ESTERE

1 Ntangu yai, na bilumbu ya Asuerusi,* disongidila, Asuerusi yina vandaka kuyala baprovense*+ 127 katuka na India tii na Etiopia,* 2 na bilumbu yina ntangu ntotila Asuerusi vandaka na kiti na yandi ya kimfumu na Shushane*+ kisika ya ngolo,* 3 na mvula ya tatu ya luyalu na yandi, yandi salaka nkinsi sambu na bamfumu na yandi yonso mpi bansadi na yandi. Basoda ya Persia+ ti ya Media,+ bantu ya lukumu, mpi bamfumu ya baprovense* vandaka na ntwala na yandi, 4 mpi yandi songaka bo kimvwama ya kimfumu na yandi ya nkembo mpi bunene ti lukumu ya kitoko na yandi ya mingi, na nsungi ya bilumbu mingi, bilumbu 180. 5 Ebuna ntangu bilumbu yina sukaka, ntotila salaka nkinsi ya bilumbu nsambwadi sambu na bantu yonso yina vandaka na Shushane* kisika ya ngolo,* yantika na muntu ya mfunu mingi tii na muntu ya kukonda mfunu, na kibansala ya masamba ya nzo ya ntotila. 6 Kuvandaka ti lino, ndanda ya kitoko mpi lele ya ble, yina bo kangisaka ngolo na bansinga ya lele ya kitoko, lene ya mbwaki-ble yina bo kangisaka na mitaku ya arza, makunzi ya marbre, bambeto ya wolo mpi ya arza na pavema ya porifire, marbre, mayaka, mpi marbre ya ndombe.

7 Bo vandaka kupesa vinu na makopa* ya wolo; konso dikopa swaswanaka ti dikopa ya nkaka, mpi vinu ya kimfumu vandaka mingi kibeni, na kutadila yina ntotila lendaka kupesa. 8 Ata muntu mosi ve vandaka kupusa bo na ngolo* na kunwa, na kulanda nsiku yina bo pesaka na dibaku yina, sambu ntotila bakaka ngidika ti bakapita ya nzo na yandi nde konso muntu fwete sala mutindu yandi me zola.

9 Ntotila-nkento Vasti+ salaka mpi nkinsi na nzo ya kimfumu ya ntotila Asuerusi sambu na bankento.

10 Na kilumbu ya nsambwadi, ntangu ntima ya ntotila vandaka kiese-kiese sambu na vinu, yandi songaka Mehumani, Bizta, Arbona,+ Bigta, Abagta, Zetare, mpi Karkasi, bakapita nsambwadi ya nzo ya ntotila yina ke salaka pene-pene ya ntotila Asuerusi, 11 na kukwisa kunata ntotila-nkento Vasti na ntwala ya ntotila, yandi me lwata mpu ya kimfumu,* sambu na kusonga bantu mpi bamfumu kitoko na yandi, sambu yandi vandaka kitoko mingi. 12 Kansi ntotila-nkento Vasti landaka kubuya kukwisa mpi kuzitisa mambu yina ntotila tubaka na nzila ya bakapita ya nzo ya ntotila. Yo yina ntotila waka makasi ya ngolo, mpi nganzi na yandi kumaka ngolo kibeni.

13 Ebuna ntotila tubilaka bantu ya mayele yina vandaka ti mayele ya kubakisa mbote-mbote mambu yina me lutaka* (sambu yai mutindu bantu yonso yina zabaka mbote-mbote nsiku mpi mambu ya kusambisa zabaka mambu ya ntotila, 14 mpi bantu yina vandaka pene-pene ya ntotila bo yai: Karshena, Shetare, Admata, Tarsisi, Meresi, Marsena, mpi Memukani, bamfumu nsambwadi+ ya Persia ti ya Media, bayina vandaka kukota kisika ntotila vandaka mpi bayina vandaka na biyeka ya kuluta nene na kimfumu). 15 Ntotila yulaka nde: “Na kutadila nsiku, nki bo fwete sala ntotila-nkento Vasti sambu yandi me zitisa ve mambu yina ntotila Asuerusi tubaka na nzila ya bakapita ya nzo ya ntotila?”

16 Ebuna Memukani tubaka na ntwala ya ntotila mpi ya bamfumu nde: “Ntotila-nkento Vasti me sala mbi na ntotila mpamba ve,+ kansi na bamfumu yonso mpi na bantu yonso ya kele na baprovense yonso* ya ntotila Asuerusi. 17 Sambu bankento yonso ta zaba mambu yina ntotila-nkento salaka, bo ta vweza babakala na bo mpi ta tuba nde, ‘Ntotila Asuerusi tubaka nde bo kwisa kunata ntotila-nkento Vasti na ntwala na yandi, kansi ntotila-nkento buyaka kukwisa.’ 18 Na kilumbu yina, bankento ya bamfumu ya Persia ti ya Media yina me zaba mambu yina ntotila-nkento salaka ta tubila bamfumu yonso ya ntotila mutindu mosi, ebuna kuvweza mpi makasi ta vanda mingi. 19 Kana yo me monana mbote na meso ya ntotila, bika nde ntotila kubasisa nsiku, mpi bika nde bo sonika yo na bansiku ya Persia ti ya Media, yina bo lenda katula ve,+ nde Vasti lenda kwisa diaka ve ata fioti na ntwala ya ntotila Asuerusi; mpi bika nde ntotila kupesa kiyeka na yandi ya kimfumu na nkento ya nkaka yina kele mbote kuluta yandi. 20 Mpi ntangu bantu ta wa nsiku ya ntotila na kimfumu na yandi yonso ya nene, bankento yonso ta pesa babakala na bo lukumu, yantika na muntu ya mfunu mingi tii na muntu ya kukonda mfunu.”

