Juillet

Tɔm ndʋ payɩ Yesu yɔɔdaa nɛ mbʋ payɩ ɛlaba yɔ, pɩkpɛndɩnɩ maamaaci lakasɩ nzɩ ɛlaba yɔ sɩ-taa, ɛmaɣzɩnɩ ɛ-Caa maɣzɩm nɛ ɛzɩma pɩlakɩ-ɩ yɔ ɖeyi ɖeyi. (Yoh. 14:9) Lɔŋ weyi Yesu maamaaci lakasɩ kpɛlɩkɩɣ-ɖʋ yɔ? Yesu nɛ ɛ-Caa pɔsɔɔlɩ-ɖʋ siŋŋ. Alɩwaatʋ ndʋ Yesu kaawɛ tɛtʋ yɔɔ yɔ, ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ ɖoŋ weyi ɛwɛna se ɛla maamaaci lakasɩ yɔ nɛ ɛsɩnɩ mba paawɛ kʋñɔŋ taa yɔ; nɛ ɛtɩŋnɩ nʋmɔʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ se ɛsɔɔlɩ ɛyaa siŋŋ. Kɩyakʋ nakʋyʋ, yʋlʋmaa nabɛyɛ naalɛ tendi-i se ɛsɩnɩ-wɛ. (Mat. 20:​30-34) Taasɔɔ se pɔ-tɔm ‘labɩ Yesu pʋtɔdɩyɛ’ nɛ ɛwaa-wɛ. Grɛɛkɩ tɔm loyaɣ ŋga pɛɖɛzɩ cɩnɛ se ‘labɩ pʋtɔdɩyɛ’ yɔ, kawɩlɩɣ pʋtɔdɩyɛ naʋ mbʋ pɩlɩnɩ ɖooo ɛyʋ laŋɩyɛ taa yɔ. Pʋtɔdɩyɛ naʋ sɔsɔm mbʋ, piseɣti Yesu nɛ ɛcalɩ mba ñɔɔsɩ wɩɣaɣ-wɛ yɔ nɛ ɛwaa canaɣ nakɛyɛ; Yesu tɩŋnɩ nʋmɔʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ ɛyaa sɔɔlɩm. (Mat. 15:32; Mark. 1:41) Ða-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se Yehowa Ɛsɔ «naɣ pʋtɔdɩyɛ siŋŋ;» ɛ nɛ ɛ-Pɩyalʋ pɔsɔɔlɩ-ɖʋ pɩdɩɩfɛyɩ nɛ panɩɣ siziŋ alɩwaatʋ ndʋ panaɣ-ɖʋ ɖɩtɔkɩ kʋñɔmɩŋ yɔ. (Luka 1:78; 1 Pɩy. 5:7) Paɖaŋ kpam se paɖɩzɩ kala wena payɩ ɛyaa katɩɣ yɔ. w23.04 3 § 4-5

Ðɩpɩzɩɣ ɖɩñaɣ pana nɛ ɖikizi lɩmaɣza kɩdɛkɛda wena ɛyaa sakɩyɛ wɛnɩ Sataŋ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa yɔ a-kalʋʋ nɛ a-welisuu. Ye ɖɩkalɩɣ Bibl nɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣ-kʋ yɔ, ɖiyeki se lɩmaɣza kɩbana ɩsʋʋ ɖa-maɣzɩm taa. Ye ɖiwoki kediɣzisi nɛ ɖisusuu tɔm yɔ, pɩkaɣ kandɩyʋʋ ɖɔɖɔ ɖa-maɣzɩm yɔɔ. Yehowa labɩ-ɖʋ tamaɣ se ɛɛkaɣ yebu nɛ pɩtakɩ-ɖʋ nɛ pɩcɛzɩ mbʋ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkaɖɩna yɔ. (1 Kɔr. 10:​12, 13) Pɩpɔzʋʋ se ɖa-taa paa anɩ ɛtɩmɩ nɛ pɩkɩlɩ ɛzɩma ɛtɩɩtɩmɩɣ yɔ se pɩsa nɛ ɛpɩzɩ nɛ ɛwɛɛ siɣsiɣ Yehowa ɛsɩndaa kɛdɛzaɣ kaɖɛ kɩyakɩŋ ɩnɛ ɩ-taa. Yehowa sɔɔlaa se ɖɩtɩmnɩ-ɩ nɛ ‘ɖiheyi-i mbʋ pɩwɛ ɖa-laŋɩyɛ taa yɔ.’ (Keɣ. 62:8) Sa Yehowa nɛ ŋsɛɛ-ɩ se ɛlabaɣ lɛ mbʋ payɩ ɛlakɩ yɔ pɩ-yɔɔ. Pɔzɩ-ɩ se ɛsɩnɩ-ŋ nɛ ŋwɛɛ abalɩtʋ tɔm susuu taa. Tendi-i se ɛsɩnɩ-ŋ nɛ ŋlʋbɩnɩ paa kaɖɛ nɖɩ nɛ ɛsɩnɩ-ŋ ɖɔɖɔ nɛ ŋkaɖɩnɩ takɩm mbʋ payɩ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋkatɩ yɔ. Taayele nɛ nɔɔyʋ yaa nabʋyʋ ɖɩɣ-ŋ nʋmɔʋ se ŋtaatɩmɩɣnɩ Yehowa ɖoŋ ɖoŋ. w23.05 7 § 17-18

Ɛbɛ yɔɔ ɖiwoki ɛgbɛyɛ taa kediɣzisi? Lɩmaɣzɩyɛ sɔsɔɖɛ lɛ se ɖiwoki se ɖɩsa Yehowa. (Keɣ. 26:12; 111:1) Pɩtasɩ lɛ, ɖiwoki kediɣzisi se pɩsa nɛ ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩkpazɩ ɖama ɖoŋ kaɖɛ alɩwaatʋ tʋnɛ tɩ-taa. (1 Tes. 5:11) Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkpazɩɣ ɖe-nesi nɛ ɖicosi tɔm yɔ, ɖɩsɩɣna se ɖɩtalɩ kaɖʋsɩ nzɩ sɩ-naalɛ. Ɛlɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩñɩnɩɣ se ɖicosi tɔm yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkatɩ kala. Pɩtɩla sɔɔndʋ kpaɣ-ɖʋ se ɖicosi tɔm yaa ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsɔɔlɩ kpem se ɖicosi tɔm, ɛlɛ paayaɣ-ɖʋ ɖoŋ ɖoŋ ɛzɩ ɖɩsɔɔlʋʋ yɔ. Ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩwa kala ana? Apostoloo Pɔɔlɩ yɔɔdaa se pɩwɛɛ se ɖɩla mbʋ nɛ pɩsa nɛ «ɖɩkpazɩɣ ɖama ɖoŋ.» Tɔm ndʋ ɖicosuu se ɖɩwɩlɩ se ɖɩwɛnɩ tisuu yɔ, paa tɩwɛ kɛlɛʋ yɔ, tɩpɩzɩɣ nɛ tɩkpazɩ lalaa ɖoŋ. Ye ɖɩtɔzʋʋ tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ yɔ, pɩkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ se sɔɔndʋ ɛtaakɩlɩ-ɖʋ kpaʋ se ɖɩkpazɩ nesi nɛ ɖicosi tɔm. Nɛ ye paayaɣ-ɖʋ ɖoŋ ɖoŋ yɔ, pɩw ɛɛ se ɖa-taa ɛla leleŋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɩhaɣ ɛgbɛyɛ taa mba lalaa waɖɛ se pocosi.—1 Pɩy. 3:8. w23.04 20 § 1-3

Wiyaʋ susi tɔm natʋyʋ! Yuuda ñɩma mba paawɛ yomiye taa Babilɔɔnɩ pɩnzɩ 70 yɔ, paha-wɛ nʋmɔʋ se papɩsɩ pɛ-tɛtʋ taa Izrayɛɛlɩ. (Ɛsd. 1:​2-4) Yehowa ɖeke pɩzɩɣna nɛ eyele nɛ pɩla mbʋ. Pasɩm Babilɔɔnɩ mba se paayeki po-yomaa. (Iza. 14:​4, 17) Ɛlɛ Pɛrɩsɩ mba wabɩ Babilɔɔnɩ mba nɛ wiyaʋ kɩfalʋ heyi Yuuda mba se papɩzɩɣ nɛ palɩɩ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa. Piyeba nɛ pɩpɔzɩ se paa Yuuda tʋ weyi lɛ ɛkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ, kɔzɩ kɔzɩ hɔŋ ñʋndɩnaa: nɖɩ lɛ se pɩwɛɛ se palɩzɩ se pakʋyʋʋ Babilɔɔnɩ nɛ pɛɖɛɛ yaa pacakɩ Babilɔɔnɩ peeɖe. Pɩtɩla lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ ɖɩ-kpaɣʋ taawɛɛ kɛlɛʋ. Pɩtɩla Yuuda mba sakɩyɛ kaakɩlɩ kpadɩyʋʋ nɛ pataapɩzɩɣ se pɔɖɔ nʋmɔʋ kɩɖaɣlʋʋ ŋgʋ. Nɛ Babilɔɔnɩ palʋlɩ Yuuda mba hɔɔlʋʋ sɔsɔʋ nɛ pataacaɣ ɖoli nɛ pɩtasɩnɩ peeɖe. Pɛ-ɛsɩndaa lɛ, Izrayɛɛlɩ tɛtʋ kaakɛ pɔ-cɔzɔnaa tɛ. Pɩwɛ ɛzɩ piiɖeni Yuuda mba nabɛyɛ Babilɔɔnɩ ɛjaɖɛ taa yɔ; pʋyɔɔ lɛ, pɩtɩla pɩɩlabɩ-wɛ kaɖɛ se pakʋyɩ nɛ peyele pa-ɖɩsɩ kɩbanzɩ nɛ pa-tʋma nɛ powolo nɛ pacaɣ tɛtʋ ndʋ paasɩŋ yɔ tɩ-taa. w23.05 14 § 1-2

