MWBR18 08 Ðe-wezuu caɣʋ nɛ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ kpɛlɩkʋʋ takayaɣ taa tɔm kɩñɩnɩtʋ
6-12 AOÛT
ÑƖM MBƲ PƖWƐ ƐSƆTƆM TAA YƆ | LUKA 17-18
“Wɛɛnɩ ɛsɩmɩyɛ”
(Luka 17:11-14) Yesu tɛzaɣ Samaarɩɩ nɛ Galilee se ewoki Yeruzalɛm. 12 Ɛsʋ tɛtʋ natʋyʋ taa lɛ, canasɩ hiu lɩɩ sɩsɩŋ kɩjaʋ yɔɔ ɛ-ɛsɩndaa, nɛ sɩmakɩ kubusi se: 13 “Yesu, Tɔm wɩlɩyʋ, na ɖa-pʋtɔdɩyɛ.” 14 Yesu tɩɩna-wɛ lɛ, eheyi-wɛ se: “Iwolo ɩwɩlɩ mɩ-tɩ layaa. Pɔɖɔŋ wobu lɛ, pɔ-yɔɔ cɛ nʋmɔʋ taa.
nwtsty, Luka 17:12, 14 yɔɔ tɔm kɩsɔzɩtʋ
canasɩ hiu: Alɩwaatʋ ndʋ pamaɣaɣ Bibl yɔ, canasɩ cakaɣ ɖama cɔlɔ, sikpeɣlaɣ ɖama ɖoli kʋɖʋm se pɩsa nɛ sɩsɩnɩ ɖama. (2Aw 7:3-5) Ɛsɔ Paɣtʋ pɔzaɣ mba pɛwɛnɩ canatʋ kʋdɔŋ yɔ se poposi pa-tɩ nɛ samaɣ. Ye canaɣ nakɛyɛ ɛwɛ ɖoli yɔ, pɩɩwɛɛ ɖɔɖɔ se kamakɩ kubusi se: “Azuluma tʋ! Azuluma tʋ!” nɛ pɩsa nɛ ɛyaa lalaa ɩtaañɔtɩnɩ-kɛ. (Lev 13:45, 46) Ɛzɩ Paɣtʋ kaapɔzʋʋ yɔ, canasɩ nzɩ Yesu kaawawa yɔ, sɩɩsɩŋ kɩjaʋ yɔɔ yaa poliŋ taa.
ɩwɩlɩ mɩ-tɩ layaa: Yesu kaawɛ tɛtʋ yɔɔ lɛ, ɛɖɔŋaɣ Moyizi Paɣtʋ yɔɔ, nɛ eluzuu ɛ-tɩ cɔjɔtʋ ɖʋtʋ ndʋ tɩɩwɛɛ yɔ tɩ-tɛɛ, pʋyɔɔ eeheyi canasɩ nzɩ ɛwaa yɔ se siwolo nɛ sɩwɩlɩ sɩ-tɩ layaa. (Mat 8:4; Mark 1:44) Moyizi Paɣtʋ taa lɛ, cɔjɔ pɩɩwɛɛ se ɛcɔna nɛ ɛna se toovenim taa lɛ, canaɣ nakɛyɛ yɔɔ cɛba yaa we. Ye canaɣ nakɛyɛ yɔɔ ɛcɛba yɔ, pɩɩwɛɛ ɖɔɖɔ se kowoni haɖɛ nɖɩ Paɣtʋ pɔzaɣ yɔ kpaaŋ taa.—Lev 14:2-32.
(Luka 17:15, 16) Pa-taa nɔɔyʋ nawa se ɛ-yɔɔ cɛba lɛ, ɛpɩsɩ Yesu cɔlɔ nɛ ɛsɛɣ Ɛsɔ ɖoŋ. 16 Ɛtɔlɩ Yesu nɩŋgbanzɩ tɛɛ nɛ ɛpa ɛsa nɛ tɛtʋ nɛ ɛsɛɣ-ɩ. Pɩɩkɛ Samaarɩɩ tʋ.
(Luka 17:17, 18) Ðɩnɛ ɛlɛ Yesu pɔzɩ se: “Ɛzɩ pe-hiu, pe-kpeekpe pɔ-yɔɔ tɩcɛ? Nakʋ lalaa wɛ le yɔ? 18 Pa-taa nɔɔyʋ tɩpɩsɩ ɛkɔɔ Ɛsɔ sam, ɛlɛ ɛgɔm ɛnʋ yɔ e-yeke?”
w08 1/8 14-15 § 8-9
Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩwɛɛnɩ ɛsɩmɩyɛ?
Ɛzɩma canasɩ lɛɛsɩ taalɩzɩ sɩ-ɛsɩmɩyɛ nɛ sɩwɩlɩ yɔ, pitiheyi Yesu natʋyʋ yaa we? Kɛdaɣ wobi pɩ-yɔɔ se: “Ðɩnɛ ɛlɛ Yesu pɔzɩ se: ‘Ɛzɩ pe-hiu, pe-kpeekpe pɔ-yɔɔ tɩcɛ? Nakʋ lalaa wɛ le yɔ? Pa-taa nɔɔyʋ tɩpɩsɩ ɛkɔɔ Ɛsɔ sam, ɛlɛ ɛgɔm ɛnʋ yɔ e-yeke?’”—Luka 17:17, 18.
Canasɩ nakʋ nzɩ pɩɩsaɣ yɔ, sɩtaakɛnɩ ɛyaa kɩdɛkɛdaa. Kiɖe tɛɛ lɛ, sɩɩwɩlaa se sɩwɛnɩ tisuu Yesu yɔɔ, pʋyɔɔ sɩɖɔm ɛ-tɔm yɔɔ nɛ siwolo Yeruzalɛm nɛ sɩwɩlɩ sɩ-tɩ cɔjɔnaa. Pɩtʋʋ fɛyɩ se sɩɩwɛnɩ ɛsɩmɩyɛ siŋŋ kɩbandʋ ndʋ Yesu kaalabɩ-sɩ yɔ tɩ-yɔɔ sɩ-laŋɩyɛ taa, ɛlɛ sɩtɩlɩzɩ ɛsɩmɩyɛ nɖɩ nɛ sɩwɩlɩ-ɩ. Canasɩ nzɩ, sɩ-lakasɩ nzɩ sɩtaakɛdɩnɩ Yesu. Nɛ ɖa yɔ? Alɩwaatʋ ndʋ nɔɔyʋ lakɩ-ɖʋ kɩbandʋ natʋyʋ yɔ, ɖɩsɛɣ-ɩ se ɛlabaɣ lɛ? Nɛ pɩsaŋ yɔ, ɖɩmaɣ-ɩ takayaɣ nakɛyɛ nɛ ɖɩlɩzɩ ɖɛ-ɛsɩmɩyɛ nɛ ɖɩwɩlɩ-ɩ?
Ðɩñɩnɩ fezuu taa ñɩm
(Luka 17:7-10) Mɩ-taa anɩ lɩmɖʋyʋ kɔŋnɩ ɖɩhayɩyɛ, yaa wondu ɖɩtɩŋɩyɛ lɛ, ɛkaɣ ɛtɔ ɛ-lɩmɖʋyʋ weyi ɛlɩnɩ hayɩm yɔ se: “Kɔɔ lɛɛ lɛɛ nɛ ŋcaɣ nɛ ŋtɔɔ?” 8 Yele ɛtɔŋɩ-ɩ se: “Labɩ-m tɔɔnaɣ nɛ ŋsɩɩ-kɛ mɛn-tɛɛ nɛ mɔntɔɔ nɛ mɔñɔɔ. Pʋwayɩ lɛ ña-maɣmaɣ ŋŋtɔɔ nɛ ŋñɔɔ? 9 Ɛkaɣ sɛʋ ɛ-lɩmɖʋyʋ ɛnʋ se ɛlabɩ ɛ-tʋmɩyɛ yaa we? 10 Mɩ ɖɔɖɔ, ɩlabɩ mbʋ mbʋ Ɛsɔ ɖʋ-mɩ se ɩla yɔ lɛ, ɩtɔ mɩ-tɩ se: “Ðɩkɛ lɩmɖʋyaa mba pɛfɛyɩ wazaɣ yɔ: Ða-tʋmɩyɛ ɖɩlaba.”
nwtsty, Luka 17:10 yɔɔ tɔm kɩsɔzɩtʋ
pɛfɛyɩ wazaɣ: Yaa “patɩmʋ ñɩm.” Eduuye ɖɩnɛ ɖɩ-taa, Yesu taañɩnɩɣ yɔɔdʋʋ se pɩwɛɛ se lɩmɖʋyaa (ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa) ɩmaɣzɩ se pɛfɛyɩ wazaɣ yaa patɩmʋ ñɩm. Cɩnɛ lɛ, “pɛfɛyɩ wazaɣ” wɩlɩɣ se pɩwɛɛ se lɩmɖʋyaa ɩtɩlɩ po-ɖoŋ kamaɣ nɛ pataala pa-tʋmɩyɛ nɛ lɩmaɣza se pa-hɩla ɩsɛɛ yaa ɛyaa ɩsam-wɛ. Bibl taa tazɩyaa nabɛyɛ maɣzɩɣ se tɔm ndʋ tɩkɛnɩ eduuye, nɛ tɩ-tɔbʋʋ lɛ se: “Ðɩkɛ yomaa yem, nɛ ɖɩtɩmʋna se paɖʋ-ɖʋ hɩɖɛ.”
