Ndinga ya Yehowa Kele ya Moyo
Bangindu ya Mfunu ya Mukanda ya Roma
NTUMWA POLO kukumaka na mbanza Korinto penepene ya mvu 56 T.B., na nzyetelo na yandi ya tatu ya kimisionere. Yandi waka nde Bakristu ya Bayuda ti bantu ya Makanda yina kukumaka Bakristu na Roma kuvandaka ti bangindu ya kuswaswana. Yandi sonikilaka bo mukanda sambu na kusadisa bo na kuvanda mpenza na bumosi na Kristu.
Na mukanda yina yandi sonikilaka Bakristu ya Roma, Polo kutendulaka mambu yina bantu fwete sala sambu Nzambi kundima bo mpi mutindu bo fwete zinga. Mukanda yai ketomisa nzayilu na beto ya Nzambi ti ya Ndinga na yandi. Yo ketubila mingi mambote ya Nzambi yina bantu mefwana ve na kubaka, mpi yo kekumisa mukumba ya Kristu na luguluku na beto.—Baeb. 4:12.
INKI MUTINDU KUNDIMAMA NA NZAMBI?
Polo kusonikaka nde: “Bantu yonso me salaka masumu, bo ke na lukumu ya Nzambi mpi ve. Kansi Nzambi, na ntima na yandi ya mbote, yandi ke ndimaka bo bonso makabu. Yandi ke salaka yo na lusadisu ya Yesu Kristo yina ke katulaka bo na kimpika ya masumu.” Polo kutubaka mpi nde: “Nzambi ke ndimaka bantu sambu na lukwikilu na bo, kansi yo kele ve nde sambu bo ke landaka Bansiku.” (Roma 3:23, 24, 28) “Nzambi ke ndimaka bantu,” disongidila, Bakristu ya kupakulama ti bantu ya ‘kibuka ya nene’ ya “mameme ya nkaka” sambu bo ketulaka lukwikilu na “mambu ya mbote” yina Yezu kusalaka. Bapakulami tayala ti Kristu na zulu mpi mameme yankaka takuma banduku ya Nzambi, mpi bo kele ti kivuvu ya kuguluka na ‘mpasi ya nene.’—Roma 5:18; Kus. 7:9, 14; Yoa. 10:16; Yak. 2:21-24; Mat. 25:46.
Polo kuyulaka nde: “Ntangu yai Bansiku ke yala beto ve, kansi Nzambi ke yala beto na disu ya mbote, keti yo ke songa nde beto fweti sala masumu?” Yandi pesaka mvutu nde: “Ikele ve!” Yandi tendulaka na nima nde: “Kana beno kele bampika ya masumu beno ta fwa, kansi kana beno ke lemfuka na Nzambi, yandi ta ndima beno.” (Roma 6:15, 16) Yandi tubaka nde: “Kana beno ke fwa [mambu ya kimuntu] na lusadisu ya mpeve ya Nzambi, beno ta vanda na moyo.”—Roma 8:13.
Bangyufula ya Masonuku Mezwa Bamvutu:
1:24-32—Kubeba ya bikalulu ya bo ketubila awa vandaka kutadila Bayuda to bantu ya Makanda? Ata mambu ya bo ketubila lenda tadila bimvuka yonso zole, Polo vandaka kutubila ntetentete baaposta ya Izraele ya ntama. Ata bo zabaka bansiku ya lunungu ya Nzambi, bo “buyaka na kuzaba Nzambi mbote-mbote.” Yo yina yo fwanaka nde bo nganina bo.
3:24, 25 (NW)—Inki mutindu “nkudulu yina Yezu Kristu kufutaka” lendaka kufika “masumu yina kusalamaka na ntangu ya ntama” na ntwala nde yandi futa yo? Mbikudulu ya ntete yina kutubilaka Mesia, yina kele na Kuyantika 3:15, kulunganaka na mvu 33 T.B. ntangu bo fwaka Yezu na zulu ya nti ya mpasi. (Gal. 3:13, 16) Kansi, na ntangu yandi tubaka mbikudulu yina, na meso na yandi yo vandaka bonso nde bo mefuta dezia nkudulu, sambu ata kima mosi ve lenda kanga Nzambi nzila na kulungisa mambu ya yandi kanaka. Yo yina, na nsadisa ya kimenga yina Yezu Kristu zolaka kufuta na bilumbu kekwisa, Yehowa lendaka kulolula masumu ya bana ya Adami yina kutulaka lukwikilu na lusilu yina. Nkudulu kesadisa mpi na lufutumuku ya bantu yina kuzingaka na ntwala ya ntangu ya Bukristu.—Bis. 24:15.