Ɛsɔtɔm seɣtiɣ-ɖʋ se ɖɩwɛɛ pana ñaɣʋ yɔɔ se ɖɩwɛɛnɩ laŋɩyɛ ɖɔkʋʋ, pʋtɔdɩyɛ naʋ nɛ sɔɔlɩm. Luka 21:19 yɔɔdʋʋ se: «Ye ɩɖɔkɩ mɩ-laŋa yɔ, ɩkaɣ yabʋ mi-weziŋ ñʋʋ.» Kolosi mba 3:12 yɔɔdʋʋ se: «Isuu pʋtɔdɩyɛ naʋ.» Nɛ 1 Tesalooniiki mba 4:​9, 10 yɔɔdʋʋ se: «Ɛsɔ wɩlɩ mɩ-maɣmaɣ se ɩsɔɔlɩ ɖama. . . . Ɛlɛ koobiya, ɖɩsazɩɣ-mɩ se iwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɩla mbʋ nɛ pɩkɩlɩ.» Tɔmkpɛlɩkɩyaa mba, paatɛm paɣzʋʋ wɩlʋʋ se pɛwɛnɩ laŋɩyɛ ɖɔkʋʋ, pʋtɔdɩyɛ naʋ, nɛ sɔɔlɩm; ɛlɛ mba pama tɔm ndʋ tɩ-tɩŋa. Ye mbʋ, pɩɩwɛɛ se pañaɣ pana nɛ pɛwɛɛnɩ wɛtʋ ndʋ nɛ pɩkɩlɩ. Ða ɖɔɖɔ pɩwɛɛ se ɖɩla mbʋ. Pɩsa nɛ ŋpɩzɩ nɛ ŋla mbʋ lɛ, tazɩ nɛ ŋna ɛzɩma kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa Krɩstʋ ñɩma lɩzɩ wɛtʋ ndʋ nɛ pawɩlɩ yɔ. Pʋwayɩ lɛ ŋkaɣ naʋ ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋmaɣzɩnɩ Krɩstʋ ñɩma mba nɛ ŋwɩlɩ se ŋñɔɔzɩ ña-tɩ nɛ ŋɖaŋ kʋñɔŋ sɔsɔʋ yɔ. Nɛ kʋñɔŋ sɔsɔʋ paɣzɩɣ lɛ, ŋtɛm kpɛlɩkʋʋ ɛzɩma ŋɖɔkɩ ña-laŋɩyɛ yɔ nɛ ŋkaɣ tɛm ña-taa se ŋwoki pɩ-yɔɔ nɛ ŋɖɔkɩ ña-laŋɩyɛ. w23.07 3 § 4, 8

Paa ɖɩkɛ patam num yaa «heŋ lɛɛŋ» taa tʋ yɔ, pɩpɔzʋʋ se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩwɛɛ «habɩyɛ kiɖeɖeye» yɔɔ; pɩkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩsɛɣ Yehowa lɛɛlɛɛyɔ nɛ cee wayɩ alɩwaatʋ ndʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ kaɣ ñɔɔzʋʋ tɛtʋ nɛ tɩwɛɛ ɖeu yɔ. (Yoh. 10:16) Kpaɣnɩ pɩnaɣ 1919, abalaa, halaa nɛ piya miiliyɔɔwaa sakɩyɛ lɩ Babilɔɔnɩ Sɔsɔʋ, pʋ-tɔbʋʋ lɛ se ɛjaɖɛ yɔɔ cɛtɩm Ɛsɔ sɛtʋ agbaa kɩgbɛndʋʋ taa nɛ papaɣzɩ ɖɔm habɩyɛ nɖɩ ɖɩ-yɔɔ. Yehowa kaayeba nɛ pakʋsɩ mbʋ pituuluu yɔ Yuuda ñɩma mba paalɩnɩ Babilɔɔnɩ yɔ pa-nʋmɔʋ taa. (Iza. 57:14) Nɛ ɖa-alɩwaatʋ taa «habɩyɛ kiɖeɖeye yɔ»? Pɩnzɩ mɩnɩŋ sakɩyɛ pʋcɔ nɛ pɩtalɩɣ pɩnaɣ 1919 lɛ, Yehowa paɣzɩ tɩŋnʋʋ ɛyaa mba pañaŋɩ-ɩ siŋŋ yɔ pɔ-yɔɔ nɛ ɛsɩɣnɩ ɛyaa lalaa se palɩɩ Babilɔɔnɩ Sɔsɔʋ taa. (Kpaɣ-tʋ nɛ ŋmaɣzɩnɩ Izaayii 40:3.) Palabɩ tʋma wena pɩpɔzʋʋ yɔ se pɔñɔɔzɩ nʋmɔʋ nɛ pɩsa nɛ pʋwayɩ lɛ, mba pɛwɛnɩ laŋa kɩbana yɔ, papɩzɩ nɛ palɩɩ cɛtɩm Ɛsɔ sɛtʋ taa nɛ pɛkpɛndɩ Yehowa samaɣ yɔɔ nɛ pɛsɛɛ-ɩ. w23.05 15-16 § 8-9

Yehowa sɔɔlaa se ɖɩsɛɛ-ɩ nɛ taa leleŋ nɛ laŋɩyɛ faaa. (2 Kɔr. 9:7) Ye mbʋ, ɛzɩ pɩpɔzʋʋ se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩñakɩ pana se ɖɩtalɩ fezuu taa kaɖʋwa ŋga ɖɩɖʋ ɖa-tɩ yɔ paa piiseɣtiɣ-ɖʋ se ɖɩla mbʋ yɔ? Iyele nɛ ɖɩna apostoloo Pɔɔlɩ kɩɖaʋ. Ɛyɔɔdaa se: «Mamakɩ mon-tomnaɣ nɛ manpɩsɩɣ-kɛ yom.» (1 Kɔr. 9:​25-27) Halɩ alɩwaatʋ ndʋ pitaaseɣtiɣ Pɔɔlɩ se ɛla mbʋ Yehowa sɔɔlaa se ɛla yɔ, ɛñaɣ pana nɛ ɛla mbʋ. Ɛzɩ Yehowa taa kaalabɩ leleŋ nɛ Pɔɔlɩ Ɛsɔ sɛtʋ na? Ɛɛɛ! Nɛ Yehowa wazɩ-ɩ ɛ-pana ñaɣʋ yɔɔ. (2 Tim. 4:​7, 8) Mbʋ ɖɔɖɔ, alɩwaatʋ ndʋ Yehowa naɣ-ɖʋ ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩñakɩ pana se ɖɩtalɩ ɖa-kaɖʋwa ŋgʋ piiseɣtiɣ-ɖʋ se ɖɩla mbʋ yɔ, pɩkɛdɩɣnɩ-ɩ. Pɩkɛdɩɣnɩ-ɩ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛnawa se paa pɩtɩkɛ paa ɛzɩmtaa ɖɩsɔɔlɩ tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩlakɩ yɔ, ɖiwoki pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩlakɩ-ɖɩ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩsɔɔlɩ-ɩ. Yehowa kaɣ-ɖʋ wazʋʋ ɖa-pana ñaɣʋ yɔɔ ɛzɩ ɛɛwazʋʋ ɖɔɖɔ Pɔɔlɩ yɔ. (Keɣ. 126:5) Nɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩnaɣ ɛzɩma Yehowa wɛɛ nɛ ɛwazɩɣ-ɖʋ yɔ lɛ, halɩ pɩtɩla ɖɩkaɣ paɣzʋʋ sɔɔlʋʋ tʋmɩyɛ nɖɩ. w23.05 29 § 9-10

Apostoloo Pɔɔlɩ kpaɣ mba paakaɣ hiɣu ñʋʋ yabʋ Yehowa kɩyakʋ wiye yɔ nɛ ɛmaɣzɩnɩ mba poɖou yɔ. Pa-paa fɛyɩnɩ mbʋ pʋcɔ-wɛ nɛ pɩta yɔ nɛ ɛzɩma alɩwaatʋ wɛɛ nɛ tɩɖɛɣ yɔ; pʋyɔɔ lɛ, paapɩzɩɣ nɛ panɩɩ lakasɩ sɔsɔsɩ nzɩ sɩlakɩ yɔ sɩ-tɔbʋʋ nɛ pala mbʋ pɩpɔzʋʋ se pala yɔ. Sɔnɔ ɛyaa hɔɔlʋʋ sɔsɔʋ wɛɛ nɛ poɖou fezuu taa. (Roma 11:8) Pa-paa fɛyɩnɩ mbʋ pɩwɩlɩɣ kaɣlaa se ɖɩwɛ «kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ taa» nɛ se pɩkazɩ pazɩ lɛ kʋñɔŋ sɔsɔʋ paɣzɩɣ yɔ. (2 Pɩy. 3:​3, 4) Ɛlɛ, ɖa lɛ, ɖiɖiɣzinaa se paa evemiye nɖɩ lɛ pɩcɛyaa se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩcaɣnɩ ɖɛ-ɛsa nɛ pɩkɩlɩ. (1 Tes. 5:6) Pʋyɔɔ lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɖɩcaɣ ɖiɣ ɖiɣ nɛ sɔɔndʋ ɛtaakpa-ɖʋ. Ɛbɛ yɔɔ? Pɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩtaasʋzɩ ɖa-tɩ politiki nɔɔhɔnɖɛ taa. Yehowa kɩyakʋ wɛɣ nɛ kɩñɔtʋʋ lɛ, pakaɣ ñɩɣʋ ɖɔ-yɔɔ se ɖɩɖʋ ɖɔ-nɔɔ ɛjaɖɛ yɔɔ politiki nɔɔhɔnɖɛ taa nɛ pɩkɩlɩ. Ɛlɛ pɩtɩcɛyɩ se ɖɩnɩɣzɩɣ ɛzɩma ɖɩkaɣ labʋ yɔ pɩ-yɔɔ. Ɛsɔ fezuu kiɖeɖeu pɩzɩɣ kɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩcaɣ ɖiɣ ɖiɣ nɛ ɖɩmaɣzɩ camɩyɛ nɛ ɖɩkpaɣ lɩmaɣza kɩbana.—Luka 12:​11, 12. w23.06 10 § 6-7