(Luka 18:8) Ɛzɩ ɛlakɩ-wɛ nɛ paɖaŋ? Meheyiɣ-mɩ se: “Ɛkaɣ-wɛ tɔm ɖezuu lɔŋ. Ɛlɛ ɛyʋ Pɩyalʋ kɔŋ kɩyakʋ ŋgʋ yɔ, ɛkamaɣnɩ tisuu tataa kɔyɔ?”
nwtsty, Luka 18:8 yɔɔ tɔm kɩsɔzɩtʋ
tisuu: Yaa “tisuu pʋnɛ yɔ pɩ-ɖɔndɩ.” Grɛɛkɩ tɔm pee wena palabɩnɩ tʋmɩyɛ cɩnɛ yɔ, awɩlɩɣ se pɩtɩkɛ tisuu yem tɔm Yesu caɣaɣ yɔɔdʋʋ, ɛlɛ ɛyɔɔdaɣ tisuu mbʋ pɩnɩɣzɩnɩ halʋ lelu weyi ɛ-tɔm ɛɛyɔɔdɩ eduuye taa yɔ ɛ-ñɩmbʋ yɔ. (Luka 18:1-8) Pɩwɩlɩɣ tisuu mbʋ ɛyʋ wɛna se adɩma wɛnɩ ɖoŋ yɔ, nɛ tisuu mbʋ ɛwɛna se Ɛsɔ kaɣ ɛyaa siɣsiɣ tɩnaa tɔm ɖezuu yɔ. Yesu ticosi tɔm ndʋ ɛpɔzɩ tisuu yɔɔ yɔ tɩ-yɔɔ. Pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛlabɩ mbʋ se pɩha waɖɛ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa nɛ pamaɣzɩ nɛ pana ɛzɩma pa-maɣmaɣ pe-tisuu wɛɛ yɔ. Adɩma nɛ tisuu yɔɔ eduuye ɖɩnɛ ɖɩmʋnɩ ɖeyi ɖeyi, mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yesu tɛm ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa heyuu se pakaɣ katʋʋ tɩlasɩ sakɩyɛ.—Luka 17:22-37.
Bibl kalʋʋ
(Luka 18:24-43) Yesu cɔnɩ-ɩ lɛ, ɛtɔŋ se: “Pɩwɛ kaɖɛ mba pɛwɛnɩ ñɩm yɔ se pasʋʋ ɛsɔdaa kewiyaɣ taa! 25 Ɛɛɛ, pɩwɛ aɖaaɖaa to se ɛsʋʋnɩ ɛjɔʋ pɔʋ, pɩkɩlɩ ñɩm tʋ se ɛsʋʋ Ɛsɔ kewiyaɣ taa!” 26 Mba panɩ mbʋ yɔ, pɔtɔŋ se: “Ye pɩwɛ mbʋ yɔ, apɩzɩɣ ɛya ɛ-ñʋʋ?” 27 Yesu se: “Mbʋ ɛyaa ɩɩpɩzɩɣ yɔ, Ɛsɔ pɩzɩɣ-pʋ.” 28 Pɩyɛɛrɩ cosi-i se: “Na ɖiyebuu ɖa-ñɩm nɛ ɖɩtɩŋɩ-ŋ yɔ!” 29 Ecosi-wɛ se: “Tʋtʋyɛ taa meheyiɣni-mɩ, nɔɔyʋ ɛɛkaɣ yebu ɖɩɣa, halʋ, koobiya, ñɩma, yaa piya, Ɛsɔ kewiyaɣ yɔɔ, 30 nɛ etihiɣ pi-ɖeɖe hadɛ cɩnɛ nɛ cee wayɩ tam tam wezuu.” 31 Yesu kɛzɩ ɛ-tɔm mʋyaa kɩjaʋ nɛ eheyi-wɛ se: “Ðɩkpaɣ Yeruzalɛm yɔ, pɩtɩŋa mbʋ nayaa kaama ɛyʋ Pɩyalʋ yɔɔ yɔ, pɩkaɣ labʋ. 32 Mbʋ pʋyɔɔ yɔ pakaɣ-ɩ ɖʋzʋʋ sɩɩnaa layaa nesi tɛɛ. Pakaɣ-ɩ mabʋ nɛ pɔtɔ ɛ-yɔɔ ndaatʋ, 33 Pakaɣ-ɩ kʋʋ nɛ ɛsɩ, nɛ tozo wiye lɛ, ɛkaɣ fem.” 34 Apostoloowaa tɩnɩɩ tɔm ndʋ tɩ-tɔbʋʋ nɛ pɛwɛɛ kpimm yem. 35 Pɔñɔtɩnɩ Yeriikoo lɛ, pana yʋlʋm nɔɔyʋ, ɛcaɣ nʋmɔʋ nɔɔ nɛ ɛsʋlʋmʋʋ ɛyaa pʋyʋ. 36 Ɛnɩ samaɣ ɖɛɣ lɛ, ɛpɔzɩ se ɛna se pɩkɛ we! 37 Peheyi-i se Yesu Nazarɛɛtɩ tʋ ɖɛɣ na. 38 Kpaagbaa mbʋ lɛ, ɛsʋʋ kubusi mabʋ yɔɔ mbʋ yɔ se: “Yesu, Daviid pɩyalʋ, na man-kʋñɔŋ.” 39 Mba pɛɖɛ nɔɔ yɔ, pakalɩɣ-ɩ se esu tɔm. Ðɩnɛ ɛlɛ ɛtasɩ kubusi mabʋ sɔsɔm se: “Daviid pɩyalʋ na man-kʋñɔŋ.” 40 Yesu sɩŋ nɛ ɛpɔzɩ se pɔkɔnɩ-ɩ. Pɔkɔnɩ-ɩ lɛ, ɛpɔzɩ-ɩ se: 41 “Ŋcaɣ se malabɩ-ŋ we?” Ecosi-i se: “Kɩbaɣlʋ, la se mana.” 42 Yesu heyi-i se: “Na, ñe-tisuu yabɩ ña-ñʋʋ.” 43 Kpaagbaa mbʋ lɛ, ɛ-ɛsa kuli, nɛ ɛtɩŋɩɣ Yesu wayɩ nɛ ɛsaŋ Ɛsɔ. Ɛyaa samaɣ na mbʋ lɛ, kasa ɖɔɖɔ Ɛsɔ.
13-19 AOÛT
ÑƖM MBƲ PƖWƐ ƐSƆTƆM TAA YƆ | LUKA 19-20
“Kpɛlɩkɩ lɔŋ liidiye pɔɔyɩsɩ hiu yɔɔ eduuye taa”
(Luka 19:12, 13) Mbʋ ɛtɔm se: “Ɛyʋ sɔsɔ nɔɔyʋ lɛ mbʋ, ɛkʋyɩ se ewoki poliŋ se ɛmʋ kewiyaɣ nɛ ɛpɩsɩ ɛkɔɔ. 13 Ɛyaa ɛ-lɩmɖʋyaa hiu nɛ ɛtayɩ-wɛ pɔɔyɩsɩ hiu nɛ eheyi-wɛ se: “Ɩlabɩnɩ tadɩyɛ nɛ mɔnkɔɔ.”
