ESTER
1 Kes kuza li kontise na ténpu di rei Asueru.* Kel Asueru li, ta governaba kes 127 pruvínsia, di Índia ti Itiópia.* 2 Na kel ténpu, rei Asueru staba ta governa na se palásiu, na Suzan.* 3 Na tirseru anu di se reinu, el faze un fésta pa tudu se prínsipis i se sérvus. Staba la kes xéfi di trópa di Pérsia i di Média, kes algen inportanti i prínsipis di kes pruvínsia. 4 Duránti 180 dia, el mostra-s rikéza di se reinu, modi ki se reinu éra bunitu, se grandi puder i se ónra. 5 Dipôs di kes dia, rei faze un fésta ki dura 7 dia na pátiu di jardin di se palásiu. El konvida tudu kes algen ki staba na palásiu, na Suzan, kes algen ki éra inportanti i kes algen ki éra sinplis. 6 Kel pátiu staba dikoradu ku kurtinas di linhu, di algudon finu i di tisidu azul ki staba maradu ku kordon di tisidu finu. Tanbê, la tinha kordon di lan roxu maradu na argólas di prata i tanbê na kes pilar di mármori. Tinha sofá di oru i di prata na un txon di pédras brumedju, mármori branku, mármori prétu i di otus pédra bunitu.
7 Es staba ta sirbi vinhu na kópu di oru i kada kópu éra diferenti di kunpanheru. Staba txeu vinhu na kaza di rei, pamodi é sô rei ki ta pode daba kel kuantidadi di vinhu la. 8 Rei da órdi pa kada algen disidi si el krê bebeba ô nau, pamodi rei ku se funsionárius di palásiu dja disidiba ma kada algen ta fazeba sima el kreba.
9 Rainha Vasti tanbê faze un fésta pa kes mudjer ki ta staba na kaza di rei Asueru.
10 Na sétimu dia, kantu rei staba kontenti pamodi el bebe vinhu, el pâpia ku Meuman, Bista, Arbona, Bigtá, Abagtá, Zetar i Karkas, ki éra kes 7 funsionáriu di palásiu i ajudanti di rei Asueru. 11 El pidi-s pa es leba-l rainha Vasti, ku se koroa na kabésa. El krê mostraba kes algen i kes prínsipi modi ki el éra bunita. 12 Má rainha Vasti ka obi ku kel órdi ki rei da kes funsionáriu di palásiu. Pur isu, rei fika txeu xatiadu i el sai di kabésa ku el.
13 Nton, rei ba pâpia ku kes ómi ki tinha sabedoria i ki konxeba lei dretu. Éra si ki rei ta rezolveba kes asuntu ki tinha aver ku lei i kes kazu na tribunal. 14 Kes funsionáriu ki más ta staba djuntu ku rei éra Karsena, Setar, Admata, Társis, Meris, Marsena i Memukan. Es éra kes 7 prínsipi di Pérsia i di Média ki sénpri ta baba na rei i es tinha un puzison más inportanti na reinu. 15 Rei pergunta-s: “Pa kel ki lei ta fla, kuzê ki debe fazedu ku rainha Vasti dja ki el ka obi ku kel órdi ki ami, rei Asueru, N manda da-l?”
16 Nton, Memukan responde dianti di rei i di kes otu prínsipi: “É ka sô rei ki rainha Vasti ofende, má tanbê el ofende tudu kes prínsipi i tudu algen ki sta na pruvínsia di rei Asueru. 17 Pamodi óras ki tudu mudjer obi kuzê ki rainha faze, es ka ta ruspeta ses maridu más i es ta fla: ‘Rei Asueru manda txoma rainha Vasti, má el ka bai.’ 18 Oji, óras ki kes prinséza di Pérsia i di Média da kónta di kuzê ki rainha faze, es ta ba pâpia di mésmu manera ku ses maridu, ki é kes prínsipi di rei. I kel falta di ruspetu li ta ben traze txeu prubléma. 19 Si rei ta konkorda, debe fazedu un lei na nómi di nho, pa Vasti ka parse nunka más dianti di nho i pa kel lei li skrebedu na lei di Pérsia i di Média, ki ka pode kabadu ku el. I pa nho skodje un mudjer más midjór di ki Vasti pa fika rainha na se lugar. 20 I óras ki tudu algen na reinu di nho bira ta konxe es lei, tudu mudjer ta ruspeta ses maridu más txeu, ka ta inporta si kel ómi é inportanti ô nau.”
21 Rei i kes prínsipi konkorda ku kel konsedju li i rei faze sima Memukan fla. 22 Nton, el manda karta pa tudu kes pruvínsia na se reinu. Kada pruvínsia mandadu karta na ses manera di skrebe i kada povu na ses língua. Kel karta ta flaba ma kada maridu debe ser sinhor* di se kaza i na se kaza debe papiadu se língua.
