“Yandi Salaka Bakala ti Nkento”
“Yo yina Nzambi salaka bantu, bantu yango . . . fwananaka na yandi. Yandi salaka bakala ti nkento.”—KUYANTIKA 1:27.
1. Inki mutindu kyeleka kele lusakumunu sambu na Bakristu ya babakala ti ya bankento?
KYESE mingi mpenza na kuvanda na kati ya bantu ya Yehowa mpi na kuvukana ti babakala mpi bankento, yempi bana-babakala ti bana-bankento, bayina metulaka zola mpi bulemfu ya Nzambi na kisika ya ntete na luzingu na bau! Kyeleka kekatulaka beto mpi na kimpika ya bankadilu mpi ndyatilu yina kekondaka kuyangidika Yehowa Nzambi, mpi yau kelongaka beto mutindu Bakristu fwete zinga. (Yoane 8:32; Kolosai 3:8-10) Mu mbandu, na bisika yonso, bantu kele ti bansiku na bau ya bambuta to bangindu na yina metala mutindu babakala fwete monisa bubakala na bau, mpi bankento bunkento na bau. Keti yau kele kaka sambu babakala mebutukaka babakala mpi bankento mebutukaka bankento? To kele ti mambu yankaka ya fwete kutadilama?
2. (a) Inki fwete songa beto mboninu ya bubakala mpi bunkento? (b) Inki mboninu bantu mebakaka na yina metala babakala ti bankento?
2 Sambu na beto Bakristu, beto kelandaka Ndinga ya Nzambi, ata ntangu bikalulu na beto to nsiku na beto ya bambuta ketuma mutindu yankaka. (Matayo 15:1-9) Biblia ketubila ve na bunda mambu yonso yina metala bubakala ti bunkento. Kansi, yau kepesa nzila na kumonisa bubakala ti bunkento na mitindu mingi, bonso beto kemonaka yau na bantu ya bisika ya kuswaswana. Sambu na kuvanda mutindu Nzambi gangaka bau, bakala fwete vanda bakala, nketo mpi fwete vanda nkento. Sambu na inki? Sambu nkento ti bakala salamaka ve kaka sambu na kulungisana na kinsuni. Bau salamaka mpi sambu na kulungisana na bikalulu ya bubakala ti ya bunkento. (Kuyantika 2:18, 23, 24; Matayo 19:4, 5) Kansi, bamboninu ya bubakala ti bunkento mebebaka. Bamingi ketesaka bubakala ti kingolongolo, nkadilu ya kuyala, ntima ya ngolo, to kudimona. Na bansi mingi, yau lenda kuvanda mpasi to nsoni na kumona bakala kudila, na meso ya bantu to nkutu na kingenga. Kansi, na ntangu yandi vandaka na kati ya bantu na nganda ya mazyamu ya Lazare, “Yesu yantikaka kudila.” (Yoane 11:35) Yau vandaka ve mbi sambu na Yezu, yina bubakala na yandi kuvandaka ya kukuka. Bubu yai, bamingi mevidisaka bukatikati na yina metala bunkento, bau kemonaka yau kaka bonso dyambu ya kitoko ya nitu ti kuvukisa nitu.
Bubakala ti Bunkento ya Kyeleka
3. Inki luswaswanu kele na kati ya nkento ti bakala?
3 Bubakala ya kyeleka kele inki, ye bunkento ya kyeleka kele inki? The World Book Encyclopedia ketuba nde: “Babakala mingi ti bankento keswaswanaka mosi na yankaka na nitu kaka ve, kansi mpi na bikalulu ti na bampusa. Mingi na kati ya baluswaswanu yai kele ya kubutukila. . . . Kansi baluswaswanu mingi yina kele ve ya kubutukila kemonana bonso nde yau kekatukaka na kisalu ya bikalulu ya bankento ti ya babakala yina konso muntu kelongukaka. Muntu kebutukaka bakala to nkento, kansi bikalulu ya bubakala ti bunkento yandi kelongukaka yau.” Bikalulu na beto ya kubutukila lenda vanda kikuma ya mambu mingi, kansi sambu na kuyedisa bikalulu ya mbote ya bubakala to ya bunkento, beto fwete longuka mambu yina Nzambi kelombaka beto mpi kulanda yau na luzingu.