Liidiye pɔɔyɩsɩ hiu yɔɔ eduuye
Eheyi-wɛ se: “Ɛyʋ sɔsɔ nɔɔyʋ lɛ mbʋ, ɛkʋyɩ se ewoki poliŋ se ɛmʋ kewiyaɣ nɛ ɛpɩsɩ ɛkɔɔ.” (Luka 19:12) Nʋmɔʋ ŋgʋ kɩ-ɖɔm kpakɩɣ alɩwaatʋ sakɩyɛ. Toovenim taa lɛ, Yesu kɛnɩnɩ “ɛyʋ sɔsɔ” weyi ɛɖɔŋ nʋmɔʋ se ewolo “poliŋ” yɔ, pʋ-tɔbʋʋ se ɛsɔdaa ɖenɖe ɛ-Caa wɛɛ yɔ, se ɛmʋ Kewiyaɣ.
Eduuye ɖɩnɛ ɖɩ-taa, pʋcɔ nɛ “ɛyʋ sɔsɔ” ɛnʋ ɛɖɛɛ nʋmɔʋ lɛ, ɛya ɛ-lɩmɖʋyaa hiu nɛ ɛcɛlɩ pa-taa paa anɩ liidiye pɔɔyɩsɩ nɛ eheyi-wɛ se: “Ɩlabɩnɩ tadɩyɛ nɛ mɔnkɔɔ.” (Luka 19:13) Pɩɩkɛ liidiye pɔɔyɩsɩ nzɩ sɩmʋ ñɩm siŋŋ yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, ye haɖʋ ɛlabɩ tʋmɩyɛ fenasɩ naadozo yɔ, pɛhɛyɩɣ-ɩ pɔɔyaɣ kʋɖʋmaɣ.
Pɩtʋʋ fɛyɩ se pɩtɩla kaɖɛ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa se patɩlɩ se mba ɛkpaɣ nɛ ɛmaɣzɩnɩ eduuye nɖɩ ɖɩ-taa lɩmɖʋyaa hiu, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛɛtɛm-wɛ kpaɣʋ nɛ ɛmaɣzɩnɩ haɖaa eduuye lɛɛɖɛ taa. (Maatiyee 9:35-38) Pɩtɩkɛ tɔɔnaɣ maɣmaɣ pɩpɔzʋʋ-wɛ se pakʋ, ɛlɛ tɔmkpɛlɩkɩyaa lalaa mba pakaɣ hiɣu waɖɛ Ɛsɔ Kewiyaɣ taa yɔ, pɩpɔzʋʋ se pañɩnɩ. Pɩwɛɛ se ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa ɛkpaɣ po-ɖoŋ, pa-alɩwaatʋ nɛ pa-ñɩm tɩŋa payɩ nɛ pañɩnɩ Kewiyaɣ ñɩm tɔɔyaa.
(Luka 19:16-19) Kɔɔnɔɔ tʋ kɔma lɛ, mbʋ yɔ se: “Malaba nɛ pɩsɛ-m pɔɔyɩsɩ hiu.” 17 Nɛ ecosi-i se: “Ŋlabaɣ lɛ, lɩmɖʋyʋ kɩbanʋ, ŋwɛ siɣsiɣ cikpem ɖeɖe yɔ, ŋkaɣ tɔɔʋ ajɛɛ hiu kewiyaɣ.” 18 Lɛlʋ kɔɔ mbʋ yɔ se: “Kɩbaɣlʋ, ñɔ-pɔɔyaɣ pɩsɩ nasʋnʋwa.” 19 Nɛ ecosi-i se: “Ñaatɔɔ ajɛɛ kagbanzɩ kewiyaɣ.”
Liidiye pɔɔyɩsɩ hiu yɔɔ eduuye
Ye tɔmkpɛlɩkɩyaa ɩnɩ pɩ-taa se panɩɣzɩnɩ lɩmɖʋyaa mba nɛ pala po-ɖoŋ ɖeɖe nɛ pañɩnɩ tɔmkpɛlɩkɩyaa sakɩyɛ yɔ, papɩzɩɣ nɛ pataa liu se Yesu taa wɛɣnɩ-wɛ leleŋ. Nɛ pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛkaɣ-wɛ wazʋʋ pa-pana ñaɣʋ mbʋ pɩ-yɔɔ. Toovenim lɛ, Yesu tɔmkpɛlɩkɩyaa tɩŋa wɛtʋ wɛ ndɩ ndɩ nɛ po-ɖoŋ tɩta. Ɛlɛ Yesu weyi ɛmʋ “Kewiyaɣ” yɔ, ɛkaɣ nɩʋ tɔm taa nɛ ɛwazɩ-wɛ pana wena pañakɩ tɔmkpɛlɩkɩyaa labʋ tʋmɩyɛ taa yɔ, a-yɔɔ.—Maatiyee 28:19, 20.
(Luka 19:20-24) Tozo tʋ kɔɔ mbʋ yɔ se: “Kɩbaɣlʋ, ña-pʋyʋ yɔ, mbʋ maamɛɛsɩ-pʋ pɔʋ taa yɔ: 21 Mense-ŋ sɔɔndʋ se ŋkɛ ɛyʋ kaɖɛ tʋ, ŋkpakɩɣ ɖenɖe ŋtɩsɩɩ pʋyʋ yɔ, nɛ ŋkʋŋ ɖenɖe ŋtaaɖuu yɔ.” 22 Ecosi-i se: “Ŋhʋʋ ñɔ-tɔm nɛ ñɔ-nɔɔ, lɩmɖʋyʋ kɩdɛkɛdʋ ñɛ? Ŋsɩm mbʋ se mɛnkɛ ɛyʋ kaɖɛ tʋ, mankpakɩɣ ɖenɖe mantɩsɩɩ pʋyʋ yɔ, nɛ mankʋŋ ɖenɖe mantaaɖuu yɔ, 23 nɛ pɩla ɛzɩma nɛ ŋtɩkɩndɩ me-liidiye tadɩyɛ tʋ nɔɔyʋ se ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ nɛ mɔnkɔma lɛ maamaɣnɩ kɛzɛɣa pɩ-yɔɔ?” 24 Ðɩnɛ ɛlɛ eheyi mba pasɩŋ peeɖe yɔ se: ‘Ɩmʋ e-nesi tɛɛ kobo ŋgʋ nɛ ɩcɛlɩ weyi ɛwɛnɩ pɔɔyɩsɩ hiu yɔ.’
Liidiye pɔɔyɩsɩ hiu yɔɔ eduuye
Ɛzɩma lɩmɖʋyʋ ɛnɛ ɛtɩlabɩnɩ tadɩyɛ mbʋ ɛmʋwa yɔ se ɛ-ñʋʋdʋ kewiyaɣ ñɩm ehuu yɔ, pʋyɔɔ pɩɖʋzɩ-ɩ. Apostoloowaa kaanawa se Yesu kaɣ kewiyitu tɔɔʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ taa, ɛlɛ ndʋ ɛyɔɔdaa yɔ, tɩsɩnɩ-wɛ nɛ pana se ye patɩla tʋmɩyɛ nɛ po-ɖoŋ tɩŋa yɔ, paakaɣ hiɣu waɖɛ Kewiyaɣ ŋga ka-taa, ɛzɩ pɩɖʋzʋʋ lɩmɖʋyʋ kɛdɛzaɣ tʋ yɔ.
Ðɩñɩnɩ fezuu taa ñɩm
(Luka 19:43) Kɩyakʋ nakʋyʋ kaɣ kɔm, ño-koyindinaa kaɣ-ŋ cɔʋ kulam, pohuyi pɔŋ pɩcɔɔ pɩtamɩ-ŋ.
nwtsty, Luka 19:43 yɔɔ tɔm kɩsɔzɩtʋ
pohuyi pɔŋ pɩcɔɔ [siɣu sizikasɩ nzɩ pacʋlʋtɩ sɩ-nɔsɩ taa yɔ, nwt]: Yaa “ɖaŋ siɣu kpɛɛɛ koloŋa tɩyɛ.” Grɛɛkɩ masɩ taa lɛ, cɩnɛ ɖeke palabɩnɩ tʋmɩyɛ Grɛɛkɩ tɔm piye khaʹrax. Palɩzɩɣ ɖɩ-taa se “ɖaʋ ŋgʋ pɛsɛɣtɩ kɩ-nɔɔ taa nɛ pesiɣ ɖoli se paɖɩɣnɩ nʋmɔʋ yɔ” yaa “sɔɔjanaa sikuu ɖaŋ kpɛɛɛ nɛ pɩcɔʋ pɩtaŋ lone naɖɩyɛ yɔ.” Yesu tɔm labɩ pɩnaɣ 70 taa, alɩwaatʋ ndʋ Tituusi ɖɛ nɔɔ Roma sɔɔjanaa nɛ powolo pesiɣ ɖaŋ kpɛɛɛ nɛ pɩcɔɔ pɩta Yeruzalɛm yɔ. Kaɖʋsɩ naadozo yɔɔ Tituusi kaalabɩ mbʋ: Kajalaɣ lɛ, ɛlabɩ mbʋ se Yuuda tʋ nɔɔyʋ ɛtaapɩzɩ nɛ ese. Nabʋlɛ lɛ, ɛlabɩ mbʋ se Yuuda mba itisi se pawabɩ-wɛ nɛ peyele pa-tɩ nɛ Roma mba. Nɛ nabudozo lɛ, ɛlabɩ mbʋ se ñɔɔsɩ ɛkʋ-wɛ nɛ poluzi pa-tɩ. Pʋcɔ nɛ Roma sɔɔjanaa pɩzɩ nɛ pesiɣ ɖaŋ nɛ pɩcɔɔ Yeruzalɛm nɛ pɩta lɛ, pɛsɛtɩ tɩŋ weyi ɩɩñɔtɩnɩ tɛtʋ yɔ ɩ-tɩŋa.