2 Dipôs di kes kuza li, kantu rei Asueru staba más kalmu, el lenbra di kuzê ki Vasti faze i modi ki el disidi kastiga-l. 2 Nton, kes ajudanti di rei fla-l: “Manda alguns ómi pa ba djobe pa nho mininas bunita i ki é vírjen. 3 Manda algen na tudu pruvínsia di nho pa djobe tudu kes minina bunita i ki é vírjen, i pa es traze-s pa palásiu di Suzan, pa kaza di mudjeris. I Egai, ki é eunuku* di rei i ki é responsável pa kes mudjer,* ta toma kónta di es, i es ta resebe tratamentu di beléza.* 4 I kel minina ki rei gosta di el más txeu, ta fika rainha na lugar di Vasti.” Rei gosta di kel ideia li i el faze sima es fla-l.
5 Na palásiu di Suzan, tinha un judeu ki txomaba Mordekai, ki éra fidju di Jair, nétu di Simei i bisnétu di Kis, ki éra di tribu di Benjamin. 6 El éra un di kes algen ki Nabukudunuzor, rei di Babilónia, tra di Jiruzalen i leba pa Babilónia djuntu ku Jakonias,* rei di Judá. 7 El kria* Adasa,* ki tanbê ta txomadu Ester, ki éra fidju-fémia di se tiu pa ladu pai, pamodi Ester ka tinha nen pai nen mai. El éra un minina bunita i el tinha korpu bunitu. Mordekai kria-l sima se fidju-fémia dipôs ki se mai ku se pai móre. 8 Dipôs ki dadu avizu di kel órdi di rei, txeu minina lebadu pa palásiu di Suzan i Egai fika ta toma kónta di es. Ester tanbê lebadu pa kaza di rei i Egai, ki éra responsável pa mudjeris, fika ta toma kónta di el.
9 Egai gosta di Ester i el fika kontenti ku el. Pur isu, lógu el ranja manera pa Ester resebe tratamentu di beléza* i kumida spesial, i el skodje 7 di kes midjór inpregada di kaza di rei pa kuida di el. Tanbê, el manda Ester ku kes inpregada pa kel midjór lugar na kaza di mudjeris.* 10 Ester ka fla nada sobri se povu i se família, pamodi Mordekai dja flaba el pa el ka fla nada. 11 Tudu dia, Mordekai ta pasaba pértu di pátiu di kaza di mudjeris pa el sabe modi ki Ester staba i pa el sabe kuzê ki staba ta kontise ku el.
12 Antis di txigaba bês di kada minina bai na rei, es tinha ki fazeba un tratamentu di beléza duránti 12 mês. Kel tratamentu ki es ta fazeba éra kel-li: 6 mês ku óliu di mira, 6 mês ku óliu di bálsamu i otus óliu pa tratamentu di beléza. 13 Dipôs di kel tratamentu, kel minina ta staba prontu pa bai na rei. I óras ki el ta saíba di kaza di mudjeris pa kaza di rei, es ta daba el tudu kes kuza ki el pidi. 14 El ta baba pa kaza di rei na fin di dia, i na kel otu dia di palmanhan, el ta baba pa kel sugundu kaza di mudjeris. Kenha ki ta tomaba kónta di kel kaza li, éra un eunuku di rei ki txomaba Sasgás, ki tanbê éra responsável pa kes mudjer di rei. El ta voltaba pa rei otu bês sô si rei gostaba di el i manda txoma-l pa se nómi.
15 Un dia, txiga bês di Ester bai na rei. El éra fidju-fémia di Abiail, tiu di Mordekai, ki é kel ómi ki adotaba Ester. Ester pidi sô kel ki Egai, kel eunuku di rei i responsável pa kes mudjer dja flaba el. (Duránti kel ténpu, tudu algen ki odjaba Ester ta gostaba di el.) 16 Ester lebadu pa palásiu di rei Asueru na désimu mês, kel-li krê fla na mês di tibeti,* na sétimu anu di reinu di Asueru. 17 I rei fika ta ama Ester más di ki tudu kes otu mudjer. Rei staba txeu kontenti ku el i el fika ta gosta di el más di ki kes otu vírjen. Pur isu, el pô-l koroa i el bira rainha na lugar di Vasti. 18 Nton, rei faze un fésta grandi pa Ester i el konvida tudu kes prínsipi i kes funsionáriu. Tanbê, rei da alguns liberdadi* na kes pruvínsia i el da prezentis ki sô el ta pode daba.
19 Kantu kes vírjen lebadu pa sugundu bês, Mordekai staba xintadu na se lugar, na porton* di palásiu di rei. 20 Ester ka fla nada sobri se povu i se família, pamodi Mordekai dja flaba el pa el ka fla nada. El kontinua ta obi ku Mordekai, sima el ta fazeba kantu Mordekai ta kuidaba di el.
