Kukota Ve na Mambu ya Nsi-Ntoto Yai ya Kukabwana

1. Inki mutindu beto lenda lemfukila Nzambi mpi bamfumu ya luyalu?

BIBLIA ke lombaka beto na kulemfukila bamfumu ya luyalu. Kansi yo ke tubaka mpi nde beto fwete lemfukila Nzambi ntangu yonso. (Bisalu 5:29; Tito 3:1) Inki mutindu beto lenda sala yo? Yezu tendulaka munsiku mosi yina ke sadisaka beto na kuzaba nani beto fwete lemfukila. Yandi tubaka nde beto fwete pesa “bima ya Kaisali na Kaisali, kansi bima ya Nzambi na Nzambi.”^[1] (Tala noti na nsuka ya disolo.) (Matayo 22:21) Beto ke pesaka “bima ya Kaisali na Kaisali” ntangu beto ke zitisaka bamfumu ya luyalu, bansiku na bo, mpi ntangu beto ke futaka mpaku. (Baroma 13:7) Kansi kana bamfumu ya luyalu me lomba beto na kusala kima mosi yina Nzambi ke zolaka ve, beto ta buya, kansi na luzitu yonso.

2. Inki mutindu beto ke monisaka nde beto ke kotaka ve na mambu ya politiki ya nsi-ntoto?

² Kupesa “bima ya Nzambi na Nzambi” ke tendula mpi kubuya kukota na mavwanga ya politiki. Beto ke kudikotisaka ve na mambu yai ya nsi-ntoto. (Yezaya 2:4) Beto ke telaminaka ve bamfumu ya luyalu sambu Yehowa muntu me bikaka nde bo yala. Beto ke kotaka mpi ve na bimvuka yina ke sosaka kupesa lukumu na insi. (Baroma 13:1, 2) Beto ke sosaka ve kusoba baluyalu to kumeka kupesa bantu ya politiki bangindu. Beto ke salaka mpi ve vote ya kupona bamfumu to kukuma beto mosi bantu ya politiki.

3. Sambu na nki beto fwete kota ve na mambu ya nsi-ntoto?

³ Nzambi ke buyisaka beto na kukota na mambu ya nsi-ntoto sambu na bikuma mingi. Mu mbandu, beto ke landaka mbandu ya Yezu. Yandi vandaka ve “muntu ya nsi-ntoto.” Yandi kotaka ve ata fioti na mambu ya politiki to na bamvita. (Yoane 6:15; 17:16) Kikuma ya nkaka kele nde beto kele bantu ya Kimfumu ya Nzambi. Beto ke kotilaka ve baluyalu ya bantu. Yo yina beto ke longaka na masonga yonso nde Kimfumu ya Nzambi mpamba ta manisa bampasi ya bantu. Mabundu ya luvunu ke kotaka na mambu ya politiki, mpi bo me kabulaka bantu. Kansi beto ke vandaka na bumosi na ntoto ya mvimba sambu beto ke kotaka ve na mambu ya nsi-ntoto.—1 Piere 2:17.

4. (a) Inki mutindu beto me zaba nde beto ta kutana ti bampasi mingi mutindu beto ke buya kukota na mambu ya nsi-ntoto? (b) Sambu na nki beto fwete kudibongisa bubu yai sambu na kukota ve na mambu ya nsi-ntoto?

⁴ Ziku na bwala na beno, bantu ke pusaka beno ve na kukota na mambu ya politiki. Kansi mutindu nsi-ntoto ya Satana me kuma na nsuka, kubuya kukota na mambu na yo ta natila beto bampasi mingi. Bubu yai, bantu “ke zolaka ve kuwakana” mpi ke vandaka “ntu-ngolo;” yo yina bo ke kukaka ve kuzinga na bumosi. (2 Timoteo 3:3, 4) Bampangi na beto ya nkaka me kutanaka ti bampasi sambu mambu ya politiki sobaka na kintulumukina na bansi na bo. Yo yina beto fwete kudibongisa bubu yai sambu na kukota ve na mambu ya nsi-ntoto ata na bantangu ya mpasi. Beto tadila ntangu yai mambu iya yina beto fwete sala sambu na kudibongisa.

