yɔ, ŋga kaɣnɩ-wɛ ɖiyuu.—Natʋ 5:10. w20.07 15 § 4

Abraham kaawɛnɩ tisuu sɔsɔm Ɛsɔ tamasɩ yɔɔ, nɛ halɩ pɩɩwɛ ɛzɩ ɛɛwɛɛ nɛ ɛnaɣ Patam num yaa Mesiya weyi ɛkaɣ kɛʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ Wiyaʋ yɔ. Pʋyɔɔ Yesu heyi ɛ-alɩwaatʋ taa Yuuda ñɩma se: “Mɩ-caa Abraham taa kaalabɩ leleŋ siŋŋ se ɛna man-kɩyakʋ, nɛ ɛna-kʋ nɛ ɛ-taa la leleŋ.” (Yoh. 8:56) Pɩwɩlɩɣ kpayɩ kpayɩ se Abraham kaanawa se e-liɖe taa mba nabɛyɛ kaɣ wɛʋ Kewiyaɣ ŋga Yehowa kaɣ sɩʋ yɔ ka-taa; nɛ ɛɛsɔɔlɩ faaa se ɛɖaŋ Yehowa nɛ ɛlɛ yele nɛ tamaɣ ŋga kala. Ɛzɩma Abraham kaawɩlaa se ɛɖaŋ “tɛtʋ” yaa Kewiyaɣ ŋga Ɛsɔ lɩzaa yɔ? Kajalaɣ lɛ, Abraham taakɛ tɛtʋ yɔɔ kewiyaɣ nakɛyɛ taa tʋ. Ɛɖɔŋaɣ nʋmɔʋ nɛ ɛlɛɣzɩɣ lona, wiɖiyi ɛtɩma ɖɩɣa ɖoli se ɛcakɩ ka-taa tam nɛ ɛtɩɖʋ nesi ɛyaa kewiyaɣ nakɛyɛ kpa. Pɩtasɩ lɛ, ɛtɩñaɣ pana se ɛsɩɩ ɛ-tɩ kewiyaɣ nakɛyɛ. Ɛlɛ, ewobi pɩ-yɔɔ nɛ ɛñaŋ Yehowa nɛ ɛɖaŋɩ-ɩ se eyele nɛ ɛ-tamaɣ la. Abraham lakasɩ nzɩ sɩwɩlɩɣ se ɛɛwɛnɩ tisuu sɔsɔm siŋŋ Yehowa yɔɔ. w20.08 3 § 4-5

Yehowa labɩ tamaɣ se ɛyaa mba pakaɣ wɛʋ Krɩstʋ kewiyitu tɔɔʋ tɛɛ yɔ, pa-taa nɔɔyʋ ɛɛkaɣ tɔm se: “Pɩwɩɣ-m.” (Iza. 33:24) Ye mbʋ, sɩɖaa mba pakaɣ fezuu yɔ, pakaɣ wɛnʋʋ tomnaɣ ŋga kɛwɛ alaafɩya yɔ. Paa mbʋ yɔ, paakaɣ talʋʋ pilim kpaagbaa. Pɩtɩkɛ mbʋ yɔ, pɩtɩla pɔ-hɔʋ taa ñɩma nɛ pa-taabalaa ɩɩkaɣ-wɛ tɩlʋʋ. Pɩwɛ ɛzɩ ɛyaa kpeekpe kaɣ lɛɣzʋʋ pazɩ pazɩ nɛ patalɩ pilim Krɩstʋ Pɩnzɩ Kudoku Kewiyitu Tɔɔʋ alɩwaatʋ taa yɔ. Pɩnzɩ kudoku tɛŋ pʋcɔ nɛ Yesu pɩsɩnɩ Kewiyaɣ nɛ ɛcɛlɩ ɛ-Caa. Ðɩnɛ ɛlɛ, Kewiyaɣ tɛm ka-tʋma tɩŋa. A-taa naɖɩyɛ lɛ se kala nɛ ɛyaa talɩ pilim. (1 Kɔr. 15:24-28; Natʋ 20:1-3) Maɣzɩ nɛ ŋna taa leleŋ weyi pɩkaɣ kɛnʋʋ se ŋmʋ ñɛ-ɛyaa kʋsɔɔlaa yɔ. Taa leleŋ kaɣ yebu se ŋhoŋi yaa ŋwili? Taa leleŋ kaɣ yebu se ŋtee Yehowa samtʋ hendu na? Ða-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se ɖɩkaɣ sɔɔlʋʋ ɖa-Caa sɔɔlɩm tʋ nɛ ɛ-Pɩyalʋ pɩdɩɩfɛyɩ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pefezi ɛyaa. w20.08 16-17 § 9-10

Apostoloo Pɔɔlɩ seɣti Krɩstʋ ñɩma se pamaɣzɩ nɛ pana se papɩzɩɣ pacaɣ ɛɖandʋ nɛ pɛsɛɛ Yehowa yaa paapɩzɩɣ. (1 Kɔr. 7:8-9) Pɩtʋʋ fɛyɩ se Pɔɔlɩ taamaɣzɩɣ se Krɩstʋ ñɩma mba pɔɖɔkɩ nesi yɔ, pakpaɖɩ aɖamɛɛ. Ɛlɛ ɛlɩzɩ pɩɣa evelaɣ Timootee weyi ɛɛkɛ ɛɖanɛ yɔ se ɛla tʋma sɔsɔna naayɛ Yehowa sɛtʋ taa. (Fil. 2:19-22) Ye mbʋ, pɩwɩlɩɣ kpayɩ kpayɩ se pɩfɛyɩ ɖeu se ɛyʋ ɛcɔnɩ nesi ɖɔkʋʋ yaa ɛɖandʋ caɣʋ ɖeke na nɛ ɛmaɣzɩ se koobu nɔɔyʋ mʋnaa yaa ɛtɩmʋna se ɛla tʋma naayɛ ɛgbɛyɛ taa. (1 Kɔr. 7:32-35, 38) Yesu nɛ Pɔɔlɩ pa-taa nɔɔyʋ tɩwɩlɩ se pɩpɔzʋʋ se Krɩstʋ ñɩma ɩɖɔkɩ nesi yaa pɩpɔzʋʋ se pacaɣ ɛɖandʋ. Ye mbʋ, suwe ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩyɔɔdɩ nesi ɖɔkʋʋ nɛ ɛɖandʋ caɣʋ yɔɔ? 1^er octobre 2012 tɛ Feŋuu Tilimiye (fransɩɩ taa) cosi tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ camɩyɛ. Ðɩyɔɔdaa se: “Toovenim taa lɛ, papɩzɩɣ nɛ pakpaɣ nesi ɖɔkʋʋ nɛ ɛɖandʋ caɣʋ ɛzɩ kʋjɔŋ weyi ɩlɩnɩ Ɛsɔ cɔlɔ yɔ. . . . Yehowa ɛɛmaɣzɩɣ se ɛɖandʋ caɣʋ kɛ fɛyɛ tɔm yaa laŋwɛɛkɩyɛ tɔm.” Ye mbʋ, pɩcɛyaa se ɖɩña ɛgbɛyɛ taa koobiya mba pɛkɛ aɖamɛɛ yɔ. w20.08 28 § 8-9

