KUYANTIKA

1 Na luyantiku Nzambi gangaka zulu ti ntoto.+

2 Ntangu yai, ntoto vandaka kisaka-saka mpi ya mpamba,* mpi mpimpa vandaka na zulu ya masa ya mudindu,*+ ebuna ngolo ya kisalu ya Nzambi*+ vandaka kutambula na zulu ya masa.+

3 Ebuna Nzambi tubaka nde: “Nsemo kuvanda.” Mpi nsemo+ vandaka.

4 Na nima, Nzambi monaka nde nsemo vandaka mbote, mpi Nzambi yantikaka kukabisa nsemo ti mudidi. 5 Nzambi bingaka nsemo Mwini, kansi yandi bingaka mudidi Mpimpa.+ Ebuna nkokila bwaka mpi ntongo tanaka: kilumbu ya ntete.

6 Ebuna Nzambi tubaka nde: “Mpwasa ya nene+ kuvanda na kati ya masa, mpi masa kukabwana ti masa.”+ 7 Ebuna Nzambi salaka mpwasa yina ya nene mpi kabisaka masa yina kele na nsi ya mpwasa ya nene ti masa yina kele na zulu ya mpwasa ya nene.+ Mpi yo salamaka mutindu yina. 8 Nzambi bingaka mpwasa yina ya nene Zulu. Ebuna nkokila bwaka mpi ntongo tanaka: kilumbu ya zole.

9 Ebuna Nzambi tubaka nde: “Masa yina kele na nsi ya zulu kuvukana kisika mosi, mpi ntoto ya kuyuma kubasika.”+ Mpi yo salamaka mutindu yina. 10 Nzambi bingaka ntoto ya kuyuma Ntoto,+ kansi yandi bingaka masa yina vukanaka, Banzadi-Mungwa.+ Mpi Nzambi monaka nde yo kele mbote.+ 11 Ebuna Nzambi tubaka nde: “Ntoto kubasisa matiti, bimenina yina ke butaka nkeni, mpi banti ya ke butaka mbuma na kutadila mitindu na yo, yo buta mbuma ti nkeni na zulu ya ntoto.” Mpi yo salamaka mutindu yina. 12 Ebuna ntoto yantikaka kubasisa matiti, bimenina+ yina ke butaka nkeni mpi banti ya ke butaka mbuma kumosi ti nkeni, na kutadila mitindu na yo. Ebuna Nzambi monaka nde yo kele mbote. 13 Ebuna nkokila bwaka mpi ntongo tanaka: kilumbu ya tatu.

14 Ebuna Nzambi tubaka nde: “Bima ya ke pesaka nsemo*+ kuvanda na mpwasa ya nene ya zulu sambu na kukabisa mwini ti mpimpa,+ mpi yo ta vanda bidimbu sambu na bansungi, bilumbu, mpi bamvula.+ 15 Yo ta vanda bima ya ke pesaka nsemo na mpwasa ya nene ya zulu sambu na kupesa nsemo na ntoto.” Mpi yo salamaka mutindu yina. 16 Mpi Nzambi salaka bima zole ya nene ya ke pesaka nsemo, kima ya kuluta nene ya ke pesaka nsemo sambu na kupesa nsemo* na mwini+ mpi kima ya kuluta fioti ya ke pesaka nsemo sambu na kupesa nsemo* na mpimpa; yandi salaka mpi bambwetete.+ 17 Ebuna Nzambi tulaka yo na mpwasa ya nene ya zulu sambu na kupesa nsemo na ntoto 18 mpi sambu na kupesa nsemo na mwini mpi na mpimpa mpi sambu na kukabisa nsemo ti mudidi.+ Ebuna Nzambi monaka nde yo kele mbote. 19 Ebuna nkokila bwaka mpi ntongo tanaka: kilumbu ya iya.

20 Ebuna Nzambi tubaka nde: “Masa kufuluka ti bigangwa* ya ke zingaka, mpi bigangwa ya ke pumbukaka kupumbuka na mpwasa ya nene ya zulu.”+ 21 Mpi Nzambi gangaka bigangwa* ya nene ya nzadi-mungwa mpi bigangwa* yonso ya ke zingaka yina ke tambulaka mpi ke fulukaka na masa na kutadila mitindu na yo, mpi konso kigangwa ya ke pumbukaka yina kele ti mapapu na kutadila mutindu na yo. Mpi Nzambi monaka nde yo kele mbote. 22 Na nima, Nzambi sakumunaka yo mpi tubaka nde: “Beno buta mingi, beno kuma mingi mpi beno fulusa masa ya nzadi-mungwa,+ mpi bika nde bigangwa ya ke pumbukaka kukuma mingi na ntoto.” 23 Ebuna nkokila bwaka mpi ntongo tanaka: kilumbu ya tanu.

24 Ebuna Nzambi tubaka nde: “Ntoto kubasisa bigangwa* ya ke zingaka na kutadila mitindu na yo, bambisi ya bwala ti bambisi ya ke tambulaka divumu na ntoto* mpi bambisi ya mfinda yina kele na ntoto na kutadila mitindu na yo.”+ Mpi yo salamaka mutindu yina. 25 Mpi Nzambi salaka bambisi ya mfinda yina kele na ntoto na kutadila mitindu na yo, bambisi ya bwala na kutadila mitindu na yo, mpi bambisi yonso ya ke tambulaka divumu na ntoto na kutadila mitindu na yo. Mpi Nzambi monaka nde yo kele mbote.

26 Ebuna Nzambi tubaka nde: “Beto+ sala muntu na kifwani+ na beto, yandi vanda bonso+ beto, mpi bo yala bambisi ya masa ya nzadi-mungwa, bigangwa ya ke pumbukaka, bambisi ya bwala, ntoto ya mvimba, mpi konso mbisi ya ke tambulaka divumu na ntoto.”+ 27 Mpi Nzambi gangaka muntu na kifwani na yandi, na kifwani ya Nzambi yandi gangaka muntu; yandi gangaka+ bo bakala mpi nkento. 28 Diaka, Nzambi sakumunaka bo, mpi yandi tubilaka bo nde: “Beno buta mingi mpi beno kuma mingi, beno fulusa ntoto+ mpi beno yala yo,+ mpi beno yala+ bambisi ya masa ya nzadi-mungwa mpi bigangwa ya ke pumbukaka mpi konso kigangwa ya ke zingaka yina ke tambulaka na ntoto.”

29 Ebuna Nzambi tubaka nde: “Mono me pesa beno bimenina yonso yina ke butaka nkeni yina kele na ntoto ya mvimba mpi banti yonso yina kele ti nkeni ya ke butaka mbuma. Bika yo vanda madia sambu na beno.+ 30 Ebuna na konso mbisi ya mfinda yina kele na ntoto, na konso kigangwa ya ke pumbukaka, mpi na konso kima yina ke tambulaka na ntoto yina kele ti luzingu,* mono me pesa matiti yonso ya mubisu bonso madia.”+ Mpi yo salamaka mutindu yina.

31 Na nima, Nzambi monaka bima yonso ya yandi salaka, mpi tala! yo vandaka mbote kibeni.+ Ebuna nkokila bwaka mpi ntongo tanaka: kilumbu ya sambanu.

2 Mpidina, kisalu ya kuganga zulu, ntoto, mpi bima yonso ya kele na kati na yo* manaka.+ 2 Mpi na kilumbu ya nsambwadi, Nzambi manisaka kisalu yina yandi vandaka kusala, mpi yandi yantikaka kupema na kilumbu ya nsambwadi na bisalu yonso yina yandi vandaka kusala.+ 3 Ebuna Nzambi sakumunaka kilumbu ya nsambwadi mpi tubaka nde yo kele ya santu, sambu na kilumbu yina Nzambi ke pema na kisalu yonso yina yandi gangaka, kisalu yonso yina yandi kanaka kusala.

4 Yai disolo ya zulu ti ntoto na ntangu yina Nzambi gangaka yo, na kilumbu yina Yehowa* Nzambi salaka ntoto mpi zulu.+

5 Ata nti mosi ve ya kilanga vandaka na ntoto mpi ata dititi mosi ve ya kilanga yantikaka kumena, sambu Yehowa Nzambi nokisaka ntete ve mvula na ntoto mpi muntu mosi ve vandaka sambu na kubundula ntoto. 6 Kansi lubungi vandaka kubasika na ntoto, mpi yo vandaka kulosa masa na ntoto ya mvimba.

7 Mpi Yehowa Nzambi gangaka muntu na mfututu+ ya ntoto mpi yandi fulaka mpema ya luzingu+ na mbombo na yandi, ebuna muntu kumaka muntu* ya ke zinga.+ 8 Diaka, Yehowa Nzambi kunaka kilanga na Edeni,+ na ndambu ya esti; mpi kuna yandi tulaka muntu yina yandi gangaka.+ 9 Ebuna Yehowa Nzambi kunaka na ntoto konso nti yina vandaka kitoko na kutala mpi mbote na kudia; yandi kunaka mpi nti ya luzingu+ na kati-kati ya kilanga mpi nti ya kuzaba mambu ya mbote ti ya mbi.+

10 Kuvandaka ti nzadi mosi yina vandaka kuluta na kati ya Edeni sambu na kulosa masa na kilanga, mpi kuna yo kabwanaka na banzadi iya.* 11 Zina ya nzadi ya ntete kele Pishoni; yo kele nzadi yina ke ziungaka insi ya mvimba ya Avila, kisika wolo kele. 12 Wolo ya insi yina kele ya mbote. Deliumi* ti ditadi ya oniksi kele mpi kuna. 13 Zina ya nzadi ya zole kele Gihoni; yo kele nzadi yina ke ziungaka insi ya mvimba ya Kushi. 14 Zina ya nzadi ya tatu kele Idekele;*+ yo kele nzadi yina ke kwendaka na esti ya Asiria.+ Mpi nzadi ya iya kele Efrate.+

15 Yehowa Nzambi bakaka muntu mpi tulaka yandi na kilanga ya Edeni sambu na kubundula yo mpi kukeba yo.+ 16 Yehowa Nzambi pesaka mpi muntu nsiku yai: “Nge lenda dia mbuma ya konso nti ya kilanga mutindu nge me zola.+ 17 Kansi nge fwete dia ve mbuma ya nti ya kuzaba mambu ya mbote ti ya mbi, sambu kilumbu yina nge ta dia yo, nge ta fwa kibeni.”+

18 Ebuna Yehowa Nzambi tubaka nde: “Yo kele mbote ve nde muntu kulanda kuvanda yandi mosi. Mono ke sadila yandi nsadisi, yina me fwanana na yandi.”+ 19 Ntangu yai, Yehowa Nzambi bakaka ntoto mpi salaka bambisi ya mfinda mpi bigangwa ya ke pumbukaka, ebuna yandi yantikaka kunata yo na muntu sambu na kutala mutindu muntu ta binga yo; ebuna mutindu muntu vandaka kubinga konso kigangwa* ya ke zingaka, yo yina kumaka zina na yo.+ 20 Ebuna muntu pesaka bazina na bambisi yonso ya bwala, na bigangwa ya zulu ya ke pumbukaka, mpi na konso mbisi ya mfinda, kansi muntu vandaka ve ti nsadisi yina me fwanana ti yandi. 21 Yo yina Yehowa Nzambi bwisaka muntu na mpongi ya ngolo, mpi ntangu muntu vandaka ya kulala, yandi bakaka mukwa mosi ya mpanzi na yandi mpi fikaka nsuni na kisika na yo. 22 Ebuna Yehowa Nzambi gangaka nkento na mpanzi yina yandi bakaka na muntu, mpi yandi nataka nkento yina na muntu.+

23 Ebuna muntu tubaka nde:

24 Yo yina bakala ta bikisa tata na yandi ti mama na yandi mpi yandi ta kangama* ti nkento na yandi, ebuna bo ta kuma nsuni mosi.+ 25 Bo zole, bakala ti nkento na yandi, bo vandaka kaka kinkonga;+ kansi bo vandaka kuwa nsoni ve.

3 Nioka+ vandaka mayele* kuluta bambisi yonso ya mfinda yina Yehowa Nzambi salaka. Yo yina nioka yulaka nkento nde: “Keti Nzambi tubaka kibeni nde beno fwete dia ve mbuma ya konso nti yina kele na kilanga?”+ 2 Nkento tubilaka nioka nde: “Beto lenda dia bambuma ya banti yina kele na kilanga.+ 3 Kansi sambu na mbuma ya nti yina kele na kati-kati ya kilanga,+ Nzambi tubaka nde: ‘Beno fwete dia yo ve, ve, beno fwete simba yo ve; kana ve beno ta fwa.’” 4 Ebuna nioka tubilaka nkento nde: “Beno ta fwa+ ve ata fioti. 5 Sambu Nzambi me zaba nde kaka kilumbu yina beno ta dia yo meso na beno ta kanguka mpi beno ta kuma bonso Nzambi, beno ta zaba mambu ya mbote ti ya mbi.”+

6 Yo yina, nkento monaka nde nti yina vandaka mbote na kudia mpi nde yo vandaka kima mosi ya kitoko na meso, ee, nti yango vandaka kitoko na kutala. Yo yina yandi bakaka mbuma na yo mpi diaka yo.+ Na nima, yandi pesaka mpi ndambu na bakala na yandi ntangu yandi kwisaka, mpi bakala diaka yo.+ 7 Ebuna meso na bo zole kangukaka, mpi bo bakisaka nde bo kele kinkonga. Yo yina bo tungaka matiti ya nti ya bafige mpi bo kudisadilaka+ bima ya kufika luketo.

8 Na nima bo waka ndinga ya Yehowa Nzambi ntangu yandi vandaka kutambula na kilanga na ntangu mupepe ke bulaka na mwini, mpi bakala ti nkento na yandi bumbanaka na ntwala ya luse ya Yehowa Nzambi na kati ya banti ya kilanga. 9 Yehowa Nzambi landaka kubinga bakala mpi kutubila yandi nde: “Nge kele na wapi?” 10 Nsuka-nsuka, bakala tubaka nde: “Mono waka ndinga na nge na kilanga, kansi mono waka boma sambu mono vandaka kinkonga, yo yina mono bumbanaka.” 11 Ebuna Nzambi tubaka nde: “Nani me songa nge nde nge kele kinkonga?+ Keti nge me dia mbuma ya nti yina mono songaka nge nde nge fwete dia ve?”+ 12 Bakala tubaka nde: “Nkento yina nge pesaka mono muntu pesaka mono mbuma ya nti yina, yo yina mono diaka.” 13 Ebuna Yehowa Nzambi tubilaka nkento nde: “Inki diambu yai ya nge me sala?” Nkento vutulaka nde: “Nioka kusaka mono, yo yina mono diaka.”+

14 Ebuna Yehowa Nzambi tubilaka nioka+ nde: “Sambu nge me sala diambu yai, nge me singama na kati ya bambisi yonso ya bwala mpi ya bambisi yonso ya mfinda. Nge ta tambulaka na divumu, mpi nge ta diaka mfututu bilumbu yonso ya luzingu na nge. 15 Mpi mono ta tula kimbeni+ na kati na nge+ ti nkento+ mpi na kati ya mwana*+ na nge ti mwana*+ na yandi. Yandi ta niata* ntu+ na nge mpi nge ta tatika* yandi na dikulu.”*+

16 Yandi tubilaka nkento nde: “Mono ta kumisa bampasi na nge mingi kibeni ntangu nge ta vanda ti divumu; nge ta butaka bana na mpasi, mpi nzala na nge ta vandaka kaka na bakala na nge, mpi yandi ta yalaka nge.”

17 Mpi yandi tubilaka Adami* nde: “Sambu nge waka ndinga ya nkento na nge mpi nge diaka mbuma ya nti yina mono pesaka nge nsiku yai,+ ‘Nge fwete dia yo ve,’ ntoto me singama sambu na nge.+ Na luzingu na nge ya mvimba,+ nge ta diaka na mpasi bima yina ntoto ta butaka. 18 Yo ta basisilaka nge bansende ti matiti ya bansende, mpi nge fwete dia bimenina ya bilanga. 19 Na mutoki ya luse na nge nge ta diaka dimpa* tii kuna nge ta vutuka na ntoto, sambu bo bakaka+ nge na ntoto. Nge kele mfututu mpi nge ta vutuka+ na mfututu.”

20 Na nima, Adami pesaka nkento na yandi zina Eva,* sambu yandi zolaka kukuma mama ya bantu yonso yina kele na luzingu.+ 21 Yehowa Nzambi sadilaka Adami ti nkento na yandi bilele ya nda ya mpusu ya mbisi mpi yandi lwatisaka bo yo.+ 22 Ebuna Yehowa Nzambi tubaka nde: “Ntangu yai muntu me kuma bonso mosi na kati na beto, yandi me zaba mambu ya mbote ti ya mbi.+ Sesepi yai, sambu yandi tandula ve diboko na yandi, yandi baka mpi mbuma ya nti ya luzingu,+ yandi dia yo, mpi yandi zinga kimakulu,*⁠—” 23 Yo yina Yehowa Nzambi kulaka yandi na kilanga ya Edeni,+ sambu na kubundula ntoto yina bo bakaka+ yandi. 24 Na mutindu yina Nzambi kulaka muntu, mpi yandi tulaka na esti ya kilanga ya Edeni basherube+ mpi mbele ya bitumba yina kibende na yo vandaka kupela tiya mpi kubaluka ntangu yonso sambu na kutanina nzila ya nti ya luzingu.

4 Na nima Adami vukisaka nitu ti nkento na yandi Eva, mpi yandi bakaka divumu.+ Ntangu Eva butaka Kaini,+ yandi tubaka nde: “Mono me buta mwana-bakala na lusadisu ya Yehowa.” 2 Na nima yandi butaka diaka mpangi na yandi Abele.+

Abele kumaka ngungudi ya mameme, kansi Kaini kumaka muntu ya ke salaka bilanga. 3 Na nima ya ntangu mosi buna, Kaini nataka ndambu ya bambuma ya bilanga sambu na kupesa Yehowa makabu. 4 Kansi Abele nataka bana ya ntete ya bitwisi na yandi,+ ti mafuta na yo. Yehowa ndimaka Abele ti dikabu+ na yandi, 5 kansi yandi ndimaka ve ata fioti Kaini ti dikabu na yandi. Yo yina Kaini waka makasi ya ngolo mpi yandi lembaka nitu.* 6 Na nima Yehowa tubilaka Kaini nde: “Sambu na nki nge me wa makasi ya ngolo mpi me lemba nitu mutindu yai? 7 Kana nge yantika kusala mambu ya mbote, keti mono ta ndima nge ve?* Kansi kana nge sala ve mambu ya mbote, disumu me bumbana na kielo mpi nzala na yo ya ngolo kele ya kuyala nge; keti nge ta yala yo?”

8 Na nima, Kaini tubilaka mpangi na yandi Abele nde: “Beto kwenda na bilanga.” Ebuna, ntangu bo vandaka na bilanga, Kaini bulaka mpangi na yandi Abele mpi fwaka yandi.+ 9 Na nima, Yehowa yulaka Kaini nde: “Mpangi na nge Abele kele na wapi?” Kaini tubaka nde: “Mono me zaba ve. Keti mono kele nkengidi ya mpangi na mono?” 10 Ebuna Nzambi tubaka nde: “Nge me sala inki? Wa! Menga ya mpangi na nge ke didila mono na ndinga ya ngolo tuka na ntoto.+ 11 Ntangu yai mono me singa nge mpi mono me kula nge na ntoto yina me kangula munoko na yo sambu na kubaka menga ya mpangi na nge na maboko na nge.+ 12 Ntangu nge ta bundulaka ntoto, yo ta pesaka nge ve bambuma* na yo. Nge ta kuma muntu ya ke yungana-yungana mpi muntu ya ke tina-tina na ntoto.” 13 Ebuna Kaini tubilaka Yehowa nde: “Ndola sambu na kifu na mono kele ngolo kibeni, mono ta kuka yo ve. 14 Bubu yai nge ke kula mono na ntoto, mpi mono ta bumbana na ntwala ya luse na nge; ebuna mono ta kuma muntu ya ke yungana-yungana mpi muntu ya ke tina-tina na ntoto, ebuna konso muntu yina ta mona mono, ntembe kele ve nde yandi ta fwa mono.” 15 Ebuna Yehowa tubilaka yandi nde: “Yo yina, muntu yina ta fwa Kaini, bo ta vutudila yandi mbi mbala nsambwadi.”

Yo yina Yehowa tulaka* kidimbu sambu na Kaini na mpila nde konso muntu yina ta mona Kaini, yandi kufwa yandi ve. 16 Ebuna Kaini katukaka na ntwala ya Yehowa mpi yandi kwendaka kuzinga na insi ya Nkaka,* na esti ya Edeni.+

17 Na nima Kaini vukisaka nitu ti nkento na yandi,+ mpi yandi bakaka divumu mpi butaka Enoki. Ebuna Kaini yantikaka kutunga mbanza mosi mpi yandi pesaka yo zina ya mwana na yandi Enoki. 18 Na nima Enoki butaka Iradi. Iradi butaka Mehuyaele, Mehuyaele butaka Metushaele, mpi Metushaele butaka Lameki.

19 Lameki kwelaka bankento zole. Nkento ya ntete zina na yandi Ada, mpi nkento ya zole zina na yandi Sila. 20 Ada butaka Yabale. Yandi vandaka tata ya bantu yina ke zingaka na batenta mpi ke sansaka bitwisi. 21 Zina ya mpangi na yandi Yubale. Yandi vandaka tata ya bantu yonso yina ke bulaka kidare mpi musembu. 22 Diaka, Sila butaka Tubale-kaini, yina vandaka kusala bisadilu ya mitindu yonso ya kwivre mpi ya bibende. Mpi mpangi ya Tubale-kaini ya nkento vandaka Naama. 23 Ebuna Lameki tubilaka bankento na yandi Ada ti Sila nde:

25 Adami vukisaka diaka nitu ti nkento na yandi, ebuna yandi butaka mwana-bakala. Eva pesaka yandi zina Seti,*+ sambu yandi tubaka nde, “Nzambi me tula mwana* ya nkaka sambu na mono na kisika ya Abele, sambu Kaini fwaka yandi.”+ 26 Seti butaka mpi mwana mosi ya bakala, mpi yandi pesaka yandi zina Enosi.+ Na ntangu yina bantu yantikaka kubinga zina ya Yehowa.

5 Yai mukanda ya ke tubila luzingu ya Adami. Na kilumbu yina Nzambi gangaka Adami, yandi salaka Adami na kifwani ya Nzambi.+ 2 Yandi gangaka+ bo bakala ti nkento. Na kilumbu yina yandi gangaka+ bo, yandi sakumunaka bo mpi pesaka bo zina Muntu.*

3 Adami zingaka bamvula 130 mpi na nima yandi butaka mwana mosi ya bakala yina me fwanana ti yandi, na kifwani na yandi, mpi yandi pesaka yandi zina Seti.+ 4 Na nima ya kubuta Seti, Adami zingaka bamvula 800. Mpi yandi butaka bana ya babakala ti ya bankento. 5 Ebuna bilumbu yonso ya luzingu ya Adami vandaka bamvula 930, mpi na nima yandi fwaka.+

6 Seti zingaka bamvula 105 mpi na nima yandi butaka Enosi.+ 7 Na nima ya kubuta Enosi, Seti zingaka bamvula 807. Mpi yandi butaka bana ya babakala ti ya bankento. 8 Ebuna bilumbu yonso ya luzingu ya Seti vandaka bamvula 912, mpi na nima yandi fwaka.

9 Enosi zingaka bamvula 90 mpi na nima yandi butaka Kenani. 10 Na nima ya kubuta Kenani, Enosi zingaka bamvula 815. Mpi yandi butaka bana ya babakala ti ya bankento. 11 Ebuna bilumbu yonso ya luzingu ya Enosi vandaka bamvula 905, mpi na nima yandi fwaka.

12 Kenani zingaka bamvula 70 mpi na nima yandi butaka Mahalalele.+ 13 Na nima ya kubuta Mahalalele, Kenani zingaka bamvula 840. Mpi yandi butaka bana ya babakala ti ya bankento. 14 Ebuna bilumbu yonso ya luzingu ya Kenani vandaka bamvula 910, mpi na nima yandi fwaka.

15 Mahalalele zingaka bamvula 65 mpi na nima yandi butaka Yaredi.+ 16 Na nima ya kubuta Yaredi, Mahalalele zingaka bamvula 830. Mpi yandi butaka bana ya babakala ti ya bankento. 17 Ebuna bilumbu yonso ya luzingu ya Mahalalele vandaka bamvula 895, mpi na nima yandi fwaka.

18 Yaredi zingaka bamvula 162 mpi na nima yandi butaka Enoki.+ 19 Na nima ya kubuta Enoki, Yaredi zingaka bamvula 800. Mpi yandi butaka bana ya babakala ti ya bankento. 20 Ebuna bilumbu yonso ya luzingu ya Yaredi vandaka bamvula 962, mpi na nima yandi fwaka.

21 Enoki zingaka bamvula 65 mpi na nima yandi butaka Metusela.+ 22 Na nima ya kubuta Metusela, Enoki landaka kutambula ti Nzambi ya kieleka* bamvula 300. Mpi yandi butaka bana ya babakala ti ya bankento. 23 Ebuna bilumbu yonso ya luzingu ya Enoki vandaka bamvula 365. 24 Enoki landaka kutambula ti Nzambi ya kieleka.+ Na nima yandi vandaka diaka ve, sambu Nzambi bakaka yandi.+

25 Metusela zingaka bamvula 187 mpi na nima yandi butaka Lameki.+ 26 Na nima ya kubuta Lameki, Metusela zingaka bamvula 782. Mpi yandi butaka bana ya babakala ti ya bankento. 27 Ebuna bilumbu yonso ya luzingu ya Metusela vandaka bamvula 969, mpi na nima yandi fwaka.

28 Lameki zingaka bamvula 182 mpi na nima yandi butaka mwana mosi ya bakala. 29 Yandi pesaka yandi zina Noa,*+ mpi yandi tubaka nde: “Mwana yai ta lembika beto na kisalu na beto ya ngolo mpi na kisalu ya mpasi ya maboko na beto sambu na ntoto yai ya Yehowa me singaka.”+ 30 Na nima ya kubuta Noa, Lameki zingaka bamvula 595. Mpi yandi butaka bana ya babakala ti ya bankento. 31 Ebuna bilumbu yonso ya luzingu ya Lameki vandaka bamvula 777, mpi na nima yandi fwaka.

32 Na nima ya kulungisa bamvula 500, Noa butaka Semi,+ Kami,+ mpi Yafeti.+

6 Ntangu bantu yantikaka kukuma mingi na ntoto mpi bo butaka bana-bankento, 2 bana ya Nzambi ya kieleka*+ yantikaka kumona nde bana-bankento vandaka kitoko. Ebuna bo yantikaka kubaka bankento, yonso yina bo vandaka kusola. 3 Na nima Yehowa tubaka nde: “Mpeve na mono ta kanga ve ntima kukonda nsuka+ sambu na muntu, sambu yandi kele kaka nsuni.* Yo yina bilumbu na yandi ta vanda bamvula 120.”+

4 Banefilimi* vandaka na ntoto na bilumbu yina mpi na nima na yo. Na ntangu yina bana ya Nzambi ya kieleka landaka kuvukisa nitu ti bana-bankento, mpi bana-bankento yai butilaka bo bana-babakala. Bo vandaka bantu ya ngolo ya ntangu ya ntama, babakala ya lukumu.

5 Yo yina, Yehowa monaka nde mambi ya muntu vandaka mingi na ntoto, mpi nde mabanza yonso ya ntima na yandi vandaka kaka mbi ntangu yonso.+ 6 Yehowa waka mawa sambu yandi salaka bantu na ntoto, mpi yandi waka mawa+ na ntima.* 7 Yo yina Yehowa tubaka nde: “Mono ta katula na ntoto bantu yina mono gangaka, muntu kumosi ti bambisi ya bwala, bambisi ya ke tambulaka divumu na ntoto, mpi bigangwa ya ke pumbukaka, sambu mono kele na mawa na mutindu mono salaka bo.” 8 Kansi Noa ndimamaka na meso ya Yehowa.

9 Yai disolo ya Noa.

Noa vandaka muntu ya lunungu.+ Yandi vandaka ya kukonda kifu na kati ya bantu ya ntangu na yandi.* Noa tambulaka ti Nzambi ya kieleka.+ 10 Na nima Noa butaka bana-babakala tatu Semi, Kami, mpi Yafeti.+ 11 Kansi ntoto bebaka na meso ya Nzambi ya kieleka, mpi ntoto fulukaka ti mubulu. 12 Ee, Nzambi talaka ntoto mpi yandi monaka nde yo vandaka ya kubeba;+ bantu* yonso vandaka kusala mambu ya mbi kibeni na ntoto.+

13 Na nima Nzambi tubilaka Noa nde: “Mono me baka lukanu ya kufwa nsuni yonso, sambu ntoto me fuluka ti mubulu sambu na bo, yo yina mono ke fwa bo mpi ke bebisa ntoto.+ 14 Sala sambu na nge mosi maswa* mosi ya mabaya ya nti ya gofere.+ Nge ta sala basuku na kati ya maswa yina, mpi nge ta pakula yo gudro*+ na kati mpi na nganda. 15 Nge ta sala yo mutindu yai: Nda ya maswa fwete vanda maboko* 300, nene na yo maboko 50, mpi maboko 30 katuka na ntoto tii na zulu. 16 Nge ta sala nela sambu na nsemo* na maswa, nda na yo diboko mosi katuka na zulu. Nge fwete tula kisika ya kukotila na maswa na lweka na yo+ mpi kusala yo ti etaze ya nsi, etaze ya zole, mpi etaze ya tatu.

17 “Kansi mono, mono ke tinda masa ya mvula ya ngolo+ na ntoto sambu na kufwa na zulu ya ntoto bigangwa yonso ya ke zingaka yina kele ti mpema ya luzingu.* Bima yonso ya kele na ntoto ta fwa.+ 18 Mono ke sala kuwakana na mono ti nge, mpi nge fwete kota na maswa, nge, bana na nge ya babakala, nkento na nge, ti bankento ya bana na nge.+ 19 Kotisa na maswa bigangwa ya ke zingaka+ ya mutindu na mutindu, zole-zole bakala ti nkento,+ sambu na kutanina yo na luzingu kumosi ti nge; 20 bigangwa ya ke pumbukaka na kutadila mitindu na yo, bambisi ya bwala na kutadila mitindu na yo, mpi bambisi yonso ya ke tambulaka divumu na ntoto na kutadila mitindu na yo, yo ta kota zole-zole kisika nge kele sambu na kutanina yo na luzingu.+ 21 Kansi nge, nge fwete vukisa mpi kubaka madia+ ya mutindu na mutindu, sambu na nge mpi sambu na bambisi.”

22 Ebuna Noa salaka mambu yonso kaka mutindu Nzambi songaka yandi. Yandi salaka kaka mutindu yina.+

7 Na nima ya mambu yai, Yehowa tubilaka Noa nde: “Kota na maswa, nge ti bantu yonso ya nzo na nge, sambu nge kele muntu ya lunungu yina mono me mona na ntwala na mono na kati ya ndonga yai ya bantu.+ 2 Nge fwete baka bambisi ya bunkete ya mitindu yonso, nsambwadi-nsambwadi,+ bakala ti nkento; mpi na konso mbisi yina kele ve ya bunkete nge fwete baka zole-zole, bakala ti nkento; 3 mpi na bigangwa ya ke pumbukaka nge fwete baka nsambwadi-nsambwadi, bakala ti nkento, sambu na kutanina bana na yo na luzingu na ntoto ya mvimba.+ 4 Sambu bilumbu nsambwadi mpamba me bikala, mono ta nokisa+ mvula na ntoto bilumbu 40 mpi bampimpa 40,+ mpi mono ta katula na ntoto bima yonso ya ke zingaka yina mono salaka.”+ 5 Ebuna Noa salaka mambu yonso yina Yehowa songaka yandi.

6 Noa vandaka ti bamvula 600 ntangu mvula ya ngolo nokaka na ntoto.+ 7 Ebuna Noa, kumosi ti bana na yandi ya babakala, nkento na yandi, mpi bankento ya bana na yandi, kotaka na maswa na ntwala nde bamasa ya mvula ya ngolo kuyantika.+ 8 Bambisi yonso ya bunkete, bambisi yonso yina kele ve bunkete, bigangwa ya ke pumbukaka, mpi konso kima yina ke tambulaka na ntoto,+ 9 kotaka na maswa kisika Noa vandaka, zole-zole, bakala ti nkento, kaka mutindu Nzambi songaka Noa. 10 Ebuna bilumbu nsambwadi na nima, mvula ya ngolo nokaka na ntoto.

11 Na mvula ya 600 ya luzingu ya Noa, na ngonda ya zole, na kilumbu ya 17 ya ngonda yina, na kilumbu yina banto yonso ya masa ya nene ya mudindu kangukaka mpi bakielo ya masa ya zulu kangukaka.+ 12 Ebuna mvula nokaka na ntoto bilumbu 40 mpi bampimpa 40. 13 Kaka na kilumbu yina, Noa kotaka na maswa ti bana na yandi ya babakala, Semi, Kami, mpi Yafeti,+ ti nkento na yandi mpi bankento tatu ya bana na yandi.+ 14 Bo kotaka ti konso mbisi ya mfinda na kutadila mutindu na yo, konso mbisi ya bwala na kutadila mutindu na yo, konso mbisi ya ke tambulaka divumu na ntoto na kutadila mutindu na yo, mpi konso kigangwa ya ke pumbukaka na kutadila mutindu na yo, konso ndeke, mpi konso kigangwa ya kele ti mapapu. 15 Yo landaka kukwenda na kati ya maswa kisika Noa vandaka, zole-zole, bigangwa ya mitindu yonso yina vandaka ti mpema ya luzingu.* 16 Ebuna yo kotaka, bigangwa ya mitindu yonso bakala ti nkento, kaka mutindu Nzambi songaka yandi. Na nima, Yehowa kangaka kielo.

17 Mvula vandaka kaka kunoka* na ntoto bilumbu 40, ebuna masa landaka kukuma mingi mpi yo yantikaka kunata maswa, mpi yo vandaka kuleluka na zulu ya masa. 18 Masa fulukaka mingi mpi yo landaka kukuma mingi kibeni na ntoto, kansi maswa vandaka kuleluka na zulu ya masa. 19 Masa fulukaka kibeni na ntoto yo yina yo fikaka+ bangumba yonso ya nda yina vandaka na ntoto ya mvimba. 20 Masa tombukaka tii na kiteso ya maboko* 15 na zulu ya bangumba.

21 Yo yina, bigangwa* yonso ya ke zingaka yina vandaka kutambula na ntoto fwaka+—bigangwa ya ke pumbukaka, bambisi ya bwala, bambisi ya mfinda, bigangwa yina ke tambulaka na kimvuka, mpi bantu yonso.+ 22 Konso kima yina vandaka na ntoto ya kuyuma yina vandaka ti mpema ya luzingu* fwaka.+ 23 Na mutindu yina, Nzambi katulaka na ntoto bima yonso yina ke zingaka, yo vanda muntu, bambisi, bambisi ya ke tambulaka divumu na ntoto, mpi bigangwa ya ke pumbukaka. Yandi katulaka bo yonso na ntoto;+ kaka Noa ti bantu yina vandaka ti yandi na kati ya maswa gulukaka.+ 24 Ebuna masa landaka na kufuluka na ntoto bilumbu 150.+

8 Kansi, Nzambi yibukaka Noa mpi bambisi yonso ya mfinda ti bambisi yonso ya bwala yina vandaka ti yandi na kati ya maswa,+ mpi Nzambi salaka nde mupepe kubula na ntoto, ebuna masa yantikaka kuyuma. 2 Banto ya masa ya mudindu mpi bakielo ya masa ya zulu kangamaka, ebuna mvula yina vandaka kukatuka na zulu zenganaka.*+ 3 Na nima masa yantikaka kuyuma malembe-malembe na ntoto. Na nsuka ya bilumbu 150, masa yumaka. 4 Na ngonda ya nsambwadi, na kilumbu ya 17 ya ngonda yina, maswa telamaka na bangumba ya Ararati. 5 Mpi masa vandaka kukulumuka malembe-malembe tii na ngonda ya kumi. Na ngonda ya kumi, na kilumbu ya ntete ya ngonda, bansongi ya bangumba monikaka.+

6 Na nsuka ya bilumbu 40, Noa kangulaka nela+ yina yandi salaka na maswa 7 mpi yandi tindaka kwanga-kwanga; yo vandaka kupumbuka na nganda mpi yo vandaka kuvutuka, tii kuna masa yumaka na ntoto.

8 Na nima yandi tindaka pizio sambu na kutala kana masa yumaka na ntoto. 9 Pizio monaka ve kisika ya kubwa,* yo yina yo vutukaka na yandi na maswa sambu masa vandaka kaka kufika ntoto+ ya mvimba. Ebuna yandi tandulaka diboko na nganda mpi kotisaka pizio na maswa. 10 Yandi vingilaka diaka bilumbu nsambwadi ya nkaka, mpi katuka na maswa yandi tindaka diaka pizio. 11 Ntangu pizio kwisaka kuvutuka na yandi pene-pene ya nkokila, Noa monaka pizio ti dititi ya mubisu ya nti ya olive na munoko na yo! Ebuna Noa zabaka nde masa yantikaka kuyuma na ntoto.+ 12 Yandi vingilaka diaka bilumbu nsambwadi ya nkaka. Na nima yandi tindaka pizio, kansi yo vutukaka diaka ve.

13 Ntangu yai, na mvula ya 601,+ na ngonda ya ntete, na kilumbu ya ntete ya ngonda yina, masa vandaka kuyuma na ntoto; Noa katulaka kifiniku ya maswa mpi yandi monaka nde ntoto vandaka kuyuma. 14 Na ngonda ya zole, na kilumbu ya 27 ya ngonda yina, ntoto yumaka.