4. Inki Biblia kesonga sambu na mukumba ya bakala ti nkento?
4 Nkenda ya Biblia kesonga nde mukumba ya Adami vandaka kubaka lutwadisu bonso mfumu ya nkento ti ya bana na yandi. Yau lombaka mpi nde yandi lungisa luzolo ya Nzambi ya kufulusa ntoto, kutwadisa yau, mpi kuyala bigangwa yankaka yonso ya ntoto. (Kuyantika 1:28) Mukumba ya dibuta ya bunkento sambu na Eva vandaka “nsadisi,” mpi “kilungisi” ya Adami, bulemfu na kimfumu na yandi, na kusalaka na kuwakana ti yandi sambu na kulungisa lukanu yina Nzambi tubaka sambu na bau.—Kuyantika 2:18; 1 Korinto 11:3.
5. Inki mutindu ngwisana na kati ya nkento ti bakala kubebaka?
5 Kansi, Adami lungisaka ve mukumba na yandi, ye Eva sadilaka bunkento na yandi sambu na kundimisa Adami mpi kubenda yandi na kubwa bau zole na kukonda kulemfukila Nzambi. (Kuyantika 3:6) Na kudipesaka nzila na kusala yina ya yandi zabaka nde yau vandaka mbi, Adami monisaka ve nkadilu ya kyeleka ya bubakala. Na lebakanu yonso, yandi solaka na kulanda nkwelani na yandi ya kukusamaka na kisika ya kulemfuka na mambu ya Tata mpi Ngangi na yandi tubaka. (Kuyantika 2:16, 17) Ntama mingi ve, bankwelani ya ntete yantikaka na kumona yina ya Nzambi tulaka nde yau tavanda malanda ya kukonda bulemfu. Ntete Adami salaka poeme ya kitoko sambu na kukumisa nkento na yandi. Awa yandi mekuma kubinga yandi na madidi yonso nde ‘nkento yina ya nge pesaka mono.’ Ntangu yai nkadilu ya kukonda kukuka bebisaka bubakala na yandi mpi twadisaka yau na mutindu mosi ya mbi. Yandi kumaka ‘kuyala nkento na yandi.’ Eva, na ndambu na yandi, zolaka kuvanda na “mfunu” ya bakala na yandi, na mutindu mosi ya kulutana to ya kukonda bukatikati.—Kuyantika 3:12, 16.
6, 7. (a) Inki nsadilu ya mbi ya bubakala kumonanaka na ntwala ya Mvula ya Ngolo? (b) Inki dilongi beto lenda baka na mambu yina salamaka na ntwala ya Mvula ya Ngolo?
6 Nsadilu ya mbi ya nkadilu ya bubakala ti ya bunkento monanaka kibeni ngolo na ntangu ya kuyitaka Mvula ya Ngolo. Bawanzyo yambulaka pozisio na bau na zulu, lwataka nitu ya kimuntu sambu na kwisa kuvukisa nitu ti bankento. (Kuyantika 6:1, 2) Nkenda yango ketubila kaka babakala yina butukaka na kuvukana yina ya mbi. Mpi yau kemonana nde bau butaka bamilatre yina lendaka kubuta ve. Bau zabanaka bonso bantu ya ngolo, Banefilime, to Babwisi, sambu bau vandaka bwisa bantu yankaka. (Kuyantika 6:4, NW, noti) Na ntembe ve, bau vandaka mubulu, nku, nkatu mawa.
7 Yau kele pwelele nde kitoko ya nitu, bunene, bunda, to ngolo ya nitu yau mosi mpamba kenataka ve nkadilu ya bubakala to ya bunkento ya mbote. Nkatu ntembe, bawanzyo yina lwataka nitu ya kinsuni vandaka kitoko. Banefilime mpi vandaka nene, misuni mingi na nitu. Kansi nkadilu na bau ya mabanza vandaka ya kubeba. Bawanzyo ya kukonda bulemfu ti bana na bau fulusaka ntoto ti mansoni mpi mubulu. Yau yina, Yehowa sukisaka inza yina. (Kuyantika 6:5-7) Kansi, Mvula ya Ngolo katulaka ve bupusi ya bademo, yau katulaka mpi ve malanda ya disumu ya Adami. Bansadilu ya mbi ya bubakala ti ya bunkento kwisaka kumonana dyaka na nima ya Mvula ya Ngolo, mpi bambandu, ya mbote ti ya mbi, kele na kati ya Biblia ye beto lenda bakila yau dilongi.