21 Ngindu yai sepedisaka ntotila mpi bamfumu, ebuna ntotila salaka mambu yina Memukani tubaka. 22 Yo yina, yandi tindaka mikanda na baprovense yonso* ya kimfumu,+ na konso provense* na kulanda mutindu na yo ya kusonika, mpi na konso kimvuka ya bantu na ndinga na bo, sambu konso bakala kuvanda mfumu na nzo na yandi mpi kutuba ndinga ya bantu na yandi.

2 Na nima ya mambu yai, ntangu makasi ya ntotila Asuerusi+ kulumukaka, yandi yibukaka mambu yina Vasti salaka+ mpi mambu yina bo zengaka sambu na yandi.+ 2 Ebuna bansadi ya ntotila, yina ke salaka pene-pene na yandi, tubaka nde: “Bo fwete sosila ntotila bamwense ya baleke ya kitoko mingi. 3 Mpi bika nde ntotila kutula mimonisi na baprovense yonso* ya kimfumu na yandi+ sambu bo vukisa bamwense yonso ya baleke ya kitoko mingi na Shushane* kisika ya ngolo,* na nzo ya bankento. Bika nde bo pesa bo na maboko ya Egai+ tongu ya ntotila mpi nkengidi ya bankento, ebuna bo pesa bo lusansu sambu na kukumisa bo diaka kitoko. 4 Ebuna leke ya nkento yina ta sepedisa ntotila mingi ta kuma ntotila-nkento na kisika ya Vasti.”+ Ntotila ndimaka ngindu yina, mpi yandi salaka mutindu yina.

5 Kuvandaka ti Muyuda mosi na Shushane*+ kisika ya ngolo,* zina na yandi Mordekai+ mwana ya Yaire mwana ya Shimei mwana ya Kishi, muntu ya dikanda ya Benyamini,+ 6 yina bo bakaka na Yeruzalemi mpi nataka na insi ya nkaka kumosi ti bantu yina bo nataka na kimpika ti Yekonia*+ ntotila ya Yuda, yina Nebukadenezare ntotila ya Babilone nataka na insi ya nkaka. 7 Yandi vandaka ndesi* ya Adasa,* disongidila, Estere, mwana ya mpangi ya tata na yandi,+ sambu yandi vandaka ve na tata, mpi yandi vandaka ve na mama. Leke yina ya nkento vandaka kitoko mingi na nitu mpi na luse, mpi ntangu tata na yandi ti mama na yandi fwaka, Mordekai bakaka yandi bonso mwana na yandi. 8 Ntangu bo basisaka mambu yina ntotila tubaka mpi nsiku na yandi mpi ntangu bo vukisaka baleke mingi ya bankento na Shushane* kisika ya ngolo,* na maboko ya Egai,+ bo nataka mpi Estere na nzo ya ntotila na maboko ya Egai nkengidi ya bankento.

9 Yandi sepelaka na leke yina ya nkento mpi ndimaka yandi,* yo yina yandi bakaka bangidika nswalu sambu na lusansu ya leke yina ya nkento sambu na kukumisa yandi diaka kitoko+ mpi sambu na madia na yandi, mpi yandi pesaka leke yina ya nkento baleke nsambwadi ya bankento yina yandi solaka na nzo ya ntotila. Yandi nataka leke yina ya nkento ti baleke ya bankento yina vandaka kusadila yandi na kisika ya kuluta mbote na nzo ya bankento. 10 Estere tubaka ve ata kima mosi sambu na bantu na yandi+ to bampangi na yandi, sambu Mordekai+ songaka yandi na kuzabisa ve ata muntu mosi.+ 11 Konso kilumbu Mordekai vandaka kutambula na ntwala ya kibansala ya nzo ya bankento sambu na kusosa kuzaba kana Estere kele mbote mpi nki mambu vandaka kukumina yandi.

12 Konso leke ya nkento vandaka kukota na ntangu na yandi na kisika yina ntotila Asuerusi vandaka, na nima ya kumanisa bangonda 12 ya lusansu yina bo tulaka sambu na bankento, sambu yina mutindu yo lombaka nde bo lungisa lusansu ya kukumisa bo diaka kitoko—bangonda sambanu ti mafuta ya mire+ mpi bangonda sambanu ti mafuta ya balsami+ mpi mafuta ya kuswaswana ya nsudi ya kitoko sambu na lusansu ya kukumisa bo diaka kitoko. 13 Na nima, leke yina ya nkento vandaka ya kuyilama sambu na kukota kisika yina ntotila vandaka. Mpi bo vandaka kupesa yandi konso kima yina yandi vandaka kulomba ntangu yandi vandaka kukatuka na nzo ya bankento sambu na kukwenda na nzo ya ntotila. 14 Yandi vandaka kukota na nkokila, mpi na suka yandi vandaka kuvutuka na nzo ya zole ya bankento, na maboko ya Shaashgazi tongu ya ntotila,+ nkengidi ya bamakangu. Yandi vandaka kukota diaka ve kisika yina ntotila vandaka katula kaka kana ntotila kusepela mingi ti yandi mpi kana yandi binga yandi na zina na yandi.+

15 Ebuna ntangu yo kumaka ntangu ya Estere mwana ya Abihaile mpangi ya tata ya Mordekai, yina bakaka yandi bonso mwana na yandi,+ ya kukota na kisika ya ntotila, yandi lombaka ve ata kima mosi katula kaka bima yina Egai tongu ya ntotila, nkengidi ya bankento, tubaka nde bo pesa yandi. (Na ntangu yina yonso, konso muntu yina vandaka kumona Estere vandaka kundima yandi.) 16 Bo nataka Estere na ntotila Asuerusi na nzo na yandi ya kimfumu na ngonda ya kumi, disongidila, ngonda ya Tebeti,* na mvula ya nsambwadi+ ya luyalu na yandi. 17 Ntotila zolaka Estere mingi kuluta bankento yonso ya nkaka; ntotila sepelaka na yandi mpi ndimaka yandi* kuluta bamwense yonso ya nkaka. Yo yina yandi lwatisaka yandi mpu ya kimfumu* na ntu mpi kumisaka yandi ntotila-nkento+ na kisika ya Vasti.+ 18 Mpi ntotila salaka nkinsi mosi ya nene sambu na bamfumu na yandi yonso mpi bansadi na yandi, nkinsi ya Estere. Ebuna yandi tubaka nde bo basisa bantu na baboloko* na baprovense,* mpi yandi landaka kupesa makabu na kutadila kimvwama ya ntotila.