15 Ebuna Nzambi tubilaka Noa nde: 16 “Basika na maswa, nge, nkento na nge, bana na nge ya babakala, mpi bankento ya bana na nge.+ 17 Basisa bigangwa yonso ya ke zingaka yina kele ti nge, bigangwa ya mutindu na mutindu,+ bigangwa ya ke pumbukaka, bambisi, mpi bambisi yonso ya ke tambulaka divumu na ntoto, sambu yo buta mingi mpi yo kuma mingi na ntoto.”+

18 Yo yina Noa basikaka ti bana na yandi ya babakala,+ nkento na yandi, ti bankento ya bana na yandi. 19 Konso kigangwa ya ke zingaka, konso mbisi ya ke tambulaka divumu na ntoto, mpi konso kigangwa ya ke pumbukaka, konso kima yina ke tambulaka na ntoto, basikaka na maswa na kutadila mabuta na yo.+ 20 Na nima Noa tungaka mesa-kimenga+ sambu na Yehowa mpi yandi bakaka ndambu na kati ya bambisi yonso ya bunkete mpi ya bigangwa yonso ya bunkete ya ke pumbukaka,+ ebuna yandi pesaka makabu ya kuyoka na zulu ya mesa-kimenga.+ 21 Yehowa yantikaka kuwa nsudi ya kitoko.* Yo yina, Yehowa tubaka na ntima na yandi nde: “Mono ta singa diaka ve* ntoto+ sambu na muntu, sambu mabanza ya ntima ya muntu kele mbi yantika kileke na yandi;+ mono ta fwa diaka ve ata fioti konso kima yina ke zingaka mutindu mono me sala yo.+ 22 Yantika bubu yai, ntoto ta kondaka ve nkeni ya kukuna ti nsungi ya kukatula bima na bilanga, madidi ti mwini, nsungi ya mvula ti nsungi ya madidi, mpi mwini ti mpimpa.”+

9 Nzambi sakumunaka Noa ti bana na yandi mpi tubilaka bo nde: “Beno buta mingi, beno kuma mingi, mpi beno fulusa ntoto.+ 2 Konso kigangwa ya ke zingaka na ntoto, konso kigangwa ya ke pumbukaka, konso kima yina ke tambulaka na ntoto mpi bambisi yonso ya nzadi-mungwa ta landa kutekita mpi kuwa boma ya ngolo sambu na beno. Sesepi yai mono me pesa yo na maboko na beno.*+ 3 Beno lenda dia+ konso mbisi ya ke tambulaka yina kele na luzingu. Kaka mutindu mono pesaka beno matiti ya mubisu, mono ke pesa beno yo yonso.+ 4 Kaka musuni ti luzingu* na yo—menga+ na yo—beno fwete dia yo ve.+ 5 Diaka, mono ta sambisa beno sambu na menga ya luzingu na beno.* Mono ta lomba konso kigangwa ya ke zingaka na kuvutula munoko; mpi mono ta lomba konso muntu na kuvutula munoko sambu na luzingu ya mpangi na yandi.+ 6 Konso muntu yina ke tiamuna menga ya muntu ya nkaka, muntu ya nkaka mpi ta tiamuna menga na yandi,+ sambu Nzambi salaka+ muntu na kifwani na yandi. 7 Kansi beno, beno buta mingi mpi beno kuma mingi; beno kuma mingi kibeni na ntoto mpi beno fulusa ntoto.”+

8 Ebuna Nzambi tubilaka Noa ti bana na yandi nde: 9 “Ntangu yai mono ke sala kuwakana na mono ti beno+ mpi ti bana na beno, 10 mpi ti konso kigangwa* ya ke zingaka yina kele ti beno, bandeke, bambisi, mpi bigangwa yonso ya ke zingaka ya kele na ntoto ti beno, bigangwa yonso yina basikaka na maswa—konso kigangwa ya ke zingaka ya kele na ntoto.+ 11 Ee, mono ke sala kuwakana na mono ti beno: Bima yonso ya ke zingaka,* mono ta fwa yo diaka ve na bamasa ya mvula ya ngolo mpi mono ta bebisa+ diaka ve ntoto na mvula ya ngolo.”

12 Nzambi yikaka nde: “Yai kidimbu ya kuwakana yina mono ke sala ti beno mpi ti konso kigangwa* ya ke zingaka yina kele ti beno, sambu na bandonga yonso ya bantu yina ke kwisa. 13 Mono ke tula nkongolo na mono na dituti, mpi yo ta vanda kidimbu ya kuwakana na kati na mono ti ntoto. 14 Konso ntangu yina mono ta basisa dituti na zulu ya ntoto, ntembe kele ve nde nkongolo ta monanaka na dituti. 15 Ebuna mono ta yibuka kibeni kuwakana na mono yina mono salaka ti beno mpi ti konso kigangwa ya ke zingaka ya mutindu na mutindu;* mpi masa ta kumaka diaka ve mvula ya ngolo sambu na kufwa bigangwa yonso.+ 16 Nkongolo ta basika na dituti, ebuna mono ta mona yo kibeni mpi mono ta yibuka kuwakana ya mvula na mvula na kati ya Nzambi ti konso kigangwa ya ke zingaka ya mutindu na mutindu* yina kele na ntoto.”

17 Nzambi tubilaka diaka Noa nde: “Yai kidimbu ya kuwakana yina mono ke lungisa na kati na nge ti nsuni yonso yina kele na ntoto.”+

18 Bana ya Noa yina basikaka na maswa vandaka Semi, Kami, mpi Yafeti.+ Na nima Kami butaka Kanana.+ 19 Bo tatu vandaka bana ya Noa, mpi bantu yonso ya ntoto katukaka na bo mpi yalumukaka ndambu na ndambu.+

20 Ebuna Noa yantikaka kusala kisalu ya bilanga, mpi yandi kunaka kilanga ya vinu. 21 Ntangu yandi nwaka vinu, yandi lawukaka, mpi yandi bikalaka kinkonga na kati ya tenta na yandi. 22 Kami, tata ya Kanana, monaka kinkonga ya tata na yandi, mpi yandi zabisaka bampangi na yandi zole na nganda. 23 Yo yina Semi mpi Yafeti bakaka lele mosi, tulaka yo na mapeka na bo, mpi kotaka kinima-nima. Na mutindu yina bo fikaka kinkonga ya tata na bo, kansi baluse na bo vandaka kutala na ndambu ya nkaka, mpi bo monaka ve kinkonga ya tata na bo.

24 Ntangu kwiti ya vinu manaka, Noa telamaka mpi zabaka mambu yina mwana na yandi ya leke salaka yandi, 25 yandi tubaka nde:

“Kanana+ me singama.

Bika nde yandi kuma mpika ya bampika ya bampangi na yandi.”+

26 Yandi yikaka nde:

Bika nde Kanana kukuma mpika na yandi mpi.”

28 Noa zingaka diaka bamvula 350 na nima ya Mvula ya Ngolo.+ 29 Yo yina, bilumbu yonso ya luzingu ya Noa vandaka bamvula 950, mpi yandi fwaka.

10 Yai disolo ya bana ya Noa, Semi,+ Kami, mpi Yafeti.

Bo butaka bana na nima ya Mvula ya Ngolo.+ 2 Bana ya Yafeti bo yai: Gomere,+ Magogi,+ Madai, Yavani, Tubale,+ Mesheki,+ mpi Tirasi.+

3 Bana ya Gomere bo yai: Ashkenazi,+ Rifati, mpi Togarma.+

4 Bana ya Yavani bo yai: Elishah,+ Tarsisi,+ Kitimi,+ mpi Dodanimi.

5 Bantu yina ke zingaka na bisanga katukaka na bana yai, mpi bo yalumukaka na bansi na bo, na kulanda bandinga na bo, mabuta na bo, mpi makanda na bo.

6 Bana ya Kami bo yai: Kushi, Misrayimi,+ Puti,+ mpi Kanana.+

7 Bana ya Kushi bo yai: Seba,+ Avila, Sabta, Raama,+ mpi Sabteka.

Bana ya Raama bo yai: Sheba ti Dedani.

8 Kushi butaka Nimrodi. Yandi vandaka muntu ya ntete yina kumaka muntu ya ngolo na ntoto. 9 Yandi kumaka muntu ya ke zombaka ngolo, mbeni ya Yehowa. Yo yina bantu ke tubaka nde: “Kaka bonso Nimrodi, muntu ya ke zombaka ngolo, mbeni ya Yehowa.” 10 Luyantiku ya kimfumu na yandi vandaka* Babele,+ Ereki,+ Akadi, mpi Kalne, na insi ya Shinare.+ 11 Yandi katukaka na insi yina, kwendaka na Asiria+ mpi tungaka Ninive,+ Rehoboti-Ire, Kala, 12 mpi Reseni, na kati-kati ya Ninive mpi Kala: Yo kele mbanza ya nene.*

13 Misrayimi butaka Ludime,+ Anamimi, Lehabimi, Naftuhimi,+ 14 Patrusimi,+ Kasluhimi (bantu ya Filistia+ katukaka na yandi), mpi Kaftorimi.+

15 Kanana butaka Sidoni,+ mwana na yandi ya ntete, mpi Heti,+ 16 mpi bantu ya Yebusi,+ bantu ya Amore,+ bantu ya Girgashi, 17 bantu ya Hivi,+ bantu ya Arka, bantu ya Sini, 18 bantu ya Arvadi,+ bantu ya Semare, mpi bantu ya Amati.+ Na nima, mabuta ya bantu ya Kanana panzanaka. 19 Ndilu ya bantu ya Kanana vandaka yantika na Sidoni tii na Gerare,+ pene-pene ya Gaza,+ tii na Sodome, Gomore,+ Adma, mpi Seboyimi,+ pene-pene ya Lasha. 20 Yai bana ya Kami na kulanda mabuta na bo, bandinga na bo, bansi na bo, mpi makanda na bo.

21 Semi mpi butaka bana; yandi vandaka nkaka ya bana yonso ya Ebere+ mpi mpangi ya Yafeti mwana ya ntete.* 22 Bana ya Semi bo yai: Elami,+ Ashure,+ Arpakshadi,+ Ludi, mpi Arami.+

23 Bana ya Arami bo yai: Usi, Ule, Getere, mpi Mashi.

24 Arpakshadi butaka Shela,+ mpi Shela butaka Ebere.

25 Ebere butaka bana zole. Zina ya mwana mosi Pelegi,*+ sambu ntangu yandi vandaka na luzingu, ntoto* vandaka ya kukabwana. Zina ya mpangi na yandi Yoktani.+

26 Yoktani butaka Almodadi, Shelefi, Asarmaveti, Yera,+ 27 Adorami, Uzale, Dikla, 28 Obale, Abimaele, Sheba, 29 Ofire,+ Avila, mpi Yobabi; bo yonso vandaka bana ya Yoktani.

30 Kisika na bo ya kuzinga vandaka katuka na Mesha tii na Sefare, ntoto ya bangumba ya Esti.

31 Yai bana ya Semi na kulanda mabuta na bo, bandinga na bo, bansi na bo, mpi makanda na bo.+

32 Yai mabuta ya bana ya Noa na kulanda bandonga ya mabuta na bo mpi makanda na bo. Bo bantu butaka makanda yina yalumukaka na ntoto na nima ya Mvula ya Ngolo.+

11 Kansi, ntoto ya mvimba vandaka kutuba kaka ndinga mosi mpi kusadila bangogo ya mutindu mosi. 2 Ntangu bo vandaka kukwenda na ndambu ya esti, bo monaka muwanda mosi na insi ya Shinare,+ mpi bo yantikaka kuzinga kuna. 3 Ebuna bo tubaka bo na bo nde: “Ntangu yai, beto bula babriki mpi beto yoka yo na tiya.” Yo yina bo sadilaka babriki na kisika ya matadi, mpi gudro na kisika ya poto-poto. 4 Ebuna bo tubaka nde: “Ntangu yai, beto kuditungila mbanza mosi mpi nzo-zulu yina nsongi na yo ta kuma tii na zulu, mpi beto sala zina ya lukumu sambu na beto mosi, sambu beto panzana ve na ntoto+ ya mvimba.”

5 Na nima Yehowa kulumukaka sambu na kutala mbanza mpi nzo-zulu yina bana ya bantu tungaka. 6 Ebuna Yehowa tubaka nde: “Bantu yai kele na bumosi mpi bo ke tuba ndinga mosi,+ kansi tala mambu ya bo me yantika kusala. Ntangu yai, konso kima yina bo lenda yindula na kusala, bo ta kuka kusala yo. 7 Ntangu yai, beto+ kulumuka kuna mpi beto vwalangasa ndinga na bo sambu muntu mosi kubakisa ve ndinga ya muntu ya nkaka.” 8 Yo yina, Yehowa katulaka bo kisika yina mpi panzaka bo na ntoto+ ya mvimba, ebuna malembe-malembe bo yambulaka kutunga mbanza yina. 9 Yo yina, bo pesaka yo zina Babele,*+ sambu kuna Yehowa vwalangasaka ndinga ya ntoto ya mvimba, mpi katuka kuna Yehowa panzaka bo na nsi-ntoto ya mvimba.

10 Yai disolo ya Semi.+

Semi vandaka ti bamvula 100 ntangu yandi butaka Arpakshadi+ bamvula zole na nima ya Mvula ya Ngolo. 11 Na nima ya kubuta Arpakshadi, Semi zingaka diaka bamvula 500. Mpi yandi butaka bana ya babakala mpi ya bankento.+

12 Arpakshadi zingaka bamvula 35 mpi na nima yandi butaka Shela.+ 13 Na nima ya kubuta Shela, Arpakshadi zingaka diaka bamvula 403. Mpi yandi butaka bana ya babakala ti ya bankento.

14 Shela zingaka bamvula 30 mpi na nima yandi butaka Ebere.+ 15 Na nima ya kubuta Ebere, Shela zingaka diaka bamvula 403. Mpi yandi butaka bana ya babakala ti ya bankento.

16 Ebere zingaka bamvula 34 mpi na nima yandi butaka Pelegi.+ 17 Na nima ya kubuta Pelegi, Ebere zingaka diaka bamvula 430. Mpi yandi butaka bana ya babakala ti ya bankento.

18 Pelegi zingaka bamvula 30 mpi na nima yandi butaka Reu.+ 19 Na nima ya kubuta Reu, Pelegi zingaka diaka bamvula 209. Mpi yandi butaka bana ya babakala ti ya bankento.

20 Reu zingaka bamvula 32 mpi na nima yandi butaka Serugi. 21 Na nima ya kubuta Serugi, Reu zingaka diaka bamvula 207. Mpi yandi butaka bana ya babakala ti ya bankento.

22 Serugi zingaka bamvula 30 mpi na nima yandi butaka Nahore. 23 Na nima ya kubuta Nahore, Serugi zingaka diaka bamvula 200. Mpi yandi butaka bana ya babakala ti ya bankento.

24 Nahore zingaka bamvula 29 mpi na nima yandi butaka Tera.+ 25 Na nima ya kubuta Tera, Nahore zingaka diaka bamvula 119. Mpi yandi butaka bana ya babakala ti ya bankento.

26 Tera zingaka bamvula 70, na nima yandi butaka Abrami,+ Nahore,+ mpi Arani.

27 Yai disolo ya Tera.

Tera butaka Abrami, Nahore, mpi Arani; ebuna Arani butaka Loti.+ 28 Ntangu tata na yandi Tera vandaka kaka na luzingu, Arani fwaka na insi yina yandi butukaka, na Ure+ ya bantu ya Kaldea.+ 29 Abrami mpi Nahore kwelaka bankento. Zina ya nkento ya Abrami Sarai,+ mpi zina ya nkento ya Nahore Milka,+ mwana ya Arani, tata ya Milka mpi ya Yiska. 30 Kansi Sarai vandaka mukobo;+ yandi vandaka ve na mwana.

31 Na nima Tera bakaka Abrami mwana na yandi mpi mutekolo na yandi Loti,+ mwana ya Arani, mpi Sarai bokilo na yandi, nkento ya mwana na yandi Abrami, ebuna bo katukaka ti yandi na Ure ya bantu ya Kaldea mpi bo kwendaka na insi ya Kanana.+ Na nima bo kumaka na Arani+ mpi bo yantikaka kuzinga kuna. 32 Bilumbu ya luzingu ya Tera vandaka bamvula 205. Na nima Tera fwaka na Arani.

12 Ebuna Yehowa tubilaka Abrami nde: “Katuka na insi na nge mpi bikisa bampangi na nge ti nzo ya tata na nge mpi kwenda na insi yina mono ta songa nge.+ 2 Mono ta kumisa nge dikanda mosi ya nene, mono ta sakumuna nge, mono ta kumisa zina na nge nene, mpi nge ta kuma lusakumunu.+ 3 Mono ta sakumuna bantu yina ke sakumuna nge, mpi mono ta singa muntu yina ke singa nge,+ mpi ya kieleka mabuta yonso ya ntoto ta baka lusakumunu* na nzila na nge.”+

4 Ebuna Abrami kwendaka kaka mutindu Yehowa songaka yandi, mpi Loti kwendaka ti yandi. Abrami vandaka ti bamvula 75 ntangu yandi bikisaka Arani.+ 5 Abrami bakaka Sarai+ nkento na yandi, Loti mwana ya mpangi na yandi,+ bima yonso yina bo bakaka, mpi bantu* yina bo bakaka+ na Arani, ebuna bo kwendaka na insi ya Kanana.+ Ntangu bo kumaka na insi ya Kanana, 6 Abrami tambulaka na insi yina tii na teritware ya Shekemi,+ pene-pene ya banti ya nene ya More.+ Na ntangu yina bantu ya Kanana vandaka na insi yina. 7 Na nima Yehowa monikaka na Abrami mpi tubaka nde: “Mono ta pesa insi+ yai na bana*+ na nge.” Yo yina yandi tungaka mesa-kimenga kuna sambu na Yehowa, yina monikaka na yandi. 8 Na nima yandi katukaka kuna mpi kwendaka na ntoto ya bangumba yina kele na esti ya Betele+ mpi tedimisaka tenta na yandi: Betele na westi mpi Ai+ na esti. Kuna yandi tungaka mesa-kimenga sambu na Yehowa+ mpi yandi yantikaka kubinga zina ya Yehowa.+ 9 Na nima Abrami katulaka camp na yandi kuna, mpi salaka nzietelo na ndambu ya Negebi,+ yandi vandaka kukatula camp na yandi na kisika mosi mpi kunata yo na kisika ya nkaka.

10 Ntangu yai, nzala kotaka na insi yina, mpi Abrami kulumukaka na Ezipte sambu na kuzinga kuna mwa ntangu,*+ sambu nzala vandaka ngolo na insi yina.+ 11 Ntangu yandi zolaka kukota na Ezipte, yandi tubilaka Sarai nkento na yandi nde: “Mono ke bondila nge, wa! Mono me zaba nde nge kele nkento ya kitoko mingi.+ 12 Yo yina, ntangu bantu ya Ezipte ta mona nge, bo ta tuba kibeni nde: ‘Yai nkento na yandi.’ Ebuna bo ta fwa mono kansi bo ta bika nge na luzingu. 13 Mono ke bondila nge, tuba nde nge kele mpangi na mono, mpidina bo ta sadila mono mambu ya mbote sambu na nge, ebuna bo ta fwa mono ve.”*+

14 Ntangu Abrami kotaka na Ezipte, bantu ya Ezipte monaka nde nkento yina vandaka kitoko mingi. 15 Bamfumu ya luyalu ya Farao monaka yandi mpi, ebuna bo yantikaka kukumisa yandi na ntwala ya Farao, yo yina bo nataka nkento yina na nzo ya Farao. 16 Yandi sadilaka Abrami mambu ya mbote sambu na Sarai, mpi Abrami bakaka mameme, bangombe, bampunda ya babakala mpi ya bankento, bansadi ya babakala mpi ya bankento, mpi bashamo.+ 17 Ebuna Yehowa pesaka Farao ti bantu ya nzo na yandi bampasi ya ngolo sambu na Sarai, nkento ya Abrami.+ 18 Yo yina Farao bingaka Abrami mpi tubaka nde: “Inki mambu yai ya nge me sala mono? Sambu na nki nge songaka mono ve nde yandi kele nkento na nge? 19 Sambu na nki nge tubaka nde, ‘Yandi kele mpangi na mono,’+ yo yina mono zolaka kubaka yandi bonso nkento na mono? Nkento na nge yandi yai. Baka yandi mpi kwenda!” 20 Ebuna Farao pesaka bantu na yandi bantuma sambu na Abrami, mpi bo bikisaka yandi na kukwenda ti nkento na yandi mpi bima yonso yina yandi vandaka na yo.+

13 Ebuna, Abrami katukaka na Ezipte mpi tombukaka na Negebi,+ yandi, nkento na yandi, mpi bima yonso yina yandi vandaka ti yo, kumosi ti Loti. 2 Abrami vandaka ti kimvwama mingi: bitwisi, arza, mpi wolo.+ 3 Yandi vandaka kukatula camp na yandi na kisika mosi mpi kunata yo na kisika ya nkaka na ntangu yandi vandaka kusala nzietelo katuka na Negebi tii na Betele, tii kuna yandi kumaka kisika yina tenta na yandi vandaka ntete na kati-kati ya Betele ti Ai,+ 4 kisika yina yandi tungaka ntete mesa-kimenga. Kuna Abrami bingaka zina ya Yehowa.

5 Ebuna Loti, yina vandaka kusala nzietelo ti Abrami, vandaka mpi ti mameme, bangombe, mpi batenta. 6 Kansi insi yina vandaka ve kupesa bo yonso nzila ya kuvanda kisika mosi; bima na bo kumaka mingi kibeni na mpila nde bo lendaka diaka ve kuzinga kumosi. 7 Yo yina, bankengidi ya bitwisi ya Abrami yantikaka kuswana ti bankengidi ya bitwisi ya Loti. (Na ntangu yina bantu ya Kanana mpi bantu ya Perizi vandaka kuzinga na insi yina.)+ 8 Ebuna Abrami tubilaka Loti+ nde: “Pardo, kuswana fwete vanda ve na kati na mono ti nge mpi na kati ya bankengidi ya bitwisi na mono ti bankengidi ya bitwisi na nge, sambu beto kele bampangi. 9 Keti insi ya mvimba kele ve na ntwala na nge? Pardo, beto kabwana. Kana nge kwenda na diboko ya kimama, mono ta kwenda na diboko ya kitata; kansi kana nge kwenda na diboko ya kitata, mono ta kwenda na diboko ya kimama.” 10 Ebuna Loti talaka mpi monaka nde distrike ya mvimba ya Yordani+ vandaka ntoto mosi ya ke butaka bima mbote (na ntwala nde Yehowa kufwa Sodome ti Gomore), bonso kilanga ya Yehowa,+ bonso insi ya Ezipte, tii na Soare.+ 11 Ebuna Loti solaka distrike ya mvimba ya Yordani, mpi Loti nataka camp na yandi na esti. Mpidina, bo kabwanaka. 12 Abrami zingaka na insi ya Kanana, kansi Loti zingaka na kati ya bambanza ya distrike yina.+ Nsuka-nsuka, yandi tedimisaka tenta na yandi pene-pene ya Sodome. 13 Kansi bantu ya Sodome vandaka bantu ya mbi mpi bansumuki ya nene na meso ya Yehowa.+

14 Ntangu Loti kabwanaka ti Abrami, Yehowa tubilaka Abrami nde: “Pardo, tombula meso na nge, mpi na kisika yina nge kele, tala na ndambu ya nordi mpi ya sudi, ya esti mpi ya westi, 15 sambu insi ya mvimba yina nge ke mona, mono ta pesa nge yo ti bana* na nge bonso dikabu+ ya mvula na mvula. 16 Mono ta kumisa bana* na nge bonso bambuma ya zelo ya ntoto, na mpila nde kana muntu lenda tanga bambuma ya mfututu ya ntoto, bo lenda tanga mpi bana* na nge.+ 17 Telama, tambula na insi ya mvimba, na nda mpi na nene na yo, sambu mono ta pesa nge yo.” 18 Ebuna Abrami landaka kuzinga na batenta. Na nima yandi kwisaka kuzinga na kati ya banti ya nene ya Mamre,+ yina kele na Ebroni,+ mpi kuna yandi tungilaka Yehowa mesa-kimenga.+

14 Kansi, na bilumbu ya Amrafele ntotila ya Shinare,+ Arioki ntotila ya Elasare, Kedorlaomere+ ntotila ya Elami,+ mpi Tidale ntotila ya Goyimi, 2 bantotila yai nwanaka ti Bera ntotila ya Sodome,+ Birsha ntotila ya Gomore,+ Shinabi ntotila ya Adma, Shemebere ntotila ya Seboyimi,+ mpi ntotila ya Bela, disongidila, Soare. 3 Bo yonso vukanaka na Muwanda* ya Sidimi,+ disongidila, Nzadi ya Mungwa.*+

4 Bo sadilaka Kedorlaomere bamvula 12, kansi bo kolamaka na mvula ya 13. 5 Yo yina na mvula ya 14, Kedorlaomere mpi bantotila yina vandaka ti yandi kwisaka mpi bedisaka bantu ya Refayimi na Ashteroti-karnayimi, bantu ya Zuzi na Kami, bantu ya Emi+ na Shave-kiriatayimi, 6 mpi bantu ya Ori+ na ngumba na bo ya Seire+ tii na Ele-parani, yina kele na ntoto-makanga. 7 Na nima bo balukaka mpi kwisaka na Ene-mishpati, disongidila, Kadeshi,+ mpi bo botulaka teritware ya mvimba ya bantu ya Amaleki+ mpi bantu ya Amore+ yina vandaka kuzinga na Azazoni-tamare.+

8 Ntangu yai, ntotila ya Sodome yantikaka kutambula, ti ntotila ya Gomore, ntotila ya Adma, ntotila ya Seboyimi, mpi ntotila ya Bela, disongidila, Soare, mpi bo yilamaka sambu na kunwanisa bo na Muwanda* ya Sidimi, 9 sambu na kunwanisa Kedorlaomere ntotila ya Elami, Tidale ntotila ya Goyimi, Amrafele ntotila ya Shinare, mpi Arioki ntotila ya Elasare+—bantotila iya sambu na kunwanisa bantotila tanu yina. 10 Kansi Muwanda* ya Sidimi vandaka ya kufuluka ti mabulu ya gudro, ebuna ntotila ya Sodome mpi ntotila ya Gomore sosaka kutina kansi bo bwaka na kati ya mabulu yina, mpi bantu yina bikalaka tinaka na ntoto ya bangumba. 11 Ebuna bayina nungaka bakaka bima yonso ya Sodome ti ya Gomore mpi madia na bo yonso ebuna bo kwendaka.+ 12 Bo bakaka mpi Loti, mwana-mpangi ya Abrami, yina vandaka kuzinga na Sodome,+ mpi bima na yandi, ebuna bo kwendaka.

13 Na nima, muntu mosi yina tinaka kwisaka kupesa Abrami Mu-Ebreo nsangu. Na ntangu yina yandi vandaka kuzinga* na kati ya banti ya nene ya Mamre muntu ya Amore,+ mpangi ya Eshkole mpi ya Anere.+ Bantu yai vandaka banduku ya Abrami. 14 Abrami waka nde bo me nata mpangi na yandi+ na kimpika. Ebuna yandi vukisaka bantu na yandi yina bo me longaka bitumba, bansadi 318 yina butukaka na nzo na yandi, ebuna yandi landaka bo tii na Dani.+ 15 Na mpimpa, yandi kabisaka bantu na yandi, mpi yandi ti bansadi na yandi nwanaka mpi bedisaka bantu yina. Mpi yandi landaka bo tii na Oba, yina kele na nordi ya Damasi. 16 Yandi bakaka bima yonso, yandi bakaka mpi mpangi na yandi Loti, bima na yandi, bankento, mpi bantu ya nkaka.

17 Ntangu Abrami vutukaka na nima ya kubedisa Kedorlaomere mpi bantotila yina vandaka ti yandi, ntotila ya Sodome basikaka sambu na kukutana ti Abrami na Muwanda* ya Shave, disongidila, Muwanda ya Ntotila.+ 18 Melkizedeki+ ntotila ya Salemi+ nataka mampa mpi vinu; yandi vandaka nganga-nzambi ya Nzambi ya Kuluta Zulu.+

19 Ebuna yandi sakumunaka yandi mpi tubaka nde:

Ebuna Abrami pesaka yandi ndambu mosi na kati ya bandambu kumi ya bima yonso.+

21 Na nima, ntotila ya Sodome tubilaka Abrami nde: “Pesa mono bantu,* kansi baka bima.” 22 Kansi Abrami tubilaka ntotila ya Sodome nde: “Mono ke nangula diboko na mono mpi ke dia ndefi na zina ya Yehowa Nzambi ya Kuluta Zulu, Muntu yina salaka zulu ti ntoto, 23 nde mono ta baka ve ata kima na nge mosi, katuka na nsinga ya kutungila tii na nsinga ya sandale, sambu nge tuba ve nde, ‘Mono kumisaka Abrami mvwama.’ 24 Mono ta baka ata kima mosi ve katula kaka bima yina baleke ya babakala kudiaka. Sambu na dikabu ya bantu yina kwendaka ti mono, Anere, Eshkole, mpi Mamre+—bika bo baka dikabu na bo.”

15 Na nima, ndinga ya Yehowa kwisilaka Abrami na mbona-meso nde: “Abrami, kuwa boma ve.+ Mono kele kitaninu na nge.+ Matabisi na nge ta vanda mingi kibeni.”+ 2 Abrami vutulaka nde: “Yehowa Mfumu ya Kuluta Nene, nge ta pesa mono inki, sambu mono kele kaka ve ti mwana mpi muntu ta baka nzo na mono kele Eliezere,+ muntu ya Damasi?” 3 Abrami yikaka nde: “Nge me pesa mono ve mwana,*+ mpi muntu* ya nzo na mono muntu ta baka bima na mono.” 4 Kansi ndinga ya Yehowa vutudilaka yandi nde, “Muntu yai ta baka ve bima na nge, kansi mwana na nge mosi* muntu ta baka bima na nge.”+

5 Ntangu yai yandi basisaka yandi na nganda mpi tubaka nde: “Pardo, tala na zulu mpi tanga bambwetete, kana nge ta kuka kusala yo.” Ebuna yandi tubilaka yandi nde: “Bana* na nge ta kuma mutindu yina.”+ 6 Abrami kwikilaka na Yehowa,+ ebuna Nzambi tadilaka yandi bonso muntu ya lunungu sambu na yo.+ 7 Yandi yikaka nde: “Mono kele Yehowa, yina basisaka nge na Ure ya bantu ya Kaldea sambu na kupesa nge insi yai bonso dikabu na nge.”+ 8 Ebuna yandi tubaka nde: “Yehowa Mfumu ya Kuluta Nene, inki mutindu mono ta zaba nde mono ta baka yo?” 9 Yandi vutudilaka yandi nde: “Bakila mono mwana-ngombe ya bamvula tatu, mwana-nkombo ya nkento ya bamvula tatu, mwana-dimeme ya bakala ya bamvula tatu, diyembe mosi, mpi mwana-pizio mosi.” 10 Yandi bakaka bambisi yina yonso mpi zengaka yo bitini zole-zole mpi tulaka konso kitini ke talana ti kitini ya nkaka,* kansi yandi zengaka ve bandeke. 11 Ebuna bandeke ya ke diaka misuni yantikaka kubwa na zulu ya bambisi ya kufwa, kansi Abrami vandaka kukula yo.

12 Ntangu ntangu zolaka kudinda, mpongi ya ngolo bakaka Abrami mpi na nima mpimpa mosi ya ngolo mpi ya ke pesa boma bwilaka yandi. 13 Ebuna Nzambi tubilaka Abrami nde: “Zaba mbote nde bana* na nge ta vanda banzenza na insi yina kele ve ya bo mpi bantu ya insi yina ta kumisa bo bampika mpi ta monisa bo mpasi bamvula 400.+ 14 Kansi mono ta sambisa dikanda yina bo ta sadila,+ ebuna na nima bo ta basika ti bima mingi.+ 15 Kansi nge, nge ta kwenda na ba-nkaka na nge na ngemba; bo ta zika nge na nima ya kuzinga luzingu mosi ya nda mpi ya mbote.+ 16 Kansi bo ta vutuka awa+ na ndonga ya bantu ya iya, sambu kifu ya bantu ya Amore me kuma ntete ve ya kukuka.”+

17 Ntangu ntangu dindaka mpi mpimpa kumaka ngolo, fulu mosi ya tiya ya ke basisa midinga monikaka, mpi kamwa-nti mosi ya ke pela tiya lutaka na kati ya bitini yina. 18 Na kilumbu yina Yehowa salaka kuwakana+ ti Abrami nde: “Mono ta pesa insi yai+ na bana* na nge, katuka na nzadi ya Ezipte tii na nzadi ya nene, nzadi ya Efrate:+ 19 insi ya bantu ya Keni,+ ya bantu ya Kenizi, ya bantu ya Kadmoni, 20 ya bantu ya Heti,+ ya bantu ya Perizi,+ ya bantu ya Refayimi,+ 21 ya bantu ya Amore, ya bantu ya Kanana, ya bantu ya Girgashi, mpi ya bantu ya Yebusi.”+

16 Ebuna Sarai, nkento ya Abrami, butilaka yandi ve ata mwana mosi,+ kansi yandi vandaka ti nsadi mosi yina vandaka muntu ya Ezipte, zina na yandi Agare.+ 2 Yo yina, Sarai tubilaka Abrami nde: “Pardo! Yehowa me kanga mono nzila ya kubuta bana. Pardo, vukisa nitu ti nsadi na mono. Mbala ya nkaka mono ta baka bana na nzila na yandi.”+ Ebuna Abrami waka mambu yina Sarai tubaka. 3 Ntangu Abrami zingaka bamvula kumi na insi ya Kanana, Sarai nkento ya Abrami bakaka Agare, nsadi na yandi yina vandaka muntu ya Ezipte, mpi pesaka yandi na bakala na yandi Abrami sambu yandi kuma nkento na yandi. 4 Yo yina, yandi vukisaka nitu ti Agare, ebuna Agare bakaka divumu. Ntangu yandi bakisaka nde yandi me baka divumu, yandi yantikaka kuvweza mfumu na yandi.

5 Ebuna Sarai tubilaka Abrami nde: “Mbi yai ya yandi me sala mono kele foti na nge. Mono muntu tulaka nsadi na mono na maboko na nge,* kansi ntangu yandi me bakisa nde yandi me baka divumu, yandi me yantika kuvweza mono. Bika Yehowa kusambisa mono ti nge.” 6 Ebuna Abrami tubilaka Sarai nde: “Nsadi na nge kele na nsi ya kiyeka na nge. Sala yandi konso kima yina nge ke yindula nde yo kele mbote.” Ebuna Sarai pesaka yandi nsoni, mpi Agare tinaka.

7 Na nima wanzio ya Yehowa monaka yandi pene-pene ya nto ya masa na ntoto-makanga, nto ya masa yina kele na nzila ya Shure.+ 8 Mpi yandi tubaka nde: “Agare, nsadi ya Sarai, nge me katuka na wapi mpi nge ke kwenda na wapi?” Yandi tubaka nde: “Mono ke tina Sarai, mfumu na mono.” 9 Ebuna wanzio ya Yehowa tubilaka yandi nde: “Vutuka na mfumu na nge mpi lemfukila yandi.” 10 Na nima wanzio ya Yehowa tubilaka yandi nde: “Mono ta kumisa bana* na nge mingi kibeni, na mpila nde bo ta vanda mingi kibeni mpi bo ta kuka ve kutanga bo.”+ 11 Wanzio ya Yehowa yikaka nde: “Ntangu yai nge kele ti divumu, nge ta buta mwana-bakala, mpi nge fwete pesa yandi zina Ismaele,* sambu Yehowa me mona mpasi na nge. 12 Yandi ta vanda mpunda ya mfinda* ya muntu. Yandi ta nwanisa bantu yonso, mpi bantu yonso ta nwanisa yandi; yandi ta zinga na kimbeni ti bampangi na yandi yonso.”

13 Ebuna yandi bingaka zina ya Yehowa, yina vandaka kutubila yandi, nde: “Nge kele Nzambi yina ke monaka,”+ sambu Agare tubaka nde: “Keti awa mono me mona kibeni muntu yina ke mona mono?” 14 Yo yina bo bingaka dibulu yina ya masa Beere-lahai-royi.* (Yo kele na kati-kati ya Kadeshi mpi Beredi.) 15 Ebuna Agare butilaka Abrami mwana-bakala, mpi Abrami pesaka mwana na yandi, yina Agare butaka, zina Ismaele.+ 16 Abrami vandaka ti bamvula 86 ntangu Agare butilaka yandi Ismaele.

17 Ntangu Abrami vandaka ti bamvula 99, Yehowa monikaka na Abrami mpi tubilaka yandi nde: “Mono kele Nzambi Nkwa-Ngolo Yonso. Tambula na ntwala na mono mpi vanda muntu ya kukonda kifu. 2 Mono ta lungisa kuwakana na mono na kati na mono ti nge,+ mpi mono ta kumisa nge mingi, mingi kibeni.”+

3 Ebuna Abrami fukamaka luse na ntoto, mpi Nzambi landaka kusolula ti yandi nde: 4 “Sambu na mono, kuwakana na mono kele ti nge,+ mpi nge ta kuma kibeni tata ya makanda mingi.+ 5 Zina na nge ta vanda diaka ve Abrami;* zina na nge ta kuma Abrahami,* sambu mono ta kumisa nge tata ya makanda mingi. 6 Mono ta sala nde nge buta mingi, mingi kibeni mpi mono ta kumisa nge makanda, mpi bantotila ta basika na nge.+

7 “Mono ta tanina kuwakana na mono na kati na mono ti nge+ mpi bana* na nge na bandonga na bo yonso ya bantu sambu na kuwakana ya mvula na mvula, sambu mono vanda Nzambi na nge mpi ya bana* na nge. 8 Mono ta pesa nge mpi bana na nge insi yina nge zingaka bonso munzenza+—insi ya mvimba ya Kanana—sambu yo vanda dikabu ya mvula na mvula, mpi mono ta vanda Nzambi na bo.”+

9 Nzambi tubilaka diaka Abrahami nde: “Kansi nge, nge fwete tanina kuwakana na mono, nge mpi bana* na nge na bandonga na bo yonso ya bantu. 10 Yai kuwakana na mono na kati na mono ti beno, yina beno mpi bana* na beno ta tanina: Bo fwete yotisa+ konso bakala na kati na beno. 11 Beno fwete yotisa mpusu ya kibakala na beno, mpi yo ta vanda kidimbu ya kuwakana na kati na mono ti beno.+ 12 Na bandonga na beno yonso ya bantu, konso bakala na kati na beno yina kele ti bilumbu nana, bo fwete yotisa yandi,+ konso bakala yina me butuka na nzo na nge mpi konso bakala yina kele ve mwana* na nge mpi yina nge sumbaka na munzenza na mbongo. 13 Konso bakala yina me butuka na nzo na nge mpi konso bakala yina nge me sumba ti mbongo na nge, bo fwete yotisa yandi,+ mpi kuwakana na mono na nsuni na beno fwete vanda kuwakana ya mvula na mvula. 14 Konso bakala yina kele ve ya kuyotisa, kana yandi yotisa ve mpusu ya kibakala na yandi, bo fwete katula* muntu* yina na kati ya bantu na yandi. Yandi me fwa kuwakana na mono.”

15 Ebuna Nzambi tubilaka Abrahami nde: “Kansi Sarai*+ nkento na nge, nge fwete binga yandi ve Sarai, sambu zina na yandi ta kuma Sara.* 16 Mono ta sakumuna yandi mpi ta pesa nge mwana ya bakala na nzila na yandi;+ mono ta sakumuna yandi mpi yandi ta kuma makanda; bantotila ya bantu ta basika na yandi.” 17 Ebuna Abrahami fukamaka luse na ntoto mpi yantikaka kuseka mpi kutuba na ntima na yandi+ nde: “Keti bakala ya bamvula 100 lenda buta mwana, mpi keti Sara, nkento ya bamvula 90, lenda buta?”+

18 Ebuna Abrahami tubilaka Nzambi ya kieleka nde: “Bika nde Ismaele kuzinga na ntwala na nge!”+ 19 Ebuna Nzambi tubaka nde: “Sara nkento na nge ta butila nge kibeni mwana-bakala, mpi nge fwete pesa yandi zina Izaki.*+ Mpi mono ta lungisa kuwakana na mono ti yandi sambu na kuwakana ya mvula na mvula sambu na bana* na yandi.+ 20 Kansi sambu na Ismaele, mono me wa nge. Mono ta sakumuna yandi mpi ta sala nde yandi buta mingi mpi mono ta kumisa yandi mingi, mingi kibeni. Yandi ta basisa bamfumu 12, mpi mono ta kumisa yandi dikanda ya nene.+ 21 Kansi, mono ta sala kuwakana na mono ti Izaki,+ yina Sara ta butila nge na ntangu yai na mvula yina ke kwisa.”+

22 Ntangu Nzambi manisaka kusolula ti yandi, yandi tombukaka mpi bikisaka Abrahami. 23 Ebuna Abrahami bakaka Ismaele mwana na yandi, babakala yonso yina butukaka na nzo na yandi, mpi konso muntu yina yandi sumbaka ti mbongo, konso bakala yina vandaka na nzo ya Abrahami, mpi yandi yotisaka nsuni ya mpusu ya kibakala na bo na kilumbu yina kibeni, kaka mutindu Nzambi solulaka ti yandi.+ 24 Abrahami vandaka ti bamvula 99 ntangu bo yotisaka+ mpusu ya kibakala na yandi. 25 Ismaele mwana na yandi vandaka ti bamvula 13 ntangu bo yotisaka+ mpusu ya kibakala na yandi. 26 Na kilumbu yina, bo yotisaka Abrahami mpi Ismaele mwana na yandi. 27 Babakala yonso ya nzo na yandi, konso muntu yina butukaka na nzo na yandi mpi konso muntu yina yandi sumbaka ti mbongo na munzenza, bo yotisaka bo mpi ti yandi.