8. Inki mbandu ya bubakala ya mbote Yozefi monisaka?
8 Disolo ya Yozefi ti nkento ya Potifare kemonisa luswaswanu na kati ya bubakala ya mbote ti bunkento ya inza. Nkento ya Potifare lulaka kitoko ya Yozefi mpi mekaka na kubwisa yandi. Na ntangu yina, kuvandaka ve ata ti nsiku mosi ya Nzambi ya kusonama yina vandaka kubuya pite to bizumba. Kansi, Yozefi tinaka nkento yina ya mansoni mpi monisaka nde yandi vandaka muntu ya Nzambi mpenza. Yandi monisaka bubakala yina kundimamaka na Nzambi.—Kuyantika 39:7-9, 12.
9, 10. (a) Inki mutindu Ntotila-nkento Vasti sadilaka bunkento na yandi na mutindu ya mbi? (b) Inki mbandu ya mbote ya bunkento Estere bikilaka beto?
9 Estere ti Mfumu-nkento Vasti monisaka luswaswanu ya ngolo sambu na bankento. Na ntembe ve, Vasti yindulaka nde yandi vandaka ya kuluta kitoko mpi nde Ntotila Zeresesi tandimaka ntangu yonso bampusa na yandi. Kansi, kitoko na yandi vandaka ya zulu: bonso bantu yina kepakulaka basavo. Yandi kondaka nkadilu ya kudikulumusa ti ya bunkento, yau yina yandi lemfukilaka ve bakala na yandi yina kuvandaka mpi ntotila. Ntotila buyaka yandi mpi solaka nkento ya nkadilu ya bunkento ya kyeleka, nkento yina vandaka kubanga mpenza Yehowa, sambu na kuvanda nkento na yandi.—Estere 1:10-12; 2:15-17.
10 Estere kele mbandu mosi ya mbote sambu na Bakristu ya bankento. Yandi vandaka “mwana-nkento mosi ya kitoko, yandi vandaka na ilungi ya kitoko,” kansi yandi monisaka “kitoko yina kele na kati ya ntima, yina ke manaka ve, kitoko yina ke monikaka na bikalulu ya pima ti ya kukonda lulendo.” (Estere 2:7; 1 Piere 3:4) Yandi monaka ve nde kima ya mfunu vandaka kulwata ya nganda. Estere monisaka mayele ti kudiyala. Yandi vandaka lemfukila bakala na yandi, Zeresesi, na kutubilaka yandi na luzitu yonso, ata ntangu luzingu ya bampangi na yandi vandaka na kigonsa. Estere vandaka pima ntangu yau vandaka mayele na kusala mpila yina, kansi yandi tubaka na kikesa yonso mpi nkatu kubanga ntangu yau vandaka mfunu mpi ntangu ya mbote na kusala yau. (Estere 2:10; 7:3-6) Yandi ndimaka ndongisila ya kukatukaka na kisoni na yandi ya kuyela, Mardoke. (Estere 4:12-16) Yandi monisaka zola mpi kwikama sambu na bampangi na yandi.
Kitoko ya Nganda
11. Inki beto fwete simba na ntu sambu na kitoko ya nganda?
11 Inki kele nsabi sambu na nkadilu ya bunkento ya mbote? Mama mosi tubaka nde: “Kitoko ya meso ke kusaka, yo mpi ke vilaka, kansi nkento yina ke zitisaka [“kebangaka,” NW] Mfumu Nzambi bo fweti kumisa yandi.” (Bingana 31:30) Yau yina, kubanga ya Nzambi ya kufuluka na luzitu kele kima ya mfunu, ye ntima-mbote, kuvanda kyese, kudikulumusa ti ludimi ya mbote kesadisaka kibeni mingi na bunkento kuluta kitoko ya nitu.—Bingana 31:26.
12, 13. (a) Inki kepesa mawa sambu na ntubilu ya bantu mingi? (b) Inki mutindu nge tatendula Bingana 11:22?
