Kapu ya Kumi na Nsambwadi
Sadila Kikalulu ya Kukangama na Nzambi na Dibuta na Nge
1. Inki mambu kusadila lutwadisu ya Ndinga ya Nzambi mesalaka na makwela mingi?
YEHOWA Muntu kusalaka makwela, mpi Ndinga na yandi kepesa lutwadisu ya mbote mpenza sambu na mabuta. Kusadila lutwadisu yina mesadisaka bantu mingi na kuvanda na makwela ya mbote. Yo kele kyese mingi na kumona nde bantu yankaka ya vandaka kuzinga kumosi kukonda kukwelana kwendaka kusonikisa makwela na bo na leta. Bankaka meyambulaka kuvukisa nitu na nganda ya makwela. Babakala ya nku yina vandaka kunyokula bankento ti bana na bo melongukaka kumonisa ntima ya mbote mpi zola.
2. Yo kelombaka nde Bakristu kubakisa nki sambu na yina metala luzingu ya dibuta?
2 Yo kelombaka nde Bakristu kubakisa mambu mingi sambu na yina metala luzingu ya dibuta, mu mbandu, mutindu ya kutadila ntangu yina makwela fwete zinga, mambu yina beto fwete sala sambu na kulungisa mikumba ya dibuta, mpi mutindu ya kuzinga ti konso muntu ya dibuta. (Efezo 5:33–6:4) Luswaswanu kele ya nene na kati ya kuzaba nki Biblia ketuba sambu na dibuta, ti kusadila mbote bandongisila ya Biblia. Ata muntu mosi ve na kati na beto tazola nde yandi vanda bonso bantu yina Yezu kubedisaka sambu bo vandaka kuzitisa ve bansiku ya Nzambi. Bo vandaka kuyindula nde kudipesa kaka na lusambu melunga. (Matayo 15:4-9) Beto kezola ve kuvanda na kikalulu ya kukangama na Nzambi na munoko mpamba, kukonda kusadila yo na nzo na beto. Kansi, beto kezola kusadila kikalulu ya kukangama na Nzambi ya kyeleka, yina kele ‘kimvwama na beto.’—1 Timoteo 5:4; 6:6; 2 Timoteo 3:5.
Ntangu Ikwa Makwela Fwete Zinga?
3. (a) Inki kekuminaka makwela mingi, kansi nki fwete vanda lukanu na beto? (b) Sadila Biblia na nge sambu na kuvutula bamvutu na bangyufula ya kele na nsi ya paragrafe yai.
3 Na bilumbu yai, makwela mingi kefwa. Bankwelani mingi ya kezingaka kisika mosi banda bamvula mingi kebaka lukanu ya kufwa makwela sambu na kukwela muntu yankaka. Dyaka, yo kesalama mingi nde bantu yina mekwelana ntama mingi ve kukabwana na nima ya mwa ntangu fyoti mpamba. Ata bantu kesala mambu ya nki mutindu, beto, beto kezola kusepedisa Yehowa. Yo yina, bika beto tadila bangyufula mpi baverse yai kelanda sambu na kuzaba mambu ya Ndinga ya Nzambi ketuba na yina metala ntangu yina makwela fwete zinga.
Ntangu bakala ti nkento mekwelana, ntangu ikwa bo fwete zinga kumosi? (Marko 10:6-9; Roma 7:2, 3)
Inki kikuma mosi kaka ya kufwila makwela yina Nzambi kendimaka mpi ya kepesaka muntu nswa ya kukwela dyaka muntu yankaka? (Matayo 5:31, 32; 19:3-9)
Inki mutindu Yehowa ketadilaka kufwa makwela na bikuma yina kewakana ve ti Ndinga na yandi? (Malashi 2:13-16)
Keti Biblia ketadilaka kukabwana bonso mwaye ya kumanisa mavwanga na kati ya makwela? (1 Korinto 7:10-13)
Na nki ntangu muntu lenda vanda na kikuma ya mbote ya kukabwana ti nkwelani na yandi? (Nkunga 11:5; Luka 4:8; 1 Timoteo 5:8)
