Beno Tunga Dibuta Mosi ya Ngolo na Kimpeve
“Beno landa na kusansa bo ti malongi mpi balukebisu ya Yehowa.”—EFEZO 6:4, NW.
1. Inki lukanu Nzambi vandaka na yo sambu na dibuta, kansi nki mambu kubwaka?
“BENO buta bana mingi, mpidina bana na beno ta zingaka na bisika yonso na nsi-ntoto.” (Kuyantika 1:28) Ntangu yandi tubaka bangogo yai na Adami ti Eva, Yehowa Nzambi muntu kuyidikaka nde bantu kusala dibuta. (Efezo 3:14, 15) Kana bo yindulaka mambu yina tasalama na ntwala, bankwelani yina ya ntete zolaka kumona mutindu ntoto zolaka kufuluka ti bana na bo, disongidila dibuta ya nene ya bantu ya kukuka yina zolaka kuzinga na kyese na paladisu ya ntoto mpi kusambila Ngangi na bo ya Nene na bumosi. Kansi, Adami ti Eva kusumukaka, yo yina ntoto kufulukaka ve ti bantu ya mbote, ya kebanga Nzambi. (Roma 5:12) Ebuna, luzingu ya dibuta kusukininaka ve na kubeba, mpi kuyinana, nku, ti “kimbeni” kumwanganaka, mingimingi na ‘bilumbu yai ya nsuka.’—2 Timoteo 3:1-5; Kuyantika 4:8, 23; 6:5, 11, 12.
2. Bana ya Adami vandaka ti mayele ya kusala nki, kansi bo vandaka na mfunu ya nki sambu na kutunga dibuta mosi ya ngolo na kimpeve?
2 Nzambi kugangaka Adami ti Eva na kifwani na yandi. Ata yandi sumukaka, Yehowa kupesaka Adami nswa ya kubuta bana. (Kuyantika 1:27; 5:1-4) Bonso tata na bo, bana ya Adami vandaka ti mayele ya kuyedisa bikalulu ya mbote mpi ya kulonguka na kuswasisa mambote ti mambi. Bo zolaka kulonga bo nki mutindu kusambila Ngangi na bo mpi mfunu ya kuzola yandi na ntima yonso, na mabanza yonso, mpi na ngolo na bo yonso. (Marko 12:30; Yoane 4:24; Yakobo 1:27) Dyaka, bo zolaka kulonguka na ‘kusala mambu yina kele ya masonga, kusonga mambote na bantu ya nkaka, kulemfuka na yandi Nzambi . . . na ntima ya mbote.’ (Mishe 6:8) Kansi, ata bo vandaka bansumuki, yo lombaka nde bo tula dikebi mingi sambu na kutunga dibuta mosi ya ngolo na kimpeve.
Beno Sumba Ntangu
3. Inki mutindu bibuti lenda ‘sumba ntangu ya mbote’ sambu na kusansa bana yina kele Bakristu?
3 Na bilumbu yai ya mpasi ya beto kezinga, yo kelombaka kusala kikesa mingi sambu bana kukuma “bantu yina kezolaka Yehowa” (NW) bayina “ke buyaka mbi” mpenza. (Nkunga 97:10) Bibuti ya mayele ‘tasumba ntangu’ sambu na kusala dyambu yai ya mpasi. (Efezo 5:15-17, NW) Kana nge kele kibuti, inki mutindu nge lenda sala yo? Ntetentete, pona mambu ya nge tatula na kisika ya ntete, tula dikebi na “mambu yina ya kuluta mfunu,” kulonga bana na nge kele na kati na yo. (Filipi 1:10, 11) Ya zole, kufulusa ve luzingu na nge ti bima mingi. Yo lenda lomba kukatula mambu yina nge kemona nde yo kele mpenza mfunu mingi ve. To nge lenda vanda na mfunu ya kukatula bima ya kukonda mfunu ya kelombaka ntangu sambu na kutanina yo. Sambu nge kele kibuti ya kele Mukristu, nge tabika kuwa ve mpasi na ntima sambu nge salaka kikesa na kusansa bana na nge na kubanga Nzambi.—Bingana 29:15, 17.