12 Mawa mingi, babakala ti bankento mingi kekangulaka ve munoko na bau na mayele, ntima-mbote kele mpi ve na ludimi na bau. Ntubilu na bau kele ya mbi, ya luvwezo, ya mpambampamba, mpi ya kukonda luzitu. Babakala yankaka keyindulaka nde ntubilu ya nsoni kele kidimbu ya bubakala. Mpi bankento yankaka kelandaka mbandu na bau na buzoba yonso. Kansi, kana nkento kele kitoko kansi keyindulaka ve, kele ntembe, kele luvwezo, to lulendo, keti yandi lenda vanda mpenza kitoko, ti bunkento ya kyeleka? “Kitoko ya nkento yina ke na mayele ve kele bonso lupeto ya wolo ya bo me tula na mbombo ya ngulu.”—Bingana 11:22.
13 Kitoko ya kuvukisa ti ntubilu ya mbi, ya kukonda mayele tavanda mbi kibeni, tawakana ve ata fyoti ti konso kitoko yina ya bunkento ya muntu lenda monisa na nganda. Ya kyeleka, nkadilu ya mutindu yina ya kukonda vumi lenda nkutu kusala nde kitoko ya nganda ya muntu kukuma mbi. Beto lenda swasukisa kukonda mpasi nde muntu mosi ve talolula bakala to nkento ya kele ti kikalulu ya kulutisa makasi, ya kungana, ya kufinga, kaka sambu yandi kele kitoko mingi. Bakristu yonso lenda mpi fwete sala na mpila nde Nzambi ti bampangi na bau kuzola bau sambu na ntubilu ti ndyatilu na bau ya kewakana ti Biblia.—Efezo 4:31.
14. Inki mutindu ya kuyidika nitu Piere mesikisa na 1 Piere 3:3-5, ye nge kemona inki mutindu sambu na yau?
14 Bunkento mpi bubakala ya kyeleka metungama na bankadulu ya kimpeve, kansi bumuntu ti kitoko ya nganda, baka mpi bilele ya beto kelwataka ti mutindu ya beto kelwataka yau, kemonisaka beto kele banani. Ntangu yandi longisilaka Bakristu ya bankento, na ntembe ve, ntumwa Piere vandaka yindula mitindu ya kulwata mpi ya kuyidika nitu ya mvu-nkama ya ntete: “Beno kusosa ve na kukuma kitoko na bima ya mutindu na mutindu yina ke monikaka na meso, bonso na kutunga nsuki, na kulwata bampete ti mayaka ya wolo, to na kulwata bilele ya kitoko. Kansi mbote kitoko na beno kuvanda kitoko yina kele na kati ya ntima, yina ke manaka ve, kitoko yina ke monikaka na bikalulu ya pima ti ya kukonda lulendo; yina kele mambu mosi ya mfunu na meso ya Nzambi. Bankento ya ntete yina vandaka na ntima ya kinzambi bo vandaka kusala kaka mpidina sambu na kukuma kitoko: bo vandaka kutula ntima na Nzambi, bo vandaka mpi kulemfuka na babakala na bo.”—1 Piere 3:3-5.
15. Inki Bakristu ya bankento fwete sala ngolo na kumonisa na kulwata na bau?
15 Na 1 Timoteo 2:9 ti 10, kele ti ndongisila ya Polo sambu na bilele ya bankento: “Mono zola mpi nde bankento kulwata bilele na bo na mutindu mosi ya mbote, bo lwata bima na bo ya kitoko mpi na mutindu mosi ya mbote ti ya kukonda lulendo . . . bo sala bisalu ya mbote yina lunga kusala bankento yina ke kudisongaka nde bo ke zitisaka Nzambi.” Kuna, yandi tubilaka mingi mfunu ya kukonda lulendo mpi bilele ya kubongisa mbote yina kemonisa mabanza ya mbote.
16, 17. (a) Inki mutindu babakala mingi ti bankento mesadilaka bilele na mutindu mosi ya mbi bubu yai? (b) Inki beto fwete sukisa na yina metala ndongisila ya Kulonga 22:5?