4. Sambu na nki makwela yankaka kezingaka mingi?
4 Makwela yankaka kevandaka ya mbote, yo kezingaka ntangu mingi. Sambu na inki? Mosi na kati ya bikuma ya mesadisaka kele kukinga tii kuna bantu yonso zole ya kezola kukwela kuyela mbote na ntwala ya makwela. Kima yankaka ya mfunu kele kupona nkwelani yina ketadilaka mambu mutindu mosi ti nge mpi yina nge lenda solula ti yandi na masonga yonso. Kima yankaka ya kuluta mfunu kele kusola nkwelani yina kezolaka Yehowa mpi yina kezitisaka Ndinga na yandi nde yo kele mukanda ya beno tasadilaka sambu na kumanisa mavwanga. (Nkunga 119:97, 104; 2 Timoteo 3:16, 17) Muntu ya mutindu yina lenda vanda ve na ngindu ya kukabwana to kufwa makwela kana mambu metambula mbote ve. Yandi tabaka ve bifu ya nkwelani na yandi bonso mutifi ya fwete pusa yandi na kukonda kulungisa mikumba na yandi. Na kisika ya kusala mutindu yina, yandi tanwana na mambu yina yandi takutana na yo mpi tasosa mpila ya kumanisa yo.
5. (a) Kwikama na Yehowa kevandaka ti nki mfunu na makwela? (b) Ata beto kekutana ti kimbeni, inki mambote beto tabaka kana beto kekangama na minsiku ya Yehowa?
5 Satana keyindulaka nde kana beto kemona mpasi, beto tayambula banzila ya Yehowa. (Yobi 2:4, 5; Bingana 27:11) Kansi Bambangi ya Yehowa mingi ya kemonaka mpasi sambu bankwelani na bo vandaka kubuyisa bo na kusambila Yehowa, mezengaka ve lusilu na bo ya makwela. Bo kele kaka ya kwikama na Yehowa mpi na bansiku na yandi. (Matayo 5:37) Bayina kukangaka ntima kubakaka kyese na kumona nde bankwelani na bo ya vandaka kunyokula bo tuka bamvula mingi mevukanaka na bo sambu na kusambila Yehowa! (1 Piere 3:1, 2) Sambu na Bakristu yina bankwelani na bo kemonisaka ve ata kidimbu mosi nde bo tasoba to bayina bankwelani mebikisaka bo sambu bo kesadilaka Yehowa, bo mpi kezaba nde bo tabaka balusakumunu sambu bo kemonisaka nde bo kesadilaka kikalulu ya kukangama na Nzambi na banzo na bo.—Nkunga 55:23; 145:16.
Konso Muntu Kelungisaka Mukumba na Yandi
6. Inki ngidika bankwelani fwete zitisa sambu na kununga makwela?
6 Ya kyeleka, kuvanda na makwela ya mbote kelombaka mambu mingi kuluta kuvanda kisika mosi. Kima ya mfunu kele nde konso nkwelani fwete zitisa ngidika ya Yehowa na yina metala kiyeka, sambu yo tasala nde mambu kutambula na ndonga mpi nzo kuvanda na ngemba. Na 1 Korinto 11:3, beto ketanga nde: “Kristo kele mfumu ya konso muntu, bakala kele mfumu ya nkento na yandi, Nzambi kele mfumu ya Kristo.”
7. Inki mutindu babakala fwete sadila kimfumu na dibuta?
7 Keti nge memona kima ya ntete ya verse yina metubila? Ee, Mfumu ya konso bakala kele Kristu, yina yandi fwete lemfukila. Yo ketendula nde bakala fwete sadila kimfumu na yandi na mutindu mosi ya kemonisa nde yandi kelanda bikalulu ya Yezu. Kristu kelemfukaka na Yehowa, yandi kezolaka dibundu mingi mpenza, mpi yandi kelungisaka bampusa na yo. (1 Timoteo 3:15) Nkutu yandi “fwaka sambu na yo.” Yezu kele lulendo ve, yandi kekondaka ve bantu luzitu, yandi kele ‘muntu ya pima mpi ya ntima ya mbote.’ Bayina kevandaka na nsi ya lutwadisu na yandi ‘kepemaka.’ Kana bakala kezinga mutindu yai ti dibuta na yandi, yandi kesonga nde yandi kelemfukaka na Kristu. Yo yina, Mukristu ya nkento fwete mona nde yo kele mbote mpi kusepila na kuwakana ti bakala na yandi mpi kulemfuka na kimfumu na yandi.—Efezo 5:25-33; Matayo 11:28, 29; Bingana 31:10, 28.
