Bantu ya Kyese Tuka Ntangu Yai mpi Mvula na Mvula
“Beno mona kiese, beno sepela ntangu yonso sambu na mambu ya mono ke zola kusala! Mono ke kumisa Yeruzalemi bwala ya mpa, bwala ya kiese; bantu na yo ta vanda kaka bantu ya kiese.”—YEZAYA 65:18.
1. Inki mutindu lusambu ya kyeleka mesimbaka bantu na kati ya bamvunkama?
NA KATI ya bamvunkama, ntalu ya lenda kutangama ve memonaka kyese ya mfunu na kusadilaka Nzambi ya kyeleka, Yehowa. Davidi kuvandaka na kati ya bantu yina kuvandaka na kyese na lusambu ya kyeleka. Biblia keta nde ntangu sanduku ya ngwakana kumataka na Yeruzalemi, “Davidi ti bantu ya Israele yonso kwisaka kunata Sanduku ya Nzambi na milolo ya kiese ti kubula bampungi.” (2 Samuele 6:15) Kyese ya mutindu yina ya kusadila Yehowa kele ve kima mosi ya fyoti ya ntangu ya ntama mpamba. Nge lenda kubaka kabu na yau. Nkutu ntangu yai nge lenda kubaka ndambu ya kyese ya kufwana!
2. Na nima ya ndungisa ya ntete ya Yezaya kapu 35 na bavutuki ya Bayuda, banani bubu yai kele na kati ya ndungisa ya nkaka?
2 Na disolo ya kuyitaka, beto kutadilaka ndungisa ya ntete ya mbikudulu ya kyese ya kele na Yezaya 35. Beto lenda kubinga yau mbotembote nde mbikudulu ya mvutulula sambu yau kusalamaka buna na Bayuda ya ntama. Yau kele ti ndungisa ya mutindu mosi na ntangu na beto. Inki mutindu? Beto tala, kubanda na bantumwa ya Yezu mpi bankaka na Pantekoti ya mvu 33 T.B., Yehowa kele na kusadila ntangu yai bantu ya Izraele ya kimpeve. Bayai kele bantu ya kupakulama ti mpeve santu ya Nzambi yina kekumaka na kati ya “Israele ya Nzambi,” yina Polo kutubilaka. (Galatia 6:16; Roma 8:15-17) Yibuka mpi nde, na 1 Piere 2:9, Bakristu yai mebingama “bantu yina ya Nzambi solaka, . . . banganga-Nzambi ya Mfumu ya nene, . . . bantu ya santu mpenza.” Piere kelanda na kumonisa kisalu yina mepesamaka na Izraele ya kimpeve, nde: “ ‘Sambu beno kusamuna bantoma’ ya muntu yina kubingaka beno katuka na tombe tii na nsemo na yandi ya kuyitukisa.” (NW)
Ndungisa Mosi na Ntangu na Beto
3, 4. Inki mvwandilu kuvandaka ntangu Yezaya kapu 34 kulunganaka na ntangu na beto?
3 Kuvandaka ti nsungi mosi na luyantiku ya mvunkama yai, nsâdila (reste) ya Izraele ya kimpeve vandaka kusala mingi ve na kusamuna nsangu ya mutindu yai. Bau vandaka kuyangalala mpenza ve na nsemo ya ngituka ya Nzambi. Ya kyeleka, bau vandaka na mpimba ya ngolo. Yau kuvandaka inki ntangu? Mpi inki Yehowa Nzambi kusalaka sambu na yau?