19 Kansi, ntangu bo vukisaka bamwense*+ na mbala ya zole, Mordekai vandaka ya kuvanda na kielo ya ntotila. 20 Estere tubaka ve ata kima mosi sambu na bampangi na yandi mpi bantu na yandi,+ kaka mutindu Mordekai songaka yandi; Estere landaka kusala mambu yina Mordekai tubaka, kaka bonso ntangu yandi vandaka na maboko na yandi.+

21 Na bilumbu yina, ntangu Mordekai vandaka ya kuvanda na kielo ya ntotila, Bigtani ti Tereshi, bakapita zole ya nzo ya ntotila, bankengidi ya bakielo, waka makasi mpi bo salaka komplo sambu na kufwa* ntotila Asuerusi. 22 Kansi Mordekai zabaka diambu yina, mpi na mbala mosi yandi songaka ntotila-nkento Estere. Na nima, Estere zabisaka ntotila diambu yina na zina ya Mordekai.* 23 Yo yina, bo salaka bansosa mpi nsuka-nsuka bo monaka nde yo vandaka ya kieleka, ebuna bo kangaka babakala yina zole nsinga na nkingu na zulu ya nti; mpi bo sonikaka mambu yai yonso na mukanda ya bansangu na ntwala ya ntotila.+

3 Na nima, ntotila Asuerusi yikaka Amani+ mwana ya Amedata, muntu ya Agagi,+ kiyeka mpi nangulaka yandi na mutindu yandi tulaka kiti ya kimfumu na yandi na zulu ya bamfumu yonso ya nkaka yina vandaka ti yandi.+ 2 Mpi bansadi yonso ya ntotila yina vandaka na kielo ya ntotila vandaka kufukama mpi kubwa luse na ntoto na ntwala ya Amani, sambu ntotila pesaka nsiku nde bo sala mutindu yina sambu na yandi. Kansi Mordekai buyaka kufukama to kubwa luse na ntoto. 3 Yo yina, bansadi ya ntotila yina vandaka na kielo na yandi tubilaka Mordekai nde: “Sambu na nki nge ke zitisa ve nsiku ya ntotila?” 4 Bo vandaka kuyula yandi konso kilumbu, kansi yandi vandaka kuwa bo ve. Ebuna bo songaka Amani na kutala kana bo fwete landa na kundima kikalulu ya Mordekai;+ sambu yandi songaka bo nde yandi vandaka Muyuda.+

5 Ebuna, ntangu Amani monaka nde Mordekai buyaka kufukama mpi kubwa luse na ntoto na ntwala na yandi, Amani waka makasi ya ngolo.+ 6 Kansi yandi monaka mpamba dibanza ya kufwa* Mordekai yandi mosi, sambu bo tubilaka yandi mambu ya me tala bantu ya Mordekai. Yo yina, Amani yantikaka kusosa kumanisa Bayuda yonso, bantu ya Mordekai yonso, yina vandaka na kimfumu ya mvimba ya Asuerusi.

7 Na ngonda ya ntete, disongidila ngonda ya Nisani,* na mvula ya 12+ ya ntotila Asuerusi, bo bulaka Puri+ (disongidila, Zeke) na ntwala ya Amani sambu na kuzaba kilumbu ti ngonda, mpi yo bwaka na ngonda ya 12, disongidila, Adare.*+ 8 Ebuna Amani tubilaka ntotila Asuerusi nde: “Kele ti kimvuka mosi ya bantu ya me panzanaka mpi me mwanganaka na kati ya bantu+ na baprovense yonso* ya kimfumu na nge,+ yina bansiku na bo me swaswana ti bansiku ya bantu yonso ya nkaka; bo ke zitisaka ve bansiku ya ntotila, mpi kubikisa bo na luzingu ta vanda ve sambu na mambote ya ntotila. 9 Kana ntotila me zola, bika nde bo sonika nsiku nde bo fwete fwa bantu yina. Mono ta futa batalanta* 10 000 ya arza na bakapita sambu bo tula yo na kisika ya bo ke bumbaka mbongo ya ntotila.”*

10 Ebuna ntotila katulaka lupetu na yandi ya kutudila kidimbu+ na diboko na yandi mpi yandi pesaka yo na Amani+ mwana ya Amedata muntu ya Agagi,+ yina vandaka mbeni ya Bayuda. 11 Ntotila tubilaka Amani nde: “Mono me pesa nge arza mpi bantu yina, sambu nge sala bo mutindu nge me zola.” 12 Ebuna bo bingaka basekretere ya ntotila+ na kilumbu ya 13 ya ngonda ya ntete. Bo sonikaka+ bantuma yonso yina Amani pesaka basatrape ya ntotila, bamfumu ya bambanza yina vandaka kutwadisa baprovense,* mpi bamfumu ya bantu ya mutindu na mutindu, na konso provense* na kulanda mutindu na yo ya kusonika, mpi na konso kimvuka ya bantu na ndinga na bo. Bo sonikaka yo na zina ya ntotila Asuerusi mpi bo tulaka yo kidimbu ti lupetu ya ntotila ya kutudila kidimbu.+

13 Bo tindaka mikanda yina na nzila ya bantu ya ke nataka mikanda na baprovense yonso* ya ntotila; yo vandaka kupesa bo ntuma ya kumanisa, kufwa, mpi kubebisa Bayuda yonso, baleke ti bambuta, bana ti bankento, na kilumbu mosi, na kilumbu ya 13 ya ngonda ya 12, disongidila, ngonda ya Adare,+ mpi ya kubotula bima na bo.+ 14 Bo fwete basisa kopi mosi ya mukanda yina na konso provense* sambu yo vanda nsiku mpi bo zabisa yo na bantu yonso, sambu bo yilama sambu na kilumbu yina. 15 Bantu yina ke nataka mikanda kwendaka nswalu+ na kulanda ntuma ya ntotila; nsiku basikaka na Shushane*+ kisika ya ngolo.* Na nima, ntotila mpi Amani vandaka sambu na kunwa, kansi mbanza ya Shushane* kumaka kisaka-saka.

