Keti Nge Kevandaka Ti “Kikalulu ya Kukinga”?

“Bantu ya nki mutindu beno fwete vanda na bisalu ya bikalulu ya santu mpi na bisalu ya kemonisa nde beno kekangama na Nzambi, beno vingila mpi beno vila ve ata fyoti kilumbu ya Yehowa!”​—2 PIERE 3:11, 12, NW.

1, 2. Inki mbandu beto lenda pesa sambu na kumonisa mutindu ya kuvanda ti “kikalulu ya kukinga” kilumbu ya Yehowa?

YINDULA fyoti dibuta mosi yina keyilama na kuyamba banzenza na nkokila. Kubika fyoti ntangu ya bo wakanaka kulunga. Nkento ke na kusala yonso sambu na kumanisa bisalu ya kulamba yina mebikala. Bakala na yandi ti bana kepesa maboko sambu na kutula bima yonso na ndonga. Bantu yonso kele na kyese. Ya kyeleka, dibuta ya mvimba kekinga kukwisa ya banzenza na ntima mosi mpi bo kekinga na kudya madya ya kitoko mpi kulutisa ntangu ya mbote ti banduku.

² Beto Bakristu, beto kevingila kima mosi ya kuluta mfunu. Inki kima yango? Beto yonso kevingila “kilumbu ya Yehowa”! Tii kuna yo takwisa, beto fwete vanda bonso profete Mishe, yina kutubaka nde: “Kansi mono ke tala kaka Mfumu Nzambi. Mono [tasonga kikalulu ya kukinga, NW] nde yandi ta gulusa mono.” (Mishe 7:7) Keti yo kezola kutuba nde beto fwete sala ve ata kima mosi? Ve. Kisalu ya kusala kele mingi.

3. Na kutadila 2 Piere 3:11, 12, inki kikalulu Bakristu fwete vanda na yo?

³ Ntumwa Piere kesadisa beto na kuvanda ti mutindu mosi ya mbote ya kutadila mambu na ntangu ya beto kevingila. Yandi ketuba nde: “Bantu ya nki mutindu beno fwete vanda na bisalu ya bikalulu ya santu mpi na bisalu ya kemonisa nde beno kekangama na Nzambi, beno vingila mpi beno vila ve ata fyoti kilumbu ya Yehowa!” (2 Piere 3:11, 12, NW) Simba nde kutuba yai kele mutindu mosi ya kudiyula. Piere vandaka kuyula ve ngyufula. Na mikanda na yandi ya kupemama yonso zole, yandi tendulaka mutindu ya bantu yina Bakristu fwete vanda. Yandi longisilaka bo mpi na kulanda kusala ‘bisalu ya bikalulu ya santu ti bisalu ya kukangama na Nzambi.’ Ata kiteso ya bamvula 30 kulutaka banda Yezu Kristu kupesaka kidimbu ya “nsuka ya ntoto,” yo lombaka nde Bakristu kuyambula ve na kuvanda meso ya kukangula. (Matayo 24:3) Yo lombaka nde bo ‘vingila mpi bo vila ve ata fyoti’ nde kilumbu ya Yehowa kele.

4. Yo kelomba kusala nki sambu na ‘kuvingila mpi na kukonda kuvila ata fyoti kilumbu ya Yehowa’?

⁴ Ngogo ya Kigreki ya bo mebalula awa nde “kuvila ve ata fyoti” ketendula ntetentete “kusasukisa.” Na kutuba ya mbote, beto lenda ‘sasukisa’ ve kilumbu ya Yehowa. Sambu na yina metala kukwisa na yo, beto ‘mezaba ve kilumbu to ntangu’ ya Yezu Kristu takwisa kupesa ndola na bambeni ya Tata na yandi. (Matayo 24:36; 25:13) Mukanda mosi ya ketendulaka Biblia ketendula nde ngogo ya kisina ya bo kebalulaka nde ‘kusasukisa’ ketendula awa nde “‘kusadisa nswalu’ mpi yo kewakana mpenza ti bangogo yina ketendula nde ‘kuvanda kikesa, kusala, kuvanda na susi ya kima.’” Yo ketendula nde Piere vandaka kulongisila bampangi na yandi Bakristu na kuvanda na mpusa ya ngolo ya kumona kilumbu ya Yehowa. Bo lendaka kusala yo na kukondaka kuvila kilumbu yango na mabanza na bo. (2 Piere 3:12) Beto mpi, beto fwete vanda na mabanza ya mutindu mosi sambu “kilumbu ya nene ti ya boma” ya Yehowa mekuma mpenza penepene.​—Yoele 3:4.