(Luka 20:38) Ɛtɩkɛ sɩɖaa tɛ Ɛsɔ, ɛlɛ ɛsadɩnaa tɛ Ɛsɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛnʋ haɣnɩ wezuu ɛyaa kpeekpe.
nwtsty, Luka 20:38 yɔɔ tɔm kɩsɔzɩtʋ
ɛnʋ haɣnɩ wezuu ɛyaa kpeekpe [ɛ-ɛsɩndaa lɛ, pa-tɩŋa payɩ pɛwɛ wezuu, nwt]: Yaa “Ɛ-naʋ taa lɛ, pa-tɩŋa payɩ pɛwɛ wezuu.” Bibl wɩlɩɣ se Ɛsɔ ɛsɩndaa lɛ, ɛsadɩnaa mba poposi pa-tɩ nɛ ɩ yɔ pɛkɛ sɩɖaa. (Efɛ 2:1; 1Tim 5:6) Mbʋ ɖɔɖɔ Ɛsɔ sɛyaa mba pasɩba yɔ, Yehowa ɛsɩndaa lɛ, pɛwɛ wezuu, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɩtʋʋ fɛyɩ se tamaɣ ŋga ɛlaba se ɛkaɣ-wɛ fezuu yɔ kakaɣ labʋ.—Roma 4:16, 17.
Bibl kalʋʋ
(Luka 19:11-27) Ɛyaa welisaɣ tɔm lɛ, etuu-wɛ eduuye naɖɩyɛ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛñɔtɩnɩ Yeruzalɛm nɛ pamaɣzɩɣ se Ɛsɔ kewiyaɣ kɔŋaɣ paɣzʋʋ. 12 Mbʋ ɛtɔm se: “Ɛyʋ sɔsɔ nɔɔyʋ lɛ mbʋ, ɛkʋyɩ se ewoki poliŋ se ɛmʋ kewiyaɣ nɛ ɛpɩsɩ ɛkɔɔ. 13 Ɛyaa ɛ-lɩmɖʋyaa hiu nɛ ɛtayɩ-wɛ pɔɔyɩsɩ hiu nɛ eheyi-wɛ se: “Ɩlabɩnɩ tadɩyɛ nɛ mɔnkɔɔ.” 14 Ɛ-tɛtʋ taa ɛyaa fɛyɩ-ɩ liu, nɛ petiyi ɛyaa ɛ-wayɩ se peheyi-i se: ‘Ðɩtɩsɔɔlɩ se ɛnʋ yɔ ɛtɔɔ ɖɔ-yɔɔ kewiyaɣ.’ 15 Nɛ pɩkɔɔ pɩla se ɛpɩsaɣ lɛ, ɛmʋ kewiyaɣ nɛ ɛyaa ɛ-lɩmɖʋyaa mba ɛɛcɛlɩ-wɛ pɔɔyɩsɩ yɔ se pɔkɔɔ nɛ ɛna se pa-taa paa weyi lɛ ɛlabɩnɩ tadɩyɛ ɛzɩma labʋ. 16 Kɔɔnɔɔ tʋ kɔma lɛ, mbʋ yɔ se: “Malaba nɛ pɩsɛ-m pɔɔyɩsɩ hiu.” 17 Nɛ ecosi-i se: “Ŋlabaɣ lɛ, lɩmɖʋyʋ kɩbanʋ, ŋwɛ siɣsiɣ cikpem ɖeɖe yɔ, ŋkaɣ tɔɔʋ ajɛɛ hiu kewiyaɣ.” 18 Lɛlʋ kɔɔ mbʋ yɔ se: “Kɩbaɣlʋ, ñɔ-pɔɔyaɣ pɩsɩ nasʋnʋwa.” 19 Nɛ ecosi-i se: “Ñaatɔɔ ajɛɛ kagbanzɩ kewiyaɣ.” 20 Tozo tʋ kɔɔ mbʋ yɔ se: “Kɩbaɣlʋ, ña-pʋyʋ yɔ, mbʋ maamɛɛsɩ-pʋ pɔʋ taa yɔ: 21 Mense-ŋ sɔɔndʋ se ŋkɛ ɛyʋ kaɖɛ tʋ, ŋkpakɩɣ ɖenɖe ŋtɩsɩɩ pʋyʋ yɔ, nɛ ŋkʋŋ ɖenɖe ŋtaaɖuu yɔ.” 22 Ecosi-i se: “Ŋhʋʋ ñɔ-tɔm nɛ ñɔ-nɔɔ, lɩmɖʋyʋ kɩdɛkɛdʋ ñɛ? Ŋsɩm mbʋ se mɛnkɛ ɛyʋ kaɖɛ tʋ, mankpakɩɣ ɖenɖe mantɩsɩɩ pʋyʋ yɔ, nɛ mankʋŋ ɖenɖe mantaaɖuu yɔ, 23 nɛ pɩla ɛzɩma nɛ ŋtɩkɩndɩ me-liidiye tadɩyɛ tʋ nɔɔyʋ se ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ nɛ mɔnkɔma lɛ maamaɣnɩ kɛzɛɣa pɩ-yɔɔ?” 24 Ðɩnɛ ɛlɛ eheyi mba pasɩŋ peeɖe yɔ se: ‘Ɩmʋ e-nesi tɛɛ kobo ŋgʋ nɛ ɩcɛlɩ weyi ɛwɛnɩ pɔɔyɩsɩ hiu yɔ.’ 25 Pocosi-i se: “Hayɩ Kɩbaɣlʋ, ɛtɛm wɛnaʋ pɔɔyɩsɩ hiu.” 26 Mbʋ meheyiɣ-mɩ se weyi ɛwɛna yɔ, pakaɣ-ɩ tasʋʋ haʋ nɛ puhuuni-i, piyele weyi ɛfɛyɩna yɔ, pɛtɛzɩɣ mʋʋ mbʋ ɛwɛna yɔ.” 27 Piyele mon-koyindinaa mba patɩsɔɔlɩ se mɛnkɛ pe-wiyaʋ yɔ, ɩkɔnɩ-m wɛ cɩnɛ nɛ ɩcɛ pe-liŋ tɛɛ mɛ-ɛsɩndaa.
20-26 AOÛT
ÑƖM MBƲ PƖWƐ ƐSƆTƆM TAA YƆ | LUKA 21-22
“Mɩ-ñʋʋ yabɩtʋ talaa kɛlɛ”
(Luka 21:25) Yesu heyaɣ ɛ-kɔmtʋ tɔm ɛ-tɔm mʋyaa se: “Kawɩlɩsɩ nasɩyɩ kaɣ wɩlʋʋ wɩsɩ, fenaɣ nɛ tɩɩnzɩ pa-taa. Tataa yɔ, lɩm sɔsɔm nɛ kancʋʋlaɣ pɔ-kɔkɔɖɛ kaɣ ɛyaa laŋa lɩzʋʋ.