4 Ntangu Mordekai+ waka mambu yonso yina bo salaka,+ yandi pasulaka bilele na yandi, yandi lwataka saki, mpi kuditulaka putulu ya tiya. Na nima, yandi kwendaka na kati-kati ya mbanza, yandi ke dila na ndinga ya ngolo mpi ya mawa. 2 Yandi kwendaka kaka tii na kielo ya ntotila, sambu ata muntu mosi ve lendaka kukota na kielo ya ntotila yandi me lwata saki. 3 Na konso provense*+ yina mambu ya ntotila tubaka mpi nsiku na yandi kumaka, mawa vandaka mingi na kati ya Bayuda, ti kubuya madia,+ kudila, mpi kutula milolo. Bantu mingi lalaka na basaki mpi na putulu ya tiya.+ 4 Ntangu bansadi ya Estere ya bankento ti batongu na yandi kwisaka kuzabisa yandi diambu yina, ntotila-nkento kudiyangisaka mingi. Ebuna yandi tindilaka Mordekai bilele ya kulwata na kisika ya kulwata saki, kansi yandi buyaka yo. 5 Ebuna Estere bingaka Hataki, tongu mosi ya ntotila, yina yandi tulaka sambu na kusadila Estere, mpi Estere songaka yandi na kukwenda kutala Mordekai sambu na kuzaba disongidila ya diambu yina mpi mambu yina vandaka kusalama.

6 Yo yina Hataki kwendaka na Mordekai na bala-bala ya nene ya mbanza na ntwala ya kielo ya ntotila. 7 Mordekai songaka yandi mambu yonso yina kuminaka yandi mpi ntalu ya mbongo+ yina Amani silaka na kutula na kisika ya bo ke bumbaka mbongo ya ntotila sambu bo fwa Bayuda.+ 8 Yandi pesaka yandi mpi kopi mosi ya nsiku ya kusonika yina bo basisaka na Shushane*+ sambu na kumanisa Bayuda. Yo lombaka nde yandi songa yo na Estere, kutendudila yandi yo,+ mpi kusonga yandi na kukota kisika ntotila vandaka sambu na kulomba yandi na kuwila bo mawa mpi kubondila yandi sambu na mambote ya bantu na yandi.

9 Hataki vutukaka mpi songaka Estere mambu yina Mordekai tubaka. 10 Estere pesaka Hataki bantuma yai ya kusonga Mordekai:+ 11 “Bansadi yonso ya ntotila mpi bantu ya baprovense* yina ntotila ke yalaka me zaba nde kana bakala to nkento mosi kukota na kibansala ya kati ya ntotila+ kana bo me binga yandi ve, bo ke sadilaka kaka nsiku mosi: Bo fwete fwa yandi; yandi ta bikala na luzingu kaka kana ntotila kutandudila yandi muhangu ya wolo.+ Mpi bilumbu 30 me luta ntotila me binga mono ve.”

12 Ntangu bo songaka Mordekai mambu yina Estere tubaka, 13 yandi vutudilaka Estere nde: “Kuyindula ve nde sambu nge kele na nzo ya ntotila, nge kele ti mabaku mingi ya kuguluka kuluta Bayuda yonso ya nkaka. 14 Sambu kana nge vanda pima na ntangu yai, lusadisu ti luguluku ta kwisila Bayuda na nzila ya nkaka,+ kansi nge ti nzo ya tata na nge beno ta fwa. Mpi nani me zaba kana nge kumaka na kiyeka ya kimfumu sambu na ntangu ya mutindu yai?”+

15 Ebuna Estere vutudilaka Mordekai nde: 16 “Kwenda, vukisa Bayuda yonso yina kele na Shushane* mpi beno buya madia+ sambu na mono. Beno dia ve mpi beno nwa ve bilumbu tatu,+ mpimpa ti mwini. Mono ti bansadi na mono ya bankento mpi, beto ta buya madia. Mono ta kota kisika ntotila kele, diambu yina ke wakana ve ti nsiku, mpi kana yo ke lomba nde mono fwa, mono ta fwa.” 17 Yo yina Mordekai kwendaka mpi salaka mambu yonso yina Estere songaka yandi.

5 Na kilumbu ya tatu,+ Estere lwataka bilele na yandi ya kimfumu mpi yandi telamaka na kibansala ya kati ya nzo ya ntotila, yina ke talana ti nzo ya ntotila, mpi ntotila vandaka na kiti na yandi ya kimfumu na kati ya nzo ya kimfumu yandi ke tala kisika ya kukotila. 2 Ntangu ntotila monaka ntotila-nkento Estere me telama na kibansala, yandi ndimaka yandi, mpi yandi tandudilaka Estere muhangu ya wolo+ yina vandaka na diboko na yandi. Estere pusanaka mpi simbaka nsongi ya muhangu yina.

3 Ntotila yulaka yandi nde: “Ntotila-nkento Estere, inki mambu? Inki kima nge ke lomba? Ata tii* na kati-kati ya kimfumu na mono, mono ta pesa nge yo!” 4 Estere vutulaka nde: “Kana ntotila me zola, bika nde ntotila ti Amani+ kukwisa bubu yai na nkinsi yina mono me yidikila yandi.” 5 Yo yina ntotila tubilaka bantu na yandi nde: “Beno songa Amani yandi kwisa nswalu, mutindu Estere ke lomba.” Yo yina ntotila mpi Amani kwendaka na nkinsi yina Estere yidikaka.