4. Inki mutindu dibuta lenda vanda na bumosi?
4 Kulutisa ntangu kumosi ti bana na beno, mingimingi kana beno kesadila yo na mambu ya kimpeve, kele mfunu mingi mpi yo kele mosi na kati ya mitindu ya kuluta mbote yina tasadisa beno na kuvanda na bumosi na kati ya dibuta. Kansi beno salaka yo ve kaka na kintulumukina. Beno sala manaka ya ntangu ya beno talutisa kumosi. Yo ketendula ve kaka kuvanda na nzo mosi, kisika konso muntu kesala mambu ya yandi mesepila na yo. Bana keyelaka mbote kana bibuti ketudila bo dikebi konso kilumbu. Bo fwete songaka bo zola mpi dikebi mingi. Ata na ntwala ya kubaka lukanu ya kubuta bana, bantu yina mekwelaka fwete tadila mukumba yai ya mfunu. (Luka 14:28) Kana bo sala mutindu yina, bo tamona ve kusansa bana bonso ndola. Kansi, bo tamona yo bonso kisalu mosi ya kele ti lusakumunu.—Kuyantika 33:5; Nkunga 127:3.
Beno Longa na Bangogo ti na Mbandu
5. (a) Kulonga bana na kuzola Yehowa keyantikaka na nki? (b) Inki ndongisila bo kepesa bibuti na Kulonga 6:5-7?
5 Kulonga bana na beno na kuzola Yehowa keyantikaka na zola yina beno mosi kele na yo na yandi. Kana nge kezolaka Nzambi mingi, zola yina tapusa nge na kulanda malongi na yandi yonso na kwikama. Na kati na yo beto lenda tanga kusansa bana na “malongi ti balukebisu ya Yehowa.” (Efezo 6:4, NW) Nzambi kelongisila bibuti na kuvanda bambandu sambu na bana na bo, kusolula ti bo, mpi kulonga bo. Kulonga 6:5-7 ketuba nde: “Beno zola Mfumu Nzambi, Nzambi na beno, konso muntu na ntima na yandi yonso ti na ngolo na yandi yonso. Bansiku ya mono ke pesa beno bubu, beno kanga yo na ntima na beno. Beno fweti longa yo na bana na beno. Ntangu beno kele na nzila to na nzo, ntangu beno kele na kisalu to beno ke pema, beno fweti longa yo kaka na bana na beno.” Kana beno kesala yo mbala na mbala mpi kevutukila yo, beno lenda longa bansiku ya Nzambi na bana na beno. Ebuna, bana na beno tabakisa zola yina beno kele na yo na Yehowa, mpi yo tapusa bo na kuyedisa kinduku ya ngolo ti yandi.—Bingana 20:7.
6. Inki mutindu bibuti lenda sadila mbote dyambu ya kuzaba nde bana kelongukaka mbote kana bo kemona mbandu?
6 Bana kevandaka na mpusa mingi ya kulonguka. Bo kewidikilaka mpi ketalaka na dikebi yonso mpi bo tasukinina ve na kulanda mbandu na beno. Kana bo kemona nde beto kele ve na mpusa ya ngolo ya kuzwa bima mingi ya kinsuni, yo tasadisa bo na kulonguka nki mutindu kulanda ndongisila ya Yezu. Beno longa bo na kuvanda ve na susi ya bima mingi ya kinsuni kansi na ‘kusosa ntete Kimfumu ya Nzambi.’ (Matayo 6:25-33, NW) Kana beno kesolula masolo ya kitoko mpi ya kepesa kikesa yina ketubila kyeleka ya Biblia, dibundu ya Nzambi, ti bankuluntu, beno kelonga bana na beno na kuzitisa Yehowa mpi na kubaka na valere bima ya kimpeve ya yandi kepesaka beto. Sambu bana kesukininaka ve na kubakisa mambu yina kele ve kyeleka, malongi ya beno kelonga bo na kutuba fwete kwenda nzila mosi ti luzingu mpi bikalulu yina kemonisa nde beno kebakaka mpenza mambu ya kimpeve na valere. Yo kele lusakumunu ya nene na ntangu bibuti kemona nde mbandu na bo ya mbote mesadisa bana na kuyedisa zola ya masonga na Yehowa!—Bingana 23:24, 25.
