Keti Yezu Kuvandaka na Biblia?

VE, YEZU kuvandaka ve na Biblia. Sambu na inki? Sambu na ntangu ya Yezu, Biblia kuvandaka ve ya mvimba mutindu beto kele na yo bubu yai. Kansi, ba sinagoga kuvandaka na barulo yina kuvandaka ti masonama ya mekumaka kitini ya Biblia mutindu beto mezaba yo bubu. Yezu kutangaka rulo ya Yezaya na sinagoga ya Nazareti. (Luka 4:16, 17) Ntumwa Polo kulandaka “ntangu bo tangaka na mikanda ya Bansiku ti ya baprofete” na bwala Antioshe na ntoto ya Pisidia. (Bisalu 13:14, 15) Mpi, longoki Yakobo kutubaka nde bo vandaka ‘kutanga Bansiku ya Moize bilumbu yonso ya kupema na banzo ya bisambu.’​—Bisalu 15:21.

Keti bantu kuvandaka ti barulo ya bo mosi ya Masonuku ya Santu na mvu-nkama ya ntete? Yo kemonana nde muntu ya Etiopia yina kuvandaka tongu mpi ministre ya ntotila-nkento Kandake kuvandaka na yo, sambu ntangu longoki Filipo kukutanaka ti yandi na nzila ya Gaza, “yandi vandaka me vanda na zulu ya pusupusu yina ya bampunda vandaka kubenda. Yandi vandaka ke tanga mukanda ya profete Yezaya.” (Bisalu 8:26-30) Ntumwa Polo kulombaka Timoteo na kunatila yandi barulo to “mikanda, nkutu yina kele na mukanda ya mbisi.” (2 Timoteo 4:13) Ata Polo kutubaka ve kana yo vandaka barulo ya inki, yo fwete vanda mpenza nde yo vandaka bitini ya Masonuku ya Kiebreo.

Profesere mosi na zina ya Alan Millard kutubaka nde na Bayuda, ziku dibaku ya kuvanda ti barulo ya Masonuku kuvandaka kaka “sambu na bamvwama na Palestine, sambu na bantu yonso yina vandaka kutuba nde bo melongukaka mingi, sambu na Bafarize yankaka, mpi sambu na balongi bonso Nikodemo.” Mosi ya bikuma ya dyambu yai kuvandaka ntalu na yo. Millard keyindula nde “kopi mosi ya rulo ya Yezaya kuvandaka na ntalu ya badenari sambanu to kumi” mpi yandi ketuba nde Biblia ya mvimba ya Kiebreo “zolaka kuvanda kimvuka ya barulo 15 to 20,” mpi ntalu na yo lendaka kuvanda salere ya bangonda mingi na mvula.

Biblia ketuba ve kana Yezu ti balongoki na yandi kuvandaka ti bakopi ya bo mosi ya barulo ya Biblia. Kansi, ntembe kele ve nde Yezu kuzabaka Masonuku mbote, yandi vandaka kutubila yo, yandi zabaka yo na ntu, mpi yandi vandaka kuvutukila yo. (Matayo 4:4, 7, 10; 19:4, 5) Dyambu yai fwete pusa beto bubu yai na kuzaba Biblia mbote, sambu yo kele ntalu mingi ve mpi bantu yonso lenda zwa yo kukonda mpasi.