4 Yau kuvandaka na nsungi ya Mvita ya Ntete ya Inza ya Mvimba, ntangu fyoti na nima ya kutulama ya Kimfumu ya Nzambi na zulu na 1914. Makanda, ti lusadisu ya bamfumu ya mabundu na bansi mingi, kudiwilaka makasi bamosi ti bankaka. (Kusonga 11:17, 18) Ya kyeleka, Nzambi vandaka kutelamina Kikristu ya mebuyaka lukwikilu ti bamfumu ya mabundu na yau ya kuzanguka, mutindu yandi kusalaka ti dikanda ya kuditombusa ya Edomi. Na yau, Kikristu, Edomi ya kifwani ya ntangu na beto, kele penepene na kuwa ndungisa ya mbikudulu ya Yezaya kapu 34. Ndungisa yai na nzila ya lufwa ya kimakulu kele mpenza ya masonga mutindu kuvandaka ndungisa ya ntete na zulu ya Edomi ya ntama.—Kusonga 18:4-8, 19-21.
5. Inki mutindu ya ndungisa Yezaya kapu 35 memonaka na ntangu na beto?
5 Inki beto lenda kutuba sambu na kapu 35 ya mbikudulu ya Yezaya, yina ketubila mingi kyese? Yau mpi mezwaka bandungisa na ntangu na beto. Na inki mutindu? Yau kulunganaka na kuvutulama ya Izraele ya kimpeve na kukatukaka na mutindu ya nkaka ya kimpika. Bika beto kufimpa mambu ya kyeleka ya nkenda ya teokrasi ya sesepi yai, yina kesalama na nsungi ya luzingu ya bantu mingi yina kezinga dyaka.
6. Sambu na inki yau lenda kutubama nde nsâdila ya Izraele ya kimpeve kubasikaka na mvwandilu ya kimpika?
6 Na nsungi mosi ya nkufi na ntangu ya Mvita ya Ntete ya Inza, nsâdila ya Izraele ya kimpeve kusikilaka ve ya mvimba ya kugedila mpi ya kusungama na luzolo ya Nzambi. Bankaka kubebisamaka ti malongi ya luvunu mpi kunungaka ve na kubaka pozisio ya bukatikati mpenza sambu na Yehowa, ntangu bau kupusaka bau na kupesa maboko na makanda ya vandaka na mvita. Na bamvula yina ya mvita, bau kunyokwamaka na mitindu yonso, mikanda na bau ya ketendulaka Biblia kubuyisamaka na bisika mingi. Nsukansuka, bampangi bantwadisi ya nkaka kutulamaka na boloko sambu na balufundu ya luvunu. Kana kutala dyaka ntangu yina, yau kele mpasi ve na kumona nde, bantu ya Nzambi kuvanda na ngemba ve, kansi na nkadilu ya kimpika. (Fwanisa ti Yoane 8:31, 32.) Bau kuvandaka na kima mosi ve na yina matadila mayele ya kimpeve. (Efezo 1:16-18) Bau kumonanaka bonso bababa na yina metala kukembila Yehowa, mpi malanda kuvandaka kukonda kubuta mbuma na kimpeve. (Yezaya 32:3, 4; Roma 14:11; Filipi 2:11) Keti nge kemona inki mutindu yau kefwanana ti mvwandilu ya Bayuda ya ntama yina vandaka na kimpika na Babilone?
7, 8. Inki mutindu ya mvutulula nsâdila ya ntangu yai memonaka?
7 Kansi, keti Nzambi zolaka kubika bansadi na yandi ya ntangu yai na nkadilu yina? Ve, yandi kuvandaka na lukanu ya kuvutula bau dyaka, na kuwakanaka ti mambu ya Yezaya kutubaka na ntwala. Na yau, mbikudulu yai mosi na kapu 35 kelungana na mutindu mosi ya kuswaswana na ntangu na beto, ti kuvutululama ya nsâdila ya Izraele ya kimpeve na kimvwama mpi na mavimpi ya paladisu ya kimpeve. Na Baebreo 12:12, Polo kusadilaka Yezaya 35:3 na sansa ya kifwani, na kundimaka kyeleka ya nsadilu na beto na kimpeve ya kitini yai ya mbikudulu ya Yezaya.
