LONGI
1 Bangogo ya longi,*+ mwana ya Davidi, ntotila na Yeruzalemi.+
3 Inki luta muntu ke bakaka na kisalu na yandi yonso ya ngolo
4 Ndonga mosi ya bantu ke kwenda, mpi ndonga mosi ya bantu ke kwisa,
5 Ntangu ke basikaka,* mpi ntangu ke dindaka;
Na nima yo ke vutukaka ntinu* na kisika yina yo ke basikaka diaka.+
6 Mupepe ke kwendaka na sudi, yo ke balukaka mpi yo ke kwendaka na nordi;
Yo ke balukaka mpi yo ke landaka kubaluka; mupepe ke landaka kubaluka-baluka.
7 Bamasa yonso* ke kulumukaka na nzadi-mungwa, kansi nzadi-mungwa ke fulukaka ve.+
Na kisika yina bamasa ke katukaka sambu yo kulumuka, yo ke vutukaka kuna sambu yo kulumuka diaka.+
8 Bima yonso ke lembisaka;
Muntu mosi ve lenda tubila yo.
Disu ke fulukaka ve na kutala;
Dikutu mpi ke fulukaka ve na kuwa.
9 Mambu yina vandaka ntete, yo yina ta vanda diaka,
Mpi mambu yina bo salaka ntete, bo ta sala yo diaka;
10 Keti kele ti kima yina muntu lenda tuba sambu na yo nde, “Tala kima yai—yo kele ya mpa”?
Yo ke vandaka dezia katuka ntama;
Yo ke vandaka dezia na ntwala ya ntangu na beto.
11 Muntu mosi ve ke yibukaka bantu ya ntangu ya ntama;
Muntu mosi mpi ve ta yibuka bantu yina ta kwisa na nima;
Bantu yina ta kwisa diaka na nima+ ta yibukaka bo mpi ve.
12 Mono, longi, mono vandaka ntotila ya Izraele na Yeruzalemi.+ 13 Mono salaka ngolo na kulonguka mpi na kutala mbote-mbote ti mayele+ mambu yonso ya ke salamaka na ntoto+—kisalu ya mpasi yina Nzambi me pesaka bana ya bantu yina ke salaka nde bo vanda ti kisalu.
14 Mono monaka bisalu yonso yina ke salama awa na ntoto,*
Ebuna tala, bima yonso kele mpamba mpi kulanda mupepe.+
15 Kima yina kele nioka-nioka, bo lenda tandula yo ve,
Mpi kima yina kele ve, bo lenda tanga yo ve.
16 Ebuna mono tubaka na ntima na mono nde: “Mono me baka mayele mingi, kuluta konso muntu yina vandaka na ntwala na mono na Yeruzalemi,+ ebuna ntima na mono kumaka ti mayele mpi nzayilu mingi.”+ 17 Mono salaka ngolo sambu na kuzaba mayele, sambu na kuzaba kilawu,*+ mpi sambu na kuzaba buzoba, diambu yai mpi kele kulanda mupepe.
18 Sambu mayele mingi ke nataka kiseku mingi,
Yo yina muntu yina ke kumaka ti mayele mingi ke kumaka mpi ti bampasi mingi.+
2 Ebuna mono tubaka na ntima na mono nde: “Kwisa mpi bika mono meka kuwa kiese mpi kumona mambu ya mbote yina ta kwisa.” Kansi diambu yina mpi vandaka mpamba.
2 Mono tubaka na yina me tala kuseka nde, “Yo kele kilawu!”
Mpi na yina me tala kiese nde: “Inki kele mfunu na yo?”
3 Mono bakaka lukanu ya kutala nki mambote ke katukaka na kudipesa na vinu,+ na ntangu yina yonso mono taninaka mayele na mono; mono ndimaka nkutu buzoba sambu na kuzaba kima ya kuluta mbote yina bantu fwete sala na bilumbu ya nkufi ya luzingu na bo awa na ntoto. 4 Mono salaka bisalu ya nene.+ Mono tungaka banzo sambu na mono mosi;+ mono kunaka bilanga ya vinu sambu na mono mosi.+ 5 Mono salaka masamba ti bamfinda sambu na mono mosi, mpi mono kunaka banti ya ke butaka bambuma ya mitindu yonso na kati na yo. 6 Mono salaka biziba ya masa sambu na mono mosi, sambu na kulosa masa na kilanga* ya banti yina ke yelaka mbote. 7 Mono bakaka bansadi ya babakala mpi ya bankento,+ mpi mono vandaka ti bansadi yina butukaka na nzo na mono.* Mono kumaka mpi ti bitwisi mingi—bangombe mpi mameme+—kuluta bantu yonso yina vandaka na ntwala na mono na Yeruzalemi. 8 Mono kumaka ti arza mpi wolo mingi,+ bimvwama* ya bantotila mpi ya baprovense.+ Mono bakaka miyimbi-bankunga ya babakala mpi ya bankento sambu na mono mosi, mpi bima yina ke natilaka bana ya bantu kiese ya mingi—nkento, ee, bankento mingi. 9 Yo yina mono kumaka muntu ya nene mpi mono lutaka bantu yonso yina zingaka na ntwala na mono na Yeruzalemi.+ Mpi mono vandaka kaka mayele.
10 Mono kudiyiminaka ve konso kima yina mono vandaka na nzala na yo.*+ Mono buyisaka ve ntima na mono konso kiese yina, sambu ntima na mono vandaka na kiese sambu na kisalu na mono yonso ya ngolo, mpi yo vandaka lufutu* na mono sambu na kisalu na mono yonso ya ngolo.+ 11 Kansi ntangu mono yindulaka bisalu yonso yina maboko na mono salaka mpi kisalu yonso ya ngolo yina mono salaka ngolo na kusala,+ mono monaka nde bima yonso kele mpamba mpi kulanda mupepe;+ kuvandaka ve ata ti kima mosi ya mfunu kibeni awa na ntoto.*+
12 Ebuna mono tulaka dikebi na mono na mayele, na kilawu, mpi na buzoba.+ (Sambu muntu yina ke kwisa na nima ya ntotila lenda sala inki? Kaka mambu yina bo me salaka dezia.) 13 Mpi mono monaka nde mayele me luta buzoba,+ kaka mutindu nsemo me luta mpimpa.