21 Na kel ténpu, kantu Mordekai ta xintaba na porton di palásiu di rei, Bigtan i Teris, ki éra porteru i funsionáriu di palásiu di rei, fika xatiadu i es faze planu pa mata rei Asueru. 22 Má Mordekai da kónta di kel planu i kel óra, el ba konta rainha Ester. I Ester ba konta rei kuzê ki Mordekai fla-l. 23 Rei manda djobe si kel planu éra verdadi i es odja ma éra simé. Pur isu, kes dôs ómi prindadu na staka. Tudu kes kuza li skrebedu dianti di rei na livru di stória di kel ténpu.
3 Dipôs di kes kuza li, rei Asueru da Aman un puzison más inportanti di ki tudu kes otu prínsipi. Aman éra fidju di Amedata di família di Agage. 2 I tudu kes sérvu di rei ki ta staba na porton di palásiu ta inbaxaba dianti di Aman, pamodi é kel-li ki rei manda pa faze. Má Mordekai, ka ta inbaxaba se dianti. 3 Nton, kes sérvu di rei ki ta staba na porton di palásiu, pergunta Mordekai: “Pamodi ki bu ka ta obi ku órdi di rei?” 4 Tudu dia es ta perguntaba el mésmu kuza, má el ka ta ligaba es. Nton, es ba fla Aman, asi pa es odja si Mordekai ta paraba di faze kel-la, pamodi dja el flaba es ma el éra judeu.
5 Kantu Aman odja ma Mordekai ka staba ta inbaxa se dianti, el fika xatiadu dimás. 6 Má el ta atxaba ma sô mata Mordekai ka ta txigaba, pamodi dja es flaba el kal ki éra povu di Mordekai. Nton, Aman kumesa ta djobe un manera di kaba ku povu di Mordekai, ki éra tudu kes judeu ki staba na reinu di Asueru.
7 Na primeru mês, kel-li krê fla na mês di nizan,* na désimu sugundu anu di rei Asueru, es bota sórti* dianti di Aman. Es faze kel-li pa es sabe dia i mês, i sórti kai na désimu sugundu mês, kel-li krê fla na mês di adar.* 8 Dipôs, Aman ba fla rei Asueru: “Ten un povu ki sta spadjadu na meiu di kes povu di tudu pruvínsia di reinu di nho. Ses lei é diferenti di tudu kes otu povu i es ka ta obi ku kes lei di rei. Pur isu, rei ka debe dexa-s en pas. 9 Si rei ta konkorda, manda pa skrebedu un lei pa kaba ku tudu kes judeu. N ta da kes funsionáriu 10 mil taléntu* di prata pa es poi na tizoru di rei.”*
10 Nton, rei tra se anel di sélu ki el tinha na dédu i el da Aman, ki éra inimigu di kes judeu. Aman éra fidju di Amedata di família di Agage. 11 Dipôs, rei fla Aman: “Prata i povu sta na bu mô, faze kuzê ki bu krê ku es.” 12 Na dia 13 di primeru mês, manda txomadu kes sekretáriu di rei. Es skrebe tudu kuza ki Aman fla pa kes funsionáriu más inportanti di rei, pa kes governador di pruvínsia, i pa kes prínsipi di kada povu. Kes karta skrebedu na manera di skrebe di kada pruvínsia i na língua di kada povu. Es skrebe-s na nómi di Rei Asueru i es seladu ku se anel di sélu.
13 Es manda kes mensajeru pa leba kes karta pa tudu pruvínsia di rei. Kes karta ta flaba pa mata tudu judeu, kes jóven i kes algen di idadi, mininu i mudjer, sô na un dia, na dia 13 di désimu sugundu mês, kel-li krê fla na mês di adar. Tanbê, kes karta ta flaba pa es toma tudu kes kuza ki judeus tinha. 14 Kes kuza ki skrebedu na kes karta, bira lei na tudu pruvínsia i tudu povu tinha ki sabeba el, asi pa es podia priparaba pa kel dia. 15 Kes mensajeru bai faxi sima rei fla-s i tanbê dadu avizu di kel lei na palásiu di Suzan. Dipôs, rei i Aman xinta pa bebe, má pesoas na sidadi di Suzan staba dizorientadu sen sabe kuzê ki staba ta kontise.
4 Kantu Mordekai da kónta di tudu kuza ki kontise, el ratxa se ropa, el bisti panu di saku i el poi sinza na kabésa. Dipôs, el bai pa meiu di sidadi ta txora riju i ku txeu mágua. 2 El bai ti porton di palásiu di rei, má el ka entra pamodi ningen ka podia entraba na porton di rei bistidu ku panu di saku.* 3 Sima órdi di rei ba ta txiga na tudu pruvínsia, kes judeu kumesa ta mostra ses tristéza. Es faze jejun, es txora i es lamenta. Txeu di es deta na panu di saku i na sinza. 4 Kantu kes inpregada i kes eunuku di Ester ba konta-l kuzê ki staba ta kontise, Ester fika txeu preokupadu. Nton, el manda Mordekai ropa pa el pode traba kel panu di saku, má el ka seta. 5 Pur isu, Ester manda txoma Atake, ki éra un di kes eunuku, ki rei skodje pa sirbi Ester. El manda-l pergunta Mordekai pamodi ki el staba ta aji di kel manera i kuzê ki staba ta kontise.