8 Na nsungi ya kulandaka mvita, nsâdila (reste) ya bapakulami ya Izraele ya kimpeve kubasikaka na kimpika, na mpila ya kufwanisa. Yehowa Nzambi kusadilaka Yezu Kristu, Sirusi ya Nene, sambu na kukatula bau na kimpika. Mpila yina, nsâdila yango lendaka kusala kisalu ya kutungulula, yina kefwanana ti kisalu ya nsâdila ya Bayuda ya ntama, yina kuvutukaka na insi na bau sambu na kutungulula tempelo ya kyeleka na Yeruzalemi. Dyaka, bantu ya Izraele yai ya kimpeve ya ntangu yai lendaka kuyantika na kukuna mpi na kubuta paladisu ya matiti ya kitoko ya kimpeve, masamba ya Edeni ya kifwani.
9. Inki mutindu kima ya kefwanana na yina metubama na Yezaya 35:1, 2, 5-7 kesalama na ntangu na beto?
9 Ti mambu yai ya meyita na ntu, bika beto tadila dyaka Yezaya kapu 35 mpi kutala bamvese 1 ti 2. Yina vandaka kumonana bonso ntoto ya kukonda masa kuyantikaka mpenza na kubasisa masa mpi na kubuta bonso bantoto ya Saroni ya ntama. Na nima tala dyaka, na bamvese 5 tii 7. Nsâdila, bankaka na kati na bau kele na luzingu mpi kesala mingi na kisalu ya Yehowa, meso na bau ya mbakisa kukangukaka. Bau kukaka kumona kuluta mbote ntendula ya mambu yina kusalamaka na 1914 mpi na nima. Mambu yai mpi kuvandaka ti bupusi na zulu ya konso muntu na kati ya “kibuka ya nene,” yina kesalaka ntangu yai kumosi ti nsâdila ya bapakulami.—Kusonga 7:9.
Keti Nge Kele na Kati ya Ndungisa?
10, 11. (a) Inki mutindu nge mekotisamaka na ndungisa ya Yezaya 35:5-7? (b) Inki mawi nge mosi kele na yau sambu na bansoba yai?
10 Baka mbandu na nge mosi. Na ntwala ya kukutana ti Bambangi ya Yehowa, keti nge vandaka kutanga Biblia mbala na mbala? Kana nge vandaka kusala yau, mbakisa ya inki kiteso nge kuvandaka na yau? Mu mbandu, ntangu yai nge kezaba kyeleka na yina metala nkadilu ya bafwa. Mbala ya nkaka nge lenda kumonisa na muntu ya kesepela na dyambu yango mikapu ya kufwana na Kuyantika kapu 2, Longi kapu 9, mpi Ezekiele kapu 18, yempi mikapu ya nkaka mingi. Ee, na ntembe ve nge kebakisa inki Biblia kelongaka na bantu-dyambu to bamambu mingi. Na kutuba ya nkufi, nge kebakisaka Biblia, mpi nge lenda kutendula mambu mingi yina kele na kati na yau na bantu ya nkaka, na ntembe ve nge mpi kesalaka yau.
11 Kansi, yau tavanda mbote kana konso muntu na kati na beto lenda kuyufula nde: ‘Inki mutindu mono longukaka bakyeleka ya Biblia yonso ya mono kezaba?’ Na ntwala ya kulonguka ti bansadi ya Yehowa, keti mono vandaka kuzaba mikapu yai ya metubama? Keti mono vandaka kubakisa yau, mpi keti mono kukumaka na bansukulu ya mbote na yina metala ntendula na yau?’ Mvutu ya masonga na bangyufula yai kele nde ve. Muntu kuwa ve mpasi na ntubilu yai, kansi beto lenda kutuba mpenza nde nge vandaka meso ya kufwa na yina metala mikapu yai mpi ntendula na yau. Keti mpila yina ve? Yau kuvandaka kuna na kati ya Biblia, kansi nge lendaka ve kumona yau, to kubakisa ntendula na yau. Ebuna, inki mutindu meso na nge kukangukaka na kimpeve? Yau kuvandaka na nsadisa ya yina Yehowa kusalaka na kulungisa Yezaya 35:5 na zulu ya nsâdila ya bapakulami. Yau yina mpi, meso na nge kukangukaka. Nge kele dyaka ve na mpimba ya kimpeve. Nge lenda kumona.—Fwanisa ti Kusonga 3:17, 18.