TADILA BALUYALU YA BANTU MUTINDU YEHOWA KE TADILAKA YO

5. Inki mutindu Yehowa ke tadilaka baluyalu ya bantu?

⁵ Mutindu ya ntete ya kudibongisa sambu na kukota ve na mambu ya nsi-ntoto kele kutadila baluyalu ya bantu mutindu Yehowa ke tadilaka yo. Yehowa salaka ve bantu sambu na kuyala bantu ya nkaka. (Yeremia 10:23) Yandi ke monaka nde bantu yonso kele na kati ya dibuta mosi. Kansi bamfumu ya luyalu me kabulaka bantu sambu konso mfumu ke tubaka nde nsi na bo me luta bansi ya nkaka. Ata bamfumu ya nkaka lenda sala mambu ya mbote, bo ta kuka ve kumanisa bampasi ya bantu. Diaka, bo me kudikumisaka bambeni ya Kimfumu ya Nzambi, yina yantikaka kuyala na 1914. Ntama mingi ve Kimfumu yai ta fwa baluyalu yonso ya bantu.—Tanga Nkunga 2:2, 7-9.

6. Inki mutindu beto fwete sadila bamfumu ya luyalu mambu?

⁶ Nzambi me bikaka nde bantu kuyala sambu bo lenda tula mwa ngemba mpi ndonga. Yo ke sadisaka beto na kulonga nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi. (Baroma 13:3, 4) Nkutu Nzambi ke lombaka beto na kusamba sambu na bamfumu, sambu bo kanga beto ve nzila ya kusambila yandi na ngemba. (1 Timoteo 2:1, 2) Kana bantu ke niokula beto, beto lenda lomba lusadisu na bamfumu ya luyalu. Polo salaka mpi mutindu yina. (Bisalu 25:11) Ata Biblia ke tuba nde Satana muntu ke twadisaka baluyalu ya bantu, yo ke tubaka ve nde yandi ke twadisaka konso muntu yina kele ti kiyeka na nsi-ntoto. (Luka 4:5, 6) Yo yina, ntangu beto ke tubila muntu mosi ya kele ti kiyeka, beto fwete monisa ve nde Diabulu muntu ke twadisa yandi. Biblia ke tendula nde beto fwete finga ve bantu.—Tito 3:1, 2.

7. Inki mambu beto fwete yindulaka ve?

⁷ Beto ke lemfukilaka Nzambi ntangu beto ke buyaka kukotila bamfumu to bimvuka ya politiki, ata bangindu na bo lenda natila beto mambote. Kansi yo ke vandaka mpasi bantangu ya nkaka. Mu mbandu, yindula nde bantu ke buya kuzitisa luyalu mosi ya ke niokulaka bo mingi mpi ke niokulaka Bambangi ya Yehowa. Ntembe kele ve nde nge ta zola ve kuvukana ti bantu yina. Kansi, keti nge ta yindula nde bo ke sala mbote mpi nge ta zola nde bo nunga? (Baefezo 2:2) Kana beto ke zola kukota ve na mambu ya nsi-ntoto, beto fwete yindulaka ve nde kimvuka mosi kele mbote kuluta ya nkaka. Yo ta monana pwelele na mambu yina beto ke tuba mpi ke sala.

“VANDA MAYELE” KANSI “NTIMA-MPEMBE”

8. Inki mutindu beto lenda vanda “mayele,” kansi “ntima-mpembe” ntangu bo ke pusa beto na kukota na mambu ya nsi-ntoto?

⁸ Mutindu ya zole ya kubuya kukota na mambu ya nsi-ntoto kele kuvanda “mayele bonso banioka kansi ti ntima-mpembe bonso bapizio.” (Tanga Matayo 10:16, 17.) Beto ke vandaka “mayele” ntangu beto ke tadilaka na ntwala mambu ya mpasi yina ke kuminaka bantu. Beto ke vandaka “ntima-mpembe” ntangu beto ke buyaka kukota na mambu ya nsi-ntoto na bantangu yina ya mpasi. Beto tadila sesepi yai mwa bampasi yango, mpi mambu ya beto lenda sala sambu na kukota ve na mambu ya nsi-ntoto.