Ɛsɔ Kewiyaɣ ɖeziɣ ko-koyindinaa
9 Ɛsɔdaa kawɩlɩsɩ. Yesu kaayɔɔdaa se: “Wɩsɩ kaɣ ɖem nɛ fenaɣ ɛɛtasɩɣ ñandʋʋ. Tɩɩnzɩ kaɣ kpɛzʋʋ ɛsɔdaa nɛ sɩtɔlɩ tataa.” Pɩtʋʋ fɛyɩ se alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa, ɛyaa ɩɩtasɩɣ cɔnʋʋ Ɛsɔ sɛtʋ agbaa ñʋndɩnaa cɔlɔ se peɖiyi-wɛ. Halɩ ɛyaa ɩɩtasɩɣ-wɛ kpaɣʋ se pɛkɛ ñʋndɩnaa. Ɛlɛ ɛzɩ Yesu ñɩnaɣ yɔɔdʋʋ ɖɔɖɔ se pɩkaɣ labʋ mbʋ ɛsɔdaa toovenim na? Pʋtɔma. (Iz. 13:9-11; Yow. 2:1; 3:3,4) Ɛyaa naɣ lakasɩ nzɩ sɩtɩŋa lɛ, ɛzɩma pakaɣ labʋ? Pɩlakɩ mbʋ lɛ ‘ɛyaa laŋa kaɣ lɩʋ’ nɛ “pakaɣ yotuu ɛzɩ yʋlʋmaa yɔ.” (Luka 21:25; Sof. 1:17) Ɛsɔ Kewiyaɣ koyindinaa tɩŋa, ‘awiya nɛ yomaa,’ “sɔɔndʋ [kaɣ-wɛ] kpaʋ pɩŋŋ nɛ kʋñɔmɩŋ weyi ɩkaɣ lɩʋ ɛjaɖɛ yɔɔ yɔ,” nɛ pañɩnɩɣ mbʋ piihuuzi pɔ-yɔɔ yɔ. Ɛlɛ, paakaɣ naʋ lone nɖɩ ɖɩ-taa papɩzɩɣ nɛ pehiɣ yɔɔ huuzuu nɛ palɩɩ Wiyaʋ pana nesi tɛɛ yɔ.—Luka 21:26; 23:30; Natʋ 6:15-17.
(Luka 21:26) Sɔɔndʋ kaɣ ɛyaa kpaʋ pɩŋŋ nɛ kʋñɔmɩŋ weyi ɩkaɣ lɩʋ ɛjaɖɛ yɔɔ yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛsɔdaa ɖoŋ kpeekpe kaɣ ñamsʋʋ.
(Luka 21:27, 28) Ðɩnɛ ɛlɛ pakaɣ naʋ ɛyʋ Pɩyalʋ kɔŋ ɛsɔdaa mɩndʋ yɔɔ, ɛ nɛ e-ɖoŋ sɔsɔŋ nɛ e-yuŋ. 28 Pɩpaɣzɩ labʋ mbʋ lɛ, ɩkʋyɩ nɛ ɩsɩŋ nɛ ɩkʋsɩ mɩ-ñʋŋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ mɩ-ñʋʋ yabɩtʋ talaa kɛlɛ. Ɛyaa ɩɖaŋ pa-tɩ yɔɔ nɛ pitaatudi-wɛ.
Ðɩñaɣ pana nɛ ɖɩwɛɛ “koobiye sɔɔlɩm taa” tam
17 Ɩwɛɛ abalɩtʋ yaa “kaalɛyɩtʋ.” (Kalɩ Ebree 13:6.) Ye ɖɩtaɣ Yehowa liu kɔyɔ, piyeki nɛ ɖɩwɛɛ abalɩtʋ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-tɩ kʋñɔmɩŋ taa. Nɛ ye ɖɩwɛ abalɩtʋ yɔ, piyeki nɛ ɖɩwɛɛnɩ lɩmaɣza kɩbana. Nɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩwɛɣnɩ lɩmaɣza kɩbana yɔ, piyeki nɛ ɖɩwɛɛnɩ koobiye sɔɔlɩm nɛ ɖɩkpazɩ ɖo-koobiya ɖoŋ nɛ ɖɩhɛzɩ pa-laŋa. (1 Tesalooniki 5:14, 15) Halɩ kʋñɔŋ sɔsɔʋ alɩwaatʋ taa, ɖɩkaɣ wɛʋ abalɩtʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩnawa se ɖa-ñʋʋ yabɩtʋ ñɔtaa.—Luka 21:25-28.
w15 1/7 19 § 13
Ða-ñʋʋ yabɩtʋ ñɔtɩ kpam
13 Alɩwaatʋ ndʋ pʋŋ kaɣ ɖiɣzinuu se pakaɣ-ɩ ɖezuu yɔ, ɛzɩma ɩkaɣ labʋ? Ɩkaɣ paɣzʋʋ peenduu yem. (Maatiyee 24:30, ABT) Ɛlɛ ɛzɩma patam numwaa nɛ heŋ lɛɛŋ ñakaɣ labʋ? Pakaɣ ɖɔm tɔm ndʋ Yesu kaayɔɔdaa yɔ, tɩ-yɔɔ: “Pɩpaɣzɩ labʋ mbʋ lɛ, ɩkʋyɩ nɛ ɩsɩŋ nɛ ɩkʋsɩ mɩ-ñʋŋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ mɩ-ñʋʋ yabɩtʋ talaa kɛlɛ.”—Luka 21:28
Ðɩñɩnɩ fezuu taa ñɩm
(Luka 21:33) Ɛsɔdaa nɛ tataa pɛɖɛɣ, ɛlɛ mɔn-tɔm ɛɛkaɣ ɖɛʋ kaaʋ.
nwtsty, Luka 21:33 yɔɔ tɔm kɩsɔzɩtʋ
Ɛsɔdaa nɛ tataa pɛɖɛɣ: Bibl taa masɩ lɛɛsɩ wɩlɩɣ se ɛsɔdaa nɛ tɛtʋ pakaɣ wɛʋ tam. (Kiɖe 9:16; Keɣa 103:5; Ekl 1:4) Ye mbʋ, Yesu tɔm tʋnɛ tɩpɩzɩɣ nɛ tɩkɛnɩ eduuye, nɛ tɩwɩlɩɣ se paa mbʋ pɩɩpɩzɩɣ nɛ pɩla wiɖiyi yɔ, pɩlaba, nɛ ɛsɔdaa nɛ tɛtʋ patɩtasɩ wɛʋ kɔyɔ, ɛ-tɔm lɛ, tʋtʋ ñakaɣ labʋ. (Kpaɣ-tʋ ŋmaɣzɩnɩ Mat 5:18) Ɛlɛ ɛsɔdaa nɛ tɛtʋ ndʋ tɩ-tɔm Yesu yɔɔdʋʋ cɩnɛ yɔ, tɩpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ tɩkɛnɩ “kajalaɣ ɛsɔdaa nɛ kajalaɣ tɛtʋ” ndʋ tɩ-tɔm pɔyɔɔdɩ Natʋ 21:1.
mɔn-tɔm ɛɛkaɣ ɖɛʋ kaaʋ: Yaa “pɩtʋʋ fɛyɩ mɔn-tɔm ɛɛkaɣ ɖɛʋ.” Grɛɛkɩ tɔm pee wena palabɩnɩ tʋmɩyɛ cɩnɛ yɔ, awɩlɩɣ kpayɩ kpayɩ se pɩtʋʋ yaa ndɛŋgbɛzaɣ nakɛyɛ fɛyɩ Yesu tɔm yɔɔ, nɛ nabʋyʋ ɛɛpɩzɩɣ nɛ pɩɖɩɣ-tʋ nʋmɔʋ.
(Luka 22:28-30) Ma nɛ mɩ ɖɩwɛnɩ man-kʋñɔmɩŋ taa 29 nɛ mɔñɔɔzʋʋ-mɩ kewiyaɣ ŋga Caa ñɔɔzɩ-m yɔ, se: 30 Ɩtɔɔ nɛ ɩñɔɔ men-kewiyaɣ taa nɛ ɩcaɣ kpelisi yɔɔ nɛ ɩhʋʋ tɔm Izrayɛɛlɩ cejewe hiu nɛ naalɛ.
w14 1/10 19-20 § 15-16
Ɩkaɣ pɩsʋʋ “cɔjɔtʋ kewiyaɣ”
15 Yesu nɛ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa pɛtɛm labʋ Kɩbaɣlʋ Tɔɔnaɣ sɔnzɩ lɛ, ɛɖʋ ɛgbɛyɛ naɖɩyɛ ɛ nɛ wɛ pɛ-hɛkʋ taa. Nɖɩ payaɣ se Kewiyaɣ ɛgbɛyɛ. (Kalɩ Luka 22:28-30.) Yehowa fɛyɩ ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩ-taa ɛzɩ ɛɛwɛʋ agbaa lɛɛna taa yɔ. Ɛlɛ Yesu nɛ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa paɖʋnɩ ɛgbɛyɛ nɖɩ. Alɩwaatʋ ndʋ Yesu yɔɔdaa se: “Kewiyaɣ ŋga Caa ñɔɔzɩ-m yɔ,” pʋtɔma yɔ ɛmaɣzaɣ ɛgbɛyɛ nɖɩ Yehowa kaaɖʋ ɛ nɛ ɩ pɛ-hɛkʋ taa se ‘ɛkɛ cɔjɔ tam ɛzɩ Mɛlkisedɛɛkɩ yɔ,’ ɖɩ-yɔɔ na.—Ebr. 5:5, 6.