12. (a) Sambu na inki beto lenda kutuba nde yai kele ve ntangu ya bimangu ya kubelula na kinsuni? (b) Inki mutindu mbandu ya mpangi F. W. Franz ketendula mutindu Yezaya 35:5 kele na kulungana na ntangu na beto?
12 Balongoki ya luswasukisu ya Biblia mpi bisalu ya Nzambi na bamvukama mingi kebakisa nde yai kele ve nsungi ya nkenda sambu na mbelula ya kinsuni na mutindu mosi ya kimangu. (1 Korinto 13:8-10) Yau yina, beto ketula ve kivuvu nde Yezu Kristu kubanda na kukangula meso ya kufwa sambu na kupesa nzikisa nde yandi kele Mesya, Mbikudi ya Nzambi. (Yoane 9:1-7, 30-33) Yandi kepesa mpi ve nzila na bifwa-makutu yonso na kuwa dyaka. Ntangu Frederick W. Franz, mosi na kati ya bapakulami mpi prezida ya La Société Watch Tower na ntangu yina, kufinamaka na bamvula 100, yandi vandaka kumona dyaka mbote ve mpi yau kulombamaka nde yandi kusadila masini sambu na kuwa. Na kiteso ya bamvula mwa mingi, yandi vandaka kukuka ve kumona na kutanga; kansi, nani lendaka kutadila yandi bonso kifwa-meso to kifwa-makutu na sansa ya kele awa na Yezaya 35:5? Mboninu na yandi ya kimpeve ya ntonina ya ngolo kuvandaka lusakumunu sambu na bansadi ya Nzambi na mweta ya mvimba.
13. Inki nsoba to mvutulula bantu ya Nzambi ya ntangu yai memonaka?
13 Beto tatuba inki sambu na ludimi na nge? Yau lenda kuvanda nde bapakulami kukumisamaka bababa na ntangu ya kimpika na bau ya kimpeve. Kansi, ntangu Nzambi kukatulaka nkadilu yina, baludimi na bau kuyantikaka na kuboka na kyese sambu na yina ya bau kuzabaka ya metala Kimfumu ya Nzambi ya kutulamaka mpi balusilu na yandi sambu na makwisa. Mbala ya nkaka bau mesadisaka nge na kukangula ludimi na nge mpi. Mbala ikwa nge vandaka kutuba ntete bakyeleka ya Biblia na bantu ya nkaka? Yau lenda kuvanda nde ntangu mosi nge kuyindulaka nde, ‘Mono kesepela na kulonguka, kansi mono takwenda ve kusolula ti banzenza ata inki mutindu.’ Kansi bubu yai, keti yau kele kyeleka ve nde “ludimi ya baba” kele na ‘kutuba na ndinga ya ngolo ti kiese’?—Yezaya 35:6.
14, 15. Inki mutindu bantu mingi metambulaka na “Nzila ya Santu” na ntangu na beto?
14 Bayuda ya ntama yina kukatulamaka na kimpika na Babilone kusalaka nzyetolo ya nda na kuvutuka na insi na bau. Yau kefwanana ti inki na ntangu na beto? Beto tala na Yezaya 35:8: “Nzila ya [nene] ta vanda kuna, bo ta bingaka yo Nzila ya Santu. Bantu ya masumu lenda tambula muna ve, ata zoba mosi mpi ve lenda kwisa kulutila muna.”