6 Na nkinsi ya vinu, ntotila tubilaka Estere nde: “Inki kima nge ke lomba? Mono ta pesa nge yo! Inki kima nge ke zola? Ata tii* na kati-kati ya kimfumu na mono, mono ta sala yo!”+ 7 Estere vutulaka nde: “Kima ya mono ke lomba mpi ya mono ke zola yo yai, 8 Kana ntotila me ndima mono mpi kana ntotila ke zola kupesa mono kima ya mono ke lomba mpi kusala mambu ya mono ke zola, bika nde ntotila mpi Amani kukwisa na nkinsi yina mono ta sadila bo mbasi; ebuna mbasi mono ta sala mutindu ntotila me tuba.”

9 Na kilumbu yina, Amani basikaka na kiese mpi vandaka na kiese na ntima. Kansi ntangu Amani monaka Mordekai na kielo ya ntotila mpi yandi monaka nde Mordekai+ telamaka ve mpi tekitaka ve ntangu yandi monaka yandi, Amani wilaka yandi makasi ya ngolo. 10 Kansi, Amani kudiyalaka mpi kwendaka na nzo na yandi. Na nima, yandi tindaka bantu na kubinga banduku na yandi mpi nkento na yandi Zereshi.+ 11 Amani kudikumisaka sambu na nkembo ya kimvwama na yandi, bana na yandi mingi,+ mpi mutindu ntotila yikaka yandi kiyeka mpi nangulaka yandi na zulu ya bamfumu mpi ya bansadi ya ntotila.+

12 Amani yikaka nde: “Katula mambu yina, ntotila-nkento Estere me binga kaka mono kansi muntu ya nkaka ve na kufidisa ntotila na nkinsi yina yandi me yidika.+ Yandi me binga mono mpi mbasi sambu na kuvanda ti yandi mpi ntotila.+ 13 Kansi mambu yai yonso ke pesa mono ve kiese ntangu mono ke mona Muyuda yai Mordekai me vanda na kielo ya ntotila.” 14 Yo yina nkento na yandi Zereshi mpi banduku na yandi yonso tubilaka yandi nde: “Tinda bantu bo tumika nti mosi ya maboko 50* na nda. Mpi mbasi na suka songa ntotila nde bo fwete kangisa Mordekai nsinga na nkingu na zulu na yo.+ Ebuna kwenda kusepela ti ntotila na nkinsi yina.” Amani monaka nde ngindu yai vandaka mbote, yo yina yandi tindaka bantu na kutumika nti.

6 Na mpimpa yina ntotila monaka ve mpila ya kulala.* Yo yina yandi tubaka nde bo nata mukanda yina bo ke sonikaka masolo ya mambu ya me lutaka,+ ebuna bo tangilaka yandi yo. 2 Na kati na yo, bo monaka kisika bo sonikaka mambu yina Mordekai tubaka sambu na Bigtani ti Tereshi, bakapita zole ya nzo ya ntotila, bankengidi ya bakielo, yina salaka komplo sambu na kufwa* ntotila Asuerusi.+ 3 Ntotila yulaka nde: “Inki lukumu mpi matabisi bo me pesaka Mordekai sambu na diambu yai?” Ebuna bansadi ya ntotila, yina ke salaka pene-pene na yandi, tubaka nde: “Bo me salaka kima ve sambu na yandi.”

4 Ebuna ntotila tubaka nde: “Nani kele na kibansala?” Kansi Amani kwisaka na kibansala ya nganda+ ya nzo ya ntotila sambu na kuzabisa ntotila nde bo kangisa Mordekai nsinga na nkingu na zulu ya nti yina yandi yidikilaka yandi.+ 5 Bansadi ya ntotila tubilaka yandi nde: “Amani+ muntu me telama na kibansala.” Ebuna ntotila tubaka nde: “Beno kotisa yandi.”

6 Ntangu Amani kotaka, ntotila tubilaka yandi nde: “Inki bo fwete sadila muntu yina ntotila ke zola kupesa lukumu?” Amani tubaka na ntima na yandi nde: “Nani ya nkaka ntotila ke zola kupesa lukumu kuluta mono?”+ 7 Yo yina Amani tubilaka ntotila nde: “Sambu na muntu yina ntotila ke zola kupesa lukumu, 8 bika nde bo nata bilele ya kimfumu+ yina ntotila ke lwataka ti mpunda yina ntotila ke mataka, mpi yina bo me tula mpu ya kimfumu na ntu na yo. 9 Na nima bika nde bo pesa bilele ti mpunda yina na mfumu mosi na kati ya bamfumu ya lukumu ya ntotila, mpi bo fwete lwatisa yo muntu yina ntotila ke zola kupesa lukumu, ebuna bo lutisa yandi na zulu ya mpunda na bala-bala ya nene ya mbanza. Bo fwete tuba na ndinga ya ngolo na ntwala na yandi nde: ‘Yai mambu ya bo ke sadilaka muntu yina ntotila ke zola kupesa lukumu!’”+ 10 Na mbala mosi ntotila tubilaka Amani nde: “Nswalu! Baka bilele ti mpunda, mpi sadila Mordekai Muyuda yina me vanda na kielo ya ntotila kaka mutindu nge me tuba. Kubikisa ve ata kima mosi na mambu yina nge me tuba.”

11 Yo yina Amani bakaka bilele ti mpunda, ebuna yandi lwatisaka yo Mordekai+ mpi lutisaka yandi na bala-bala ya nene ya mbanza mpi yandi vandaka kutuba na ndinga ya ngolo na ntwala na yandi nde: “Yai mambu ya bo ke sadila muntu yina ntotila ke zola kupesa lukumu!” 12 Na nima Mordekai vutukaka na kielo ya ntotila, kansi Amani kwendaka nswalu na nzo na yandi, ti mawa mpi ntu ya kufika. 13 Ntangu Amani zabisaka nkento na yandi Zereshi+ mpi banduku na yandi yonso mambu yonso yina kuminaka yandi, bantu na yandi ya mayele mpi nkento na yandi Zereshi tubilaka yandi nde: “Kana Mordekai, yina nge me yantika kubwa na ntwala na yandi, kele Muyuda,* nge ta nunga yandi ve; nge ta bwa kibeni na ntwala na yandi.”