16 Apostoloowaa siɣsiɣ tɩnaa 11 kaawɛnɩ Yesu cɔlɔ ɛ-kʋñɔmɩŋ kpeekpe taa. Pʋyɔɔ lɛ, Kewiyaɣ ɛgbɛyɛ haɣ-wɛ lidaʋ se pa nɛ Yesu pakaɣ wɛʋ ɛsɔdaa nɛ pɛkɛ awiya nɛ cɔjɔnaa. Ɛlɛ pɩtɩkɛ apostoloowaa 11 ɖeke kaɣnɩ hiɣu waɖɛ nɖɩ. Yesu wɩlɩ ɛ-tɩ apostoloo Yohanɛɛsɩ natʋ natʋyʋ taa nɛ eheyi-i se: “Mankaɣ caɣzʋʋ waɖʋ mɔn-cɔlɔ, men-kewiyaɣ kpelaɣ yɔɔ, ɖɔɖɔ ɛzɩ ma-wabɩtʋ wayɩ lɛ, mancaɣ man-Caa cɔlɔ, e-kewiyaɣ kpelaɣ yɔɔ yɔ.” (Natʋ 3:21) Ye mbʋ, Yesu ɖʋ Kewiyaɣ ɛgbɛyɛ nɛ pata-m numwaa 144000. (Natʋ 5:9, 10; 7:4) Ɛgbɛyɛ nɖɩ, ɖɩhaɣ pata-m numwaa mba waɖɛ se pa nɛ Yesu pɔtɔɔ kewiyitu ɛsɔdaa. Pɩwɛ ɛzɩ halʋ nɔɔyʋ ñɔɔzʋʋ ɛ-tɩ se ɛ nɛ wiyaʋ nɔɔyʋ pɔɖɔkɩ nesi yɔ. Pɛtɛŋ nesi ɖɔkʋʋ lɛ, halʋ wɛnɩ waɖɛ se ɛ nɛ ɛ-walʋ wiyaʋ pɔtɔɔ kewiyitu. Pʋyɔɔ Bibl ya Krɩstʋ ñɩma pata-m numwaa se Krɩstʋ tɛ “asɛyʋ,” nɛ ɛwɛ “kele kele ɛzɩ pɛlɛ” weyi paɖanɩ-ɩ Krɩstʋ yɔ.—Natʋ 19:7, 8; 21:9; 2 Kɔr. 11:2.
Bibl kalʋʋ
(Luka 22:35-53) Pʋwayɩ lɛ eheyi-wɛ se: “Mentiyi-mɩ, kabʋa fɛyɩ, kpɔndɔyʋʋ fɛyɩ, naataŋgbala fɛyɩ, ɩtɛɖɩ nabʋyʋ?” 36 Pocosi-i se: “Aayɩ.” Nɛ eheyi-wɛ se: “Ɛlɛ lɛɛlɛɛyɔ, weyi ɛwɛnɩ kabʋa lɛ, ɛkpaɣ, weyi ɛwɛnɩ kpɔndɔyʋʋ lɛ, ɛkpaɣ-kʋ, nɛ weyi ɛfɛyɩna yɔ, ɛpɛdɩ e-ekusuye nɛ ɛya laɣɖɛ. 37 Mbʋ pʋyɔɔ yɔ meheyiɣ-mɩ se: Pɩwɛɛ se tɩla, tɔm ndʋ pama mɔ-yɔɔ takayaɣ kiɖeɖeɣa taa yɔ, se: Paɖʋzɩ-ɩ ɛyaa kʋyaa hɛkʋ taa. Mbʋ lɛ, paayɔɔdɩ mɔn-tɔm ndʋ yɔ, tɩwɩzɩ labʋ. 38 Peheyi-i se: “Kɩbaɣlʋ, ɖakpaɖɛlɛ, laɣɖɛ naalɛ wɛ cɩnɛ yɔ.” Ecosi-wɛ se: “Pɩmaɣ ɖeyi ɖeyi.” 39 Ðɩnɛ ɛlɛ ɛlɩɩ nɛ ewolo Somiŋ Pʋʋ yɔɔ ɛzɩ etiiwokuu yɔ, nɛ ɛ-tɔm mʋyaa tɩŋɩ-ɩ. 40 Ɛtalɩ peeɖe lɛ, eheyi-wɛ se: “Ɩtɩmɩ nɛ pɩtaacɛzɩ-mɩ.” 41 Nɛ pʋwayɩ lɛ, etuzi ɛ-tɩ poliŋ pazɩ nɛ eluŋ ɛ-nɩmbɛla yɔɔ nɛ ɛtɩmɩɣ se: 42 “Caa, ye ŋsɔɔlaa kɔyɔ, ɖɛnɩ mɔ-yɔɔ caɖaɣ kanɛ yɔ, pɩtɛ lɛ pɩtaala ɛzɩ mɔnsɔɔlaa yɔ, ɛlɛ pɩla ɛzɩ ŋsɔɔlaa yɔ.” 43 Ðɩnɛ ɛlɛ Ɛsɔ tiyiyu lɩɩ ɛ-yɔɔ nɛ ɛsɔdaa kiŋ nɛ ɛsɔzɩ-ɩ ɖoŋ. 44 Ɛnɩɣ siziŋ pɩdɩɩfɛyɩ nɛ ɛtɩmɩɣ ɖɔɖɔ pɩdɩɩfɛyɩ nɛ soŋaɣ ŋga ketikaɣ-ɩ yɔ, kacaɣ ɛzɩ calɩm tokasɩ, nɛ sɩtɔlʋʋ tataa yɔ. 45 Ɛkʋyɩnɩ adɩma ɖeɖe lɛ, ɛkɔɔ ɛ-tɔm mʋyaa cɔlɔ nɛ ɛmaɣnɩ-wɛ poɖowaɣ kʋñɔŋ taa. 46 Ɛpɔzɩ-wɛ se: “Iɖou suwe! Ɩtɩmɩ nɛ pɩtaacɛzɩ-mɩ.” 47 Ɛɖɔŋ yɔɔdʋʋ mbʋ lɛ, ɛyaa lolaɣ talɩ, weyi payaɣ se Yudaasɩ yɔ, hiu nɛ naalɛ taa lɛlʋ, ɖɛ-wɛ nɔɔ, ɛñɔɔtɩ ɛ-tɩ nɛ Yesu se ɛsɛɛ-ɩ. 48 Yesu pɔzɩ-ɩ se: “Yudaasɩ, ŋlakɩ ɛyʋ Pɩyalʋ kɔŋkɔmtʋ nɛ sɛtʋ na?” 49 Pana mbʋ pɩkaɣ labʋ yɔ lɛ, Yesu taabalaa pɔzɩ-ɩ se: “Kɩbaɣlʋ, ɖilo-wɛ laɣɖɛ na?” 50 Pa-taa lɛlʋ lo layʋ sɔsɔ lɩmɖʋyʋ nɛ ɛsɛtɩ ɛ-nɩŋgbaaŋ nɩwaŋ ŋgʋ. 51 Ɛlɛ Yesu kpaɣ tɔm se: “Iyele mbʋ, pɩɖɔwa.” Nɛ etukuni nɩŋgbaaŋ ŋgʋ nɛ kɩwaa. 52 Pʋwayɩ lɛ Yesu pɔzɩ mba pɔkɔm ɛ-wayɩ yɔ, layaa sɔsaa, Ɛsɔ kuduyuu yɔɔ ɖaŋɩyaa nɛ sɔsaa se: “Ɛzɩ mɛnkɛ ɛyaa kʋyʋ nɛ ɩkɔŋ ma-wayɩ nɛ laɣɖa nɛ ɖaŋ? 53 Ðooo ma nɛ mɩ Ɛsɔ kuduyuu tɛɛ paa ɖooye lɛ, itisezi mɔ-yɔɔ nee se ɩkpa-m. Lɛɛlɛɛyɔ mɩ-ñɩɣyʋʋ nɛ cɩkpɛndʋʋ kewiyaɣ talaa kɛlɛ.