Alɩwaatʋ ndʋ ŋnɩɣ Samsɔɔ hɩɖɛ yɔ, ɛbɛ yɔɔ ŋmaɣzɩɣ? Pɩtɩla ŋmaɣzɩɣ ɛzɩma ɛɛwɛ ɖoŋ siŋŋ yɔ pɩ-yɔɔ. Pɩkɛ toovenim. Ɛlɛ Samsɔɔ kpaɣ ɖɔɖɔ lɩmaɣzɩyɛ kɩdɛkɛdɩyɛ naɖɩyɛ nɛ ɖiyele nɛ ɛnɩɩ siziŋ. Paa mbʋ yɔ, Yehowa kam ɛ-lɩmaɣza Samsɔɔ siɣsiɣ wɛtʋ yɔɔ, nɛ eyeba nɛ pama pɩ-tɔm Bibl taa se pɩwazɩ-ɖʋ. Yehowa tɩŋnɩ Samsɔɔ yɔɔ nɛ ɛla tʋma wena awɛ piti yɔ nɛ ɛsɩnɩ ɛ-samaɣ Izrayɛɛlɩ. Samsɔɔ sɩba nɛ pɩla pɩnzɩ mɩnɩŋ sakɩyɛ pʋwayɩ lɛ, Yehowa fezuu ɖiyi apostoloo Pɔɔlɩ nɛ ɛma Samsɔɔ hɩɖɛ ɛyaa mba paawɛnɩ tisuu siŋŋ yɔ pa-taa. (Ebr. 11:​32-34) Samsɔɔ kɩɖaʋ pɩzɩɣ nɛ kɩkpazɩ-ɖʋ ɖoŋ. Ɛɛta liu Yehowa pɩkpɛndɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ ɛkataɣ kala yɔ. Ɛ-kɩɖaʋ pɩzɩɣ nɛ kɩkpazɩ-ɖʋ ɖoŋ yɔ nɛ lɔŋ lɛɛŋ weyi ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ kɩ-taa yɔ. w23.09 2 § 1-2

Ye ɖɩtɩmɩɣnɩ Yehowa nɛ ɖiheyiɣ-i ɖa-laŋɩyɛ taa tɔm yɔ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩwɛɛnɩ laŋɩyɛ ɖɔkʋʋ nɛ pɩkɩlɩ. (Filp. 4:6; 1 Tes. 5:17) Pɩtɩla lɛɛlɛɛyɔ lɛ, ŋŋkatɩɣ kaɖɛ sɔsɔɖɛ naɖɩyɛ. Paa mbʋ yɔ, alɩwaatʋ ndʋ payɩ ŋwɛɣ laŋwɛɛkɩyɛ taa, ña-ñʋʋ taa sidiɣ, yaa ŋŋnaɣ se ŋkpaɣnɩ le yɔ, ŋtɩmɩɣnɩ Yehowa nɛ ŋpɔzʋʋ-ɩ se ɛwɩlɩ-ŋ nʋmɔʋ na? Ye ŋtɩmɩɣnɩ Ɛsɔ ɖoŋ ɖoŋ se ɛsɩnɩ-ŋ kala wena ŋkatɩɣ paa evemiye nɖɩ yɔ a-taa lɛɛlɛɛyɔ yɔ, alɩwaatʋ ndʋ ŋkatɩɣ kala sɔsɔna nɛ ɛsɩndaa yɔ, pɩkaɣ-ŋ wɛʋ kɛlɛʋ se ŋpɔzɩ-ɩ nɛ ɛsɩnɩ-ŋ. Ðɩnɛ ɛlɛ ña-taa kaɣ tɛm kiya se ɛsɩm alɩwaatʋ ndʋ ɖeyi ɖeyi nɛ ɛzɩma ɖeyi ɖeyi pɩwɛɛ se ɛsɩnɩ-ŋ yɔ. (Keɣ. 27:​1, 3) Ye ɖɩɖɔkʋʋ ɖa-laŋɩyɛ kala wena ɖɩkatɩɣ sɔnɔ yɔ a-taa yɔ, ɖɩkaɣ pɩzʋʋ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-laŋɩyɛ kʋñɔŋ sɔsɔʋ ŋgʋ kɩwɛnɩ ɛsɩndaa yɔ kɩ-taa nɛ pɩkɩlɩ. (Roma 5:3) Ɛbɛ yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩyɔɔdɩ mbʋ? Koobiya sakɩyɛ yɔɔdaa se alɩwaatʋ ndʋ payɩ pakatɩ kaɖɛ naɖɩyɛ nɛ ɖɩtakɩ pe-tisuu nɛ papɩzɩ nɛ pɔɖɔkɩ pa-laŋɩyɛ ɖɩ-taa yɔ, pɩsɩnɩ-wɛ nɛ pɔɖɔkɩ pa-laŋɩyɛ kaɖɛ lɛɛɖɛ nɖɩ pakatɩ pʋwayɩ yɔ ɖɩ-taa. Alɩwaatʋ ndʋ Yehowa sɩɣnɩ-wɛ nɛ pɔɖɔkɩ pa-laŋɩyɛ kaɖɛ naɖɩyɛ taa yɔ, piyeki nɛ tisuu mbʋ pɛwɛna se Yehowa sɔɔlɩ faaa se ɛsɩnɩ-wɛ yɔ pɩcɛyɩsɩ nɛ pɩkɩlɩ. Nɛ tisuu mbʋ, pɩsɩɣnɩ-wɛ nɛ pɔɖɔkɩ pa-laŋɩyɛ kaɖɛ lɛɛɖɛ nɖɩ ɖɩkɔŋ pʋwayɩ yɔ ɖɩ-taa.—Yak. 1:​2-4. w23.07 3 § 7-8

Yehowa wɛnɩ tɩ luzuu nɛ pʋtɔdɩyɛ naʋ, nɛ wɛtʋ ndʋ tiseɣtiɣ-i se ɛkɛ weyi ɛnɩɣ tɔm taa yɔ. Kɩɖaŋ nɩɩyɩ yɔ: Yehowa caɣaɣ ɖɩzʋʋ ɛyaa kɩdɛkɛdaa Sodom lɛ, ɛwɩlɩ kpayɩ kpayɩ se ɛwɛnɩ tɩ luzuu. Ɛtɩŋnɩ e-tiyiyaa yɔɔ nɛ eheyi Lɔɔtɩ se ese nɛ ɛkpa pʋŋ egeetiye taa. Sɔɔndʋ kpaɣaɣ Lɔɔtɩ se ewolo peeɖe. Pʋyɔɔ etendi Yehowa se ɛha ɛ nɛ ɛ-hɔʋ nʋmɔʋ nɛ powolo Zowaarɩ tɛtʋ taa, tɩɩkɛ tɛtʋ cikpetu nɛ Yehowa kaaɖʋwa se ɛɖɩzɩɣ-tʋ. Yehowa pɩzaɣ se ɛtɔ se Lɔɔtɩ ɛla mbʋ ɖeyi ɖeyi ɛnʋ pɔzɩ-ɩ yɔ. Ɛlɛ Yehowa ha Lɔɔtɩ nʋmɔʋ se ewolo Zowaarɩ, nɛ ɛtɩɖɩzɩ tɛtʋ ndʋ. (Kiɖe 19:​18-22) Pɩnzɩ mɩnɩŋ sakɩyɛ pʋwayɩ, Yehowa na Niniivi mba pʋtɔdɩyɛ. Tɛtʋ ndʋ, tɩ-taa mba kaakɛ ɛyaa kɩdɛkɛdaa pʋyɔɔ etiyi nayʋ Yoonaa se ewolo nɛ eheyi-wɛ se pɩkazɩ pazɩ lɛ, pakaɣ pa nɛ pɛ-tɛtʋ ɖɩzʋʋ. Ɛlɛ Niniivi mba kpiɖaa lɛ, Yehowa na pa-pʋtɔdɩyɛ nɛ ɛtɩɖɩzɩ tɛtʋ ndʋ.—Yon. 3:​1, 10; 4:​10, 11. w23.07 21 § 5

Ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ Yehowaasɩ kɩɖaʋ taa? Ɛɛwɛ ɛzɩ tɩʋ ŋgʋ ki-lila tɩka camɩyɛ nɛ pɩɩwɛɛ se patɩlɩ-kʋ ɖaʋ pʋcɔ nɛ kɩsɩŋ camɩyɛ yɔ. Yehoyiyada kaakɛnɩ ɖaʋ ŋgʋ patɩlɩnɩ Yehowaasɩ yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ ɛsɩba yɔ, Yehowaasɩ paɣzɩ welisinuu tisuu yebiyaa; piyeba nɛ ɛtɩɖɔkɩ e-siɣsiɣ wɛtʋ Yehowa ɛsɩndaa. Kɩɖaʋ kʋnɛ kɩwɩlɩɣ se pɩtɩpɔzɩ se kɩɖaʋ ŋgʋ ɖɔ-hɔʋ taa mba nɛ ɛgbɛyɛ taa koobiya lalaa haɣ-ɖʋ yɔ ki-ɖeke kiyebina nɛ ɖɩñaŋ Ɛsɔ. Pɩsa nɛ ɖɩwɛɛ ɖoŋ fezuu taa lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɖɩcɛyɩsɩ sɔɔlɩm nɛ ñamtʋ ndʋ ɖɩwɛnɩ ɛ-yɔɔ yɔ; nɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla mbʋ ye ɖɩkpɛlɩkɩɣ ɖoŋ ɖoŋ, ɖɩmaɣzɩɣ tɔm ndʋ ɖɩkpɛlɩkɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ nɛ ɖɩtɩmɩɣ yɔ. (Yer. 17:​7, 8; Kol 2:​6, 7) Toovenim taa lɛ, Yehowa ɛɛpɔzʋʋ-ɖʋ wondu sakɩyɛ. Mbʋ ɛpɔzʋʋ-ɖʋ se ɖɩla yɔ pekpeɣli-pʋ tobi yem Eklezɩyasɩtɩ 12:13 taa; pɔyɔɔdɩ peeɖe se: «Se sɔɔndʋ Ɛsɔ toovenim tʋ nɛ ŋɖɔ ɛ-paɣtʋ yɔɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ mbʋ pɩcɛyaa se ɛyʋ ɛla yɔ pi-kpeekpe lɛ.» Ye ɖiseɣ Ɛsɔ sɔɔndʋ yɔ, ɖɩkaɣ pɩzʋʋ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖe-siɣsiɣ wɛtʋ Yehowa ɛsɩndaa paa ɛbɛ ɛtɩɩlakɩ cee wayɩ yɔ. Nabʋyʋ ɛɛkaɣ pɩzʋʋ nɛ pɩwɛɛkɩ ɖa nɛ Yehowa ɖa-taabalɩyɛ. w23.06 19 § 17-19