6 Nton, Atake ba pâpia ku Mordekai na prasa di sidadi ki ta fikaba frenti di porton di palásiu. 7 Mordekai konta-l tudu kuza ki kontise ku el. Tanbê, el fla-l kantu dinheru ki Aman promete paga rei* pa kaba ku judeus. 8 Mordekai da-l tanbê un kópia di kel lei ki avizadu na Suzan, ki ta flaba pa kaba ku judeus. El tinha ki mostraba Ester kel kópia di lei i splikaba el kal ki éra situason. Tanbê, Mordekai manda fla Ester pa ba pidi rei pa ten péna di se povu i pa el ka mataba es.
9 Atake bai i el fla Ester kuzê ki Mordekai manda fla-l. 10 Nton, Ester manda Atake pa fla Mordekai kes kuza li: 11 “Tudu kes sérvu di rei i kes povu di pruvínsia di rei sabe, ma si algun ómi ô mudjer parse dianti di rei na pátiu di se palásiu sen el konvidadu, ten sô un lei pa kel algen: el debe matadu. El ta fika bibu sô si rei ponta se vara di oru pa el. Má dja ten 30 dia ki rei ka konvida-m pa N bai na el.”
12 Kantu Mordekai kontadu kuzê ki Ester fla, 13 el manda fla Ester: “Ka bu pensa ma sô pamodi bu sta na palásiu di rei bu ten más xansi di skapa di ki tudu kes otu judeu. 14 Si bu fika kaladu, algun algen ta ben djuda judeus i ta salva-s. Má abo i família di bu pai, nhos ta móre. I ken ki sabe si é ka pamodi kel-li ki bu bira rainha?”
15 Nton, Ester manda fla Mordekai: 16 “Bai, djunta tudu kes judeu ki sta na Suzan i nhos faze jejun pa mi. Ka nhos kume i nen ka nhos bebe duránti três dia i três noti. Mi ku nhas inpregada tanbê nu ta ben faze jejun. Dipôs N ta bai na rei, sikrê kel-li é kóntra lei. I si N ten ki móre, N ta móre.” 17 Nton, Mordekai bai i el faze tudu kuza ki Ester manda-l pa el faze.
5 Na tirseru dia, Ester bisti se ropa di rainha i el bai pa pátiu, ki ta fikaba déntu di kaza di rei, i el fika ta spera na frenti di sala di rei. Rei staba na se sala xintadu na se tronu ku róstu pa pórta. 2 Kantu rei odja rainha Ester paradu na pátiu, el fika kontenti di odja-l i el ponta pa Ester se vara di oru ki el tinha na mô. Dipôs, Ester txiga pértu di rei i el toka na pónta di kel vara.
3 Rei pergunta-l: “Kuzê ki sta ta pasa, rainha Ester? Kuzê ki bu krê pidi? Si bu krê, ti metadi di nha reinu N ta da-u!” 4 Ester responde-l: “Si rei ta konkorda, N ta gostaba di konvida rei ku Aman pa ba kume un kumida spesial djuntu ku mi.” 5 Nton, rei fla se sérvus: “Nhos fla Aman pa el ben faxi, sima Ester pidi.” Dipôs, rei ku Aman ba kume djuntu ku Ester.
6 Timenti es staba ta bebe vinhu,* rei fla Ester: “Kuzê ki bu krê pidi? Fla-m i N ta da-u! Kuzê ki bu krê pa N faze pa bo? Si bu krê, ti metadi di nha reinu N ta da-u!” 7 Ester responde-l: “N ta gostaba di pidi rei kel-li: 8 Si rei sta kontenti ku mi i si rei ta konkorda ku kuzê ki N krê pidi, N ta gostaba pa rei ku Aman torna ben kume un kumida spesial djuntu ku mi manhan i N ta responde pergunta di rei.”
9 Na kel dia, Aman sai di la txeu kontenti i el bai pa kaza. Má kantu el odja Mordekai na porton di rei i el repara ma el ka labanta i nen el ka xinti medu di el, Aman fika ku txeu raiba di Mordekai. 10 Má, Aman kontrola se raiba i el bai pa kaza. Dipôs, el manda txoma se amigus i Zeris se mudjer. 11 Aman ingaba di tudu se rikéza i di kes txeu fidju ki el tinha, i modi ki rei pô-l na un puzison más inportanti di ki tudu kes otu prínsipi i sérvus di rei.