7, 8. Inki mbandu kemonisa mfunu ya kuyantika kulonga bana banda na bumwana, mpi nani muntu kebakaka lukumu kana bo menunga?
7 Mfunu ya kulonga bana banda na bumwana kemonana na mbandu mosi ya mekatuka na Venezuela. (2 Timoteo 3:15) Yo kele disolo ya bankwelani zole, Félix ti Mayerlín. Bo kele bapasudi-nzila. Ntangu mwana na bo Felito kubutukaka, bo vandaka na susi ya ngolo ya kusansa yandi na mpila nde yandi kuma Mukristu ya kyeleka ya kesambila Yehowa. Mayerlín yantikaka kutangila Felito na ndinga ya ngolo masolo ya Mukanda ya Bankenda ya Biblia, yina Bambangi ya Yehowa mebasisaka. Na ntangu yandi vandaka dyaka na mvula fyoti, Felito vandaka kuzaba Moize ti bantu yankaka ya bo ketubila na mukanda yai.
8 Na ntangu yandi vandaka dyaka mwana-fyoti mpenza, Felito yantikaka na kuta kimbangi na luzolo na yandi mosi. Yandi lungisaka mpusa na yandi ya kuvanda nsamuni ya Kimfumu, mpi nsukansuka yandi bakaka mbotika. Na nima, Felito kukumaka mupasudi-nzila ya ntangu yonso. Bibuti na yandi ketuba nde: “Na ntangu beto ketalaka kuyela ya mwana na beto, beto kebakisaka nde beto fwete pesa mersi mingi na Yehowa mpi na malongi na yandi.”
Beno Sadisa Bana na Kuyela na Kimpeve
9. Sambu na nki beto fwete pesa mersi sambu na malongi ya kimpeve ya beto kebakaka na nsadisa ya kimvuka ya mpika ya kwikama mpi ya mayele?
9 Bazulunalu, ti mikanda mpi na internet kele mingi ya kepesaka bandongisila yina kesongaka mutindu ya kusansa bana. Disolo mosi ya mfunu yina kutubilaka bana na zulunalu mosi (Newsweek) ketuba nde mbala mingi “bansangu yango ketubaka ve mambu ya kiteso mosi. Yo kevalangasaka dyaka bangindu na kiteso mosi ya kuluta kana bansangu ya nge keyindula nde nge lenda tudila yo ntima kele masonga ve ata fyoti.” Beto kepesa mersi mingi na Yehowa sambu yandi mepesaka beto malongi mingi sambu mabuta na beto kuyela na kimpeve! Keti nge kebakaka mambote ya bima yai yonso ya beto kezwaka na nsadisa ya kimvuka ya mpika ya kwikama mpi ya mayele?—Matayo 24:45-47, NW.
10. Inki mutindu kulonguka mbote Biblia na dibuta kenatilaka bibuti ti bana mambote?
10 Kima ya kuluta mfunu ya beto fwete sala kele kulonguka mbote Biblia na dibuta mbala na mbala, mpi kusala yo na ntangu ya kubaka mupepe mpi yo fwete salamaka bonso bantu keta masolo. Sambu bo simba mambu ya beno kelonga bo, mpi sambu yo vanda kitoko, mpi yo pesa bo kikesa, yo kelombaka kudibongisa mbote. Kana bo kebikila bana na bo ntangu ya kutuba, bibuti lenda longuka mambu yina kele na ntima mpi na mabanza na bo. Mutindu mosi ya kuzaba kana kulonguka ya dibuta kesalama mbote kele kutala kana bantu ya dibuta yonso kekingaka yo na mpusa yonso.