14 Meso ya muntu ya mayele ke vandaka ya kukanguka;*+ kansi zoba ke tambulaka na mpimpa.+ Mono bakisaka mpi nde bo yonso kele kaka ti nsuka mosi.+ 15 Ebuna mono tubaka na ntima na mono nde: “Mambu yina ke kumina zoba ta kumina mono+ mpi.” Ebuna, inki mono bakaka mutindu mono kumaka mayele mingi kibeni? Yo yina mono tubaka na ntima na mono nde: “Diambu yai mpi kele mpamba.” 16 Sambu bo ke yibukaka ve kimakulu muntu ya mayele to zoba.+ Na bilumbu yina ke kwisa, bo ta vila bantu yonso. Ebuna nki mutindu muntu ya mayele ta fwa? Kiteso mosi ti zoba.+
17 Yo yina mono kumaka kumenga luzingu,+ sambu mono vandaka kumona nde mambu yonso yina ke salama awa na ntoto* ke pesa mono mpasi, sambu mambu yonso kele mpamba+ mpi kulanda mupepe.+ 18 Mono kumaka kumenga bima yonso yina mono salaka ngolo sambu na yo awa na ntoto,*+ sambu mono fwete bikila yo muntu yina ke kwisa na nima na mono.+ 19 Mpi nani me zaba kana yandi ta vanda muntu ya mayele to zoba?+ Kansi yandi ta baka bima yonso yina mono salaka ngolo mingi mpi sadilaka mayele sambu na kubaka yo awa na ntoto.* Diambu yai mpi kele mpamba. 20 Yo yina mono yantikaka kukonda kivuvu na ntima na mono sambu na kisalu yonso ya ngolo yina mono salaka ngolo awa na ntoto.* 21 Sambu muntu lenda sala ngolo, ebuna mayele, nzayilu, mpi ngangu ke twadisa yandi, kansi yandi fwete pesa bima yonso* na muntu yina monaka ve mpasi sambu na yo.+ Diambu yai mpi kele mpamba mpi mpasi ya nene.
22 Inki luta muntu ke bakaka kibeni na kisalu na yandi yonso ya ngolo mpi na nzala yina ke pusaka yandi* na kusala ngolo awa na ntoto?*+ 23 Sambu na bilumbu na yandi yonso, kisalu na yandi ke natilaka yandi mpasi mpi kiseku,+ mpi ata na mpimpa ntima na yandi ke pemaka ve.+ Diambu yai mpi kele mpamba.
24 Kima ya kuluta mbote sambu na muntu kele ve, katula kaka kudia, kunwa, mpi kuwa kiese* sambu na kisalu na yandi ya ngolo.+ Mono me bakisaka nde diambu yai mpi ke katukaka na diboko ya Nzambi ya kieleka,+ 25 sambu nani ke diaka mpi ke nwaka mbote kuluta mono?+
26 Yandi ke pesaka mayele, nzayilu, mpi kiese na muntu yina ke pesaka yandi kiese,+ kansi yandi ke pesaka nsumuki kisalu ya kuvukisa mpi ya kukutika kaka bima sambu na kupesa yo na muntu yina ke pesaka Nzambi ya kieleka+ kiese. Yai mpi kele mpamba mpi kulanda mupepe.
3 Konso kima kele ti ntangu na yo,
Konso kisalu kele ti ntangu na yo awa na ntoto:
2 Ntangu ya kubutuka mpi ntangu ya kufwa;
Ntangu ya kukuna mpi ntangu ya kutumuna bima yina bo kunaka;
3 Ntangu ya kufwa mpi ntangu ya kubelula;
Ntangu ya kupanza mpi ntangu ya kutunga;
4 Ntangu ya kudila mpi ntangu ya kuseka;
Ntangu ya kutula milolo ya mawa mpi ntangu ya kukina;*
5 Ntangu ya kulosa matadi mpi ntangu ya kulokuta matadi;
Ntangu ya kuyamba mpi ntangu ya kubuya kuyamba;
6 Ntangu ya kusosa mpi ntangu ya kuyambula kusosa kima sambu yo me vila;
Ntangu ya kubumba mpi ntangu ya kulosa;
7 Ntangu ya kupasula+ mpi ntangu ya kutunga;
Ntangu ya kuvanda pima+ mpi ntangu ya kutuba;+
8 Ntangu ya kuzola mpi ntangu ya kumenga;+
Ntangu ya bitumba mpi ntangu ya ngemba.
9 Muntu ya ke salaka ke bakaka nki na bikesa na yandi yonso?+ 10 Mono me monaka kisalu yina Nzambi me pesaka bana ya bantu sambu bo vanda ti kisalu mingi. 11 Yandi me salaka bima yonso kitoko* na ntangu na yo.+ Yandi me tulaka nkutu na ntima na bo ngindu ya kuzinga mvula na mvula; ata mpidina bantu ta bakisaka ve ata fioti kisalu yina Nzambi ya kieleka me salaka katuka luyantiku tii na nsuka.
12 Mono me bakisaka nde kima ya kuluta mbote sambu na bo kele ve, katula kaka kuwa kiese mpi kusala mambu ya mbote na luzingu na bo,+ 13 mpi nde konso muntu fwete dia, kunwa, mpi kuwa kiese sambu na kisalu na yandi yonso ya ngolo. Yo kele dikabu ya Nzambi.+
14 Mono me zabaka nde bima yonso yina Nzambi ya kieleka me salaka ta zinga kimakulu. Kele ve ti kima ya kuyika na bima yina mpi kele ve ti kima ya kukatula na bima yina. Nzambi ya kieleka me salaka yo mutindu yina, sambu bantu kuwa yandi boma.+
15 Mambu yina ke salama me salamaka dezia, mpi mambu yina ke kwisa me vandaka dezia;+ kansi Nzambi ya kieleka ke sosaka mambu yina ya bo me landaka.*
16 Mono me monaka mpi diambu yai awa na ntoto:* Mambu ya mbi vandaka kisika yina lunungu fwete vanda, mpi mambu ya mbi+ vandaka kisika yina mambu ya mbote fwete vanda. 17 Yo yina mono tubaka na ntima na mono nde: “Nzambi ya kieleka ta sambisa muntu ya lunungu mpi muntu ya mbi,+ sambu konso kisalu mpi konso diambu kele ti ntangu na yo.”