12 Tanbê, Aman fla: “Alén di kel-li, é sô mi ki rainha Ester konvida pa ba kume un kumida spesial ki el pripara. Tanbê, el torna konvida-m pa N ba kume manhan djuntu ku el i ku rei. 13 Má ninhun di kes kuza li ka ta dexa-m kontenti timenti N sta ta odja Mordekai, kel judeu, xintadu na porton di palásiu di rei.” 14 Nton, Zeris se mudjer, i tudu se amigus fla-l: “Manda faze un staka di uns 22 métru* di altura. I manhan di palmanhan pidi rei pa prinda Mordekai na el. Asi, bu ta ba kume kontenti djuntu ku rei i rainha.” Aman gosta di kel ideia li i el manda faze kel staka.
6 Na kel noti, rei ka konsigi durmi.* Pur isu, el pidi pa es leba-l kel livru di stórias di se reinu i pa es lé pa el. 2 Na kel livru staba skrebedu kuzê ki Mordekai fla sobri Bigtana i Teris. Es éra dôs funsionáriu di palásiu, ki éra porteru i ki faze planu pa mata Rei Asueru. 3 Nton, rei pergunta: “Modi ki Mordekai agradesedu i kuzê ki fazedu pa el?” Kes ajudanti di rei fla: “Nada ka fazedu pa el.”
4 Más tardi rei pergunta: “Ken ki sta na pátiu?” Éra Aman ki entraba na kel párti di kaza di rei, ki ta fikaba fóra di sala di rei. El ba pidi rei pa prinda Mordekai na kel staka ki el manda faze. 5 Nton, kes ajudanti di rei, fla-l: “É Aman ki sta na pátiu.” Nton, rei fla-s: “Nhos fla-l pa el entra.”
6 Kantu Aman entra, rei pergunta-l: “Kuzê ki debe fazedu pa kel ómi ki rei krê agradese?” Aman pensa:* “Ken ki rei krê agradese más di ki mi?” 7 Nton, Aman fla rei: 8 “Debe trazedu un ropa ki rei ta bisti i un kabalu ki rei ta monta na el. Riba kabésa di kel kabalu debe podu un dikorason spesial. 9 I un di kes prínsipi más inportanti di rei ta ba toma ropa i kabalu. Dipôs, es debe bisti kel ómi ki rei krê agradese i es debe leba-l pa prasa di sidadi na kabalu. Dipôs, es debe fla altu se dianti: ‘É si ki debe tratadu kel ómi ki rei krê agradese.’” 10 Kel óra, rei fla Aman: “Bai faxi! Ba buska ropa i kabalu. Faze tudu kes kuza li pa Mordekai, kel judeu, ki sta xintadu na porton di palásiu. Faze tudu kel ki bu fla.”
11 Nton, Aman leba kes ropa i kel kabalu i el bisti Mordekai. El leba-l pa prasa di sidadi montadu na kabalu i el ba ta fla altu se dianti: “É si ki debe tratadu kel ómi ki rei krê agradese!” 12 Dipôs, Mordekai volta pa porton di palásiu di rei, má Aman bai faxi pa se kaza, ta txora i ku kabésa kubértu. 13 Kantu el txiga na kaza, el konta Zeris se mudjer, i tudu se amigus kuzê ki kontise ku el. Pur isu, kes ómi ki ta daba el konsedju i Zeris se mudjer, fla-l: “Dja bu kumesa ta kai dianti di Mordekai. Si el é judeu, bu ka ta pode kaba ku el. Di serteza el ta kaba ku bo.”
14 Timenti es staba ta pâpia ku el, txiga alguns funsionáriu di palásiu di rei i es leba Aman kel óra pa ba kume na kaza di Ester.
7 Nton, rei i Aman ba kume un kumida spesial djuntu ku rainha Ester. 2 Na sugundu dia, timenti es staba ta bebe vinhu,* rei torna pergunta Ester: “Kuzê ki bu krê pidi, rainha Ester? Fla-m i N ta da-u. Kuzê ki bu krê pa N faze pa bo? Si bu krê, ti metadi di nha reinu N ta da-u!” 3 Rainha Ester responde-l: “Ó rei, si nho sta kontenti ku mi i si nho ta konkorda, N ta pidi nho pa nho salva nha vida i vida di nha povu. 4 Pamodi nu bendedu ami ku nha povu. Si es bendeba nos sô pa nu ser skravu, N ta fikaba kaladu. Má nu bendedu pa nu matadu, pa nu distruídu i pa nu kabadu ku el. Kel disgrasa li ka debe dexadu kontise, pamodi el ta prujudika rei tanbê.”
5 Nton, rei Asueru fla rainha Ester: “Ken ki tevi koraji di faze kel-li, i na undi ki el sta?” 6 Ester fla-l: “Nos inimigu é Aman, kel ómi mau li.”
