11. Na mutindu Bakristu fwete kubaka bamfumu ya inza, Polo kulongisilaka bau nde inki?

¹¹ Yau vandaka kuwakana ti mambu yai, yau yina, bamvula kuluta kiteso ya 20 na nima lufwa ya Kristu, ntumwa Polo kusongaka Bakristu yina kuvandaka na Roma nde: “Konso muntu fweti lemfuka na bamfumu ya leta.” (Roma 13:1) Kiteso ya bamvula kumi na nima, ntangu fyoti na ntwala yandi kukota boloko mbala ya zole na Roma mpi kugondama, Polo sonikilaka Tito nde: “Tuba diaka na bakristo nde bo fweti lemfuka na bamfumu ya leta, bo fweti wila bo, bo fweti zola na kusala konso mambu ya mbote. Bo lenda tuba mambu ya mbi ve ata na muntu mosi. Bo fweti zola ngemba, bo fweti kanga ntima, bo fweti vanda bantu ya pima na meso ya bantu yonso.”​—Tito 3:​1, 2.

Kuyela ya Mbakisa ya “Biyeka ya Zulu”

12. (a) Inki Charles Taze Russell kumonaka bonso pozisio ya mbote ya Mukristu na ntwala ya bamfumu ya luyalu? (b) Na yina metala kisalu ya kisoda, inki bamboninu ya kuswaswana Bakristu ya kupakulama kubakaka na ntangu ya Mvita ya I ya Inza?

¹² Na luyantiku ya 1886, Charles Taze Russell kusonikaka na mukanda The Plan of the Ages: “Yau kuvanda Yezu to Bantumwa, bau bikaka kuvukana ve ti bamfumu ya ntoto ata inki mutindu. . . . Bau longaka Dibundu na kulemfuka na bansiku mpi na kulemfukila bayina vandaka na biyeka sambu na kisalu na bau, . . . na kufuta mpaku ya melombama na bau, kaka katula nsiku yina kewakana ve ti nsiku ya Nzambi (Bisalu 4:19; 5:29) na kutelemanina ve nsiku mosi ya metulamaka. (Rom. 13:​1-7; Mat. 22:21) Yezu ti Bantumwa ti dibundu ya ntete, vandaka bau yonso kulanda nsiku, ata bau vandaka ya kukabwana, ye vandaka kuvukana ve na baluyalu ya inza yai.” Mukanda yai kutendulaka mbotembote “biyeka ya zulu” (NW) yina ntumwa Polo kutubilaka, bonso “bamfumu ya leta.” (Roma 13:1) Na 1904, mukanda The New Creation kutubaka nde Bakristu ya kyeleka “fwete kuvanda na kati ya bantu yina kelutaka kulunda nsiku na ntangu yai​—bantu ya mubulu ve, ya maswana ve, bantu ya kesosaka bifu ve.” Bantu ya nkaka kubakisaka yau bonso dyambu ya bulemfu na mambu yonso ya luyalu, kundima ata kisalu ya kisoda na ntangu ya Mvita ya I ya Inza. Kansi, bankaka kutadilaka kisalu yina bonso kima ya vandaka kuwakana ve ti ntubilu yai ya Yezu: “Bantu yina yonso ke sadilaka mbele bo ta fwa mpi na mbele.” (Matayo 26:52) Na ntembe ve, kuvandaka ti mfunu ya ngolo ya mbakisa ya biyeka ya zulu.

13. Inki nsoba na yina metala mbakisa ya biyeka ya zulu kumonisamaka na 1929, ye inki mutindu yau monanaka dyambu ya mfunu?

¹³ Na 1929, na ntangu bansiku ya bansi mingi bandaka na kubuyisa bima mingi ya Nzambi kelombaka to kulomba bima yina bansiku ya Nzambi kebuya, yau kundimamaka nde biyeka ya zulu fwete kuvanda Yehowa Nzambi ti Yezu Kristu.a Yai kele mbakisa ya bansadi ya Yehowa kuvandaka na yau na nsungi ya mpasi yina yitaka Mvita ya II ya Inza mpi na nsungi ya Gere Frwade, yina vandaka kupesa boma, ya kuyilama ngolo na minduki. Na kutadila dyaka ntangu yina, beto fwete kutuba nde mboninu yina, ya vandaka kukumisa Yehowa ti Yezu bonso ya kuluta kuzanguka, kusadisaka bantu ya Nzambi na kubikala na bukatikati na nsungi yina yonso ya mpasi.

Bulemfu na Mambu ya Nkaka

14. Inki mutindu nsemo ya kuluta mingi kungengaka sambu na Roma 13:​1, 2 ti mikapu ya mefwanana na yau na 1962?

¹⁴ Na 1961, kusonama ya New World Translation of the Holy Scriptures kumanaka. Kuyidika na yau kulombaka ndonguka mosi ya mudindu ya ntubilu ya Masonuku na mukapu yina. Mbalula ya siki-siki ya bangogo yina mesadilama kaka ve na Roma kapu 13, kansi mpi na mikapu bonso Tito 3:​1, 2 ti 1 Piere 2:13, 17 kumonisaka yau pwelele nde ngogo “biyeka ya zulu (supérieur)” vandaka kutubila ve Kiyeka ya Kuluta Kuzanguka (Suprême), Yehowa, ti Mwana na yandi Yezu, kansi biyeka ya baluyalu ya bantu. Na nsuka ya 1962, masolo ya kubasikaka na Nzozulu ya Nkengi, kupesaka ntendula ya siki-siki ya Roma kapu 13 mpi yau kupesaka dyaka mboninu ya pwelele kuluta yina ya ntangu ya C. T. Russell. Masolo yina kumonisaka nde bulemfu ya Bakristu na bamfumu fwete kuvanda ve na mambu yonso. Yau fwete kuvanda na mambu ya nkaka, yina fwete kunata ve bansadi ya Nzambi na kukolama na bansiku ya Nzambi. Masolo ya nkaka na Nzozulu ya Nkengi kutubilaka mingi dyambu yai ya mfunu.b

15, 16. (a) Mbakisa ya mpa ya Roma kapu 13 kunataka inki mboninu ya mbote ya bukatikati? (b) Inki bangyufula mebikala ya beto tapesa mvutu?

¹⁵ Nsapi yai ya kangulaka mbakisa ya siki-siki ya Roma kapu 13 mesadisaka bantu ya Yehowa na kutula bukatikati na luzitu yina bau fwete pesa na bamfumu ya politiki na mutindu mosi ya kuvweza ve minsiku ya mfunu ya Masonuku. (Nkunga 97:11; Yeremia 3:15) Yau mesadisaka bau na kuvanda ti mboninu ya mbote ya bangwisana na bau ti Nzambi ti kuwakana na bau ti Leta. Yau mendimisaka nde na ntangu bau kepesaka bima ya Kaisali na Kaisali, bau kevilaka ve na kupesa bima ya Nzambi na Nzambi.

Keti Nge Lenda Kutendula?