18 Mono tubaka mpi na ntima na mono sambu na bana ya bantu nde Nzambi ya kieleka ta meka bo mpi ta songa bo nde bo kele bonso bambisi, 19 sambu nsuka kele sambu na bantu mpi nsuka kele sambu na bambisi; bo yonso kele ti nsuka mosi.+ Mutindu mosi ke fwaka, mutindu ya nkaka ke fwaka; mpi bo yonso kele kaka ti mpeve mosi.+ Yo yina muntu me luta ve bambisi, sambu bima yonso kele mpamba. 20 Bo yonso ke kwenda kisika mosi.+ Bo yonso katukaka na mfututu,+ mpi bo yonso ke vutuka na mfututu.+ 21 Nani kibeni me zaba kana mpeve ya bantu ke tombukaka na zulu, mpi kana mpeve ya bambisi ke kulumukaka na nsi, na ntoto?+ 22 Mpi mono monaka nde kima ya kuluta mbote sambu na muntu kele ve, katula kaka kuwa kiese sambu na kisalu na yandi,+ sambu yo yina lufutu* na yandi; sambu nani lenda sadisa yandi na kumona mambu yina ta salama na nima ntangu yandi ta kwenda?+
4 Mono tulaka diaka dikebi na mambu yonso ya mpasi yina ke salama awa na ntoto.* Mono monaka mansanga ya bantu yina bo ke monisa mpasi, kansi muntu ya kulembika bo+ vandaka ve. Bantu yina ke monisa bo mpasi kele ti kiyeka, mpi muntu ya kulembika bo vandaka ve. 2 Mono sikisaka bantu yina me fwaka dezia na kisika ya kusikisa bantu yina kele na luzingu.+ 3 Mpi muntu yina me butuka ntete ve,+ yina me mona ve mambu ya mpasi yina ke salama awa na ntoto,*+ kele mbote kuluta bo zole.
4 Mono monaka mutindu bikesa mingi* mpi kisalu ya me salama mbote ke katukaka na kutesana na kati ya bantu;+ diambu yai mpi kele mpamba mpi kulanda mupepe.
5 Zoba ke kanga maboko na ntangu nsuni na yandi ke beba.*+
6 Kupema mwa fioti* kele mbote kuluta kisalu ya ngolo* mpi kulanda mupepe.+
7 Mono tulaka dikebi na mbandu ya nkaka ya kima ya mpamba awa na ntoto.* 8 Kele ti muntu yina kele kaka yandi mosi, yandi kele ve na nduku; yandi kele ve ti mwana to mpangi, kansi nsuka kele ve na kisalu na yandi yonso ya ngolo. Meso na yandi ke fulukaka ve ata fioti bimvwama.+ Kansi, keti yandi ke kudiyulaka nde, ‘Sambu na nani mono ke sala ngolo mpi ke kudibuyisa* bima ya mbote’?+ Diambu yai mpi kele mpamba mpi yo kele kisalu ya mpasi.+
9 Bantu zole me luta muntu mosi+ sambu bo kele ti matabisi ya mbote* sambu na kisalu na bo ya ngolo. 10 Sambu kana muntu mosi kubwa, muntu ya nkaka lenda sadisa nduku na yandi na kutelama. Ebuna nki ta kumina muntu yina ke bwa kansi yandi kele ve ti muntu ya kusadisa yandi na kutelama?
11 Diaka, kana bantu zole kulala kisika mosi, bo ta wa tiya, kansi nki mutindu muntu yina kele yandi mosi lenda wa tiya? 12 Mpi muntu lenda bedisa muntu yina kele yandi mosi, kansi bantu zole lenda nwana ti yandi. Mpi nsinga ya bo me sala na bansinga tatu lenda zengana ve nswalu.*
13 Mwana yina kele nsukami kansi mayele kele mbote kuluta ntotila yina kele mununu kansi zoba,+ yina kele diaka ve ti mayele ya kutula dikebi na ndongisila.+ 14 Sambu yandi* basikaka na boloko sambu na kukuma ntotila,+ ata yandi butukaka nsukami+ na kimfumu ya ntotila yina. 15 Mono tadilaka bantu yonso ya kele na luzingu yina ke tambula awa na ntoto,* mpi mutindu mambu ke kwendila sambu na leke yina ke kwisa na nima mpi ke baka kisika ya ntotila. 16 Ata nsuka kele ve sambu na bantu yonso yina ke pesaka yandi maboko, bantu yina ke kwisa na nima ta sepela ve ti yandi.+ Diambu yai mpi kele mpamba mpi kulanda mupepe.
5 Keba makulu na nge konso ntangu ya nge ke kwenda na nzo ya Nzambi ya kieleka;+ yo kele mbote na kupusana pene-pene sambu na kuwa+ na kisika ya kupesa kimenga mutindu bazoba ke salaka,+ sambu bo ke zabaka ve nde mambu ya bo ke sala kele mbi.
2 Kunwanina ve na kutuba, kubika mpi ve nde ntima na nge kutuba kukonda kuyindula na ntwala ya Nzambi ya kieleka,+ sambu Nzambi ya kieleka kele na zulu, kansi nge kele na ntoto. Yo yina mambu ya nge ke tuba fwete vanda ve mingi.+ 3 Sambu bangindu mingi*+ kibeni ke salaka nde muntu kulala bandosi, mpi bangogo mingi kibeni ke salaka nde zoba kutuba bituba-tuba.+ 4 Kana nge sala lusilu na Nzambi, kusukinina ve na kulungisa yo,+ sambu yandi ke sepelaka ve na bazoba.+ Lusilu ya nge ke sala, lungisa yo.+ 5 Yo me luta mbote na kusala ve lusilu, na kisika ya kusala lusilu mpi kulungisa yo ve.+ 6 Kubika ve nde munoko na nge kunata nge* na kusala disumu,+ mpi kutuba ve na ntwala ya wanzio* nde yo vandaka kifu.+ Sambu na nki kupesa Nzambi ya kieleka makasi na mambu ya nge ke tuba ebuna yandi fwa kisalu ya maboko na nge?+ 7 Sambu, kaka mutindu bangindu mingi ke nataka muntu na kulala bandosi,+ mutindu mosi mpi bangogo mingi ke nataka na mambu ya mpamba. Kansi wa Nzambi ya kieleka+ boma.
8 Kana nge mona na distrike na nge bo ke monisa nsukami mpasi mpi bo ke zitisa ve lunungu mpi mambu ya mbote, kuyituka ve.+ Sambu muntu mosi yina kele ti kiyeka mingi kuluta mfumu yina ya nene ke tala yandi, mpi kele diaka ti bantu ya nkaka yina kele ti kiyeka mingi kuluta bo.