Aman fika dizorientadu pamodi rei i rainha. 7 Rei labanta xatiadu timenti staba ta sirbidu vinhu i el bai pa jardin di palásiu. Má Aman labanta ta pidi rainha Ester pa salva se vida, pamodi el odja lógu ma rei staba ta ba kastiga-l. 8 Kantu rei volta di jardin di palásiu pa kel lugar undi ki es staba ta bebe vinhu, el odja Aman riba di kel sofá ki Ester staba. Rei fla: “Inda kel ómi li krê viola rainha na nha kaza?” Lógu ki rei tirmina di pâpia, es kubri Aman kabésa. 9 I Arbona, ki éra un di kes funsionáriu di palásiu di rei, fla: “Aman tanbê faze un staka pa prinda Mordekai na el, ki é kel ómi ki da informason ki salva vida di rei. Kel staka sta na ladu di kaza di Aman, i el ten uns 22 métru* di altura.” Nton, rei fla: “Nhos prinda-l na el.” 10 Nton, es prinda Aman na kel staka ki el fazeba pa Mordekai, i rei fika kalmu.
8 Na kel dia, rei Asueru da rainha Ester tudu kuza ki éra di Aman, kel inimigu di judeus. I Mordekai bai na rei, pamodi Ester fla-l ma es éra família. 2 Dipôs, rei tra se anel di sélu ki el toma na Aman, i el da Mordekai. Ester poi Mordekai ta toma kónta di tudu kuza ki éra di Aman.
3 Dipôs, Ester ba pâpia ku rei otu bês. El inbaxa na se pé ta txora i el pidi-l pa el kaba ku tudu kuza mariadu ki Aman, kel família di Agage, faze i ku kel planu ki el faze kóntra judeus. 4 Rei ponta se vara di oru pa Ester, i Ester labanta i el fika di pé dianti di rei. 5 Ester fla: “Si rei sta kontenti ku mi i si rei ta konkorda ku kuzê ki N krê pidi, manda faze un lei pa kansela kes karta ki Aman, fidju di Amedata di família di Agage, skrebe, pa kaba ku kes judeu na tudu pruvínsia di rei. 6 Pamodi ka ta da pa aguenta odja kel disgrasa li ta kontise ku nha povu. N ka ta aguenta odja nha família ta kabadu ku el.”
7 Rei Asueru fla rainha Ester i Mordekai, kel judeu: “Dja N manda prinda Aman na staka i dja N da Ester tudu kes kuza ki éra di sel pamodi el faze planu pa kaba ku judeus. 8 Nhos pode skrebe gósi na nha nómi kalker kuza ki nhos ta atxa ma pode djuda judeus, i nhos pode sela-l ku nha anel di sélu. Pamodi un lei ki fazedu na nómi di rei, i ki seladu ku anel di sélu di rei, ka pode kabadu ku el.”
9 Nton, na dia 23 di tirseru mês, kel-li krê fla na mês di sivan,* es manda txoma kes sekretáriu di rei. Es skrebe tudu kuza ki Mordekai manda pa faze. Es manda kes karta pa kes judeu, pa kes funsionáriu más inportanti di rei, pa kes governador i pa kes prínsipi di kes 127 pruvínsia, di Índia ti Itiópia. Kes karta skrebedu na manera di skrebe di kada pruvínsia i na língua di kada povu. Tanbê, kes karta mandadu pa judeus na ses manera di skrebe i na ses língua.
10 Mordekai skrebe kes karta na nómi di rei Asueru i el sela-s ku anel di sélu di rei. El manda kes karta ku kes mensajeru ki ta montaba kes kabalu ki ta koreba faxi. Kes kabalu kriadu prinsipalmenti pa faze trabadju di rei. 11 Na kes karta, rei da autorizason pa judeus di tudu sidadi djunta pa difende ses vida. Tanbê es podia mataba, distruíba i kababa ku kalker grupu armadu di kalker povu ô pruvínsia ki ba atakaba es. Kel-li ta inkluiba mudjeris i mininu, i tanbê es pode tomaba kalker kuza ki es tinha. 12 Tudu pruvínsia di rei Asueru debe fazeba kel-li na mésmu dia, na dia 13 di désimu sugundu mês, kel-li krê fla na mês di adar.* 13 Es debe flaba na tudu pruvínsia ma kópia di kel karta éra un lei. Es debe avizaba tudu povu, asi pa judeus pode staba priparadu na kel dia pa vinga di ses inimigu. 14 Sima rei manda, kes mensajeru bai faxi montadu na kes kabalu ki staba priparadu pa faze trabadju di rei. Tanbê, dadu avizu di kel lei na palásiu di Suzan.
15 Mordekai sai di dianti di rei bistidu ku un ropa* di kor azul i branku, ku un koroa grandi di oru na kabésa i ku un kapa di lan roxu di bon kualidadi. I pesoas na sidadi di Suzan staba ta grita di alegria. 16 Judeus xinti aliviadu,* es fika txeu kontenti i es xinti onradu. 17 Na tudu pruvínsia i na tudu sidadi, undi ki dadu avizu di kel órdi di rei i se lei, judeus ta fikaba txeu kontenti, es ta fazeba fésta i es ta komemoraba. I txeu algen di otus nason bira ta fla ma es éra judeu pamodi es fika ku txeu medu di judeus.