Kalɩtʋ 5 paɣzɩnɩ tɔm tʋnɛ: «Weyi ɛɛcaɣ kewiyaɣ kpelaɣ yɔɔ yɔ ɛyɔɔdɩ se.» (Natʋ 21:5a) Tɔm ndʋ tɩwɛ ŋgee, mbʋ pʋyɔɔ yɔ hɔɔlɩŋ 3 taa ɖeke Yehowa maɣmaɣ yɔɔdɩ Natʋ takayaɣ taa, nɛ ɩ-taa nakʋyʋ yɔ. Ye mbʋ, pɩtɩkɛ Ɛsɔ tiyiyu ɖoŋ tʋ nɔɔyʋ yɔɔdɩnɩ tɔm ndʋ, nɛ halɩ pɩtɩkɛ ɖɔɖɔ Yesu weyi ɛsɩba nɛ pefezi-i yɔ, ɛlɛ Yehowa maɣmaɣ yɔɔdɩnɩ-tʋ. Toovenim tɔm ndʋ tɩwɩlɩɣ se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtaa liu tɔm ndʋ ɛyɔɔdɩ pʋwayɩ yɔ kiya. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yehowa «ɛɛpɩzɩɣ nɛ ɛcɛtɩ.» (Tiiti 1:2) Pʋyɔɔ lɛ tɔm ndʋ tɩwɛ Natʋ 21:​5, 6 taa yɔ pɩtʋʋ fɛyɩ se tɩkaɣ labʋ Tɔm piye «Na!» yɔɔ. Grɛɛkɩ tɔm piye nɖɩ pɛɖɛzaa se «na!» yɔ, palabɩnɩ-ɖɩ tʋmɩyɛ tam sakɩyɛ Natʋ takayaɣ taa. Tɔm ndʋ pɔyɔɔdɩ pʋwayɩ? Ɛsɔ yɔɔdaa se: «Menɖiɣni labʋ wondu tɩŋa se tɩkɛ kɩfatʋ.» Toovenim taa lɛ, Yehowa wɛɛ nɛ ɛyɔɔdʋʋ lɛɣzɩtʋ ndʋ tɩkaɣ kɔm cee wayɩ yɔ tɩ-tɔm na. Ɛlɛ ɛ-ɛsɩndaa lɛ, pɩtʋʋ fɛyɩ tamaɣ ŋga kɔ-yɔɔ; pʋyɔɔ ɛyɔɔdɩ tɔm ndʋ ɛzɩ tɩtɛm paɣzʋʋ labʋ yɔ.—Iza. 46:10. w23.11 3-4 § 7-8

Pɩtasɩ coɖuu apostoloo Pɩyɛɛrɩ. Iyele nɛ ɖɩna kɩɖaŋ nɩɩyɩ. Alɩwaatʋ ndʋ Yesu yɔɔdaɣ ɛzɩma ɛkaɣ kʋñɔŋ tɔɔʋ nɛ ɛsɩ nɛ piyele nɛ Bibl taa natʋ tɔm la yɔ pɩ-tɔm lɛ, Pɩyɛɛrɩ kalɩ-ɩ. (Mark. 8:​31-33) Pɩyɛɛrɩ nɛ apostoloowaa lalaa pɔhɔmnɩ ɖama tɔm tam sakɩyɛ se pana se pa-taa lɛ akɩlaa. (Mark. 9:​33, 34) Ðoo wena aɖɛwa pʋcɔ nɛ pakʋ Yesu yɔ a-taa, Pɩyɛɛrɩ sɛtɩ abalʋ nɔɔyʋ nɩŋgbaŋʋʋ. (Yoh. 18:10) Ðoo kʋɖʋma ana a-taa, sɔɔndʋ kpa Pɩyɛɛrɩ nɛ ɛkpɛzɩ tam nabudozo se ɛɛsɩŋ ɛ-taabalʋ Yesu. (Mark. 14:​66-72) Piyeba nɛ Pɩyɛɛrɩ wii siŋŋ. Piitibi Yesu tɛ apostoloo ɛnʋ yɔɔɔ kpem, paa mbʋ yɔ Yesu tɩlɔ-ɩ. Pefezi Yesu nɛ pɩtɛ lɛ, ɛha Pɩyɛɛrɩ waɖɛ se ɛwɩlɩ se etiyebi-i sɔɔlʋʋ. Yesu heyi Pɩyɛɛrɩ se eɖiyi e-heŋ. (Yoh. 21:​15-17) Pɩyɛɛrɩ kaatisaa se ɛlakɩ mbʋ Yesu heyi-i se ɛla yɔ. Nɛ pʋyɔɔ ɛɛwɛ Yeruzalɛm Pantekooti wiye nɛ ɛɛwɛ ɛyaa kajalaɣ ñɩma mba patɩŋnɩ fezuu kiɖeɖeu yɔɔ nɛ pataa-wɛ num yɔ pa-taa. w23.09 22 § 6-7

Apostoloo Pɩyɛɛrɩ seɣti ɛzʋtʋyaa se: «Iɖiyi Ɛsɔ ewiɖe.» (1 Pɩy. 5:​1-4) Ye ŋkɛ ɛzʋtʋyʋ yɔ, ɖɩnawa se ŋsɔɔlɩ ño-koobiya nɛ ŋsɔɔlaa se ŋcɔnɩ pɔ-yɔɔ. Ɛlɛ nabʋyʋ taa, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩlabɩ-ŋ ɛzɩ pɩkɩlɩ-ŋ ɖɔkɩnʋʋ yaa pɩkɩlɩ-ŋ nɩʋ nɛ ŋŋpɩzɩɣ nɛ ŋla tʋmɩyɛ nɖɩ yɔ. Ye mbʋ, ɛbɛ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋla? Heyi Yehowa ɛzɩma pɩlakɩ-ŋ yɔ. Pɩyɛɛrɩ mawa se: «Ye nɔɔyʋ ɛɖʋʋ lɩm yɔ, ɛtaa liu ɖoŋ weyi Ɛsɔ haɣ yɔ.» (1 Pɩy. 4:11) Pɩtɩla, ño-koobiya wɛɛ nɛ pakatɩɣ tɩlasɩ nzɩ yɔ, sɩɩkaɣ tɛm ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa. Ɛlɛ tɔzɩ se «ninɖiɣyu sɔsɔ» Yesu Krɩstʋ pɩzɩɣ nɛ ɛsɩnɩ-wɛ nɛ pɩkɩlɩ paa anɩ. Ɛpɩzɩɣ nɛ ɛsɩnɩ-wɛ sɔnɔ nɛ ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ taa. Mbʋ Ɛsɔ pɔzʋʋ ɛzʋtʋyaa se pala yɔ lɛ se pɔsɔɔlɩ po-koobiya, pɔcɔnɩ pɔ-yɔɔ nɛ paha-wɛ ‘kɩɖaʋ kɩbaŋʋ.’ w23.09 29-30 § 13-14

Ðikizi ɛyaa lɩmaɣza. Ye ɖɩmaɣzɩɣ ɛzɩ ɛyaa mba pabaa fɛyɩnɩ Yehowa paɣtʋ yɔ pamaɣzʋʋ yɔ, pɩpɩzɩɣ piyele nɛ ɖɩpaɣzɩ nim Yehowa nɛ ɛ-paɣtʋ. (1 Kɔr. 3:19) Ðoŋ ɖoŋ lɛ, «ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-lɔŋsɩnɖɛ» yeki nɛ ɛyaa ɩɩñaŋ Ɛsɔ. Pɛɛrɩgam nɛ Tiyaatiiri Krɩstʋ mba nabɛyɛ kaayeba nɛ tɛtʋ ndʋ tɩ-taa ñɩma mba palaɣaɣ sɩnaa nɛ pacakɩ wezuu kɩdɛkɛdʋʋ yɔ pa-lɩmaɣza wɛɛnɩ ɖoŋ pɔ-yɔɔ. Yesu tasɩ agbaa ana a-naalɛ lɔŋ kpayɩ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, aha nʋmɔʋ nɛ kʋzʋʋ kɩdɛkɛdʋʋ wezuu caɣʋ wɛɛ a-taa. (Natʋ 2:​14, 20) Sɔnɔ, ɛyaa ñɩkɩɣ ɖɔ-yɔɔ se ɖitisi nɛ ɖɩwɛɛnɩ lɩmaɣza kɩdɛkɛda wena ɛyaa lalaa wɛna yɔ. Ðɔ-hɔʋ taa mba nɛ ɖɛ-ɛyɩsɩmaa pɩzɩɣ nɛ pañaɣ pana se peyele nɛ ɖa-taa tɛ se ɖɩkɩlɩɣ ñɔnʋʋ Yehowa paɣtʋ nɛ pɩpɔzʋʋ se ɖɩmaanɩ tɩ-yɔɔ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Papɩzɩɣ nɛ pɔyɔɔdɩ se pɩtɩcɛyɩ se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩwɛɛ kele kele, nɛ wezuu kɩbaŋʋ caɣʋ paɣtʋ ndʋ tɩwɛ Bibl taa yɔ tɩ-alɩwaatʋ ɖɛwa. Nabʋyʋ taa, pɩtɩla ɖɩmaɣzɩɣ se mbʋ Yehowa pɔzʋʋ-ɖʋ se ɖɩla yɔ pɩ-taa tɩtʋ kpayɩ kpayɩ ɛzɩ pɩpɔzʋʋ yɔ. Halɩ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩtakɩ-ɖʋ se ‘ɖɩcɛzɩ tɔm ndʋ pamawa yɔ tɩ-yɔɔ.’—1 Kɔr. 4:6. w23.07 16 § 10-11