16 Kana bikalulu to kulwata ya bakala to nkento, mwana-bakala to mwana-nkento, kevumbula mawi ya kuvukisa nitu, yau tatomisa ve bubakala to bunkento ya kyeleka, mpi yau takumisa Nzambi ve ata fyoti. Bantu mingi na inza kelutisaka ndilu na kusonga bubakala ti bunkento na bilele ti na ndyatilu. Bankaka kefikaka baluswaswanu na kati ya bakala ti nkento na ngindu ya kusala mansoni. Beto Bakristu kele na ntonda mingi mpenza na kumona nde Biblia kesongaka ngindu ya Nzambi! Yehowa tubilaka Izraele ya ntama nde: “Nkento lenda lwata lele ya babakala ve, bakala lenda lwata lele ya bankento ve. Mfumu Nzambi, Nzambi na beno, ke zolaka ve bantu yina ke salaka mambu ya mutindu yai.”—Kulonga 22:5.
17 Na dyambu yai, ntembe kele ve nde nge tayangalala na kutala mambu ya Nzozulu ya Nkengi (ya Kifalansa) ya Augusti 15, 1988 tubaka na lutiti 17: “Yau kele ve dyambu ya kuzaba kana mutindu mosi ya kulwata kele kibeni ti ngala, kansi yau kele dyambu ya kuzaba kana yau kele mbote sambu na muntu yina ketubaka nde yandi kele nsadi ya Nzambi. (Roma 12:2; 2 Korinto 6:3) Bilele ya kulutana nene ti ya kukangama ti nitu lenda kukitisa mbalu ya nsangu na beto. Bamode yina kevandaka na lukanu ya kubasisa bakala bonso nkento to nkento bonso bakala kele kibeni ya mbote ve ata fyoti. (Fwanisa ti Kulonga 22:5.) Ya kyeleka, bikalulu ya bwala yina beto kezingaka lenda soba, na kutadilaka mupepe, bisalu, mpi buna na buna. Yau yina dibundu ya Bukristu ketulaka ve bansiku ya kukonda kusoba sambu na bampangi na bau ya inza ya mvimba.”
18. Inki kitambi beto lenda sala sambu na kusadila ndongisila ya Biblia na yina metala kulwata ti kuyidika nitu?
18 Yai kele ndongisila mosi ya bukatikati mpi ya kufwana kibeni! Mawa mingi, Bakristu yankaka, babakala ti bankento, kelandaka bonso bifwa-meso konso bima yina inza kesikisa na yina metala kulwata ti kuyidika nitu, nkatu kutadila mutindu yau tafingisa Yehowa ti dibundu ya Bukristu. Konso muntu na kati na beto lenda kudifimpa sambu na kuzaba kana mabanza ya inza kepusaka beto. To beto lenda mona mpangi-bakala to mpangi-nkento ya luzitu, yina kele na eksperiansi, beto yufula yandi kana beto lenda sala nsoba na mutindu na beto ya kulwata ebuna na nima, beto tadila mbotembote bangindu yango.
Babakala ti Bankento ya Kyeleka Kele Bayina Kele Bakristu
19. Inki bikalulu ya mbi beto fwete sala ngolo na kununga?
19 Nzambi ya inza yai kele Satana, mpi bupusi na yandi lenda monana na mubulu yina kele na mambu ya bankento ti babakala, mpi katula bilele, mubulu yango kele mpi na mambu yankaka mingi. (2 Korinto 4:4) Na bansi yankaka, bankento mingi kenwaninaka kimfumu ti babakala, na kuvilaka minsiku ya Biblia. Na ndambu yankaka, ntalu mingi ya babakala keyambulaka mbala mosi mikumba na bau ya kimfumu, mutindu Adami salaka. Bankaka kemekaka nkutu kuvukisa nitu babakala bau na bau, bankento kiteso mosi. (Roma 1:26, 27) Biblia kemonisa ve mutindu ya zole ya luzingu ya Nzambi kendimaka. Mpi bayina yonso vandaka na mpimpa, na ntwala ya kukuma Bakristu, bayina vandaka zaba ve kisika na bau to mutindu ya mbote ya kuvukisa nitu, bau lenda tula ntima nde bau tabaka mambote ya kimakulu kana bau melanda nsiku ya Nzambi, nsiku ya muntu yonso tandima ntangu yandi takuma ya kukuka.