9 Na dia 13 di désimu sugundu mês, kel-li krê fla na mês di adar,* éra dia ki es tinha ki kunpriba kel órdi di rei i se lei. Kes inimigu di judeus staba ta spéra ma es ta kababa ku kes judeu na kel dia, má é ka kel-li ki kontise. É kes judeu ki vense kes algen ki ta odiaba es. 2 Kes judeu djunta na ses sidadi, na tudu pruvínsia di rei Asueru, pa ataka kes algen ki krê prujudikaba es. Ningen ka konsigi ganha-s pamodi tudu povu fika ku txeu medu di es. 3 I tanbê tudu prínsipi di kes pruvínsia, kes funsionáriu más inportanti di rei, kes governador i kes ki ta kuidaba di asuntus di rei, staba ta apoia judeus, pamodi es tinha medu di Mordekai. 4 Mordekai resebe txeu autoridadi na palásiu di rei, i se fama ba ta spadja pa tudu pruvínsia, pamodi el ba ta bira kada bês más inportanti.
5 Kes judeu ataka tudu ses inimigu ku spada, es mata-s i es kaba ku es. Es faze kuzê ki es kreba ku kes algen ki ta odiaba es. 6 Na palásiu di Suzan, kes judeu mata i es kaba ku 500 ómi. 7 Tanbê, es mata Parsandata, Dalfon, Aspata, 8 Porata, Adalía, Aridata, 9 Parmasta, Arizai, Aridai i Vaizata. 10 Kes-li éra kes 10 fidju di Aman, fidju di Amedata, kel inimigu di judeus. Má dipôs ki kes judeu mata-s, es ka toma kes kuza ki es tinha.
11 Na kel dia, es ba fla rei kantu algen ki matadu na palásiu di Suzan.
12 Rei fla rainha Ester: “Na palásiu di Suzan, judeus dja mata i dja es kaba ku 500 ómi i ku kes 10 fidju di Aman. Nton, imajina kuzê ki es faze na kes otu pruvínsia! Bu krê pidi más algun kuza? Pidi-m i N ta da-u. Ten más algun kuza ki bu krê? Basta bu fla-m, N ta da-u.” 13 Ester responde: “Si rei ta konkorda, N ta pidi pa nho dexa kes judeu ki sta na Suzan difende ses kabésa manhan, sima es faze oji, i tanbê pa nho dexa-s prinda korpu di kes 10 fidju di Aman na staka.” 14 Nton, rei da órdi pa es faze kel-la. Dadu avizu di un lei na Suzan, i korpu di kes 10 fidju di Aman prindadu na staka.
15 Kes judeu na Suzan torna djunta na dia 14 di mês di adar i es mata 300 ómi na Suzan, má es ka toma kes kuza ki es tinha.
16 Kes otu judeu ki ta moraba na kes pruvínsia di rei, tanbê djunta i es difende ses vida. Es mata 75 mil di ses inimigu, asi es fika livri di kes algen ki ta odiaba es. Má es ka toma kes kuza ki es tinha. 17 Kel-li kontise na dia 13 di mês di adar. Na dia 14 es diskansa, i kel dia li bira un dia di fésta i di alegria.
18 Kes judeu na Suzan, djunta na dia 13 i 14 di mês di adar, pa es difende ses kabésa. Má na dia 15, es diskansa i kel dia bira un dia di fésta i di alegria. 19 Pur isu, kes judeu ki ta moraba na kes otu sidadi fóra di Suzan faze dia 14 di mês di adar un dia di alegria, di fésta i di komemorason, i un dia pa manda kumida pa kunpanheru.
20 Mordekai skrebe kes kuza li i el manda karta pa tudu judeu na tudu pruvínsia di rei Asueru: pa kes judeu ki staba pértu i pa kes ki staba lonji. 21 El manda-s pa es faze un komemorason tudu anu na dia 14 i 15 di mês di adar, 22 pamodi é na kes dia li ki kes judeu diskansa di ses inimigu, i é na kel mês li ki ses dór bira alegria i ses tristéza na un dia di fésta. Es devia komemoraba kes dia li, ku fésta i alegria i es debe mandaba kumida pa kunpanheru i daba prezenti pa kes algen póbri.
