Keba Ntangu Yonso na Malongi na Nge

“Keba nge mosi, keba na malongi na nge. Vanda ngolo na mambu yina yonso. Sambu, kana nge sala mpidina, nge ta gulusa moyo na nge mosi, nge ta gulusa mpi moyo ya bantu yina ke waka malongi na nge.”—1 TIMOTEO 4:16.

1, 2. Sambu na nki beto kele mpenza na mfunu ya balongi ya kikesa bubu yai?

“BENO kwenda kukumisa bantu yonso balonguki na mono: . . . beno longa bo mpi na kulanda mambu yonso ya mono vandaka kusonga beno na kusala.” (Matayo 28:​19, 20) Ntuma yai ya Yezu Kristu pesaka kesonga nde Bakristu yonso fwete sala ngolo sambu bo kuma balongi. Balongi ya kikesa kele mfunu bubu yai sambu bo fwete sadisa bantu ya ntima ya masonga na kubaka Nzayilu ya Nzambi na ntwala nsuka kukwisa. (Roma 13:11) Ntumwa Polo longisilaka nde: “Longa nsangu ya Nzambi, tula ngolo na kuzabisa yo, ata na ntangu ya mpasi ata na ntangu ya mbote.” (2 Timoteo 4:⁠2) Mvese yai kezola kutubila kisalu ya kulonga na kati ti na nganda ya dibundu. Na kutuba ya mbote, kisalu ya kusamuna kesukaka ve kaka na kuzabisa nsangu ya Nzambi. Kana beto kezola nde bantu ya kendimaka nsangu kukuma balongoki, beto fwete longa mbotembote.

² Beto kezinga na “ntangu ya mpasi ya kukangila ntima.” (2 Timoteo 3:​1, NW) Bafilozofi ya bantu ti malongi ya luvunu mefulukaka na butomfu ya bantu. Bamingi “me temukaka ve,” mpi bo “ke waka diaka nsoni ve.” (Efezo 4:​18, 19) Bankaka mebikalaka ti bamputa ya nene na mawi na bo. Ee, bantu “me lemba” kibeni, “kikesa ve, bonso mameme me konda ngungudi ya kutala bo.” (Matayo 9:36) Ata mpidina, kana beto kesadila mayele ya kulonga, beto lenda sadisa bantu ya ntima ya masonga na kusoba.

Balongi na Kati ya Dibundu

3. (a) Kisalu ya kulonga yina Yezu pesaka beto ketendula dyaka inki? (b) Banani kele ti mukumba ya ntete ya kulonga na kati ya dibundu?

³ Na nsadisa ya kisalu ya kulonguka Biblia ti bantu na banzo na bo, bamingi ke na kubaka nzayilu. Kana bantu ya mpa yai mebaka mbotika imene, beto fwete sadisa bo sambu bo ‘simba ngolo mutindu misisa ke simbaka nti, to mutindu fondasio ke simbaka nzo.’ (Efezo 3:17) Kana beto kesala kisalu ya Yezu pesaka beto na Matayo 28:​19, 20, mpi kesonga bantu ya mpa nzila ya organizasio ya Yehowa, bo tabaka mambote ya malongi yina bo talonguka na kati ya dibundu. Na Efezo 4:​11-13, beto kemona nde Yezu metulaka bantu yankaka “[“bangungudi,” NW] bantu ya nkaka mpi balongi. Yandi Kristo salaka mpidina sambu na kuyidika bantu ya Nzambi na kusala kisalu ya kikristo, sambu na kupesa Nitu na yandi Kristo ngolo.” Ntangu yankaka, na kumonisa mayele ya kulonga, yo kelombaka nde bo ‘sungika, bo pesa atasio, kikesa, ti kukanga ntima [ntangu bo ke longa].’ (2 Timoteo 4:⁠2) Kisalu ya balongi vandaka mfunu kibeni. Yo yina, ntangu Polo tangaka bantumwa ti baprofete imene, na mukanda ya yandi sonikilaka bampangi ya Korinto, yandi landisaka bo mbala mosi na balongi.​—⁠1 Korinto 12:⁠28.