15 Kubanda kubasika na bau na kimpika ya kimpeve, nsâdila ya bapakulami, ntangu yai kumosi ti mafuku ya mameme ya nkaka, mebasikaka na Babilone ya Nene sambu na kukota na nzila ya nene ya kifwani, nzila ya kugedila ya santu yina kenataka na paladisu ya kimpeve. Beto kesala bikesa yonso sambu na kufwana mpi na kusikila na Nzila ya nene yina ya Santu. Yindula na yina metala nge mosi. Keti bansiku ti minsiku ya nge kesadila ntangu yai kele ve ya kuzanguka mpenza kuluta ntangu ya nge vandaka na inza? Keti nge kefula ve na kusala kikesa sambu na kuwakanisa kuyindula na nge mpi nkadilu na nge ti bansiku ya Yehowa?—Roma 8:12, 13; Efezo 4:22-24.
16. Inki bamvwandilu beto lenda kusepela na yau sambu beto ketambula na Nzila ya Santu?
16 Mutindu nge kelanda na Nzila yai ya Santu, nge kele mpenza na kimpwanza na yina metala bantu ya mefwanana na bambisi. Ya kyeleka, na inza nge fwete kukeba ntangu yonso sambu bantu ya nku mpi ya kimpala kudya nge ve ya moyo na mutindu mosi ya kifwani. Bantu mingi kibeni kele nku na mutindu na bau ya kutadila bankaka. Luswaswanu ya inki mutindu na kati ya bantu ya Nzambi! Kuna nge kele na nzyunga mosi ya kutaninama. Ya kyeleka, bankundi na nge Bakristu kele ve bantu ya kukuka; bantangu ya nkaka mosi na kati na bau kesalaka kifu to kesalaka nsoki. Kansi, nge kezaba nde bampangi na nge kemekaka ve na kupesa nge mpasi to na kumina nge na luzolo yonso. (Nkunga 57:4; Ezekiele 22:25; Luka 20:45-47; Bisalu 20:29; 2 Korinto 11:19, 20; Galatia 5:15) Ya kyeleka, bau ketudila nge dikebi; bau mesadisaka nge; mpi bau kezola kusala kumosi ti nge.
17, 18. Na inki sansa beto lenda kutuba nde kele ti paladisu bubu yai, ye inki kele malanda na yau na zulu na beto bubu yai?
17 Yau yina, beto lenda kutala na Yezaya kapu 35, na kuvandaka na ntu ti ndungisa ya bamvese 1 tii 8. Keti yau kele ve pwelele nde beto meyitaka kuzwa yina ya fwete kubingama na masonga yonso nde paladisu ya kimpeve? Ve, yau kele ya kukuka ve—ntete ve. Kansi, ata mpila yina, yau kele mpenza paladisu, sambu, mutindu mvese 2 ketuba, awa beto lenda kuyita “kumona lukumu ya Mfumu Nzambi, . . . nene ya Nzambi na beto.” Ebuna malanda kele inki? Mvese 10 kesukisa nde: “Kansi bantu yina Mfumu Nzambi me gulusaka . . . bo bantu ta tambula na nzila yina na kwisa kuvutuka na Sioni. Ntangu bo ke kwisa kuvutuka, bo ta yimba bankunga ya kiese; bo ta tula milolo, bo ta sepela mpenza. Kiese ya kukonda nsuka ta vandila bo, mawa ti kudila ta vila.” Ya kyeleka, kubasika na beto na bimvuka ya mabundu ya bumpani mpi kukota na lusambu ya kugedila na nsi ya lemvo ya Nzambi kepesa kibeni kyese.
18 Kyese ya kekwisaka ti lusambu ya kyeleka kefula kaka na kuyela, keti mpila yina ve? Nge kemona bantu ya mpa kesala bansoba mpi kekuma ti kyeleka ya lufulu ya Biblia. Nge kemona baleke kekuma bambuta mpi keyela na kimpeve na kati ya dibundu. Bambotika kesalama, kisika ya nge kele na kutala, bantu ya nge zaba kebotama. Keti yina kele ve bikuma sambu na kyese, sambu na kyese ya kuluta mingi bubu yai? Ee, kyese ya inki mutindu na kumona bantu ya nkaka kekwisa kuvukana ti beto na kimpwanza na beto ya kimpeve mpi bankadilu ya paladisu!