18 Na nima, Yehowa+ monikaka na yandi na kati ya banti ya nene ya Mamre,+ ntangu yandi vandaka ya kuvanda na munoko ya tenta na ntangu yina mwini ke vandaka ngolo na kilumbu. 2 Yandi talaka mpi monaka babakala tatu me telama mwa ntama ti yandi.+ Ntangu yandi monaka bo, yandi bakaka ntinu katuka na munoko ya tenta sambu na kukutana ti bo, mpi yandi fukamaka luse na ntoto. 3 Ebuna yandi tubaka nde: “Yehowa, kana nge me ndima mono, pardo kuluta ve nsadi na nge mutindu yina. 4 Pardo, bika bo nata ndambu ya masa mpi bo yobisa makulu na beno;+ na nima beno vanda na nsi ya nti yai. 5 Sambu beno me kwisa awa na nsadi na beno, bika mono natila beno kitini ya dimpa sambu beno bwisa ntima.* Na nima beno lenda landa nzila na beno.” Ebuna bo tubaka nde: “Yo kele mbote. Nge lenda sala mutindu nge me tuba.”

6 Yo yina Abrahami kotaka ntinu na tenta kisika Sara vandaka mpi tubaka nde: “Sala nswalu! Baka bitesilu* tatu ya fufu ya kitoko, bula pate, mpi sala mampa.” 7 Na nima Abrahami kwendaka ntinu na lupangu ya bangombe mpi solaka mwana-ngombe ya mafuta mpi ya kitoko. Yandi pesaka yo na nsadi mosi, ebuna nsadi yina lambaka yo nswalu. 8 Na nima yandi bakaka manteka, miliki,* mpi mwana-ngombe yina yandi lambaka mpi tulaka madia na ntwala na bo. Na nima yandi telamaka pene-pene na bo na nsi ya nti ntangu bo vandaka kudia.+

9 Bo tubilaka yandi nde: “Sara+ nkento na nge kele na wapi?” Yandi vutulaka nde: “Yandi kele kuna na tenta.” 10 Ebuna muntu mosi na kati na bo tubaka diaka nde: “Mono ta vutukila nge kibeni na mvula ya ke kwisa na ntangu yai, mpi Sara nkento na nge ta buta mwana-bakala.”+ Sara vandaka kuwa na munoko ya tenta, yina vandaka na nima ya muntu yina. 11 Abrahami ti Sara vandaka minunu, bo vandaka ti bamvula mingi.+ Sara vandaka me lutisa mvula ya kubuta.*+ 12 Ebuna Sara yantikaka kuseka yandi mosi nde: “Awa ya mono me nuna mpi mfumu na mono kele mununu, keti mono ta wa kibeni kiese yai?”+ 13 Ebuna Yehowa tubilaka Abrahami nde: “Sambu na nki Sara me seka mpi me tuba nde, ‘Keti mono ta buta kibeni ntangu yai ya mono kele mununu?’ 14 Keti kele ti diambu ya kuluta mpasi sambu na Yehowa?+ Mono ta vutukila nge na mvula ya ke kwisa na ntangu yai, mpi Sara ta buta mwana-bakala.” 15 Kansi Sara buyaka nde, “Mono me seka ve!” sambu yandi waka boma. Ebuna yandi tubaka nde: “Ee! Nge sekaka.”

16 Ntangu bantu yina telamaka sambu na kukwenda mpi bo talaka na ndambu ya Sodome,+ Abrahami vandaka kutambula ti bo sambu na kufidisa bo. 17 Yehowa tubaka nde: “Keti mono ke bumbila Abrahami diambu ya mono ke sala?+ 18 Abrahami ta kuma kibeni dikanda ya nene mpi ya ngolo, mpi makanda yonso ya ntoto ta baka lusakumunu* na nzila na yandi.+ 19 Sambu mono me zaba yandi yo yina yandi lenda songa bana na yandi mpi bantu ya nzo na yandi na kutanina nzila ya Yehowa mpi na kusala mambu ya mbote mpi ya lunungu,+ sambu Yehowa kulungisa mambu yina yandi silaka Abrahami.”

20 Ebuna Yehowa tubaka nde: “Milolo sambu na Sodome ti Gomore kele ngolo kibeni,+ mpi disumu na bo kele kizitu mingi.+ 21 Mono ta kulumuka sambu na kutala kana bo ke sala mambu na kuwakana ti milolo yina me kumina mono. Kana ve, mono ta zaba yo.”+

22 Ebuna bantu yina katukaka pana mpi bo kwendaka na ndambu ya Sodome, kansi Yehowa+ bikalaka ti Abrahami. 23 Ebuna Abrahami pusanaka mpi tubaka nde: “Keti nge ta fwa kibeni muntu ya lunungu ti muntu ya mbi?+ 24 Kana bantu ya lunungu kele 50 na mbanza yina. Keti nge ta fwa bo mpi ta lolula ve kisika yina sambu na bantu ya lunungu 50 yina kele na kati na yo? 25 Ngindu lenda kwisila mono ve ata fioti nde nge lenda sala mutindu yina, nde nge lenda fwa muntu ya lunungu kumosi ti muntu ya mbi, na mpila nde mambu yina ta kumina muntu ya lunungu mpi muntu ya mbi kuvanda kiteso mosi!+ Ngindu lenda kwisila mono ve ata fioti nde nge lenda sala yo.+ Keti Zuzi ya ntoto ya mvimba ta sala ve mambu ya mbote?”+ 26 Ebuna Yehowa tubaka nde: “Kana mono mona na Sodome bantu ya lunungu 50 na kati ya mbanza, mono ta lolula kisika yina ya mvimba sambu na bo.” 27 Kansi Abrahami vutulaka diaka nde: “Pardo, awa ya mono me baka kikesa ya kutubila Yehowa, ata mono kele putulu mpi mfututu. 28 Kana bantu tanu me konda na kati ya bantu yina ya lunungu 50. Keti nge ta fwa mbanza ya mvimba sambu na bantu tanu yina?” Ebuna yandi tubaka nde: “Mono ta fwa yo ve kana mono mona bantu ya lunungu 45 kuna.”+

29 Kansi Abrahami solulaka diaka ti yandi mpi tubaka nde: “Ebuna kana bantu ya lunungu 40 kumonana kuna.” Yandi vutulaka nde: “Mono ta sala yo ve sambu na bantu 40 yina.” 30 Kansi yandi tubaka diaka nde: “Pardo Yehowa kuwa ve makasi ya ngolo,+ kansi bika mono tuba diaka: Kana bantu 30 mpamba kumonana kuna.” Yandi vutulaka nde: “Mono ta sala yo ve kana mono mona bantu 30 kuna.” 31 Kansi yandi landaka kutuba nde: “Pardo, awa ya mono me baka kikesa ya kutubila Yehowa: Kana bantu 20 mpamba kumonana kuna.” Yandi vutulaka nde: “Mono ta fwa yo ve sambu na bantu 20 yina.” 32 Nsuka-nsuka yandi tubaka nde: “Pardo Yehowa, kuwa ve makasi ya ngolo, kansi bika mono tuba diaka mbala mosi: Kana bantu kumi mpamba kumonana kuna.” Yandi vutulaka nde: “Mono ta fwa yo ve sambu na bantu kumi yina.” 33 Ntangu Yehowa manisaka kusolula ti Abrahami, yandi kwendaka+ mpi Abrahami vutukaka na nzo na yandi.

19 Bawanzio yina zole kumaka na Sodome na nkokila, mpi Loti vandaka ya kuvanda na kielo ya Sodome. Ntangu Loti monaka bo, yandi telamaka sambu na kukutana ti bo mpi fukamaka luse na ntoto.+ 2 Yandi tubaka nde: “Pardo, bamfumu na mono, beno kwisa na nzo ya nsadi na beno, beno lala, mpi bo yobisa makulu na beno. Ebuna beno lenda telama na suka-suka mpi beno landa kusala nzietelo na beno.” Bo tubaka nde: “Ve, beto ta lala na bala-bala ya nene.” 3 Kansi yandi bondilaka bo mingi yo yina bo kwendaka ti yandi na nzo na yandi. Ebuna yandi sadilaka bo nkinsi, yandi yokaka mampa ya kukonda levire, mpi bo diaka.

4 Na ntwala nde bo lala, babakala ya mbanza yina—babakala ya Sodome, yantika na mwana-bakala tii na mununu, bo yonso⁠—ziungaka nzo na kimvuka mosi. 5 Bo vandaka kubinga Loti na ndinga ya ngolo mpi kutubila yandi nde: “Wapi babakala yina kotaka na nzo na nge na mpimpa? Basisila beto bo sambu beto vukisa nitu ti bo.”+

6 Ebuna Loti basikaka kisika bo vandaka, na kielo, mpi yandi kangaka kielo na nima na yandi. 7 Yandi tubaka nde: “Pardo, bampangi na mono, beno sala ve mambu ya mbi. 8 Pardo, mono kele ti bana-bankento zole yina me vukisaka ntete ve nitu ti babakala. Pardo, bika mono basisila beno bo sambu beno sala bo mambu ya beno ke mona nde yo kele mbote. Kansi beno sala ve bantu yai ata kima mosi, sambu bo me kwisa kubumbana* na nzo na mono.”+ 9 Ebuna bo tubaka nde: “Katuka!” Mpi bo yikaka nde: “Munzenza yai kwisaka kuzinga awa, kansi yandi ke meka kusambisa beto! Ntangu yai beto ta sala nge mbi kuluta bo.” Bo ziungaka Loti* mpi bo kwendaka na ntwala sambu na kubuka kielo. 10 Ebuna bantu yina tandulaka maboko na bo mpi kotisaka Loti na nzo kisika bo vandaka, ebuna bo kangaka kielo. 11 Kansi bo fwaka meso ya bantu yina vandaka na munoko ya nzo, yantika na muntu ya kukonda mfunu tii na muntu ya mfunu mingi, na mpila nde bo lembaka na kusosa kielo ya nzo.

12 Ebuna bantu yina tubilaka Loti nde: “Keti nge kele ti muntu ya nkaka awa? Babokilo ya babakala, bana na nge ya babakala, bana na nge ya bankento, mpi bantu na nge yonso na mbanza yai, basisa bo na kisika yai! 13 Sambu beto ke fwa kisika yai, mpamba ve milolo sambu na yo me kuma ngolo kibeni na ntwala ya Yehowa,+ yo yina Yehowa tindaka beto na kufwa mbanza yai.” 14 Yo yina Loti basikaka mpi yantikaka kutubila babokilo na yandi ya babakala yina zolaka kukwela bana na yandi ya bankento, mpi yandi vandaka kutuba nde: “Beno telama! Beno basika na kisika yai, sambu Yehowa ta fwa mbanza yai!” Kansi babokilo na yandi ya babakala monaka bonso nde yandi ke sala nsaka.+

15 Ntangu ntongo zolaka kutana, bawanzio pusaka Loti na kusasuka, mpi bo tubaka nde: “Telama! Baka nkento na nge mpi bana na nge zole ya bankento yina kele awa ti nge, mpidina nge ta fwa ve sambu na kifu ya mbanza yai!”+ 16 Sambu yandi vandaka kaka kusukinina, yo yina, sambu na mawa yina Yehowa wilaka yandi,+ babakala yina simbaka diboko na yandi, diboko ya nkento na yandi, mpi maboko ya bana na yandi zole ya bankento, ebuna bo basisaka yandi mpi bo tulaka yandi na nganda ya mbanza.+ 17 Na nima, ntangu bo nataka bo na bandilu ya mbanza, yandi tubaka nde: “Tina sambu na kugulusa luzingu* na nge! Kutala ve na nima+ mpi kutelama ve na konso kisika ya distrike yai!+ Tina na ntoto ya bangumba sambu nge fwa ve!”

18 Ebuna Loti tubilaka bo nde: “Mono ke bondila nge, Yehowa, kuna ve! 19 Nge me ndima nsadi na nge mpi nge ke monisila mono ntima ya mbote* na mutindu nge me fwa mono* ve,+ kansi mono ta kuka ve kutina na ntoto ya bangumba sambu mono ke wa boma nde diambu ya mbi lenda kumina mono mpi mono ta fwa.+ 20 Bwala yai kele pene-pene mpi mono lenda tina kuna; yo kele kaka kisika ya fioti. Keti mono lenda tina kuna? Yo kele kaka kisika ya fioti. Ebuna mono ta guluka.”* 21 Ebuna yandi tubilaka yandi nde: “Yo kele mbote, mono ta sala kima ya nge me lomba,+ mpi mono ta fwa ve bwala yina nge ke tubila.+ 22 Sasuka! Tina kuna, sambu mono lenda sala ve ata kima mosi tii ntangu nge ta kuma kuna!”+ Yo yina yandi pesaka bwala yina zina Soare.*+

23 Ntangu vandaka me basika na insi yina ntangu Loti kumaka na Soare. 24 Ebuna Yehowa nokisaka sufre mpi tiya na zulu ya Sodome ti Gomore—yo katukaka na Yehowa, na zulu.+ 25 Ebuna yandi fwaka bambanza yai, ee, distrike ya mvimba, mpi bantu yonso ya bambanza yina ti banti ya ntoto yina.+ 26 Kansi nkento ya Loti, yina vandaka na nima na yandi, yantikaka kutala na nima, ebuna yandi kumaka dikunzi ya mungwa.+

27 Ebuna Abrahami telamaka na suka-suka mpi kwendaka na kisika yina yandi telamaka na ntwala ya Yehowa.+ 28 Ntangu yandi talaka na ndambu ya Sodome ti Gomore, mpi ya insi yonso ya distrike yina, yandi monaka diambu mosi ya kuyituka. Midinga ya ndombe vandaka kutombuka na insi yina bonso midinga ya ndombe ya fulu ya tiya!+ 29 Ebuna ntangu Nzambi fwaka bambanza ya distrike yina, Nzambi vilaka ve Abrahami na mutindu yandi basisaka Loti na bambanza yina yandi fwaka, bambanza yina Loti vandaka kuzinga.+

30 Na nima Loti katukaka na Soare ti bana na yandi zole ya bankento, bo tombukaka mpi yantikaka kuzinga na ntoto ya bangumba,+ sambu yandi vandaka kuwa boma na kuzinga na Soare.+ Yo yina yandi yantikaka kuzinga na dibulu ti bana na yandi zole ya bankento. 31 Mpi mwana ya ntete tubilaka leke na yandi nde: “Tata na beto kele mununu, mpi kele ve ata ti bakala mosi na insi yai sambu na kuvukisa nitu ti beto mutindu yo ke salamaka na ntoto ya mvimba. 32 Kwisa, beto nwisa tata na beto vinu, mpi beto lala ti yandi mpi beto tanina dibuta ya tata na beto.”

33 Yo yina na mpimpa yina bo landaka kunwisa tata na bo vinu; ebuna mwana ya ntete kotaka mpi lalaka ti tata na yandi, kansi yandi zabaka ve ntangu mwana yina lalaka mpi ntangu yandi telamaka. 34 Ebuna na kilumbu yina landaka, mwana ya ntete tubilaka leke na yandi nde: “Mono lalaka ti tata na mono mazono na mpimpa. Beto nwisa yandi diaka vinu na mpimpa ya bubu. Na nima nge ta kota mpi ta lala ti yandi, mpidina beto ta tanina dibuta ya tata na beto.” 35 Yo yina, na mpimpa yina mpi, bo landaka kunwisa tata na bo vinu; ebuna leke kwendaka mpi lalaka ti yandi, kansi yandi zabaka ve ntangu mwana yina lalaka mpi ntangu yandi telamaka. 36 Ebuna bana ya Loti zole ya bankento bakaka mavumu ya tata na bo. 37 Na nima mwana ya ntete butaka mwana ya bakala mpi pesaka yandi zina Moabi.+ Yandi kele tata ya bantu ya Moabi ya bubu yai.+ 38 Leke mpi butaka mwana ya bakala, ebuna yandi pesaka yandi zina Bene-ami. Yandi kele tata ya bantu ya Amoni+ ya bubu yai.

20 Kansi Abrahami katulaka camp na yandi kuna+ mpi nataka yo na insi ya Negebi ebuna yandi yantikaka kuzinga na kati-kati ya Kadeshi+ mpi Shure.+ Ntangu yandi vandaka kuzinga* na Gerare,+ 2 Abrahami vandaka kutuba kaka sambu na nkento na yandi Sara nde: “Yandi kele mpangi na mono.”+ Ebuna Abimeleki ntotila ya Gerare tindaka bantu bo bakila yandi Sara.+ 3 Na nima, Nzambi basikilaka Abimeleki na ndosi na mpimpa mpi tubilaka yandi nde: “Ntangu yai nge kele bonso muntu ya kufwa sambu na nkento yina nge me baka,+ sambu yandi me kwelaka mpi yandi kele nkento ya muntu ya nkaka.”+ 4 Kansi, Abimeleki vukisaka ve nitu ti yandi.* Yo yina yandi tubaka nde: “Yehowa, keti nge ta fwa dikanda yina me sala kibeni mbi ve?* 5 Keti yandi tubilaka mono ve nde, ‘Yandi kele mpangi na mono?’ Keti Sara mpi tubaka ve nde, ‘Yandi kele mpangi na mono?’ Mono salaka yo ti ntima ya masonga mpi ti maboko ya me sala mbi ve.” 6 Ebuna Nzambi ya kieleka tubilaka yandi na ndosi nde: “Mono me zaba nde nge salaka yo ti ntima ya masonga, yo yina mono kangaka nge nzila na kusumuka na ntwala na mono. Yo yina mono pesaka nge ve nzila ya kusimba yandi. 7 Ntangu yai, vutula nkento ya muntu yina, sambu yandi kele mbikudi,+ ebuna yandi ta samba sambu na nge,+ mpi nge ta bikala na luzingu. Kansi kana nge vutula yandi ve, zaba nde nge ta fwa kibeni, nge ti bantu na nge yonso.”

8 Abimeleki telamaka na suka-suka mpi bingaka bansadi na yandi yonso mpi zabisaka bo mambu yina yonso, ebuna bo waka boma mingi. 9 Na nima Abimeleki bingaka Abrahami mpi tubilaka yandi nde: “Inki mambu nge me sala beto? Inki disumu mono me sala na ntwala na nge sambu nge natila mono ti kimfumu na mono disumu ya nene ya mutindu yai? Mambu ya nge me sala mono kele mbote ve.” 10 Ebuna Abimeleki tubilaka diaka Abrahami nde: “Inki ngindu nge vandaka ti yo ntangu nge salaka diambu yai?”+ 11 Abrahami tubaka nde: “Yo vandaka sambu mono kuditubilaka nde, ‘Ya kieleka boma ya Nzambi kele ve na kisika yai, mpi bo ta fwa mono sambu na nkento na mono.’+ 12 Diaka, yandi kele kibeni mpangi na mono, mwana ya tata na mono kansi yandi kele ve mwana ya mama na mono, mpi yandi me kumaka nkento na mono.+ 13 Yo yina ntangu Nzambi salaka nde mono katuka na nzo ya tata na mono sambu na kuyungana-yungana,+ mono tubilaka yandi nde: ‘Yai mutindu nge ta monisilaka mono zola ya kwikama: Na bisika yonso ya beto ke kwenda, tuba sambu na mono nde, “Yandi kele mpangi na mono.”’”+

14 Ebuna Abimeleki bakaka mameme, bangombe, mpi bansadi ya babakala ti ya bankento mpi yandi pesaka bo na Abrahami, ebuna yandi vutudilaka yandi nkento na yandi Sara. 15 Abimeleki tubaka diaka nde: “Insi na mono kele na ntwala na nge. Zinga konso kisika yina nge me zola.” 16 Yandi tubilaka Sara nde: “Mono ke pesa mpangi na nge+ mbongo 1 000 ya bibende.* Yo kele kidimbu ya ke songa na meso ya bantu yonso yina kele ti nge mpi na ntwala ya bantu yonso nde nge me sala ve mbi,* mpi yo me katula nge nsoni.” 17 Ebuna Abrahami yantikaka kubondila Nzambi ya kieleka, mpi Nzambi belulaka Abimeleki, nkento na yandi, mpi bampika na yandi ya bankento, ebuna bo yantikaka kubuta bana; 18 sambu Yehowa kumisaka bankento ya nzo ya Abimeleki mikobo* sambu na Sara, nkento ya Abrahami.+

21 Yehowa tudilaka Sara dikebi kaka mutindu yandi tubaka, mpi Yehowa sadilaka Sara mambu yina yandi silaka.+ 2 Ebuna Sara bakaka divumu+ mpi yandi butilaka Abrahami mwana-bakala na kimununu na yandi na ntangu yina Nzambi silaka yandi.+ 3 Abrahami pesaka mwana na yandi yina katukaka kubutuka, yina Sara butilaka yandi, zina Izaki.+ 4 Abrahami yotisaka mwana na yandi Izaki ntangu yandi lungisaka bilumbu nana, kaka mutindu Nzambi songaka yandi.+ 5 Abrahami vandaka ti bamvula 100 ntangu mwana na yandi Izaki butukaka. 6 Ebuna Sara tubaka nde: “Nzambi me pesa mono kikuma ya kuseka; konso muntu yina ta wa yo ta seka ti mono.”* 7 Yandi yikaka nde: “Nani zolaka kutubila Abrahami nde, ‘Sara ta nwisa kibeni bana’? Kansi, mono me butila yandi mwana na kimununu na yandi.”

8 Ebuna mwana yina yelaka mpi bo katulaka yandi na mabele; Abrahami salaka nkinsi ya nene kilumbu yina bo katulaka Izaki na mabele. 9 Kansi, Sara vandaka kumona mutindu mwana ya Agare+ muntu ya Ezipte, yina Agare butilaka Abrahami, vandaka kuseka Izaki.+ 10 Yo yina, Sara tubilaka Abrahami nde: “Kula mpika yai ya nkento ti mwana na yandi, sambu mwana ya mpika yai ta baka ve dikabu kumosi ti mwana na mono Izaki!”+ 11 Kansi mambu yina yandi tubaka sambu na mwana ya Abrahami pesaka Abrahami mpasi mingi.+ 12 Ebuna Nzambi tubilaka Abrahami nde: “Kumona mpasi ve sambu na mambu yina Sara ke tubila nge sambu na mwana yina mpi sambu na mpika na nge ya nkento. Wila yandi,* sambu yina bo ta binga mwana* na nge ta vanda na nzila ya Izaki.+ 13 Sambu na mwana ya mpika yina ya nkento,+ mono ta basisa mpi dikanda mosi na nzila na yandi,+ sambu yandi kele mwana* na nge.”

14 Ebuna Abrahami telamaka na suka-suka, yandi bakaka mampa ti dibungu ya masa ya mpusu ya mbisi mpi pesaka yo na Agare. Yandi tulaka yo na dipeka na yandi, ebuna yandi songaka yandi na kukwenda kumosi ti mwana yina.+ Yandi kwendaka mpi yungana-yunganaka na ntoto-makanga ya Bere-sheba.+ 15 Nsuka-nsuka masa yina vandaka na dibungu ya mpusu ya mbisi manaka, mpi yandi losaka mwana na nsi ya banti. 16 Ebuna yandi kwendaka kudivandila, na kiteso ya kitamina yina bo lenda losa tolo-tolo, sambu yandi tubaka nde: “Mono ke zola ve kumona mutindu mwana ke fwa.” Yo yina yandi vandaka mwa ntama mpi yantikaka kuboka na ndinga ya ngolo mpi kudila.

17 Ebuna Nzambi waka ndinga ya mwana yina,+ mpi katuka na zulu, wanzio ya Nzambi bingaka Agare mpi tubilaka yandi nde:+ “Agare, inki mambu? Kuwa boma ve, sambu Nzambi me wa ndinga ya mwana kuna kisika yandi kele. 18 Telama, tedimisa mwana, mpi baka yandi na diboko na nge, sambu mono ta kumisa yandi dikanda mosi ya nene.”+ 19 Ebuna Nzambi kangulaka meso na yandi mpi yandi monaka dibulu mosi ya masa, ebuna yandi kwendaka mpi fulusaka dibungu ya mpusu ya mbisi ti masa mpi yandi pesaka mwana masa. 20 Mpi Nzambi vandaka ti mwana yina+ ntangu yandi vandaka kuyela. Yandi vandaka kuzinga na ntoto-makanga mpi yandi kumaka muntu ya ke sadilaka munduki ya tolo-tolo. 21 Yandi yantikaka kuzinga na ntoto-makanga ya Parani,+ mpi mama na yandi kwedilaka yandi nkento na insi ya Ezipte.

22 Na ntangu yina Abimeleki, kumosi ti Pikole, mfumu ya basoda na yandi, tubilaka Abrahami nde: “Nzambi kele ti nge na mambu yonso yina nge ke sala.+ 23 Ebuna ntangu yai, zenga kieleka awa na ntwala na mono na zina ya Nzambi nde nge ta sadila mono, bantekolo na mono, mpi bana na mono mambu na mutindu ya luvunu ve, mpi nde nge ta sadila mono mpi insi yina nge zingaka mambu ti zola ya kwikama ya mutindu mosi ti yina mono me monisila nge.”+ 24 Ebuna Abrahami tubaka nde: “Mono me zenga kieleka.”

25 Kansi, Abrahami bokutilaka Abimeleki sambu na dibulu ya masa yina bansadi ya Abimeleki botulaka na ngolo.+ 26 Abimeleki vutulaka nde: “Mono me zaba ve muntu yina salaka yo; nge zabisaka mono yo ve, mpi mono me waka ve ata kima mosi sambu na yo tii bubu yai.” 27 Ebuna, Abrahami bakaka mameme ti bangombe mpi pesaka yo na Abimeleki, ebuna bo zole salaka kuwakana. 28 Ntangu Abrahami tulaka na lweka bana-mameme nsambwadi ya bankento ya bitwisi na yandi, 29 Abimeleki tubilaka Abrahami nde: “Sambu na nki nge me tula bana-mameme yai nsambwadi ya bankento awa na lweka?” 30 Yandi tubaka nde: “Nge fwete ndima bana-mameme yai nsambwadi ya bankento ya mono ke pesa sambu yo vanda kidimbu ya ke monisa nde mono timunaka dibulu yai.” 31 Yo yina yandi bingaka kisika yina Bere-sheba,*+ sambu kuna bo zole diaka ndefi. 32 Ebuna bo salaka kuwakana+ na Bere-sheba, na nima Abimeleki telamaka ti Pikole, mfumu ya basoda na yandi, mpi bo vutukaka na insi ya bantu ya Filistia.+ 33 Na nima, yandi kunaka nti ya tamarisi na Bere-sheba, mpi kuna yandi bingaka zina ya Yehowa,+ Nzambi ya mvula na mvula.+ 34 Abrahami zingaka* na insi ya bantu ya Filistia ntangu mingi.*+

22 Ntangu yai, Nzambi ya kieleka mekaka+ Abrahami mpi tubilaka yandi nde: “Abrahami!” yandi vutulaka nde: “Mono yandi yai!” 2 Ebuna yandi tubaka nde: “Pardo baka mwana na nge, mwana na nge mosi kaka yina nge ke zolaka mingi,+ Izaki,+ kwenda na insi ya Moria+ mpi pesa yandi kuna bonso dikabu ya kuyoka na ngumba yina mono ta songa nge.”

3 Yo yina Abrahami telamaka na suka-suka, yidikaka mpunda na yandi, mpi bakaka bansadi na yandi zole kumosi ti yandi mpi mwana na yandi Izaki. Yandi pasulaka bankuni sambu na dikabu ya kuyoka, ebuna yandi telamaka mpi kwendaka na kisika yina Nzambi ya kieleka songaka yandi. 4 Na kilumbu ya tatu, Abrahami talaka mpi monaka kisika yina na ntama. 5 Ebuna Abrahami tubilaka bansadi na yandi nde: “Beno bikala awa ti mpunda, kansi mono ti mwana, beto ta kwenda kuna mpi ta sambila, na nima beto ta kwisa kuvutuka na beno.”

6 Yo yina Abrahami bakaka bankuni ya dikabu ya kuyoka mpi tulaka yo na dipeka ya mwana na yandi Izaki. Na nima yandi bakaka tiya mpi mbele* na maboko na yandi, ebuna bo kwendaka bo zole. 7 Na nima Izaki tubilaka tata na yandi Abrahami nde: “Tata na mono!” Yandi vutulaka nde: “Ee, mwana na mono!” Yandi tubaka diaka nde: “Tiya mpi bankuni yo yai, kansi dimeme sambu na dikabu ya kuyoka kele na wapi?” 8 Abrahami tubaka nde: “Mwana na mono, Nzambi yandi mosi ta pesa dimeme sambu na dikabu ya kuyoka.”+ Ebuna bo kwendaka bo zole.

9 Nsuka-nsuka bo kumaka na kisika yina Nzambi ya kieleka songaka yandi, ebuna Abrahami tungaka mesa-kimenga kuna mpi yidikaka bankuni na zulu na yo. Yandi kangaka mwana na yandi Izaki maboko ti makulu mpi tulaka yandi na zulu ya mesa-kimenga, na zulu ya nkuni.+ 10 Ebuna Abrahami tandulaka diboko na yandi mpi bakaka mbele* sambu na kufwa mwana na yandi.+ 11 Kansi wanzio ya Yehowa bingaka yandi katuka na zulu mpi tubaka nde: “Abrahami, Abrahami!” ebuna yandi vutulaka nde: “Mono yandi yai!” 12 Na nima yandi tubaka nde: “Kusala mwana mbi ve, mpi kusala yandi ve ata kima mosi, sambu ntangu yai mono me zaba nde nge ke waka Nzambi boma, sambu nge me buya ve kupesa mono mwana na nge, mwana na nge mosi kaka.”+ 13 Ebuna Abrahami talaka, mpi na ntwala na yandi kuvandaka ti dimeme mosi ya bakala yina bibongo na yo kangamaka na kamwa-nti. Abrahami kwendaka, yandi bakaka dimeme yina mpi pesaka yo bonso dikabu ya kuyoka na kisika ya mwana na yandi. 14 Ebuna Abrahami pesaka kisika yina zina Yehowa-yire.* Yo yina tii bubu yai bantu ke tubaka nde: “Na ngumba ya Yehowa yo ta pesama.”+

15 Wanzio ya Yehowa bingaka Abrahami sambu na mbala ya zole katuka na zulu, 16 mpi tubaka nde: “‘Mono ke zenga kieleka na zina na mono mosi,’ Yehowa+ muntu ke tuba, ‘nde sambu nge me sala diambu yai mpi nge me buya ve kupesa mono mwana na nge, mwana na nge mosi kaka,+ 17 mono ta sakumuna nge kibeni mpi mono ta kumisa bana* na nge mingi kibeni bonso bambwetete ya zulu mpi bonso bambuma ya zelo na lweka ya nzadi-mungwa,+ mpi mwana* na nge ta baka bambanza* ya bambeni na yandi.+ 18 Mpi na nzila ya mwana*+ na nge makanda yonso ya ntoto ta kudibakila lusakumunu sambu nge me wa ndinga na mono.’”+

19 Na nima, Abrahami vutukaka kisika bansadi na yandi vandaka, ebuna bo telamaka mpi vutukaka kumosi na Bere-sheba;+ mpi Abrahami landaka kuzinga na Bere-sheba.

20 Na nima bo zabisaka Abrahami nde: “Tala Milka me butila mpi mpangi na nge Nahore bana-babakala:+ 21 Usi mwana na yandi ya ntete, Buze mpangi na yandi, Kemuele tata ya Arami, 22 Kesedi, Azo, Pildashi, Yidlafi, mpi Betuele.”+ 23 Betuele butaka Rebeka.+ Milka butilaka Nahore, mpangi ya Abrahami bana yina nana. 24 Makangu na yandi, na zina ya Reuma, butaka mpi bana-babakala: Teba, Gahami, Tahashi, mpi Maaka.

23 Sara zingaka bamvula 127; yina bamvula ya luzingu ya Sara.+ 2 Sara fwaka na Kiriati-arba,+ disongidila, Ebroni,+ na insi ya Kanana,+ mpi Abrahami yantikaka kuwa mawa sambu na Sara mpi kudila yandi. 3 Na nima Abrahami telamaka, yandi bikaka mvumbi ya nkento na yandi mpi yandi tubilaka bantu ya Heti+ nde: 4 “Mono kele munzenza mpi muntu yina me kwisaka kuzinga na kati na beno.+ Beno pesa mono ntoto sambu na kusala maziamu na kati na beno mpidina mono katula mvumbi na mono sambu na kuzika yo.” 5 Ebuna bantu ya Heti vutudilaka Abrahami nde: 6 “Wa beto, mfumu na mono. Nge kele mfumu yina Nzambi me solaka* na kati na beto.+ Nge lenda zika mvumbi na nge na kisika ya kuluta mbote ya maziamu na beto. Ata muntu mosi ve ta buya kupesa nge maziamu sambu na kukanga nge nzila ya kuzika mvumbi ya nkento na nge.”

7 Yo yina Abrahami telamaka mpi fukamaka na ntwala ya bantu ya insi yina, na ntwala ya bantu ya Heti,+ 8 mpi yandi tubilaka bo nde: “Kana beno* me ndima na kupesa mono nzila ya kukatula mvumbi ya nkento na mono sambu na kuzika yo, beno wa mono mpi beno bondila Efroni mwana ya Sohare 9 sambu yandi tekila mono dibulu na yandi ya Makpela; yo kele na nsuka ya kilanga na yandi. Bika yandi tekila mono yo na meso na beno na ntalu ya mvimba ya arza+ sambu mono vanda ti maziamu.”+

10 Kansi, Efroni vandaka me vanda na kati ya bantu ya Heti. Yo yina Efroni muntu ya Heti pesaka Abrahami mvutu na makutu ya bantu ya Heti, mpi na ntwala ya bantu yonso yina vandaka kukota na kielo ya mbanza na yandi,+ nde: 11 “Ve, mfumu na mono! Wa mono. Mono ke pesa nge kilanga mpi dibulu yina kele na kati na yo. Mono ke pesa nge yo na ntwala ya bana ya bantu na mono. Zika mvumbi ya nkento na nge.” 12 Ebuna Abrahami fukamaka na ntwala ya bantu ya insi yina 13 mpi yandi tubilaka Efroni na makutu ya bantu yina nde: “Wa mono, kana nge me zola! Mono ta pesa nge ntalu ya mvimba ya arza sambu na kilanga yina. Ndima yo, sambu mono zika mvumbi ya nkento na mono kuna.”

14 Ebuna Efroni vutudilaka Abrahami nde: 15 “Mfumu na mono, wa mono. Ntalu ya ntoto yai kele bashekele* ya arza 400, kansi yo kele nki sambu na mono ti nge? Yo yina zika mvumbi ya nkento na nge.” 16 Abrahami wilaka Efroni, mpi Abrahami tesilaka Efroni ntalu ya mvimba ya arza yina yandi tubaka na makutu ya bantu ya Heti, bashekele* ya arza 400 na kutadila kilo yina bantu ya mumbongo ke ndimaka.+ 17 Yo yina, kilanga ya Efroni yina kele na Makpela, yina vandaka na ntwala ya Mamre—kilanga ti dibulu yina kele na kati na yo mpi banti yonso ya kele na kati ya bandilu ya kilanga yina—kumaka kibeni 18 ntoto yina Abrahami sumbaka na ntwala ya bantu ya Heti, na ntwala ya bantu yonso yina vandaka kukota na kielo ya mbanza na yandi. 19 Na nima, Abrahami zikaka nkento na yandi Sara na dibulu ya kilanga ya Makpela na ntwala ya Mamre, disongidila, Ebroni, na insi ya Kanana. 20 Yo yina bantu ya Heti pesaka Abrahami kilanga mpi dibulu yina vandaka na kati na yo bonso maziamu.+

24 Ntangu yai Abrahami kumaka mununu, yandi vandaka ti bamvula mingi, mpi Yehowa sakumunaka Abrahami na mambu yonso.+ 2 Abrahami tubilaka nsadi na yandi ya kuluta mbuta na nzo na yandi, yina vandaka kutwadisa bima na yandi yonso nde:+ “Pardo, tula diboko na nge na nsi ya mbendi na mono, 3 mpi mono ta lomba nge na kudia ndefi na zina ya Yehowa, Nzambi ya zulu mpi Nzambi ya ntoto, nde nge ta bakila ve mwana na mono nkento na kati ya bana-bankento ya bantu ya Kanana, yina mono ke zinga na kati na bo.+ 4 Kansi nge fwete kwenda na insi na mono mpi na bampangi na mono+ sambu na kubakila mwana na mono Izaki nkento.”

5 Kansi, nsadi yina tubilaka yandi nde: “Ebuna kana nkento yina kuzola ve kukwisa ti mono na insi yai? Keti mono fwete vutula mwana na nge na insi yina nge katukaka?”+ 6 Abrahami tubilaka yandi nde: “Kunata ve mwana na mono kuna.+ 7 Yehowa Nzambi ya zulu, yina katulaka mono na nzo ya tata na mono mpi na insi ya bampangi na mono+ mpi yina solulaka ti mono mpi zengaka kieleka na ntwala na mono nde:+ ‘Mono ta pesa ntoto yai+ na bana*+ na nge,’ yandi ta tinda wanzio na yandi na ntwala na nge,+ mpi nge ta bakila kibeni mwana na mono nkento kuna.+ 8 Kansi, kana nkento yina kuzola ve kukwisa ti nge, mambu ya nge tubaka na ndefi yina ta landa nge diaka ve. Kansi nge fwete nata ve mwana na mono kuna.” 9 Ebuna nsadi yina tulaka diboko na yandi na nsi ya mbendi ya mfumu na yandi Abrahami mpi zengaka kieleka na ntwala na yandi sambu na diambu yai.+

10 Yo yina, nsadi yina bakaka bashamo kumi ya mfumu na yandi mpi kwendaka; yandi bakaka bima ya mbote ya mitindu yonso ya mfumu na yandi. Ebuna yandi simbaka nzila mpi kwendaka na Mezopotamia, na mbanza ya Nahore. 11 Yandi vandisaka bashamo pene-pene ya dibulu mosi ya masa na nganda ya mbanza. Yo vandaka pene-pene ya nkokila, ntangu yina bankento ke basikaka sambu na kubaka masa. 12 Ebuna yandi tubaka nde: “Yehowa Nzambi ya mfumu na mono Abrahami, pardo, nungisa mono bubu yai, mpi monisila mfumu na mono Abrahami zola na nge ya kwikama. 13 Mono me telama pene-pene ya nto ya masa, mpi bana-bankento ya bantu ya mbanza yai ke basika sambu na kubaka masa. 14 Bika yo salama mutindu yai: mwana-nkento yina mono ta tubila nde, ‘Pardo kulumusa dibungu na nge ya masa sambu mono nwa masa,’ mpi yina ta vutula nde, ‘Nwa, ebuna mono ta nwisa mpi bashamo na nge,’ bika nde mwana-nkento yina kuvanda muntu ya nge me sola sambu na nsadi na nge Izaki; ebuna na nzila ya mambu yai sadisa mono na kuzaba nde nge me monisila mfumu na mono zola na nge ya kwikama.”