4. Nki mutindu mayele ya kulonga kesadisaka beto na kulemfukila ntuma ya Polo yina kele na Baebreo 10:​24, 25?

⁴ Ya kyeleka, Bakristu yonso lenda kuma ve bankuluntu to bankengi. Kansi, Biblia ke syamisa bo yonso na kusadisa bankaka na “kuzola bampangi ya nkaka . . . ti na kusadila bo mambu ya mbote.” (Baebreo 10:​24, 25) Sambu na kusala dyambu yai na balukutakanu, yo kelombaka nde beto kudibongisa mbote, beto kupesa bakomantere ya kekatuka na nsi ya ntima, ya lenda tunga ti kupesa bampangi yankaka kikesa. Bansamuni ya Kimfumu yina mesalaka bamvula mingi lenda sadisa mpi bankaka na kusala ‘mambu ya mbote,’ kana bo kekabula mambu ya bo mezabaka ti eksperiansi na bo ti bantu ya mpa na ntangu bo kesala kumosi ti bo na kisalu ya bilanga. Yo vanda na kisalu ya bilanga to na ntangu yankaka, beto lenda longa bantu ya mpasi malongi ya mfunu. Mu mbandu, Biblia kelongisila bankento ya kuyela na ‘kulonga mambu ya mbote.’​—⁠Tito 2:⁠3.

Beto Mendimaka na Kukwikila

5, 6. (a) Na nki Bukristu ya kyeleka kele ya kuswaswana ti lusambu ya luvunu? (b) Nki mutindu bankuluntu lenda sadisa bantu ya mpa na kubaka banzengolo ya mayele?

⁵ Bukristu ya kyeleka kele ve bonso mabundu ya luvunu yina kesosaka kulangidila mabanza ya bantu na bo. Ntangu Yezu vandaka awa na ntoto, bamfumu ya mabundu vandaka sosa kuyala luzingu ya bantu na mambu yonso. Bo vandaka kutudila bo bansiku ya bambuta ya ngolo-ngolo. (Luka 11:46) Bamfumu ya Kikristu kelutaka kusala mutindu mosi.

⁶ Kansi, lusambu ya kyeleka kele mpidina ve. Na lusambu ya kyeleka, beto kepesaka Nzambi “kisalu ya santu” na “ngolo ya mabanza” na beto mosi. (Roma 12:​1, NW) Bo “kesadisaka” bansadi ya Yehowa na “kukwikila.” (2 Timoteo 3:​14, NW) Bantangu ya nkaka, bayina ketwadisaka lenda mona nde yo ke mfunu bo pesa bangindu yina ketadila mutindu kisalu fwete salama sambu dibundu kutambula mbote. Bankuluntu kebakilaka ve bampangi na bo Bakristu banzengolo. Kansi, bo kelongaka bo “na kuswasisa mambu ya mbote ti mambu ya mbi.” (Baebreo 5:14) Sambu Bakristu kukuka na kusala mutindu yai, bankuluntu kedisaka ntetentete dibundu “mambu ya lukwikilu ti malongi ya kieleka.”​—⁠1 Timoteo 4:⁠6.

Keba na Malongi na Nge

7, 8. (a) Nki mutindu bantu ya melongukaka mingi ve kekukaka kulonga? (b) Nki kesonga nde yo kele mfunu nde muntu yandi mosi kutula ngolo sambu na kukuma longi ya mbote?