9 Diaka, bima yina ntoto ke basisaka, bo ke kabulaka na kati na bo yonso; ata ntotila, bo ke pesaka yandi bima ya bilanga.+
10 Muntu yina ke zolaka arza ta fulukaka ve arza ata fioti, mpi muntu yina ke zolaka kimvwama ta fulukaka ve lufutu.+ Diambu yai mpi kele mpamba.+
11 Ntangu bima ya mbote ke kumaka mingi, bantu ya ke diaka yo ke kumaka mpi mingi.+ Mpi nki mambote munkwa na yo kele ti yo, katula kaka kutala yo na meso na yandi?+
12 Mpongi ya nsadi ke vandaka ntomo, ata yandi ke dia fioti to mingi, kansi bima mingi yina mvwama kele na yo ke pesaka yandi ve nzila ya kulala.
13 Mono monaka diambu mosi ya mpasi awa na ntoto:* bimvwama yina munkwa na yo kutikaka sambu na mpasi na yandi mosi. 14 Bimvwama yina vilaka sambu na diambu mosi ya mbi ya me salama,* mpi ntangu yandi butaka mwana, yandi bikalaka ve ata ti kima.+
15 Kaka mutindu muntu ke basikaka na divumu ya mama na yandi, yandi ta vutuka mpi kinkonga, kaka mutindu yandi kwisaka.+ Mpi yandi lenda nata ve ata kima mosi sambu na kisalu na yandi yonso ya ngolo.+
16 Yai mpi kele diambu ya mpasi kibeni: Kaka mutindu yandi kwisaka, mutindu yo yina mpi yandi ta kwenda; ebuna nki mambote muntu yina ke landa kusala ngolo sambu na mupepe ta baka?+ 17 Mpi konso kilumbu yandi ke diaka na mudidi, ti kiseku mingi, maladi, mpi makasi.+
18 Yai mambu ya mono me monaka nde yo kele mbote mpi me fwana: nde muntu kudia, kunwa, mpi kuwa kiese sambu na kisalu yonso ya ngolo yina yandi ke sala ngolo+ awa na ntoto* na bilumbu fioti ya luzingu yina Nzambi ya kieleka me pesaka yandi, sambu yo yina matabisi* na yandi.+ 19 Diaka, kana Nzambi ya kieleka me pesa muntu kimvwama, bima ya kinsuni,+ mpi makuki ya kusepela na yo, yandi fwete baka matabisi* na yandi mpi kuwa kiese sambu na kisalu na yandi ya ngolo. Yo kele dikabu ya Nzambi.+ 20 Sambu yandi ta yindula* mpenza ve bilumbu ya luzingu na yandi yina ke luta, mpamba ve Nzambi ya kieleka ke sala nde yandi vanda ti kisalu mingi na kiese ya ntima na yandi.+
6 Kele ti diambu ya nkaka ya mpasi yina mono me monaka awa na ntoto,* mpi yo ke monanaka mingi na kati ya bantu: 2 Nzambi ya kieleka ke pesa muntu bimvwama, bima ya kinsuni, mpi nkembo na mpila nde yandi me konda ve ata kima mosi yina yandi ke zola;* ata mpidina Nzambi ya kieleka ke pesa yandi ve nzila ya kusepela na yo, kansi yandi ke pesa munzenza mosi nzila ya kusepela na yo. Yo kele mpamba mpi mpasi ya nene. 3 Kana muntu kukuma tata ya bana mbala nkama, yandi zinga bamvula mingi, mpi yandi kuma mununu, kansi yandi* ke mona ve kiese na bima na yandi ya mbote na ntwala nde yandi kwenda na maziamu,* mono fwete tuba nde mwana yina me butuka ya kufwa kele mbote kuluta yandi.+ 4 Sambu yandi kwisaka kukonda kikuma mpi yandi kwendaka na mudidi, mpi bo ta fika zina na yandi na mudidi. 5 Ata yandi me monaka ve ntangu to me zabaka kima mosi ve, yandi kele kaka mbote* kuluta muntu yina zingaka bamvula mingi.+ 6 Inki kele mambote ya kuzinga bamvula mafunda zole kansi kuvanda ve na kiese? Keti bantu yonso ke kwendaka ve kisika mosi?+
7 Kisalu yonso ya ngolo yina muntu ke salaka ke vandaka sambu na kufulusa munoko na yandi;+ ata mpidina nzala na yandi ke manaka ve.* 8 Sambu muntu ya mayele me luta zoba+ na nki, to nki mambote kele kana nsukami me zaba mutindu ya kuzinga?* 9 Kusepela na bima yina meso ke mona kele mbote kuluta kulanda banzala na nge.* Yai mpi kele mpamba, yo kele kulanda mupepe.
10 Bima yonso yina kele, bo me pesaka yo dezia zina, mpi bo me zabaka mutindu muntu kele; mpi yandi lenda kuka ve kuswana* ti muntu yina me luta yandi na ngolo. 11 Kana bangogo* kele mingi, mambu ya mpamba mpi ke vandaka mingi; mpi nki mambote yo ke natilaka muntu? 12 Nani me zaba mambu ya kuluta mbote yina muntu lenda sala na luzingu na bilumbu fioti ya luzingu na yandi ya mpamba, yina yandi ke lutisa bonso kivudi?+ Sambu nani lenda songa muntu mambu yina ta salama awa na ntoto* na nima kana yandi me kwenda?
7 Zina ya mbote* kele mbote kuluta mafuta ya mbote,+ mpi kilumbu ya lufwa kele mbote kuluta kilumbu ya kubutuka. 2 Kukwenda na nzo yina kele na mafwa kele mbote kuluta kukwenda na nzo yina bo ke sala nkinsi,+ sambu yina kele nsuka ya konso muntu, mpi bantu yina kele na luzingu fwete tula yo na ntima. 3 Kudiyangisa kele mbote kuluta kuseka,+ sambu mawa ya luse ke kumisaka ntima mbote.+ 4 Ntima ya bantu ya mayele ke vandaka na nzo ya mafwa, kansi ntima ya bazoba ke vandaka na nzo ya kiese.*+
5 Kuwa kunganina ya muntu ya mayele+ kele mbote kuluta kuwa nkunga ya bazoba. 6 Sambu mutindu bansende ke salaka makelele ntangu yo ke pela na nsi ya nzungu, kuseka ya zoba mpi kele mutindu yina;+ diambu yai mpi kele mpamba. 7 Kansi mpasi lenda kumisa muntu ya mayele muntu ya kilawu, mpi kundima avoka ke bebisaka ntima.+
8 Nsuka ya diambu ke vandaka mbote kuluta luyantiku na yo. Kukanga ntima kele mbote kuluta kuvanda lulendo.+ 9 Kuwa ve makasi+ nswalu,* sambu kuwa makasi ke vandaka na ntulu ya bazoba.*+
10 Kutuba ve nde, “Sambu na nki bilumbu ya ntama vandaka mbote kuluta bilumbu yai?” sambu yo kele ve mayele ke pusa nge na kuyula ngiufula yai.+
11 Mayele ti dikabu kele diambu ya mbote, mpi yo kele mfunu sambu na bantu yina ke monaka nsemo ya mwini.* 12 Sambu mayele ke taninaka+ kaka mutindu mbongo ke taninaka,+ kansi nzayilu me luta na diambu yai: Mayele ke taninaka luzingu ya muntu+ yina kele na yo.