6:3-5 (NW)—Kubaka mbotika na Kristu Yezu mpi na lufwa na yandi ketendula inki? Ntangu Yehowa kepakulaka balongoki ya Kristu mpeve santu, bo kevukanaka na Yezu mpi kekumaka bantu ya dibundu yina kele nitu ya Kristu, ebuna yandi kele Ntu na yo. (1 Kor. 12:12, 13, 27; Kol. 1:18) Yai kele mbotika na bo na Kristu Yezu. Bakristu ya kupakulama kebakaka mpi “mbotika na lufwa” ya Kristu na mutindu bo kezingaka luzingu ya kibansa mpi bo keyambulaka kivuvu ya kuzinga mvula na mvula na ntoto. Yo yina, lufwa na bo kele lufwa ya kimenga, bonso lufwa ya Yezu, kansi lufwa na bo kekatulaka ve bantu na masumu bonso lufwa ya Yezu. Mbotika na bo na lufwa ya Kristu kekumaka na nsuka ntangu bo kefwaka mpi kefutumukaka sambu na kuzinga na zulu.
7:8-11—Inki mutindu ‘masumu kumonaka nzila na nsadisa ya bansiku’? Bansiku vandaka kusadisa bantu na kubakisa mbote-mbote masumu, mpi yo vandaka kusala nde bo bakisa nde bo kele bansumuki. Na mutindu yina, bo bakisaka nde bo kele bansumuki mpi bansiku vandaka kumonisa pwelele nde bantu mingi kuvandaka bansumuki. Yo yina, beto lenda tuba nde masumu kumonaka nzila na nsadisa ya Bansiku.
Malongi Sambu na Beto:
1:14, 15. Beto kele ti bikuma mingi ya kuzabisa nsangu ya mbote ti kikesa. Mosi na kati ya bikuma yina kele nde beto kele na mfuka ya bantu yina Nzambi sumbaka na menga ya Yezu mpi beto kele na mukumba ya kusadisa bo na kuzaba Nzambi ti balukanu na yandi.
1:18-20. Bantu yina kelemfukaka ve na Nzambi mpi bantu ya masumu lenda tuba ve nde bo ‘mezaba ve’ Nzambi, sambu bikalulu na yandi yina kemonikaka ve kemonanaka na bima ya yandi megangaka.
2:28; 3:1, 2; 7:6, 7. Na nima ya kutuba mambu yina vandaka bonso mafingu sambu na Bayuda, Polo kuyikaka mambu yina lenda lembika mambu ya yandi tubaka. Dyambu yai kepesa beto mbandu ya mbote na yina metala kutadila na mayele yonso mambu ya lenda pesa bantu makasi.
3:4. Kana mambu ya muntu ketuba kewakana ve ti mambu ya Nzambi ketuba na Ndinga na yandi, beto kebikaka nde Nzambi kumonana “muntu ya kieleka” na kutulaka ntima na nsangu ya Biblia, mpi na kusalaka mambu na kuwakana ti luzolo na yandi. Kana beto kele na kikesa ya kusala kisalu ya kusamuna ti ya kukumisa bantu balongoki, beto lenda sadisa bantu yankaka na kuzaba nde Nzambi kele muntu ya kyeleka.
4:9-12. Nzambi kundimaka Abrahami sambu na lukwikilu na yandi bamvula mingi na ntwala ya kuyotisa yandi ntangu yandi vandaka ti bamvula 99. (Kuy. 12:4; 15:6; 16:3; 17:1, 9, 10) Na mutindu yai ya ngolo, Nzambi kumonisaka kima yina kesalaka nde yandi ndima muntu.
4:18. Kivuvu kele kitini ya mfunu ya lukwikilu. Lukwikilu na beto mesimbama na kivuvu.—Baeb. 11:1.
5:18, 19. Polo kumonisaka pwelele mpi na bangogo fyoti mutindu Yezu mefwanana ti Adami, mpi na mutindu yina yandi tendulaka pwelele mutindu muntu mosi lenda ‘pesa moyo na yandi bonso mbongo ya kukatula bantu mingi na kimpika ya masumu.’ (Mat. 20:28) Kuyindula na ndonga mpi kusadila bangogo fyoti kele metode ya mbote ya kulongila ya beto fwete landa.—1 Kor. 4:17.
7:23. Binama ya nitu bonso maboko, makulu, mpi munoko na beto lenda nata beto na kimpika na nsiku ya disumu, yo yina beto fwete sadila yo ve na mutindu ya mbi.
8:26, 27. Kana beto kekutana ti mambu yina keyangisa beto mingi mpi beto kezaba ve mambu ya beto fwete tuba na kisambu, ‘mpeve kesambaka Nzambi sambu na beto.’ Ebuna Yehowa “ke ndimaka bisambu” ya mefwana ya kele na Ndinga na yandi bonso nde yo mekatuka na beto.—Nk. 65:3.
8:38, 39. Bampasi, bigangwa ya mbi ya kimpeve, mpi baguvernema ya bantu lenda buyisa ve Yehowa na kuzola beto; mpi yo fwete buyisa beto ve na kuzola yandi.