⁷ Kansi beto tubila dyaka fyoti kisalu ya kulonga yina Yezu mepesaka beto yonso. Keti yo kelombaka nde muntu kuvanda na mayele mingi, yandi longuka mingi, to yandi baka badiplome ya nene sambu na kusala yo? Mpidina kibeni ve. Sambu ntalu ya mingi ya bantu yina kesalaka kisalu yai ya kulonga na inza ya mvimba, kele bantu ya melongukaka mingi ve. (1 Korinto 1:​26-29) Polo ketendula nde: “Beto bantu ke na kimvwama yina ya [kisalu] ya Nzambi, beto kele bonso mabungu ya kukonda ngolo ya bo ke salaka na ntoto [banitu ya kukonda kukuka]. Beto kele mpidina sambu na kusonga na bantu nde Nzambi muntu ke na ngolo ya nene kansi beto ve.” (2 Korinto 4:⁠7) Kima ya kendimisa beto nde mpeve ya Yehowa kele ngolo, kele mbuma ya mingi yina kisalu ya kusamuna Kimfumu kebuta na ntoto ya mvimba!

⁸ Ata mpidina, yo kelombaka nde konso muntu kutula kikesa yandi mosi sambu na kuvanda “muntu ya kisalu yina ya bo lenda baka mbi ve sambu na kisalu na yandi, sambu yandi ke zabisaka nsangu ya kieleka mbote-mbote.” (2 Timoteo 2:15) Polo longisilaka Timoteo nde: “Keba nge mosi, keba na malongi na nge. Vanda ngolo na mambu yina yonso. Sambu, kana nge sala mpidina, nge ta gulusa moyo na nge mosi, nge ta gulusa mpi moyo ya bantu yina ke waka malongi na nge.” (1 Timoteo 4:16) Kansi, nki mutindu muntu lenda tula dikebi na malongi na yandi, yo vanda na kati to na nganda ya dibundu? Keti sambu na kutula dikebi yango mbote, muntu fwete longuka ntete banzo-nkanda ya nene sambu na kuzaba kulonga?

9. Nki kima kele mfunu mingi kuluta mayele ya kubutukila?

⁹ Ntembe kele ve nde na ntangu Yezu salaka Disolo na yandi ya kuluta masolo yonso na zulu ya Ngumba, yandi monisaka nde yandi zaba kulonga mbotembote mpenza. Ntangu yandi manisaka na kutuba, “bantu vandaka kuyituka ngolo mutindu yandi vandaka kulonga.” (Matayo 7:28) Ya kyeleka, ata muntu mosi ve na kati na beto lenda longa bonso Yezu. Kansi, sambu na kuvanda longi ya mbote, yo kelomba ve nde beto vanda bantu ya kuzaba kutuba mbotembote. Sambu, na Yobi 12:​7, beto kemona nde ata “bambisi” ti “bandeke” lenda longa mbote kukonda kutuba! Na zulu ya mayele ti ngangu ya kubutukila yina beto lenda vanda na yo, kima ya kuluta mfunu mingi kele “mutindu ya bantu” ya beto kele. Disongidila, bikalulu ya mbote ya kimpeve yina beto kele na yo. Sambu yo yina bima ya balongoki na beto lenda landa.​—⁠2 Piere 3:​11, NW; Luka 6:⁠40.

Balongoki ya Ndinga ya Nzambi

10. Nki mutindu Yezu pesaka mbandu ya mbote na yina metala kulonguka Ndinga ya Nzambi?

¹⁰ Longi ya mbote ya mambu ya kyeleka yina kele na Masonuku, fwete vanda muntu ya kelongukaka Ndinga ya Nzambi. (Roma 2:21) Yezu Kristu bikisaka mbandu mosi ya mbote kibeni na dyambu yai. Na ntangu Yezu vandaka longa, yandi tubilaka to basisaka bangindu yina vandaka wakana ti kiteso ya katikati ya mambu yina kele na mikanda ya Masonuku ya Kiebreo.a Ntangu yandi kumaka ti bamvula 12, yo monanaka pwelele nde yandi zabaka mbote Ndinga ya Nzambi. Sambu, bibuti na yandi kutaka yandi “me vanda na kati ya balongi ya Bayuda. Yandi vandaka kuwa bo, yandi vandaka kupesa bo bangiufula.” (Luka 2:46) Ntangu Yezu kumaka mbuta, yandi vandaka ti kikalulu ya kukwenda na nzo ya bisambu ya Bayuda, kisika bo vandaka tanga Ndinga ya Nzambi.​—⁠Luka 4:⁠16.