8. (a) Sambu na nki bametode ya Bukristu kebutaka ve bambuma ya mbote na mabuta yankaka? (b) Inki beto fwete sala kana beto mekutana ti dyambu ya mutindu yina?
8 Kansi, mavwanga tabasika kaka. Mbala yankaka na ntwala ya kuyantika kusadila minsiku ya Biblia, bantu yankaka na kati ya dibuta vandaka kuzola ve ata fyoti lutwadisu ya muntu yankaka. Sambu na bantu ya mutindu yina, kulomba yandi kima na malembe mpi na zola yonso lenda monana bonso dyambu mosi ya kukonda mfunu. Beto kezaba nde Biblia kelomba beto na kubuya bikalulu ya ‘kudasuka, kuwa makasi, kutula makelele, mpi kufingana.’ (Efezo 4:31) Kansi nki nge tasala kana bantu yankaka ya dibuta kebakisaka kaka kana bo ketubila bo na makasi ti kungana? Ya kyeleka, Yezu kulandaka ve mbandu ya bantu yina vandaka kubangisa mpi kufinga, kansi yandi tulaka ntima na Tata na yandi. (1 Piere 2:22, 23) Yo yina, kana mambu ya mpasi mebasika na kati ya dibuta, monisa kikalulu ya kukangama na Nzambi na kulombaka Yehowa na kisambu nde yandi sadisa nge olie na kusala mutindu bantu ya inza kesalaka.—Bingana 3:5-7.
9. Na kisika ya kusosa bifu ya bankaka, babakala mingi yina kele Bakristu melongukaka na kusala inki?
9 Bantu kesobaka ve ntangu yonso nswalunswalu, kansi bandongisila ya Biblia kebutaka bambuma ya mbote kana bantu kesadila yo na kukanga ntima mpi na dikebi yonso. Babakala mingi memonaka nde makwela kutomaka ntangu bo bakisaka mutindu Kristu kezingaka ti dibundu. Bantu ya kevandaka na dibundu kele ve bantu ya kukuka. Kansi, Yezu kezolaka dibundu yango, yandi bikilaka yo mbandu ya mbote, mpi yandi sadilaka Masonuku sambu na kusadisa yo na kutoma. Yandi pesaka luzingu na yandi sambu na dibundu. (1 Piere 2:21) Mbandu na yandi mesadisaka babakala mingi yina kele Bakristu na kuvanda bamfumu ya mbote ya mabuta na bo mpi na kupesa lusadisu yina metomisaka mabuta na bo. Metode yai kebutaka mbuma ya mbote kuluta kusosa na kumona bifu ya bankaka sambu na kunganina bo mpi kutulana kimbeni.
10. (a) Inki mutindu bakala to nkento, ata yina kekudibingaka Mukristu lenda kumisa luzingu ya bantu yankaka mpasi na kati ya nzo? (b) Inki beno lenda sala sambu na kutomisa mambu?
10 Inki nge lenda sala kana bakala kelungisa ve bampusa ya mawi ya dibuta na yandi to kebaka ve lukanu ya kubongisa programe ya kulonguka Biblia na dibuta mpi ya bisalu yankaka? To nki nge lenda sala kana nkento kewakana ve mpi kemonisa ve bulemfu na mutindu ya Nzambi kelomba? Bakristu mingi kebakaka bambuma ya mbote na ntangu bo ketubilaka makambu yango na luzitu yonso na kati ya dibuta na bo. (Kuyantika 21:10-12; Bingana 15:22) Kansi ata yo mebuta ve mbuma mutindu beto vandaka kutula ntima, konso muntu na kati na beto lenda pesa maboko sambu na kutomisa luzingu ya dibuta, na kuyedisaka mbuma ya mpeve ya Nzambi na luzingu na yandi, na kumonisaka zola mpi luzitu na bantu yankaka ya dibuta. (Galatia 5:22, 23) Mambu tatoma ve kana beto ketula ntima na bantu yankaka, kansi kana konso muntu kelungisa mukumba na yandi, pana beto tamonisa nde beto kesadila kikalulu ya kukangama na Nzambi.—Kolosai 3:18-21.