Pɩɩpɔzaa se pakpazɩ Yesu ɖoo Maarɩɩ ɖoŋ. Ɛtaawalɩta, paa mbʋ yɔ pɩɩwɛɛ se ɛhaɣ hoɣa. Ɛtaawɛɛnɩ lɛɣtʋ natʋyʋ piya yɔɔ cɔnʋʋ hɔɔlʋʋ taa, paa mbʋ yɔ pɩɩwɛɛ se ɛcɔnɩ pɩɣa ŋga kakaɣ pɩsʋʋ Mesiya yɔ kɔ-yɔɔ. Pɩtasɩ lɛ, Maarɩɩ ɛɛsɩŋ abalʋ, ye mbʋ ɛzɩma ɛpɩzɩɣ nɛ eheyi Yosɛɛfʋ se ɛ nɛ hoɣa nɛ ɛlɛ nɩɩ pɩ-taa? (Luka 1:​26-33) Ɛzɩma Maarɩɩ laba nɛ ehiɣ ɖoŋ weyi pɩɩpɔzɩ-ɩ yɔ? Ɛpɔzɩ lalaa se pasɩnɩ-ɩ. Ɛpɔzɩ Gabrɩyɛɛlɩ se ɛtasɩ-ɩ tɔm lɛɛtʋ heyuu pɩlɩɩnɩ tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩ-yɔɔ. (Luka 1:34) Pɩlabɩ pazɩ pʋwayɩ lɛ, ɛɖɔ nʋmɔʋ nɛ ɛkpa «pʋŋ taa, Yuuda tɛtʋ natʋyʋ taa» ɛ-hɔʋ taa tʋ Elizaabɛɛtɩ cɔlɔ. Elizaabɛɛtɩ kaasam Maarɩɩ; nɛ Yehowa fezuu ɖoŋ taa lɛ, ɛyɔɔdɩ natʋ tɔm natʋyʋ nɛ titukuuni pɩɣa ŋga kɛwɛ Maarɩɩ lotu taa yɔ; nɛ tɔm ndʋ, tɩɩkpazɩ Maarɩɩ ɖoŋ. (Luka 1:​39-45) Maarɩɩ yɔɔdaa se Yehowa ‘labɩ lakasɩ sɔsɔsɩ nɛ e-nesi.’ (Luka 1:​46-51) Yehowa tɩŋnɩ Gabrɩyɛɛlɩ nɛ Elizaabɛɛtɩ pɔ-yɔɔ nɛ ɛkpazɩ Maarɩɩ ɖoŋ. w23.10 14-15 § 10-12

Pata Krɩstʋ tɔmkpɛlɩkɩyaa nabɛyɛ pazɩ num fezuu kiɖeɖeu ɖoŋ taa, piyeba nɛ ŋgee taabalɩyɛ naɖɩyɛ wɛɛ pa nɛ Yehowa pɛ-hɛkʋ taa. Pɛkpɛndɩ ɛyaa 144000, nɛ pakaɣ kɛʋ cɔjɔnaa ɛsɔdaa nɛ pa nɛ Yesu pɔtɔɔ kewiyitu. (Natʋ 14:1) Ɛsɔ sɛtʋ kɩɖanɖʋʋ tɛ Lone Kiɖeɖeye sɩŋnɩ ɛzɩma pakpaɣ-wɛ se pɛkɛ Ɛsɔ piya fezuu taa alɩwaatʋ ndʋ pɛwɛ tɛtʋ yɔɔ yɔ. (Roma 8:​15-17) Ɛsɔ sɛtʋ kɩɖanɖʋʋ tɛ Lone Kiɖeɖeye nɖɩ ɖɩkpaɖaa yɔ ɖɩsɩŋnɩ ɛsɔdaa, ɖenɖe Yehowa wɛɛ yɔ. «Pɩsaʋ kikenduu» ŋgʋ kɩtayɩ Lone Kiɖeɖeye nɛ Lone Kiɖeɖeye nɖɩ ɖɩkpaɖaa yɔ pɛ-hɛkʋ taa yɔ, kɩsɩŋnɩ Yesu tomnaɣ alɩwaatʋ ndʋ ɛɛwɛ tɛtʋ yɔɔ yɔ; mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛtaapɩzɩɣ se ɛkpa ɛsɔdaa nɛ tomnaɣ ŋga nɛ ɛkɛ fezuu taa templo tɛ Cɔjɔ Kɩlɩm sɔsɔ. Alɩwaatʋ ndʋ Yesu la e-tomnaɣ ŋga ɛyaa yɔɔ yɔ, ɛha waɖɛ Krɩstʋ ñɩma patam numwaa tɩŋa se pakpa ɛsɔdaa nɛ pacaɣ wezuu maatɛŋ. Ɛlɛ ɛzɩ Yesu yɔ, patam numwaa mba, paapɩzɩɣ nɛ pɛkpɛndɩnɩ po-tomnasɩ nzɩ pɛwɛnɩ tɛtʋ yɔɔ yɔ nɛ pakpa ɛsɔdaa.—Ebr. 10:​19, 20; 1 Kɔr. 15:50. w23.10 28 § 13

Gideyɔɔ cosini nɔɔ kɩbaŋa alɩwaatʋ ndʋ Efrayim mba kʋ ɛ-tɔm yɔ. (Tɔh. 8:​1-3) Eticosi-wɛ nɛ pana. Ewelisini-wɛ nɛ pɔyɔɔdɩ ndʋ tɩcɛyaɣ-wɛ yɔ nɛ ecosi-wɛ nɛ nɔɔ kɩbaŋa nɛ ɛwɩlɩ se ɛwɛnɩ tɩ luzuu, piyeba nɛ pa-laŋɩyɛ hɛɛ. Ɛzʋtʋyaa mba pɛwɛnɩ lɔŋsɩnɖɛ yɔ, pamaɣzɩɣnɩ Gideyɔɔ alɩwaatʋ ndʋ pewelisiɣni mba pakʋʋ pɔ-tɔm yɔ camɩyɛ nɛ pocosuu-wɛ nɛ nɔɔ kɩbaŋa yɔ. (Yak. 3:13) Alɩwaatʋ ndʋ palakɩ mbʋ yɔ, peyeki se laŋhɛzɩyɛ ɛwɛɛ ɛgbɛyɛ taa Alɩwaatʋ ndʋ Gideyɔɔ wabɩ Madiyaŋ mba nɛ ɛyaa lalaa wɛɛ nɛ pasaŋɩ-ɩ yɔ, ɛcɛlɩ samtʋ ndʋ Yehowa. (Tɔh. 8:​22, 23) Ɛzɩma koobiya mba paha-wɛ wala yɔ papɩzɩɣ nɛ pamaɣzɩnɩ Gideyɔɔ? Yehowa pɩwɛɛ se pɛcɛlɩ samtʋ mbʋ papɩzɩɣ nɛ palakɩ yɔ pɩ-yɔɔ. (1 Kɔr. 4:​6, 7) Ðɩkpaɣ se pasam ɛzʋtʋyʋ nɔɔyʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛwɩlɩ tɔm camɩyɛ. Ɛpɩzɩɣ nɛ ɛyɔɔdɩ se wɩlɩtʋ ndʋ tɩlɩnɩ Ɛsɔtɔm taa na, nɛ ɖa-tɩŋa payɩ Yehowa ɛgbɛyɛ wɛɛ nɛ ɖɩfalɩsɩɣ-ɖʋ. Ɛzʋtʋyaa pɩzɩɣ nɛ pamaɣzɩ nɛ pana se alɩwaatʋ ndʋ pawɩlɩɣ tɔm yɔ, paɖʋʋ Yehowa hɩɖɛ na yaa pɔsɔɔlaa se pɔhɔ ɛyaa lɩmaɣza nɛ pɔkɔnɩ pa-tɩ yɔɔ. w23.06 4 § 7-8

Ye Yehowa ɛtɩlabɩ-ɖʋ mbʋ ɖɩpɔzɩ-ɩ ɖa-adɩma taa yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩpɔzɩ ɖa-tɩ se «Mɛwɛɛ nɛ mantɩmɩɣ mbʋ pɩmʋnaa yɔ pɩ-yɔɔ?» Ðoŋ ɖoŋ lɛ, ɖɩmaɣzɩɣ se ɖɩsɩm mbʋ pɩwazɩɣ-ɖʋ nɛ pɩkɩlɩ yɔ. Ɛlɛ mbʋ ɖɩpɔzʋʋ yɔ pɩtɩla pɩɩkaɣ-ɖʋ wazʋʋ ɖeyi ɖeyi. Ye ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩtɩmɩɣnɩ Yehowa se ɛtɩŋnɩ nʋmɔʋ nakʋyʋ yɔɔ nɛ ɛcɔnɩ kaɖɛ naɖɩyɛ ɖeɖe yɔ, pɩtɩla nʋmɔʋ kɩbaŋʋ nakʋyʋ wɛɛ nɛ ɛpɩzɩɣ nɛ ɛtɩŋnɩ kɩ-yɔɔ nɛ ɛcɔnɩ kaɖɛ nɖɩ ɖi-ɖeɖe nɛ pɩkɩlɩ. Nɛ pɩtɩla, ɖɩpɔzʋʋ Yehowa se ɛlabɩ-ɖʋ nabʋyʋ, ɛlɛ pɩɩlakɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ ɛ-sɔɔlɩm. (1 Yoh. 5:14) Iyele nɛ ɖɩna lʋlɩyaa mba pɔ pɔzɩ Yehowa se ɛsɩnɩ pa-pɩɣa nɛ kɛwɛɛ toovenim taa pa-kɩɖaʋ. Pɩpɩzɩɣ nɛ pɩlabɩ-ɖʋ ɛzɩ adɩma ana amʋnaa yɔ. Ɛlɛ Yehowa ɛɛñɩkɩɣ ɖa-taa nɔɔyʋ yɔɔ se ɛsɛɛ-ɩ. Ɛsɔɔlaa se ɖa-tɩŋa, pɩkpɛndɩnɩ ɖe-piya, ɖa-maɣmaɣ ɖɩlɩzɩna se ɖɩsɛɣ-ɩ. (Wp. 10:​12, 13; 30:​19, 20) Ye mbʋ, pɩɩwɛɛ se lʋlɩyaa mba pɔpɔzɩ Yehowa se ɛsɩnɩ-wɛ nɛ potukuni pa-pɩɣa laŋɩyɛ nɛ pɩsɩnɩ-kɛ nɛ kɔsɔɔlɩ Yehowa nɛ kapɩsɩ ɛ-taabalʋ.—Adu. 22:6; Efɛz. 6:4. w23.11 21 § 5; 23 § 12

Iwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɩhɛzɩɣ ɖama laŋa.» Ye ɖɩhɛzɩɣ lalaa laŋa yɔ, pɩkɛnɩ nʋmɔʋ sɔsɔʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ ɖɩtɩŋɩɣna nɛ ɖɩwɩlɩɣ se ɖɩsɔɔlɩ-wɛ yɔ. Ɛbɛ yɔɔ? Bibl taa tazʋʋ takayaɣ nakɛyɛ yɔɔdaa se tɔm piye nɖɩ Pɔɔlɩ labɩnɩ tʋmɩyɛ nɛ pɛɖɛzɩ-ɖɩ se ‘ɩhɛzɩ ɖama laŋa’ yɔ, ɖɩ-tɔbʋʋ lɛ se «ɛyʋ ɛwɛɛ nɔɔyʋ cɔlɔ nɛ ɛkpazɩ-ɩ ɖoŋ alɩwaatʋ ndʋ ɛlɛ wɛ kaɖɛ sɔsɔɖɛ naɖɩyɛ taa yɔ.» Ye mbʋ, ye ɖo-koobu nɔɔyʋ ɛwɛ laŋwɛɛkɩyɛ taa nɛ ɖɩhɛzɩ ɛ-laŋɩyɛ yɔ, ɖɩsɩɣnɩ-ɩ se ɛkʋyɩ nɛ ewolo pɩ-yɔɔ nɛ ɛɖɔ wezuu nʋmɔʋ taa. Alɩwaatʋ ndʋ payɩ ɖɩhɛzɩɣ ɖo-koobu nɔɔyʋ laŋɩyɛ yɔ, ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩwɩlɩɣ-ɩ se ɖɩsɔɔlɩ-ɩ. (2 Kɔr. 7:​6, 7, 13) Nɔɔ kʋɖʋmaɣ nakɛyɛ wɛ pʋtɔdɩyɛ naʋ nɛ laŋɩyɛ hɛzʋʋ pɛ-hɛkʋ taa. Ɛzɩma tɩyɛ? Ɛyʋ weyi ɛnaɣ lalaa pʋtɔdɩyɛ yɔ, ɛsɔɔlaa se ɛhɛzɩ weyi ɛwɛ kʋñɔŋ taa yɔ ɛ-laŋɩyɛ nɛ ɛla nabʋyʋ se ɛsɩnɩ-ɩ. Ye mbʋ, alɩwaatʋ ndʋ ɖɩnaɣ lalaa pʋtɔdɩyɛ yɔ pɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩhɛzɩ pa-laŋa. Iyele nɛ ɖɩna ɛzɩma Pɔɔlɩ wɩlɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ ŋga kɛwɛ Yehowa pʋtɔdɩyɛ naʋ nɛ ɛzɩma ɛhɛzɩɣ ɖa-laŋa yɔ pɩ-hɛkʋ taa yɔ. Pɔɔlɩ yɔɔdaa se Yehowa kɛ «pʋtɔdɩyɛ naʋ siŋŋ Caa nɛ laŋɩyɛ hɛzʋʋ kpeekpe tɛ Ɛsɔ.»—2 Kɔr. 1:3. w23.11 9-10 § 8-10

Kʋñɔmɩŋ kɔŋ Krɩstʋ wayɩ tɩŋɩyaa tɩŋa yɔɔ. Iyele nɛ ɖɩmaɣzɩ apostoloo Pɔɔlɩ kɩɖaʋ yɔɔ. Eheyi Krɩstʋ ñɩma mba pɛwɛ Tesalooniiki yɔ se: «Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩɩwɛ mɩ-cɔlɔ yɔ, ɖɩlɛyaɣ-mɩ heyuu se ɖɩkaɣ tɔɔʋ kʋñɔŋ; nɛ mbʋ talɩna.» (1 Tes. 3:4) Nɛ eheyi Kɔrɛntɩ mba se: «Koobiya, ɖɩtɩsɔɔlɩ se ɩwɛɛ nɛ ɩɩsɩŋ kʋñɔŋ ŋgʋ kɩtalɩ-ɖʋ [yɔ] . . . Halɩ ɖɩtaataa liu kaaʋ se ɖɩwɛɣ wezuu.» (2 Kɔr. 1:8; 11:​23-27) Sɔnɔ ɖɔɖɔ, Krɩstʋ ñɩma pɩzɩɣ nɛ paɖaŋ se pakaɣ katʋʋ kʋñɔmɩŋ ndɩ ndɩ. (2 Tim. 3:12) Alɩwaatʋ ndʋ ŋtisi Yesu yɔɔ nɛ ŋpaɣzɩ ɛ-wayɩ tɩŋʋʋ yɔ, pɩtɩla ña-taabalaa nɛ ñɔ-hɔʋ taa mba panazaɣ-ŋ. Yaa ŋkatɩ kala mbʋ pʋyɔɔ yɔ ŋtɛm ña-taa se ŋwɛɣ toovenim pɩtɩŋa pɩ-taa ña-tʋmɩyɛ taa? (Ebr. 13:18) Komina kaɖɩnɩ-ŋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ŋwɛɛ nɛ ŋsusuu tɔm ɛyaa lalaa na? Paa kʋñɔŋ ŋgʋ ŋtɩɩtɔwaa yɔ, Pɔɔlɩ yɔɔdaa se pɩpɔzʋʋ se ɖa-taa ɛla leleŋ. w23.12 10-11 § 9-10

Yakɔɔb katɩ kala. Yakɔɔb pɩyalaa naalɛ, Siimeyɔɔ nɛ Leevi pepisi hɔʋ hɩɖɛ nɛ pepisi ɖɔɖɔ Yehowa hɩɖɛ. Pɩtasɩ lɛ, Yakɔɔb halʋ kʋsɔɔlʋ Rasɛɛlɩ sɩba alɩwaatʋ ndʋ ɛlʋlaɣ pa-pɩyalʋ naalɛ ñɩnʋ yɔ. Nɛ alɩwaatʋ natʋyʋ ñɔɔsɩ sɔsɔsɩ nasɩyɩ lɩwa lɛ, pɩpɔzɩ se Yakɔɔb ɛkʋyɩ nɛ ewolo ɛcaɣ Ejipiti ɛjaɖɛ taa; pʋbʋ taa lɛ ɛɛkpadɩyaa. (Kiɖe 35:​16-19; 37:28; 45:​9-11, 28) Kala ana a-tɩŋa a-taa, Yakɔɔb tilesi tisuu mbʋ ɛɛwɛnɩ Yehowa nɛ ɛ-tamasɩ pɔ-yɔɔ yɔ kpa. Nɛ Yehowa yeba nɛ Yakɔɔb ɖiɣzina se ɛ-tɔm kɛdɩnɩ-ɩ. Kɩɖaŋ nɩɩyɩ yɔ: Yehowa wazɩ Yakɔɔb nɛ ɛwɛɛnɩ tomnaɣ yɔɔ ñɩm sakɩyɛ. Nɛ alɩwaatʋ ndʋ Yakɔɔb ɖaɣnɩ naʋ ɛ-pɩyalʋ Yosɛɛfʋ yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛɛwɛnɩ ɛsɩmɩyɛ siŋŋ Yehowa yɔɔ; pɩlakɩ pɩnzɩ sakɩyɛ yɔ Yakɔɔb wɛʋ nɛ ɛmaɣzɩɣ se Yosɛɛfʋ sɩba yɔ. Taabalɩyɛ kɩbanɖɛ nɖɩ ɖɩɩwɛ Yakɔɔb nɛ Yehowa pɛ-hɛkʋ taa yɔ, nɖɩ sɩnɩnɩ-ɩ nɛ ɛɖɔkɩ ɛ-laŋɩyɛ camɩyɛ kala wena ɛkataa yɔ a-taa. (Kiɖe 30:43; 32:​9, 10; 46:​28-30) Ye ɖiyeba nɛ taabalɩyɛ kɩbanɖɛ wɛɛ ɖa nɛ Yehowa ɖɛ-hɛkʋ taa yɔ, ɖa ɖɔɖɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlʋbɩnɩ kala wena ɖɩkatɩɣ nɛ ɖɩtɩɖʋna yɔ camɩyɛ. w23.04 15 § 6-7