11. Nki bikalulu ya mbote ya kulonguka longi fwete sosa kuvanda na yo?

¹¹ Keti nge kevandaka na nzala ya ngolo ya kutanga Ndinga ya Nzambi? Kana nge ketimuna na kati na yo, “nge ta zaba nki disongidila ya kutina [Yehowa] boma; nge ta zaba mpi kuzaba Nzambi.” (Bingana 2:​4, 5) Yo yina, nge fwete kuna bikalulu ya mbote ya kutanga. Meka na kutangaka kitini mosi ya Ndinga ya Nzambi konso kilumbu. (Nkunga 1:⁠2) Vanda na kikalulu ya kutanga konso nimero ya Nzozulu ya Nkengi ti ya Réveillez-vous! banda kilumbu ya nge kebaka yo. Tulaka dikebi ya mingi na kulanda balukutakanu na dibundu. Longukaka na kusosa mbotembote mambu na mikanda ya ketendulaka Biblia. Kana nge kelonguka na ‘kuta mambu yonso na sikisiki,’ yo tasadisa nge na kukonda kuyika mambu ti kutuba luvunu na ntangu nge kelonga.​—⁠Luka 1:⁠3.

Monisa Zola ti Luzitu na Bantu Yina Nge Kelonga

12. Nki mutindu Yezu vandaka baka balongoki na yandi?

¹² Kikalulu yankaka ya mfunu kele kuzitisa bantu ya nge kelonga. Bafarize vandaka vweza bantu yina vandaka kuwidikila Yezu. Bo tubilaka bantu yango nde bo kele “bantu yina kuzaba ve Bansiku ya Moize, ebuna bo kele bantu yina ya Nzambi me singaka.” (Yoane 7:49) Kansi, Yezu vandaka kuzola mpenza balongoki na yandi mpi yandi vandaka kuzitisa bo. Yandi tubaka nde: “Mono ta binga beno diaka bampika ve, sambu mpika ke zabaka ve mambu ya mfumu na yandi ke salaka. Kansi mono ke binga beno banduku, sambu mono me zabisaka beno mambu yonso ya mono waka na Tata na mono.” (Yoane 15:15) Dyambu yai kesonga nki mutindu balongoki ya Yezu fwete landa na kusala kisalu na bo ya kulonga.

13. Nki mutindu Polo vandaka kudiwa sambu na bantu yina yandi longaka?

¹³ Mu mbandu, kinduku ya Polo ti balongoki na yandi kuvandaka ve kinduku mosi ya madidimadidi, to ya zuluzulu. Yandi tubilaka Bakristu ya Korinto nde: “Ata beno ke na bantu mile kumi na kutala beno na mambu ya luzingu na beno na kimvuka ti Kristo, beno ke na tata mosi mpamba. Na mambu yina ke tadila luzingu na beno na kimvuka ti Yesu Kristo, mono me kumaka tata na beno, sambu mono muntu zabisaka beno Nsangu ya Mbote.” (1 Korinto 4:15) Bilumbu yankaka, Polo vandaka kudila nkutu na ntangu yandi vandaka kunganina bantu yina yandi longaka! (Bisalu 20:31) Yandi monisaka mpi kikalulu ya kukanga ntima ti ya ntima ya mbote na mutindu mosi ya kuyituka kibeni. Yo yina yandi songaka Bakristu ya Tesalonika nde: “Ntangu beto vandaka kuna na beno, beto vandaka kusala na ntima mosi ya pima, bonso mama yina ke kebaka bana na yandi.”​—⁠1 Tesalonika 2:⁠7.