15 Na ntwala nkutu nde yandi manisa kutuba, Rebeka, yina vandaka mwana ya Betuele+ mwana ya Milka+ nkento ya Nahore,+ mpangi ya Abrahami, basikaka ti dibungu na yandi ya masa na dipeka. 16 Leke yina ya nkento vandaka kitoko mingi, yandi vandaka mwense; bakala mosi ve me vukisaka nitu ti yandi. Yandi kulumukaka na nto ya masa, fulusaka dibungu na yandi, ebuna yandi tombukaka. 17 Na mbala mosi nsadi yina bakaka ntinu sambu na kukutana ti yandi mpi tubaka nde: “Pardo, pesa mono ndambu ya masa ya dibungu na nge.” 18 Ebuna yandi tubaka nde: “Nwa, mfumu na mono.” Yandi kulumusaka nswalu dibungu na yandi na diboko na yandi mpi pesaka yandi masa. 19 Ntangu yandi manisaka kupesa yandi masa, yandi tubaka nde: “Mono ta bakila mpi bashamo na nge masa tii kuna bo ta manisa kunwa.” 20 Yo yina, yandi tiamunaka nswalu masa yina vandaka na dibungu na yandi na kisika yina bo ke nwisaka bambisi masa mpi yandi kwendaka ntinu mbala mingi sambu na kubaka masa, mpi yandi landaka kubaka yo sambu na bashamo na yandi yonso. 21 Na ntangu yina yonso, bakala yina vandaka kutala yandi na pima yonso ti kuyituka, yandi vandaka kudiyula kana Yehowa me nungisa nzietelo na yandi to ve.

22 Ntangu bashamo manisaka kunwa, bakala yina pesaka yandi lupetu ya wolo ya mbombo yina kilo na yo vandaka kati-kati ya shekele* mpi mitaku zole ya wolo yina kilo na yo vandaka bashekele* kumi, 23 mpi yandi tubaka nde: “Pardo songa mono, nge kele mwana ya nani? Keti kele ti kisika ya beto lenda lala na nzo ya tata na nge?” 24 Ebuna yandi tubilaka yandi nde: “Mono kele mwana ya Betuele+ mwana ya Milka, yina yandi butilaka Nahore.”+ 25 Yandi yikaka nde: “Beto kele ti matiti mpi madia ya bambisi, mpi kisika ya kulala.” 26 Ebuna bakala yina fukamaka mpi bwaka luse na ntoto na ntwala ya Yehowa 27 mpi tubaka nde: “Lukumu na Yehowa, Nzambi ya mfumu na mono Abrahami, sambu yandi me yambula ve zola na yandi ya kwikama mpi kwikama na yandi na mfumu na mono. Yehowa me nata mono na nzo ya bampangi ya mfumu na mono.”

28 Ebuna leke yina ya nkento bakaka ntinu sambu na kuzabisa bantu ya nzo ya mama na yandi mambu yai. 29 Rebeka vandaka ti mpangi mosi ya bakala zina na yandi Labani.+ Yo yina Labani bakaka ntinu tii na bakala yina vandaka na nganda pene-pene ya nto ya masa. 30 Ntangu yandi monaka lupetu ya mbombo mpi mitaku na maboko ya mpangi na yandi mpi waka bangogo ya mpangi na yandi Rebeka, yina vandaka kutuba nde, “Yai mutindu bakala yina me tubila mono,” yandi kwisaka kukutana ti bakala yina, yina vandaka kaka ya kutelama na lweka ya bashamo pene-pene ya nto ya masa. 31 Na mbala mosi Labani tubaka nde: “Kwisa, nge muntu yina Yehowa me sakumunaka. Sambu na nki nge me telama kaka awa? Mono me yidika nzo mpi kisika sambu na bashamo.” 32 Ebuna bakala yina kwisaka na nzo, yandi* katulaka bima yina vandaka na zulu ya bashamo, pesaka matiti ti bima ya kudia na bashamo mpi masa sambu na kuyobisa makulu na yandi mpi makulu ya bantu yina vandaka ti yandi. 33 Kansi, ntangu bo tulaka madia na ntwala na yandi, yandi tubaka nde: “Mono ta dia ve na ntwala ya kuzabisa beno mambu ya mono kele na yo.” Labani tubaka nde: “Tuba!”

34 Yandi tubaka nde: “Mono kele nsadi ya Abrahami.+ 35 Yehowa me sakumunaka mfumu na mono mingi kibeni, mpi yandi me kumisaka yandi mvwama kibeni na mutindu yandi me pesaka yandi mameme ti bangombe, arza ti wolo, bansadi ya babakala ti ya bankento, bashamo ti bampunda.+ 36 Diaka, Sara nkento ya mfumu na mono butilaka mfumu na mono mwana-bakala na kimununu na yandi,+ mpi yandi ta pesa yandi bima yonso yina yandi kele na yo.+ 37 Yo yina mfumu na mono songaka mono na kuzenga kieleka nde: ‘Nge fwete bakila ve mwana na mono nkento na kati ya bana-bankento ya bantu ya Kanana, yina mono ke zinga na insi na bo.+ 38 Ve, kansi nge ta kwenda na nzo ya tata na mono mpi na dibuta na mono,+ mpi nge fwete bakila mwana na mono nkento.’+ 39 Kansi mono tubilaka mfumu na mono nde: ‘Ebuna kana nkento yina kuzola ve kukwisa ti mono?’+ 40 Yandi tubilaka mono nde: ‘Yehowa, yina mono me tambula na ntwala na yandi,+ ta tinda wanzio na yandi+ kumosi ti nge mpi yandi ta nungisa kibeni nzietelo na nge, mpi nge fwete bakila mwana na mono nkento na dibuta na mono mpi na nzo ya tata na mono.+ 41 Nge ta katuka na ndefi yina nge me dia na ntwala na mono kana nge kwenda na dibuta na mono mpi bo pesa nge yandi ve. Yo ta katula nge na ndefi na nge.’+

42 “Ntangu mono kumaka na nto ya masa bubu yai, mono tubaka nde: ‘Yehowa Nzambi ya mfumu na mono Abrahami, kana nge nungisa nzietelo na mono, 43 awa ya mono me telama pene-pene ya nto ya masa. Mambu ya fwete salama yo yai: ntangu leke mosi ya nkento+ ta basika sambu na kubaka masa, mono ta tuba nde, “Pardo, pesa mono ndambu ya masa ya dibungu na nge,” 44 mpi yandi ta tubila mono nde, “Nwa, ebuna mono ta baka mpi masa sambu na bashamo na nge.” Bika nkento yina kuvanda nkento ya Yehowa me sola sambu na mwana ya mfumu na mono.’+

45 “Na ntwala nde mono manisa kutuba na ntima na mono, Rebeka vandaka kukwisa ti dibungu na yandi na dipeka, mpi yandi kulumukaka na nto ya masa mpi yantikaka kubaka masa. Ebuna mono tubilaka yandi nde: ‘Pardo, pesa mono masa.’+ 46 Yandi kulumusaka nswalu dibungu na yandi na dipeka mpi tubaka nde: ‘Nwa,+ ebuna mono ta nwisa mpi bashamo na nge.’ Yo yina mono nwaka, mpi yandi nwisaka mpi bashamo. 47 Na nima mono yulaka yandi nde, ‘Nge kele mwana ya nani?’ yandi vutulaka nde, ‘Mwana ya Betuele mwana ya Nahore, yina Milka butilaka yandi.’ Yo yina mono tulaka lupetu na mbombo na yandi mpi mitaku na maboko na yandi.+ 48 Mono fukamaka mpi bwaka luse na ntoto na ntwala ya Yehowa mpi mono kumisaka Yehowa Nzambi ya mfumu na mono Abrahami,+ yina me nata mono na nzila ya mbote sambu na kubaka mwana ya mpangi ya mfumu na mono sambu na mwana na yandi. 49 Ntangu yai, beno songa mono kana beno ke zola kumonisila mfumu na mono zola ya kwikama mpi kwikama; kana ve, beno songa mono, sambu mono zaba mambu yina mono fwete sala.”*+

50 Ebuna Labani ti Betuele vutulaka nde: “Diambu yai me katuka na Yehowa. Beto lenda tubila nge ve ee to ve.* 51 Rebeka yandi yai na ntwala na nge. Baka yandi mpi kwenda, ebuna yandi kuma nkento ya mwana ya mfumu na nge, kaka mutindu Yehowa me tuba.” 52 Ntangu nsadi ya Abrahami waka mambu yina, na mbala mosi yandi fukamaka luse na ntoto na ntwala ya Yehowa. 53 Ebuna yandi yantikaka kubasisa bima ya arza, ti ya wolo, ti bilele mpi yandi pesaka yo na Rebeka, mpi yandi pesaka bima ya ntalu na mpangi na yandi ya bakala mpi na mama na yandi. 54 Na nima, yandi ti bantu yina vandaka ti yandi diaka mpi nwaka, mpi bo lalaka kuna.

Ntangu yandi telamaka na suka, yandi tubaka nde: “Beno bikisa mono mono vutuka na mfumu na mono.” 55 Ebuna mpangi na yandi ya bakala mpi mama na yandi tubaka nde: “Bika leke ya nkento kubikala ti beto ata bilumbu kumi. Na nima yandi lenda kwenda.” 56 Kansi yandi tubilaka bo nde: “Beno kingisa mono ve, sambu Yehowa me nungisa nzietelo na mono. Beno bikisa mono mono vutuka, sambu mono kwenda na mfumu na mono.” 57 Ebuna bo tubaka nde: “Bika beto binga leke ya nkento mpi beto yula yandi.” 58 Bo bingaka Rebeka mpi bo tubilaka yandi nde: “Keti nge me ndima kukwenda ti muntu yai?” Yandi vutulaka nde: “Mono me zola kukwenda.”

59 Yo yina bo bikisaka mpangi na bo ya nkento Rebeka+ mpi ndesi na yandi*+ ti nsadi ya Abrahami mpi bantu na yandi sambu bo kwenda. 60 Bo sakumunaka Rebeka mpi tubilaka yandi nde: “Mpangi na beto, bika nge kuma mafunda kumi mbala mafunda,* mpi bika nde bana* na nge kubaka bambanza* ya bantu yina ta menga bo.”+ 61 Ebuna, Rebeka ti bansadi na yandi ya bankento telamaka, mataka na zulu ya bashamo, mpi bo landaka muntu yina. Nsadi yina bakaka Rebeka, yandi simbaka nzila mpi kwendaka.

62 Izaki katukaka na ndambu ya Beere-lahai-royi,+ sambu yandi vandaka kuzinga na insi ya Negebi.+ 63 Izaki vandaka kutambula na kilanga na ntwala nde mpimpa kubwa sambu na kuyindulula.+ Ntangu yandi talaka, yandi monaka bashamo ke kwisa! 64 Ntangu Rebeka talaka, yandi monaka Izaki, mpi yandi tulukaka nswalu na shamo. 65 Ebuna yandi yulaka nsadi yina nde: “Nani yina ke tambula na kilanga sambu na kukwisa kukutana ti beto?” Nsadi yina tubaka nde: “Yandi kele mfumu na mono.” Yo yina Rebeka bakaka lele na yandi mpi kudifikaka. 66 Ebuna nsadi yina songaka Izaki mambu yonso yina yandi salaka. 67 Na nima, Izaki kotisaka Rebeka na tenta ya mama na yandi Sara.+ Mpidina Rebeka kumaka nkento na yandi; ebuna Izaki zolaka yandi mingi,+ mpi Izaki bakaka kikesa na nima ya lufwa ya mama na yandi.+

25 Na nima Abrahami bakaka nkento ya nkaka, zina na yandi Ketura. 2 Yandi butilaka yandi Zimrani, Yokshani, Medani, Madiani,+ Yishbaki, mpi Shua.+

3 Yokshani butaka Sheba mpi Dedani.

Bana ya Dedani bo yai: Ashurimi, Letushimi, mpi Leumimi.

4 Bana ya Madiani bo yai: Efa, Efere, Anoki, Abida, mpi Eldaa.

Bo yonso vandaka bana ya Ketura.

5 Na nima Abrahami pesaka bima yonso yina yandi vandaka ti yo na Izaki,+ 6 kansi yandi pesaka makabu na bana yina yandi butaka ti bamakangu na yandi. Ebuna ntangu yandi vandaka kaka na luzingu, yandi tindaka bo na ndambu ya esti, na insi ya Esti, ntama ti mwana na yandi Izaki.+ 7 Bamvula ya luzingu ya Abrahami vandaka 175. 8 Na nima, Abrahami basisaka mpema na yandi ya nsuka mpi yandi fwaka na nima ya kuzinga luzingu mosi ya mbote mpi ya nda, yandi kumaka mununu mpi vandaka na luzingu ya kiese, mpi bo vukisaka yandi ti bantu na yandi.* 9 Bana na yandi Izaki ti Ismaele zikaka yandi na dibulu ya Makpela na kilanga ya Efroni mwana ya Sohare muntu ya Heti yina kele na ntwala ya Mamre,+ 10 na kilanga yina Abrahami sumbaka na bantu ya Heti. Bo zikaka Abrahami kuna, ti nkento na yandi Sara.+ 11 Na nima ya lufwa ya Abrahami, Nzambi landaka kusakumuna mwana na yandi Izaki,+ mpi Izaki vandaka kuzinga pene-pene ya Beere-lahai-royi.+

12 Yai disolo ya Ismaele+ mwana ya Abrahami yina Agare+ muntu ya Ezipte, nsadi ya Sara, butilaka Abrahami.

13 Yai bazina ya bana ya Ismaele, na kutadila bazina na bo, na kulanda bisina ya mabuta na bo: Nebayoti+ mwana ya ntete ya Ismaele, na nima Kedare,+ Adbeele, Mibsami,+ 14 Mishma, Duma, Masa, 15 Adadi, Tema, Yeture, Nafishi, mpi Kedema. 16 Yai bana ya Ismaele, mpi yai bazina na bo na kutadila babwala na bo mpi bacamp na bo,* bamfumu 12 na kutadila makanda na bo.+ 17 Ismaele zingaka bamvula 137. Na nima yandi basisaka mpema na yandi ya nsuka mpi fwaka, ebuna bo vukisaka yandi ti bantu na yandi.* 18 Bo vandaka kuzinga katuka na Avila+ pene-pene ya Shure,+ yina kele pene-pene ya Ezipte, tii na Asiria. Yandi zingaka pene-pene ya bampangi na yandi yonso.*+

19 Yai disolo ya Izaki, mwana ya Abrahami.+

Abrahami butaka Izaki. 20 Izaki vandaka ti bamvula 40 ntangu yandi kwelaka Rebeka, mwana ya Betuele+ muntu ya Arami ya Padani-arami, mpangi-nkento ya Labani muntu ya Arami. 21 Mpi Izaki vandaka kubondila Yehowa sambu na nkento na yandi, sambu yandi vandaka mukobo; ebuna Yehowa ndimaka kisambu na yandi, mpi Rebeka nkento na yandi bakaka divumu. 22 Ebuna bana yina vandaka na divumu na yandi yantikaka kunwana,+ yo yina yandi tubaka nde: “Kana yo kele mutindu yai, sambu na nki mono fwete landa kuzinga?” Yo yina yandi yulaka Yehowa. 23 Yehowa tubilaka yandi nde: “Makanda zole kele na divumu na nge+ mpi makanda zole ta kabwana na divumu na nge;+ dikanda mosi ta vanda ngolo kuluta dikanda ya nkaka,+ mpi mbuta ta sadila leke.”+

24 Ntangu bilumbu na yandi ya kubuta lungaka, mapasa vandaka na divumu na yandi. 25 Mwana ya ntete basikaka nitu ya mvimba mbwaki kibeni mpi yandi vandaka bonso lele ya mika;+ yo yina bo pesaka yandi zina Ezau.*+ 26 Na nima, mpangi na yandi basikaka mpi diboko na yandi vandaka me simba dikulu* ya Ezau,+ yo yina bo pesaka yandi zina Yakobi.*+ Izaki vandaka ti bamvula 60 ntangu Rebeka butaka bo.

27 Ntangu bana yina yelaka, Ezau kumaka muntu ya mayele ya ke zombaka,+ muntu ya mfinda, kansi Yakobi vandaka muntu ya kukonda kifu, yandi vandaka kuzinga na batenta.+ 28 Izaki vandaka kuzola Ezau sambu yo vandaka kutendula mbisi na munoko na yandi, kansi Rebeka vandaka kuzola Yakobi.+ 29 Kilumbu mosi, Yakobi vandaka kulamba mwa supu ntangu Ezau katukaka na mfinda, yandi vandaka ya kulemba. 30 Ebuna Ezau tubilaka Yakobi nde: “Pesa mono nswalu ndambu* ya supu ya mbwaki yina nge kele na yo kuna,* sambu mono me lemba!”* Yo yina bo pesaka yandi zina Edomi.*+ 31 Ebuna Yakobi tubaka nde: “Tekila mono ntete nswa na nge ya mwana-ntete!”+ 32 Ezau tubaka nde: “Mono ke zola kufwa! Inki kele mfunu ya nswa ya mwana-ntete sambu na mono?” 33 Ebuna Yakobi yikaka nde: “Zenga ntete kieleka na ntwala na mono!” Yo yina yandi zengaka kieleka na ntwala na yandi mpi tekilaka Yakobi+ nswa na yandi ya mwana-ntete. 34 Ebuna Yakobi pesaka Ezau dimpa mpi supu ya madesu, ebuna yandi diaka, yandi nwaka mpi yandi telamaka, simbaka nzila mpi kwendaka. Na mutindu yina, Ezau vwezaka nswa ya mwana-ntete.

26 Ntangu yai nzala vandaka na insi yina, katula nzala ya ntete yina basikaka na bilumbu ya Abrahami,+ yo yina Izaki kwendaka na Abimeleki ntotila ya bantu ya Filistia, na Gerare. 2 Ebuna Yehowa monanaka na yandi mpi tubaka nde: “Kukulumuka ve na Ezipte. Zinga na insi yina mono ta songa nge. 3 Zinga bonso munzenza na insi yai,+ mpi mono ta landa kuvanda ti nge mpi kusakumuna nge sambu mono ta pesa nge ti bana* na nge bansi yai yonso,+ mpi mono ta lungisa ndefi yina mono diaka na ntwala ya Abrahami+ tata na nge: 4 ‘Mono ta kumisa bana* na nge mingi bonso bambwetete ya zulu;+ mpi mono ta pesa bana* na nge bansi yai yonso;+ mpi na nzila ya bana* na nge makanda yonso ya ntoto ta kudibakila lusakumunu,’+ 5 sambu Abrahami waka ndinga na mono mpi landaka kuzitisa mambu ya mono ke lombaka, bantuma na mono, bansiku na mono ya kusonika, mpi bansiku na mono.”+ 6 Yo yina Izaki landaka kuzinga na Gerare.+

7 Ntangu bantu ya kisika yina vandaka kuyula-yula yandi sambu na nkento na yandi, yandi vandaka kutuba nde: “Yandi kele mpangi na mono.”+ Yandi vandaka kuwa boma ya kutuba nde, “Yandi kele nkento na mono,” sambu yandi tubaka nde, “Bantu ya kisika yai lenda fwa mono sambu na Rebeka,” sambu yandi vandaka kitoko mingi.+ 8 Na nima ya mwa ntangu, Abimeleki ntotila ya bantu ya Filistia vandaka kutala na nela, mpi yandi monaka Izaki ke monisa zola* na Rebeka nkento na yandi.+ 9 Na mbala mosi Abimeleki bingaka Izaki mpi tubaka nde: “Yandi kele kibeni nkento na nge! Sambu na nki nge tubaka nde, ‘Yandi kele mpangi na mono’?” Ebuna Izaki tubilaka yandi nde: “Mono tubaka yo sambu mono waka boma nde bo ta fwa mono sambu na yandi.”+ 10 Kansi Abimeleki tubaka diaka nde: “Inki nge me sala beto?+ Muntu mosi na kati ya bantu lendaka kulala ti nkento na nge kukonda mpasi, mpi nge zolaka kunatila beto makambu!”+ 11 Ebuna Abimeleki songaka bantu yonso nde: “Konso muntu yina ta simba muntu yai ti nkento na yandi, bo ta fwa yandi kibeni!”

12 Izaki yantikaka kukuna bankeni na insi yina, mpi na mvula yina yandi katulaka mbala 100 bima yina yandi kunaka, sambu Yehowa vandaka kusakumuna yandi.+ 13 Yandi kumaka mvwama, mpi yandi landaka kutoma tii kuna yandi kumaka mvwama ya nene. 14 Yandi kumaka ti mameme mpi bangombe mingi mpi bansadi mingi,+ ebuna bantu ya Filistia yantikaka kuwila yandi kimpala.

15 Na nima bantu ya Filistia bakaka ntoto mpi fikaka mabulu yonso ya masa yina bansadi ya tata na yandi timunaka na bilumbu ya Abrahami.+ 16 Na nima, Abimeleki tubilaka Izaki nde: “Katuka na ntoto na beto, sambu nge me kuma ngolo mingi kuluta beto.” 17 Yo yina, Izaki katukaka kuna, salaka camp na yandi na muwanda ya Gerare,+ mpi yantikaka kuzinga kuna. 18 Ebuna Izaki timunaka diaka mabulu ya masa yina bo timunaka na bilumbu ya Abrahami tata na yandi kansi yina bantu ya Filistia fikaka na nima ya lufwa ya Abrahami,+ mpi yandi bingaka yo na bazina yina tata na yandi pesaka yo.+

19 Ntangu bansadi ya Izaki vandaka kutimuna na muwanda yina, bo monaka dibulu mosi ya masa ya kitoko. 20 Ebuna bangungudi ya Gerare yantikaka kuswana ti bangungudi ya Izaki nde: “Masa yai kele ya beto!” Yo yina yandi pesaka dibulu yina zina Eseki,* sambu bo swanaka ti yandi. 21 Bo yantikaka kutimuna dibulu ya nkaka, mpi bo yantikaka kuswana diaka sambu na yo. Yo yina yandi pesaka yo zina Sitna.* 22 Na nima, yandi katukaka pana mpi timunaka dibulu ya nkaka ya masa, kansi bo swanaka ve sambu na yo. Yo yina yandi pesaka yo zina Rehoboti* mpi tubaka nde: “Yo kele sambu Yehowa me pesa beto kisika ya nene ntangu yai mpi yandi me sala nde beto buta mingi na insi yai.”+

23 Na nima yandi katukaka pana mpi tombukaka na Bere-sheba.+ 24 Yehowa basikilaka yandi na mpimpa yina mpi tubaka nde: “Mono kele Nzambi ya tata na nge Abrahami.+ Kuwa boma ve,+ sambu mono kele ti nge, mpi mono ta sakumuna nge mpi ta kumisa bana* na nge mingi sambu na Abrahami nsadi na mono.”+ 25 Yo yina, yandi tungaka mesa-kimenga kuna mpi bingaka zina ya Yehowa.+ Ebuna Izaki tedimisaka tenta na yandi kuna,+ mpi bansadi na yandi timunaka dibulu ya masa na kisika yina.

26 Na nima, Abimeleki katukaka na Gerare ti Ahuzati ndongisi na yandi mpi Pikole mfumu ya basoda na yandi,+ mpi bo kwisaka kisika Izaki vandaka. 27 Izaki tubilaka bo nde: “Sambu na nki beno me kwisa awa na mono, sambu beno mengaka mono mpi beno kulaka mono na ntoto na beno?” 28 Ebuna bo tubaka nde: “Beto me mona pwelele nde Yehowa kele ti nge.+ Yo yina beto tubaka nde, ‘Pardo, bika nde ndefi ya kuwakana kuvanda na kati na beto ti nge, mpi bika beto sala kuwakana ti nge+ 29 nde nge ta sala beto ve ata kima mosi ya mbi, kaka mutindu beto salaka nge mbi ve, sambu beto sadilaka nge kaka mambu ya mbote na mutindu beto pesaka nge nzila ya kukwenda na ngemba. Ntangu yai nge kele muntu yina Yehowa me sakumuna.’” 30 Ebuna yandi sadilaka bo nkinsi, bo diaka mpi bo nwaka. 31 Bo telamaka na suka-suka mpi bo zenganaka kieleka.+ Na nima Izaki pesaka bo nzila ya kukwenda, mpi bo katukaka na kisika na yandi na ngemba.

32 Na kilumbu yina, bansadi ya Izaki kwisaka mpi zabisaka yandi diambu ya dibulu ya masa yina bo timunaka,+ bo tubilaka yandi nde: “Beto me mona masa!” 33 Yandi pesaka yo zina Shiba. Yo yina zina ya mbanza yina kele Bere-sheba+ tii bubu yai.

34 Ntangu Ezau vandaka ti bamvula 40, yandi kwelaka Yehuditi mwana ya Beeri muntu ya Heti, yandi kwelaka mpi Basemati mwana ya Eloni muntu ya Heti.+ 35 Bo pesaka Izaki ti Rebeka+ mpasi mingi.*

27 Ntangu Izaki kumaka mununu mpi yandi vandaka kumona diaka ve, yandi bingaka Ezau+ mwana na yandi ya ntete mpi tubilaka yandi nde: “Mwana na mono!” Yandi vutulaka nde: “Mono yandi yai!” 2 Izaki tubaka diaka nde: “Ntangu yai mono me nuna. Mono ke zaba ve kilumbu mono ta fwa. 3 Pardo, baka minduki na nge, lupaya na nge, ti munduki na nge ya tolo-tolo, kwenda na mfinda mpi zomba mwa mbisi ya mfinda sambu na mono.+ 4 Na nima lambila mono madia ya kitoko yina mono ke zolaka mingi mpi natila mono yo. Ebuna mono ta dia yo mpi mono* ta sakumuna nge na ntwala nde mono fwa.”

5 Kansi, Rebeka vandaka kuwa ntangu Izaki vandaka kusolula ti mwana na yandi Ezau. Ebuna Ezau kwendaka na mfinda sambu na kuzomba mbisi mpi kukwisa kunata yo.+ 6 Mpi Rebeka tubilaka mwana na yandi Yakobi nde:+ “Mono me katuka kuwa tata na nge ke solula ti mpangi na nge Ezau, mpi ke tuba nde: 7 ‘Natila mono mwa mbisi mpi lambila mono madia ya kitoko. Ebuna bika mono dia, sambu mono sakumuna nge na ntwala ya Yehowa na ntwala nde mono fwa.’+ 8 Ntangu yai mwana na mono, wa mbote-mbote mpi sala mambu yina mono ke songa nge.+ 9 Pardo, kwenda na lupangu ya bitwisi mpi bakila mono bana-bankombo zole ya kuluta mbote sambu mono lambila tata na nge madia ya kitoko, kaka mutindu yandi ke zolaka. 10 Na nima, natila yo tata na nge sambu yandi dia mpi yandi sakumuna nge na ntwala nde yandi fwa.”

11 Yakobi tubilaka mama na yandi Rebeka nde: “Kansi mpangi na mono Ezau kele na mika mingi,+ mpi mpusu na mono kele na mika ve. 12 Ebuna kana tata na mono kusimba nitu na mono?+ Mono ta monana bonso muntu ya ke seka yandi, ebuna na kisika nde mono baka lusakumunu bo ta singa mono.” 13 Ebuna mama na yandi tubilaka yandi nde: “Mwana na mono, bika nde kusinga yina kuvanda na zulu na mono. Sala kaka mutindu mono ke tuba mpi kwenda, bakila mono yo.”+ 14 Yo yina, yandi kwendaka, bakaka yo, mpi nataka yo na mama na yandi, ebuna mama na yandi lambaka madia ya kitoko kaka mutindu tata na yandi vandaka kuzola. 15 Na nima, Rebeka bakaka lele ya kuluta kitoko ya mwana na yandi ya ntete Ezau yina yandi vandaka na yo na nzo, mpi yandi lwatisaka yo mwana na yandi ya leke Yakobi.+ 16 Yandi lwatisaka yandi mpi bampusu ya bana-bankombo na maboko mpi na nkingu na kisika ya me konda mika.+ 17 Ebuna yandi pesaka mwana na yandi Yakobi madia ya kitoko mpi mampa yina yandi salaka.+

18 Yo yina yandi kotaka kisika tata na yandi vandaka mpi tubaka nde: “Tata na mono!” mpi yandi tubaka nde: “Mono yandi yai! Nge kele nani, mwana na mono?” 19 Yakobi tubilaka tata na yandi nde: “Mono Ezau mwana na nge ya ntete.+ Mono me sala kaka mutindu nge songaka mono. Pardo, telama mpi dia mwa mbisi na mono, sambu nge* sakumuna mono.”+ 20 Ebuna Izaki tubilaka mwana na yandi nde: “Mwana na mono, inki mutindu nge me mona yo nswalu?” Yandi vutulaka nde: “Sambu Yehowa Nzambi na nge nataka yo na ntwala na mono.” 21 Ebuna Izaki tubilaka Yakobi nde: “Mwana na mono, pardo, pusana pene-pene sambu mono simba nge, sambu mono zaba kana nge kele kibeni mwana na mono Ezau to ve.”+ 22 Ebuna Yakobi pusanaka pene-pene ya tata na yandi Izaki, mpi yandi simbaka yandi, na nima yandi tubaka nde: “Ndinga kele ndinga ya Yakobi, kansi maboko kele maboko ya Ezau.”+ 23 Izaki zabaka yandi ve, sambu maboko na yandi vandaka ti mika mingi bonso maboko ya mpangi na yandi Ezau. Yo yina yandi sakumunaka yandi.+

24 Na nima, yandi yulaka nde: “Keti nge kele kibeni mwana na mono Ezau?” yandi vutulaka nde: “Yo kele mono.” 25 Yandi tubaka nde: “Mwana na mono, natila mono mwa mbisi ya mfinda sambu mono dia, ebuna mono* ta sakumuna nge.” Yandi natilaka yandi yo mpi yandi diaka, na nima yandi natilaka yandi vinu mpi yandi nwaka. 26 Ebuna tata na yandi Izaki tubilaka yandi nde: “Pardo, mwana na mono, pusana pene-pene mpi pesa mono beze.”+ 27 Yo yina yandi pusanaka pene-pene mpi pesaka yandi beze, ebuna yandi waka nsudi ya bilele na yandi.+ Na nima yandi sakumunaka yandi mpi tubaka nde:

“Tala, nsudi ya mwana na mono kele bonso nsudi ya mfinda, yina Yehowa me sakumuna. 28 Bika Nzambi ya kieleka kupesa nge malulu ya zulu+ mpi ntoto ya ke butaka mingi,+ mbuma mingi, mpi vinu ya mpa.+ 29 Bika bantu kusadila nge, mpi makanda kufukimina nge. Kuma mfumu ya bampangi na nge, mpi bika nde bana ya mama na nge kufukimina nge.+ Bika bo singa konso muntu yina ke singa nge, mpi bo sakumuna konso muntu yina ke sakumuna nge.”+

30 Kaka ntangu Izaki manisaka kusakumuna Yakobi mpi Yakobi katukaka na ntwala ya tata na yandi Izaki, mpangi na yandi Ezau kwisaka kuvutuka na nima ya kuzomba.+ 31 Yandi mpi lambaka madia ya kitoko mpi natilaka yo tata na yandi, ebuna yandi tubilaka tata na yandi nde: “Tata na mono, telama mpi dia mwa mbisi na mono, sambu nge* sakumuna mono.” 32 Ebuna tata na yandi Izaki tubilaka yandi nde: “Nge kele nani?” yandi tubaka nde: “Mono kele mwana na nge, mwana na nge ya ntete, Ezau.”+ 33 Ebuna Izaki yantikaka kutekita ngolo, mpi yandi tubaka nde: “Ebuna nani yina zombaka mbisi mpi natilaka mono? Mono diaka yo na ntwala nde nge kuma, mpi mono me sakumuna yandi—mpi yandi ta baka kibeni lusakumunu!”

34 Ntangu yandi waka mambu yina tata na yandi tubaka, Ezau yantikaka kuboka ngolo kibeni na ndinga ya mawa mpi kutubila tata na yandi nde: “Tata na mono, sakumuna mono, ee, mono mpi!”+ 35 Kansi yandi tubaka nde: “Mpangi na nge kwisaka na mutindu ya luvunu sambu yandi baka lusakumunu yina yo lombaka nde nge baka.” 36 Ebuna yandi tubaka nde: “Keti zina na yandi kele ve Yakobi,* sambu yandi baka kisika na mono mbala yai zole?+ Yandi me bakaka+ nswa ya mwana-ntete, mpi ntangu yai yandi me baka lusakumunu na mono!”+ Na nima yandi yikaka nde: “Keti nge me bumbila mono ve lusakumunu?” 37 Kansi Izaki vutudilaka Ezau nde: “Mono me tula yandi mfumu na nge,+ mono me pesa yandi bampangi na yandi yonso na kuvanda bansadi na yandi, mpi mono me pesa mbuma ti vinu ya mpa sambu yo sadisa yandi.+ Mwana na mono, inki me bikala yina mono lenda pesa nge?”

38 Ezau tubilaka tata na yandi nde: “Tata na mono, keti nge vandaka kaka ti lusakumunu mosi? Tata na mono, sakumuna mono, ee, mono mpi!” Ebuna Ezau bokaka ngolo mpi yantikaka kudila.+ 39 Yo yina tata na yandi Izaki vutudilaka yandi nde:

“Tala, kisika na nge ya kuzinga ta vanda ntama ti bantoto ya ke butaka mingi, mpi ntama ti malulu ya zulu.+ 40 Nge ta zingaka na mbele na nge ya bitumba,+ mpi nge ta sadilaka mpangi na nge.+ Kansi ntangu nge ta kolama, nge ta zenga kibeni vangu na yandi na nkingu na nge.”+

41 Kansi, Ezau kangilaka Yakobi kimbeni sambu na lusakumunu yina tata na yandi pesaka yandi,+ mpi Ezau landaka kutuba na ntima na yandi nde: “Bilumbu ya lufwa ya tata na mono me kuma pene-pene.+ Na nima mono ta fwa mpangi na mono Yakobi.” 42 Ntangu bo zabisaka Rebeka mambu yina mwana na yandi ya ntete Ezau tubaka, na mbala mosi yandi tindaka bantu na kubinga mwana na yandi ya leke Yakobi mpi tubilaka yandi nde: “Tala! mpangi na nge Ezau ke kana kufwa nge* sambu na kuvutula mbi. 43 Yo yina mwana na mono, sala mutindu mono ke tuba. Telama, mpi tina na mpangi na mono Labani na Arani.+ 44 Mpi zinga ti yandi mwa bilumbu tii kuna makasi ya mpangi na nge ta lembama, 45 tii kuna makasi yina mpangi na nge me wila nge ta kulumuka mpi yandi ta vila mambu yina nge me sala yandi. Ebuna mono ta tinda bantu sambu bo binga nge kuna. Sambu na nki mono fwete vidisa beno zole na kilumbu mosi?”

46 Na nima Rebeka landaka kutubila Izaki nde: “Mono ke mona ve kiese ata fioti na luzingu na mono sambu na bana-bankento ya Heti.+ Kana Yakobi kukwela nkento na kati ya bana-bankento ya Heti, bonso bana-bankento ya insi yai, inki kele mfunu ya luzingu na mono?”+

28 Yo yina, Izaki bingaka Yakobi, sakumunaka yandi, mpi songaka yandi nde: “Nge fwete kwela ve nkento na kati ya bana-bankento ya Kanana.+ 2 Kwenda na Padani-arami na nzo ya Betuele, tata ya mama na nge, mpi kuna kwela nkento na kati ya bana-bankento ya Labani,+ mpangi ya mama na nge. 3 Nzambi Nkwa-Ngolo Yonso ta sakumuna nge, ta sala nde nge buta mingi, mpi ta kumisa nge mingi, ebuna nge ta kuma kibeni kimvuka ya bantu.+ 4 Yandi ta pesa nge lusakumunu ya Abrahami,+ nge ti bana* na nge, sambu nge baka insi yina nge ke zinga bonso munzenza, insi yina Nzambi pesaka Abrahami.”+

5 Yo yina Izaki tindaka Yakobi, mpi yandi kwendaka na Padani-arami, na Labani mwana ya Betuele muntu ya Arami,+ mpangi ya Rebeka,+ mama ya Yakobi ti Ezau.

6 Ezau monaka nde Izaki me sakumuna Yakobi mpi me tinda yandi na Padani-arami sambu na kukwela nkento kuna, mpi nde ntangu yandi sakumunaka yandi, yandi songaka yandi nde, “Kukwela ve nkento na kati ya bana-bankento ya Kanana,”+ 7 mpi nde Yakobi lemfukilaka tata na yandi ti mama na yandi mpi kwendaka na Padani-arami.+ 8 Ebuna Ezau bakisaka nde bana-bankento ya Kanana vandaka kusepedisa ve tata na yandi Izaki,+ 9 yo yina Ezau kwendaka na Ismaele mpi kwelaka Mahalati mwana ya Ismaele mwana ya Abrahami, mpangi ya Nebayoti, katula bankento ya nkaka yina yandi vandaka ti bo.+

10 Yakobi katukaka na Bere-sheba mpi landaka kukwenda na ndambu ya Arani.+ 11 Na nima, yandi kumaka na kisika mosi mpi yandi yilamaka sambu na kulala pana sambu ntangu vandaka me dinda. Yo yina, yandi bakaka ditadi mosi ya kisika yina, yandi tulaka yo sambu na kutula ntu, mpi yandi lalaka pana.+ 12 Ebuna yandi lalaka ndosi, mpi tala! kuvandaka ti kimatilu mosi me telama na ntoto, mpi nsongi na yo kumaka tii na zulu; ebuna bawanzio ya Nzambi vandaka kutombuka mpi kukulumuka na zulu na yo.+ 13 Yehowa vandaka na zulu na yo, mpi yandi tubaka nde:

“Mono kele Yehowa Nzambi ya tata na nge Abrahami mpi Nzambi ya Izaki.+ Insi yai ya nge me lala, mono ta pesa yo na nge mpi na bana* na nge.+ 14 Bana* na nge ta kuma kibeni bonso bambuma ya zelo ya ntoto,+ mpi nge ta yalumuka na westi, na esti, na nordi, mpi na sudi, ebuna na nzila na nge mpi na nzila ya bana* na nge mabuta yonso ya ntoto ta baka kibeni lusakumunu.*+ 15 Mono kele ti nge, mono ta tanina nge konso kisika yina nge ke kwenda, mpi mono ta vutula nge na insi yai.+ Mono ta yambula nge ve tii kuna mono ta sala mambu yina mono me sila nge.”+

16 Ebuna Yakobi telamaka na mpongi mpi tubaka nde: “Ya kieleka, Yehowa kele na kisika yai, kansi mono zabaka yo ve.” 17 Yandi waka boma mpi tubaka diaka nde: “Kisika yai ke pesa boma kibeni! Yo lenda vanda kaka nzo ya Nzambi,+ mpi yo kele kielo ya zulu.”+ 18 Ebuna Yakobi telamaka na suka-suka, bakaka ditadi yina yandi tulaka ntu na yandi, tedimisaka yo bonso dikunzi, mpi tiamunaka mafuta na zulu na yo.+ 19 Yo yina yandi pesaka kisika yina zina Betele,* kansi zina ya mbanza yina vandaka ntete Luzi.+

20 Ebuna Yakobi salaka lusilu nde: “Kana Nzambi kulanda kuvanda ti mono, kutanina mono na nzietelo na mono, kupesa mono dimpa ya kudia mpi bilele ya kulwata, 21 mpi kana mono vutuka na ngemba na nzo ya tata na mono, mpidina Yehowa ta songa nde yandi kele Nzambi na mono. 22 Ebuna ditadi yai ya mono me tedimisa bonso dikunzi ta kuma nzo ya Nzambi,+ mpi ntembe kele ve nde mono ta pesa nge ndambu mosi na kati ya bandambu kumi ya bima yonso ya nge ke pesa mono.”