Ajɛɛ naayɛ taa lɛ, alɩwaatʋ ndʋ ɛyaa nɩɣ tɔm kɩbandʋ yɔ, petisiɣ faaa nɛ pewelisiɣ-tʋ. Tɔm ndʋ paaɖaŋaa! Ajɛɛ lɛɛna taa lɛ, ɖoŋ ɖoŋ ɛyaa tɩsɔɔlɩ siŋŋ se pewelisi Ɛsɔ nɛ Bibl pɔ-yɔɔ tɔm. Ðenɖe ŋwɛɛ yɔ, ɛzɩma ɛyaa sakɩyɛ lakɩ? Paa ɛzɩma ɛyaa ɩlakɩ yɔ, Yehowa sɔɔlaa se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖisusuu tɔm nɛ pɩkɔɔ pɩsɩɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ ɛtɔŋ se pɩmaɣaa yɔ. Yehowa tɛm ɖʋʋ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-yɔɔ tɔm susuu tʋmɩyɛ kaɣ sɩʋ tɩnaɣ yɔ. Ðɩnɛ ɛlɛ, “ɛjaɖɛ tɛm kaɣ kɔm.” (Mat. 24:14) Yesu kaaheyi ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa wɛtʋ ndʋ ɛyaa kaɣ wɛnʋʋ nɛ mbʋ pɩkaɣ labʋ kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ taa yɔ pɩ-tɔm. Ɛɛnawa se pɩpɩzɩɣ piyele nɛ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa yele pa-lɩmaɣza kam tɔm susuu tʋmɩyɛ yɔɔ. Eheyi ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa se: “Ɩwɛɛ feŋuu yɔɔ.” (Mat. 24:42) Noowa alɩwaatʋ taa, wondu sakɩyɛ kaayeba nɛ ɛyaa taakaŋ pa-lɩmaɣza tɔm ndʋ ɛpakaɣ-wɛ yɔ tɩ-yɔɔ. Wondu ndʋ tɩpɩzɩɣ nɛ tɩkɛzɩ ɖa-lɩmaɣza sɔnɔ ɖɔɖɔ. (Mat. 24:37-39; 2 Pɩy. 2:5) Pʋyɔɔ lɛ, ɖɩsɔɔlaa se ɖɩka ɖa-lɩmaɣza tʋmɩyɛ nɖɩ Yehowa ɖʋ-ɖʋ se ɖɩla yɔ ɖɩ-yɔɔ. w20.09 8 § 1-2, 4

Sataŋ ‘kɔ pana siŋŋ’ nɛ ye ɖɩmaɣzɩɣ se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩŋnɩ nʋmɔʋ nakʋyʋ yɔɔ nɛ ɖɩfɛɛ ɛ-pana yɔ, ɖipeɣziɣ ɖa-tɩ kipeɣzu. (Natʋ 12:12) Piileɖiɣ lɛ, pɩkaɣ takʋʋ ɖa-tɩŋa ɖa-cɩŋgɩlɩm wɛtʋ. Pɩkazɩ pazɩ “kʋñɔŋ sɔsɔʋ nakʋyʋ kaɣ lɩʋ nɛ nakʋyʋ taalɩɩ mbʋ kpaɣnɩ ɛjaɖɛ ɖɩbazɩyɛ nɛ pɩkɔɔ pɩtalɩ lɛɛlɛɛyɔ.” (Mat. 24:21) Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa, ɖɔ-hɔʋ taa ñɩma pɩzɩɣ nɛ pakaɖɩnɩ-ɖʋ nɛ papɩzɩɣ paɖɩɣ nʋmɔʋ ɖɔ-tɔm susuu tʋmɩyɛ. (Mat. 10:35, 36) Ða-taa paa anɩ kaɣ labʋ ɛzɩ wiyaʋ Aazaa yɔ nɛ ɛtaa Yehowa liu se ɛsɩɣnɩ-ɩ nɛ ɛkandɩyɩ ɛ-yɔɔ? (4 Aw. 14:10) Yehowa wɛɛ nɛ ɛñɔɔzʋʋ-ɖʋ fezuu taa se pɩsa nɛ ɖɩɖaŋ mbʋ pɩwɛnɩ ɛsɩndaa yɔ. Ɛwɛɛ nɛ ɛtɩŋɩɣnɩ “yom siɣsiɣ tʋ nɛ lɔŋsɩnɖʋ” yɔɔ nɛ ɛhaɣ-ɖʋ “tɔɔnaɣ alɩwaatʋ ndʋ tɩmʋnaa yɔ tɩ-yɔɔ” se pɩsa nɛ ɖɩwɛɛnɩ mbʋ payɩ pɩpɔzʋʋ-ɖʋ se ɖɩwɛɛ ɖoŋ tam yɔ. (Mat. 24:45) Ɛlɛ, pɩwɛɛ se ɖa-taa paa anɩ ɛla mbʋ payɩ ɛpɩzɩɣ yɔ nɛ ɛwɛɛnɩ tisuu sɔsɔm Yehowa yɔɔ.—Ebr. 10:38, 39. w20.09 18 § 16-18