14. Sambu na nki kutula dikebi na bantu yina beto kelonguka na bo kele mfunu? Pesa mbandu.

¹⁴ Keti nge kelandaka mbandu ya Yezu ti ya Polo? Kana beto kezola balongoki na beto kuzola mosi ya kyeleka, ata beto kele ti bifu ya beto mebutukaka ti yo, bo tamonaka yo ve. Keti bantu ya beto kelongukaka ti bo Biblia kekudiwaka nde beto ketulaka bo dikebi na masonga yonso? Keti beto kesosaka kuzaba bo mbote? Mpangi mosi ya Nkento vandaka kuka ve na kusadisa longoki na yandi ya Biblia na kuyela na kimpeve. Kilumbu mosi, yandi yulaka yandi na zola yonso nde: “Nki, ke ti kima kekwendila ve?” Nkento yina kukangudilaka yandi ntima. Yandi tubilaka yandi mambu yonso ya vandaka kuyangisa yandi. Disolo ya zola yai kusadisaka nkento yango na kusoba. Na mambu ya mutindu yai, yo kevandaka mbote na kusadila mabanza ya Masonuku ti bangogo ya kupesa kikesa. (Roma 15:⁠4) Kansi, beto fwete keba. Kana beto kele ti longoki ya Biblia mosi ya keyela nswalu, kansi kana beto kemona nde yandi lenda vanda dyaka ti bikalulu yankaka ya mbi ya yandi fwete soba ntete, yo tavanda mbote ve nde beto kangama ti yandi mpambampamba. Yo kele mbote beto lunda bandilu ya Bukristu.​—⁠1 Korinto 15:⁠33.

15. Nki mutindu beto lenda monisa nde beto kezitisaka bantu ya beto kelonguka ti bo?

¹⁵ Sambu na kumonisa nde beto kezitisaka bantu yina beto kelongukaka ti bo, beto fwete vanda ve bonso bamfumu ya luzingu na bo. (1 Tesalonika 4:11) Mu mbandu, kana beto kelonguka ti nkento mosi ya kezingaka na kimakangu ti bakala mosi. Ziku mpi yandi mebutaka bana ti bakala yango. Na ntangu yandi mebaka nzayilu ya sikisiki ya Nzambi, nkento yango lenda sosa kusungika luzingu na yandi sambu yandi wakana ti Yehowa. (Baebreo 13:⁠4) Keti yandi fwete kwela bakala yango to bo fwete kabwana? Mbala yankaka beto kemona mpenza nde kana yandi kwela bakala yai ya kesepelaka mingi ve na mambu ya kimpeve to ya kezolaka ve ata fyoti mambu ya kimpeve, nkento yango tayela ve na kimpeve. To beto lenda wa boma nde kana yandi kwela ve bakala yina, bana na yandi tamona mpasi. Ata yo vanda nki mutindu, beto fwete zaba nde kana beto kekota na luzingu ya longoki mpi kesosa na kundimisa yandi ngindu na beto na kingolongolo na mambu ya mutindu yai, yina kele kukonda luzitu mpi kukonda zola. Na kutuba ya mbote, longoki yandi mosi muntu tazinga ti malanda ya nzengolo na yandi. Ebuna, keti yo tavanda kuluta mbote ve nde nge longa longoki ya mutindu yina na kusadila “ngolo ya kuyindula” ya yandi mosi sambu yandi zenga nki yandi fwete sala?​—⁠Baebreo 5:​14, NW.

16. Nki mutindu bankuluntu lenda monisa zola ti luzitu na mameme ya Nzambi?

¹⁶ Yo kele mfunu mpenza nde bankuluntu ya mabundu kuzola mpi kuzitisa mameme. Ntangu Polo sonikilaka Filemoni, yandi tubaka nde: “Sambu mono ke zolaka nge, mono ke zola kubondila nge na kusala mambu yina ya nge fweti sala, ata Yesu Kristo me pesaka mono nswa ya kusonga nge na kusala yo.” (Filemoni 8, 9) Bantangu yankaka, mavanga lenda basika na kati ya dibundu. Yo lenda vanda mfunu na kubaka nzengolo mosi ya ngolo. Polo longisilaka Tito nde: “Nge fweti [landa na kunganina] bo [bantu ya kesalaka mambi] ngolo, na mpila nde bo kuvanda na lukwikilu ya ngolo.” (Tito 1:13) Ata mpidina, bankengi fwete keba. Bo fwete tubilaka ve dibundu na mutindu mosi ya kukonda luzitu. Polo sonikaka nde: “Muntu yina ke sadilaka Mfumu Yesu yandi lenda swana ve ti bantu ya nkaka. Yandi fweti vanda muntu ya mbote na bantu yonso, yandi fweti zaba mbote na kulonga bantu ya nkaka, yandi fweti vanda muntu ke kangaka ntima.”​—⁠2 Timoteo 2:24; Nkunga 141:⁠3.