11. (a) Inki balukanu bibuti lenda sadisa bana na bo na kubaka? (b) Inki kusalamaka ntangu mwana-nkento mosi ya Japon kulandaka lukanu na yandi?
11 Kulanda balukanu yina kewakana na Masonuku kesadisaka mpi na kukumisa dibuta ngolo na kimpeve mpi bibuti fwete sadisa bana na bo na kuvanda ti balukanu ya mutindu yai. Kutanga Biblia konso kilumbu, kukuma nsamuni ya kesamuna nsangu ya mbote konso ngonda, mpi kuyela tii kuna yandi kudipesa mpi kubaka mbotika kele na kati ya balukanu ya mbote ya bo fwete baka. Balukanu yankaka ya bo lenda baka lenda vanda kusala kisalu ya ntangu yonso bonso mupasudi-nzila, kusala na Betele, to kukuma misionere. Ntangu yandi vandaka na nzo-nkanda ya baleke, mwana-nkento mosi ya Japon na zina ya Ayumi, kubakaka lukanu ya kuta kimbangi na bana ya nzo-nkanda na bo yonso. Sambu na kutedimisa mpusa ya longi ti ya bana ya nzo-nkanda na bo, bo pesaka yandi nzila ya kutula mikanda mingi ya ketendulaka Biblia na biblioteke ya nzo-nkanda na bo. Na nsuka, na bamvula sambanu ya yandi salaka na ekole primere, yandi vandaka kulonguka Biblia ti bantu 13. Mosi na kati ya balongoki ya Biblia yina ti bantu yankaka ya dibuta ya mwana nzo-nkanda yai kubakaka mbotika.
12. Inki mutindu bana lenda baka mambote mingi na balukutakanu ya Bukristu?
12 Sambu na kuvanda dyaka na mavimpi ya mbote na kimpeve, yo kelombaka kukwenda mbala na mbala na balukutakanu. Ntumwa Polo kulongisilaka bampangi na yandi Bakristu na ‘kukonda ve na balukutakanu mutindu yo kumaka kikalulu ya bantu yankaka.’ Beto bika ve nde yo kuma kikalulu na beto, sambu bana ti bambuta kebakaka mambote mingi na kukwenda mbala na mbala na balukutakanu ya Bukristu. (Baebreo 10:24, 25, NW; Kulonga 31:12) Bibuti fwete longa bana na kulanda balukutakanu na dikebi yonso. Kubongisa balukutakanu kele mfunu mingi sambu kupesa bamvutu ti bakomantere kepesaka mambote mingi. Mwana-fyoti lenda yantika na kutuba kimvuka ya bangogo ndambu to kutanga kitini ya nkufi ya paragrafe, yo tavanda mbote mingi kana bibuti kulonga bana na bo na kusosa bamvutu mpi kupesa yo na bangogo na bo mosi. Bibuti, keti beno mosi kepesaka mbandu na kupesa mbala na mbala bakomantere ya kitoko? Yo kele mpi mbote nde konso muntu na kati ya dibuta kuvanda na Biblia na yandi mosi, mukanda ya bankunga na yandi mosi, mpi mukanda yina beno kesadila na kulonguka Biblia.
13, 14. (a) Sambu na nki bibuti fwete salaka kumosi ti bana na bo na kisalu ya kusamuna? (b) Inki kima lenda sadisa bibuti na kukumisa kisalu ya bilanga kima ya kepesa bana mambote ti kyese?