29 Na nima, Yakobi vutukilaka nzietelo na yandi mpi kwendaka na insi ya bantu ya Esti. 2 Yandi monaka dibulu mosi ya masa na nseke mpi bimvuka tatu ya mameme vandaka me lala pene-pene na yo, sambu bo vandaka kunwisa bimvuka ya mameme masa na dibulu yina. Ditadi mosi ya nene vandaka na munoko ya dibulu yina. 3 Ntangu bimvuka yonso ya bitwisi vandaka kuvukana pana, bo vandaka kukatula ditadi na munoko ya dibulu, mpi bo vandaka kunwisa bitwisi, na nima bo vandaka kuvutula ditadi na kisika na yo na munoko ya dibulu yina.

4 Ebuna Yakobi tubilaka bo nde: “Bampangi na mono, beno me katuka na wapi?” bo tubaka nde: “Beto me katuka na Arani.”+ 5 Yandi tubilaka bo nde: “Keti beno me zaba Labani+ mutekolo ya Nahore?”+ bo tubaka nde: “Beto me zaba yandi.” 6 Ebuna yandi tubilaka bo nde: “Keti yandi kele mbote?” Bo vutulaka nde: “Yandi kele mbote. Tala mwana na yandi ya nkento Rashele+ ke kwisa ti mameme!” 7 Ebuna yandi tubaka nde: “Beto kele ntete na kati-kati ya kilumbu. Yo kele ve ntangu ya kuvukisa bitwisi. Beno nwisa mameme, na nima beno kwenda kudisa yo.” 8 Bo tubaka nde: “Beto kele ve na nswa ya kusala mutindu yina tii kuna bimvuka yonso ta vukana, ebuna bo ta katula ditadi na munoko ya dibulu. Na ntangu yina, beto ta nwisa mameme masa.”

9 Ntangu yandi vandaka kaka kusolula ti bo, Rashele kwisaka ti mameme ya tata na yandi, sambu yandi vandaka ngungudi. 10 Ntangu Yakobi monaka Rashele mwana ya Labani mpangi ya mama na yandi, mpi mameme ya Labani, Yakobi pusanaka na mbala mosi mpi katulaka ditadi na munoko ya dibulu mpi nwisaka mameme ya Labani mpangi ya mama na yandi masa. 11 Ebuna Yakobi pesaka Rashele beze, tombulaka ndinga, mpi yantikaka kudila. 12 Na nima, Yakobi yantikaka kusonga Rashele nde yandi kele mpangi ya tata na yandi mpi nde yandi kele mwana ya Rebeka. Ebuna Rashele kwendaka ntinu mpi songaka tata na yandi.

13 Ntangu Labani+ waka nsangu ya Yakobi mwana ya mpangi na yandi ya nkento, yandi bakaka ntinu sambu na kukutana ti yandi. Yandi yambaka yandi, pesaka yandi beze, mpi nataka yandi na nzo na yandi. Mpi yandi yantikaka kutela Labani mambu yina yonso. 14 Labani tubilaka yandi nde: “Nge kele kibeni mpangi na mono ya menga.”* Yo yina yandi bikalaka ti yandi ngonda ya mvimba.

15 Ebuna Labani tubilaka Yakobi nde: “Keti nge fwete sadila mono ya mpamba kaka sambu nge kele mpangi na mono?+ Songa mono, inki mono fwete futa nge?”+ 16 Labani vandaka ti bana-bankento zole. Zina ya mbuta Lea, mpi zina ya leke Rashele.+ 17 Meso ya Lea vandaka kusema ve, kansi Rashele kumaka nkento ya kitoko mingi. 18 Yakobi vandaka kuzola Rashele, yo yina yandi tubaka nde: “Mono me ndima kusadila nge bamvula nsambwadi sambu na mwana na nge ya leke Rashele.”+ 19 Ebuna Labani tubaka nde: “Yo kele mbote nde mono pesa nge yandi na kisika ya kupesa yandi na bakala ya nkaka. Landa kuzinga ti mono.” 20 Ebuna Yakobi salaka bamvula nsambwadi sambu na Rashele,+ kansi na meso na yandi yo vandaka bonso mwa bilumbu fioti sambu na zola na yandi sambu na Rashele.

21 Ebuna Yakobi tubilaka Labani nde: “Pesa mono nkento na mono sambu bilumbu na mono me lunga, mpi bika mono vukisa nitu ti yandi.” 22 Na nima Labani vukisaka bantu yonso ya kisika yina mpi salaka nkinsi. 23 Kansi na mpimpa yina, yandi bakaka mwana na yandi ya nkento Lea mpi nataka yandi na Yakobi sambu yandi vukisa nitu ti yandi. 24 Labani pesaka mpi nsadi na yandi ya nkento Zilpa na mwana na yandi Lea, bonso nsadi.+ 25 Na suka Yakobi monaka nde yo vandaka Lea! Yo yina, yandi tubilaka Labani nde: “Inki nge me sala mono? Keti mono sadilaka nge ve sambu na Rashele? Sambu na nki nge me kusa mono?”+ 26 Labani tubaka nde: “Yo kele ve kikalulu na beto na kupesa leke na ntwala ya mwana ya ntete. 27 Lutisa mposo ya mvimba ti nkento yai. Na nima mono ta pesa nge mpi nkento yai ya nkaka na nima ya kusadila mono diaka bamvula nsambwadi.”+ 28 Yakobi salaka mutindu yina mpi yandi lutisaka mposo ti nkento yina, na nima Labani pesaka yandi Rashele, mwana na yandi ya nkento, sambu yandi kuma nkento na yandi. 29 Diaka, Labani pesaka nsadi na yandi ya nkento Bila+ na mwana na yandi Rashele bonso nsadi na yandi.+

30 Ebuna Yakobi vukisaka mpi nitu ti Rashele, mpi yandi zolaka Rashele mingi kuluta Lea, ebuna yandi sadilaka Labani bamvula nsambwadi ya nkaka.+ 31 Ntangu Yehowa monaka nde Yakobi vandaka kuzola ve* Lea, yandi sadisaka yandi na kubaka divumu,*+ kansi Rashele vandaka mukobo.+ 32 Lea bakaka divumu, butaka mwana-bakala, mpi pesaka yandi zina Rubeni,*+ sambu yandi tubaka nde: “Yo kele sambu Yehowa me tala mpasi na mono,+ sambu ntangu yai bakala na mono ta yantika kuzola mono.” 33 Yandi bakaka diaka divumu, butaka mwana-bakala, mpi tubaka nde: “Yo kele sambu Yehowa me wa, sambu bo vandaka kuzola mono ve, yo yina yandi me pesa mono mwana yai mpi.” Ebuna yandi pesaka yandi zina Simeoni.*+ 34 Yandi bakaka diaka divumu, butaka mwana-bakala, mpi tubaka nde: “Ntangu yai bakala na mono ta vukana ti mono, sambu mono me butila yandi bana-babakala tatu.” Yo yina, yandi pesaka yandi zina Levi.*+ 35 Yandi bakaka diaka divumu ya nkaka, mpi butaka mwana-bakala, mpi tubaka nde: “Ntangu yai mono ta kumisa Yehowa.” Yo yina yandi pesaka yandi zina Yuda.*+ Na nima, yandi yambulaka kubuta.

30 Ntangu Rashele monaka nde yandi me butila ve Yakobi bana, yandi kumaka kuwila mpangi na yandi kimpala mpi yandi yantikaka kutubila Yakobi nde: “Pesa mono bana kana ve mono ta fwa.” 2 Yakobi wilaka Rashele makasi mingi, mpi tubaka nde: “Keti mono kele na kisika ya Nzambi yina me kanga nge nzila ya kuvanda ti bana?” 3 Yo yina Rashele tubaka nde: “Mpika na mono ya nkento Bila yandi yai.+ Vukisa nitu ti yandi sambu yandi butila mono bana* ebuna na nzila na yandi, mono mpi kuvanda ti bana.” 4 Yo yina Rashele pesaka Yakobi nsadi na yandi Bila sambu na kuvanda nkento na yandi, mpi Yakobi vukisaka nitu ti yandi.+ 5 Bila bakaka divumu mpi na nima yandi butilaka Yakobi mwana-bakala. 6 Ebuna Rashele tubaka nde: “Nzambi me vanda zuzi na mono, yandi me wa mpi ndinga na mono, yo yina yandi me pesa mono mwana.” Yo yina yandi pesaka yandi zina Dani.*+ 7 Bila, nsadi ya Rashele, bakaka diaka divumu mpi na nima yandi butilaka Yakobi mwana-bakala ya zole. 8 Ebuna Rashele tubaka nde: “Mono me nwana bitumba ya ngolo ti mpangi na mono ya nkento. Mono me nunga mpi!” Yo yina yandi pesaka yandi zina Naftali.*+

9 Ntangu Lea monaka nde yandi ke buta diaka ve, yandi bakaka nsadi na yandi Zilpa mpi pesaka yandi na Yakobi sambu na kuvanda nkento na yandi.+ 10 Mpi Zilpa, nsadi ya Lea, butilaka Yakobi mwana-bakala. 11 Ebuna Lea tubaka nde: “Yo kele dibaku ya mbote!” Yo yina yandi pesaka yandi zina Gadi.*+ 12 Na nima Zilpa, nsadi ya Lea, butilaka Yakobi mwana-bakala ya zole. 13 Ebuna Lea tubaka nde: “Mono kele kibeni na kiese! Sambu ya kieleka bana-bankento ta tuba nde mono kele muntu ya kiese.”+ Yo yina yandi pesaka yandi zina Asere.*+

14 Rubeni+ vandaka kutambula na bilumbu ya nsungi ya kukatula ble na bilanga mpi yandi monaka bamandragore na nseke. Yandi natilaka yo mama na yandi Lea. Ebuna Rashele tubilaka Lea nde: “Pardo, pesa mono ndambu ya bamandragore ya mwana na nge.” 15 Lea tubilaka yandi nde: “Keti yo kele diambu ya fioti mutindu nge bakaka bakala na mono?+ Keti ntangu yai nge ke zola kubaka mpi bamandragore ya mwana na mono?” Yo yina Rashele tubaka nde: “Yo kele mbote. Yandi ta lala ti nge na mpimpa ya bubu sambu na bamandragore ya mwana na nge.”

16 Ntangu Yakobi katukaka na bilanga na nkokila, Lea basikaka sambu na kukutana ti yandi mpi tubaka nde: “Nge ta vukisa nitu ti mono, sambu mono me futa bamandragore ya mwana na mono sambu na kubaka nge.” Yo yina yandi lalaka ti yandi na mpimpa yina. 17 Nzambi ndimaka bisambu ya Lea, yandi bakaka divumu, mpi na nima yandi butilaka Yakobi mwana-bakala ya tanu. 18 Ebuna Lea tubaka nde: “Nzambi me pesa mono lufutu,* sambu mono pesaka nsadi na mono na bakala na mono.” Yo yina yandi pesaka yandi zina Isakare.*+ 19 Lea bakaka diaka divumu mpi na nima yandi butilaka Yakobi mwana-bakala ya sambanu.+ 20 Ebuna Lea tubaka nde: “Nzambi me pesa mono, ee, yandi me pesa mono dikabu ya mbote. Nsuka-nsuka, bakala na mono ta ndima mono,+ sambu mono me butila yandi bana-babakala sambanu.”+ Yo yina yandi pesaka yandi zina Zebuloni.*+ 21 Na nima yandi butaka mwana mosi ya nkento mpi pesaka yandi zina Dina.+

22 Nsuka-nsuka Nzambi yibukaka Rashele, mpi Nzambi ndimaka bisambu na yandi na mutindu yandi sadisaka yandi na kubaka divumu.*+ 23 Yandi bakaka divumu mpi butaka mwana-bakala. Ebuna yandi tubaka nde: “Nzambi me katula nsoni na mono!”+ 24 Yo yina yandi pesaka yandi zina Yozefi,*+ mpi tubaka nde: “Yehowa me yikila mono mwana-bakala ya nkaka.”

25 Ntangu Rashele butaka Yozefi, na mbala mosi Yakobi tubilaka Labani nde: “Yambula mono sambu mono kwenda na kisika na mono mpi na insi na mono.+ 26 Pesa mono bankento na mono ti bana na mono, yina mono sadilaka nge sambu na bo, sambu mono kwenda, sambu nge me zaba mbote mutindu mono me sadila nge.”+ 27 Ebuna Labani tubilaka yandi nde: “Kana nge me ndima mono,⁠—mono me bakisa na nzila ya bidimbu* nde Yehowa ke sakumuna mono sambu na nge.” 28 Yandi yikaka nde: “Songa mono lufutu na nge mpi mono ta pesa nge yo.”+ 29 Ebuna yandi tubilaka yandi nde: “Nge me zaba mutindu mono sadilaka nge mpi mutindu bitwisi na nge me kuma mingi na maboko na mono;+ 30 nge vandaka ti bitwisi fioti na ntwala nde mono kwisa, kansi bitwisi na nge me kuma mingi, yo me kuma mingi kibeni, mpi Yehowa me sakumuna nge katuka ntangu mono kwisaka. Ebuna nki ntangu mono ta sala kima sambu na nzo na mono mosi?”+

31 Yandi tubaka nde: “Inki mono fwete pesa nge?” Yakobi tubaka nde: “Nge ta pesa mono ata kima ve! Kana nge sala diambu yai sambu na mono, mono ta vutukila kugungula bitwisi na nge mpi kukeba yo.+ 32 Mono ta luta na kati ya bitwisi na nge yonso bubu yai. Tula na lweka konso dimeme ya matono-matono mpi ya matono ya mikubu, mpi konso dimeme ya ndombe na kati ya bana-mameme ya babakala mpi konso nkombo ya matono ya mikubu mpi ya matono-matono na kati ya bankombo ya bankento. Yantika ntangu yai yo fwete kuma lufutu na mono.+ 33 Lunungu* na mono ta tuba sambu na mono na kilumbu yina nge ta kwisa sambu na kutala lufutu na mono; konso nkombo yina kele ve matono-matono mpi yina kele ti matono ya mikubu na kati ya bankombo ya bankento mpi na bana-mameme ya babakala, konso dimeme yina ta vanda ve ndombe, kana nge mona yo na mono, yo ta vanda muyibi.”

34 Ebuna Labani tubaka nde: “Yo kele mbote kibeni! Bika yo salama mutindu nge me tuba.”+ 35 Yo yina na kilumbu yina, yandi tulaka na lweka bankombo ya babakala ya nzila-nzila mpi ya matono ya mikubu mpi bankombo yonso ya bankento ya matono-matono mpi ya matono ya mikubu, konso nkombo yina vandaka ti mukubu ya mpembe mpi bana-mameme yonso ya babakala ya ndombe, ebuna yandi pesaka yo na bana na yandi ya babakala sambu bo keba yo. 36 Na nima yandi nataka yo na kisika mosi yina vandaka na kitamina ya nzietelo ya bilumbu tatu na kati na yandi ti Yakobi, mpi Yakobi vandaka kugungula bitwisi ya Labani yina bikalaka.

37 Na nima Yakobi bakaka balutangu ya mubisu ya nti ya stirakse,* ya amande, mpi ya platane, ebuna yandi katulaka yo bampusu sambu yo vanda ti matono ya mpembe na mutindu yandi bikaka na mpenza bisika ya mpembe yina vandaka na balutangu yina. 38 Ebuna yandi tulaka balutangu yina yandi katulaka bampusu na ntwala ya bitwisi, na bisika ya masa, na bisika yina bitwisi vandaka kukwisa kunwa masa, sambu bambisi ya babakala kukuma na ntangu ya kumatila bambisi ya bankento na ntwala ya balutangu yina ntangu yo vandaka kukwisa kunwa masa.

39 Yo yina bambisi ya babakala vandaka kukuma na ntangu ya kumatila bambisi ya bankento na ntwala ya balutangu yina, ebuna bambisi yina vandaka kubuta bana yina vandaka nzila-nzila, matono-matono, mpi matono ya mikubu. 40 Ebuna Yakobi kabisaka bana-mameme ya babakala mpi yandi balulaka bitwisi sambu yo tala bambisi ya nzila-nzila mpi bambisi yonso ya ndombe na kati ya bitwisi ya Labani. Na nima yandi kabisaka bitwisi na yandi mosi, mpi yandi vukisaka yo ve ti bitwisi ya Labani. 41 Konso ntangu yina bambisi ya babakala ya kikesa vandaka kukuma na ntangu ya kumatila bambisi ya bankento, Yakobi vandaka kutula balutangu yina na bisika ya kunwisa bambisi masa na ntwala ya bitwisi, sambu yo kuma na ntangu yina pene-pene ya balutangu yina. 42 Kansi ntangu bambisi vandaka ve kikesa, yandi vandaka kutula ve balutangu yina kuna. Yo yina bambisi ya kukonda kikesa vandaka ntangu yonso ya Labani, kansi bambisi ya kikesa kumaka ya Yakobi.+

43 Ebuna Yakobi kumaka mvwama ya nene, mpi yandi kumaka ti bimvuka ya nene ya bitwisi mpi bansadi ya babakala ti ya bankento mpi bashamo ti bampunda.+

31 Na nima yandi waka mambu yina bana ya Labani vandaka kutuba: “Yakobi me baka bima yonso ya tata na beto, mpi kimvwama yai yonso ya yandi me baka me katuka na bima ya tata na beto.”+ 2 Ntangu Yakobi vandaka kutala luse ya Labani, yandi monaka nde nkadilu ya Labani na ntwala na yandi vandaka diaka ve mutindu yo vandaka ntete.+ 3 Nsuka-nsuka, Yehowa tubilaka Yakobi nde: “Vutuka na insi ya batata na nge mpi na bampangi na nge,+ mpi mono ta landa kuvanda ti nge.” 4 Ebuna Yakobi tindilaka Rashele ti Lea ndinga sambu bo kwisa na nseke, kisika bitwisi na yandi vandaka, 5 mpi yandi tubilaka bo nde:

“Mono me mona nde nkadilu ya tata na beno na ntwala na mono me soba,+ kansi Nzambi ya tata na mono kele ti mono.+ 6 Beno me zaba kibeni nde mono sadilaka tata na beno ti ngolo na mono yonso.+ 7 Tata na beno mekaka kukusa mono mpi sobaka lufutu na mono mbala kumi; kansi Nzambi pesaka yandi ve nzila ya kusala mono mbi. 8 Kana yandi tuba nde, ‘Bambisi yonso ya matono-matono ta vanda lufutu na nge,’ ebuna bitwisi yonso vandaka kubuta bambisi ya matono-matono; kansi kana yandi tuba nde, ‘Bambisi ya nzila-nzila ta vanda lufutu na nge,’ ebuna bitwisi yonso vandaka kubuta bambisi ya nzila-nzila.+ 9 Nzambi vandaka kukatula bitwisi ya tata na beno na maboko na yandi mpi vandaka kupesa mono yo. 10 Ntangu bambisi ya babakala vandaka kukuma na ntangu ya kumatila bambisi ya bankento, mono talaka mpi mono monaka na ndosi nde bankombo ya babakala yina vandaka kumatila bambisi ya bankento ya kimvuka vandaka ya nzila-nzila, ya matono-matono, mpi ya batashe-batashe.+ 11 Ebuna wanzio ya Nzambi ya kieleka tubilaka mono na ndosi nde, ‘Yakobi!’ mpi mono tubaka nde, ‘Mono yandi yai.’ 12 Yandi tubaka diaka nde, ‘Pardo, tala mpi mona nde bankombo yonso ya babakala yina ke matila bambisi ya bankento ya kibuka kele ya nzila-nzila, ya matono-matono, mpi ya batashe-batashe, sambu mono me mona mambu yonso yina Labani ke sala nge.+ 13 Mono kele Nzambi ya kieleka ya Betele,+ kisika nge tulaka dikunzi mafuta mpi kisika nge salaka lusilu na ntwala na mono.+ Ntangu yai, telama, basika na insi yai, mpi vutuka na insi yina nge butukaka.’”+

14 Ebuna Rashele ti Lea vutudilaka yandi nde: “Keti kele diaka ti kima ya me bikala yina beto lenda baka bonso dikabu na nzo ya tata na beto? 15 Keti yandi ke baka beto ve bonso banzenza, tuka yandi me tekaka beto mpi ke sadilaka mbongo yina bo pesaka sambu na beto?+ 16 Bimvwama yonso yina Nzambi me katula na tata na beto kele ya beto mpi ya bana na beto.+ Yo yina, sala mambu yonso yina Nzambi me songa nge na kusala.”+

17 Ebuna Yakobi telamaka mpi matisaka bana na yandi ti bankento na yandi na zulu ya bashamo,+ 18 mpi yandi yantikaka kunata bitwisi na yandi yonso mpi bima yonso yina yandi bakaka,+ bitwisi ya yandi vandaka na yo yina yandi bakaka na Padani-arami, sambu na kukwenda na tata na yandi Izaki na insi ya Kanana.+

19 Labani kwendaka kuzenga mameme na yandi mika, ebuna Rashele yibaka biteki ya terafimi*+ ya tata na yandi.+ 20 Diaka, Yakobi kusaka Labani muntu ya Arami, sambu yandi zabisaka yandi ve nde yandi ke tina. 21 Yandi tinaka mpi sabukaka Nzadi,*+ yandi mpi yonso yina yandi vandaka ti yo. Na nima, yandi kwendaka na ndambu ya ntoto ya bangumba ya Gileadi.+ 22 Na kilumbu ya tatu, bo zabisaka Labani nde Yakobi me tina. 23 Yo yina Labani bakaka bampangi na yandi mpi landaka Yakobi na kitamina ya bilumbu nsambwadi ya nzietelo mpi kutaka yandi na ntoto ya bangumba ya Gileadi. 24 Ebuna Nzambi basikilaka Labani muntu ya Arami+ na ndosi na mpimpa+ mpi tubilaka yandi nde: “Keba na mambu ya nge ke tuba na Yakobi, yo vanda ya mbote to ya mbi.”*+

25 Yo yina Labani pusanaka pene-pene ya Yakobi, ntangu Yakobi tedimisaka tenta na yandi na ngumba mpi Labani salaka camp ti bampangi na yandi na ntoto ya bangumba ya Gileadi. 26 Ebuna Labani tubilaka Yakobi nde: “Inki nge me sala? Sambu na nki nge me sakana ti mabanza na mono mpi nge me nata bana na mono ya bankento bonso bampika yina bo me kanga na bitumba? 27 Sambu na nki nge me tina na kinsweki, nge me sakana ti mabanza na mono, mpi nge me zabisa mono ve? Kana nge zabisaka mono, mono zolaka kuyambula nge, nge kwenda na kiese mpi ti bankunga, ti bangoma ya fioti mpi ti kidare. 28 Kansi nge pesaka mono ve dibaku ya kupesa bantekolo* na mono mpi bana na mono ya bankento beze. Nge me sala mambu na buzoba. 29 Mono kele na kiyeka ya kusala beno mbi, kansi Nzambi ya tata na beno tubilaka mono mazono na mpimpa nde, ‘Keba na mambu ya nge ke tuba na Yakobi, yo vanda ya mbote to ya mbi.’+ 30 Ntangu yai nge me kwenda sambu nge vandaka ti nzala ya ngolo ya kuvutuka na nzo ya tata na nge, kansi sambu na nki nge me yiba banzambi na mono?”+

31 Yakobi vutudilaka Labani nde: “Yo kele sambu mono waka boma, sambu mono kuditubilaka nde, ‘Nge lenda botula mono bana na nge ya bankento na ngolo.’ 32 Muntu yina nge ta mona banzambi na nge na yandi, ta zinga ve. Na ntwala ya bampangi na beto, tala bima yina mono kele na yo, mpi baka bima na nge.” Kansi Yakobi zabaka ve nde Rashele yibaka yo. 33 Yo yina, Labani kotaka na tenta ya Yakobi, na tenta ya Lea, mpi na tenta ya bampika zole ya bankento,+ kansi yandi monaka yo ve. Ebuna yandi basikaka na tenta ya Lea mpi kotaka na tenta ya Rashele. 34 Na ntangu yina, Rashele bakaka biteki ya terafimi mpi tulaka yo na kitunga yina nkento ke vandilaka na zulu ya shamo, mpi yandi vandaka na zulu na yo. Yo yina Labani sosaka na tenta ya mvimba kansi yandi monaka yo ve. 35 Ebuna yandi tubilaka tata na yandi nde: “Mfumu na mono, kuwa ve makasi, sambu mono lenda telama ve na ntwala na nge, sambu mono kele ti kima yina bankento ke vandaka na yo.”+ Yo yina yandi sosaka mbote-mbote, kansi yandi monaka ve biteki ya terafimi.+

36 Ebuna Yakobi waka makasi mpi yantikaka kunganina Labani. Na nima Yakobi tubilaka Labani nde: “Inki mbi mono me sala, mpi sambu na nki disumu nge ke landa mono ti makasi? 37 Ntangu yai ya nge me sosa na bima na mono yonso, inki kima ya nzo na nge, nge me mona? Tula yo awa na ntwala ya bampangi na mono mpi ya bampangi na nge, mpi bika bo zenga na kati na beto zole. 38 Na bamvula 20 yai ya mono vandaka ti nge, mameme na nge mpi bankombo na nge basikaka ve mavumu ata mbala mosi,+ mpi mono diaka ve ata mbala mosi mameme na nge ya babakala. 39 Mono natilaka nge ve ata mbisi mosi yina bambisi ya mfinda+ zengaka bitini-bitini. Mono vandaka kuyingisa yo mono mosi. Ntangu bo vandaka kuyiba mbisi mosi na mwini to na mpimpa, nge vandaka kulomba nde mono futa yo. 40 Na kilumbu mwini vandaka kuniokula mono, mpi na mpimpa madidi vandaka kuniokula mono, mpi mpongi vandaka kutina mono na meso.+ 41 Mono me sala bamvula 20 na nzo na nge. Mono me sadila nge bamvula 14 sambu na bana na nge zole ya bankento, mpi bamvula 6 sambu na bitwisi na nge, mpi nge landaka kusoba lufutu na mono mbala kumi.+ 42 Kana Nzambi ya tata na mono,+ Nzambi ya Abrahami mpi Muntu yina Izaki ke waka boma,*+ vandaka ve na lweka na mono, ntangu yai nge zolaka kuvutula mono maboko-mpamba. Nzambi me mona mpasi na mono mpi kisalu ya ngolo ya maboko na mono, yo yina yandi nganinaka nge mazono na mpimpa.”+

43 Ebuna Labani vutudilaka Yakobi nde: “Bana-bankento kele bana na mono, bana kele bana na mono, mpi bitwisi kele ya mono, mpi konso kima yina nge ke mona kele ya mono mpi ya bana na mono ya bankento. Bubu yai, inki diambu ya mbi mono lenda sala bo to bana yina bo me buta? 44 Ntangu yai kwisa, beto sala kuwakana, nge ti mono, mpi yo ta vanda mbangi na kati na beto.” 45 Yo yina Yakobi bakaka ditadi mosi mpi tedimisaka yo bonso dikunzi.+ 46 Ebuna Yakobi tubilaka bampangi na yandi nde: “Beno lokuta matadi!” Bo lokutaka matadi mpi bo salaka kita. Na nima bo diaka pana na zulu ya kita yina ya matadi. 47 Labani yantikaka kubinga yo Yegare-sahaduta,* kansi Yakobi bingaka yo Galedi.*

48 Ebuna Labani tubaka nde: “Kita yai ya matadi kele mbangi na kati na mono ti nge bubu yai.” Yo yina yandi pesaka yo zina Galedi,+ 49 mpi Nzo-Zulu ya Nkengi, sambu yandi tubaka nde: “Bika Yehowa kulanda kukengila na kati na nge ti mono ntangu beto ta monanaka ve. 50 Kana nge niokula bana na mono ya bankento mpi kana nge yantika kubaka bankento ya nkaka katula bana na mono, ata kana muntu kele ve ti beto, yibuka nde Nzambi ta vanda mbangi na kati na nge ti mono.” 51 Labani tubilaka diaka Yakobi nde: “Tala kita ya matadi yai, mpi tala dikunzi yai ya mono me tedimisa na kati na nge mpi mono. 52 Kita ya matadi yai kele mbangi, mpi dikunzi yai kele kima yina ke ta kimbangi,+ nde mono ta luta ve kita ya matadi yai sambu na kusala nge mbi mpi nde nge ta luta ve kita ya matadi yai mpi dikunzi yai sambu na kusala mono mbi. 53 Bika Nzambi ya Abrahami+ mpi Nzambi ya Nahore, Nzambi ya tata na bo, kusambisa beto.” Ebuna Yakobi zengaka kieleka na zina ya Muntu yina tata na yandi Izaki ke waka boma.*+

54 Na nima, Yakobi pesaka kimenga na zulu ya ngumba mpi bingaka bampangi na yandi na kudia mampa. Yo yina bo diaka mpi lalaka na ngumba yina. 55 Kansi, Labani telamaka na suka-suka mpi pesaka bantekolo*+ na yandi ti bana na yandi ya bankento beze mpi sakumunaka bo.+ Na nima Labani kwendaka mpi vutukaka na kisika na yandi.+

32 Ebuna Yakobi simbaka nzila mpi kwendaka, mpi bawanzio ya Nzambi kutanaka ti yandi. 2 Ntangu yandi monaka bo, Yakobi tubaka nde: “Yai camp ya Nzambi!” Yo yina yandi pesaka kisika yina zina Mahanayimi.*

3 Ebuna Yakobi tindaka binati-nsangu na ntwala na yandi na mpangi na yandi Ezau na insi ya Seire,+ na ntoto* ya Edomi,+ 4 mpi yandi songaka bo nde: “Beno ta tubila mfumu na mono Ezau nde, ‘Nsadi na nge Yakobi ke tuba nde: “Mono zingaka* ti Labani ntangu mingi tii bubu yai.+ 5 Mono me baka bangombe, bampunda, mameme, mpi bansadi ya babakala ti ya bankento,+ mpi mono ke tindila mfumu na mono nsangu yai, sambu nge me ndima mono.”’”

6 Na nima, binati-nsangu vutukaka na Yakobi mpi tubaka nde: “Beto me kutana ti mpangi na nge Ezau, mpi ntangu yai yandi ke kwisa kukutana ti nge, mpi yandi kele ti bantu 400.”+ 7 Ebuna Yakobi waka boma mingi mpi kudiyangisaka.+ Yo yina yandi kabulaka bantu yina vandaka ti yandi, mameme, bangombe, mpi bashamo, na bacamp zole. 8 Yandi tubaka nde: “Kana Ezau kunwanisa camp mosi, camp ya nkaka ta tina.”

9 Na nima Yakobi tubaka nde: “O Nzambi ya tata na mono Abrahami mpi Nzambi ya tata na mono Izaki, O Yehowa, nge muntu ke tubila mono nde, ‘Vutuka na insi na nge mpi na bampangi na nge, mpi mono ta sadila nge mambu ya mbote,’+ 10 mono me fwana ve na kubaka zola yonso ya kwikama mpi kwikama yonso yina nge me monisila nsadi na nge,+ sambu mono sabukaka Yordani yai kaka ti nti na mono, mpi ntangu yai mono me kuma ti bacamp zole.+ 11 Mono ke bondila nge,+ gulusa mono na maboko ya mpangi na mono Ezau, sambu mono ke wa yandi boma nde yandi lenda kwisa kunwanisa mono+ ti bamama mpi bana na bo. 12 Ebuna nge tubaka nde: ‘Mono ta sadila nge kibeni mambu ya mbote, mpi mono ta kumisa bana* na nge bonso bambuma ya zelo ya nzadi-mungwa, yina bo lenda tanga ve sambu yo kele mingi.’”+

13 Na nima, yandi lalaka pana. Ebuna yandi bakaka ndambu ya bima na yandi bonso dikabu sambu na mpangi na yandi Ezau:+ 14 bankombo ya bankento 200, bankombo ya babakala 20, mameme ya bankento 200, mameme ya babakala 20, 15 bashamo 30 ya ke nwisa bana na yo, bangombe ya bankento 40, bangombe ya babakala 10, bampunda ya bankento 20 mpi bampunda ya babakala ya kuyela 10.+

16 Yandi pesaka yo na bansadi na yandi, kimvuka mosi na nima ya kimvuka ya nkaka, mpi yandi tubilaka bansadi na yandi nde: “Beno sabuka na ntwala na mono, mpi beno fwete bika kitamina na kati ya kimvuka mosi mpi kimvuka yina ke landa.” 17 Yandi songaka mpi muntu ya ntete nde: “Kana mpangi na mono Ezau kukutana ti nge mpi kuyula nde, ‘Nge kele muntu ya nani, mpi nge ke kwenda na wapi, mpi bambisi yina kele na ntwala na nge kele ya nani?’ 18 nge fwete tuba nde, ‘Ya nsadi na nge Yakobi. Yo kele dikabu yina yandi me tindila mfumu na mono, Ezau,+ yandi mosi kele mpi na nima na beto.’” 19 Yandi songaka mpi muntu ya zole, muntu ya tatu, mpi bantu yonso yina vandaka kulanda bimvuka yina nde: “Beno ta tubila Ezau mutindu yai ntangu beno ta kutana ti yandi. 20 Beno fwete tuba mpi nde, ‘Nsadi na nge Yakobi kele na nima na beto.’” Sambu yandi kuditubilaka nde: ‘Kana mono tindila yandi dikabu na ntwala, mono ta lembika ntima na yandi,+ ebuna ntangu mono ta mona yandi, mbala ya nkaka yandi ta yamba mono mbote.’ 21 Yo yina dikabu sabukaka na ntwala na yandi, kansi yandi mosi lalaka na camp.

22 Na nima, na mpimpa yina, yandi telamaka mpi bakaka bankento na yandi zole+ ti bansadi na yandi zole ya bankento+ ti bana na yandi ya babakala 11 mpi bo sabukaka masa ya Yaboki+ na kisika ya bo ke sabukaka na makulu. 23 Yo yina yandi bakaka bo mpi sabukaka masa* ti bo, ebuna yandi sabukaka mpi ti bima yonso ya nkaka yina yandi vandaka na yo.

24 Nsuka-nsuka, Yakobi bikalaka yandi mosi. Ebuna bakala mosi yantikaka kunwana ti yandi tii ntongo tanaka.+ 25 Ntangu yandi monaka nde yandi ke nunga yandi ve, yandi simbaka mukwa ya luketo na yandi; ebuna mukwa ya luketo ya Yakobi katukaka na kisika na yo ntangu yandi vandaka kunwana ti yandi.+ 26 Na nima yandi tubaka nde: “Bika mono, mono kwenda, sambu ntongo ke zola kutana.” Ebuna yandi tubaka nde: “Mono ta bika nge ve tii kuna nge ta sakumuna mono.”+ 27 Yo yina yandi tubilaka yandi nde: “Zina na nge nani?” yandi tubaka nde: “Yakobi.” 28 Ebuna yandi tubaka nde: “Zina na nge ta vanda diaka ve Yakobi kansi Izraele,*+ sambu nge me nwana ti Nzambi+ mpi ti bantu mpi nsuka-nsuka nge me nunga.” 29 Na nima Yakobi yulaka yandi nde: “Pardo, songa mono zina na nge.” Kansi yandi tubaka nde: “Sambu na nki nge ke yula zina na mono?”+ Ebuna yandi sakumunaka yandi pana. 30 Yo yina Yakobi pesaka kisika yina zina Peniele,*+ sambu yandi tubaka nde, “Mono me mona Nzambi na meso, kansi luzingu* na mono me guluka.”+

31 Mpi ntangu yantikaka kubasika ntangu yandi vandaka kuluta na Penuele,* kansi yandi vandaka kutambula kifu sambu na luketo na yandi.+ 32 Yo yina tii bubu yai, bana ya Izraele ke diaka ve musisa ya mbendi* yina ke vandaka kisika mikwa ya luketo me vukanaka, sambu yandi simbaka musisa ya mbendi ya Yakobi kisika mikwa ya luketo me vukanaka.

33 Yakobi talaka mpi monaka Ezau ke kwisa, mpi yandi vandaka ti bantu 400.+ Ebuna yandi kabulaka bana na Lea, na Rashele, mpi na bansadi zole ya bankento.+ 2 Yandi tulaka bansadi ya bankento ti bana na bo na ntwala,+ Lea ti bana na yandi na nima na bo,+ mpi Rashele+ ti Yozefi na nima na bo. 3 Ebuna yandi mosi lutaka na ntwala na bo mpi fukamaka luse na ntoto mbala nsambwadi ntangu yandi pusanaka pene-pene ya mpangi na yandi.

4 Kansi Ezau bakaka ntinu sambu na kukutana ti yandi, yambaka yandi, mpi pesaka yandi beze, ebuna bo yantikaka kudila. 5 Ntangu yandi talaka mpi monaka bankento ti bana, yandi tubaka nde: “Bantu yai ya kele ti nge kele banani?” yandi tubaka nde: “Bana yina Nzambi me pesaka nsadi na nge.”+ 6 Ebuna bansadi ya bankento lutaka na ntwala ti bana na bo mpi fukamaka, 7 Lea mpi lutaka na ntwala ti bana na yandi, mpi bo fukamaka. Na nima Yozefi lutaka na ntwala ti Rashele, mpi bo fukamaka.+

8 Ezau tubaka nde: “Kibuka yai yonso ya bantu ya ke sala nzietelo yina mono me kutana ti yo ke tendula inki?”+ Yandi vutulaka nde: “Sambu mfumu na mono kundima mono.”+ 9 Ebuna Ezau tubaka nde: “Mpangi na mono, mono kele ti bima mingi kibeni.+ Vanda ti bima na nge.” 10 Kansi Yakobi tubaka nde: “Ve, mono ke bondila nge. Kana nge me ndima mono, nge fwete baka dikabu ya me katuka na maboko na mono, mpamba ve mono nataka yo sambu mono mona luse na nge. Mpi mono me mona luse na nge bonso nde mono me mona luse ya Nzambi, na mutindu nge me yamba mono na kiese.+ 11 Mono ke bondila nge, baka dikabu yina kele lusakumunu na mono, ya mono natilaka nge,+ sambu Nzambi me ndima mono mpi mono kele ti bima yonso ya mono kele na yo mfunu.”+ Ebuna yandi landaka kubondila yandi, yo yina yandi bakaka yo.

