Mutindu Nge Lenda Nunga na Luzingu
KAKA mutindu bibuti kekudibanzaka sambu na bana na bo mpi kezolaka nde bo nunga na luzingu, mutindu yo yina mpi Tata na beto ya zulu kekudibanzaka sambu na beto mpi kezolaka nde beto nunga na luzingu. Sambu na kumonisa nde yandi kekudibanzaka na zola yonso sambu na beto, yandi mezabisaka beto mambu mingi na yina metala mutindu ya kununga to ve na luzingu. Ntangu Biblia ketubila muntu yina ketulaka dikebi na mambu yina Nzambi ketuba, yo kendimisa nde: “Mambu yonso ya yandi ke salaka ke vandaka mbote.”—Nkunga 1:3.
Kana yo kele mpidina, sambu na nki bantu mingi menungaka ve na luzingu mpi kevandaka ve ti luzingu ya kyese? Kana beto tadila mbotembote verse yai ya Biblia, beto tazwa mvutu na ngyufula yai mpi yo tamonisa beto mutindu beto mpi lenda nunga na luzingu.
“Ngindu ya Bantu ya Mbi”
Muyimbi-bankunga kekebisa nde yo kele kigonsa na kulanda “ngindu ya bantu ya mbi.” (Nkunga 1:1) “Muntu ya mbi” ya ntetentete kele Satana Dyabulu. (Matayo 6:13) Masonuku kezabisa beto nde yandi kele “mfumu ya nsi-ntoto yai” mpi nde “inza ya mvimba kele na nsi ya kiyeka ya muntu ya mbi.” (Yoane 16:11; 1 Yoane 5:19, NW) Yo yina, mpila ya kuyituka kele ve na kumona nde bandongisila mingi ya inza kemonisaka mabanza ya muntu yina ya mbi.
Bantu ya mbi kepesaka bandongisila ya nki mutindu? Mbala mingi, bo ‘kesaulaka Nzambi.’ (Nkunga 10:13) Bandongisila na bo yina kezitisaka ve to yina kesaulaka Nzambi kevandaka bisika yonso. Bantu ya ntangu yai kesyamisaka mpusa ya “bima yina ya nitu na beto ti meso na beto ke monaka nzala na yo ti bima yina ya beto ke tulaka lulendo sambu na yo.” (1 Yoane 2:16) Bima yina kemwangaka bansangu kepusaka beto mpenza na kusosa kuzwa bima mingi ya kinsuni. Yo kesyamisaka beto nde: “zwa bima yonso ya nge ke na yo mfunu na luzingu.” Na inza ya mvimba, bakompani kevidisaka konso mvula badolare kuluta bamiliare 500 sambu na kumwangisa bansangu yina kesyamisaka bantu na kusumba bima na bo, ata bo kele na yo mfunu to ve. Mpi bansangu yango mesobaka kaka ve bikalulu ya bantu na yina metala kusumba bima, kansi yo mesobaka mpi mutindu bantu ya inza ketadilaka kununga na luzingu.
Yo yina, ata bantu mingi kele ti bima yina bo lendaka kuzwa ve na bamvula meluta, bo kele kaka ti mpusa ya ngolo ya kuvanda ti bima mingi ya kinsuni. Bo keyindulaka nde kana muntu kele ti bima yina ve, yandi lenda vanda ve na kyese to yandi menungaka ve na luzingu. Mabanza yina kele luvunu mpi yo “ke katukaka na Tata Nzambi ve kansi yo ke katukaka awa na nsi-ntoto.”—1 Yoane 2:16.
Ngangi na beto kezabaka kima yina tanatila beto kyese ya kyeleka na luzingu. Bandongisila na yandi meswaswana ti “ngindu ya bantu ya mbi.” Yo yina, kusosa kundimama na Nzambi mpi kaka na ntangu yo yina mosi kulanda nzila ya inza sambu na kununga, kele bonso kusosa kutambula na banzila zole ya kuswaswana na mbala mosi. Yo lenda salama ve ata fyoti. Kikuma yo yina Biblia kekebisa beto nde: “Beno landa bikalulu ya bantu ya ntangu yai ve”!—Roma 12:2.