9. Sambu na nki beto fwete keba ntangu beto ke solula ti bantu?

⁹ Masolo na beto. Beto fwete keba kibeni ntangu bantu ke tubila mambu ya politiki. Mu mbandu, ntangu beto ke longa muntu mambu ya Kimfumu ya Nzambi, beto fwete tuba ve nde beto ke zolaka to ke zolaka ve bangindu ya mfumu mosi to ya kimvuka mosi ya politiki. Na kisika ya kutubila mambu yina bantu fwete sala sambu na kumanisa bampasi ya bantu, beto fwete sadila Biblia sambu na kumonisa mutindu Kimfumu ya Nzambi ta manisa bampasi mvula na mvula. Kana bantu ke zola kutubila kima mosi, mu mbandu makwela ya babakala ti babakala to bankento ti bankento, to kubasisa mavumu, zabisa bo minsiku ya Biblia mpi bikesa yina nge ke salaka sambu na kuzitisa yo. Kana muntu mosi kutuba nde bo fwete katula to kusoba nsiku mosi buna, beto fwete kotila yandi ve, mpi beto sosa ve kundimisa yandi na kusoba mabanza.

10. Ntangu beto ke landa bansangu na radio, na televizio, to ke tanga bazulunalu, nki mutindu beto lenda zaba nde beto ke kota ve na mambu ya nsi-ntoto?

¹⁰ Bima yina ke mwangaka nsangu. Bantangu ya nkaka bantu ke tubaka mambu kaka sambu na kukumisa mambu yina kimvuka mosi ya politiki ke sala, mingi-mingi na bansi yina bamfumu ke twadisaka bimvuka ya ke mwangaka bansangu. Kana bantu yina ke mwangaka bansangu ke kotila kimvuka mosi, beto fwete keba sambu na kukuma ve kutadila mambu bonso bo. Nge lenda kudiyula nde, ‘Keti mu ke zolaka kuwidikila muntu mosi ya ke pesaka bansangu kaka sambu mono ke ndimaka mambu ya politiki yina yandi ke tubaka?’ Sambu na kukota ve na mambu ya nsi-ntoto, bika kutala to kutanga bansangu yina ke kumisaka mambu ya politiki. Kansi sosaka bansangu yina ke tubilaka mambu na bukati-kati. Fwanisaka ntangu yonso bansangu ya nge ke wa ti “mambu ya mbote” yina kele na Biblia.—2 Timoteo 1:13.

11. Sambu na nki kubaka bima na beto ya kinsuni na mbalu mingi lenda pusa beto na kukota na mambu ya nsi-ntoto?

¹¹ Mpusa ya bima mingi ya kinsuni. Kana beto ke baka na mbalu mingi mbongo mpi bima na beto ya nkaka, yo lenda vanda mpasi na kubuya kukota na mambu ya nsi-ntoto. Na nima ya 1970, yo lombaka nde Bambangi ya Yehowa mingi ya Malawi kuyambula bima na bo yonso sambu bo buyaka kukota na kimvuka mosi ya politiki. Kansi bampangi ya nkaka buyaka kuyambula bima na bo ya mbalu. Mpangi Ruth ke yibuka nde, “Bampangi ya nkaka yina tinaka ti beto vutukaka na bwala mpi bo kotaka na kimvuka yina ya politiki sambu bo kukaka ve luzingu ya mpasi yina vandaka na kisika yina beto tinaka.” Kansi bansadi ya Nzambi mingi ke salaka ve mpidina. Bo ke buyaka kukota na mambu ya nsi-ntoto, ata yo lenda sala nde bo konda mbongo to bo vidisa bima na bo ya nkaka.—Baebreo 10:34.