13 Tadila kisalu ya Nzambi ya kieleka, sambu nani lenda tandula kima yina yandi me kumisaka nioka-nioka?+ 14 Na kilumbu ya mbote, monisa bumbote yai,+ kansi na kilumbu ya mpasi, yindula nde Nzambi salaka kilumbu ya mbote mpi kilumbu ya mpasi,+ yo yina bantu lenda zaba* ve konso kima yina ta kumina bo na bilumbu ke kwisa.+
15 Na luzingu na mono+ ya mpamba mono me monaka mambu yonso—yantika na muntu ya lunungu+ yina ke fwa na lunungu na yandi tii na muntu ya mbi yina ke zinga mingi ata yandi kele muntu ya mbi.+
16 Kuvanda ve muntu ya lunungu kuluta ndilu,+ mpi kudimonisa ve muntu ya mayele kuluta ndilu.+ Sambu na nki nge fwete kudifwa?+ 17 Kuvanda ve muntu ya mbi kuluta ndilu, mpi kuvanda ve zoba.+ Sambu na nki nge fwete fwa na ntwala?+ 18 Yo kele mbote na kubakisa lukebisu mosi kukonda kubuya lukebisu ya nkaka;+ sambu muntu yina ke waka Nzambi boma ta tula dikebi na balukebisu yonso zole.
19 Mayele ke kumisaka muntu ya mayele ngolo kuluta bantu kumi ya ngolo na mbanza.+ 20 Sambu kele ve ti muntu ya lunungu na ntoto yina ke salaka kaka mambu ya mbote mpi ke salaka ve masumu+ ata fioti.
21 Diaka kutula ve na ntima mambu yonso yina bantu ke tubaka;+ kana ve nge ta wa nsadi na nge ke singa nge; 22 sambu nge me zaba mbote na ntima na nge nde mbala mingi nge mosi mpi me singaka bantu ya nkaka.+
23 Mono sadilaka mayele sambu na kumeka mambu yai yonso, mpi mono tubaka nde: “Mono ta kuma mayele.” Kansi yo lutilaka mono. 24 Mambu yina me salamaka kele mpasi na kubakisa mpi yo kele mudindu kibeni. Nani lenda bakisa yo?+ 25 Mono nataka ntima na mono sambu na kuzaba, kutala mbote-mbote, mpi kusosa mayele mpi kikuma yina mambu ke salamaka, mpi sambu na kubakisa mbi ya kukonda mayele mpi buzoba ya kilawu.+ 26 Mono monaka diambu yai: Nkento yina kele bonso bukondi ya muntu ya ke zombaka, yina ntima na yandi kele bonso babukondi, mpi yina maboko na yandi kele bonso miniololo ya boloko, kele ndudi kuluta lufwa. Muntu yina ke pesaka Nzambi ya kieleka kiese ta tina nkento yina,+ kansi yandi ke kangaka nsumuki.+
27 “Yai mambu ya mono monaka,” longi+ muntu me tuba. “Mono tadilaka diambu mosi-mosi sambu na kusukisa, 28 kansi mono monaka ve bima yina mono* landaka kusosa. Mono monaka bakala mosi* na kati ya bantu funda, kansi mono monaka ve ata nkento mosi na kati na bo. 29 Mono monaka kaka diambu yai: Nzambi ya kieleka me salaka bantu bantu ya mbote,+ kansi bo me sosaka balukanu mingi.”+
8 Nani kele bonso muntu ya mayele? Nani me zaba mutindu ya kuyidika diambu?* Mayele ya muntu ke pesaka nsemo na luse na yandi mpi ke lembisaka luse na yandi ya kukangama.
2 Mono ke tuba nde: “Lemfukila bantuma+ ya ntotila sambu na ndefi ya nge diaka na ntwala ya Nzambi.+ 3 Kunwanina ve na kukatuka na ntwala na yandi.+ Kudikotisa ve na konso diambu ya mbi;+ sambu yandi lenda sala konso kima yina yandi me zola, 4 sambu mambu ya ntotila ke tubaka ke sobaka ve;+ nani lenda tubila yandi nde, ‘Inki nge ke sala?’”
5 Muntu yina ke zitisaka nsiku, mpasi ta bwila yandi ve,+ mpi ntima ya mayele ta zaba ntangu ya mbote mpi mutindu ya mbote ya kusala mambu.*+ 6 Sambu konso diambu kele ti ntangu na yo mpi mutindu ya kusala yo,*+ sambu bampasi ya bantu kele mingi kibeni. 7 Sambu muntu mosi ve me zaba mambu yina ta salama, nani lenda songa yandi mutindu yo ta salama?
8 Kaka mutindu muntu mosi ve kele ti kiyeka na zulu ya mpeve* to lenda kanga mpeve nzila, mutindu mosi mpi muntu mosi ve kele ti kiyeka na zulu ya kilumbu ya lufwa.+ Kaka mutindu bo ke pesaka ve ata muntu mosi nswa ya kukatuka na bitumba ntangu yo ke salama, mutindu mosi mpi mbi ta pesa ve bantu yina ke salaka yo nzila ya kutina.*
9 Mono monaka mambu yai yonso, mpi mono tulaka ntima na mono sambu na kutadila konso kisalu yina me salamaka awa na ntoto,* na ntangu yina muntu me yalaka muntu sambu na kupesa yandi mpasi.+ 10 Mpi mono monaka bo ke zika bantu ya mbi, bayina vandaka kukota mpi kubasika na kisika ya santu, kansi bo vilaka bo nswalu na mbanza yina bo vandaka kusala mutindu yina.+ Diambu yai mpi kele mpamba.