Alɩwaatʋ ndʋ nabʋyʋ lakɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ Yehowa tamaɣ yɔ, ɛpɩzɩɣ nɛ ɛtɩŋnɩ e-fezuu kiɖeɖeu ɖoŋ yɔɔ nɛ eyele nɛ ɛyaa mba pɛwɛnɩ lona sɔsɔna yɔ pala mbʋ ɛsɔɔlaa yɔ. Ɛyaa pɩzɩɣ nɛ pɛhɛɛ lɔɔʋ nɛ pɛkɛzɩ lemeɣa nakɛyɛ taa lɩm nɛ pikpemni hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa pɔsɔɔlaa se pikpe yɔ. Mbʋ ɖɔɖɔ, Yehowa pɩzɩɣ nɛ ɛtɩŋnɩ e-fezuu kiɖeɖeu yɔɔ nɛ ɛkɛzɩ awiya maɣzɩm nɛ pɩla nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ ɛ-tamaɣ. Alɩwaatʋ ndʋ pɩlakɩ mbʋ yɔ, piseɣtiɣ ɛyaa mba pɛwɛnɩ lona sɔsɔna yɔ se pakpaɣ lɩmaɣza wena awazɩɣ Ɛsɔ samaɣ yɔ. (Ɛsd. 7:21, 25, 26) Ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla? Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩmɩ “awiya nɛ mba payɩ pɛwɛ lona sɔsɔna taa yɔ pɔ-yɔɔ” alɩwaatʋ ndʋ ɛyaa mba, pakpakɩɣ lɩmaɣza wena atukuuni ɖa Krɩstʋ ñɩma ɖe-wezuu caɣʋ nɛ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ yɔ. (1 Tim. 2:1, 2; Neh. 1:11) Ɛzɩ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa Krɩstʋ ñɩma kaalabʋ yɔ, ɖa ɖɔɖɔ ɖɩtɩmɩɣnɩ Ɛsɔ siŋŋ ɖo-koobiya mba pɛwɛ salaka taa yɔ pɔ-yɔɔ.—Tʋma 12:5; Ebr. 13:3. w20.11 15 § 13-14

Ye ña nɛ ɛyʋ ɛnʋ ɩkpɛlɩkɩnɩ Bibl nɛ ɛha ɛ-tɩ nɛ pamɩyɩsɩ-ɩ lɩm yɔ, ña-taa lakɩ leleŋ siŋŋ nɛ pɩkpaɖɩ! (1 Tes. 2:20) Tɔmkpɛlɩkɩyaa kɩfama mba pamɩyɩsɩ-wɛ lɩm yɔ, pɛkɛ “samtʋ takayɩsɩ” kɩbanzɩ mba pɛkpɛlɩkɩnɩ-wɛ yɔ nɛ ɛgbɛyɛ kpeekpe. (2 Kɔr. 3:1-3) Pɩwɛ ɖeu siŋŋ se ɖɩtɩlɩ se pɩnzɩ naanza taa, tɔm susuu akɔnta wɩlaa se ɛyaa ɛzɩ 10 000 000 mbʋ yɔ tisina se pɛkpɛlɩkɩnɩ-wɛ Bibl paa fenaɣ ŋga ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ. Pɩnzɩ naanza nzɩ sɩ-taa, ɛyaa ɛzɩ 280 000 mbʋ yɔ ha pa-tɩ nɛ pamɩyɩsɩ-wɛ lɩm paa pɩnaɣ ŋga. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsɩnɩ Bibl kpɛlɩkɩyaa miiliyɔɔwaa mba nɛ pa-taa sakɩyɛ ha pa-tɩ nɛ pamɩyɩsɩ-wɛ lɩm nɛ pɩkpaɖɩ? Yehowa wɛɛ nɛ ɛhaɣ ɛyaa waɖɛ se papɩsɩ ɛ-Aseɣɖe Tɩnaa. Pʋyɔɔ lɛ, ɖɩlakɩ ɖo-ɖoŋ ɖeɖe se ɖɩsɩnɩ-wɛ nɛ pɛɖɛɛnɩ ɛsɩndaa nɛ paha pa-tɩ nɛ pamɩyɩsɩ-wɛ lɩm kpɛdɛyɛ. Alɩwaatʋ wɛɛ nɛ tɩɖɛɣ lɛɛ lɛɛ!—1 Kɔr. 7:29a; 1 Pɩy. 4:7. w20.10 6 § 1-2

Wiyaʋ Sɔɔlɩ tɩña Yehowa. Nɛ alɩwaatʋ ndʋ nayʋ Samɩyɛɛlɩ heyi Sɔɔlɩ se ɛmanɩ Ɛsɔ paɣtʋ yɔɔ yɔ, etitisi se pɩyʋsɩnɩ-ɩ. Ɛlɛ ɛñaɣ pana nɛ ɛñɩnɩ kawanaɣ nɛ eni mbʋ ɛ-kaañamtʋ kɔŋna yɔ, nɛ ɛyɔɔdɩ se lalaa ñɩɣnɩ ɛ-yɔɔ nɛ ɛla mbʋ. (1 Sam. 15:13-24) Pʋcɔ nɛ pɩtalɩɣ mbʋ lɛ, Sɔɔlɩ kaatɛm lɩzʋʋ wɛtʋ ndʋ nɛ ɛwɩlɩ. (1 Sam. 13:10-14) Pɩlabɩ pʋtɔdɩyɛ se eyeba nɛ tɩ kpazʋʋ ñɔ ɛ-laŋɩyɛ taa. Ɛtɩlɛɣzɩ ɛ-maɣzɩm, piyeba nɛ Yehowa hɔ ɛ-nɩŋgbaaŋ nɛ ɛlɔ-ɩ. Ðɩtɩsɔɔlɩ se ɖɩmaɣzɩnɩ Sɔɔlɩ kɩɖaʋ, pʋyɔɔ lɛ pɩwɛɛ se ɖɩpɔzɩ ɖa-tɩ tɔm tʋnɛ: ‘Alɩwaatʋ ndʋ mankalɩɣ lɔŋ tasʋʋ nabʋyʋ Ɛsɔtɔm taa yɔ, mañɩnɩɣ kawanaɣ nɛ maaɖɔŋ pɩ-yɔɔ? Mamaɣzɩɣ se mbʋ mɛwɛɛ nɛ malakɩ yɔ, pɩtɩkɛnɩ kɩwɛɛkɩm keekee na? Mawaɣnɩ lalaa se mba yekina nɛ malakɩ lakasɩ nzɩ?’ Ye ɖicosi tɔm pɔzʋʋ mbʋ pɩ-taa nabʋyʋ yɔɔ se ɛɛɛ yɔ, pɩpɔzʋʋ se ɖɩlɛɣzɩ ɖa-maɣzɩm nɛ ɖɛ-wɛtʋ. Ye ɖɩtɩla mbʋ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩpɩsɩ tɩ kpazɩyaa nɛ piyele nɛ Yehowa kizi se ɖɩtaatasɩ kɛʋ ɛ-taabalaa. w20.11 20 § 4-5