Kubika Ve nde Inza Kusoba Mabanza na Nge
Inza yai ya kele na nsi ya bupusi ya Satana kesosaka kumonana bonso yo kekudibanzaka na mambote na nge. Kansi, beto fwete keba. Kuvila ve nde Satana kukusaka Eva sambu na bampusa na yandi mosi. Ebuna na nima yandi sadilaka Eva sambu na kupusa Adami na kusala disumu. Bubu yai, Satana kesadilaka mpi bantu sambu na kupesa bandongisila na yandi ya mbi.
Beto baka mbandu ya David yina beto tubilaka na disolo ya meluta. Yo lombaka nde yandi sala bangunga ya ngika ti bavwayaze mingi sambu na mumbongo. Yandi tubaka nde: “Mu vandaka kukatuka na nzo na kintete na sukasuka mpi mu vandaka kuvutuka na kiya na nkokila.” Banduku ya masonga, bantu ya fami, ti banduku na yandi ya kisalu, kubakisaka nde bibansa ya mutindu yina kele mfunu sambu na kununga na inza, yo yina bo vandaka kusyamisa yandi mpi kusonga yandi nde “tanina kisalu yina sambu na dibuta na nge.” Bo vandaka kuyindula nde David zolaka kulanda programe yina kaka na bamvula fyoti tii ntangu mambu yonso tabonga. David ketuba nde: “Bo vandaka tuba nde yo vandaka mbote sambu na dibuta na munu sambu mu tanataka mbongo mingi na nzo, mpi mu lendaka kununga na luzingu. Ata mu vandaka ve kisika mosi ti dibuta na munu, banduku na munu kundimisaka munu nde mu vandaka kunatila dibuta na munu bima mingi.” Yo yina, bantu mingi bonso David kesalaka ngolo sambu na kupesa dibuta na bo bima yonso yina bo keyindulaka nde bantu ya dibuta na bo kevandaka na yo mfunu. Kansi, keti kulanda ndongisila ya mutindu yai kenataka muntu na kununga na luzingu? Dibuta na nge kevandaka mpenza na mfunu ya inki?
Ntangu yandi vandaka na vwayaze mosi, David kubakisaka kima yina dibuta na yandi kuvandaka na yo mfunu. Yandi ketuba nde: “Mu vandaka kusolula na telefone ti Angelica, mwana na munu ya nkento, ebuna yandi yulaka munu nde: ‘Papa, sambu na nki nge kezolaka ve kuvanda ti beto na nzo?’ Yo pesaka munu mpasi mingi na ntima.” Mambu ya mwana na yandi ya nkento kutubaka kukumisaka dyaka ngolo mpusa ya David ya kupesa mukanda yina kumonisaka nde yandi mekatuka na kisalu. David kubakaka lukanu ya kupesa dibuta na yandi kaka bima yina bo vandaka na yo mfunu mpenza, disongidila, kuvanda ti bo, kupesa bo ntangu mpi dikebi na yandi.
Kusadila Bandongisila ya Nzambi Kenungisaka Muntu na Luzingu
Inki nge lenda sala sambu na kununga bupusi ya bansangu ya mbi yina mefuluka na inza yai? Muyimbi-bankunga kezabisa beto nde muntu yina kenungaka na luzingu mpi kevandaka na kyese kele yina “ke monaka kiese na bansiku ya Mfumu Nzambi, yandi ke yindulaka yo mpimpa ti mwini.”—Nkunga 1:2.
Ntangu Nzambi kuponaka Yozue na kuvanda ntwadisi ya bantu ya Izraele, yandi tubilaka Yozue nde: “Nge fweti tangaka ti kuyindula [Ndinga ya Nzambi] mpimpa ti mwini.” Ya kyeleka, kutanga mpi kuyindulula na Ndinga ya Nzambi kuvandaka mfunu, kansi yo lombaka mpi nde Yozue ‘kulanda kaka mambu yina kele na mukanda yango na luzingu na yandi ya mvimba.’ Yo yina, kutanga Biblia yo mosi lenda ve kunungisa nge na luzingu, kansi nge fwete sadila mambu ya nge ketanga. Nzambi kusongaka Yozue nde: “Mpidina mambu yonso ya nge ta sala yo ta bonga.”—Yozue 1:8.