11 Sambu bo me pesa ve ndola nswalu+ sambu na diambu mosi ya mbi, ntima ya bantu me baka kikesa ya kusala mambu ya mbi.+ 12 Ata nsumuki kusala mbi mbala nkama mpi yandi landa kuzinga ntangu mingi, mono me zaba nde mambu ta kwendila mbote sambu na bantu yina ke waka Nzambi ya kieleka boma, sambu bo ke waka yandi boma.+ 13 Kansi mambu ta kwendila ve mbote sambu na muntu ya mbi,+ yandi ta kumisa mpi ve mingi bilumbu na yandi yina kele bonso kivudi,+ sambu yandi ke waka ve Nzambi boma.
14 Kele ti kima mosi ya mpamba* yina ke salama na ntoto: Kele ti bantu ya lunungu yina bo ke sadila mambu bonso nde bo salaka mambu ya mbi,+ mpi kele ti bantu ya mbi yina bo ke sadila mambu bonso nde bo salaka mambu na lunungu.+ Mono ke tuba nde diambu yai mpi kele mpamba.
15 Yo yina mono sikisaka kiese,+ sambu kele ve ata ti kima mosi ya mbote sambu na muntu awa na ntoto* kuluta kudia, kunwa, mpi kuwa kiese; mambu yai fwete vanda ti yandi ntangu yandi ke sala ngolo na bilumbu ya luzingu na yandi,+ yina Nzambi ya kieleka ke pesa yandi awa na ntoto.*
16 Mono salaka ngolo na kubaka mayele mpi na kumona mambu* yonso yina ke salama na nsi-ntoto,+ nkutu kukonda kulala na ntangu to na mpimpa.* 17 Na nima mono tadilaka kisalu yonso ya Nzambi ya kieleka, mpi mono monaka nde bantu lenda bakisa ve mambu yina ke salamaka awa na ntoto.*+ Ata bantu kumeka kusala ngolo nki mutindu, bo lenda bakisa yo ve. Ata bo tuba nde bo kele mayele mingi sambu na kuzaba yo, bo lenda bakisa yo ve ata fioti.+
9 Yo yina mono tulaka mambu yai yonso na ntima mpi mono bakisaka nde bantu ya lunungu ti bantu ya mayele, mpi bisalu na bo, kele na maboko ya Nzambi ya kieleka.+ Bantu me zaba ve zola ti kimbeni yina vandaka na ntwala na bo. 2 Bantu yonso kele ti nsuka mosi kibeni,+ muntu ya lunungu mpi muntu ya mbi,+ muntu ya mbote, muntu ya bunkete, mpi muntu ya kukonda bunkete, bantu yina ke pesaka bimenga mpi bantu yina ke pesaka ve bimenga. Muntu ya mbote kele kiteso mosi ti nsumuki; muntu yina ke diaka ndefi kele kiteso mosi ti muntu yina ke diaka ve ndefi mpamba-mpamba. 3 Yai diambu mosi ya mpasi yina ke salama awa na ntoto:* Sambu bantu yonso kele ti nsuka mosi,+ ntima ya bantu kele mpi ya kufuluka ti mambu ya mbi; mpi bo ke vandaka ti kilawu na ntima na luzingu na bo, mpi na nima bo ke fwaka!*
4 Kivuvu kele sambu na konso muntu yina kele na kati ya bantu yina kele na luzingu, sambu mbwa ya moyo me luta ntambu ya kufwa.+ 5 Sambu bantu yina kele na luzingu ke zabaka nde bo ta fwa,+ kansi bafwa ke zabaka kima ve,+ bo ke bakaka mpi diaka ve matabisi,* sambu bo ke yibukaka bo diaka ve ata fioti.+ 6 Diaka, zola na bo, kimbeni na bo, mpi kimpala na bo me manaka ntama, mpi bo kele diaka ve ata ti dikabu na mambu yina ke salama awa na ntoto.*+
7 Kwenda, dia madia na nge na kiese, mpi nwa vinu na nge na ntima ya kiese,+ sambu Nzambi ya kieleka me monaka kiese na bisalu na nge.+ 8 Bilele na nge kuvanda ntangu yonso mpembe,* mpi kukonda ve kutula mafuta na ntu na nge.+ 9 Mona kiese na luzingu ti nkento ya nge ke zolaka mingi+ na bilumbu yonso ya luzingu na nge ya mpamba, yina Nzambi me pesaka nge awa na ntoto,* bilumbu yonso ya bima na nge ya mpamba, sambu yo yina dikabu na nge na luzingu mpi na kisalu na nge ya ngolo yina nge ke monina mpasi awa na ntoto.*+ 10 Konso kima yina diboko na nge ke zola kusala, sala yo na ngolo na nge yonso, sambu kisalu, lukanu, nzayilu, mpi mayele kele ve na Maziamu,*+ kisika yina nge ke kwenda.
11 Mono me monaka diaka kima ya nkaka awa na ntoto,* nde bantu ya ntinu ke nungaka ve ntangu yonso na nsaka ya kubaka ntinu,+ bantu ya ngolo ke nungaka ve ntangu yonso na bitumba, bantu ya mayele ke zwaka ve ntangu yonso madia, bantu ya ngangu ke vandaka ve ntangu yonso na bimvwama,+ bantu yina kele ti nzayilu ke nungaka ve+ ntangu yonso, sambu ntangu mpi mambu ya kukonda kukana ke kuminaka bo yonso. 12 Sambu muntu ke zabaka ve ntangu na yandi.+ Kaka mutindu mbisi ke kangamaka na bukondi, mpi bandeke ke kangamaka na mutambu, mutindu mosi mpi bana ya bantu ke kangamaka na mutambu na ntangu ya mpasi, ntangu yo ke bwilaka bo na kintulumukina.
13 Mono monaka mpi diambu yai awa na ntoto* na yina me tala mayele—mpi yo yitukisaka mono: 14 Kuvandaka ti mbanza mosi ya fioti yina vandaka ti bantu fioti; ebuna ntotila mosi ya ngolo kwisaka kunwanisa yo, yandi ziungaka yo, mpi yandi tungaka balupangu na nziunga na yo. 15 Kuvandaka ti nsukami mosi kuna, kansi yandi vandaka muntu ya mayele, mpi yandi gulusaka mbanza yina na mayele na yandi. Kansi muntu mosi ve yibukaka nsukami yina.+ 16 Ebuna mono kuditubilaka nde: ‘Mayele kele mbote kuluta ngolo;+ ata mpidina bo ke vwezaka mayele ya nsukami, mpi bo ke landaka ve+ mambu yina yandi ke tuba.’
17 Kulanda mambu ya pima yina muntu ya mayele ke tuba kele mbote kuluta kulanda milolo ya muntu yina ke yala na kati ya bazoba.