Kisika ya Kubaka Bamvutu
11, 12. Inki Yehowa mepesaka beto sambu na kusadisa beto na kuvanda na luzingu ya dibuta ya mbote?
11 Bisika kele mingi ya bantu kekwendaka kusosa bandongisila sambu na kuyidika mambu ya mabuta na bo. Kansi beto kezaba nde Ndinga ya Nzambi kele na bandongisila ya kuluta mbote, mpi beto kepesa matondo mingi na Nzambi na mpila yandi kesadisaka beto na kusadila yo na nzila ya organizasio na yandi ya kemonana. Keti beno kebakaka mambote yonso ya kekatukaka na lusadisu yina?—Nkunga 119:129, 130; Mishe 4:1b,2.
12 Katula kuvukana na balukutakanu, keti beno mebumbaka ntangu sambu na kulonguka Biblia na dibuta? Mabuta yina kesalaka mutindu yai kezingaka na bumosi na lusambu na bo. Luzingu na bo ya dibuta kekumaka mbote mpenza sambu konso muntu kelongukaka mutindu ya yandi lenda sadila Ndinga ya Nzambi na luzingu na yandi.—Kulonga 11:18-21.
13. (a) Kana beto kele ti bangyufula na mambu ya metala dibuta, inki kisika beto lenda baka lusadisu yina beto kele na yo mfunu? (b) Inki fwete monana na badesizio yonso ya beto kebaka?
13 Ziku nge ke na bangyufula ya metala dibuta. Mu mbandu, inki Biblia ketuba sambu na yina metala kusadila bametode ya kubuta bana na luzolo? Keti kikuma ya mbote ya kubasisa divumu kele na bantangu yankaka? Kana mwana kesepela mingi ve na mambu ya kimpeve, tii nki ntangu beno fwete lomba yandi na kuvukana kaka na lusambu ya dibuta? Bo metubilaka bangyufula mingi ya mutindu yai na mikanda ya Bambangi ya Yehowa mebasisaka. Longuka na kusadila mikanda ya kulongukila Biblia, ti ba index, sambu na kuzwa bamvutu. Kana nge kele ve na mikanda yina index metinda nge na kutanga, sosa yo na biblioteke ya Nzo ya Kimfumu. To nge lenda zwa mikanda yango na ordinatere na nge. Nge lenda tadila mpi bangyufula ya nge kele na yo ti Bakristu ya babakala mpi ya bankento ya kuyela. Kansi kuyindula ve nde na konso ngyufula nge tazwaka konso ntangu bamvutu ya ketendula pwelele mambu ya nge fwete sala. Mbala mingi yo talombaka nde nge baka desizio nge mosi, to kumosi ti nkwelani na nge. Yo yina, nge fwete baka badesizio yina kemonisa nde nge kesadilaka kikalulu ya kukangama na Nzambi na meso ya bantu mpamba ve kansi na nzo na nge mpi.—Roma 14:19; Efezo 5:10.
Mvutukila
• Na nki mutindu kwikama na Yehowa ketadila mpi kukwikama na nkwelani na beto?
• Ntangu beto mekutana ti bampasi ya dibuta yina keyangisa beto, inki lenda sadisa beto na kusala mambu yina tasepedisa Nzambi?
• Ata kana bantu yankaka na dibuta kelungisa ve mikumba na bo, inki beto lenda sala sambu na kutomisa mambu?
[Kifwanisu ya kele na lutiti 155]
Mfumu ya dibuta fwete monisa nde yandi kelanda mbandu ya bikalulu ya Yezu
[Kifwanisu ya kele na lutiti 157]
Kulonguka Biblia mbala na mbala kesadisaka dibuta na kuzinga na bumosi