Yindula mwana mosi mevanda na makulu ya kibuti ya zola mpi bo ketanga kumosi nkenda ya bo kezolaka mingi. Ata bo metangaka yo mbala mingi, bo kezolaka mpenza ntangu yina bo kelutisaka kumosi. Mutindu mosi, muntu yina kezolaka Nzambi kesepelaka na kutanga Biblia konso kilumbu mpi kebakaka yo bonso ntangu ya mbote ya kulutisa ti Tata na yandi ya zulu. Kana yandi kelanda bandongisila mpi lutwadisu ya Yehowa, muntu ya mutindu yina kekumaka ‘bonso nti yina kemenaka penepene na mwa-masa; yo kebutaka bambuma na yo konso mvula, matiti na yo mpi keyumaka ve. Mambu yonso ya yandi kesalaka kenungaka.’—Nkunga 1:3.
Nti yina muyimbi-bankunga ketubila kudimeninaka ve. Musadi-bilanga kukunaka yo penepene na masa mpi kusungiminaka yo. Mutindu mosi, Tata na beto ya zulu kesobaka mpi kesungikaka mabanza na beto na nzila ya bandongisila yina kevandaka na Masonuku. Yo yina, beto kenungaka mpi keyedisaka bikalulu yina kewakanaka ti bandongisila ya Nzambi.
Kansi, “bantu ya mbi kele mpidina ve.” Ya kyeleka, yo lenda monana bonso nde bo kenungaka na ntangu fyoti, kansi nsuka na bo kevandaka mbi. “Nzambi ta bedisa bantu ya mbi ntangu yandi ta sambisa bo.” Bo “ke landaka nzila ya lufwa.”—Nkunga 1:4-6.
Yo yina, kubika ve nde inza kusoba balukanu ti bikalulu na nge. Ata nge lenda vanda mayele mpi kuzwa dibaku ya kununga na inza yai, keba na mutindu nge kesadila mayele na nge to mutindu nge kebika nde inza kusadila yo. Balukanu ya mpamba mpi ya kuzola kuvanda ti bima mingi ya kinsuni lenda pusa muntu na ‘kuyuma’ to na kufwa. Kansi, kuvanda na bangwisana ya mbote ti Nzambi kenungisaka muntu na luzingu mpi kenatilaka yandi kyese ya kyeleka.
Mutindu Nge Lenda Nunga na Luzingu
Sambu na nki kana muntu kelanda bandongisila ya Nzambi, mambu yonso ya yandi kesala kenungaka? Muyimbi-bankunga vandaka kutubila ve kununga na inza yai. Kununga ya muntu yina kesambaka Nzambi ketadilaka mutindu yandi kesala luzolo ya Nzambi, mpi luzolo yango kenungaka ntangu yonso. Bika beto tadila mutindu kusadila minsiku ya Biblia lenda sadisa nge na kununga na luzingu.
Dibuta: Masonuku kelongisila babakala na kuzola “bankento na bo, mutindu bo ke zolaka nitu na bo mosi,” mpi yo kelomba bankento na ‘kuzitisa babakala na bo.’ (Efezo 5:28, 33) Yo kesyamisa bibuti na kulutisa ntangu ti bana na bo, na kuseka ti bo, mpi na kulonga bo mambu yina kele mfunu na luzingu. (Kulonga 6:6, 7; Longi 3:4) Ndinga ya Nzambi kelongisila mpi bibuti nde: “Beno pesa bana na beno makasi ve.” Kana bibuti kelanda ndongisila yai, yo kele pete sambu na bana na ‘kuwila bibuti na bo’ mpi na ‘kuzitisa bo.’ (Efezo 6:1-4) Kulanda bandongisila yai ya Nzambi kepesa lenda nata luzingu ya kyese na dibuta.