Piya evelisi, ɩlɩzɩ weyi ɩkaɣ sɛʋ yɔ. Pɩwɛɛ se ŋtɩlɩ weyi Yehowa kɛnaa yɔ, mbʋ ɛsɔɔlaa yɔ nɛ ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋla ɛ-sɔɔlɩm ñe-wezuu caɣʋ taa yɔ. (Roma 12:2) Ye ŋlabɩ mbʋ yɔ, ŋkaɣ pɩzʋʋ nɛ ŋkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ ɖɩ-tɔm kɩlɩ cɛyʋʋ ñe-wezuu caɣʋ taa yɔ; nɖɩ lɛ se ŋlɩzɩ se ŋsɛɣ Yehowa. (Yoz. 24:15) Ye ŋlabɩ ɖʋtʋ nɛ ŋkalɩɣ Bibl ɖoŋ ɖoŋ nɛ ŋkpɛlɩkɩɣ-kʋ ɖoŋ ɖoŋ ɖɔɖɔ yɔ, ŋkaɣ sɔɔlʋʋ Yehowa nɛ pɩkpaɖɩ nɛ tisuu mbʋ ŋwɛnɩ ɛ-yɔɔ yɔ, pɩkaɣ kpaʋ ɖoŋ. Lɩzɩ se ŋsɩɣ Yehowa sɔɔlɩm labʋ kajalaɣ ɖeɖe ñe-wezuu caɣʋ taa. Sataŋ ɛjaɖɛ taa ñɩma yɔɔdʋʋ se ye ŋlabɩnɩ tʋmɩyɛ hɔɔlɩŋ weyi ɩ-taa ŋwɛ niye yɔ nɛ ŋñɩnɩ ña-maɣmaɣ ñɛ-kɛzɛɣa yɔ, ŋkaɣ hiɣu taa leleŋ. Ɛlɛ, toovenim taa lɛ, mba pakaŋ ñʋʋ nɛ tomnaɣ yɔɔ ñɩm ñɩnʋʋ yɔ, ‘wɩzasɩ sakɩyɛ tʋlʋʋ-wɛ pɔŋ paa le.’ (1 Tim. 6:9, 10) Hɔɔlʋʋ lɛɛkʋ taa lɛ, ye ŋwelisini Yehowa nɛ ŋlɩzɩ se ŋsɩɣ ɛ-sɔɔlɩm labʋ kajalaɣ ɖeɖe ñe-wezuu caɣʋ taa yɔ, pɩkaɣ-ŋ ɖenuu nɛ “pɩkaɣ-ŋ ɖɔmnʋʋ ɖeu.”—Yoz. 1:8. w20.10 30-31 § 17-18

Kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa. Tɔm ndʋ Yesu kaasusaa yɔ, tɩɩha ɛyaa kpeekpe lidaʋ. Ɛɛɖʋ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa paɣtʋ se powolo pɩ-yɔɔ nɛ pala tʋmɩyɛ nɖɩ ɛpaɣzaa yɔ, se palɩzɩ aseɣɖe “nɛ piwolo pɩtalɩ tɛtʋ kamaɣ yɔɔ.” (Tʋma 1:8) Toovenim taa lɛ, paapɩzɩɣ nɛ pala tʋmɩyɛ nɖɩ pa-maɣmaɣ po-ɖoŋ taa. Pɩkaɣ-wɛ pɔzʋʋ fezuu kiɖeɖeu, pʋ-tɔbʋʋ se “sɩnɩyʋ” weyi Yesu labɩ-wɛ tamaɣ se etiyiɣni-wɛ yɔ. (Yoh. 14:26; Zek. 4:6) Yesu wayɩ tɩŋɩyaa mʋ fezuu kiɖeɖeu pɩnaɣ 33 tɛ Pantekooti wiye. Fezuu kiɖeɖeu ŋgʋ kɩsɩnɩ-wɛ nɛ papaɣzɩ tɔm susuu kpaagbaa, nɛ pitileɖi lɛ ɛyaa kudokiŋ sakɩyɛ tisi nɛ pamʋ tɔm kɩbandʋ. (Tʋma 2:41; 4:4) Alɩwaatʋ ndʋ ɛyaa paɣzɩ nazʋʋ tɔmkpɛlɩkɩyaa yɔ, sɔɔndʋ tɩkpa-wɛ nɛ peyele tɔm susuu. Ɛlɛ, pɔpɔzɩ Ɛsɔ se ɛsɩnɩ-wɛ. Patɩmaa se: “[Yele] nɛ ño-yomaa wolo ñɔ-tɔm susuu yɔɔ nɛ abalɩtʋ.” Nɛ fezuu kiɖeɖeu su pa-taa ɖo nɛ “posusuu Ɛsɔ tɔm kaalɛyɩtʋ.”—Tʋma 4:18-20, 29, 31. w20.10 21 § 4-5