17. Nki kifu Moize salaka, mpi nki dilongi bankuluntu lenda baka na mbandu yai?

¹⁷ Bankengi fwete yibukaka ntangu yonso nde bo ketwadisa “mameme ya Nzambi.” (1 Piere 5:⁠2) Moize vandaka muntu ya kudikulumusa. Kansi, kilumbu mosi yandi vidisaka kikalulu na yandi yai. Bana ya Izraele pesaka yandi mpasi. Ebuna “mpasi yango lutilaka yandi mingi na ntima, yo yina yandi tubaka mambu ya yandi zolaka kutuba ve.” (Nkunga 106:33) Ata bana ya Izraele salaka mbi, Nzambi sepelaka ve ata fyoti mpila Moize tubilaka mameme na Yandi na mutindu mosi ya mbi. (Kutanga 20:​2-12) Kana bankuluntu kekutana ti bampasi ya mutindu yina bubu yai, bo fwete sala ngolo na kulonga ti mayele mpi na ntima ya mbote. Bampangi na beto kendimaka nswalu ndongisila kana beto ketubila bo ti luzitu mpi bonso bantu ya kele na mfunu ya lusadisu, na kisika ya kumonisa bonso bo lenda soba ve. Bankuluntu fwete vandaka kaka ti ngindu ya mbote yina Polo vandaka na yo na ntangu yandi sonikaka nde: “Beto ke tulaka ntima na beno; beto ke tulaka ntima nde beno ke sala mambu yina ya beto songaka beno, mpi nde beno ta salaka yo kaka ntangu yonso.”​—⁠2 Tesalonika 3:⁠4.

Beto Lungisa Bansatu na Bo

18, 19. (a) Nki mutindu beto fwete lungisa bampusa ya balongoki yina kebakisaka mambu nswalu ve? (b) Nki mutindu beto lenda sadisa balongoki yina kemonaka mpasi na kundima malongi yankaka?

¹⁸ Longi ya mbote ketulaka na ntu kiteso ya mayele ti bandilu ya balongoki na yandi. (Fwanisa ti Yoane 16:12.) Na kingana ya Yezu yina ketadila mbongo, mfumu ya nzo pesaka “mbongo na konso muntu na kati na bo mutindu vandaka mayele na bo.” (Matayo 25:15) Beto lenda landa mbandu yai na ntangu beto ke longuka Biblia ti bantu. Na kutuba ya mbote, yo kevandaka mbote nde beto manisa kulonguka ti muntu mukanda yina ketendulaka Biblia na nima ya bangonda fyoti. Kansi, beto fwete zaba nde, bantu yonso ve kezabaka kutanga mbote to kebakisaka mambu na mbala mosi. Yo yina, beto fwete sadila luswasukusu sambu na kuzaba nki ntangu beto fwete luta na dilongi yankaka, kana bantu ya beto kelonguka ti bo kebakisa ve mambu nswalu. Kima meluta mfunu kele vitesi ya kulonguka ve sambu beno manisa nswalu. Kansi, nge fwete sadisa bantu ya nge kelonguka ti bo na kubakisa mambu ya bo kelonguka.​—⁠Matayo 13:⁠51.

