DISOLO YINA KELE NA LUTITI YA ZULU | SAMBU NA NKI KUVANDA MASONGA?
Keti Kuvanda Masonga Me Manaka Ngala?
Hitoshi vandaka kusala na biro ya kompani mosi ya Japon ya ke sosilaka bantu kisalu. Yandi vandaka kusala na biro ya ke talaka mambu ya mbongo. Kilumbu mosi, Hitoshi vandaka kutadila rapore ya mbongo ti mfumu na yandi, ebuna mfumu na yandi songaka yandi na kusala rapore mosi ya luvunu. Hitoshi zabisaka yandi nde kansansa na yandi ke pesa yandi ve nswa ya kusala rapore ya luvunu. Mfumu na yandi songaka yandi nde kana yandi sala yo ve, yandi ta katula yandi na kisalu. Nsuka-nsuka, bo katulaka Hitoshi na kisalu.
Na bangonda yina landaka, Hitoshi lembaka nitu sambu yandi vandaka diaka ve ti kivuvu ya kuzwa kisalu. Mu mbandu, kilumbu mosi ya bo vandaka kuyula yandi bangiufula sambu na kubaka yandi na kisalu, Hitoshi tubaka nde yandi lenda sala ve kisalu yina ke pusaka bantu na kukusa. Muntu yina vandaka kuyula yandi bangiufula tubaka nde: “Nge ke yitukisa mono!” Bantu ya dibuta ya Hitoshi ti banduku na yandi siamisaka yandi na kukangama na lukanu na yandi ya kuvanda masonga. Ata mpidina, yandi kumaka ti badute. Mu mbandu, yandi tubaka nde: “Mono vandaka kudiyula kana yo vandaka mpenza mfunu nde mono vanda masonga.”
Mambu yina kuminaka Hitoshi ke yibusa beto diambu yai ya mawa: Bantu yonso ve ke monaka nde masonga kele mfunu. Bantu ya nkaka lenda mona yo nkutu bonso kima mosi ya ke basisaka mavwanga, mingi-mingi na kati ya bantu ya mumbongo. Nkento mosi ya ke salaka na Afrique du Sud tubaka nde: “Bantu yonso ya kele na nziunga na mono kele bantu ya kukonda masonga, mpi bantangu ya nkaka mpusa ya kusala bonso bo ke vandaka ngolo mpenza.”
Mutindu ya kukonda masonga ya bantu ke sadilaka mingi bubu yai kele luvunu. Robert S. Feldman kele longi na Iniversite ya Massachusetts na mbanza ya Amherst (États-Unis); yandi ke longukaka bikalulu ya bantu. Mwa bamvula me luta, yandi salaka nsosa mosi. Nsosa yango monisaka nde bambuta 60 na kati ya nkama ke taka luvunu konso minuta kumi ntangu bo ke solula. Yandi ke tuba nde: “Ntalu yina yitukisaka beto mpenza. Beto vandaka kuyindula ve nde bantu ke taka luvunu na kiteso yina.” Keti yo kele ve diambu ya kuyituka na kumona nde bantu mingi ke zolaka ve nde bo kusa bo, kansi na ndambu ya nkaka beto ke mona bantu mingi ke ta luvunu?
Sambu na nki kuta luvunu, kuyiba, mpi mitindu ya nkaka ya kukonda masonga me kumaka mingi bubu yai? Inki bupusi kukonda masonga kele na yo na bantu yonso? Inki beto lenda sala sambu na kubwa ve na mutambu ya kusala mambu ya kukonda masonga?