Ɛbɛ yɔɔ ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se Yehowa fezi Yesu nɛ sɩɖaa taa? Ɛyaa sakɩyɛ na Yesu e-femtu wayɩ, nɛ peheyi tɔm ndʋ ɛyaa lalaa. (1 Kɔr. 15:5-7) Aseɣɖe tɩnaa mba pana-ɩ yɔ pa-taa lɛ, weyi ɛ-tɔm apostoloo Pɔɔlɩ calɩ yɔɔdʋʋ yɔ ɛnʋ lɛ apostoloo Pɩyɛɛrɩ (yaa Sefaasɩ). Tɔmkpɛlɩkɩyaa nabɛyɛ ɖɔɖɔ yɔɔdaa se pefezi Yesu wayɩ lɛ, Pɩyɛɛrɩ na-ɩ. (Luka 24:33, 34) Pɩtasɩ lɛ, Pɔɔlɩ yɔɔdaa se pefezi Yesu nɛ pɩtɛ lɛ, “Hiu nɛ Naalɛ” pʋ-tɔbʋʋ se apostoloowaa na-ɩ. Pʋwayɩ lɛ, Krɩstʋ “[wɩlɩ] ɛ-tɩ koobiya mba pɛcɛzɩ 500 yɔ alɩwaatʋ kʋɖʋmtʋ taa.” Pɩtɩla taa leleŋ kediɣzaɣ ŋga palabɩ Galilee nɛ pɔyɔɔdɩ kɔ-tɔm Maatiyee 28:16-20 taa yɔ ka-taa pana-ɩ. Yesu “[wɩlɩ] ɛ-tɩ Yakubu” ɖɔɖɔ. Pɩtɩla Yakubu kaakɛ Yesu neu nɔɔyʋ. Kiɖe tɛɛ lɛ, etaatisi se Yesu kɛnɩ Mesiya. (Yoh. 7:5) Pefezi Yesu nɛ Yakubu na-ɩ lɛ, ɛwɛɛnɩ tisuu. Pɩlabɩ ɖeu se pɩnaɣ 55 taa mbʋ yɔ, alɩwaatʋ ndʋ Pɔɔlɩ maɣaɣ takayaɣ ŋga yɔ, aseɣɖe tɩnaa mba paanawa se pefezi Yesu yɔ pa-taa sakɩyɛ kaawɛ wezuu. Ye mbʋ, ye nɔɔyʋ ɛɛpɩtaɣ tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ yɔ, ɛpɩzaɣ se ɛyɔɔdɩnɩ aseɣɖe tɩnaa mba papɩzaɣ se pataa-wɛ liu yɔ. w20.12 3 § 5, 7-8

Alɩwaatʋ ndʋ pɩwɩɣ-ɖʋ, nɛ kɔzɩ kɔzɩ ye ɖa-kʋdɔŋ eleɖaa yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩwɛɛnɩ lɩmaɣza kɩbana. Ye mbʋ yɔ, pɔzɩ Yehowa se ɛsɩnɩ-ŋ. Paa Yehowa ɛɛlakɩ maamaaci lakasɩ lɛɛlɛɛyɔ se eyele nɛ ɖɔ-yɔɔ cɛ yɔ, ɛhɛzɩɣ ɖa-laŋɩyɛ nɛ ɛhaɣ-ɖʋ ɖoŋ weyi pɩpɔzʋʋ-ɖʋ se ɖɩlʋbɩnɩ kʋdɔŋ ŋgʋ yɔ. (Keɣa 93:19) Ɛpɩzɩɣ nɛ eseɣti ɖo-koobiya nɛ pasɩnɩ-ɖʋ ɖɩɣa tʋma labʋ yaa pasɩnɩ-ɖʋ wondu yabʋ. Ɛpɩzɩɣ eseɣti ɖo-koobiya se patɩmɩ ɖɔ-yɔɔ alɩwaatʋ ndʋ pɔkɔŋ ɖɔ-cɔlɔ yɔ. Yaa ɛpɩzɩɣ eyele nɛ ɖɩtɔzɩ laŋɩyɛ hɛzʋʋ tɔm ndʋ tɩwɛ Bibl taa yɔ tɩ-yɔɔ. Tɩ-taa natʋyʋ lɛ lidaʋ kɩbaŋʋ ŋgʋ ɖɩwɛna se ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ taa lɛ, ɖɩkaɣ talʋʋ pilim, pɩɩwɩɣ-ɖʋ nɛ ɖɩɩnɩɣ siziŋ yɔ. (Roma 15:4) Paa mbʋ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pitibi-ɖʋ yɔɔɔ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩɩpɩzɩɣ se ɖisusi tɔm ɛzɩ ɖɩsɔɔlʋʋ yɔ. Payaɣ koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ Etaazuunii ɛjaɖɛ taa se Laurel. Ɛhɩnɩ menziini nakʋyʋ taa pɩnzɩ 37 se pɩsa nɛ kɩsɩnɩ-ɩ nɛ efezi. Ɛɛwɛnɩ kansɛɛrɩ kʋdɔŋ, palabɩ-ɩ tʋmɩyɛ tam sakɩyɛ nɛ ɛɛwɛnɩ ɖɔɖɔ tɔnʋʋ yɔɔ kʋdɔmɩŋ. Ɛlɛ, atɩɖɩɣ-ɩ nʋmɔʋ se etaasusi tɔm. Esusaɣ tɔm ɖɔkɔtɔnaa nɛ mba pɔkɔŋaɣ ɛ-tɛ yɔ. Ɛyaa mba ɛsɩnaa nɛ patɩlɩ Yehowa yɔɔ tɔm yɔ pɛcɛzɩ 17! w20.12 24 § 9; 25 § 12