12, 13. (a) Inki mutindu Yehowa ke tadilaka bantu? (b) Inki mutindu beto lenda zaba nde beto me kuma lulendo sambu na insi na beto?

¹² Lulendo. Bantu mingi ke vandaka lulendo sambu na mpusu na bo, dikanda na bo, mutindu na bo ya kuzinga, mpi mbanza to insi na bo. Kansi Yehowa ke monaka ve nde muntu to kimvuka mosi ya bantu me luta bankaka. Beto yonso kele kiteso mosi na meso na yandi. Yehowa me salaka beto ya kuswaswana, mpi beto ke sepelaka mpidina. Yandi ke lombaka beto ve na kukuma kuzinga bonso bantu ya nkaka. Ata mpidina, yandi ke zolaka ve nde beto kudimona mfunu mingi kuluta bantu ya nkaka.—Baroma 10:12.

¹³ Beto fwete kudisikisa ve ata fioti mpi kuyindula nde insi na beto me luta bansi ya nkaka. Kuyindula mpidina lenda pusa beto na kukota na mambu ya insi na beto. Mambu yai kuminaka bampangi-babakala ya nkaka ya Baebreo na mvu-nkama ya ntete. Bo sadilaka ve bampangi-bankento ya mifwidi yina vandaka kutuba Kigreki mambu ya mbote. (Bisalu 6:1) Inki mutindu beto lenda zaba nde beto me yantika kukuma lulendo sambu na insi na beto? Beto tadila mbandu mosi. Kana mpangi mosi ya me katukaka na kisika ya nkaka me pesa nge dibanza, keti nge ke monaka nde mutindu na beno ya kusala mambu kele mbote, mpi nge ke buyaka yo mbala mosi? Kana mpidina, yibuka ndongisila yai ya mfunu: “Ti kudikulumusa yonso beno tadila bankaka nde bo me luta beno.”—Bafilipi 2:3.

YEHOWA TA SADISA NGE

14. Inki mutindu kisambu lenda sadisa beto, mpi nki mbandu ya Biblia ke monisa yo?

¹⁴ Mutindu ya tatu ya kubuya kukota na mambu ya nsi-ntoto kele, kutudila Yehowa ntima. Lomba mpeve santu na kisambu sambu na kukanga ntima mpi na kudiyala. Bikalulu yai ta sadisa nge mingi kana bamfumu ya luyalu me sala kima mosi ya mbi. Lomba Yehowa mayele ya kuzaba mambu yina lenda pusa nge na kudikotisa na mambu ya nsi-ntoto. Lomba Yehowa mpi na kusadisa nge na kusala mambu ya mbote na bantangu yina. (Yakobo 1:5) Bantangu ya nkaka bo lenda tula nge na boloko to kupesa nge ndola sambu nge ke lemfukilaka Yehowa. Kana yo kumina nge, lomba Yehowa kikesa ya kutendudila bantu mbote-mbote kikuma ya nge ke buya kukota na mambu ya nsi-ntoto. Zaba nde Yehowa ta sadisa nge na kukanga ntima.—Tanga Bisalu 4:27-31.

15. Inki mutindu Biblia lenda sadisa nge na kukota ve na mambu ya nsi-ntoto? (Tala mpi lupangu “Ndinga ya Nzambi Kumisaka Lukwikilu na Bo Ngolo.”)

¹⁵ Yehowa me pesaka beto Biblia sambu na kukumisa beto ngolo. Yo yina, tadila baverse yina ta sadisa nge na kubuya kukota na mambu ya nsi-ntoto. Longuka mbote baverse yina mpi yibukaka yo, yo ta sadisa nge kilumbu nge ta vanda ve ti Biblia. Biblia lenda sadisa nge mpi na kukwikila kibeni na balusilu ya Nzambi. Lukwikilu ya mutindu yai ke sadisaka beto na kukanga ntima na ntangu ya mpasi. (Baroma 8:25) Pona baverse yina ke tubila mambu ya nge ke kanaka kusala na Paladisu, mpi kudimona nde nge kele dezia na Paladisu.