Keɣa 23 kɛ hendu ndʋ tiyeki se ɖa-taa ɛtɛ se Yehowa sɔɔlɩ-ɖʋ nɛ ɛcɔŋnɩ ɖɔ-yɔɔ camɩyɛ yɔ. Daviid manɩ keɣa ŋga, nɛ ɛyɔɔdɩ ka-taa taabalɩyɛ kɩbanɖɛ nɖɩ ɖɩwɛ ɛ nɛ e-Ninɖiɣyu Yehowa pɛ-hɛkʋ taa yɔ ɖɩ-tɔm. Sɔɔndʋ taakpaɣ Daviid mbʋ pʋyɔɔ yɔ eyeba nɛ Yehowa ɖiyi-i nɛ ɛtaɣaɣ-ɩ liu kiya. Daviid kaanawa se Yehowa kaɣ-ɩ wɩlʋʋ ɛ-sɔɔlɩm e-wezuu caɣʋ kɩyakɩŋ kpeekpe taa. Ɛbɛ kaayeba nɛ ɛ-taa tɛ mbʋ? Nabʋyʋ taatɛɖɩɣ Daviid, mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yehowa haɣaɣ-ɩ mbʋ payɩ pɩpɔzaɣ-ɩ yɔ paa ɛzɩmtaa. Daviid kaanawa ɖɔɖɔ se Yehowa kaakɛ ɛ-taabalʋ nɛ ɛ-tɔm kaakɛdɩnɩ-ɩ. Pʋyɔɔ ɛ-taa kaatɛma se paa ɛbɛ ɛkaɣ-ɩ talʋʋ nɛ ɛsɩndaa yɔ, Yehowa kaɣ wobu pɩ-yɔɔ nɛ ɛcɔnɩ ɛ-kɩcɛyɩm tɩŋa ɖeɖe. Daviid taa kaatɛma se Yehowa sɔɔlɩ-ɩ siŋŋ nɛ ɛkaɣ ɛ-yɔɔ cɔnʋʋ, pʋyɔɔ sɔɔndʋ taakpaɣ-ɩ, ɛlɛ ɛɛwɛ koboyaɣ taa siŋŋ nɛ e-liu kaasɩbɩnɩ mbʋ ɛɛwɛna yɔ.—Keɣ. 16:11. w24.01 29 § 12-13

Kpaɣnɩ Caama you naalɛ ñɩŋgʋ wayɩ, Yehowa sɛyaa hiɣ waɖɛ nɛ posusi tɔm laŋhɛzɩyɛ taa ajɛɛ sakɩyɛ taa. Piyeba nɛ ɛyaa sakɩyɛ tɩlɩ Yehowa nɛ tɔm susuu tʋmɩyɛ wɛɛ nɛ ɖɩɖɛɣnɩ ɛsɩndaa tɛtʋ kpeekpe yɔɔ. Sɔnɔ, Nɔɔɖɛyaa ɛgbɛyɛ taa mba woki pɩ-yɔɔ nɛ peyeki se Krɩstʋ eɖiyi-wɛ. Pɔsɔɔlaa se lɔŋ weyi patasɩɣ koobiya yɔ, ɩla nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ Krɩstʋ lɩmaɣza. Nɛ patɩŋɩɣnɩ egeetiye yɔɔ cɔnɩyaa nɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa yɔɔ nɛ patasɩɣ agbaa lɔŋ ɛnɩ. Ɛzʋtʋyaa patam numwaa, pɩkpɛndɩnɩ ɛzʋtʋyaa lalaa payɩ, pɛwɛ Krɩstʋ «nesi kɩbanzɩ taa.» (Natʋ 2:1) Ɛlɛ ɛzʋtʋyaa mba pa-tɩŋa patɩtalɩ pilim nɛ piyiɣdiɣ-wɛ. Piiyiɣdi Moyizi nɛ Yozuwee alɩwaatʋ natʋyʋ, nɛ piiyiɣdi ɖɔɖɔ apostoloowaa. (Kɩg. 20:12; Yoz. 9:​14, 15; Roma 3:23) Paa mbʋ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩna kpayɩ kpayɩ se Krɩstʋ wɛɛ nɛ eɖiyiɣ yom siɣsiɣ tʋ nɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa camɩyɛ, nɛ ɛkaɣ wobu pɩ-yɔɔ nɛ eɖiyiɣ-wɛ mbʋ Ye mbʋ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtaa liu kiya lɔŋ weyi Yesu tasɩɣ-ɖʋ yɔ, ɛtɩŋɩɣnɩ mba ɛlɩzaa se pɛɖɛɛ-ɖʋ nɔɔ yɔ pɔ-yɔɔ nɛ ɛtasɩɣ-ɖʋ lɔŋ ɛnɩ. w24.02 23-24 § 13-14

Sɔnɔ, ye ɖɩyɔɔdʋʋ Yehowa tɔm nɛ pɩwɩlɩɣ se ɖɩwɛnɩ ɛsɩmɩyɛ siŋŋ ɛ-yɔɔ nɛ ɖɩsɔɔlɩ-ɩ siŋŋ yɔ, piyeki nɛ ɖɩla nɛ Yehowa taa la leleŋ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖisusuu tɔm yɔ, ɖa-kaɖʋwa sɔsɔɔ lɛ se ɖɩsɩnɩ ɛyaa lalaa nɛ pɔñɔtɩnɩ Yehowa nɛ pɛwɛɛnɩ lɩmaɣza wena ɖɩwɛnɩ ɛ-yɔɔ yɔ. (Yak. 4:8) Ðɩsɔɔlɩ siŋŋ se ɖɩwɩlɩ ɛyaa ndʋ Bibl yɔɔdʋʋ Yehowa yɔɔ yɔ; kɩwɩlɩɣ ɛ-sɔɔlɩm, e-siɣsiɣ wɛtʋ, ɛ-lɔŋsɩnɖɛ, e-ɖoŋ nɛ ɛ-wɛtʋ kɩbandʋ lɛɛtʋ. Ye ɖɩñakɩ pana se ɖɩmaɣzɩnɩ Yehowa yɔ, ɖɩwɩlɩɣ ɖɔɖɔ se ɖɩsaŋɩ-ɩ nɛ ɖiyeki se ɛ-taa ɛla leleŋ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩ mbʋ yɔ, ɛyaa lalaa kaɣ naʋ se ɖɩwɛ ndɩ nɛ ɛjaɖɛ kɩdɛkɛdɩyɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa mba nɛ papɩzɩɣ nɛ pɔpɔzɩ pa-tɩ se ɛbɛ yɔɔ ɖɩwɛ mbʋ. (Mat. 5:​14-16) Alɩwaatʋ ndʋ ɖa nɛ wɛ ɖɩkpɛndɩɣ nɛ ɖɩlakɩ nabʋyʋ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlɩzɩ-wɛ mbʋ pʋyɔɔ ɖɩlakɩ lakasɩ nasɩyɩ yɔ pɩ-taa. Nɛ mbʋ pɩlɩɣ pɩ-taa yɔ lɛ se laŋa kɩbana tɩnaa ñɔtʋʋnɩ ɖɛ-Ɛsɔ Yehowa. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩ mbʋ nɛ ɖɩsaŋ Yehowa yɔ, ɛ-taa lakɩ leleŋ siŋŋ.—1 Tim. 2:​3, 4. w24.02 10 § 7

Pɩsa nɛ ŋpɩsɩ Krɩstʋ tʋ weyi ɛpɩ fezuu taa yɔ lɛ, pɩkaɣ pɔzʋʋ se ŋkpɛlɩkɩ lɛɣtʋ ndʋ tɩsɩɣnɩ-ŋ ñe-wezuu caɣʋ taa paa evemiye nɖɩ yɔ. Lɛɣtʋ ndʋ, tɩkaɣ-ŋ sɩnʋʋ nɛ ŋtisi nɛ ŋla tʋma wena paɖʋʋ-ŋ ɛgbɛyɛ taa yɔ, ŋhiɣ tʋmɩyɛ nɛ ŋcɔnɩ ña-kɩcɛyɩm yaa ñɔ-hɔʋ kɩcɛyɩm ɖeɖe, nɛ tɩsɩɣnɩ-ŋ ɖɔɖɔ nɛ taabalɩyɛ kɩbanɖɛ wɛɛ ña nɛ lalaa mɩ-hɛkʋ taa. Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋkpɛlɩkɩ tɔm kalʋʋ nɛ tɔm maʋ camɩyɛ. Bibl yɔɔdʋʋ se ɛyʋ weyi ɛkalɩɣ Ɛsɔ tɔm paa evemiye nɖɩ nɛ ɛmaɣzɩɣ tɩ-yɔɔ yɔ, ɛkɛ koboyaɣ tʋ nɛ pɩɖɔŋnɩ-ɩ camɩyɛ. (Keɣ. 1:​1-3) Ye abalʋ nɔɔyʋ ɛkalɩɣ Bibl paa evemiye nɖɩ yɔ, ɛkaɣ tɩlʋʋ Yehowa lɩmaɣza nɛ pɩkaɣ-ɩ sɩnʋʋ nɛ ɛmaɣzɩ camɩyɛ nɛ ɛtɩlɩ ɛzɩma pɩwɛɛ se ɛlabɩnɩ Masɩ tʋmɩyɛ camɩyɛ yɔ. (Adu. 1:​3, 4) Abalaa mba papɩzɩɣ tɔm wɩlʋʋ nɛ patɩŋɩɣnɩ Bibl yɔɔ nɛ patasɩɣ ɛyaa lɔŋ yɔ, mba pɩpɔzʋʋ ɛgbɛyɛ taa koobiya. Ye ŋsɩm tɔm kalʋʋ nɛ tɔm maʋ camɩyɛ yɔ, pɩsɩɣnɩ-ŋ nɛ ŋñɔɔzɩ tɔm yɔɔdʋʋ nɛ tɔm cosuu mbʋ pɩwazɩɣ koobiya nɛ pɩkpazɩ-wɛ ɖoŋ yɔ. Ŋkaɣ pɩzʋʋ ɖɔɖɔ nɛ ŋma tɔm ndʋ tɩsɩɣnɩ-ŋ yɔ. Tɔm ndʋ ŋmaɣ yɔ tɩkaɣ-ŋ sɩnʋʋ nɛ ŋcɛyɩsɩ ñe-tisuu nɛ ŋtɛ ŋkpazɩ lalaa ɖoŋ. w23.12 26-27 § 9-11