Ndungisa ya Nkaka na Ntwala!
19. Yezaya kapu 35 kepusa beto na kukinga inki ti kivuvu yonso?
19 Beto mekatuka kutadila Yezaya kapu 35 na yina metala ndungisa na yau ya ntete ti kuvutuka ya Bayuda, yempi ndungisa ya kimpeve ya kelanda bubu yai. Kansi, yai kele nsuka ve. Mambu ya nkaka ya mingi kele. Yau kewakana ti lusilu ya Biblia ya kuvutulama ya mvwandilu ya paladisu ya kyeleka na zulu ya ntoto.—Nkunga 37:10, 11; Kusonga 21:4, 5.
20, 21. Sambu na inki yau kele nzila ya mabanza ya mbote, yina kewakana mpi ti Masonuku, na kukwikila nde tavanda ti ndungisa ya nkaka ya Yezaya kapu 35?
20 Yau zolaka kuvanda mbote ve sambu na Yehowa na kupesa bantendula ya ngolo ya paladisu mpi kusukisa bandungisa na yau na mambu ya kimpeve. Ya kyeleka, yau kezola ve kutuba nde bandungisa ya kimpeve kele mfunu mingi ve. Ata nkutu yau kuvandaka nde paladisu ya kyeleka kuvutulamaka, kyese zolaka kuvanda ve kana na kati ya bintuntu ya kitoko mpi bambisi ya ngemba, beto zolaka kuvanda ya kuzyungama na bantu ya kubeba na kimpeve, bantu ya kele na ndyatilu bonso yina ya bambisi ya mfinda. (Fwanisa ti Tito 1:12.) Ee, kimpeve fwete kukwisa ntete, sambu yau kele ya kuluta mfunu.
21 Ata mpila yina, Paladisu yina takwisa kesuka ve kaka na mambu ya kimpeve ya beto kesepela na yau bubu yai mpi ya beto tasepela na yau nkutu kuluta mingi na makwisa. Beto kele ti bikuma ya mbote ya kutula kivuvu na ndungisa ya zole mpi ya kyeleka ya bambikudulu bonso ya Yezaya kapu 35. Sambu na inki? Ee, na kapu 65, Yezaya kutubilaka na ntwala “zulu ya mpa ti ntoto ya mpa.” Ntumwa Piere kusadilaka mvese yango ntangu yandi kutendulaka mambu yina talanda kilumbu ya Yehowa. (Yezaya 65:17, 18; 2 Piere 3:10-13) Piere vandaka kumonisa nde mambu ya Yezaya kutendulaka tasalama mpenza, ntangu “ntoto ya mpa” takuma ya kyeleka. Na kati na yau kele bantendula ya nge lenda vanda meyikanaka na yau—kutunga banzo mpi kuzinga na kati na yau; kukuna bilanga ya vinu mpi kudya bambutu; kuyangalala na kisalu ya maboko na beto bilumbu mingi; kumona mbwa ya mfinda ti mwana ya dimeme kezinga kisika mosi, mpi na kumonaka nde ata kima mosi ve ya imbi kesalama na zulu ya ntoto ya mvimba. Na bangogo ya nkaka, luzingu ya nda, banzo ya lutaninu, madya mingi ya mbote, kisalu ya mbote, mpi ngemba na kati ya bambisi mpi na kati ya bambisi ti bantu.
22, 23. Inki kikuma sambu na kyese tavanda na ndungisa ya kekwisa ya Yezaya kapu 35?