27 AOÛT–2 SEPTEMBRE
ÑƖM MBƲ PƖWƐ ƐSƆTƆM TAA YƆ | LUKA 23-24
“Sɔɔlɩ kpaɣʋ nɛ kpeɣu”
(Luka 23:34) Yesu tɔŋ se: “Man-Caa, kpeɣ-wɛ, paasɩŋ mbʋ palakɩ yɔ.” Pɔtɔ piye nɛ patayɩ e-tokonaa.
cl 297 § 16
‘Tɩlɩ Krɩstʋ sɔɔlɩm’
16 Yesu kaamaɣzɩnɩ ɛ-Caa sɔɔlɩm hɔɔlʋʋ sɔsɔʋ lɛɛkʋ taa. Ɛɛsɔɔlɩ kpaɣʋ nɛ kpeɣu. (Keɣa 85:5) Halɩ alɩwaatʋ ndʋ paakamɩ-ɩ nazɩm sizika yɔɔ yɔ, ɛwɩlaa se ɛsɔɔlɩ faaa se ɛkpaɣ nɛ ekpeɣ lalaa. Alɩwaatʋ ndʋ ɛsɩkaɣ fɛyɛ sɩm, nɛ eɖiɣni ñɩma wena pakamnɩ e-nesi nɛ ɛ-naataŋ yɔ a-siziŋ nɩʋ yɔ, ɛbɛ tɔm ɛyɔɔdaa? Ɛtɩmnɩ Yehowa se ɛhɔ mba pakʋwaɣ-ɩ yɔ pa-nɩŋgbaaŋ na? Aayɩ, ɛtɩla mbʋ. Ɛlɛ ɛ-kɛdɛzaɣ tɔm taa ɛyɔɔdaa se: “Man-Caa, kpeɣ-wɛ, paasɩŋ mbʋ palakɩ yɔ.”—Luka 23:34.
(Luka 23:43) Yesu cosi-i se: “Toovenim taa lɛ sɔnɔ meheyiɣ-ŋ se, ma nɛ ŋ ɖɩkaɣ wɛʋ Paradisuu taa”, nwt.
g 2/08 11 § 5-6
Ɛsɔ kpeɣu mba palabɩ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm yɔ?
Yehowa ɛɛcɔŋnɩ kɩwɛɛkɩm mbʋ ɛyʋ lakɩ yɔ pi-ɖeke, ɛlɛ ɛcɔŋnɩ ɖɔɖɔ wɛtʋ ndʋ kɩwɛɛkɩm laɖʋ ɛnʋ ɛlɩzɩɣ nɛ ɛwɩlɩɣ yɔ. (Iza 1:16-19) Maɣzɩ kɩwɛɛkɩm laɖaa mba paakam Yesu cɔlɔ yɔ pɔ-yɔɔ pazɩ nɛ ŋna. Pa-tɩŋa paalabɩ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm, pʋyɔɔ pa-taa lɛlʋ yɔɔdaa se: “Ða yɔ, pʋmʋnɩ mbʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɖa-kɩwɛɛkɩm kɩmɩyɛ pakpa-ɖʋ, ɛnʋ yɔ [Yesu], ɛtɩwɛɛkɩ nabʋyʋ kaaʋ.” Tɔm ndʋ kɩwɛɛkɩm laɖʋ ɛnʋ ɛyɔɔdaa yɔ tɩwɩlɩɣ se ɛsɩm natʋyʋ Yesu yɔɔ. Nɛ ndʋ ɛsɩm ɛ-yɔɔ yɔ, tiyeba nɛ ɛlɛɣzɩ ɛ-wɛtʋ. Tɔm ndʋ ɛtasɩ yɔɔdʋʋ pʋwayɩ yɔ, tɩwɩlɩɣ se ɛlɛɣzɩ toovenim. Etendi Yesu se: “Caa Kɩbaɣlʋ, ŋsʋ ñe-kewiyaɣ taa lɛ, ŋtɔzɩ mɔ-yɔɔ.” Suwe Yesu cosi-i? “Toovenim taa lɛ sɔnɔ meheyiɣ-ŋ se, ma nɛ ŋ ɖɩkaɣ wɛʋ Paradisuu taa.”—Luka 23:41-43, nwt.
Maɣzɩ nɛ ŋna! Alɩwaatʋ ndʋ Yesu kaakɛ ɛyʋ yɔ, ɛ-kɛdɛzaɣ tɔm taa lɛ, ɛlɩzɩ pʋtɔdɩyɛ naʋ nɛ ɛwɩlɩ abalʋ weyi ɛ-maɣmaɣ ɛyɔɔdɩnɩ ɛ-nɔɔ se ɛmʋnɩ sɩm yɔ. Tɔm tʋnɛ tɩkpazɩɣ ɛyʋ ɖoŋ siŋŋ! Ða-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se, paa ɛbɛ ɛyʋ ɛlaba nɛ pɩɖɛɛ yɔ, ye ɛñɩtɩ nɛ ekpiɖi ɛ-kɩdɛkɛdɩm yɔɔ siŋŋ kɔyɔ, Yesu nɛ ɛ-Caa Yehowa pakaɣ naʋ ɛ-pʋtɔdɩyɛ.—Roma 4:7.
(Luka 24:34) Paba heyi-wɛ se: “Kɩbaɣlʋ fema tʋtʋyɛ taa, ɛwɩlɩ ɛ-tɩ Siimɔɔ.”
cl 297-298 § 17-18
‘Tɩlɩ Krɩstʋ sɔɔlɩm’
17 Ɛzɩma Yesu kpaɣ nɛ ekpeɣ Pɩyɛɛrɩ yɔ, pɩtɩla mbʋ kɛnɩ kpaɣʋ nɛ kpeɣu kɩɖaŋ weyi Yesu hawa yɔ ɩ-taa ŋgʋ kɩkɩlɩɣ ɛyʋ tukunuu yɔ. Pɩtʋʋ fɛyɩ se Pɩyɛɛrɩ kaasɔɔlɩ Yesu siŋŋ. Nisaŋ kɩyakʋ 14 ŋgʋ wiye, Yesu wezuu caɣʋ tɛtʋ yɔɔ tɛ kɛdɛzaɣ ɖoo taa, Pɩyɛɛrɩ heyi-i se: “Kɩbaɣlʋ, mɔñɔɔzɩ man-tɩ nɛ mansɩɩ se ma nɛ ŋ ɖɩkpɛndɩ ɖɩsʋʋ salaka nɛ ɖɩsɩ sɩm.” Ɛlɛ pɩlabɩ ñɩɣtʋ pazɩ lɛ, Pɩyɛɛrɩ kpɛzɩ tam nabudozo se ɛɛsɩŋ Yesu. Bibl heyiɣ-ɖʋ se Pɩyɛɛrɩ kpɛzɩ nabudozo ɖeɖe lɛ: “Kɩbaɣlʋ kisi ɛcɔnɩ Pɩyɛɛrɩ.” Kɩdɛkɛdɩm mbʋ Pɩyɛɛrɩ kaalaba yɔ pɩɩwɛɛkɩ ɛ-laŋɩyɛ kpem nɛ ɛlɩɩ “awayɩ nɛ ewii ɛsɩtɛɣlɩm cɔɔɔ.” Yesu sɩbɩ puwiye lɛ, Pɩyɛɛrɩ pɩzaɣ se ɛpɔzɩ ɛ-tɩ se ‘Ɛzɩ man-Kɩbaɣlʋ kaɣ-m kpeɣu na?’—Luka 22:33, 61, 62.
18 Pɩyɛɛrɩ tɩmaɣzɩ tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ alɩwaatʋ sakɩyɛ pʋcɔ nɛ ɛna tɔm cosuu. Pefezi Yesu Nisaŋ 16 tanaŋ tɛɛ lɛ, pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛlɩzɩ ɛ-tɩ nɛ ɛwɩlɩ Pɩyɛɛrɩ puwiye. (Luka 24:34; 1 Kɔr 15:4-8) Ɛbɛ yɔɔ Yesu lɩzɩ nɛ ɛ-tɩ nɛ ɛwɩlɩ Pɩyɛɛrɩ weyi ɛkpɛzɩ laɣ laɣ se ɛɛsɩŋɩ-ɩ yɔ? Pɩtɩla Yesu kaasɔɔlaa se ɛwɩlɩ Pɩyɛɛrɩ weyi ekpiɖi ɛ-kɩwɛɛkɩm yɔɔ yɔ se ɛ-Kɩbaɣlʋ ɖiɣni-i sɔɔlʋʋ mbʋ, nɛ ɛmʋ ñɩm ɖɔɖɔ ɛ-ɛsɩndaa ɛzɩ ɖooo lɛ yɔ. Ɛlɛ Yesu tɩsɩɩnɩ peeɖe.