18 Mayele kele mbote kuluta binwaninu ya bitumba, kansi nsumuki mosi mpamba lenda bebisa mambu mingi ya mbote.+
10 Mutindu banzinzi ya kufwa ke salaka nde mafuta ya nsudi ya kitoko kubasisa nsudi ya mbi mpi yo pola, mutindu mosi mpi buzoba ya fioti ke bebisaka mayele mpi nkembo.+
2 Ntima ya muntu ya mayele ke nataka yandi na nzila ya mbote,* kansi ntima ya zoba ke nataka yandi na nzila ya mbi.*+ 3 Na konso nzila yina zoba ke tambulaka, yandi ke kondaka mabanza ya mbote,*+ mpi yandi ke salaka nde bantu yonso kuzaba nde yandi kele zoba.+
4 Kana mfumu kuwila nge makasi, kukatuka ve na kisika na nge,+ sambu kuvanda pima ke lembikaka masumu ya nene.+
5 Kele ti diambu mosi ya mpasi yina mono me monaka awa na ntoto,* kifu yina bantu ya kele ti kiyeka+ ke salaka: 6 Bo ke tula bazoba na bisika mingi ya lukumu, kansi bantu ya me fwana* ke bikala na bisika ya mfunu ve.
7 Mono me monaka bansadi na zulu ya bampunda kansi bamfumu ke tambula na makulu bonso bansadi.+
8 Muntu yina ke timuna dibulu lenda bwa na kati na yo;+ mpi muntu yina ke tobula kibaka ya matadi nioka lenda tatika yandi.
9 Muntu yina ke timuna matadi lenda lwala na matadi yina, mpi muntu yina ke pasula bankuni lenda vanda na kigonsa sambu na yo.*
10 Kana kisadilu mosi ya kibende kele na makasi ve mpi muntu kutula yo ve makasi, yo ta lomba nde yandi sadila ngolo mingi. Kansi mayele ke sadisaka na kununga.
11 Kana nioka kutatika na ntwala nde bo kinisa yo, mfunu ya muntu yina me zaba kukinisa yo* kele ve.
12 Mambu ya ke basikaka na munoko ya muntu ya mayele ke salaka nde yandi ndimama,+ kansi munoko ya zoba ke fwaka yandi.+ 13 Mambu ya ntete ya ke basika na munoko na yandi kele buzoba,+ mpi mambu na yandi ya nsuka kele kilawu ya mbi kibeni. 14 Kansi zoba ke tubaka mingi.+
Muntu ke zabaka ve mambu yina ta salama; nani lenda songa yandi mambu yina ta salama na nima na yandi?+
15 Kisalu ya ngolo ya zoba ke lembisaka yandi, sambu yandi ke zabaka nkutu ve nzila yina lenda nata yandi na mbanza.
16 Mawa kibeni na insi kana ntotila na yo kele mwana ya fioti+ mpi kana bamfumu ke yantika kusala nkinsi na suka! 17 Kiese mingi na insi kana ntotila na yo kele mwana ya bantu ya lukumu mpi kana bamfumu ke dia na ntangu yina me fwana sambu na kubaka ngolo, kansi ve sambu na kulawuka malafu!+
18 Sambu na bumolo ya kuluta ndilu, maleka ya ludi ke bwaka, mpi sambu na maboko ya bumolo, nzo ke nokisaka mvula.+
19 Bo ke salaka mampa* sambu na kuseka, mpi vinu ke pesaka kiese na luzingu;+ kansi mbongo ke lungisaka banzala yonso.+
20 Kusinga ve ntotila+ ata na mabanza na nge,* mpi kusinga ve mvwama na suku na nge ya kulala; sambu ndeke* lenda nata mambu ya nge ke tuba,* to kigangwa yina kele ti mapapu lenda vutukila mambu yina nge tubaka.
11 Losa* dimpa na nge na masa,+ sambu na nima ya bilumbu mingi nge ta mona yo diaka.+ 2 Pesa dikabu na bantu nsambwadi to nkutu na bantu nana,+ sambu nge me zaba ve inki mpasi ta bwa na ntoto.
3 Kana matuti me fuluka ti masa, yo ta nokisa mvula na ntoto; mpi kana nti me bwa na ndambu ya sudi to na ndambu ya nordi, yo ta lala kaka kisika yina yo me bwa.
4 Muntu yina ke tala mupepe ta kuna ve nkeni, mpi muntu yina ke tala matuti ta katula ve mbuma.+
5 Kaka mutindu nge me zaba ve mutindu mpeve ke salaka na kati ya mikwa ya mwana yina kele na kati ya nkento yina kele na divumu,+ mutindu mosi nge me zaba ve kisalu ya Nzambi ya kieleka, yina ke salaka bima yonso.+
6 Kuna nkeni na nge na suka mpi kubika ve nde diboko na nge kupema tii na nkokila;+ sambu nge me zaba ve nki ta mena, kana nkeni yai to nkeni yina, to kana yonso zole ta mena.
7 Nsemo kele mbote, mpi yo kele mbote nde meso kumona ntangu. 8 Sambu kana muntu fwete zinga bamvula mingi, bika yandi wa kiese konso kilumbu.+ Kansi yandi fwete yibuka nde bilumbu ya mpimpa lenda vanda mingi; mambu yonso yina ta kwisa kele mpamba.+
9 Leke, yangalala ntangu nge kele leke, mpi bika nde ntima na nge kuvanda na kiese na bilumbu ya kileke na nge. Landa banzila ya ntima na nge mpi kwenda kisika yina meso na nge ke nata nge; kansi zaba nde Nzambi ya kieleka ta sambisa nge* sambu na mambu yai yonso.+ 10 Yo yina, katula mambu ya ke yangisaka na ntima na nge, mpi katula mambu ya mpasi na nitu* na nge, sambu kileke mpi nsungi ya kitoko ya luzingu kele mpamba.+
12 Yo yina, yibuka Ngangi na nge ya Nene na bilumbu ya kileke na nge,+ na ntwala nde bilumbu ya mpasi kukwisa+ mpi bamvula kukwisa yina nge ta tuba nde: “Mono ke zola yo ve”; 2 na ntwala nde ntangu, nsemo, ngonda, mpi bambwetete kukuma mpimpa,+ mpi matuti kuvutuka na nima ya* mvula ya ngolo; 3 kilumbu yina bankengidi ya nzo ke tekita, babakala ya ngolo ke fumbama, bankento ke yambula kunika sambu bo me kuma fioti, mpi bana-bankento yina ke talaka na banela ke mona mpimpa+ na nganda; 4 ntangu bakielo yina ke talaka na bala-bala me kangama, ntangu makelele ya kinikilu ke kulumuka, ntangu makelele ya ndeke ke tedimisa muntu na mpongi, mpi bana-bankento yonso ya ke yimbaka nkunga me lemba.+ 5 Diaka, muntu ke wa boma ya bisika ya kunanguka, mpi boma ya ngolo kele na bala-bala. Nti ya amande ke basisa bintuntu,+ mpasu ke kudibenda, mbuma yina ke pesaka nzala ya kudia ke pasuka, sambu muntu ke kwenda na nzo na yandi ya ntangu ya nda+ mpi bantu yina ke dila ke tambula na bala-bala;+ 6 na ntwala nde nsinga ya arza kukatuka, bolo ya wolo kupanzana, dibungu yina kele na nto ya masa kupasuka, mpi nsinga ya kubakila masa na dibulu kuzengana. 7 Na nima mfututu ke vutuka na ntoto,+ kaka mutindu yo vandaka, ebuna ngolo ya luzingu* ke vutuka na Nzambi ya kieleka yina pesaka yo.+
8 “Yo kele mpamba kibeni!” longi+ muntu me tuba. “Bima yonso kele mpamba!”+
9 Longi kumaka kaka ve mayele kansi yandi landaka mpi kulonga bantu mambu yina yandi zabaka,+ mpi yandi yindululaka mpi sosaka mbote-mbote sambu na kuvukisa* bingana mingi.+ 10 Longi sosaka kuzwa bangogo ya kitoko+ mpi kusonika bangogo ya sikisiki ya kieleka.