LANDA MBANDU YA BANSADI YA KWIKAMA YA YEHOWA

16, 17. Bambandu ya bansadi ya kwikama ya Nzambi, yina buyaka kukota na mambu ya nsi-ntoto, ke longa beto nki? (Tala kifwanisu ya luyantiku ya disolo.)

¹⁶ Bambandu ya bansadi ya kwikama ya Yehowa kele kima ya iya yina ta sadisa beto na kubuya kukota na mambu ya nsi-ntoto. Bansadi ya Yehowa mingi ya ntama vandaka bantu ya kikesa, mpi bo bakaka balukanu ya mbote yina sadisaka bo na kukota ve na mambu ya nsi-ntoto. Yibuka Shadraki, Meshaki, Abedi-Nego, yina buyaka kusambila kiteki yina vandaka kumonisa luyalu ya Babilone. (Tanga Daniele 3:16-18.) Disolo yai ya Biblia me pesaka bampangi mingi bubu yai kikesa ya kubuya kusambila drapo ya insi yina bo kele. Yezu kotaka ve na mambu ya politiki to na mambu ya nkaka yina ke kabulaka bantu. Yandi zabaka nde mbandu na yandi ya mbote ta sadisa balongoki na yandi. Yandi tubaka nde: “Beno vanda kikesa! Mono me nunga nsi-ntoto.”—Yoane 16:33.

¹⁷ Bubu yai, bamfumu ke niokulaka bampangi mingi, mpi ke kotisaka bo na boloko sambu bo ke buyaka kukota na mambu ya nsi-ntoto. Nkutu bo me fwaka bampangi ya nkaka sambu na kwikama na bo na Yehowa. Bambandu na bo lenda pesa beto kikesa. Mpangi-bakala mosi na insi Turquie tubaka nde: “Franz Reiter vandaka mpangi mosi ya toko. Bo fwaka yandi sambu yandi buyaka kukuma soda ya Hitler. Mukanda yina yandi sonikilaka mama na yandi na mpimpa, na ntwala nde bo fwa yandi, monisaka lukwikilu mpi kivuvu na yandi ya ngolo na Yehowa. Mono bakaka lukanu ya kulanda mbandu na yandi kana mono me kutana ti bampasi ya mutindu yina.”^[2]—Tala noti na nsuka ya disolo.

18, 19. (a) Inki mutindu bampangi ya dibundu lenda sadisa nge na kukota ve na mambu ya nsi-ntoto? (b) Inki kele lukanu na nge?

¹⁸ Bampangi ya babakala ti ya bankento ya dibundu na beno lenda sadisa nge na kubuya kukota na mambu ya nsi-ntoto. Kana nge ke kutana ti mambu ya mpasi, zabisa bankuluntu. Bo lenda pesa nge bandongisila ya mbote ya Biblia. Nge lenda zabisa mpi bampangi ya dibundu; bo lenda pesa nge kikesa. Lomba bo na kusamba sambu na nge. Kansi nge fwete sadisa mpi bampangi ya nkaka mpi kusamba sambu na bo. (Matayo 7:12) Sambu na kuzaba bazina ya bampangi yina kele na baboloko, kota na jw.org (ya Kifalansa) na kisika bo me sonika Salle de presse, bweta na “Actualités Juridiques, mpi na disolo, Témoins de Jéhovah emprisonnés en raison de leur foi (par pays)”. Pona mwa bazina, mpi samba Yehowa na kusadisa bampangi yina ya babakala ti bankento na kuvanda kikesa mpi kukangama kaka na yandi.—Baefezo 6:19, 20.

¹⁹ Mutindu nsuka me finama, bamfumu lenda sala bikesa mingi sambu na kupusa beto na kukota na mambu ya nsi-ntoto yai. Yo yina, beto fwete kudibongisa ntangu yai sambu na kubuya kukota na mambu ya nsi-ntoto yai ya kukabwana!