12 Na nima Ezau tubaka nde: “Beto simba nzila mpi beto kwenda, mpi bika mono kwenda na ntwala na nge.” 13 Kansi Yakobi tubilaka yandi nde: “Mfumu na mono me zaba nde bana kele ngolo ve+ mpi mono fwete keba mameme ti bangombe yina ke nwisa bana na yo. Kana bo nata yo ntinu-ntinu na kilumbu mosi, bitwisi yonso ta fwa. 14 Pardo, bika nde mfumu na mono kukwenda na ntwala ya nsadi na yandi, kansi mono ta landa kusala nzietelo malembe-malembe na mutindu bitwisi na mono mpi bana ke tambula, tii kuna mono ta kuma na Seire+ kisika mfumu na mono kele.” 15 Ebuna Ezau tubaka nde: “Pardo, bika nde mono bikila nge bantu na mono ya nkaka.” Mpi yandi tubaka nde: “Sambu na nki kusala buna? Bika kaka nde mfumu na mono kundima mono.” 16 Yo yina na kilumbu yina Ezau simbaka nzila mpi vutukaka na Seire.

17 Ebuna Yakobi kwendaka na Sukoti,+ mpi yandi kuditungilaka nzo mpi salaka bisika ya lutaninu sambu na bitwisi na yandi. Yo yina yandi pesaka kisika yina zina Sukoti.*

18 Na nima ya kukatuka na Padani-arami,+ Yakobi kumaka mbote na mbanza Shekemi,+ na insi ya Kanana,+ mpi yandi salaka camp na yandi pene-pene ya mbanza yina. 19 Ebuna yandi sumbaka kitini ya ntoto, kisika yandi tedimisaka tenta na yandi, na bana ya Amore, tata ya Shekemi, na mbongo 100 ya bibende.+ 20 Yandi tungaka mesa-kimenga kuna mpi pesaka yo zina Nzambi, Nzambi ya Izraele.+

34 Kansi Dina, mwana-nkento yina Yakobi butaka na Lea,+ vandaka ti kikalulu ya kubasika sambu na kulutisa ntangu ti* bana-bankento ya insi yina.+ 2 Ntangu Shekemi, mwana ya Amore, muntu ya Hivi,+ mfumu mosi ya insi yina, monaka yandi, yandi bakaka yandi mpi ladisaka yandi na kingolo-ngolo. 3 Yandi* kangamaka na Dina, mwana ya Yakobi; yandi zolaka mwana-nkento yina mingi mpi yandi vandaka kutubila yandi na mutindu ya ke ndimisa.* 4 Nsuka-nsuka Shekemi tubilaka tata na yandi Amore+ nde: “Bakila mono leke yai ya nkento sambu mono kwela yandi.”

5 Ntangu Yakobi waka nde bo me bebisa mwana na yandi Dina, bana na yandi ya babakala vandaka ti bitwisi na yandi na nseke. Yo yina Yakobi vandaka kaka pima tii kuna bo vutukaka. 6 Na nima, Amore, tata ya Shekemi, basikaka sambu na kusolula ti Yakobi. 7 Kansi bana ya Yakobi waka mambu yina, bo katukaka na nseke mpi bo kwisaka kuvutuka mbala mosi. Bo monaka nde bo me vweza bo mpi bo waka makasi mingi sambu yandi pesaka Izraele nsoni na mutindu yandi lalaka ti mwana ya Yakobi ya nkento,+ diambu yina fwete salama ve.+

8 Amore solulaka ti bo mpi tubaka nde: “Mwana na mono Shekemi ke zola mingi* mwana na beno ya nkento. Pardo, beno pesa yandi sambu yandi kuma nkento na yandi, 9 mpi beno sala kuwakana ya makwela* ti beto. Beno pesa beto bana na beno ya bankento, mpi beno baka bana na beto ya bankento.+ 10 Beno lenda zinga ti beto, mpi insi yai ta vanda ya beno. Beno zinga, beno sala mumbongo na kati na yo, mpi beno vanda na kati na yo.” 11 Ebuna Shekemi tubilaka tata ya Dina mpi bampangi na yandi nde: “Beno ndima mono, ebuna mono ta pesa beno konso kima ya beno ta lomba mono. 12 Beno lenda lomba mono mbongo ya makwela mpi dikabu ya mingi kuluta.+ Mono me ndima kupesa yonso yina beno ta tubila mono. Beno pesa mono kaka leke ya nkento sambu yandi kuma nkento na mono.”

13 Ebuna bana ya Yakobi pesaka Shekemi ti tata na yandi Amore mvutu ya luvunu sambu yandi bebisaka mpangi na bo ya nkento Dina. 14 Bo tubilaka bo nde: “Beto lenda sala ve diambu ya mutindu yai, kupesa mpangi na beto ya nkento na muntu yina bo me yotisaka ve,*+ sambu yo kele diambu ya nsoni sambu na beto. 15 Beto lenda ndima kaka kana beno sala diambu yai: beno kuma bonso beto mpi beno yotisa babakala na beno yonso.+ 16 Ebuna beto ta pesa beno bana na beto ya bankento, mpi beto ta baka bana na beno ya bankento, mpi beto ta zinga ti beno mpi beto ta kuma muntu mosi. 17 Kansi, kana beno wa beto ve mpi bo yotisa beno ve, beto ta baka mwana na beto ya nkento mpi beto ta kwenda.”

18 Mambu ya bo tubaka sepedisaka Amore+ ti Shekemi, mwana ya Amore.+ 19 Leke yina ya bakala sukininaka ve na kusala mambu yina bo lombaka,+ sambu yandi vandaka kuzola mwana ya Yakobi ya nkento, mpi yandi vandaka muntu ya lukumu mingi na nzo ya mvimba ya tata na yandi.

20 Yo yina, Amore ti mwana na yandi Shekemi kwendaka na kielo ya mbanza mpi tubilaka babakala ya mbanza na bo+ nde: 21 “Bantu yai ke zola kuvanda na ngemba ti beto. Bika bo zinga na insi yai mpi bo sala mumbongo na kati na yo, sambu insi yai kele nene kibeni sambu na kuyamba bo. Beto lenda kwela bana na bo ya bankento, mpi beto lenda pesa bo bana na beto ya bankento.+ 22 Bantu yina ta ndima kuzinga ti beto sambu na kukuma muntu mosi kaka kana beto sala diambu yai: konso bakala na kati na beto kuvanda ya kuyotisa kaka mutindu bo kele ya kuyotisa.+ 23 Ebuna, keti bima na bo, kimvwama na bo, mpi bitwisi na bo yonso ta vanda ve ya beto? Yo yina, bika beto ndima diambu ya bo me lomba sambu bo zinga ti beto.” 24 Ebuna bantu yonso yina vandaka kubasika na kielo ya mbanza na yandi waka Amore ti mwana na yandi Shekemi, ebuna bo yotisaka babakala yonso, babakala yonso yina vandaka kubasika na kielo ya mbanza.

25 Kansi, na kilumbu ya tatu, ntangu bo vandaka ntete ti mpasi, bana ya Yakobi zole, Simeoni ti Levi, bampangi ya Dina,+ bakaka konso muntu mbele na yandi ya bitumba, bo kwendaka na mbanza yina kukonda nde bantu kuzaba, mpi bo fwaka babakala yonso.+ 26 Bo fwaka Amore ti mwana na yandi Shekemi na mbele ya bitumba, na nima bo bakaka Dina na nzo ya Shekemi ebuna bo kwendaka. 27 Bana ya Yakobi ya nkaka monaka bantu yina bo fwaka mpi bo bakaka na ngolo bima ya mbanza yina, sambu bo bebisaka mpangi na bo ya nkento.+ 28 Bo bakaka mameme na bo, bangombe na bo, bampunda na bo, mpi yonso yina vandaka na kati ya mbanza mpi na kilanga. 29 Bo bakaka mpi bima na bo yonso, bo kangaka bana na bo yonso ya fioti ti bankento na bo, mpi bo bakaka na ngolo bima yonso yina vandaka na banzo.

30 Ebuna Yakobi tubilaka Simeoni ti Levi+ nde: “Beno me natila mono mpasi mingi na mutindu beno me kumisa mono kima ya nsudi ya mbi na bantu ya insi yai, na bantu ya Kanana mpi na bantu ya Perizi. Mono kele na bantu mingi ve, mpi ntembe kele ve nde bo ta vukana sambu na kunwanisa mono mpi bo ta manisa mono, mono ti nzo na mono.” 31 Kansi bo tubaka nde: “Keti bo fwete sala mpangi na beto ya nkento mambu bonso nkento ya ndumba?”

35 Na nima, Nzambi tubilaka Yakobi nde: “Telama, kwenda na Betele+ mpi zinga kuna, mpi sala mesa-kimenga kuna sambu na Nzambi ya kieleka, yina monanaka na nge ntangu nge vandaka kutina mpangi na nge Ezau.”+

2 Ebuna Yakobi tubilaka bantu ya nzo na yandi mpi bantu yonso yina vandaka ti yandi nde: “Beno katula banzambi ya banzenza yina kele na kati na beno,+ beno kudikumisa bunkete, mpi beno lwata bilele ya nkaka, 3 ebuna bika beto telama mpi beto kwenda na Betele. Kuna mono ta sala mesa-kimenga sambu na Nzambi ya kieleka, yina pesaka mono mvutu na kilumbu yina mono vandaka na mpasi mpi yina vandaka ti mono bisika yonso* ya mono vandaka kukwenda.”+ 4 Yo yina, bo pesaka Yakobi banzambi yonso ya banzenza yina bo vandaka ti yo mpi bima-makutu yina vandaka na makutu na bo, ebuna Yakobi zikaka* yo na nsi ya nti ya nene yina vandaka pene-pene ya Shekemi.

5 Ntangu bo kwendaka, boma ya ngolo ya Nzambi simbaka bambanza yina vandaka na nziunga na bo, yo yina bo landaka ve bana ya Yakobi. 6 Nsuka-nsuka, Yakobi kumaka na Luzi,+ disongidila Betele, na insi ya Kanana, yandi ti bantu yonso yina vandaka ti yandi. 7 Yandi tungaka mesa-kimenga kuna mpi pesaka kisika yina zina Ele-betele,* sambu Nzambi ya kieleka monanaka na yandi kuna ntangu yandi vandaka kutina mpangi na yandi.+ 8 Na nima Debora,+ ndesi ya Rebeka, fwaka mpi bo zikaka yandi pene-pene ya Betele na nsi ya nti mosi ya bo ke bingaka shene. Yo yina yandi pesaka yo zina Aloni-bakuti.*

9 Nzambi monanaka diaka na Yakobi ntangu yandi vandaka kukatuka na Padani-arami mpi sakumunaka yandi. 10 Nzambi tubilaka yandi nde: “Zina na nge Yakobi.+ Zina na nge ta vanda diaka ve Yakobi, kansi zina na nge ta kuma Izraele.” Ebuna yandi yantikaka kubinga yandi Izraele.+ 11 Nzambi tubilaka yandi diaka nde: “Mono kele Nzambi Nkwa-Ngolo Yonso.+ Buta mingi mpi kuma mingi. Makanda mpi kimvuka ya makanda ta katuka na nge,+ mpi bantotila ta basika na nge.*+ 12 Sambu na insi yina mono pesaka na Abrahami mpi na Izaki, mono ta pesa yo na nge, mpi mono ta pesa insi yina+ na bana* na nge.” 13 Na nima Nzambi tombukaka mpi yambulaka yandi kisika yina yandi solulaka ti yandi.

14 Yo yina, Yakobi tedimisaka dikunzi mosi, dikunzi ya matadi, na kisika yina yandi solulaka ti yandi, ebuna yandi tiamunaka dikabu ya malafu mpi mafuta na zulu na yo.+ 15 Yakobi landaka kubinga kisika yina Nzambi solulaka ti yandi, Betele.+

16 Na nima bo katukaka na Betele. Ntangu bo vandaka ntete na mwa kitamina ti Efrata, Rashele yantikaka kubuta, mpi misongo na yandi vandaka mpasi mingi. 17 Kansi, ntangu yandi vandaka kunwana sambu na kubasisa mwana, nkento ya ke butisaka tubilaka yandi nde: “Kuwa boma ve, sambu nge ta baka mpi mwana yai.”+ 18 Ntangu luzingu na yandi vandaka kukuma na nsuka* (sambu yandi vandaka kufwa), yandi pesaka mwana yina zina Bene-oni,* kansi tata na yandi pesaka yandi zina Benyamini.*+ 19 Ebuna Rashele fwaka mpi bo zikaka yandi na nzila ya Efrata, disongidila, Betelemi.+ 20 Yakobi tedimisaka dikunzi mosi na zulu ya maziamu na yandi; yo kele dikunzi ya maziamu ya Rashele tii bubu yai.

21 Na nima, Izraele katukaka pana mpi tedimisaka tenta na yandi mwa ntama ti nzo-zulu ya Edere. 22 Kilumbu mosi, ntangu Izraele vandaka kuzinga na insi yina, Rubeni kwendaka mpi lalaka ti makangu ya tata na yandi Bila, mpi Izraele waka mambu yina.+

Yakobi vandaka ti bana 12. 23 Bana ya Lea bo yai: Rubeni+ mwana ya ntete ya Yakobi, na nima Simeoni, Levi, Yuda, Isakare, mpi Zebuloni. 24 Bana ya Rashele vandaka Yozefi mpi Benyamini. 25 Mpi bana ya Bila, nsadi ya Rashele, vandaka Dani mpi Naftali. 26 Bana ya Zilpa, nsadi ya Lea, vandaka Gadi mpi Asere. Yai bana ya Yakobi yina yandi butaka na Padani-arami.

27 Nsuka-nsuka, Yakobi kwisaka kukuma kisika yina tata na yandi Izaki vandaka na Mamre,+ na Kiriati-arba, disongidila, Ebroni, kisika Abrahami mpi Izaki zingaka bonso banzenza.+ 28 Izaki zingaka bamvula 180.+ 29 Na nima, Izaki basisaka mpema na yandi ya nsuka mpi fwaka mpi bo vukisaka yandi ti bantu na yandi,* na nima ya kuzinga luzingu mosi ya nda mpi ya mbote;* bana na yandi Ezau ti Yakobi zikaka yandi.+

36 Yai disolo ya Ezau, disongidila Edomi.+

2 Ezau kwelaka bankento na yandi na kati ya bana-bankento ya Kanana: Ada+ mwana ya Eloni muntu ya Heti;+ Oholibama+ mwana ya Ana, mutekolo ya Sibeoni muntu ya Hivi; 3 mpi Basemati,+ mwana ya Ismaele, mpangi ya Nebayoti.+

Yai bana ya Ezau, yina yandi butaka na insi ya Kanana. 6 Na nima, Ezau bakaka bankento na yandi, bana na yandi ya babakala ti ya bankento, bantu* yonso ya nzo na yandi, bitwisi na yandi mpi bambisi na yandi yonso ya nkaka, mpi kimvwama yonso yina yandi bakaka+ na insi ya Kanana, ebuna yandi kwendaka na insi ya nkaka mwa ntama ti mpangi na yandi Yakobi.+ 7 Bo lendaka ve kuzinga kisika mosi sambu bo kumaka ti bima mingi kibeni, mpi insi yina bo vandaka kuzinga* vandaka fioti sambu bo vandaka na bitwisi mingi. 8 Yo yina Ezau kwendaka kuzinga na ntoto ya bangumba ya Seire.+ Ezau kele Edomi.+

9 Yai disolo ya Ezau tata ya Edomi na ntoto ya bangumba ya Seire.+

10 Yai bazina ya bana ya Ezau: Elifazi mwana ya Ada, nkento ya Ezau; Rewele mwana ya Basemati, nkento ya Ezau.+

11 Bana ya Elifazi bo yai: Temani,+ Omare, Sefo, Gatami, mpi Kenazi.+ 12 Timna kumaka makangu ya Elifazi, mwana ya Ezau. Na nima yandi butilaka Elifazi, Amaleki.+ Yai bana ya Ada, nkento ya Ezau.

13 Bana ya Rewele bo yai: Nahati, Zera, Shamah, mpi Miza. Yai bana ya Basemati,+ nkento ya Ezau.

14 Bana ya Oholibama mwana ya Ana ya nkento, mutekolo ya Sibeoni, nkento ya Ezau, yina yandi butilaka Ezau bo yai: Yeushi, Yalami, mpi Kora.

15 Bamfumu ya bana ya Ezau bo yai: Bana ya Elifazi, mwana ya ntete ya Ezau:+ Mfumu Temani, Mfumu Omare, Mfumu Sefo, Mfumu Kenazi,+ 16 Mfumu Kora, Mfumu Gatami, mpi Mfumu Amaleki. Bayai kele bamfumu ya makanda ya Elifazi+ na insi ya Edomi. Bayai kele bana ya Ada.

17 Bana ya Rewele, mwana ya Ezau, bo yai: Mfumu Nahati, Mfumu Zera, Mfumu Shamah, mpi Mfumu Miza. Yai bamfumu ya makanda ya Rewele na insi ya Edomi.+ Bayai kele bana ya Basemati, nkento ya Ezau.

18 Nsuka-nsuka, bana ya Oholibama, nkento ya Ezau, bo yai: Mfumu Yeushi, Mfumu Yalami, mpi Mfumu Kora. Yai bamfumu ya makanda ya Oholibama mwana ya Ana, nkento ya Ezau.

19 Yai bana ya Ezau, mpi yai bamfumu ya makanda na bo. Yandi kele Edomi.+

20 Bana ya Seire muntu ya Ori, bantu ya insi yina, bo yai:+ Lotani, Shobale, Sibeoni, Ana,+ 21 Dishoni, Esere, mpi Dishani.+ Yai bamfumu ya makanda ya bantu ya Ori, bana ya Seire, na insi ya Edomi.

22 Bana ya Lotani vandaka Hori ti Emami, mpi Timna+ vandaka mpangi ya Lotani ya nkento.

23 Bana ya Shobale bo yai: Alvani, Manahati, Ebale, Shefo, mpi Onami.

24 Bana ya Sibeoni+ bo yai: Aiya mpi Ana. Yai Ana yina monaka banto ya masa ya tiya na ntoto-makanga ntangu yandi vandaka kukeba bampunda ya tata na yandi Sibeoni.

25 Bana ya Ana bo yai: Dishoni mpi Oholibama mwana ya Ana ya nkento.

26 Bana ya Dishoni bo yai: Emdani, Eshbani, Yitrani, mpi Kerani.+

27 Bana ya Esere bo yai: Bilani, Zaavani, mpi Akane.

28 Bana ya Dishani bo yai: Usi mpi Arani.+

29 Bamfumu ya makanda ya bantu ya Ori bo yai: Mfumu Lotani, Mfumu Shobale, Mfumu Sibeoni, Mfumu Ana, 30 Mfumu Dishoni, Mfumu Esere, mpi Mfumu Dishani.+ Yai bamfumu ya makanda ya bantu ya Ori na kutadila bamfumu na bo ya makanda na insi ya Seire.

31 Kansi, yai bantotila yina yalaka na insi ya Edomi+ na ntwala nde ata ntotila mosi kuyala bantu ya Izraele.*+ 32 Bela mwana ya Beore yalaka na Edomi, mpi zina ya mbanza na yandi Dinaba. 33 Ntangu Bela fwaka, Yobabi mwana ya Zera muntu ya Bosra yantikaka kuyala na kisika na yandi. 34 Ntangu Yobabi fwaka, Ushami muntu ya insi ya bantu ya Temani yantikaka kuyala na kisika na yandi. 35 Ntangu Ushami fwaka, Adadi mwana ya Bedadi, yina bedisaka bantu ya Madiani+ na ntoto* ya Moabi, yantikaka kuyala na kisika na yandi, mpi zina ya mbanza na yandi Aviti. 36 Ntangu Adadi fwaka, Samla muntu ya Masreka yantikaka kuyala na kisika na yandi. 37 Ntangu Samla fwaka, Shaule muntu ya Rehoboti na lweka ya Nzadi yantikaka kuyala na kisika na yandi. 38 Ntangu Shaule fwaka, Baale-anani mwana ya Akbore yantikaka kuyala na kisika na yandi. 39 Ntangu Baale-anani mwana ya Akbore fwaka, Adare yantikaka kuyala na kisika na yandi. Zina ya mbanza na yandi Pau, mpi zina ya nkento na yandi Mehetabele, mwana ya Matredi mwana ya Mezahabi.

40 Yo yina, yai bazina ya bamfumu ya makanda ya Ezau na kutadila mabuta na bo, na kutadila bisika na bo, na kulanda bazina na bo: Mfumu Timna, Mfumu Alva, Mfumu Yeteti,+ 41 Mfumu Oholibama, Mfumu Ela, Mfumu Pinoni, 42 Mfumu Kenazi, Mfumu Temani, Mfumu Mibsare, 43 Mfumu Magdiele, mpi Mfumu Irami. Yai bamfumu ya makanda ya Edomi na kutadila babwala na bo na insi na bo.+ Yai Ezau tata ya Edomi.+

37 Yakobi landaka kuzinga na insi ya Kanana, kisika tata na yandi zingaka bonso munzenza.+

2 Yai disolo ya Yakobi.

Ntangu Yozefi+ vandaka ti bamvula 17, leke yai ya bakala vandaka kukeba bitwisi+ kumosi ti bana ya Bila+ mpi bana ya Zilpa,+ bankento ya tata na yandi. Ebuna Yozefi natilaka tata na bo nsangu ya mbi sambu na bo. 3 Izraele vandaka kuzola Yozefi mingi kuluta bana na yandi yonso ya nkaka+ sambu yandi butaka yandi na kimununu na yandi, mpi yandi tungilaka yandi mvwela mosi ya kitoko.* 4 Ntangu bampangi na yandi monaka nde tata na bo vandaka kuzola yandi mingi kuluta bo yonso, bo yantikaka kumenga yandi, mpi bo vandaka kutubila yandi diaka ve na ngemba.

5 Na nima, Yozefi lalaka ndosi mpi zabisaka yo na bampangi na yandi,+ mpi bo monaka kikuma ya nkaka ya kumenga yandi. 6 Yandi tubilaka bo nde: “Pardo, beno wa ndosi yai ya mono me lala. 7 Beto vandaka kukanga bita ya matiti na nseke. Kita na mono ya matiti telamaka mpi bikalaka ya kusungama, ebuna bita na beno ya matiti ziungaka kita na mono ya matiti mpi fukiminaka yo.”+ 8 Bampangi na yandi tubilaka yandi nde: “Keti nge ta kudikumisa kibeni ntotila na beto mpi nge ta yala beto?”+ Yo yina bo monaka kikuma ya nkaka ya kumenga yandi, sambu na bandosi na yandi mpi mambu yina yandi tubaka.

9 Na nima, yandi lalaka diaka ndosi ya nkaka, mpi yandi telaka yo bampangi na yandi: “Mono me lala ndosi ya nkaka: Mbala yai ntangu ti ngonda ti bambwetete 11 vandaka kufukimina mono.”+ 10 Ebuna yandi telaka yo tata na yandi ti bampangi na yandi, mpi tata na yandi nganinaka yandi mpi tubilaka yandi nde: “Ndosi yai ya nge me lala ke tendula inki? Keti mono, mama na nge, ti bampangi na nge, beto ta kwisa kibeni mpi ta fukama luse na ntoto na ntwala na nge?” 11 Ebuna bampangi na yandi wilaka yandi kimpala,+ kansi tata na yandi vandaka kubumba mambu yina na ntima.

12 Bampangi na yandi kwendaka kudisa bitwisi ya tata na bo pene-pene ya Shekemi.+ 13 Na nima, Izraele tubilaka Yozefi nde: “Bampangi na nge ke keba bitwisi pene-pene ya Shekemi, mpidina ve? Kwisa mono tinda nge na bo.” Mpi yandi tubilaka yandi nde: “Mono yandi yai!” 14 Ebuna yandi tubilaka yandi nde: “Pardo, kwenda mpi tala kana bampangi na nge kele mbote. Tala mutindu bitwisi kele, mpi natila mono nsangu.” Ebuna yandi tindaka yandi katuka na muwanda* ya Ebroni,+ mpi yandi kwendaka na ndambu ya Shekemi. 15 Na nima, muntu mosi monaka yandi ke yungana-yungana na nseke. Muntu yina yulaka yandi nde: “Nge ke sosa inki?” 16 Yandi tubaka nde: “Mono ke sosa bampangi na mono. Pardo, songa mono, na wapi bo ke keba bitwisi?” 17 Muntu yina tubaka diaka nde: “Bo katukaka awa, sambu mono waka bo ke tuba nde, ‘Beto kwenda na Dotani.’” Yo yina, Yozefi landaka bampangi na yandi mpi monaka bo na Dotani.

18 Kansi, bo monaka yandi na ntama, mpi na ntwala nde yandi kuma kisika bo vandaka, bo yantikaka kukanina yandi sambu na kufwa yandi. 19 Yo yina bo tubaka bo na bo nde: “Muntu yina ke lalaka bandosi ke kwisa.+ 20 Ntangu yai, beno kwisa, beto fwa yandi mpi beto losa yandi na dibulu ya masa, mpi beto ta tuba nde mbisi mosi ya mfinda ya makasi me dia yandi. Ebuna beto tala kana bandosi na yandi ta lungana.” 21 Ntangu Rubeni+ waka mambu yina, yandi mekaka kugulusa yandi na maboko na bo. Yo yina yandi tubaka nde: “Beto fwa yandi ve.”*+ 22 Rubeni tubilaka bo nde: “Beto tiamuna ve menga.+ Beto losa yandi na dibulu yai ya masa ya kele na ntoto-makanga, kansi beto sala yandi mbi ve.”*+ Lukanu na yandi vandaka ya kugulusa yandi na maboko na bo sambu na kuvutula yandi na tata na yandi.

23 Ebuna ntangu Yozefi kumaka kisika bampangi na yandi vandaka, bo katulaka Yozefi mvwela na yandi, mvwela ya kitoko yina yandi lwataka,+ 24 bo bakaka yandi, mpi bo losaka yandi na dibulu ya masa. Na ntangu yina, dibulu yina vandaka ya mpamba; masa vandaka ve na kati.

25 Ebuna bo vandaka sambu na kudia. Ntangu bo talaka, bo monaka ndonga ya bantu ya Ismaele+ yina vandaka kukatuka na Gileadi. Bashamo na bo vandaka kunata mananasi ya labdanumi, balsami, ti mpusu ya nti ya nsudi ya kitoko,+ mpi bo vandaka kukulumuka na Ezipte. 26 Ebuna Yuda tubilaka bampangi na yandi nde: “Inki beto ta baka kana beto fwa mpangi na beto mpi beto fika menga na yandi?+ 27 Beno kwisa, beto teka yandi+ na bantu ya Ismaele, mpi beto sala yandi mbi ve. Nkutu, yandi kele mpangi na beto, nsuni na beto.” Bo wilaka mpangi na bo. 28 Mpi ntangu bantu ya mumbongo ya Madiani+ vandaka kuluta, bo basisaka Yozefi na dibulu ya masa mpi bo tekaka yandi na bantu ya Ismaele na mbongo 20 ya bibende.*+ Bantu yai nataka Yozefi na Ezipte.

29 Na nima, ntangu Rubeni vutukaka na dibulu ya masa mpi monaka nde Yozefi vandaka ve kuna, yandi pasulaka bilele na yandi. 30 Ntangu yandi vutukaka na bampangi na yandi, yandi tubaka nde: “Mwana me vila! Ebuna mono—mono ta sala inki?”

31 Yo yina bo bakaka mvwela ya Yozefi, bo fwaka nkombo mosi ya bakala, mpi bo dindisaka mvwela yina na menga. 32 Na nima, bo tindaka mvwela yina ya kitoko na tata na bo mpi bo tubaka nde: “Yai kima ya beto me mona. Pardo tala kana yo kele mvwela ya mwana na nge to ve.”+ 33 Ebuna yandi talaka yo mpi tubaka nde: “Yo kele mvwela ya mwana na mono! Yo fwete vanda nde mbisi mosi ya mfinda ya makasi me dia yandi! Ya kieleka yo me pasula Yozefi bitini-bitini!” 34 Ebuna Yakobi pasulaka bilele na yandi, yandi lwataka saki na luketo, mpi dilaka mwana na yandi bilumbu mingi. 35 Bana na yandi yonso ya babakala mpi bana na yandi yonso ya bankento vandaka kumeka kulembika yandi, kansi yandi vandaka kubuya nde bo lembika yandi, mpi yandi vandaka kutuba nde: “Mono ta kulumuka na Maziamu*+ mono ke dila mwana na mono!” Ebuna tata na yandi vandaka kaka kudila yandi.

36 Kansi bantu ya Madiani tekaka Yozefi na Ezipte na Potifare, kapita ya nzo ya Farao,+ mfumu ya bantu yina ke kengilaka yandi.+

38 Na ntangu yina, Yuda bikisaka bampangi na yandi mpi tedimisaka tenta na yandi pene-pene ya muntu mosi ya Adulami, zina na yandi Hira. 2 Kuna Yuda monaka mwana-nkento ya muntu mosi ya Kanana,+ zina na yandi Shua. Yandi kwelaka mwana-nkento yina mpi vukisaka nitu ti yandi, 3 ebuna yandi bakaka divumu. Na nima yandi butaka mwana-bakala, mpi Yuda pesaka yandi zina Ere.+ 4 Yandi bakaka diaka divumu mpi butaka mwana-bakala mpi pesaka yandi zina Onani. 5 Yandi butaka diaka mwana-bakala mpi pesaka yandi zina Shela. Yuda vandaka na Akzibi+ ntangu mwana-nkento yina butaka Shela.

6 Na nima, Yuda kwedilaka mwana na yandi ya ntete Ere nkento, zina na yandi Tamare.+ 7 Kansi Yehowa vandaka kuzola ve Ere, mwana ya ntete ya Yuda; yo yina Yehowa fwaka yandi. 8 Ebuna Yuda tubilaka Onani nde: “Vukisa nitu ti nkento ya mpangi na nge, sala makwela ya kisemeki ti yandi, mpi butila mpangi na nge bana.”+ 9 Kansi Onani zabaka nde bana yina zolaka ve kuvanda bana na yandi.+ Yo yina, ntangu yandi vandaka kuvukisa nitu ti nkento ya mpangi na yandi, yandi vandaka kulosa masa na yandi ya babakala na ntoto sambu yandi butila ve mpangi na yandi bana.+ 10 Mambu yina yandi salaka vandaka mbi na meso ya Yehowa, yo yina yandi fwaka+ yandi mpi. 11 Yuda tubilaka bokilo na yandi Tamare nde: “Zinga bonso mufwidi na nzo ya tata na nge tii kuna mwana na mono Shela ta yela,” sambu yandi kuditubilaka nde: ‘Yandi mpi lenda fwa bonso bampangi na yandi.’+ Yo yina, Tamare kwendaka mpi bikalaka na nzo ya tata na yandi.

12 Mwa ntangu lutaka, ebuna nkento ya Yuda, mwana ya Shua,+ fwaka. Yuda zitisaka nsungi ya kudila, mpi na nima yandi kwendaka kutala bantu na yandi ya ke zengaka mameme mika na Timna+ ti nduku na yandi, Hira muntu ya Adulami.+ 13 Bo songaka Tamare nde: “Bokilo na nge ya bakala ke kwenda na Timna sambu na kuzenga mameme na yandi mika.” 14 Ebuna yandi katulaka bilele na yandi ya mufwidi, bumbaka luse na yandi, kudifikaka ti kitambala ya nene, mpi vandaka na munoko ya Enayimi, yina kele na nzila ya Timna, sambu yandi monaka nde Shela me yela kansi bo pesaka yandi ve na Shela sambu yandi kuma nkento na yandi.+

15 Ntangu Yuda monaka yandi, na mbala mosi yandi yindulaka nde yandi kele nkento ya ndumba, sambu yandi fikaka luse na yandi. 16 Yo yina, yandi kwendaka kisika yandi vandaka pene-pene ya nzila mpi tubaka nde: “Pardo, pesa mono nzila ya kuvukisa nitu ti nge,” sambu yandi zabaka ve nde yandi vandaka bokilo na yandi ya nkento.+ Kansi, yandi tubaka nde: “Inki nge ta pesa mono sambu nge vukisa nitu ti mono?” 17 Ebuna yandi tubaka nde: “Mono ta tindila nge mwana-nkombo mosi ya kibuka ya bitwisi na mono.” Kansi nkento yina tubaka nde: “Keti nge ta pesa kidimbu tii kuna nge ta tinda yo?” 18 Yandi tubaka diaka nde: “Inki kidimbu mono fwete pesa nge?” ebuna nkento yina tubaka nde: “Lupetu na nge ya kutudila kashe,+ nsinga na nge, mpi nti yina kele na diboko na nge.” Ebuna yandi pesaka nkento yina bima yina mpi vukisaka nitu ti yandi, mpi yandi bakaka divumu. 19 Na nima, yandi telamaka, kwendaka, mpi katulaka kitambala na yandi ya nene mpi lwataka bilele na yandi ya mufwidi.

20 Ebuna Yuda tindaka mwana-nkombo na maboko ya nduku na yandi muntu ya Adulami,+ sambu na kubaka kidimbu yina vandaka na maboko ya nkento yina, kansi yandi monaka yandi ve. 21 Yandi yulaka bantu ya kisika yina nde: “Wapi ndumba ya tempelo ya Enayimi, yina ke vandaka pene-pene ya nzila?” Kansi bo tubaka nde: “Ata ndumba mosi ve ya tempelo ke vandaka na kisika yai.” 22 Nsuka-nsuka, yandi vutukaka na Yuda mpi tubaka nde: “Mono me mona yandi ve, mpi bantu ya kisika yina me tuba nde, ‘Ata ndumba ya tempelo mosi ve ke vandaka na kisika yai.’” 23 Ebuna Yuda tubaka nde: “Bika yandi baka yo, sambu bo vweza beto ve. Ata mpidina, mono tindaka mwana-nkombo yai, kansi nge monaka yandi ve.”

24 Kansi kiteso ya bangonda tatu na nima, bo songaka Yuda nde: “Bokilo na nge Tamare salaka kindumba, yandi kele mpi ti divumu ya kindumba na yandi.” Ebuna Yuda tubaka nde: “Beno basisa yandi na nganda mpi beno yoka yandi tiya.”+ 25 Ntangu bo vandaka kubasisa yandi na nganda, Tamare tindilaka bokilo na yandi ndinga nde: “Munkwa-bima yai muntu tulaka mono divumu.” Ebuna yandi yikaka nde: “Pardo tala kana bima yai kele ya nani: lupetu ya kubudila kashe, nsinga, mpi nti.”+ 26 Ebuna Yuda talaka yo mpi tubaka nde: “Yandi kele muntu ya lunungu kuluta mono, sambu mono pesaka yandi ve na mwana na mono ya bakala Shela.”+ Mpi Yuda vukisaka diaka ve nitu ti yandi na nima na yo.

27 Ntangu yandi kumaka na ntangu ya kubuta, mapasa vandaka na divumu na yandi. 28 Ntangu yandi vandaka kubuta, mwana mosi basisaka diboko na yandi, mpi nkento ya ke butisaka bakaka mbala mosi nsinga ya mbwaki, kangaka yandi na diboko, mpi tubaka nde: “Yai me basika na ntwala.” 29 Kansi ntangu mwana yina vutulaka diboko na yandi, mpangi na yandi basikaka, ebuna nkento ya ke butisaka tubaka nde: “Nge me kudipasula nzila na ngolo!” Yo yina bo pesaka yandi zina Peresi.*+ 30 Na nima mpangi na yandi yina bo kangaka nsinga ya mbwaki na diboko basikaka, mpi bo pesaka yandi zina Zera.+

39 Kansi, bo nataka Yozefi na Ezipte,+ mpi muntu mosi ya Ezipte, zina na yandi Potifare,+ kapita ya nzo ya Farao, mfumu ya bantu yina ke kengilaka yandi, sumbaka yandi na bantu ya Ismaele+ yina nataka yandi kuna. 2 Kansi Yehowa vandaka ti Yozefi.+ Yo yina, yandi vandaka kununga mpi bo tulaka yandi mfumu ya nzo ya mfumu na yandi, muntu ya Ezipte. 3 Ebuna mfumu na yandi monaka nde Yehowa vandaka ti yandi mpi nde Yehowa vandaka kunungisa mambu yonso ya yandi vandaka kusala.

4 Yandi landaka kundima Yozefi, ebuna Yozefi kumaka kapita na yandi. Yo yina, yandi tulaka yandi mfumu ya nzo na yandi, mpi pesaka yandi kiyeka ya kutala bima na yandi yonso. 5 Yantika ntangu yina yandi tulaka Yozefi mfumu ya nzo na yandi mpi pesaka yandi kiyeka ya kutala bima na yandi yonso, Yehowa landaka kusakumuna nzo ya muntu yina ya Ezipte sambu na Yozefi, mpi lusakumunu ya Yehowa vandaka na zulu ya bima yonso yina yandi vandaka ti yo na nzo mpi na bilanga.+ 6 Nsuka-nsuka, yandi bikaka bima na yandi yonso na maboko ya Yozefi, mpi yandi vandaka kuyindula ve ata kima mosi katula kaka madia yina yandi vandaka kudia. Diaka, Yozefi yelaka mpi kumaka nene, nda mpi kitoko.

7 Na nima ya mambu yai, nkento ya mfumu na yandi yantikaka kutudila Yozefi meso mpi kutuba nde: “Lala ti mono.” 8 Kansi yandi buyaka mpi tubilaka nkento ya mfumu na yandi nde: “Tala, mfumu na mono ke zabaka ve bima yina mono kele ti yo na nzo, mpi yandi me tulaka bima na yandi yonso na nsi ya kiyeka na mono. 9 Kele ve ata ti muntu mosi ya nene kuluta mono na nzo yai, mpi yandi me yiminaka mono ata kima mosi ve katula kaka nge, sambu nge kele nkento na yandi. Yo yina, inki mutindu mono lenda sala mbi yai ya nene mpi kusala kibeni disumu na ntwala ya Nzambi?”+

10 Konso kilumbu yandi vandaka kutubila Yozefi, kansi Yozefi vandaka kundima ve ata fioti na kulala ti yandi to na kuvanda ti yandi. 11 Kansi kilumbu mosi ntangu Yozefi kotaka na nzo sambu na kusala kisalu na yandi, bansadi yonso ya nzo vandaka ve na kati ya nzo. 12 Ebuna yandi simbaka Yozefi na lele na yandi mpi tubaka nde: “Lala ti mono!” Kansi Yozefi bikisaka lele na yandi na diboko ya nkento yina mpi tinaka na nganda. 13 Ntangu nkento yina monaka nde Yozefi me bikisa lele na yandi na diboko na yandi mpi me tina na nganda, 14 yandi yantikaka kubinga bantu ya nzo na yandi na ndinga ya ngolo mpi kutubila bo nde: “Beno tala! Yandi natilaka beto Mu-Ebreo yai sambu bantu kukuma kuseka-seka beto. Yandi kwisaka sambu na kulala ti mono, kansi mono yantikaka kuboka na ngolo yonso ya ndinga na mono. 15 Ebuna ntangu yandi me wa nde mono me tombula ndinga mpi me boka, yandi me bikisa lele na yandi na lweka na mono mpi me tina na nganda.” 16 Na nima yandi tulaka lele ya Yozefi na lweka na yandi tii kuna mfumu ya Yozefi kwisaka na nzo na yandi.