22 Keti kivuvu yai kepesa nge ve kyese? Ee, yau fwete kupesa nge kyese, sambu Nzambi kugangaka beto sambu na kuzinga mutindu yina. (Kuyantika 2:7-9) Na yau, inki yau kesongidila sambu na mbikudulu ya kele na Yezaya kapu 35 yina beto kele na kutadila? Yau ketendula nde beto meyika kikuma ya kuboka na kyese. Ntoto ya zelo na zelo ti ntoto ya kuyuma ya kyeleka tamenisa bintuntu, na kupesaka beto kikuma ya kuwila kyese. Ebuna, bantu ya meso ya bule to ya ndombe to ya meso ya langi ya mitindu ya nkaka, kansi ya kele bifwa-meso ntangu yai, takuka kumona dyaka. Bankundi na beto Bakristu yina kele bifwa-makutu, to nkutu bayina na kati na beto kewaka na mpasi, takuka dyaka kuwa mbotembote. Kyese ya inki mutindu na kusadila kingangu yango sambu na kuwa Ndinga ya Nzambi ketangama mpi ketendulama, yempi kuwidikila makelele ya kitoko ya mupepe na banti, maseka ya mwana, nkunga ya ndeke!
23 Yau tasongidila mpi nde bikata, ti bayina kevandaka ti maladi ya kubutukila ntangu yai, tatambula kukonda mpasi. Ndembikilu ya inki mutindu! Ebuna bamvula ya mingi ya kyeleka tanoka na bantoto ya zelo na zelo. Beto tamona masa ya kebasika mpi takuwa makelele ya masa. Beto takuka na kutambula pana mpi beto tasimba matiti ti bimenina ya papirusi. Ya kyeleka, yau tavanda paladisu ya kuvutulama. Kyese ya inki mutindu na kuvanda na nzyunga ya ntambu to ya mbisi ya nkaka ya mutindu yina nkatu kubanga? Mfunu kele mpi ve ya kuyantika kutendula yau, sambu beto yonso meyita kuyindula mpi kusepela na dyambu yango.
24. Sambu na inki nge lenda kundima ntubilu ya Yezaya 35:10?
24 Yezaya kendimisa beto nde: “Bantu yina Mfumu Nzambi me gulusaka, bayina kele bantu na yandi mpenza, bo bantu ta tambula na nzila yina na kwisa kuvutuka na Sioni. Ntangu bo ke kwisa kuvutuka, bo ta yimba bankunga ya kiese; bo ta tula milolo, bo ta sepela mpenza. Kiese ya kukonda nsuka ta vandila bo.” Yau yina beto lenda kundima nde beto kele ti kikuma ya kuboka sambu na kyese. Kyese sambu na yina Yehowa kele na kuyita kusala sambu na bansadi na yandi na kati ya paladisu na beto ya kimpeve, mpi kyese sambu na mambu yina ya beto lenda kutudila kivuvu na Paladisu ya kyeleka ya mefinama mpenza. Sambu na yina metala bantu ya kyese—na yina metala beto—Yezaya kesukisa nde: “Bo ta tula milolo, bo ta sepela mpenza. Kiese ya kukonda nsuka ta vandila bo, mawa ti kudila ta vila.”—Yezaya 35:10.
Keti Nge Simbaka?
◻ Inki ndungisa ya zole Yezaya kapu 35 kuvandaka na yau?
◻ Inki kefwanana ti bambelula ya kinsuni na nzila ya bimangu yina Yezaya kubikulaka?
◻ Inki mutindu nge mebakaka kabu na ndungisa ya mbikudulu yai?
◻ Sambu na inki beto lenda kutuba nde Yezaya kapu 35 kefulusa beto ti kivuvu sambu na makwisa?
[Kifwanisu ya kele na lutiti 15]
Boloko ya Raymond Street na Brooklyn, New York, kisika bampangi bantwadisi nsambwadi kukangisamaka na Yuni 1918
[Kifwanisu ya kele na lutiti 16]
Ata yandi vandaka kumona dyaka mbote ve na bamvula na yandi ya nsuka, mboninu ya kimpeve ya mpangi Franz kusikilaka ya ngolo
[Kifwanisu ya kele na lutiti 17]
Kuyela na kimpeve mpi kukwenda na ntwala kele bikuma ya kyese