13 Bibuti ya mayele tatwadisa kikesa ya buleke ya bana na bo na kusadila Yehowa, kusadisa bo na kukumisa kisalu ya kusamuna kisalu mosi ya mfunu na luzingu na bo. (Baebreo 13:15) Kana bo kesala kumosi ti bana na bo na kisalu ya kusamuna, bibuti lenda bakisa kana bana na bo tabaka mayele yina bo kele na yo mfunu sambu na kukuma baministre ya “bo lenda baka mbi ve sambu na kisalu na [bo], sambu [bo] ke zabisaka nsangu ya kieleka mbote-mbote.” (2 Timoteo 2:15) Ebuna, inki beto lenda tuba sambu na nge? Kana nge kele kibuti, keti nge kesadisaka bana na nge na kuyilama sambu na kisalu ya bilanga? Kusala mpidina takumisa kusamuna kisalu mosi ya kyese, ya mfunu, mpi ya kenatila bo mambote.
14 Sambu na nki yo kele mbote nde bibuti kusala kumosi ti bana na bo na kisalu ya kusamuna? Sambu kana bo kesala mpidina, bana lenda mona mbandu ya mbote ya bibuti na bo mpi kulanda yo. Yo lenda sadisa mpi bibuti na kubakisa bangindu, mutindu ya kusala, mpi mayele ya bana na bo. Beno vila ve na kukwenda ti bana na beno na kisalu ya kusamuna ya mitindu yonso. Kana mpila kele, konso mwana fwete vanda na sakosi na yandi ya kubasikila na kisalu ya kusamuna, mpi beno longa yandi na kutanina yo sambu yo vanda bunkete. Kana beno kelonga bo mbala na mbala mpi kesyamisa bo, bo tayantika kusepila na masonga yonso na kisalu ya kusamuna, mpi bana tabaka kisalu ya kusamuna bonso kima ya kesadisa bo na kusonga zola na bo na Nzambi mpi na nkweno.—Matayo 22:37-39; 28:19, 20.
Beno Vanda Ntangu Yonso na Kimpeve ya Mbote
15. Sambu kuvanda na dibuta mosi ya kele ngolo na kimpeve kele mfunu mingi, inki mitindu beno lenda sadila sambu na kukumisa yo ngolo?
15 Kuvanda ntangu yonso na kimpeve ya mbote na dibuta kele mfunu mingi. (Nkunga 119:93) Mutindu mosi ya kusala yo kele kutubila mambu ya kimpeve mbala na mbala na dibuta na beno. Keti beno ketadilaka mukapu ya Biblia ya konso kilumbu kumosi ti bo? Keti beno kele na kikalulu ya kuta baeksperiansi to mambu yina kebasikaka na bazulunalu Nzozulu ya Nkengi ti Réveillez-vous! ya mpa na “ntangu beno kele na nzila”? Keti beno keyibukaka na kupesa Yehowa mersi na kisambu sambu na luzingu yina yandi kepesaka beno konso kilumbu mpi sambu na bima mingi ya yandi kepesaka beno na “ntangu beno kele na kisalu to beno ke pema”? (Kulonga 6:6-9) Kana bana kemona mutindu beno kezolaka Nzambi ya beno kemonisa na mambu yonso ya beno kesala, yo tasadisa bo na kukumisa kyeleka kima na bo mosi.
16. Sambu na nki yo kele mfunu na kusyamisa bana na kusosa-sosa bo mosi na mikanda?
16 Bantangu yankaka, bana tavanda na mfunu ya lutwadisu sambu na kununga kuyidika makambu to mambu ya mpasi yina bo kekutana na yo. Na kifulu ya kusongaka bo konso ntangu nki bo fwete sala, yo tavanda mbote na kusonga bo nki mutindu kutadila mambu mutindu Nzambi ketadila yo mpi kusyamisa bo na kusosa-sosa bo mosi na mikanda? Kulonga bana na kusadila mbote bisadilu yonso mpi mikanda yonso yina ‘mpika ya kwikama’ kepesaka beto tasadisa bo na kuyedisa kinduku ya ngolo ti Yehowa. (1 Samuele 2:21b) Ebuna kana bo kezabisa bantu yankaka ya dibuta na bo mambu yina bo mesengumuna na kusosa-sosa na Biblia, kimpeve ya dibuta ya mvimba takuma dyaka ngolo.