17 Ebuna nkento yina songaka yandi diambu yina mosi: “Nsadi ya Mu-Ebreo yina nge natilaka beto kwisaka na mono sambu na kukumisa mono muntu yina bantu ke seka. 18 Kansi ntangu mono tombulaka ndinga na mono mpi yantikaka kuboka, yandi bikisaka lele na yandi na lweka na mono mpi tinaka na nganda.” 19 Ntangu mfumu na yandi waka mambu yina nkento na yandi tubilaka yandi nde: “Nsadi na nge me sala mono mambu yai,” yandi dasukaka. 20 Yo yina, mfumu ya Yozefi bakaka yandi mpi tulaka yandi na boloko, kisika bo vandaka kutula bantu ya boloko ya ntotila, mpi yandi bikalaka kuna na boloko.+

21 Kansi, Yehowa vandaka kaka ti Yozefi mpi landaka kumonisila yandi zola ya kwikama mpi kusadisa yandi sambu mfumu ya nene ya boloko+ kundima yandi. 22 Yo yina mfumu ya nene ya boloko pesaka Yozefi kiyeka ya kutala bantu yonso ya boloko, mpi mambu yonso yina bo vandaka kusala kuna, yandi muntu vandaka kutinda bantu na kusala yo.+ 23 Mfumu ya nene ya boloko vandaka kutala ata kima mosi ve yina vandaka na nsi ya kiyeka ya Yozefi, sambu Yehowa vandaka ti Yozefi mpi Yehowa vandaka kunungisa+ mambu yonso ya yandi vandaka kusala.

40 Na nima ya mambu yai, kapita ya bantu yina ke pesaka ntotila ya Ezipte malafu+ mpi kapita ya bantu ya ke salaka mampa salaka disumu na ntwala ya mfumu na bo, ntotila ya Ezipte. 2 Yo yina Farao wilaka bansadi na yandi yina zole makasi, kapita ya bantu ya ke pesaka malafu mpi kapita ya bantu ya ke salaka mampa,+ 3 ebuna yandi tulaka bo na boloko ya nzo ya mfumu ya bantu yina ke kengilaka yandi,+ kisika yina Yozefi vandaka.+ 4 Na nima, mfumu ya bantu yina ke kengilaka ntotila pesaka Yozefi kisalu ya kuvanda ti bo mpi ya kukeba bo,+ mpi bo bikalaka na boloko mwa ntangu.*

5 Muntu ya ke pesaka malafu mpi muntu ya ke salaka mampa ya ntotila ya Ezipte, yina bo tulaka na boloko, bo zole lalaka ndosi na mpimpa mosi, mpi konso ndosi vandaka ti ntendula na yo. 6 Na suka ya kilumbu yina landaka, ntangu Yozefi kotaka mpi monaka bo, bo vandaka ya kulemba nitu. 7 Ebuna yandi yulaka bansadi ya Farao yina vandaka na boloko ti yandi na nzo ya mfumu na yandi nde: “Sambu na nki luse na beno kele mawa-mawa bubu yai?” 8 Bo tubilaka yandi nde: “Beto zole lalaka ndosi, kansi muntu ya kutendudila beto yo kele ve.” Yozefi tubilaka bo nde: “Keti Nzambi ve muntu ke tendulaka mambu?+ Pardo, beno tela mono yo.”

9 Ebuna kapita ya bantu ya ke pesaka malafu telaka Yozefi ndosi na yandi nde: “Na ndosi na mono, nti ya vinu vandaka na ntwala na mono. 10 Nti yina ya vinu vandaka ti balutangu tatu, mpi bonso nde yo vandaka kumena, yo basisaka bintuntu, mpi bisuka na yo kumaka bambuma ya kutela. 11 Dikopa ya Farao vandaka na diboko na mono, ebuna mono bakaka bambuma ya vinu mpi kamunaka yo na dikopa ya Farao. Na nima, mono tulaka dikopa yina na diboko ya Farao.” 12 Ebuna Yozefi tubilaka yandi nde: “Ntendula na yo yo yai: Balutangu yina tatu kele bilumbu tatu. 13 Na nima ya bilumbu tatu yantika bubu, Farao ta basisa nge,* mpi ta vutula nge na kisalu na nge,+ ebuna nge ta tula dikopa ya Farao na diboko na yandi mutindu nge vandaka kusala ntete, ntangu nge vandaka muntu ya ke pesaka yandi malafu.+ 14 Kansi, nge fwete yibuka mono ntangu mambu ta kwendila mbote sambu na nge. Pardo monisila mono zola ya kwikama mpi tuba sambu na mono na Farao, sambu na kubasisa mono na kisika yai. 15 Bo bakaka mono kibeni na ngolo na insi ya Baebreo,+ mpi awa mono me sala ve ata kima mosi yina lombaka nde bo tula mono na boloko.”*+

16 Ntangu kapita ya bantu ya ke salaka mampa monaka nde Yozefi me pesa ntendula ya mbote, yandi tubilaka yandi nde: “Mono mpi lalaka ndosi, mpi bitunga tatu ya mampa ya mpembe vandaka na ntu na mono, 17 mpi bima ya kuyoka ya mitindu yonso sambu na Farao vandaka na kitunga ya zulu, ebuna bandeke vandaka kudia yo na kitunga na zulu ya ntu na mono.” 18 Yozefi vutulaka nde, “Ntendula na yo yo yai: Bitunga tatu kele bilumbu tatu. 19 Na nima ya bilumbu tatu yantika bubu, Farao ta zenga nge ntu* mpi ta tula nge na zulu ya nti, ebuna bandeke ta dia nsuni na nge.”+

20 Kansi, kilumbu ya tatu vandaka kilumbu ya kubutuka+ ya Farao, mpi yandi salaka nkinsi sambu na bansadi na yandi yonso, ebuna yandi basisaka* kapita ya bantu ya ke pesaka malafu mpi kapita ya bantu ya ke salaka mampa na ntwala ya bansadi na yandi. 21 Mpi yandi vutulaka kapita ya bantu ya ke pesaka malafu na kisalu na yandi ya kupesa malafu, mpi yandi landaka kupesa dikopa na Farao. 22 Kansi yandi tulaka kapita ya bantu ya ke salaka mampa na zulu ya nti, kaka mutindu Yozefi tendudilaka bo.+ 23 Kansi, kapita ya bantu ya ke pesaka malafu yibukaka ve Yozefi; yandi vilaka yandi.+

41 Na nsuka ya bamvula zole ya mvimba, Farao lalaka ndosi+ nde yandi vandaka ya kutelama na lweka ya Nzadi ya Nile. 2 Mpi kuna, kuvandaka ti bangombe nsambwadi ya kitoko mpi ya mafuta yina vandaka kubasika na nzadi, mpi yo vandaka kudia matiti ya Nile.+ 3 Bangombe ya nkaka nsambwadi ya mbi kibeni mpi ya kukonda-konda vandaka kubasika na Nile na nima na yo, mpi yo telamaka pene-pene ya bangombe ya mafuta na lweka ya Nile. 4 Ebuna bangombe ya mbi kibeni mpi ya kukonda yantikaka kudia bangombe nsambwadi ya kitoko mpi ya mafuta. Na nima, Farao telamaka na mpongi.

5 Yandi vutukaka diaka na mpongi mpi lalaka ndosi ya zole. Kuvandaka ti misusu nsambwadi yina vandaka kubasika na nti mosi, yo vandaka ya kufuluka mpi ya kitoko.+ 6 Misusu nsambwadi vandaka kumena na nima na yo; yo vandaka ya kukonda mpi mupepe ya esti yumisaka yo. 7 Mpi misusu ya kukonda yantikaka kumina misusu nsambwadi yina vandaka ya kufuluka mpi ya kitoko. Ebuna Farao telamaka na mpongi mpi bakisaka nde yo vandaka ndosi.

8 Kansi na suka, mpeve na yandi kumaka kisaka-saka. Yo yina, yandi tindaka bantu na kubinga banganga-nkisi yonso ya Ezipte ya ke sadilaka mazi mpi bantu yonso ya mayele. Farao telaka bo bandosi na yandi, kansi ata muntu mosi ve kukaka kutendula yo na Farao.

9 Na ntangu yina, kapita ya bantu ya ke pesaka malafu tubilaka Farao nde: “Mono ke funguna masumu na mono bubu yai. 10 Farao wilaka bansadi na yandi makasi. Yo yina, yandi tulaka mono na boloko ya nzo ya mfumu ya bantu yina ke kengilaka ntotila, mono ti kapita ya bantu ya ke salaka mampa.+ 11 Na nima, beto zole lalaka ndosi na mpimpa mosi. Konso muntu na kati na beto lalaka ndosi yina vandaka ti ntendula na yo.+ 12 Beto vandaka kumosi ti leke mosi ya Mu-Ebreo, nsadi ya mfumu ya bantu yina ke kengilaka ntotila.+ Ntangu beto telaka yandi yo,+ yandi pesaka beto ntendula ya konso ndosi. 13 Yo salamaka kaka mutindu yandi tendudilaka beto. Bo vutulaka mono na kisalu na mono, kansi bo tulaka muntu yina ya nkaka na zulu ya nti.”+

14 Yo yina Farao tindaka bantu sambu na kubinga Yozefi,+ ebuna bo basisaka yandi na boloko*+ mpi bo nataka yandi nswalu. Yandi zengaka mandefo, lwataka bilele ya nkaka, mpi kwendaka na Farao. 15 Ebuna Farao tubilaka Yozefi nde: “Mono lalaka ndosi mosi, mpi muntu ya kutendula yo kele ve. Kansi, mono me wa nde nge lenda wa ndosi mpi kutendula yo.”+ 16 Ebuna Yozefi vutudilaka Farao nde: “Yo kele mono ve! Nzambi ta tuba sambu na mambote ya Farao.”+

17 Farao tubilaka diaka Yozefi nde: “Na ndosi na mono, mono vandaka ya kutelama na lweka ya Nzadi ya Nile. 18 Mpi kuna, kuvandaka ti bangombe nsambwadi ya kitoko mpi ya mafuta yina vandaka kubasika na Nile, mpi yo yantikaka kudia matiti ya Nile.+ 19 Bangombe nsambwadi ya nkaka vandaka kubasika na nima na yo, yo vandaka ya kulemba, ya mbi kibeni, mpi ya kukonda. Mono me monaka ntete ve bangombe ya mbi ya mutindu yai na insi ya mvimba ya Ezipte. 20 Ebuna bangombe ya kukonda mpi ya mbi yantikaka kudia bangombe nsambwadi ya ntete ya mafuta. 21 Kansi ntangu yo diaka yo, muntu mosi ve lendaka kuzaba nde yo me dia yo, sambu yo vandaka kumonana kaka mbi mutindu yo vandaka ntete. Ebuna mono telamaka na mpongi.

22 “Na nima, mono monaka na ndosi na mono misusu nsambwadi ke basika na nti mosi, yo vandaka ya kufuluka mpi ya kitoko.+ 23 Misusu nsambwadi vandaka kumena na nima na yo; yo vandaka ya kukawuka, ya kukonda, mpi ya kuyuma na mupepe ya esti. 24 Ebuna misusu ya kukonda yantikaka kumina misusu nsambwadi yina vandaka ya kufuluka mpi ya kitoko. Mono songaka banganga-nkisi ya ke sadilaka mazi,+ kansi muntu mosi ve kukaka kutendudila mono yo.”+

25 Ebuna Yozefi tubilaka Farao nde: “Bandosi ya Farao kele mosi mpi ke tendula kaka kima mosi. Nzambi ya kieleka me songa Farao mambu yina Yandi ta sala.+ 26 Bangombe nsambwadi ya mbote kele bamvula nsambwadi. Mutindu mosi, misusu ya bambuma ya mbote kele bamvula nsambwadi. Bandosi yina kele mosi mpi ke tendula kaka kima mosi. 27 Bangombe nsambwadi ya kukonda mpi ya mbi yina basikaka na nima na yo kele bamvula nsambwadi, mpi misusu nsambwadi ya mpamba, yina mupepe ya esti yumisaka, ta vanda bamvula nsambwadi ya nzala. 28 Yo kele kaka mutindu mono songaka Farao: Nzambi ya kieleka me monisa Farao mambu yina Yandi ta sala.

29 “Yo ta vanda ti bamvula nsambwadi ya bima mingi kibeni na insi ya mvimba ya Ezipte. 30 Kansi bamvula nsambwadi ya nzala ta kwisa kibeni na nima na yo, mpi bantu ta vila kibeni bima ya mingi yina vandaka na insi ya Ezipte, mpi nzala ta bebisa insi yai.+ 31 Ebuna bantu ta yibuka ve bima mingi yina vandaka ntete na insi yai sambu na nzala yina ta basika na nima, sambu yo ta vanda ngolo kibeni. 32 Ndosi yina vutukaka mbala zole na Farao sambu Nzambi ya kieleka me kana kibeni na kusala diambu yai, mpi Nzambi ya kieleka ta lungisa yo ntama mingi ve.

33 “Ntangu yai, bika Farao kusosa muntu mosi ya ngangu mpi ya mayele ebuna yandi pesa yandi kiyeka na insi ya Ezipte. 34 Bika Farao kubaka bangidika mpi kutula bankengi na insi, mpi yandi fwete kutika ndambu mosi na kati ya bandambu tanu ya bima ya Ezipte na nsungi ya bamvula nsambwadi ya bima mingi.+ 35 Bika bo kutika madia yonso na nsungi ya bamvula ya mbote yina ke kwisa, mpi bika bo kutika bambuma na nsi ya kiyeka ya Farao bonso madia ya bo ke bumba na bambanza mpi bo tanina yo kuna.+ 36 Madia fwete sadisa insi na bamvula nsambwadi ya nzala yina ta kwisa na insi ya Ezipte, sambu insi yai kufwa ve na nzala.”+

37 Farao ti bansadi na yandi yonso ndimaka dibanza yina. 38 Ebuna Farao tubilaka bansadi na yandi nde: “Keti beto lenda mona muntu ya nkaka bonso muntu yai, yina mpeve ya Nzambi kele na yandi?” 39 Na nima, Farao tubilaka Yozefi nde: “Sambu Nzambi me sadisa nge na kuzaba mambu yai yonso, kele ve ti muntu ya ngangu mpi ya mayele bonso nge. 40 Nge ta yala nzo na mono, mpi bantu na mono yonso ta lemfukila nge na mambu yonso.+ Mono ta vanda nene kuluta nge kaka na kiyeka na mono ya kintotila.”* 41 Mpi Farao tubilaka diaka Yozefi nde: “Mono ke pesa nge kiyeka ya kuyala insi ya mvimba ya Ezipte.”+ 42 Ebuna Farao katulaka na diboko na yandi lupetu na yandi ya kutudila kidimbu, yandi tulaka yo na diboko ya Yozefi, lwatisaka Yozefi bilele ya lino ya kitoko, mpi tulaka diyaka ya wolo na nkingu na yandi. 43 Diaka, yandi matisaka yandi na pusu-pusu ya zole ya lukumu yina yandi vandaka ti yo, mpi bo vandaka kutuba na ndinga ya ngolo na ntwala na yandi nde, “Avreke!”* Na mutindu yina yandi pesaka yandi kiyeka na insi ya mvimba ya Ezipte.

44 Farao tubilaka diaka Yozefi nde: “Mono kele Farao, kansi kukonda nswa na nge, muntu mosi ve lenda sala ata kima mosi na insi ya mvimba ya Ezipte.”+ 45 Na nima, Farao pesaka Yozefi zina Safenati-panea mpi pesaka yandi Asenati,+ mwana ya Potifera nganga-nzambi ya Oni* sambu na kuvanda nkento na yandi. Ebuna Yozefi yantikaka kukengila* insi ya Ezipte.+ 46 Yozefi vandaka ti bamvula 30+ ntangu yandi telamaka na ntwala ya* Farao ntotila ya Ezipte.

Na nima Yozefi katukaka na ntwala ya Farao mpi yandi salaka nzietelo na insi ya mvimba ya Ezipte. 47 Mpi na nsungi ya bamvula nsambwadi ya bima mingi, insi yina landaka kubuta bima mingi. 48 Yandi landaka kukutika madia yonso ya bamvula nsambwadi na insi ya Ezipte, mpi yandi vandaka kukutika madia na bambanza. Na konso mbanza yandi vandaka kubumba madia ya bilanga yina vandaka na nziunga na yo. 49 Yozefi landaka kukutika bambuma na kiteso ya mingi kibeni, bonso zelo ya nzadi-mungwa, tii kuna nsuka-nsuka bo yambulaka kutesa yo sambu bo lendaka ve kutesa yo.

50 Na ntwala nde bamvula ya nzala kukwisa, Yozefi butaka bana zole ya babakala,+ yina Asenati mwana ya Potifera nganga-nzambi ya Oni* butilaka yandi. 51 Yozefi pesaka mwana ya ntete zina Manase,*+ sambu yandi tubaka nde, “Nzambi me sala nde mono vila bampasi na mono yonso mpi nzo ya mvimba ya tata na mono.” 52 Yandi pesaka mwana ya zole zina Efrayimi,*+ sambu yandi tubaka nde, “Nzambi me sadisa mono na kubuta mingi na insi ya bampasi na mono.”+

53 Ebuna bamvula nsambwadi ya bima mingi na insi ya Ezipte manaka,+ 54 mpi bamvula nsambwadi ya nzala yantikaka, kaka mutindu Yozefi tubaka.+ Nzala kotaka na bansi yonso, kansi mampa*+ vandaka na insi ya mvimba ya Ezipte. 55 Nsuka-nsuka, insi ya mvimba ya Ezipte niokwamaka sambu na nzala, mpi bantu yantikaka kudidila Farao sambu yandi pesa bo mampa.+ Ebuna Farao tubilaka bantu ya Ezipte yonso nde: “Beno kwenda na Yozefi, mpi beno sala mambu yonso yina yandi ke songa beno.”+ 56 Nzala panzanaka na ntoto ya mvimba.+ Ebuna Yozefi yantikaka kukangula bisika yonso ya bo bumbaka bambuma yina vandaka na kati na bo mpi kutekila bantu ya Ezipte,+ sambu nzala vandaka ngolo kibeni na insi ya Ezipte. 57 Diaka, bantu ya ntoto ya mvimba vandaka kukwisa na Ezipte sambu na kusumba bima na Yozefi, sambu nzala vandaka ngolo kibeni na ntoto ya mvimba.+

42 Ntangu Yakobi waka nde mbuma vandaka na Ezipte,+ yandi tubilaka bana na yandi nde: “Sambu na nki beno ke landa kaka kutalana?” 2 Yandi yikaka nde: “Mono me wa nde mbuma kele na Ezipte. Beno kulumuka kuna mpi beno sumbila beto ndambu ya mbuma, sambu beto landa kuzinga mpi kufwa ve.”+ 3 Yo yina bampangi+ ya Yozefi kumi kulumukaka na Ezipte sambu na kusumba mbuma. 4 Kansi Yakobi tindaka ve Benyamini,+ mpangi ya Yozefi, ti bampangi na yandi ya nkaka, sambu yandi tubaka nde: “Mbala ya nkaka kisumbula ya lufwa lenda bwila yandi.”+

5 Yo yina bana ya Izraele kumaka kumosi ti bantu ya nkaka yina vandaka kukwisa sambu na kusumba, sambu nzala panzanaka tii na insi ya Kanana.+ 6 Yozefi muntu vandaka ti kiyeka na insi yina,+ mpi yandi muntu vandaka kutekila bantu yonso+ ya ntoto mbuma. Yo yina, bampangi ya Yozefi kwisaka mpi fukamaka na ntwala na yandi, luse na ntoto.+ 7 Ntangu Yozefi monaka bampangi na yandi, yandi zabaka bo na mbala mosi, kansi yandi salaka nde bo zaba yandi ve.+ Yo yina yandi tubilaka bo na makasi nde: “Beno me katuka na wapi?” ebuna bo tubaka nde: “Beto me katuka na insi ya Kanana, beto me kwisa kusumba madia.”+

8 Na mutindu yina Yozefi zabaka bampangi na yandi, kansi bo, bo zabaka yandi ve. 9 Na mbala mosi Yozefi yibukaka bandosi yina yandi lalaka sambu na bo,+ mpi yandi tubilaka bo nde: “Beno kele bantu ya me kwisa kutala insi na mayele! Beno me kwisa kutala bisika ya kutanina mbote ve ya insi yai!”* 10 Ebuna bo tubilaka yandi nde: “Ve, mfumu na mono, kansi bansadi na nge me kwisa kusumba madia. 11 Beto yonso kele bana ya muntu mosi. Beto kele bantu ya mbote. Bansadi na nge kele ve bantu ya me kwisa kutala insi na mayele.” 12 Kansi yandi tubilaka bo nde: “Yo kele ve mutindu yina! Beno me kwisa kutala bisika ya kutanina mbote ve ya insi yai!” 13 Ebuna bo tubaka nde: “Bansadi na nge kele bampangi 12.+ Beto kele bana ya muntu mosi+ na insi ya Kanana, mpi mwana ya nsuka kele ntangu yai ti tata na beto,+ kansi mwana ya nkaka kele diaka ve.”+

14 Kansi, Yozefi tubilaka bo nde: “Yo kele kaka mutindu mono me tubila beno—‘Beno kele bantu ya me kwisa kutala insi na mayele!’ 15 Na diambu yai bo ta meka beno: Ya kieleka, mutindu Farao kele na luzingu, beno ta katuka ve na kisika yai tii kuna mpangi na beno ya nsuka ta kwisa awa.+ 16 Beno tinda muntu mosi na kati na beno sambu yandi kwisa kunata mpangi na beno na ntangu beno ta bikala ya kukangama. Na mutindu yai, beto ta meka bangogo na beno sambu na kuzaba kana beno ke tuba kieleka. Ebuna, kana yo kele ve mutindu yina, ya kieleka, mutindu Farao kele na luzingu, beno kele bantu ya me kwisa kutala insi na mayele.” 17 Na nima yandi tulaka bo kisika mosi na boloko bilumbu tatu.

18 Na kilumbu ya tatu, Yozefi tubilaka bo nde: “Beno sala mutindu yai sambu beno zinga, sambu mono ke waka Nzambi boma. 19 Kana beno kele bantu ya mbote, bika nde mpangi na beno mosi kubikala ya kukangama na nzo yina bo kangaka beno, kansi bankaka lenda kwenda mpi kunata mbuma sambu na kulembika nzala na banzo na beno.+ 20 Ebuna beno natila mono leke na beno, mpidina beto ta tula ntima na mambu ya beno ke tuba mpi beno ta fwa ve.” Ebuna bo salaka mutindu yina.

21 Bo tubaka bo na bo nde: “Ya kieleka beto ke baka ndola sambu na mpangi na beto,+ sambu beto monaka mpasi na yandi* ntangu yandi bondilaka beto na kuwila yandi mawa, kansi beto waka ve. Yo yina mpasi yai me kumina beto.” 22 Ebuna Rubeni vutudilaka bo nde: “Keti mono tubilaka beno ve nde, ‘Beno sala mwana mbi ve’? Kansi beno waka ve.+ Ntangu yai, bo ke lomba beto kibeni menga na yandi.”+ 23 Kansi, bo zabaka ve nde Yozefi bakisaka, sambu mbaludi vandaka na kati na bo. 24 Yo yina yandi katukaka kisika bo vandaka mpi yantikaka kudila.+ Ntangu yandi vutukaka, yandi tubilaka bo diaka, mpi na nima yandi bakaka Simeoni+ mpi kangaka yandi na meso na bo.+ 25 Na nima, Yozefi songaka bantu na kufulusa mbuma na basaki na bo* mpi na kuvutula mbongo ya konso muntu na saki na yandi mpi kupesa bo madia sambu na nzietelo. Bo sadilaka bo mambu yai.

26 Ebuna bo tulaka mbuma na bo na bampunda na bo, bo katukaka pana, mpi bo kwendaka. 27 Ntangu mpangi na bo mosi kangulaka saki na yandi sambu na kupesa mpunda na yandi madia na kisika ya kulala, yandi monaka mbongo na yandi na munoko ya saki na yandi. 28 Ebuna yandi tubilaka bampangi na yandi nde: “Bo me vutula mbongo na mono, mpi yo yai na saki na mono!” Ebuna bantima na bo lembaka, bo talanaka ti matekita, mpi bo tubaka nde: “Inki mambu yai ya Nzambi me sala beto?”

29 Ntangu bo kumaka na Yakobi tata na bo na insi ya Kanana, bo telaka yandi mambu yonso yina bwilaka bo nde: 30 “Muntu yina kele mfumu ya insi yina tubilaka beto+ na makasi mpi yandi tubaka nde beto kwendaka kutala insi yina na mayele. 31 Kansi beto tubilaka yandi nde, ‘Beto kele bantu ya mbote. Beto kele ve bantu ya me kwisa kutala insi na mayele.+ 32 Beto kele bampangi 12,+ bana ya tata mosi. Mosi kele diaka ve,+ mpi mwana ya nsuka kele ntangu yai ti tata na beto na insi ya Kanana.’+ 33 Kansi muntu yina kele mfumu ya insi yina tubilaka beto nde, ‘Na diambu yai mono ta zaba nde beno kele bantu ya mbote: Beno bika mpangi na beno mosi ti mono.+ Ebuna beno baka ndambu ya bambuma sambu na kulembika nzala na banzo na beno mpi beno kwenda.+ 34 Beno natila mono mpangi na beno ya nsuka, sambu mono zaba nde beno kele ve bantu yina me kwisa kutala insi na mayele, kansi beno kele bantu ya mbote. Ebuna mono ta vutudila beno mpangi na beno, mpi beno lenda sala mumbongo na insi yai.’”

35 Ntangu bo vandaka kubasisa bima na basaki na bo, dibuki ya mbongo ya konso muntu vandaka na saki na yandi. Ntangu bo ti tata na bo monaka mabuki ya mbongo na bo, bo waka boma. 36 Tata na bo Yakobi tubilaka bo nde: “Mono kele muntu ya beno ke bika kukonda bana!+ Yozefi kele diaka ve,+ mpi Simeoni kele diaka ve,+ ebuna beno ke zola kubaka Benyamini! Mambu yai yonso ke bwila mono!” 37 Kansi Rubeni tubilaka tata na yandi nde: “Nge lenda fwa bana na mono zole kana mono vutudila nge yandi ve.+ Pesa yandi na maboko na mono, mpi mono ta vutudila nge yandi.”+ 38 Kansi, yandi tubaka nde: “Mwana na mono ta kwenda ve ti beno, sambu mpangi na yandi me fwaka mpi yandi me bikalaka yandi mosi.+ Kana kisumbula ya lufwa kubwila yandi na nzietelo yina beno ta sala, beno ta kulumusa kibeni nsuki na mono ya mpembe na Maziamu*+ na mawa.”+

43 Nzala vandaka ngolo na insi yina.+ 2 Yo yina, ntangu bo manisaka kudia mbuma yina bo katukaka ti yo na Ezipte,+ tata na bo tubilaka bo nde: “Beno vutuka mpi beno sumbila beto ndambu ya madia.” 3 Ebuna Yuda tubilaka yandi nde: “Muntu yina kebisaka beto pwelele nde, ‘Beno ta mona diaka ve luse na mono kana mpangi na beno kele ve ti beno.’+ 4 Kana nge tinda mpangi na beto kumosi ti beto, beto ta kulumuka mpi ta sumbila nge madia. 5 Kansi kana nge tinda yandi ve, beto ta kulumuka ve, sambu muntu yina tubilaka beto nde, ‘Beno ta mona diaka ve luse na mono kana mpangi na beno kele ve ti beno.’”+ 6 Ebuna Izraele+ yulaka nde: “Sambu na nki beno me natila mono mpasi yai na mutindu beno songaka muntu yina nde beno kele ti mpangi ya nkaka?” 7 Bo vutulaka nde: “Muntu yina yulaka beto mbala mosi mambu ya me tala beto mpi bampangi na beto nde, ‘Keti tata na beno kele kaka na luzingu? Keti beno kele ti mpangi ya nkaka?’ ebuna beto songaka yandi mambu yai.+ Inki mutindu beto lendaka kuzaba nde yandi ta tuba nde, ‘Beno kwisa kukulumuka ti mpangi na beno’?”+

8 Ebuna Yuda bondilaka tata na yandi Izraele nde: “Tinda leke yandi kwenda ti mono,+ mpi bika beto kwenda sambu beto zinga mpi beto fwa ve+—beto ti nge mpi bana na beto.+ 9 Mono ta tanina yandi.*+ Nge lenda tula diambu yai na ntu na mono. Kana mono vutudila nge yandi ve mpi kunatila nge yandi ve, mono ta vandaka ntangu yonso na disumu na ntwala na nge. 10 Kansi kana beto sukininaka ve, ntangu yai beto zolaka kukwenda kuna mpi kuvutuka mbala zole.”

11 Yo yina, tata na bo Izraele tubilaka bo nde: “Kana yo fwete vanda mutindu yina, beno sala mpidiyai: Beno baka bima ya kuluta kitoko ya insi yai na basaki* na beno mpi beno natila yo muntu yina bonso dikabu:+ ndambu ya balsami,+ ndambu ya bwiki, labdanumi, mpusu ya nti ya nsudi ya kitoko,+ bambuma ya pistashe, mpi bambuma ya amande. 12 Beno baka mbongo mbala zole; beno baka mpi mbongo yina bo vutulaka na munoko ya basaki na beno.+ Mbala ya nkaka yo vandaka kifu. 13 Beno baka mpangi na beno mpi beno kwenda, beno vutuka na muntu yina. 14 Bika nde Nzambi Nkwa-Ngolo Yonso kusala nde muntu yina kuwila beno mawa, sambu yandi yambudila beno mpangi na beno yina ya nkaka mpi Benyamini. Kansi mono, kana mono fwete konda bana, mono ta konda bo!”+

15 Yo yina, babakala yina bakaka dikabu yai, mpi bo bakaka mbongo mbala zole na maboko na bo mpi Benyamini. Ebuna bo telamaka, simbaka nzila mpi kulumukaka na Ezipte mpi bo telamaka diaka na ntwala ya Yozefi.+ 16 Ntangu Yozefi monaka Benyamini ti bo, na mbala mosi yandi tubilaka muntu yina vandaka kutwadisa nzo na yandi nde: “Nata bantu yai na nzo, fwa bambisi, mpi lamba madia, sambu bantu yai ta dia ti mono na midi.” 17 Na mbala mosi muntu yina salaka kaka mutindu Yozefi tubaka,+ mpi yandi nataka bo na nzo ya Yozefi. 18 Kansi babakala yina waka boma ntangu bo nataka bo na nzo ya Yozefi, ebuna bo yantikaka kutuba nde: “Bo ke nata beto awa sambu na mbongo yina bo vutulaka na basaki na beto mbala ya ntete. Ntangu yai bo ta nwanisa beto, bo ta kumisa beto bampika, mpi bo ta baka bampunda na beto!”+

19 Yo yina, bo pusanaka pene-pene ya muntu yina vandaka kutwadisa nzo ya Yozefi mpi bo solulaka ti yandi na munoko ya nzo. 20 Bo tubaka nde: “Mfumu na mono, lolula beto! Beto kwisaka kukulumuka mbala ya ntete sambu na kusumba madia.+ 21 Kansi, ntangu beto kumaka na kisika ya kulala mpi beto yantikaka kukangula basaki na beto, beto monaka mbongo ya konso muntu na munoko ya saki na yandi, mbongo na beto yonso.+ Yo yina, beto ke zola kuvutula yo beto mosi. 22 Beto me nata diaka mbongo mingi sambu na kusumba madia. Beto me zaba ve nani tulaka mbongo na beto na basaki na beto.”+ 23 Ebuna yandi tubaka nde: “Yo kele mbote. Beno wa boma ve. Nzambi na beno mpi Nzambi ya tata na beno tulaka kima ya ntalu na basaki na beno. Mbongo na beno kumaka ntete na mono.” Na nima, yandi basisilaka bo Simeoni.+

24 Ebuna muntu yina nataka bo na nzo ya Yozefi mpi pesaka bo masa sambu na kuyobisa makulu na bo, mpi yandi pesaka madia sambu na bampunda na bo. 25 Ebuna bo yidikaka dikabu+ sambu na Yozefi ntangu yandi ta kwisa na midi, sambu bo waka nde bo ta dia kuna.+ 26 Ntangu Yozefi kotaka na nzo, bo natilaka yandi dikabu na bo na kati ya nzo mpi bo fukamaka na ntwala na yandi luse na ntoto.+ 27 Na nima, yandi yulaka kana bo kele mbote, mpi tubaka nde: “Ebwe tata na beno ya mununu yina beno tubilaka mono? Keti yandi kele kaka na luzingu?”+ 28 Bo tubaka nde: “Nsadi na nge tata na beto kele mbote. Yandi kele kaka na luzingu.” Ebuna bo fukamaka mpi bwaka luse na ntoto.+

29 Ntangu yandi talaka mpi monaka mpangi na yandi Benyamini, mwana ya mama na yandi,+ yandi tubaka nde: “Keti yai mpangi na beno, mwana ya nsuka yina beno tubilaka mono?”+ Yandi yikaka nde: “Mwana na mono, bika Nzambi kumonisila nge ntima ya mbote.” 30 Ebuna yandi basikaka nswalu, sambu yandi kukaka ve kuyala mawi na yandi sambu na bampangi na yandi, mpi yandi sosaka kisika ya kudila. Yo yina yandi kotaka na suku mosi ya kingenga mpi basisaka mansanga kuna.+ 31 Na nima, yandi yobisaka luse mpi basikaka; ntangu yai yandi kudiyalaka, mpi yandi tubaka nde: “Beno tula madia.” 32 Bo tudilaka yandi madia yandi mosi, mpi bo, bo mosi, mpi bantu ya Ezipte yina vandaka ti yandi diaka bo mosi, sambu bantu ya Ezipte lendaka ve kudia kumosi ti Baebreo, sambu yo kele kima ya nzanzi sambu na bantu ya Ezipte.+

33 Bo* vandaka ya kuvanda na ntwala na yandi, mwana-ntete na kutadila nswa na yandi ya mwana-ntete+ mpi mwana ya nsuka na kutadila kileke na yandi, mpi bo landaka kutalana ti kuyituka. 34 Yandi landaka kubaka madia na mesa na yandi mpi kutinda yo na mesa na bo, kansi madia ya yandi vandaka kuyikila Benyamini vandaka mbala tanu kuluta madia ya bampangi na yandi yonso ya nkaka.+ Yo yina bo landaka kudia, kunwa ti yandi tii kuna bo fulukaka.

44 Na nima, yandi songaka muntu yina vandaka kutwadisa nzo na yandi nde: “Fulusa basaki ya bantu yina ti madia na kiteso yina bo lenda nata, mpi tula mbongo ya konso muntu na munoko ya saki na yandi.+ 2 Kansi nge fwete tula dikopa na mono, dikopa ya arza, na munoko ya saki ya mwana ya nsuka, kumosi ti mbongo ya bambuma na yandi.” Ebuna yandi salaka mutindu Yozefi songaka yandi.

3 Na suka ntangu nsemo basikaka, bo songaka bantu yina na kukwenda ti bampunda na bo. 4 Bo kwendaka ntama mingi ve ti mbanza ebuna Yozefi tubilaka muntu yina vandaka kutwadisa nzo na yandi nde: “Telama! Landa bantu yina! Ntangu nge ta kanga bo, tubila bo nde, ‘Sambu na nki beno me vutula mbi sambu na mambote? 5 Keti yai kele ve kima yina mfumu na mono ke nwilaka mpi ke sadilaka sambu na kutanga na sikisiki bidimbu ya mambu yina ke kwisa? Diambu ya beno me sala kele diambu ya mbi.’”

6 Ebuna yandi kutaka bo mpi tubilaka bo mambu yai. 7 Kansi bo tubilaka yandi nde: “Sambu na nki mfumu na mono ke tuba diambu ya mutindu yai? Ngindu ya kusala diambu ya mutindu yai lenda kwisila ve bansadi na nge ata fioti. 8 Mbongo yina beto monaka na munoko ya basaki na beto na insi ya Kanana,+ beto vutudilaka nge yo. Ebuna, inki mutindu beto lenda yiba arza to wolo na nzo ya mfumu na nge? 9 Kana yo monana na mpika na nge mosi, bika nde yandi fwa, ebuna bantu yina ta bikala na kati na beto ta kuma mpi bampika ya mfumu na mono.” 10 Ebuna yandi tubaka nde: “Bika yo vanda mutindu beno me tuba: Muntu yina yo ta monana na yandi ta kuma mpika na mono, kansi beno bankaka, beno ta vanda bantu yina me sala mbi ve.” 11 Ebuna konso muntu tululaka nswalu saki na yandi na ntoto mpi kangulaka yo. 12 Yandi sosaka mbote-mbote, yantika na mwana ya ntete tii na mwana ya nsuka. Nsuka-nsuka, dikopa monanaka na saki ya Benyamini.+

13 Ebuna bo pasulaka bilele na bo, mpi konso muntu matisaka kizitu na yandi na zulu ya mpunda na yandi mpi bo vutukaka na mbanza. 14 Ntangu Yuda+ ti bampangi na yandi kotaka na nzo ya Yozefi, yandi vandaka kaka pana; mpi bo fukamaka luse na ntoto na ntwala na yandi.+ 15 Yozefi tubilaka bo nde: “Inki diambu yai ya beno me sala? Keti beno zabaka ve nde muntu bonso mono lenda tanga na sikisiki bidimbu ya mambu yina ke kwisa?”+ 16 Ebuna Yuda vutulaka nde: “Inki beto lenda tubila mfumu na mono? Inki beto lenda tuba? Inki mutindu beto lenda kudimonisa bantu ya lunungu? Nzambi ya kieleka me mona kifu ya bampika na nge.+ Ntangu yai beto kele bampika ya mfumu na mono, beto ti muntu yina dikopa me monana na maboko na yandi!” 17 Kansi, yandi tubaka nde: “Ngindu ya kusala diambu yai lenda kwisila mono ve ata fioti! Muntu yina dikopa me monana na maboko na yandi, yandi muntu ta kuma mpika na mono.+ Kansi beno bankaka, beno tombuka na ngemba na tata na beno.”