Pɩɩpɔzaa se pasɩnɩ apostoloo Pɔɔlɩ. Pɩnaɣ 56 taa mbʋ yɔ lɛ, samaɣ nakɛyɛ tu-i nɛ kalɩzɩ-ɩ templo taa Yeruzalɛm nɛ kañɩnaɣ se kakʋ-ɩ. Tɛʋ fema nɛ powoni Pɔɔlɩ Sahedrɛɛ ɛsɩndaa lɛ, pɩɩsaɣ pazɩ se e-koyindinaa ɛcɩyɩ-ɩ nanʋʋ nanʋʋ. (Tʋma 21:30-32; 22:30; 23:6-10) Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, pɩtɩla Pɔɔlɩ pɔzaɣ ɛ-tɩ se ‘ɛzɩ manpɩzɩɣ nɛ mɔnɖɔkɩ man-tɩ kañatʋ lakasɩ sɩnɛ sɩ-taa nɛ pɩkɔɔ pɩsɩɩnɩ ɖooye?’ Ɛzɩma Yesu sɩnɩ Pɔɔlɩ? Pakpa Pɔɔlɩ, nɛ ɖoo wena atɩŋ pʋwayɩ yɔ a-taa, “Kɩbaɣlʋ” Yesu sɩŋ ɛ-cɔlɔ nɛ eheyi-i se: “Wɛɛ abalɩtʋ! Mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛzɩma ŋwɛɛ nɛ ŋlɩzɩɣ mɔ-yɔɔ aseɣɖe tete Yeruzalɛm taa yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ pɩwɛɛ se ŋlɩzɩ aseɣɖe Room.” (Tʋma 23:11) Lidaʋ tɔm ndʋ tɩɩkpazɩ Pɔɔlɩ ɖoŋ siŋŋ! Yesu sam Pɔɔlɩ ɛzɩma ɛlɩzɩ aseɣɖe Yeruzalɛm taa yɔ pɩ-yɔɔ. Nɛ ɛla tamaɣ Pɔɔlɩ se ɛkaɣ talʋʋ Room cɩŋgɩlɩm nɛ ɛlɩzɩ aseɣɖe peeɖe ɖɔɖɔ. Pɩtʋʋ fɛyɩ se Pɔɔlɩ nɩ lidaʋ tɔm ndʋ nɛ pɩtɛ lɛ, sɔɔndʋ taatasɩɣ-ɩ kpaʋ, ɛzɩ pɩɣa cikpelaɣ nakɛyɛ wɛʋ ka-caa nʋkɔyʋʋ taa nɛ sɔɔndʋ ɛɛkpaɣ-kɛ yɔ. w20.11 12 § 1, 3; 13 § 4

Ðe-tisuu wɛ ɛzɩ “mɛlɛ kolaɣ ŋga kɔɖɔkʋʋ kalɩzaɣ yɔ,” pɩsɩɣnɩ-ɖʋ se pɩtaacɛŋɛsɩ-ɖʋ paa ɖɩkatɩɣ kala sɔsɔna yaa ɖɩwɛ nɩɣzɛ taa yɔ. Maɣzɩ tamaɣ ŋga Yehowa labɩ-ɖʋ cee wayɩ yɔ kɔ-yɔɔ. Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, nɔɔyʋ ɛɛkaɣ tasʋʋ nɩɣzʋʋ nabʋyʋ yɔɔ. (Iza. 65:17) Maɣzɩ se ŋwɛ ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa laŋhɛzɩyɛ kaɣ wɛʋ yɔ ɖɩ-taa. Wɛtʋ kɩdɛkɛdɩtʋ natʋyʋ ɛɛkaɣ tasʋʋ wɛʋ. (Mik. 4:4) Ye ŋheyiɣ ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ tɔm ɛyaa lalaa yɔ, ŋkaɣ kpazʋʋ ñe-lidaʋ ɖoŋ ɖɔɖɔ. La ño-ɖoŋ ɖeɖe tɔm susuu nɛ kpɛlɩkɩyaa labʋ tʋmɩyɛ taa. Ye ŋlakɩ mbʋ yɔ, ŋwɛɣnɩ “tisuu siŋŋ lidaʋ yɔɔ nɛ pɩkɔɔ pɩtalɩ tɩnaɣ yɔɔ.” (Ebr. 6:11) Ðɩwɛɛ nɛ ɖɩñɔtʋʋnɩ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-ɖɩdɛnɖɛ nɛ pʋyɔɔ lɛ, ɖɩkaɣ katʋʋ kala wena apɩzɩɣ ayele nɛ ɖɩwɛɛ nɩɣzɛ taa yɔ nɛ pɩkɩlɩ. Ɛlɛ ɖɩkaɣ pɩzʋʋ nɛ ɖɩlʋbɩnɩ kala ana nɛ ɖɩcaɣ ɖiɣ ɖiɣ. Pɩtɩkɛ ɖo-ɖoŋ taa ɖɩkaɣ pɩzʋʋ nɛ ɖɩla mbʋ, ɛlɛ ɛzɩma ɖɩtaɣ Yehowa liu yɔ, mbʋ kaɣnɩ-ɖʋ sɩnʋʋ. Pɩnaɣ ŋga kɔkɔŋ yɔ ka-taa, tɛtɛ nɛ ɖɩtɩŋnɩ ɖa-lakasɩ yɔɔ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩwɛnɩ tisuu tamaɣ ŋga Yehowa laba yɔ kɔ-yɔɔ. Ɛyɔɔdaa se: “Tamɩyɛ sum nɛ lidaʋ yɔɔ mi-ɖoŋ wɛɛ.”—Iza. 30:15. w21.01 7 § 17-18

Yakubu 5:11 yɔɔdʋʋ Yehowa sɔɔlɩm sɔsɔm nɛ ɛ-wɛtʋ lɛɛtʋ tɔm, nɛ wɛtʋ ndʋ tiyeki se ɖɩñɔtɩnɩ-ɩ. Wɛtʋ ndʋ lɛ pʋtɔdɩyɛ naʋ. (Ejl. 34:6) Nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ Yehowa tɩŋɩɣna nɛ ɛwɩlɩɣ se ɛnaɣ ɖa-pʋtɔdɩyɛ yɔ, ɩ-taa lɛɛkʋ lɛ se ekpeɣu-ɖʋ ɖa-kɩwɛɛkɩm. (Keɣa 50:3) Bibl taa lɛ, pʋtɔdɩyɛ naʋ ɛɛsɩɣnɩ kpaɣʋ nɛ kpeɣu ɖeke. Pʋtɔdɩyɛ naʋ kɛ ɖɔɖɔ siziŋ weyi ɛyʋ nɩɣ ɖooo ɛ-laŋɩyɛ taa alɩwaatʋ ndʋ ɛnaɣ nɔɔyʋ laŋwɛɛkɩyɛ taa nɛ piseɣtiɣ-i se ɛñaɣ pana nɛ ɛsɩnɩ-ɩ yɔ. Yehowa yɔɔdaa se ɛzɩma ɛsɔɔlɩ siŋŋ se ɛsɩnɩ-ɖʋ yɔ, halɩ pɩcɛzɩ ɛzɩma ɖoyo nɔɔyʋ sɔɔlʋʋ se ɛsɩnɩ ɛ-pɩɣa yɔ. (Iza. 49:15) Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩwɛɣ laŋwɛɛkɩyɛ taa yɔ, pʋtɔdɩyɛ naʋ seɣtiɣ Yehowa se ɛsɩnɩ-ɖʋ. (Keɣa 36:39; 1 Kɔr. 10:13) Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩnaɣ ɖo-koobiya pʋtɔdɩyɛ ye ɖikpeɣu-wɛ nɛ ɖɩɩcakɩnɩ-wɛ alɩwaatʋ ndʋ paɖʋʋ-ɖʋ ɖɩwɩzɩyɛ yɔ. (Efɛz. 4:32) Nʋmɔʋ sɔsɔʋ lɛɛkʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩnaɣ ɖo-koobiya pʋtɔdɩyɛ yɔ, ŋgʋ lɛ se ɖɩsɩnɩ-wɛ alɩwaatʋ ndʋ pakatɩɣ kala yɔ. Ðɩmaɣzɩɣnɩ Yehowa. Ɛnʋ hanɩ kɩɖaʋ ŋgʋ kɩkpaɖaa yɔ pʋtɔdɩyɛ naʋ hɔɔlʋʋ taa.—Efɛz. 5:1. w21.01 21 § 5