14 Ntangu bo vandaka kusolula ti yandi, bakapita ya nzo ya ntotila kwisaka mpi nataka Amani nswalu na nkinsi yina Estere salaka.+

7 Yo yina ntotila ti Amani+ kwisaka na nkinsi ya ntotila-nkento Estere. 2 Ntotila tubilaka diaka Estere na kilumbu ya zole ya nkinsi ya vinu nde: “Ntotila-nkento Estere, inki kima nge ke lomba? Mono ta pesa nge yo. Mpi nki kima nge ke zola? Ata tii* na kati-kati ya kimfumu na mono, mono ta sala yo!”+ 3 Ntotila-nkento Estere vutulaka nde: “Kana nge me ndima mono, O ntotila, mpi kana yo ke sepedisa ntotila, mono ke lomba nge na kugulusa luzingu* na mono, mpi na kugulusa bantu na mono.+ 4 Sambu bo me teka beto,+ mono ti bantu na mono, sambu bo manisa beto, bo fwa beto, mpi bo bebisa beto.+ Kana bo tekaka beto kaka bonso bampika ya babakala mpi ya bankento, mono zolaka kuvanda pima. Kansi mpasi yina kele mbote ve, sambu yo ta vanda mbi sambu na ntotila.”

5 Ebuna ntotila Asuerusi tubilaka ntotila-nkento Estere nde: “Nani yina, mpi wapi muntu yina me meka kusala diambu ya mutindu yina?” 6 Estere tubaka nde: “Mbeni na beto mpi muntu yina ke nwanisa beto kele muntu yai ya mbi Amani.”

Amani waka boma ya ngolo sambu na ntotila mpi ntotila-nkento. 7 Ntotila telamaka na nkinsi ya vinu ti makasi mpi kwendaka na masamba ya nzo na yandi, kansi Amani telamaka sambu na kubondila ntotila-nkento Estere sambu na luzingu* na yandi, sambu yandi bakisaka nde ntotila vandaka ti lukanu ya kupesa yandi ndola. 8 Ntotila katukaka na masamba ya nzo na yandi mpi vutukaka na nzo kisika nkinsi ya vinu vandaka kusalama mpi yandi monaka Amani vandaka me kudilosa na kiti ya nda yina Estere vandaka. Ntotila tubaka na ndinga ya ngolo nde: “Keti yandi ta ladisa mpi ntotila-nkento na kingolo-ngolo na nzo na mono mosi?” Ntangu bangogo yina basikaka na munoko ya ntotila, bo fikaka luse ya Amani. 9 Ebuna Arbona,+ kapita mosi ya nzo ya ntotila, tubaka nde: “Amani yidikaka mpi nti sambu na Mordekai,+ muntu yina pesaka nsangu yina gulusaka ntotila.+ Yo kele ya kutumika na nzo ya Amani, maboko 50* na nda.” Ebuna ntotila tubaka nde: “Beno kangisa yandi nsinga na nkingu na zulu na yo.” 10 Yo yina bo kangisaka Amani nsinga na nkingu na nti yina yandi yidikilaka Mordekai, ebuna makasi ya ntotila kulumukaka.

8 Na kilumbu yina ntotila Asuerusi pesaka ntotila-nkento Estere nzo ya Amani,+ mbeni ya Bayuda;+ mpi Mordekai kwisaka na ntwala ya ntotila, sambu Estere songaka ntotila nde Mordekai kele mpangi na yandi.+ 2 Ebuna ntotila katulaka lupetu na yandi ya kutudila kidimbu+ yina yandi botulaka na Amani mpi pesaka yo na Mordekai. Mpi Estere pesaka Mordekai kisalu ya kutala nzo ya Amani.+

3 Diaka, Estere solulaka mpi ti ntotila. Yandi bwaka na makulu ya ntotila, dilaka, mpi bondilaka yandi na kukatula mbi yina Amani muntu ya Agagi salaka mpi mayele ya mbi yina yandi kaninaka Bayuda.+ 4 Ntotila tandudilaka Estere+ muhangu ya wolo, ebuna Estere katukaka na ntoto mpi telamaka na ntwala ya ntotila. 5 Yandi tubaka nde: “Kana yo ke sepedisa ntotila mpi kana yandi me ndima mono, mpi kana yo kele mbote na meso ya ntotila mpi mono ke sepedisa meso na yandi, bika bo sonika nsiku sambu na kukatula mikanda yina muntu yina ya mayele ya mbi Amani,+ mwana ya Amedata muntu ya Agagi,+ sonikaka sambu na kufwa Bayuda na baprovense yonso* ya ntotila. 6 Sambu nki mutindu mono lenda kanga ntima na kutala mpasi yina ta bwila bantu na mono, mpi nki mutindu mono lenda kanga ntima na kumona lufwa ya bampangi na mono?”

7 Yo yina ntotila Asuerusi tubilaka ntotila-nkento Estere mpi Mordekai Muyuda nde: “Beno tala! Mono me pesa Estere+ nzo ya Amani, mpi mono me tinda bantu bo kangisa yandi nsinga na nkingu na zulu ya nti,+ sambu yandi salaka komplo ya kunwanisa* Bayuda. 8 Ntangu yai, beno lenda sonika na zina ya ntotila konso kima yina beno me zola sambu na Bayuda mpi kutula yo kidimbu ti lupetu ya kutudila kidimbu ya ntotila, sambu bo lenda katula ve nsiku yina bo me sonika na zina ya ntotila mpi bo me tula kidimbu na lupetu ya kutudila kidimbu ya ntotila.”+

9 Yo yina, bo bingaka basekretere ya ntotila na ntangu yina na ngonda ya tatu, disongidila, ngonda ya Sivani,* na kilumbu ya 23, ebuna bo sonikaka mambu yonso yina Mordekai songaka Bayuda, mpi basatrape,+ bamfumu ya bambanza, mpi bamfumu ya baprovense*+ katuka na India tii na Etiopia, baprovense* 127, na konso provense* na kulanda mutindu na yo ya kusonika mpi na konso bantu na ndinga na bo, mpi na Bayuda na kulanda mutindu na bo ya kusonika mpi ndinga na bo.