18 Ebuna Yuda pusanaka pene-pene na yandi mpi tubaka nde: “Mono ke bondila nge, mfumu na mono, pardo bika nde mpika na nge kutuba ngogo mosi na makutu ya mfumu na mono, mpi kuwila mpika na nge makasi ve, sambu nge kele bonso Farao yandi mosi.+ 19 Mfumu na mono yulaka bampika na yandi nde, ‘Keti beno kele ti tata to mpangi ya bakala?’ 20 Ebuna beto tubilaka mfumu na mono nde, ‘Beto kele ti tata ya mununu mpi mwana yina yandi butaka na kimununu na yandi, mwana ya nsuka.+ Kansi mpangi na yandi me fwaka,+ yo yina yandi kele mwana mosi mpamba yina me bikalaka ya mama na yandi,+ mpi tata na yandi ke zolaka yandi.’ 21 Na nima, nge tubilaka bampika na nge nde, ‘Beno natila mono yandi sambu mono mona yandi.’+ 22 Kansi beto tubilaka mfumu na mono nde, ‘Mwana-bakala yina ta kuka ve kuyambula tata na yandi. Kana yandi yambula tata na yandi, tata na yandi ta fwa kibeni.’+ 23 Ebuna nge tubilaka bampika na nge nde, ‘Kana mpangi na beno kukulumuka ve ti beno, beno ta mona diaka ve luse na mono.’+

24 “Yo yina beto tombukaka na mpika na nge tata na mono mpi songaka yandi mambu yina mfumu na mono tubaka. 25 Na nima, tata na beto tubaka nde, ‘Beno vutuka, mpi beno sumbila beto ndambu ya madia.’+ 26 Kansi beto tubaka nde, ‘Beto lenda kulumuka ve. Kana leke na beto kele ti beto, beto ta kulumuka, sambu beto lenda mona ve luse ya muntu yina kana leke na beto kele ve ti beto.’+ 27 Ebuna mpika na nge tata na mono tubilaka beto nde, ‘Beno me zaba mbote nde nkento na mono butilaka mono kaka bana-babakala zole.+ 28 Kansi mwana mosi yambulaka mono mpi mono tubaka nde: “Yo fwete vanda nde bo me pasula yandi bitini-bitini!”+ mpi mono me monaka yandi diaka ve tii bubu yai. 29 Kana beno katula mpi mwana yai na meso na mono mpi kisumbula ya lufwa kubwila yandi, beno ta kulumusa kibeni nsuki na mono ya mpembe na Maziamu*+ na mpasi.’+

30 “Ebuna ntangu yai, kana mono vutuka na mpika na nge tata na mono mpi mwana yai kele ve ti beto, sambu luzingu* na yandi kele ya kukangama ti luzingu* ya mwana yai, 31 ntangu yandi ta mona nde mwana yai kele ve, yandi ta fwa, mpi bampika na nge ta kulumusa kibeni nsuki ya mpembe ya mpika na nge tata na beto na Maziamu* ti mawa. 32 Mpika na nge pesaka kipiku na tata na mono sambu na mwana, mpi yandi tubaka nde, ‘Kana mono vutudila nge yandi ve, mono ta sala disumu na ntwala ya tata na mono kimakulu.’+ 33 Ntangu yai, pardo bika nde mpika na nge kubikala na kisika ya mwana bonso mpika ya mfumu na mono, sambu mwana kuvutuka ti bampangi na yandi. 34 Inki mutindu mono lenda vutuka na tata na mono kana mwana yai kele ve ti mono? Mono ta kuka ve kutala ntangu mpasi yai ke bwila tata na mono!”

45 Ebuna Yozefi lendaka diaka ve kudiyala na ntwala ya bansadi na yandi yonso.+ Yo yina yandi tubaka na ndinga ya ngolo nde: “Bantu yonso kukatuka na ntwala na mono!” Muntu ya nkaka ve bikalaka ti Yozefi ntangu yandi vandaka kudimonisa na bampangi na yandi.+

2 Ebuna yandi yantikaka kudila ngolo kibeni, yo yina bantu ya Ezipte waka yo mpi nzo ya Farao waka yo. 3 Nsuka-nsuka, Yozefi tubilaka bampangi na yandi nde: “Mono kele Yozefi. Keti tata na mono kele kaka na luzingu?” Kansi bampangi na yandi kukaka ve kupesa yandi mvutu ata fioti, sambu bo yitukaka ngolo sambu na yandi. 4 Ebuna Yozefi tubilaka bampangi na yandi nde: “Pardo, beno pusana pene-pene na mono.” Mpi bo pusanaka pene-pene na yandi.

Ebuna yandi tubaka nde: “Mono kele mpangi na beno Yozefi, yina beno tekaka na Ezipte.+ 5 Kansi ntangu yai, beno kudiyangisa ve mpi beno kudipesana ve foti sambu beno tekaka mono awa; sambu Nzambi tindaka mono na ntwala na beno sambu na kutanina luzingu.+ 6 Yai mvula ya zole yina nzala kele na insi,+ mpi me bika diaka bamvula tanu yina bantu ta bundula ve ntoto mpi ta katula ve bambuma. 7 Kansi Nzambi tindaka mono na ntwala na beno sambu na kutanina sambu na beno bantu ya me bikala+ na ntoto* mpi sambu na kugulusa beno kibeni, beno bikala na luzingu. 8 Yo yina, beno ve bantu tindaka mono awa, kansi Nzambi ya kieleka, sambu na kutula mono mfumu ya bandongisi* ya Farao, mfumu ya nzo na yandi ya mvimba, mpi muntu yina ke yala insi ya mvimba ya Ezipte.+

9 “Beno vutuka nswalu na tata na mono, mpi beno fwete tubila yandi nde, ‘Mwana na nge Yozefi me tuba nde: “Nzambi me tula mono mfumu ya Ezipte ya mvimba.+ Kwisa kukulumuka kisika mono kele. Kusukinina ve.+ 10 Nge fwete zinga na insi ya Goshene,+ kisika nge ta vanda pene-pene na mono, nge, bana na nge, bantekolo na nge, mameme na nge, bangombe na nge, mpi bima na nge yonso. 11 Mono ta pesaka nge madia kuna, sambu yo ta vanda diaka ti bamvula tanu ya nzala.+ Kana ve, nge ti nzo na nge mpi bima na nge yonso ta fwa na nzala.”’ 12 Beno mpi mpangi na mono Benyamini lenda mona ntangu yai ti meso na beno mosi nde mono kibeni muntu ke solula ti beno.+ 13 Yo yina, beno fwete zabisa tata na mono nkembo na mono yonso na Ezipte mpi bima yonso ya beno me mona. Ntangu yai, beno sasuka mpi beno nata tata na mono awa.”

14 Ebuna yandi yambaka* mpangi na yandi Benyamini mpi yantikaka kudila; mpi Benyamini dilaka ntangu Yozefi simbaka yandi na nkingu.+ 15 Ebuna yandi pesaka bampangi na yandi yonso beze mpi dilaka na mapeka na bo, na nima bampangi na yandi solulaka ti yandi.

16 Nsangu kumaka na nzo ya Farao nde: “Bampangi ya Yozefi me kwisa!” Yo vandaka diambu ya mbote na meso ya Farao mpi ya bansadi na yandi. 17 Yo yina, Farao tubilaka Yozefi nde: “Zabisa bampangi na nge nde, ‘Beno sala mutindu yai: Beno tula bima na zulu ya bambisi na beno ya ke nataka kilo, beno kwenda na insi ya Kanana, 18 mpi beno baka tata na beno mpi bantu ya banzo na beno, ebuna beno kwisa awa. Mono ta pesa beno bima ya mbote ya insi ya Ezipte, mpi beno ta dia bima ya kuluta mbote* ya insi yai.’+ 19 Mono ke songa nge na kuzabisa bo+ nde: ‘Beno sala mutindu yai: Beno baka bapusu-pusu+ na insi ya Ezipte sambu na bana na beno mpi bankento na beno, mpi beno fwete nata tata na beno na pusu-pusu mosi mpi beno kwisa awa.+ 20 Beno kudiyangisa ve sambu na bima na beno,+ sambu kitini ya kuluta mbote ya insi ya mvimba ya Ezipte kele ya beno.’”

21 Ebuna bana ya Izraele salaka mutindu yina, mpi Yozefi pesaka bo bapusu-pusu na kulanda bantuma ya Farao, mpi yandi pesaka bo madia sambu na nzietelo. 22 Yandi pesaka konso muntu bilele ya mpa, kansi yandi pesaka Benyamini mbongo 300 ya bibende mpi bilele tanu ya mpa.+ 23 Yandi tindilaka tata na yandi bima yai: bampunda kumi yina nataka bima ya mbote ya Ezipte mpi bampunda ya bankento kumi yina natilaka tata na yandi bambuma, mampa, mpi madia sambu na nzietelo. 24 Ebuna yandi pesaka bampangi na yandi nzila ya kukwenda, mpi ntangu bo vandaka kukwenda, yandi tubilaka bo nde: “Beno kudiwila ve makasi na nzila.”+

25 Ebuna bo katukaka na Ezipte mpi bo kumaka na insi ya Kanana kisika tata na bo Yakobi vandaka. 26 Ebuna bo songaka yandi nde: “Yozefi kele kaka na luzingu, mpi yandi muntu kele mfumu ya insi ya mvimba ya Ezipte!”+ Kansi yandi monaka yo mpamba, sambu yandi ndimaka bo ve.+ 27 Ntangu bo songaka yandi mambu yonso yina Yozefi tubilaka bo mpi ntangu yandi monaka bapusu-pusu yina Yozefi tindaka sambu na kunata yandi, mpeve ya tata na bo Yakobi yantikaka kuzinga diaka. 28 Ebuna Izraele tubaka na ndinga ya ngolo nde: “Yo me fwana! Mwana na mono Yozefi kele kaka na luzingu! Mono fwete kwenda mpi kumona yandi na ntwala nde mono fwa!”+

46 Yo yina, Izraele bakaka bima na yandi yonso* mpi kwendaka. Ntangu yandi kumaka na Bere-sheba,+ yandi pesaka Nzambi ya tata na yandi Izaki+ bimenga. 2 Ebuna Nzambi tubilaka Izraele na mbona-meso na mpimpa nde: “Yakobi, Yakobi!” mpi yandi tubaka nde: “Mono yandi yai!” 3 Yandi tubaka nde: “Mono kele Nzambi ya kieleka, Nzambi ya tata na nge.+ Kuwa boma ve na kukwenda na Ezipte, sambu kuna mono ta kumisa nge dikanda ya nene.+ 4 Mono mosi ta kulumuka ti nge na Ezipte, mono mosi mpi ta katula nge kuna mpi ta kwisa kuvutula nge,+ mpi Yozefi ta tula diboko na yandi na meso na nge.”*+

5 Na nima, Yakobi katukaka na Bere-sheba, mpi bana ya Izraele nataka tata na bo Yakobi, bana na bo, mpi bankento na bo na bapusu-pusu yina Farao tindaka sambu na kunata yandi. 6 Bo nataka bitwisi na bo ti bima na bo yina bo bakaka na insi ya Kanana. Ebuna bo kumaka na Ezipte, Yakobi ti bana na yandi yonso kumosi ti yandi. 7 Yandi kwendaka na Ezipte kumosi ti bana na yandi ya babakala mpi bantekolo na yandi ya babakala, bana na yandi ya bankento mpi bantekolo na yandi ya bankento—bana na yandi yonso.

8 Yai bazina ya bana ya Izraele yina kotaka na Ezipte,+ Yakobi ti bana na yandi: mwana ya ntete ya Yakobi vandaka Rubeni.+

9 Bana ya Rubeni bo yai: Anoki, Palu, Esroni, mpi Karmi.+

10 Bana ya Simeoni+ bo yai: Yemuele, Yamini, Ohadi, Yakini, Sohare, mpi Shaule+ mwana ya nkento mosi ya Kanana

11 Bana ya Levi+ bo yai: Gershoni, Kohati, mpi Merari.+

12 Bana ya Yuda+ bo yai: Ere, Onani, Shela,+ Peresi,+ mpi Zera.+ Kansi, Ere ti Onani fwaka na insi ya Kanana.+

Bana ya Peresi bo yai: Esroni mpi Amule.+

13 Bana ya Isakare bo yai: Tola, Puva, Yobe, mpi Shimroni.+

14 Bana ya Zebuloni+ bo yai: Seredi, Eloni, mpi Yaleele.+

15 Bayai bana ya Lea, yina yandi butilaka Yakobi na Padani-arami, kumosi ti mwana na yandi ya nkento Dina.+ Bana na yandi yonso ya babakala mpi ya bankento* vandaka 33.

16 Bana ya Gadi+ bo yai: Sifioni, Agi, Shuni, Esboni, Eri, Arodi, mpi Areli.+

17 Bana ya Asere+ bo yai: Yimna, Yishva, Yishvi, ti Beria, mpi mpangi na bo ya nkento vandaka Sera.

Bana ya Beria bo yai: Hebere mpi Malkiele.+

18 Bayai bana ya Zilpa,+ yina Labani pesaka mwana na yandi Lea. Yandi butilaka Yakobi bana yina: bantu* 16 na kimvuka.

19 Bana ya Rashele, nkento ya Yakobi, bo yai: Yozefi+ mpi Benyamini.+

20 Yozefi butaka Manase +mpi Efrayimi+ na insi ya Ezipte, bana yina Asenati+ mwana ya Potifera nganga-nzambi ya Oni* butilaka yandi.

21 Bana ya Benyamini+ bo yai: Bela, Bekere, Ashbele, Gera,+ Namani, Ehi, Roshi, Mupimi, Upimi,+ mpi Ardi.+

22 Bayai bana ya Rashele yina Yakobi butaka: bantu* 14 na kimvuka.

23 Mwana* ya Dani+ vandaka Ushimi.+

24 Bana ya Naftali+ bo yai: Yaseele, Guni, Yesere, mpi Shilemi.+

25 Bayai bana ya Bila, yina Labani pesaka mwana na yandi Rashele. Yandi butilaka Yakobi bana yina: bantu* nsambwadi na kimvuka.

26 Bana* yonso ya Yakobi yina kotaka na Ezipte ti yandi, katula bankento ya bana na yandi, vandaka 66.+ 27 Bana-babakala ya Yozefi yina yandi butaka na Ezipte vandaka zole.* Bantu* yonso ya nzo ya Yakobi yina kotaka na Ezipte vandaka 70.+

28 Yakobi tindaka Yuda+ na ntwala sambu na kuzabisa Yozefi nde yandi vandaka kukwisa na Goshene. Ntangu bo kotaka na insi ya Goshene,+ 29 Yozefi lombaka bantu na kuyidika pusu-pusu na yandi ebuna yandi tombukaka sambu na kukutana ti tata na yandi Izraele na Goshene. Ntangu yandi kudimonisaka na yandi, yandi yambaka yandi* na mbala mosi mpi dilaka mwa ntangu.* 30 Ebuna Izraele tubilaka Yozefi nde: “Ntangu yai mono lenda fwa; mono me mona luse na nge mpi mono me zaba nde nge kele kaka na luzingu.”

31 Ebuna Yozefi tubilaka bampangi na yandi mpi bantu ya nzo ya tata na yandi nde: “Bika mono tombuka sambu na kupesa Farao+ nsangu, mpi kusonga yandi nde, ‘Bampangi na mono mpi bantu ya nzo ya tata na mono yina vandaka na insi ya Kanana me kwisa awa na mono.+ 32 Bo kele bangungudi,+ bo ke sansaka bitwisi,+ mpi bo me nata mameme na bo, bangombe na bo, mpi bima na bo yonso.’+ 33 Ntangu Farao ta binga beno mpi ta yula beno nde, ‘Inki kisalu beno ke salaka?’ 34 Beno fwete tuba nde, ‘Bansadi na nge ke sansaka bitwisi yantika kileke na beto tii bubu, beto ti ba-nkaka na beto,’+ sambu beno zinga na insi ya Goshene,+ sambu konso nkengidi ya mameme kele nzanzi na meso ya bantu ya Ezipte.”+

47 Yo yina, Yozefi kwendaka mpi zabisaka Farao+ nde: “Tata na mono, bampangi na mono, mameme na bo, bangombe na bo, mpi bima na bo yonso me kwisa, bo me katuka na insi ya Kanana, mpi bo kele na insi ya Goshene.”+ 2 Yandi bakaka bampangi na yandi tanu mpi songaka bo na Farao.+

3 Farao tubilaka bampangi na yandi nde: “Inki kisalu beno ke salaka?” Bo vutudilaka Farao nde: “Bansadi na nge kele bankengidi ya mameme, beto ti ba-nkaka na beto.”+ 4 Ebuna bo tubilaka Farao nde: “Beto me kwisa kuzinga bonso banzenza na insi yai,+ sambu nzala kele ngolo na insi ya Kanana,+ mpi matiti ya kudisa bitwisi ya bansadi na nge kele ve. Pardo, pesa bansadi na nge nzila ya kuzinga na insi ya Goshene.”+ 5 Ebuna Farao tubilaka Yozefi nde: “Tata na nge mpi bampangi na nge me kwisa awa na nge. 6 Insi ya Ezipte kele na maboko na nge. Bika nde tata na nge mpi bampangi na nge kuzinga na kitini ya kuluta kitoko ya insi yai.+ Bika nde bo zinga na insi ya Goshene, mpi kana nge zaba babakala ya me fwana na kati na bo, tula bo na kutala bitwisi na mono.”

7 Ebuna Yozefi nataka tata na yandi Yakobi mpi songaka yandi na Farao, mpi Yakobi sakumunaka Farao. 8 Farao yulaka Yakobi nde: “Nge kele ti bamvula ikwa?” 9 Yakobi tubilaka Farao nde: “Bamvula ya mono me yungana-yunganaka* kele 130. Bamvula ya luzingu na mono kele fioti mpi ya mpasi,+ mpi yo kele ve mingi bonso bamvula ya luzingu ya ba-nkaka na mono na nsungi ya bo vandaka kuyungana-yungana.”*+ 10 Na nima, Yakobi sakumunaka Farao mpi katukaka na ntwala na yandi mpi basikaka.

11 Yo yina, Yozefi songaka tata na yandi mpi bampangi na yandi na kuzinga na insi ya Ezipte mpi yandi pesaka bo kitini ya ntoto, na kitini ya kuluta kitoko ya insi yina, na insi ya Ramesesi,+ kaka mutindu Farao tubaka. 12 Yozefi landaka kupesa tata na yandi, bampangi na yandi, mpi bantu yonso ya nzo ya tata na yandi madia* na kutadila ntalu ya bana na bo.

13 Madia* vandaka ve na insi ya mvimba, sambu nzala vandaka ngolo kibeni, mpi insi ya Ezipte ti insi ya Kanana lembaka sambu na nzala+ yina. 14 Yozefi vandaka kukutika mbongo yonso yina vandaka na insi ya Ezipte mpi na insi ya Kanana sambu na bambuma yina bantu vandaka kusumba,+ mpi Yozefi vandaka kunata mbongo yina na nzo ya Farao. 15 Na nima, mbongo ya insi ya Ezipte mpi mbongo ya insi ya Kanana manaka, mpi bantu yonso ya Ezipte yantikaka kukwisa na Yozefi mpi kutuba nde: “Pesa beto madia! Sambu na nki beto fwete fwa na ntwala na nge sambu mbongo na beto me mana?” 16 Ebuna Yozefi tubaka nde: “Kana mbongo na beno me mana, beno pesa bitwisi na beno, ebuna mono ta pesa beno madia na kisika ya bitwisi na beno.” 17 Yo yina, bo yantikaka kunatila Yozefi bitwisi na bo, mpi Yozefi vandaka kupesa bo madia na kisika ya bampunda na bo ya bitumba, mameme, bankombo, bangombe, mpi bampunda, ebuna yandi vandaka kupesa bo madia na kisika ya bitwisi na bo yonso na mvula yina.

18 Na nsuka ya mvula yina, bo yantikaka kukwisa na yandi na mvula yina landaka mpi kutuba nde: “Beto ta bumbila ve mfumu na mono nde beto me pesaka dezia mfumu na mono mbongo mpi bambisi ya bwala. Beto kele diaka ve ti kima ya kupesa mfumu na mono katula kaka nitu na beto mpi ntoto na beto. 19 Sambu na nki beto fwete fwa na ntwala na nge, beto mpi ntoto na beto? Sumba beto mpi ntoto na beto sambu na madia, ebuna beto ti ntoto na beto, beto ta kuma bampika ya Farao. Pesa beto nkeni sambu beto zinga mpi beto fwa ve, sambu ntoto na beto kubikala ve mpamba.” 20 Yo yina, Yozefi sumbilaka Farao insi ya mvimba ya bantu ya Ezipte sambu bantu yonso ya Ezipte tekaka bilanga na bo, sambu nzala vandaka ngolo kibeni; mpi ntoto kumaka ya Farao.

21 Ebuna yandi katulaka bantu mpi kotisaka bo na bambanza, yantika nsuka mosi ya teritware ya Ezipte tii na nsuka ya nkaka.+ 22 Yandi sumbaka ve kaka ntoto ya banganga-nzambi,+ sambu madia ya banganga-nzambi vandaka kukatuka na Farao mpi bo vandaka kuzinga na madia yina Farao vandaka kupesa bo. Yo yina bo tekaka ve ntoto na bo. 23 Ebuna Yozefi tubilaka bantu nde: “Beno tala, bubu yai mono me sumba beno mpi ntoto na beno sambu na Farao. Nkeni na beno yo yai, mpi beno fwete kuna yo na ntoto. 24 Ntangu yo ta buta, beno ta pesa ndambu mosi na kati ya bandambu tanu na Farao,+ kansi bandambu iya ta vanda ya beno sambu beno kuna na bilanga mpi sambu beno ti bantu yina kele na banzo na beno mpi bana na beno kudia.” 25 Ebuna bo tubaka nde: “Nge me tanina luzingu na beto.+ Bika mfumu na mono kundima beto, ebuna beto ta kuma bampika ya Farao.”+ 26 Mpi Yozefi kumisaka yo nsiku, yina kele kaka tii bubu na nsi ya Ezipte, nde ndambu mosi na kati ya bandambu tanu kele ya Farao. Kaka ntoto ya banganga-nzambi kumaka ve ya Farao.+

27 Izraele landaka kuzinga na insi ya Ezipte, na insi ya Goshene,+ mpi bo vandaka na insi yina, bo butaka mingi, ebuna bo kumaka mingi kibeni.+ 28 Mpi Yakobi zingaka na insi ya Ezipte bamvula 17, mpi bilumbu ya luzingu ya Yakobi vandaka bamvula 147.+

29 Ntangu yina Izraele zolaka kufwa kumaka pene-pene,+ yo yina yandi bingaka mwana na yandi Yozefi mpi tubaka nde: “Ntangu yai, kana nge me ndima mono, pardo, tula diboko na nge na nsi ya mbendi na mono, mpi monisila mono zola ya kwikama mpi kwikama. Pardo, kuzika mono ve na Ezipte.+ 30 Kana mono fwa,* nge fwete basisa mono na Ezipte mpi kuzika mono na maziamu ya ba-nkaka na mono.”+ Yo yina yandi tubaka nde: “Mono ta sala kaka mutindu nge me tuba.” 31 Ebuna yandi tubaka nde: “Zenga kieleka na ntwala na mono.” Yozefi zengaka kieleka na ntwala na yandi.+ Ebuna Izraele fukamaka luse na ntoto na ntu ya mbeto na yandi.+

48 Na nima ya mambu yai, bo songaka Yozefi nde: “Tata na nge me yantika kulemba.” Ebuna yandi bakaka bana na yandi zole Manase mpi Efrayimi kumosi ti yandi.+ 2 Na nima bo songaka Yakobi nde: “Mwana na nge Yozefi me kwisa.” Yo yina Izraele salaka ngolo mpi vandaka na mbeto na yandi. 3 Yakobi tubilaka Yozefi nde:

“Nzambi Nkwa-Ngolo Yonso monanaka na mono na Luzi na insi ya Kanana mpi yandi sakumunaka mono.+ 4 Ebuna yandi tubilaka mono nde, ‘Mono ke sala nde nge buta mingi, mono ta kumisa nge mingi, mpi mono ta kitula nge kimvuka ya bantu+ mpi mono ta pesa insi yai na bana* na nge bonso dikabu ya mvula na mvula.’+ 5 Ntangu yai, bana na nge zole yina nge butaka na insi ya Ezipte na ntwala nde mono kwisa na nge na Ezipte kele bana na mono.+ Efrayimi mpi Manase ta kuma bana na mono kaka mutindu Rubeni mpi Simeoni kele bana na mono.+ 6 Kansi, bana yina nge ta buta na nima na bo ta kuma bana na nge. Na ntangu ya kubaka dikabu, bo ta binga bo na zina ya bampangi na bo.+ 7 Kansi ntangu mono vandaka kukatuka na Padani, Rashele fwaka+ na lweka na mono na insi ya Kanana, kansi kitamina kuvandaka ntete nda na ntwala ya kukuma na Efrata.+ Yo yina mono zikaka yandi kuna na nzila ya Efrata, disongidila, Betelemi.”+

8 Ebuna Izraele monaka bana ya Yozefi mpi yulaka nde: “Bayai banani?” 9 Yozefi tubilaka tata na yandi nde: “Bo kele bana na mono yina Nzambi me pesa mono na kisika yai.”+ Mpi yandi tubaka nde: “Pardo, natila mono bo sambu mono sakumuna bo.”+ 10 Kansi meso ya Izraele lembaka sambu na kimununu, mpi yandi vandaka kumona diaka ve. Yo yina, Yozefi nataka bo pene-pene na yandi, ebuna yandi pesaka bo beze mpi yambaka bo. 11 Izraele tubilaka Yozefi nde: “Mono yindulaka ve ata fioti nde mono ta mona luse na nge,+ kansi Nzambi me pesa mono mpi nzila ya kumona bana* na nge.” 12 Ebuna Yozefi katulaka bo na mabolongo ya Izraele, mpi yandi fukamaka luse na ntoto.

13 Ntangu yai, Yozefi bakaka bo zole, Efrayimi+ na diboko na yandi ya kitata sambu yandi vanda na diboko ya kimama ya Izraele, mpi Manase+ na diboko na yandi ya kimama sambu yandi vanda na diboko ya kitata ya Izraele, mpi nataka bo pene-pene na yandi. 14 Kansi, Izraele tandulaka diboko na yandi ya kitata mpi tulaka yo na ntu ya Efrayimi, ata yandi vandaka leke, mpi yandi tulaka diboko na yandi ya kimama na ntu ya Manase. Yandi tulaka maboko na yandi mutindu yina na luzolo yonso, sambu Manase vandaka mwana ya ntete.+ 15 Ebuna yandi sakumunaka Yozefi mpi tubaka nde:+

17 Ntangu Yozefi monaka nde tata na yandi me tula diboko na yandi ya kitata na ntu ya Efrayimi, yo pesaka yandi ve kiese, yo yina yandi mekaka kukatula diboko ya tata na yandi na ntu ya Efrayimi mpi kutula yo na ntu ya Manase. 18 Yozefi tubilaka tata na yandi nde: “Mutindu yina ve tata na mono, sambu yandi kele mwana-ntete.+ Tula diboko na nge ya kitata na ntu na yandi.” 19 Kansi, tata na yandi buyaka mpi tubaka nde: “Mono me zaba, mwana na mono, mono me zaba. Yandi mpi ta kuma makanda, yandi mpi ta kuma nene. Ata mpidina, leke na yandi ta kuma nene kuluta yandi,+ mpi bana* na yandi ta vanda mingi kibeni mpi ta fwanana ti makanda.”+ 20 Yo yina yandi landaka kusakumuna bo na kilumbu yina+ nde:

Na mutindu yina, yandi landaka kutula Efrayimi na ntwala ya Manase.

21 Ebuna Izraele tubilaka Yozefi nde: “Tala, mono ke fwa,+ kansi ya kieleka Nzambi ta landa kuvanda ti beno mpi ta vutula beno na insi ya ba-nkaka na beno.+ 22 Kansi mono, mono ke pesa nge kitini mosi ya ntoto* kuluta bampangi na nge, ntoto yina mono bakaka na maboko ya bantu ya Amore ti mbele na mono ya bitumba mpi munduki na mono ya tolo-tolo.”

49 Ebuna Yakobi bingaka bana na yandi mpi tubaka nde: “Beno vukana sambu mono songa beno mambu yina ta kumina beno na kitini ya nsuka ya bilumbu. 2 Beno vukana mpi beno wa, beno bana ya Yakobi, ee, beno wa tata na beno Izraele.

3 “Rubeni,+ nge kele mwana na mono ya ntete,+ ngolo na mono mpi luyantiku ya ngolo na mono ya kubuta, muntu yina me luta na nkembo mpi muntu yina me luta na ngolo. 4 Ti kukonda kudiyala bonso masa yina ke nikana ngolo, nge ta luta ve bampangi na nge, sambu nge mataka na mbeto ya tata na nge.+ Na ntangu yina nge kumisaka mbeto na mono mvindu.* Yandi mataka kibeni na zulu na yo!

5 “Simeoni ti Levi kele bampangi.+ Bisadilu ya mubulu kele binwaninu na bo ya kufwila bantu.+ 6 O moyo* na mono, kukota ve na kimvuka na bo. O lukumu* na mono, kuvukana ve na kimvuka na bo, sambu na makasi na bo bo fwaka bantu,+ mpi sambu na kiese bo zengaka misisa ya nima ya makulu ya bangombe. 7 Bika bo singa makasi na bo, sambu yo kele nku, mpi nganzi na bo, sambu yo kele ngolo.+ Bika mono panza bo na Yakobi, mpi bika mono panza bo na Izraele.+

8 “Kansi nge Yuda,+ bampangi na nge ta kumisa nge.+ Diboko na nge ta vanda na nkingu ya bambeni na nge.+ Bana ya tata na nge ta fukama na ntwala na nge.+ 9 Yuda kele mwana-ntambu.+ Mwana na mono, nge ta dia kibeni mbisi mpi nge ta telama. Yandi me kondama mpi me kuditandula bonso ntambu, mpi bonso ntambu, nani ke meka kutedimisa yandi? 10 Muhangu ta katuka ve na Yuda,+ mpi nti ya kimfumu ta katuka ve na makulu na yandi, tii kuna Shilo* ta kwisa,+ mpi bantu ta lemfukila yandi.+ 11 Yandi me kanga mpunda na yandi na nti ya vinu mpi yandi me kanga mwana-mpunda na yandi ya bakala na nti ya vinu ya kuluta kitoko, yandi ta yobisa bilele na yandi na vinu mpi mvwela na yandi na menga ya bambuma ya vinu. 12 Meso na yandi kele ndombe mpi mbwaki sambu na vinu, mpi meno na yandi kele mpembe sambu na miliki.*

13 “Zebuloni+ ta zingaka na lweka ya nzadi-mungwa, na lweka ya masa kisika bo ke kangaka+ bamaswa, mpi ndilu na yandi ya kele ntama ta vanda na ndambu ya Sidoni.+

14 “Isakare+ kele mpunda ya kele ti mikwa ya ngolo, yina me lala na kati-kati ya basaki zole ya bakiti ya mpunda. 15 Yandi ta mona nde kisika na yandi ya kupema kele mbote mpi nde insi kele kitoko. Yandi ta kulumusa dipeka na yandi sambu na kunata kizitu mpi bo ta sadisa yandi kisalu ya ngolo.

16 “Dani+ ta sambisa bantu na yandi, bonso dikanda mosi ya Izraele.+ 17 Bika Dani kuvanda nioka na lweka ya nzila, nioka ya bibongo na lweka ya nzila, yina ke tatika bisingini ya bampunda na mpila nde muntu yina ke tambusa yo kubwa kinima-nima.+ 18 Mono ta vingila luguluku na nge, O Yehowa.

19 “Kansi Gadi,+ kimvuka ya miyibi ta nwanisa yandi, ata mpidina yandi ta nwanisa bo na bisingini na bo.+

20 “Mampa* ya Asere+ ta vanda mingi,* mpi yandi ta pesa ntotila madia ya me fwana.+

21 “Naftali+ kele mbambi ya nda. Yandi ke tuba bangogo ya kitoko.+

22 “Yozefi+ kele lutangu ya nti ya ke butaka bambuma, nti ya ke butaka bambuma pene-pene ya nto ya masa, yina balutangu na yo ke lutaka na zulu ya kibaka. 23 Kansi bantu ya ke sadilaka munduki ya tolo-tolo landaka kunwanisa yandi mpi kulosa yandi batolo-tolo mpi bo bumbilaka yandi kimbeni.+ 24 Ata mpidina, munduki na yandi ya tolo-tolo bikalaka na kisika na yo,+ mpi maboko na yandi vandaka kaka ngolo mpi yo vandaka kunikana kukonda mpasi.+ Yo katukaka na maboko ya muntu ya ngolo ya Yakobi, yo katukaka na ngungudi, ditadi ya Izraele. 25 Yandi* me katuka na Nzambi ya tata na nge, yandi ta sadisa nge, mpi yandi kele ti Nkwa-Ngolo Yonso, mpi yandi ta sakumuna nge ti balusakumunu ya me katuka na zulu, ti balusakumunu ya masa ya kele na nsi,+ ti balusakumunu ya mabele mpi ya divumu. 26 Balusakumunu ya tata na nge ta luta balusakumunu ya bangumba ya kukonda nsuka, yo ta luta bima ya kitoko ya bangumba ya fioti yina ke zingaka mingi.+ Yo ta landa kuvanda na ntu ya Yozefi, na mukwa ya ntu ya muntu yina bo kabisaka ti bampangi na yandi.+

27 “Benyamini+ ta landa kupasula bonso kibulu.+ Na suka yandi ta dia mbisi, mpi na nkokila yandi ta kabisa bima ya yandi me botula.”+

28 Bantu yai yonso kele makanda 12 ya Izraele, mpi yai mambu yina tata na bo tubilaka bo ntangu yandi vandaka kusakumuna bo. Yandi pesaka konso muntu lusakumunu ya me fwana na yandi.+

29 Na nima, yandi pesaka bo bantuma yai: “Bo ke vukisa mono ti bantu na mono.*+ Beno zika mono ti batata na mono na dibulu yina kele na kilanga ya Efroni muntu ya Heti,+ 30 na dibulu yina kele na kilanga ya Makpela na ntwala ya Mamre na insi ya Kanana, kilanga yina Abrahami sumbaka na Efroni muntu ya Heti sambu yo vanda maziamu. 31 Bo zikaka Abrahami ti nkento na yandi Sara+ kuna. Bo zikaka Izaki+ ti nkento na yandi Rebeka kuna, mpi mono zikaka Lea kuna. 32 Kilanga mpi dibulu yina kele na kati na yo, bo sumbaka yo na bantu ya Heti.”+

33 Mpidina Yakobi manisaka kupesa bana na yandi bantuma yina. Na nima yandi vutulaka makulu na yandi na mbeto mpi basisaka mpema na yandi ya nsuka, ebuna bo vukisaka yandi ti bantu na yandi.*+

50 Ebuna Yozefi kudilosaka na zulu ya tata na yandi,+ dilaka yandi, mpi pesaka yandi beze. 2 Na nima, Yozefi songaka bansadi na yandi, minganga, na kutula tata na yandi nkisi sambu yandi pola ve.+ Yo yina minganga tulaka Izraele nkisi sambu yandi pola ve, 3 mpi bo salaka bilumbu 40 ya mvimba sambu na yandi, sambu yai nsungi ya mvimba yina bo ke salaka sambu na kutula mvumbi nkisi sambu mvumbi kupola ve, mpi bantu ya Ezipte landaka kudila yandi bilumbu 70.

4 Ntangu bilumbu ya kudila yandi manaka, Yozefi tubilaka bansadi ya nzo* ya Farao nde: “Kana beno me ndima mono, beno pesa Farao nsangu yai: 5 ‘Tata na mono songaka mono na kuzenga kieleka+ nde: “Mono ke fwa.+ Nge fwete zika mono na maziamu na mono,+ yina mono timunaka na insi ya Kanana.”+ Pardo, pesa mono nzila ya kutombuka mpi kuzika tata na mono, na nima mono ta vutuka.’” 6 Farao vutulaka nde: “Kwenda mpi zika tata na nge kaka mutindu yandi songaka nge na kuzenga kieleka.”+

7 Yo yina, Yozefi tombukaka sambu na kuzika tata na yandi, mpi bansadi yonso ya Farao kwendaka ti yandi, bankuluntu+ ya nzo na yandi mpi bankuluntu yonso ya insi ya Ezipte, 8 bantu yonso ya nzo ya Yozefi, bampangi na yandi, mpi bantu ya nzo ya tata na yandi.+ Kaka bana na bo ya fioti, mameme na bo mpi bangombe na bo mpamba bikalaka na insi ya Goshene. 9 Bapusu-pusu+ mpi bantu yina ke tambusaka bampunda tombukaka mpi ti yandi, mpi camp na bo vandaka ti bantu mingi kibeni. 10 Ebuna bo kumaka na Atadi na kisika ya bo ke tutaka bambuma sambu na kukatula yo bampusu, yina kele pene-pene ya Yordani, mpi kuna bo dilaka mingi kibeni mpi ngolo kibeni; yandi landaka kudila tata na yandi bilumbu nsambwadi. 11 Bantu ya insi yina, bantu ya Kanana, monaka bo bo ke dila na Atadi na kisika ya bo ke tutaka bambuma sambu na kukatula yo bampusu, mpi bo tubaka nde: “Yai mafwa ya nene kibeni sambu na bantu ya Ezipte!” Yo yina bo pesaka yo zina Abele-misrayimi,* yina kele na ntoto ya Yordani.

12 Ebuna bana na yandi salaka mambu sambu na yandi kaka mutindu yandi songaka bo.+ 13 Bana na yandi nataka yandi na insi ya Kanana mpi bo zikaka yandi na dibulu yina kele na kilanga ya Makpela, kilanga yina kele na ntwala ya Mamre yina Abrahami sumbaka na Efroni muntu ya Heti sambu yo vanda maziamu.+ 14 Na nima ya kuzika tata na yandi, Yozefi vutukaka na Ezipte ti bampangi na yandi mpi bantu yonso yina kwendaka ti yandi sambu na kuzika tata na yandi.

15 Ntangu bampangi ya Yozefi monaka nde tata na bo me fwa, bo tubaka nde: “Yo lenda vanda nde Yozefi me bumbila beto kimbeni na ntima mpi yandi ta vutudila beto mambi yonso yina beto salaka yandi.”+ 16 Yo yina bo tindilaka Yozefi nsangu yai: “Tata na nge pesaka nsiku yai na ntwala ya lufwa na yandi: 17 ‘Beno ta tubila Yozefi nde: “Pardo, mono ke bondila nge na kulolula mbi ya bampangi na nge mpi disumu yina bo salaka ntangu bo natilaka nge mpasi ya mutindu yai.”’ Pardo, lolula ntangu yai mbi ya bansadi ya Nzambi ya tata na nge.” Ebuna Yozefi dilaka ntangu bo tubilaka yandi mambu yina. 18 Na nima, bampangi na yandi mpi kwisaka, bo fukamaka luse na ntoto na ntwala na yandi, mpi bo tubaka nde: “Beto me kuma bampika na nge!”+ 19 Yozefi tubilaka bo nde: “Beno wa boma ve. Keti mono kele na kisika ya Nzambi? 20 Ata beno kanaka kusala mono mbi,+ Nzambi vandaka ti lukanu ya kukumisa yo diambu ya mbote mpi ya kutanina bantu mingi na luzingu, mutindu yandi ke sala yo bubu yai.+ 21 Ntangu yai, beno wa boma ve. Mono ta landa kupesa beno mpi bana na beno ya fioti madia.”+ Na mutindu yina, yandi lembikaka bo mpi tubilaka bo na mutindu ya ke bwisa ntima.

22 Yozefi landaka kuzinga na Ezipte, yandi ti bantu ya nzo ya tata na yandi, mpi Yozefi zingaka bamvula 110. 23 Yozefi monaka ndonga ya tatu ya bana ya Efrayimi,+ mpi bana ya Makire,+ mwana ya Manase. Bo butukaka na mabolongo ya Yozefi.* 24 Nsuka-nsuka, Yozefi tubilaka bampangi na yandi nde: “Mono ke fwa, kansi ntembe kele ve nde Nzambi ta tudila beno dikebi,+ mpi yandi ta basisa beno kibeni na insi yai mpi ta nata beno na insi yina yandi zengaka kieleka na Abrahami, na Izaki, mpi na Yakobi.”+ 25 Yo yina Yozefi songaka bana ya Izraele na kuzenga kieleka nde: “Kukonda ntembe, Nzambi ta tudila beno dikebi. Beno fwete katula mikwa na mono na kisika yai.”+ 26 Yozefi fwaka ti bamvula 110, mpi bo tulaka yandi nkisi sambu yandi pola ve,+ ebuna bo tulaka yandi na sanduku na Ezipte.