Bu sabia?

Modi ki un kuza ki skrebedu na ténpu antigu ta konfirma kuzê ki Bíblia ta fla?

NA KEL Muzeu di Téras di Bíblia na Jiruzalen, sta un pédra ki ten un frazi ki skrebedu na el pa vólta di anu 700 i 600 A.J. Kel pédra tradu di un kavérna ki es ta uzaba pa nteraba algen pértu di Ebron, na Israel. Na kel pédra sta skrebedu: “Pa Hagaf, fidju di Hagav, ser maldisuadu pa Yahweh Sabaot.” Kuza ki sta skrebedu na kel pédra li ta prova kuzê ki Bíblia ta fla. Pamodi? Pamodi el ta mostra ma nómi di Deus Jeová, ki sta skrebedu na ebraiku antigu ku létras YHWH, éra txeu konxedu na ténpu di Bíblia i es ta uzaba el txeu na ses dia-dia. Tanbê atxadu otus kuza skrebedu, sima kel ki sta na kel pédra, na otus kavérna ki pesoas ta uzaba sima lugar di sukundi i di faze runion. Txeu bês es ta skrebeba nómi di Deus na paredi, djuntu ku nómi di pesoas, ki na ses nómi ta inkluiba fórma di nómi di Deus.

Un profesora di Universidadi di Jiórjia ki txoma Rachel Nabulsi fla sobri kes kuza ki skrebedu: “Nómi Jeová ta parse txeu bês na kes kuza ki skrebedu. Kel-li ta inxina-nu txeu. Kes testu di Bíblia i kes kuza ki skrebedu ta mostra ma nómi YHWH éra inportanti na vida di kes algen na Israel i di Judá.” Kel-li sta di akordu ku Bíblia ki ten nómi di Deus skrebedu ku kes létra ebraiku YHWH milharis di bês. I tanbê el ta mostra ma éra normal nómi di pesoas inkluiba fórma di nómi di Deus.

Kes palavra “Yahweh Sabaot”, ki ta parse na kel pédra ki atxadu, siginifika “Jeová di izérsitus”. Tudu kel-li ta mostra ma ka éra sô nómi di Deus ki pesoas di ténpus di Bíblia ta uzaba txeu, má tanbê kes palavra “Jeová di izérsitus”. Kel-li tanbê sta di akordu ku Bíblia. Kes palavra “Jeová di izérsitus” ta parse 283 bês na el, na Skrituras Ebraiku, prinsipalmenti na livrus di Isaías, Jeremias i Zacarias.