10 Yandi sonikaka yo na zina ya ntotila Asuerusi mpi tulaka yo kidimbu ti lupetu ya ntotila ya kutudila kidimbu,+ ebuna yandi tindaka mikanda yina yandi sonikaka na maboko ya bantu ya ke nataka mikanda na zulu ya bampunda; bo mataka na zulu ya bampunda ya ntinu yina bo vandaka kusadila na kisalu ya ntotila, bana-bampunda ya babakala yina bo ke sadilaka na kisalu ya ntotila. 11 Na mikanda yina, ntotila pesaka Bayuda yina vandaka na bambanza yonso nswa ya kuvukana mpi ya kunwana sambu na luzingu* na bo, mpi kumanisa, kufwa, ti kubebisa bantu ya ngolo ya konso kimvuka ya bantu to provense* yina lenda nwanisa bo, ti bankento mpi bana na bo, mpi kubotula bima na bo.+ 12 Yo lombaka nde diambu yai kusalama na kilumbu mosi na baprovense yonso* ya ntotila Asuerusi, na kilumbu ya 13 ya ngonda ya 12, disongidila, ngonda ya Adare.*+ 13 Yo lombaka nde bo basisa kopi ya mukanda yina bonso nsiku na baprovense yonso.* Yo lombaka nde bo zabisa yo na bantu yonso, sambu Bayuda kuvanda ya kuyilama na kilumbu yina sambu na kuvutula mbi na bambeni na bo.+ 14 Bantu ya ke nataka mikanda, bayina mataka na zulu ya bampunda ya ntinu yina bo vandaka kusadila na kisalu ya ntotila, basikaka nswalu mpi ntinu na kulanda ntuma ya ntotila. Nsiku yina basikaka mpi na Shushane*+ kisika ya ngolo.*

15 Mordekai katukaka na ntwala ya ntotila ti bilele ya kimfumu ya kitoko ya ble mpi ya mpembe, yandi me lwata mpu ya kimfumu ya nene ya wolo ti kazaka ya bo me sala na lele ya kitoko ya lene ya mbwaki-ble.+ Ebuna mbanza ya Shushane* tulaka milolo ya kiese. 16 Sambu Bayuda bakaka lusadisu,* bo vandaka kuwa kiese, bo vandaka kuyangalala mpi bo bakaka lukumu. 17 Na baprovense yonso* mpi na bambanza yonso, konso kisika yina mambu ya ntotila tubaka mpi nsiku na yandi kumaka, Bayuda vandaka kuwa kiese, kuyangalala, kusala bafete, mpi kusala bankinsi. Bantu mingi ya ntoto yina vandaka kutuba nde bo kele Bayuda,+ sambu boma ya Bayuda simbaka bo.

9 Na kilumbu ya 13 ya ngonda ya 12, disongidila, ngonda ya Adare,*+ ntangu yo lombaka nde bo lungisa mambu yina ntotila tubaka mpi nsiku na yandi,+ na kilumbu yina bambeni ya Bayuda vandaka kutula ntima na kuyala bo, mambu salamaka mutindu ya nkaka, mpi Bayuda bedisaka bantu yina vandaka kumenga bo.+ 2 Bayuda vukanaka na bambanza na bo na baprovense yonso* ya ntotila Asuerusi+ sambu na kukanga bantu yina vandaka kusosa kusala bo mbi, mpi muntu mosi ve kukaka kutelama na ntwala na bo, sambu bantu yonso kumaka kuwa bo boma.+ 3 Bamfumu yonso ya baprovense,* basatrape,+ bamfumu ya bambanza, mpi bantu yina vandaka kutwadisa mambu ya ntotila vandaka kupesa Bayuda maboko, sambu bo vandaka kuwa Mordekai boma. 4 Mordekai kumaka ngolo mingi+ na nzo ya ntotila, mpi lukumu na yandi vandaka kupanzana na baprovense yonso,* sambu Mordekai vandaka kaka kukuma ngolo mingi.

5 Bayuda bulaka bambeni na bo yonso ti mbele ya bitumba, bo fwaka bo mpi bo bebisaka bo; Bayuda salaka bantu yina vandaka kumenga bo mambu yonso yina bo zolaka.+ 6 Na Shushane*+ kisika ya ngolo,* Bayuda fwaka mpi bebisaka bantu 500. 7 Diaka, bo fwaka Parshandata, Dalfoni, Aspata, 8 Porata, Adalia, Aridata, 9 Parmashta, Arisai, Aridai, mpi Vayizata, 10 bana kumi ya Amani mwana ya Amedata, mbeni ya Bayuda.+ Kansi, na nima ya kufwa bo, bo botulaka ata kima ve.+

11 Na kilumbu yina, bo zabisaka ntotila ntalu ya bantu yina bo fwaka na Shushane* kisika ya ngolo.*

12 Ntotila tubilaka ntotila-nkento Estere nde: “Na Shushane* kisika ya ngolo* Bayuda me fwa mpi me bebisa bantu 500 mpi bana kumi ya Amani. Ebuna nki bo me sala na baprovense* ya ntotila ya me bikala?+ Inki kima nge ke zola ntangu yai? Mono ta pesa nge yo. Inki nge ke lomba diaka? Mono ta sala yo.” 13 Estere vutulaka nde: “Kana ntotila me zola,+ bika nde bo pesa Bayuda yina kele na Shushane* nswa ya kusala mpi mambu mbasi na kulanda nsiku ya bubu yai;+ mpi bika nde bo kangisa bana kumi ya Amani nsinga na nkingu na zulu ya nti.”+ 14 Ntotila pesaka bantuma sambu bo sala mutindu yina. Bo basisaka nsiku na Shushane,* mpi bo kangisaka bana kumi ya Amani nsinga na nkingu.