Ye sɔɔndʋ ɛkpaɣ-ŋ yɔ, maɣzɩ mbʋ Yehowa kaɣ labʋ cee wayɩ yɔ pɩ-yɔɔ, alɩwaatʋ ndʋ Sataŋ ɛɛtasɩɣ wɛʋ yɔ. Pɩnaɣ 2014 kigbeɣluu sɔsɔʋ taa, palabɩ la ŋwɩlɩ nakʋyʋ nɛ kɩwɩlɩ caja nɔɔyʋ nɛ ɛ-hɔʋ palakaɣ kɛdaɣ pɩlɩɩnɩ 2 Timootee 3:​1-5 yɔɔ nɛ pɔyɔɔdɩ tɔm ndʋ papɩzaɣ se pama masɩ nzɩ sɩ-taa ye pakpaɣ sɩ-taa tɔm nɛ pamaɣzɩnɩ wɛtʋ ndʋ tɩkaɣ wɛʋ Paradisuu taa yɔ. Ɛyɔɔdaa se: «Ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ taa lɛ, koboyaɣ kaɣnɩ wɛʋ siŋŋ. Ɛyaa ɛɛkaɣ nɩnʋʋ pa-tɩ yeke, pakaɣ wɛʋ fezuu taa ñɩm laɣzaɣ sɔsɔɔ, pakaɣ kɛʋ toovenim tɩnaa, pakaɣ pa-tɩ luzuu, pakaɣ labʋ nɛ lalaa hɩla sɛɛ, pakaɣ pa-ñɩma ñam, pakaɣ sɩm kʋjɔʋ, pakaɣ wɛʋ siɣsiɣ, pakaɣ wɛnʋʋ laŋɩyɛ kɩbanɖɛ, pakaɣ kɛʋ pʋtɔdɩyɛ nayaa, pakaɣ ɖama yɔɔ tɔm kɩbandʋ yɔɔdʋʋ, pakaɣ pa-tɩ ɖɔkʋʋ, pakaɣ kɛʋ hɛɛɛ tɩnaa, pakaɣ kɛʋ kɩbandʋ taabalaa. Pakaɣ ɖama haʋ toovenim, pɔ-tɔm kaɣ wɛʋ ɖeu, pa-tɩ luzuu kaɣ pɛ-ɛsa kuluu, paakaɣ kɛʋ leleŋ ɛgbaɣdɩnaa ɛlɛ Ɛsɔ mba. Pawɩlɩɣ Ɛsɔ sɔɔlɩm kpeetaɣ nɛ pa-laŋɩyɛ pilim, nɛ paba mbʋ yɔ, ñɔɔnɩ-wɛ kpam.» Ña nɛ ñɔ-hɔʋ yaa ña nɛ koobiya nabɛyɛ ɩlakɩ kɛdaɣ pɩlɩɩnɩ ɛzɩma wezuu caɣʋ kaɣ wɛʋ ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ taa yɔ pɩ-yɔɔ? w24.01 6 § 13-14

Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩnaɣ se Yehowa taa lakɩ leleŋ nɛ ɛ-sɛyaa tɩŋa yɔ, pɩhɛzɩɣ ɖa-laŋa siŋŋ. Bibl yɔɔdʋʋ se: «Yehowa taa wɛ leleŋ nɛ ɛ-samaɣ.» (Keɣ. 149:4) Paa mbʋ yɔ, nabʋyʋ taa pitiki nabɛyɛ yɔɔɔ nɛ halɩ pɔpɔzʋʋ pa-tɩ se: «Ɛzɩ mɔn-tɔm kɛdɩnɩ Yehowa?» Bibl alɩwaatʋ taa, piitibi Yehowa sɛyaa siɣsiɣ tɩnaa sakɩyɛ yɔɔɔ nɛ pamaɣzɩ se pɔ-tɔm tɩkɛdɩnɩ Yehowa. (1 Sam. 1:​6-10; Yɔɔb 29:​2, 4; Keɣ. 51:11) Bibl wɩlɩɣ kpayɩ kpayɩ se ɛyaa mantɩtalɩ pilimwaa tɔm pɩzɩɣ nɛ pɩkɛdɩnɩ Yehowa. Ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩla? Pɩwɛɛ se ɖɩwɛɛnɩ tisuu Yesu Krɩstʋ yɔɔ nɛ ɖiyele nɛ pamɩyɩsɩ-ɖʋ lɩm. (Yoh. 3:16) Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩ mbʋ yɔ, ɖɩwɩlɩɣ ɛyaa lalaa se ɖikpiɖi ɖa-kɩwɛɛkɩm yɔɔ nɛ ɖiɖuwaa se ɖɩlakɩ Ɛsɔ sɔɔlɩm. (Tʋma 2:38; 3:19) Yehowa taa wɛ leleŋ siŋŋ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkpɛzɩɣ nɩŋgbanzɩ nzɩ se pɩsa nɛ taabalɩyɛ kɩbanɖɛ wɛɛ ɖa nɛ ɩ ɖɛ-hɛkʋ taa yɔ. Ye ɖɩlakɩ mbʋ payɩ ɖɩpɩzɩɣ yɔ se ɖɩɖɔ ɖuutu ndʋ ɖiɖuwaa se ɖɩsɛɣ Yehowa yɔ tɩ-yɔɔ yɔ, ɖɔ-tɔm kɛdɩɣnɩ-ɩ nɛ ɛkpakɩɣ-ɖʋ se ɖɩkɛ ɛ-taabalaa kɩbama.—Keɣ. 25:14. w24.03 26 § 1-2

Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ tɔmkpɛlɩkɩyaa mba nɛ ɖiwolo tɔm susuu yɔɔ halɩ pɩkpɛndɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ komina ñʋndɩnaa ɖʋʋ paɣtʋ se ɖiyele tɔm susuu yɔ. Ða-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se Yehowa kaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖɩla ɖɔ-tɔm susuu tʋmɩyɛ. Ye mbʋ, ɖɩtɩmnɩ Yehowa nɛ ɖɩpɔzɩ-ɩ se ɛha-ɖʋ lɔŋsɩnɖɛ nɛ abalɩtʋ. Pɔzɩ Yehowa se ɛsɩnɩ-ŋ nɛ ŋlʋbɩnɩ kala. Ða-taa sakɩyɛ lakɩ kʋñɔŋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ pahɩnɩ kʋdɔŋ nakʋyʋ, pɛwɛɛ nɛ panɩɣzɩɣ, pelesi pɛ-ɛyʋ kʋsɔɔlʋ nɔɔyʋ, pakatɩɣ hɔʋ taa kaɖɛ naɖɩyɛ, panazɩɣ-wɛ yaa pakatɩɣ kala lɛɛna. Nɛ kʋdɔmɩŋ kɩɖɛɖɛŋ nɛ yoŋ mbʋ yɔ yeba nɛ pɩtɛzɩɣ-ɖʋ labʋ kaɖɛ se ɖɩlʋbɩnɩ kala ana a-taa sakɩyɛ. Kuli ña-laŋɩyɛ nɛ ŋheyi Yehowa ña-taa tɔm. Heyi-i wɛtʋ ndʋ tɩ-taa ŋwɛɛ yɔ tɩ-tɔm ɛzɩ ña-taabalʋ kɩbanʋ nɔɔyʋ ŋheyiɣ-tʋ yɔ. Ña-taa ɛtɛ se Yehowa «kaɣ labʋ mbʋ pɩwazɩɣ-ŋ yɔ». (Keɣ. 37:​3, 5) Ye ɖɩtɩmɩɣ kaahɛzaɣ yɔ pɩkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ‘ɖɩɖɔkɩ ɖa-laŋa kʋñɔŋ taa.’ (Roma 12:12) Yehowa sɩm mbʋ pɩtalɩɣ ɛ-sɛyaa yɔ, nɛ «ɛnɩɣ kubusi nzɩ pamakɩ se ɛsɩnɩ-wɛ yɔ.».—Keɣ. 145:​18, 19. w23.05 5-6 § 12-15

Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩcaɣ kpaɣʋ lɩmaɣza sɔsɔna naayɛ yɔ, pɩpɔzʋʋ se ɖɩtɩlɩ «mbʋ Yehowa sɔɔlɩm kɛnaa yɔ» nɛ pʋwayɩ lɛ, ɖɩla mbʋ pɩlakɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ ɛ-sɔɔlɩm mbʋ yɔ. (Efɛz. 5:17) Ye ɖɩñɩnaa nɛ ɖɩna Bibl paɣtʋ kila wena alakɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ ɖɛ-wɛtʋ yɔ, ɖɩnɛ ɛlɛ ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩñɩnɩɣ ndʋ Ɛsɔ maɣzɩɣ tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ yɔ. Nɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩɖɔŋ paɣtʋ kila ana a-yɔɔ yɔ, ɖɩkaɣ pɩzʋʋ nɛ ɖɩkpaɣ lɩmaɣza kɩbana. Ðo-koyindu Sataŋ weyi ɛkɛ «kañatʋ tʋ» yɔ, ɛsɔɔlaa se eyele nɛ pɩɖɔkɩnɩ-ɖʋ nɛ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-yɔɔ tʋma nɛ ɖitaahiɣ alɩwaatʋ nɛ ɖɩla Yehowa tʋmɩyɛ. (1 Yoh. 5:19) Krɩstʋ tʋ nɔɔyʋ pɩzɩɣ nɛ ɛpaɣzɩ kam ɛ-lɩmaɣza liidiye, sukuli yaa tʋmɩyɛ yɔɔ nɛ pɩkɩlɩ nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ɛpɩzɩɣ ɛtɩŋna nɛ ɛsɛɛ Yehowa yɔ. Ye ɛlabɩ mbʋ yɔ, ɛwɩlɩɣ se ɛpaɣzɩ maɣzʋʋ ɛzɩ ɛjaɖɛ yɔɔ mba yɔ. Toovenim taa lɛ, pɩtɩwɛɛkɩ se ɛyʋ ɛmaɣzɩ wondu ndʋ tɩ-yɔɔ, ɛlɛ pɩtɩpɔzɩ se ɛsɩɩ-tʋ kajalaɣ lone taa e-wezuu caɣʋ taa. w24.03 24 § 16-17