11 Bangogo ya bantu ya mayele kele bonso nsongi ya nti+ ya bo ke twadisilaka bangombe, mpi bangogo na bo ya bo me vukisa kele bonso minsonso ya bo me bula ngolo; ngungudi mosi muntu me pesa yo. 12 Mwana na mono, sambu na mambu yonso ya nkaka katula mambu yai, keba: Kusonika mikanda mingi kele na nsuka ve, mpi kudipesa na yo ke lembisaka nsuni.+
13 Na nima ya kuwa mambu yonso, nsuka ya mambu yo yai: Wa Nzambi ya kieleka+ boma mpi zitisa bansiku+ na yandi, sambu yai mambu yonso yina muntu fwete sala.+ 14 Sambu Nzambi ya kieleka ta sambisa mambu yonso, mpi mambu yonso ya me bumbanaka, sambu na kuzaba kana yo kele mbote to mbi.+
Na kisina, “muntu ya ke vukisaka.”
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
Na kisina, “kele.”
To “ke semaka.”
To “ke vutukaka na mpema.”
To “Bamasa yonso ya nsungi ya madidi; Bamasa yonso ya bansungi.”
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
To “buzoba ya mingi.”
To “mfinda.”
Na kisina, “ti bana ya nzo.”
To “bima yina vandaka kaka ya.”
Na kisina, “yina meso na mono lombaka.”
To “dikabu.”
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
Na kisina, “ke vandaka na ntu na yandi.”
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
Na kisina, “pesa dikabu na yandi.”
Na kisina, “mpi na bikesa ya ntima na yandi.”
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
To “kusala nde moyo na yandi kumona mambote.”
Na kisina, “kupumbuka.”
To “ya kuyidika mbote; mbote; ya kufwana.”
To mbala ya nkaka, “mambu yina me lutaka.”
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
To “dikabu.”
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
To “kisalu ya ngolo.”
Na kisina, “mpi yandi ke dia nsuni na yandi mosi.”
Na kisina, “Diboko mosi ya kufuluka ti kupema.”
Na kisina, “kuluta maboko zole ya kufuluka ti kisalu ya ngolo.”
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
To “moyo na mono ke buya.”
To “mambote mingi.”
To “kukonda mpasi.”
Ziku yo ke tubila mwana ya mayele.
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
To “basusi mingi.”
Na kisina, “nsuni na nge.”
To “kinati-nsangu.”
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
To “kisalu mosi ya mbi.”
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
To “dikabu.”
To “dikabu.”
Na kisina, “ta mona.”
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
To “ke konda ve ata kima mosi sambu na moyo na yandi.”
To “moyo na yandi.”
To “mpi ata maziamu me kuma ve ya yandi.”
Na kisina, “ke pema mingi.”
To “moyo na yandi ke fulukaka ve.”
Na kisina, “mutindu ya kutambula na ntwala ya bantu yina kele na luzingu.”
To “kuluta kutambula ya moyo.”
To “kusamba diambu na yandi.”
To mbala ya nkaka, “bima.”
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
To “Lukumu ya mbote.” Na kisina, “Zina.”
To “ya bansaka.”
Na kisina, “Kuvanda ve ntinu na mpeve na nge.”
To mbala ya nkaka, “kele kidimbu ya zoba.”
Disongidila, bantu yina kele na luzingu.
To “sengumuna.”
To “moyo na mono.”
To “muntu mosi ya lunungu.”
To “ntendula ya diambu?”
To “mpi luswasukusu.”
To “mpi luswasukusu.”
To “mpema; mupepe.”
To mbala ya nkaka, “mambu na bo ya mbi ta gulusa ve bantu ya mbi.”
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
To “ya mpasi.”
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
To “kisalu.”
To mbala ya nkaka, “nde bantu ke baka ve mpongi na ntangu to na mpimpa.”
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
Na kisina, “mpi na nima na yo—na bafwa!”
To “lufutu.”
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
Disongidila, bilele ya ke sema yina ke monisa kiese, kansi ve bilele ya mafwa.
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
To “Sheole,” disongidila, maziamu ya bantu yonso. Tala Bantendula ya Bangogo.
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
Na kisina, “ke vandaka na diboko na yandi ya kitata.”
Na kisina, “ke vandaka na diboko na yandi ya kimama.”
Na kisina, “yandi ke kondaka ntima.”
Na kisina, “na nsi ya ntangu.”
Na kisina, “bamvwama.”
To mbala ya nkaka, “fwete keba sambu na yo.”
Na kisina, “ya muntu yina me zaba kusadila ludimi.”
To “madia.”
To mbala ya nkaka, “na mbeto na nge.”
Na kisina, “kigangwa mosi ya zulu ya ke pumbukaka.”
To “lenda nata nsangu.”
To “Tinda.”
To “ta lomba nge na kuvutula munoko.”
Na kisina, “nsuni.”
To mbala ya nkaka, “kuvutuka ti.”
Na kisina, “mpeve.”
To “kutula na ndonga.”