23 I kes judeu konkorda na faze kel komemorason tudu anu i es faze kuzê ki Mordekai skrebe-s. 24 Asi es podia lenbraba ma Aman, fidju di Amedata di família di Agage, ki éra inimigu di tudu judeu, faze planu pa kaba ku judeus, i el lansa sórti* pa poi judeus ku medu i pa distruíba es. 25 Pur isu, kantu Ester ba pâpia ku rei, rei manda skrebe kel órdi li: “Pa kel maldadi ki el kria fazeba kóntra judeus kai riba se própi kabésa”, i Aman ku se fidjus prindadu na staka. 26 É pur isu ki es txoma kes dia di Purin, ki ta ben di palavra Pur.* Má pamodi tudu kes kuza ki staba skrebedu na karta, kes kuza ki es odja i kes kuza ki kontise ku es, 27 kes judeu disidi ma es, ses disendenti i tudu kes algen ki djunta ku es, ta komemoraba kes dôs dia sen fadja. Tanbê, es disidi faze tudu kuza ki staba skrebedu sobri kes dôs dia di fésta, tudu anu, na ténpu markadu. 28 Tudu família di kada jerason tinha ki lenbraba i komemoraba kes dia li na tudu pruvínsia i na tudu sidadi. Kes judeu ka debe dexaba di komemora kes dia di Purin i ses disendenti nunka ka debe dexaba di komemora-s.
29 Dipôs rainha Ester, fidju-fémia di Abiail, i Mordekai kel judeu, uza tudu ses autoridadi pa skrebe un sugundu karta sobri Purin, asi pa judeus pode ruspetaba kes dia. 30 Kes karta mandadu pa tudu judeu na kes 127 pruvínsia di reinu di Asueru. Es tinha palavras di pas i di kunfiansa, 31 pa konfirma ma komemorason di kes dia di Purin ta fazedu na ténpu markadu, sima Mordekai, ki éra judeu, i rainha Ester dja daba órdi i sima kes judeu dja disidiba pa es i pa ses disendenti. Kel-li ta inkluiba faze jejun i pidi* ajuda di Deus. 32 I kel órdi ki Ester da, konfirma kes asuntu sobri Purin i el skrebedu na un livru.
10 Rei Asueru poi kes algen di se tiritóriu ta trabadja aforsa. El faze kel-li ku kes algen na kontinenti i ku kes algen na ilhas di mar.
2 I na livru di stória di kes rei di Média i di Pérsia sta skrebedu tudu kes kuza grandi i inportanti ki el faze i tanbê sta splikadu tintin pa tintin modi ki rei da Mordekai un puzison inportanti. 3 Mordekai, kel judeu, éra sugundu ómi más inportanti na reinu dipôs di rei Asueru. El tinha un puzison inportanti na meiu di kes judeu i tudu es ta ruspetaba el. El ta trabadjaba pa djuda se povu i* pa tudu disendentis di se povu viveba dretu.
Alguns ta pensa ma é Xérxis Primeru, fidju di Dariu Grandi (Dariu Istaspis).
Ô: “ti Kuxe”.
Ô: “Suza”. Kel nóta li ta aplika na tudu kes otu lugar ki ta parse palavra Suzan na kel livru li.
Ô: “prínsipi”.
Djobe Disionáriu di Bíblia.
Ô: “lugar undi kes mudjer ô konkubina di rei ta staba”.
Ô: “es ta fazedu masajen”.
El ta txomadu Juakin na 2Rs 24:8.
Ô: “El ta kuidaba di”.
Kel-li krê fla un tipu di planta ki ta txomadu “murta”.
Ô: “masajen”.
Lugar undi kes mudjer ô konkubina di rei ta staba.
Djobe Ap. B15.
Liberdadi pa ka paga inpostu, pa ka bai trópa, pa sai di kadia ô otus kuza sima kes-li.
Ta parse ma el éra funsionáriu di rei.
Djobe Ap. B15.
Na ebraiku ta fla: “pur”.
Djobe Ap. B15.
Un taléntu ta daba 34, 2 kg. Djobe Ap. B14.
Ô talvês: “N ta da 10 mil taléntu pa tizoru di rei pa kes algen ki faze kel trabadju li”.
Djobe Disionáriu di Bíblia.
Na ebraiku ta fla: “paga pa tizoru di rei”.
Kel-li krê fla kantu staba ta sirbidu vinhu dipôs di kumida.
Na ebraiku ta fla: “50 kôvadu”. Más ô ménus uns 22,3 métru. Djobe Ap. B14.
Na ebraiku ta fla: “sónu di rei fuji-l.”
Na ebraiku ta fla: “fla na se korason”.
Kel-li krê fla kantu es staba ta sirbi vinhu dipôs di kumida.
Na ebraiku ta fla: “50 kôvadu”, más ô ménus 22,3 m. Djobe Ap. B14.
Djobe Ap. B15.
Djobe Ap. B15.
Kel-li krê fla ropa ki kes algen inportanti ta uzaba na palásiu.
Na ebraiku ta fla: “lus di speransa”.
Djobe Ap. B15.
Djobe nóta di rodapé na Ester 3:7.
“Pur” krê fla “sórti”. Se plural é “Purin” ki pasa ta ser nómi di kel fésta ki judeus ta komemoraba na désimu sugundu mês di kalendáriu sagradu. Djobe Ap. B15.
Ô: “suplika”.
Na ebraiku ta fla: “el ta papiaba di pas pa”.