15 Bayuda yina vandaka na Shushane* vukanaka diaka na kilumbu ya 14 ya ngonda ya Adare+ mpi bo fwaka bantu 300 na Shushane,* kansi bo botulaka ata kima ve.

16 Bayuda ya nkaka yina vandaka na baprovense* ya ntotila vukanaka mpi, ebuna bo nwanaka sambu na luzingu na bo.*+ Bo katulaka bambeni na bo,+ bo fwaka bantu 75 000 na kati ya bantu yina vandaka kumenga bo; kansi bo botulaka ata kima ve. 17 Mambu yai salamaka na kilumbu ya 13 ya ngonda ya Adare, ebuna bo pemaka na kilumbu ya 14, mpi bo kumisaka yo kilumbu ya nkinsi mpi ya kuyangalala.

18 Bayuda yina vandaka na Shushane* vukanaka na kilumbu ya 13+ mpi na kilumbu ya 14,+ ebuna bo pemaka na kilumbu ya 15 mpi bo kumisaka yo kilumbu ya nkinsi mpi ya kuyangalala. 19 Yo yina Bayuda ya babwala yina vandaka kuzinga na bambanza ya badistrike ya ntama, kumisaka kilumbu ya 14 ya ngonda ya Adare kilumbu ya kuyangalala mpi ya nkinsi,+ kilumbu ya kuwa kiese, mpi ntangu ya kutindilana madia.+

20 Mordekai+ sonikaka mambu yai mpi tindaka mikanda na Bayuda yonso na baprovense yonso* ya ntotila Asuerusi, baprovense ya pene-pene mpi ya ntama. 21 Yandi songaka bo na kusala nkinsi na kilumbu ya 14 ya ngonda ya Adare, mpi na kilumbu ya 15, konso mvula, 22 sambu na bilumbu yina Bayuda bakaka ngemba na bambeni na bo mpi na ngonda yina mawa na bo kumaka kiese mpi kudila na bo+ kumaka kilumbu ya nkinsi. Yo lombaka nde bo tadila yo bonso bilumbu ya nkinsi mpi ya kuyangalala, mpi bonso ntangu ya kutindilana madia mpi ya kutindila bansukami bakado.

23 Bayuda ndimaka na kulanda kusala nkinsi yina bo yantikaka kusala, mpi na kusala mambu yina Mordekai sonikilaka bo. 24 Sambu Amani+ mwana ya Amedata, muntu ya Agagi,+ mbeni ya Bayuda yonso, salaka mayele ya mbi sambu na kufwa bo,+ mpi yandi bulaka Puri,+ disongidila, Zeke, sambu na kukumisa bo kisaka-saka mpi kufwa bo. 25 Kansi ntangu Estere kwisaka na ntwala ya ntotila, ntotila pesaka bantuma na mukanda+ nde: “Bika nde mayele na yandi ya mbi sambu na Bayuda+ kubwa na ntu na yandi mosi”; ebuna bo kangisaka yandi ti bana na yandi nsinga na nkingu na zulu ya nti.+ 26 Yo yina bo ke bingaka bilumbu yina nde Purimi, na kulanda zina ya Puri.*+ Ebuna, sambu na mambu yonso yina bo sonikaka na mukanda yai, mambu yina bo monaka sambu na diambu yai, mpi mambu yina kuminaka bo, 27 Bayuda kumisaka yo nsiku sambu na bo mosi, bana na bo, mpi bantu yonso yina ke vukana ti bo,+ nde bo fwete sala kibeni nkinsi na bilumbu yai zole mpi kulungisa mambu yina bo sonikaka sambu na yo na ntangu ya bo me tulaka, konso mvula. 28 Yo lombaka nde bo yibuka bilumbu yina mpi kusala nkinsi na konso ndonga ya bantu, na konso dibuta, na konso provense,* mpi na konso mbanza; ebuna bilumbu yai ya Purimi fwete suka ve na kati ya Bayuda, mpi bana na bo fwete sukisa ve kusungimina yo.

29 Ebuna ntotila-nkento Estere, mwana ya Abihaile, mpi Mordekai Muyuda sonikaka ti kiyeka yonso sambu na kundimisa mukanda ya zole ya ke tubila Purimi. 30 Yandi tindaka mikanda na Bayuda yonso na baprovense* 127,+ na kimfumu ya Asuerusi,+ na bangogo ya ngemba mpi ya kieleka 31 sambu na kundimisa nde bo fwete sala nkinsi na bilumbu ya Purimi na bantangu na bo ya bo me tulaka, kaka mutindu Mordekai Muyuda mpi ntotila-nkento Estere songaka bo na kusala,+ mpi kaka mutindu bo kuditudilaka nsiku bo mosi* mpi bana na bo na kulungisa yo,+ mpi kubuya madia+ ti kubondila.+ 32 Nsiku ya Estere ndimisaka mambu yai ya ke tadila Purimi,+ mpi bo sonikaka yo na mukanda.

10 Ntotila Asuerusi pesaka bantu yina vandaka kuzinga na kati ya ntoto mpi bayina vandaka kuzinga na bisanga ya nzadi-mungwa bisalu ya ngolo.

2 Bisalu na yandi yonso ya kuyituka ti mambu ya ngolo yina yandi salaka, mpi disolo ya bunda ya ke tubila bunene ya Mordekai,+ yina ntotila pesaka yandi,+ keti bo me sonikaka yo ve na mukanda ya bansangu+ ya bantotila ya Media ti ya Persia?+ 3 Mordekai Muyuda vandaka muntu ya zole na nima ya ntotila Asuerusi. Yandi vandaka muntu ya nene* na kati ya Bayuda mpi bampangi na yandi yina vandaka mingi vandaka kuzitisa yandi, yandi vandaka kusala sambu na mambote ya bantu na yandi mpi kutubila ngemba sambu na* bana na bo yonso.