Pɩpɔzʋʋ se hɔʋ ñʋʋdʋ ɛkpa ɛ-tɩ nɛ nabʋyʋ. Pɩtɩmʋna se ɛkɩlɩɣ alɩwaatʋ kpaɣʋ nɛ ɛlakɩnɩ tomnaɣ yɔɔ tʋmɩyɛ, nɛ ɛɛtasɩɣ pɩzʋʋ nɛ ɛcɔŋnɩ ɛ-hɔʋ fezuu taa kɩcɛyɩm ɖeɖe nɛ ɛɛtasɩɣ pɩzʋʋ ɖɔɖɔ nɛ ɛsɩɣnɩ-kʋ se kɩwɛɛ pɛɛyɛ taa. Nɛ ɛɛtasɩɣ pɩzʋʋ ɖɔɖɔ se ɛfalɩsɩ-wɛ. Yehowa falɩsɩɣ-ɖʋ nɛ ɛsɩɣzɩɣ-ɖʋ lɔŋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛsɔɔlaa se ɛsɩnɩ-ɖʋ. (Ebr. 12:7-9) Yesu ɖɔɖɔ falɩsɩ mba ɛɛwɛnɩ ɖoŋ pɔ-yɔɔ yɔ nɛ sɔɔlɩm. (Yoh. 15:14, 15) Ɛɛtasɩ-wɛ lɔŋ kpayɩ, ɛlɛ ɛlabɩ mbʋ nɛ nɔɔ kɩbaŋa. (Mat. 20:24-28) Ɛnawa se ɖɩtɩtalɩ pilim nɛ ɖoŋ ɖoŋ lɛ, piyiɣdiɣ-ɖʋ. (at. 26:41) Hɔʋ ñʋʋdʋ weyi ɛmaɣzɩɣnɩ Yehowa nɛ Yesu yɔ, ɛtɔzʋʋ se ɛ-halʋ nɛ e-piya patɩtalɩ pilim: Ɛɛkɔʋnɩ ɛ-halʋ nɛ e-piya “pana kadadayaɣ.” (Kol. 3:19). Ɛlɛ, ɛlakɩnɩ tʋmɩyɛ paɣtʋ kiɖe nɖɩ ɖɩwɛ Galaatii mba 6:1 taa yɔ nɛ ɛñakɩ pana nɛ ɛñɔɔzʋʋ-wɛ nɛ “hɛɛɛ wɛtʋ.” Nɛ ɛɛlakɩ mbʋ lɛ, ɛtɔzʋʋ se ɛnʋ ɖɔɖɔ ɛtɩtalɩ pilim. Ɛzɩ Yesu yɔ, hɔʋ ñʋʋdʋ ɖiɣziɣna se nʋmɔʋ kɩbaŋʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ pɩpɔzʋʋ se ɛtɩŋna nɛ ɛfalɩsɩ ɛ-hɔʋ yɔ, ŋgʋ lɛ se pɩwɛɛ se ɛha-wɛ kɩɖaʋ kɩbaŋʋ. w21.02 6-7 § 16-18

Yehowa tɩŋnɩ kɩhɛyʋʋ pʋ-ñʋʋ taa kɩlaʋ yɔɔ nɛ ɛya ɛgbɛyɛ taa mba nɛ ɛyaa lalaa mba payɩ petisiɣ Yesu yɔɔ yɔ pe-weziŋ. (Mark. 10:45; Tʋma 20:28; 1 Kɔr. 15:21, 22) Ye mbʋ, ɛlɩzʋʋ Yesu weyi ɛla e-wezuu ɖɔ-yɔɔ se ɛkɛ ɛgbɛyɛ ñʋʋdʋ yɔ, pɩmʋnɩ mbʋ. Pʋyɔɔ lɛ, Yesu wɛnɩ waɖɛ se ɛɖʋ paɣtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ pɩpɔzʋʋ se ɛyaa, hɔŋ nɛ ɛgbɛyɛ kpeekpe ɩɖɔ yɔ; nɛ ɛwɛnɩ waɖɛ ɖɔɖɔ se ɛsɩnɩ-wɛ nɛ paña paɣtʋ ndʋ. (Gal. 6:2) Ɛlɛ, pɩtasɩna se Yesu ɖʋʋ paɣtʋ lɛ, ɛlakɩ nabʋyʋ ɖɔɖɔ. Ɛsɔɔlɩ ɖa-taa paa weyi nɛ ɛcɔŋnɩ ɛ-yɔɔ camɩyɛ. (Efɛz. 5:29) Palɩzɩ abalaa nabɛyɛ se pɔcɔnɩ koobiya halɩñɩma yɔɔ nɛ patasɩɣ-wɛ lɔŋ. Ye koobiya halɩñɩma ɩɖɔŋ lɔŋ weyi abalaa mba patasɩɣ-wɛ yɔ ɩ-yɔɔ yɔ, pawɩlɩɣ se pañaŋ Krɩstʋ. Ye Koobiya abalɩñɩma ɩñaŋ koobiya halɩñɩma nɛ paɖʋʋ-wɛ hɩɖɛ yɔ, pawɩlɩɣ se panɩ ɖʋtʋ ndʋ Yehowa laba se nabɛyɛ ɩkɛ ñʋndɩnaa yɔ tɩ-taa. Alɩwaatʋ ndʋ ɛgbɛyɛ taa ñɩma kpeekpe, pʋ-tɔbʋʋ se abalaa, halaa, hɔŋ ñʋndɩnaa nɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa panɩɣ ɖʋtʋ ndʋ Yehowa laba se nabɛyɛ ɩkɛ ñʋndɩnaa yɔ tɩ-taa nɛ pañaŋ-tʋ yɔ, ɛgbɛyɛ taa ñɩma wɛɣ laŋhɛzɩyɛ taa. Nɛ kɔzɩ kɔzɩ lɛ, piyeki nɛ pasa ɖa-Caa kʋsɔɔlʋ Yehowa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ. w21.02 18-19 § 14-17