Ðɩñɩnɩ fezuu taa ñɩm
(Luka 23:31) Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ye palabɩ tɩʋ lɛŋ ŋgʋ mbʋ yɔ, paala tɩʋ kɩwɩlʋʋ ɛzɩma lɛ?
nwtsty, Luka 23:31 yɔɔ tɔm kɩsɔzɩtʋ
tɩʋ lɛŋ ŋgʋ. . . tɩʋ kɩwɩlʋʋ: Pɩtʋʋ fɛyɩ se Yuuda mba ɛjaɖɛ tɔm Yesu yɔɔdaɣ. Yuuda mba ɛjaɖɛ kaawɛ ɛzɩ tɩʋ ŋgʋ kɩcaɣ wɩlʋʋ, ɛlɛ lɩm kazɩ kɩ-taa pazɩ nɛ kɩtɩwɩlɩtɩ camɩyɛ yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yesu nɛ Yuuda mba lalaa mba petisi ɛ-yɔɔ yɔ paawɛ ɖɩ-taa. Ɛlɛ pɩɩkazɩ pazɩ se pakʋ Yesu nɛ pataa Yuuda mba siɣsiɣ ñɩma num nɛ fezuu kiɖeɖeu se papɩsɩ fezuu taa Izrayɛɛlɩ mba. (Roma 2:28, 29; Gal 6:16) Alɩwaatʋ ndʋ pataɣ Yuuda mba siɣsiɣ ñɩma num nɛ fezuu kiɖeɖeu nɛ papɩsɩ fezuu taa Izrayɛɛlɩ mba yɔ, tomnaɣ yɔɔ Izrayɛɛlɩ ɛjaɖɛ kaɣ tɛzʋʋ sɩbʋ fezuu taa nɛ ɖɩwɛɛ ɛzɩ tɩʋ kɩwɩlʋʋ yɔ.—Mat 21:43.
(Luka 23:33) Patalɩ ɖenɖe payaɣ se kalɩvaria yɔ lɛ, pakamɩ-ɩ peeɖe, ɛ nɛ mɩlaa naalɛ, lɛlʋ ɛ-nɩwaŋ yɔɔ, nɛ lɛlʋ ɛ-nɩmɩyɛ yɔɔ.
nwtsty tɛ multimédia
Ñɩmɩyɛ naɖɩyɛ wɛ naatalʋʋ mɔɔyɛ taa
Foto kʋnɛ kɩwɩlɩɣ naatalʋʋ mɔɔyɛ naɖɩyɛ, ɖɩ-taa nɛ ñɩmɩyɛ naɖɩyɛ. Ñɩmɩyɛ nɖɩ ɖɩ-ɖaɣlɩkɩŋ kɛ santimɛtawaa 11 nɛ hɔɔlʋʋ. Paana kajalaɣ ñɩnɖɛ 1968 taa alɩwaatʋ ndʋ pohuyaɣ tɛtɛɛ Yeruzalɛm nɛ hayo kiŋ se pañɩnɩ nabʋyʋ yɔ. Ñɩnɩyaa tazaa lɛ, pana se Roma mba alɩwaatʋ taa ñɩmɩyɛ nɛ mɔɔyɛ pɩkɛnaa. Pɩwɩlɩɣ se alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa ye pañɩnɩɣ se pɔhɔ nɔɔyʋ nɩŋgbaŋʋʋ yɔ, pakaŋaɣ-ɩ nɛ ñɩma ɖaʋ yɔɔ. Pɩtɩla ñɩmɩyɛ nɖɩ ɖɩwɛ ɛzɩ nɖɩ Roma mba sɔɔjanaa kaakamnɩ Yesu Krɩstʋ nazɩm sizika yɔɔ yɔ. Pana ñɩmɩyɛ nɖɩ kaaɣ nakɛyɛ pɔʋ taa. Ɛyʋ nɔɔyʋ kaasɩba nɛ ɛ-tomnaɣ ɖazɩ nɛ pɩtɛ lɛ, pakpaɣ ɛ-mɔɔ nɛ paɖʋ kaaɣ pɔʋ ŋgʋ kɩ-taa. Pɩwɩlɩɣ se paa pɔhɔm nɔɔyʋ nɩŋgbaŋʋʋ nɛ pakamɩ-ɩ ɖaʋ yɔɔ yɔ, pʋwayɩ papɩzɩɣ nɛ pepimi-i camɩyɛ.
Bibl kalʋʋ
(Luka 23:1-16) Ɛyaa samaɣ kpɛzɩ kiya nɛ kowoni-i Pilaatɩ tɛ. 2 Papaɣzɩ tɔm sʋʋ ɛ-ñʋʋ taa mbʋ yɔ se: “Ɛnʋ yɔ, ɛñamsɩɣ ɖɛ-ɛjaɖɛ nɛ ekiziɣ se pataahɛyɩ lambuu Sezaarɩ, nɛ ɛyaɣ ɛ-tɩ se Wiyaʋ Krɩstʋ.” 3 Pilaatɩ pɔzɩ-ɩ se: “Ñɛkɛnɩ Yuuda mba wiyaʋ?” Ecosi-i se: “Ñɔtɔŋna.” 4 Pilaatɩ heyi layaa sɔsaa nɛ ɛyaa samaɣ se: “Maanaɣ ɛyʋ ɛnʋ yɔ ɛ-taa tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ natʋyʋ.” 5 Ɛlɛ pɔɖɔŋ kubusi mabʋ se: “Epeɣziɣ ɛyaa samaɣ ɖooo Galilee pɩkɔɔ pɩtalɩ cɩnɛ nɛ ɛ-tɔm wɩlʋʋ Yuuda kpeekpe taa.” 6 Pilaatɩ nɩ Galilee hɩɖɛ lɛ, ɛpɔzɩ-wɛ se ɛyʋ ɛnʋ ɛkɛ Galilee tʋ yaa we. 7 Ɛnɩwa se ɛkɛ Eroodi tɛtʋ taa ɛyʋ lɛ, ɛpɩsɩnɩ-ɩ Eroodi tɛ, ɛlɛ kaawɛ Yeruzalɛm wɛɛ ana a-taa. 8 Eroodi na Yesu lɛ, ɛmɛyɩ pɩdɩɩfɛyɩ. Ðooo lɔŋ ɛkɔsɔɔlaa se ɛna-ɩ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛnɩ tɔm sakɩyɛ ɛ-yɔɔ, nɛ ɛtaɣaɣ liu se ɛna ɛlakɩɣ hama lakasɩ. 9 Ɛpɔzɩ-ɩ tɔm sakɩyɛ. Ɛlɛ ticosi-i natʋyʋ. 10 Layaa sɔsaa nɛ takayɩsɩ mayaa kɛwɛ peeɖe nɛ palakɩ-ɩ sama ɖoŋ. 11 Eroodi nɛ ɛ-tɛ hulisinaa penimi-i nɛ pɛtɛ lɛ, esuu-i toko yuulaa nɛ ɛpɩsɩnɩ-ɩ Pilaatɩ cɔlɔ. 12 Pɩkpaɣʋ nɛ puwiye yɔ, Eroodi nɛ Pilaatɩ peceɣ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖooo lɛ paakɛ koyindinaa. 13 Pilaatɩ kpeɣli layaa sɔsaa, tɔm wɩlɩyaa nɛ ɛyaa lalaa nɛ eheyi-wɛ se: 14 “Ɩkɔnɩ-m ɛyʋ ɛnʋ yɔ se epeɣziɣ ɛyaa samaɣ, mɔnpɔzɩ-ɩ tɔm mɩ-ɛsɩndaa nɛ maanaɣ ndʋ ɩsɩɣ ɛ-ñʋʋ taa se ɛwɛɛkaa yɔ. 15 Eroodi tɩna ɖɔɖɔ ɛ-kɩwɛɛkɩtʋ natʋyʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ mowoni-i ɛ-cɔlɔ nɛ ɛtɩna ɛ-ñʋʋ taa tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ natʋyʋ se tɩmʋnɩ sɩm. 16 Manazɩɣ-ɩ yem nɛ mɛncɛlɩ-mɩ.”