Banduku: Bantu mingi kezolaka kuvanda ti banduku. Beto kevandaka ti mawi mpi mayele ya kuzola bantu mpi beto kezolaka nde bantu yankaka kuzola beto. Yezu kusongaka balongoki na yandi nde bo fwete ‘zolana bo na bo.’ (Yoane 13:34, 35) Na kati ya banduku yango, kele ti bankaka ya beto lenda zola mpi kutudila ntima ti mabanza mpi mawi na beto ya mvimba. (Bingana 18:24) Kima ya kuluta mfunu kele nde kana beto kesadila minsiku ya Biblia, beto lenda “kwenda penepene na Nzambi” mpi bonso Abrahami, bo lenda binga beto nkutu ‘banduku ya Yehowa.’—Yakobo 2:23; 4:8.
Lukanu na Luzingu: Na kisika ya kukonda lukanu na luzingu, bantu yina kenungaka mpenza na luzingu kevandaka ti lukanu mpi kezabaka ntendula ya luzingu. Luzingu na bo mesimbama ve na bima ya ngidika yai yina kezingaka ve mingi. Ntangu bo keyindulaka ntete na lukanu ya luzingu na bo, mambu ya bo kesalaka kenatilaka bo kyese ya kyeleka mpi ya kukonda nsuka. Inki kepesaka muntu lukanu na luzingu? Biblia ketuba nde: “Zitisa Nzambi, lemfuka na bansiku na yandi, sambu yai kele kisina ya Nzambi me sadilaka muntu.”—Longi 12:13.
Kivuvu: Kusala kinduku ti Nzambi kepesaka beto mpi kivuvu sambu na bilumbu kekwisa. Ntumwa Polo kulongisilaka Bakristu nde bo “tula ntima na bo ve na kimvwama ya nsi-ntoto yai sambu kimvwama yina ke zingaka mingi ve, kansi bo tula ntima na bo na Nzambi.” “Mpidina bo ta bumba kimvwama ya mbote ti ya ngolo sambu na bilumbu ke kwisa na ntwala, ebuna bo ta baka moyo ya kieleka.” (1 Timoteo 6:17-19) Nzambi tapesa moyo yina ya kyeleka ntama mingi ve ntangu Kimfumu na yandi ya zulu tavutula Paladisu na ntoto yai.—Luka 23:43.
Ata nge kesadila minsiku ya Biblia, yo ketendula ve nde bampasi tabwilaka nge dyaka ve, kansi nge takudikatula na bampasi mingi yina bantu ya mbi kekudinatilaka bo mosi sambu na bisalu na bo ya mbi. David, yina beto tubilaka na luyantiku, ti bantu yankaka melongukaka mfunu ya kusadila minsiku ya Biblia na luzingu na bo. Ntangu David kuzwaka kisalu yina kuvandaka ti manaka ya mbote, yandi tubaka nde: “Munu kevutula matondo mingi sambu na bangwisana ya munu kele na yo ti nkento mpi bana na mono, mpi sambu na dibaku ya kusadila Yehowa Nzambi bonso nkuluntu na dibundu.” Kima ya kuyituka kele ve, sambu muyimbi-bankunga ketuba sambu na muntu yina ketulaka dikebi na bandongisila ya Nzambi nde: ‘Mambu yonso ya yandi kesalaka kenungaka’!
[Tablo ya kele na lutiti 6]
BITAMBI TANU SAMBU NA KUNUNGA
1 Buya nde bikalulu ya inza yai kuvanda ve ti bupusi na luzingu na nge.
2 Tanga mpi yindulula Ndinga ya Nzambi konso kilumbu.
3 Sadila bandongisila ya Biblia na luzingu na nge.
4 Sala kinduku ti Nzambi.
5 Tina Nzambi ya kyeleka boma mpi lemfuka na bansiku na yandi.
[Bifwanisu ya kele na lutiti 7]
Keti nge kelanda bitambi yina kenataka muntu na kununga na luzingu?