Daviid nɛ ɛ-ɛyaa paasewa nɛ pɛmɛlɩ Filistii mba tɛtʋ taa lɛ, alɩwaatʋ natʋyʋ paayebi pɔ-hɔŋ nɛ pɛɖɛɛ you nakʋyʋ labʋ. Pɛɖɛwa lɛ, koyindinaa nabɛyɛ kɔɔ nɛ pasʋʋ pa-ɖɩsɩ taa nɛ pakpaɣ pɔ-hɔŋ nɛ pɛɖɛnɩ yomiye taa. Daviid pɩzaɣ se ɛmaɣzɩ se ɛwɛnɩ lɛɣtʋ sakɩyɛ you labʋ taa nɛ pʋyɔɔ lɛ ɛpɩzɩɣ nɛ ɛla ɖʋtʋ nɛ ewolo nɛ ɛya ɛyaa mba pakpawa nɛ pɛɖɛnɩ yomiye taa yɔ pa-ñʋʋ. Daviid tɩla mbʋ, ɛlɛ ɛpɔzɩ Yehowa se ɛsɩnɩ-ɩ. Daviid pɔzɩ Yehowa se: “Ɛzɩ mense yaa mantaase hasɩ sɩnɛ yɔ sɩ-wayɩ nɛ mankpa-sɩ?” Yehowa heyi Daviid se ese pa-wayɩ nɛ ɛkaɣ yabʋ yomaa ñʋʋ. (1 Sam. 30:7-10) Mbʋ pɩlaba yɔ, ɛbɛ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩkpɛlɩkɩ-ŋ? Pʋcɔ nɛ ŋkpaɣ lɩmaɣza naayɛ lɛ, pɔzɩ nɛ patasɩ-ŋ lɔŋ. Piya evelisi, ɩpɔzɩ mɩ-lʋlɩyaa lɔŋ tasʋʋ. Ŋpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ ŋyɔɔdɩnɩ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa mba pɛwɛnɩ lɛɣtʋ yɔ nɛ patasɩ-ŋ lɔŋ kɩbaŋ. Yehowa taɣ abalaa mba liu nɛ ña ɖɔɖɔ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋtaa-wɛ liu. Yehowa kpakɩɣ-wɛ se pɛkɛ kʋjɔŋ ɛgbɛyɛ taa. (Efɛz. 4:8) Ye ŋmaɣzɩɣnɩ pe-tisuu nɛ ŋwelisiɣ lɔŋ weyi patasɩɣ-ŋ yɔ, ŋkaɣ kpaɣʋ lɩmaɣza kɩbana. w21.03 4-5 § 10-11

Yesu yɔɔdaa se ye ɖɩɩɖɔŋ tɔm ndʋ ɖɩkpɛlɩkɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ yɔ, ɖɩwɛ ɛzɩ abalʋ weyi ɛmaɣ ɛ-ɖɩɣa kañɩŋa taa yɔ. Ɛñakɩ pana ɛlɛ ɛwɛɛ nɛ ɛwɛɛkɩɣ e-ɖoŋ kɩwɛɛkʋ. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, alɩwaatʋ ndʋ helim makɩ nɛ tɛʋ nɩɩ ɖɩɣa ŋga yɔ, kɔtɔlʋʋ. (Mat. 7:24-27) Mbʋ ɖɔɖɔ ye ɖɩɩɖɔŋ tɩ-yɔɔ yɔ, ɖa-pana ñaɣʋ kɛ falaa. Alɩwaatʋ ndʋ takɩm yaa nazɩm kɔŋ nɛ pɩtakɩ ɖe-tisuu yɔ, ɖɩɩkaɣ wɛʋ ɖoŋ se ɖɩlʋbɩnɩ-pʋ. Ɛlɛ, alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkpɛlɩkɩɣ nɛ ɖɩɖɔŋ ndʋ ɖɩkpɛlɩkɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ yɔ, piyeki nɛ ɖɩkpaɣ lɩmaɣza kɩbana, ɖɩwɛɛ laŋhɛzɩyɛ taa nɛ pɩkpaɖɩ nɛ ɖe-tisuu kpa ɖoŋ ɖɔɖɔ. (Iza. 48:17, 18) Pɩsa nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-cɩŋgɩlɩm wɛtʋ takɩm taa lɛ, pɩwɛɛ se ɖɩtɩmnɩ Yehowa se ɛsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣ ɛ-Tɔm ɖoŋ ɖoŋ. Nɛ pɩwɛɛ se ɖɩtɔzɩ paa ɛzɩmtaa se mbʋ pɩ-tɔm kɩlɩ cɛyʋʋ yɔ, pɩ-taa nabʋyʋ lɛ se ɖɩɖʋ Yehowa hɩɖɛ. Pɩwɛɛ se ɖa-taa ɛtɛ se Yehowa ɛɛkaɣ-ɖʋ yebu ɖe-ɖeke kpa, nɛ nɔɔyʋ ɛɛpɩzɩɣ ɛla nabʋyʋ nɛ ɛyasɩ-ɖʋ nɛ sɔɔlɩm mbʋ ɛwɛnɩ ɖɔ-yɔɔ yɔ.—Ebr. 13:5, 6. w21.03 15 § 6; 18 § 20