20. Inki bupusi Galatia 5:22, 23 fwete nata na zulu ya mboninu na beto ya bubakala ti ya bunkento?
20 Masonuku kemonisa nde, Bakristu, babakala ti bankento fwete yedisa mpi monisa bambuma ya mpeve ya Nzambi—zola, kyese, ngemba, ntima-nda, ntima-mbote, bumbote, lukwikilu, mawete, ti kudiyala. (Galatia 5:22, 23) Na mayele na yandi ya mingi, Nzambi pesaka babakala ndenda ya kutomisa bubakala na bau, bankento bunkento na bau, na kukunaka bikalulu yina. Bakala yina kemonisaka bambuma ya kimpeve, mpasi kele ve na kulemfukila yandi; nkento yina kesalaka mpi mutindu yina, mpasi kele ve na kuzola yandi.
21, 22. (a) Inki mbandu Yezu bikisaka sambu na mutindu ya kuzinga? (b) Inki mutindu Yezu monisaka bubakala na yandi?
21 Muntu ya kuluta nene ya ntangu yonso vandaka Yezu Kristu, mpi Bakristu yonso fwete landa mutindu na yandi ya kuzinga. (1 Piere 2:21-23) Bonso Yezu, babakala ti bankento fwete vanda ya kwikama na Nzambi mpi fwete lemfukila Ndinga na Yandi. Yezu monisaka bikalulu ya mbote ya zola, ya bumbote, ti ya mawa. Kivuvu kele nde beto Bakristu ya kyeleka fwete landa mbandu na yandi mpi kumonisa nde beto kele balongoki na yandi.—Yoane 13:35.
22 Yezu Kristu vandaka bakala ya kyeleka, mpi beto lenda mona bikalulu na yandi ya bubakala pwelele na ntangu ya beto kelonguka nsangu ya luzingu na yandi yina kele na kati ya Masonuku. Yandi kwelaka ve, kansi Biblia kemonisa nde yandi sepelaka ti kinduku ya bukatikati ti bankento. (Luka 10:38, 39) Bangwisana na yandi ti babakala mpi bankento vandaka ntangu yonso ya mbote mpi ya lukumu. Yandi kele mbandu ya kukuka ya bubakala. Yandi pesaka ve nzila ata na muntu mosi—bakala, nkento, to wanzyo ya kukonda bulemfu—na kubebisa bubakala na yandi ya bunzambi ti kwikama na yandi na Yehowa. Yandi befulaka ve na kundima mikumba na yandi, mpi yandi salaka yau nkatu kubokuta.—Matayo 26:39.
23. Na yina metala kisalu ya babakala ti ya bankento, inki mutindu Bakristu ya kyeleka mezwaka lusakumunu mingi?
23 Kyese mingi mpenza na kuvanda na kati ya bantu ya Yehowa mpi na kusala kinduku ti babakala mpi bankento, bana-babakala ti bana-bankento, yina metulaka zola mpi bulemfu na Yehowa Nzambi na kisika ya ntete na luzingu na bau! Beto metulama ve na boloko na kulemfukila Ndinga ya Nzambi ngolo. Nkutu, beto mekatulamaka na kimpika ya inza yai mpi banzila na yau yina kekitisaka kitoko, lukanu, mpi bisalu ya kuswaswana ya nkento ti bakala. Beto lenda mona kyese ya kyeleka yina kekatukaka na kulungisa kisika na beto ya Nzambi mepesaka beto na luzingu, beto vanda bakala to nkento. Ee, beto kepesa Yehowa Nzambi, Ngangi, matondo mingi mpenza, sambu na mambu ya zola yonso ya yandi mesalaka sambu na beto mpi sambu yandi megangaka beto bakala ti nkento!
Inki Mutindu Nge Tavutula?
◻ Inki bisalu ya mefwana na nkento ti bakala Biblia ketendula?
◻ Inki mutindu bubakala sadilamaka na mutindu ya mbi na ntwala ya Mvula ya Ngolo, ye inki mutindu kumosi ti bunkento yau mebebisamaka na ntangu na beto?
◻ Inki ndongisila ya Biblia yina metadila kimuntu ya nganda nge tasosa kusadila?
◻ Inki mutindu Bakristu ya babakala ti ya bankento takudimonisa babakala mpi bankento ya kyeleka?
[Kifwanisu ya kele na lutiti 10]
Ata Estere vandaka kitoko mingi, bantu keyindulaka yandi sambu na kudikulumusa na yandi ti bikalulu na yandi ya mbote
[Kifwanisu ya kele na lutiti 12]
Vanda ti bukatikati na kutadilaka kuyidika nitu, kansi tula dikebi mingi na kitoko ya kati