¹⁹ Beto lenda tuba mpi mutindu mosi sambu na balongoki ya Biblia yina kemonaka mpasi na kundima malongi yankaka. Mu mbandu, dilongi ya Butatu Busantu to bankinsi ya mabundu. Ata yo kevandaka mfunu ve nde beto kotisa malongi ya kele na mikanda yankaka ya ketendulaka Biblia na ntangu beto kelonguka, bantangu yankaka beto lenda sala yo kana beto kemona nde yo tasadisa beto na kutendula mambu mbotembote. Kansi pana mpi, beto fwete keba. Beto fwete kotaka ve mingi na mikanda yankaka na mpila nde beto kuma kulonguka malembe mingi. Kana ve longoki tayela ve nswalu na kimpeve.

Beto Vanda na Kyese!

20. Nki mutindu Polo pesaka mbandu ya mbote na yina metala kulonga na kyese mpi na kundima yonso?

²⁰ Polo ketuba nde: “Beno vanda koikoi ve.” (Roma 12:11) Ee, yo vanda beto kelonguka ti muntu Biblia na nzo to beto kesala devware na lukutakanu ya dibundu, beto fwete sala kisalu yai ti kikesa mpi ti kyese. Polo tubilaka Bakristu ya Tesalonika nde: “Sambu beto zabisaka beno Nsangu ya Mbote na munoko kaka ve kansi na ngolo ya Mpeve ya Nzambi mpi; beto vandaka kutula ntima nde Nsangu yai kele ya kieleka mpenza.” (1 Tesalonika 1:⁠5) Mutindu Polo ti bampangi na yandi kusalaka mpidina, bo pesaka bantu ya Tesalonika ‘Nsangu ya Mbote ya Nzambi kaka ve, kansi mpi bo kabilaka bo moyo na bo.’​—⁠1 Tesalonika 2:⁠8.

21. Nki mutindu beto lenda monisa kaka kyese na ntangu beto kebongisa badevware sambu na kulonga?

²¹ Kyese ya kyeleka kekwisaka kana beto mosi kendima na ntima mosi nde bantu ya beto kelonguka ti bo Biblia kele na mfunu ya kuwa mambu ya beto ketubila bo. Beto mona ve ata kisalu mosi ya kulonga bonso ndola. Esdrasi vandaka longi ya nsiku. Yandi vandaka tula mpenza dikebi na malongi na yandi. Yo yina yandi “kudipesaka na kulonguka Bansiku ya Mfumu Nzambi, na kulanda yo mbote-mbote ti na kulonga yo yonso na bantu ya Israele.” (Esdrasi 7:10) Beto fwete sala mpi mutindu mosi. Beto fwete bongisaka mbotembote malongi ya beto talonguka mpi beto fwete sadilaka yo sambu na kumonisa nde malongi yango kele na mfunu. Bika beto samba Yehowa sambu yandi pesa beto lukwikilu ti kundima. (Luka 17:⁠5) Kyese na beto lenda sadisa bantu ya beto kelonguka ti bo Biblia na kuyedisa zola ya masonga sambu na kyeleka. Kansi, kutula dikebi na malongi na beto lenda tendula kusadila mitindu ya mbote ya kulonga. Beto tatadila mitindu yango na disolo na beto yina kelanda.

[Noti na nsi ya lutiti]

Keti Nge Keyibuka?

◻ Sambu na nki beto kele na mfunu ya balongi ya mayele bubu yai?

◻ Tanga bikalulu ya mbote ya kulonguka yina beto lenda kuna.

◻ Sambu na nki yo ke mfunu mingi nde beto monisa zola mpi luzitu na bantu yina beto kelonguka ti bo Biblia?

◻ Nki mutindu beto lenda lungisa bampusa ya bantu yina beto kelonguka ti bo Biblia?

◻ Sambu na nki yo kevandaka mfunu nde beto vanda ti kyese mpi kundima na ntangu beto kelonga bantu yankaka?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 8]

Balongi ya mbote kele bo mosi mpi balongoki ya Ndinga ya Nzambi

[Kifwanisu ya kele na lutiti 11]

Tula dikebi ya masonga na balongoki ya Biblia