Beno Tula Ntima Yonso na Yehowa
17. Sambu na nki bibuti yina kesansaka bana bo mosi fwete lemba nitu ve sambu na yina metala kusansa bana bonso Bakristu?
17 Inki beto lenda tuba sambu na mabuta yina kele ti kibuti mosi mpamba? Mabuta yai kenwanaka na bampasi yankaka dyaka ya kusansa bana. Beno bibuti ya kesansaka bana beno mosi, beno lemba nitu ve! Beno lenda nunga, mutindu bibuti mingi yina metulaka ntima na Nzambi menungaka, sambu bo kesadilaka bandongisila na yandi na bulemfu yonso, mpi bo kesansaka mbote bana na bo ya kele na kimpeve ya ngolo. (Bingana 22:6) Ya kyeleka, Bakristu yina kele bibuti ya kesansaka bana bo mosi fwete tula ntima na Yehowa. Bo fwete tula lukwikilu nde yandi tasadisa bo.—Nkunga 121:1-3.
18. Na nki bampusa ya mabanza ti ya nitu ya bana na bo bibuti fwete tula dikebi, kansi nki bo tatula na kisika ya ntete?
18 Bibuti ya mayele kezabaka ‘ntangu ya kiese ti ntangu ya kukina.’ (Longi 3:1, 4) Ntangu ya kusakana mpi ya kubaka mupepe na bukatikati yonso kele mfunu mingi sambu na kutunga mabanza ti nitu ya mwana. Miziki ya mbote mpi mingimingi kuyimba bankunga yina kekumisa Nzambi tasadisa mwana na kukuma na mabanza ya mbote yina lenda vanda mfunu sambu na kukumisa kinduku na yandi ti Yehowa ngolo. (Kolosai 3:16) Buleke kele mpi ntangu ya kudibongisa sambu na kukuma mbuta mosi yina kebangaka Nzambi, na mpila nde nge landa na kuzinga luzingu mosi ya kyese ya kimakulu na paladisu ya ntoto.—Galatia 6:8.
19. Sambu na nki bibuti lenda tula ntima nde Yehowa tasakumuna bo na bikesa ya bo kesala sambu na kusansa bana na bo?
19 Yehowa kezolaka nde mabuta yonso ya Bakristu kuvanda ngolo na kimpeve mpi kuzinga na bumosi. Kana beto kezolaka mpenza Nzambi mpi kana beto kesalaka mpenza ngolo sambu na kulemfuka na Ndinga na yandi, yandi tasakumuna bikesa na beto mpi yandi tapesa beto ngolo yina beto kele na yo mfunu sambu na kulanda lutwadisu ya mpeve na yandi. (Yezaya 48:17; Filipi 4:13) Beno zaba nde okazio ya beno kele na yo ntangu yai ya kulonga bana na beno tavanda na nsuka mpi beno tazwa yo dyaka ve. Beno sala mpenza ngolo sambu na kusadila bandongisila ya Ndinga ya Nzambi, ebuna Yehowa tasakumuna bikesa na beno ya kutunga dibuta mosi ya ngolo na kimpeve.
Inki Beto Melonguka?
• Sambu na nki kusumba ntangu kele mfunu mingi na ntangu ya kulonga bana?
• Sambu na nki mbandu ya mbote ya bibuti kele mfunu mingi?
• Inki mwa mitindu ya mfunu bibuti lenda sadila sambu na kusadisa bana na bo na kuyela na kimpeve?
• Inki mutindu kimpeve ya dibuta lenda vanda ngolo?
[Bifwanisu ya kele na lutiti 20, 21]
Mabuta yina kele ngolo na kimpeve kelongukaka Ndinga ya Nzambi mbala na mbala, kekwendaka na balukutakanu ya Bukristu, mpi kesalaka kisalu ya kusamuna kumosi