9:22-28; 11:1, 5, 17-26. Dibundu ya Bakristu ya kupakulama yina Nzambi “solaka [bantu na yo] na kati ya Bayuda kaka ve, kansi ti na kati ya bantu ya nkaka mpi,” kelungisaka bambikudulu mingi ya ketadila kuvutulama ya Izraele.
10:10, 13, 14. Zola sambu na Nzambi mpi sambu na nkweno, kumosi ti lukwikilu na Yehowa mpi na balusilu na yandi lenda pusa beto na kuvanda na kikesa na kisalu ya kusamuna.
11:16-24, 33. “Nzambi ke songaka mbote na yandi ti makasi na yandi” na bukatikati mpenza! Ya kyeleka, “ditadi ya nene, [kisalu na yandi kele ya kukuka, sambu banzila na yandi yonso kele ya lunungu, NW].”—Kul. 32:4.
KUZINGA NA KUWAKANA TI KUNDIMAMA NA BETO NA NZAMBI
Polo ketuba nde: “Bampangi na mono, Nzambi ke wilaka beto mawa; yo yina mono ke lomba beno na kudipesa beno mosi na Nzambi bonso makabu ya menga, makabu ya kufwa ve kansi ya moyo, sambu na kusadila yandi ti kupesa yandi kiese.” (Roma 12:1) “Yo yina,” to na mpila Nzambi kendimaka Bakristu sambu na lukwikilu na bo, mambu ya Polo kutubaka na nima fwete vanda na bupusi na nkadilu na bo sambu na bo mosi, sambu na bantu yankaka, mpi sambu na bamfumu ya luyalu.
Polo kusonikaka nde: “Mono ke tubila beno yonso nde: beno lenda kudisonga ve.” Yandi syamisaka nde: “Beno fweti zola bantu na kuzola ya kieleka.” (Roma 12:3, 9) “Konso muntu fweti lemfuka na bamfumu ya leta.” (Roma 13:1) Na mambu ya metadila kansansa, yandi syamisaka Bakristu ‘na kutonganaka ve.’—Roma 14:13.
Bangyufula ya Masonuku Mezwa Bamvutu:
12:20—Inki mutindu beto ‘ketulaka makala ya tiya’ (NW) na ntu ya mbeni? Na ntangu ya ntama, bo vandaka kutula kibende na tiya ya ngolo mpi kutula makala na zulu ti na nsi. Tiya ya ngolo na zulu vandaka kusadisa na kukumisa kibende bonso masa mpi kukabula yo ti mvindu. Mutindu mosi, beto ketulaka makala ya tiya na ntu ya mbeni mosi na ntangu beto kesadilaka yandi mambu ya mbote na mpila nde ntima na yandi ya ngolo talemba mpi yandi tayantika kumonisa bikalulu ya mbote.
12:21—Inki mutindu beto kelandaka ‘kusala mambu ya mbote sambu na kubedisa mambu ya mbi’? Mutindu mosi ya beto lenda sala yo kele kulanda na kusala kisalu ya Nzambi mepesaka beto ya kusamuna kukonda boma nsangu ya mbote ya Kimfumu tii kuna Yehowa tatuba nde yo mesuka.—Mar. 13:10.
13:1 (NW)—Na nki mutindu bo ketulaka bamfumu ya leta “na bisika na bo ya kuswaswana na nzila ya Nzambi”? Bo ketulaka bamfumu ya luyalu “na bisika na bo ya kuswaswana na nzila ya Nzambi” sambu bo keyalaka na nswa ya Nzambi, mpi bantangu yankaka Nzambi kumonaka na ntwala luyalu na bo. Dyambu yai kemonana pwelele na mambu yina Biblia kutubaka na ntwala sambu na bamfumu mingi.
Malongi Sambu na Beto:
12:17, 19. Kuvutula mbi na mbi kele kusala kima yina Yehowa mpamba kele na nswa ya kusala. Yo tavanda lulendo mpenza sambu na beto na ‘kuvutula mbi na mbi’!
14:14, 15. Beto fwete pesa ve mpangi na beto mpasi to kubudisa yandi dibaku na bima ya kudya to ya kunwa ya beto kepesa yandi.
14:17. Kuvanda ti bangwisana ya mbote ti Nzambi ketadilaka ve ntetentete bima ya muntu kedya to kenwa to yina yandi kebuya kudya to kunwa. Kansi, yo ketadilaka kusala mambu ya mbote, kuvanda na ngemba ti kyese.
15:7. Na kati ya dibundu, beto fwete yamba na kukonda kupona-pona bantu yonso ya kesosa kyeleka na masonga yonso mpi kuzabisa nsangu ya Kimfumu na bantu yonso ya beto kekutana ti bo.
[Bifwanisu ya kele na lutiti 13]
Keti nkudulu lenda tadila masumu yina kusalamaka na ntwala nde Yezu kufuta yo?