Vingilaka ti “Bisalu ya Bikalulu ya Santu”

5. Inki mutindu beto lenda monisa nde beto kele mpenza na mpusa ya kumona “kilumbu ya Yehowa”?

⁵ Kana beto kele mpenza ti mpusa ya kuguluka na kilumbu ya Yehowa, beto tamonisa yo na ‘bisalu na beto ya bikalulu ya santu mpi na bisalu ya kukangama na Nzambi.’ Bangogo yai “bisalu ya bikalulu ya santu” lenda yibusa beto mbotembote ndongisila yai ya Piere: “Beno fweti lemfuka na Nzambi, kansi beno fweti landa ve nzala yina ya beno vandaka kulanda ntete, ntangu beno vandaka kubakisa mambu ve. Nzambi yina solaka beno, yandi kele muntu ya santu; bikalulu na beno fweti songa nde beno mpi beno kele bantu ya santu. Sambu bo sonikaka na Mukanda ya Nzambi nde: ‘Beno vanda bantu ya santu, sambu mono mpi mono kele muntu ya santu.’”​—1 Piere 1:14-16.

6. Inki beto fwete sala sambu na kuvanda bantu ya santu?

⁶ Sambu na kuvanda bantu ya santu, beto fwete vandaka ntangu yonso bunkete na nitu, na mabanza, na bikalulu, mpi na kimpeve. Keti beto ke na kuyilama sambu na “kilumbu ya Yehowa” na kusalaka yonso na mpila nde konso muntu na kati na beto kuvanda muntu ya santu yina kenataka zina ya Yehowa? Yo kevandaka ve pete na kuvanda ntangu yonso na bunkete ya mutindu yina sambu bansiku ya ketwadisaka bikalulu ya inza ke na kubeba ngolo kibeni. (1 Korinto 7:31; 2 Timoteo 3:13) Keti beto kemona luswaswanu ya ngolo yina kele na kati ya bansiku yina ketwadisaka bikalulu na beto ti yina ya ketwadisaka bikalulu ya inza? Kana beto kemona yo ve, tuba nde kima mosi kekwendila ve. Keti yo lenda vanda ve nde beto kemona ve luswaswanu yango sambu bansiku ya ketwadisaka bikalulu ya inza ke na kubebisa dezia bikalulu na beto? Kana mpidina, beto fwete baka lukanu ya kusoba sambu na kuyangidika Nzambi.

7, 8. (a) Inki mutindu beto lenda vila mfunu ya kusala “bisalu ya bikalulu ya santu”? (b) Inki balukanu beto fwete baka sambu na kusoba?

⁷ Doktere mosi kutubaka nde sambu mambu ti bifwanisu ya kesongaka kinkonga mekota mingi na kati ya internet mpi programe yango kepesaka muntu okazio ya kutala yo kaka yandi mosi, bantu mingi yina kuvandaka ntete ve ti kikalulu ya kumona mambu ya mansoni ya mutindu yina mekumaka “ti baokazio mingi ya kumona mambu ya metala kuvukisa nitu.” Kana beto kele ti kikalulu ya kusosa baprograme ya internet yina kesongaka mansoni ya mutindu yina, yo ketendula nde beto kezitisaka ve nsiku ya Biblia yina kelombaka beto na “kusimba diaka ve bima . . . ya mvindu.” (Yezaya 52:11) Keti ya kyeleka beto tamonisaka nde beto ‘kevila ve ata fyoti kilumbu ya Yehowa’? To beto tayindulaka nde kilumbu yango takwisa nswalu ve, mpi kuyindula nde ata beto kekumisa mabanza na beto mvindu ti bima ya nzanzi, beto kele dyaka ti ntangu mingi ya kudiyobisa? Kana beto kele na mabanza ya mutindu yai, yo kele mpenza mfunu nde beto bondila Yehowa nswalu na kisambu sambu yandi ‘katula meso na beto na bima ya mpamba-mpamba, yandi pesa beto moyo na nzila na yandi’!​—Nkunga 119:37.

⁸ Bambangi ya Yehowa mingi, baleke ti bambuta, kezitisaka bansiku ya kuzanguka ya Nzambi yina kemonisaka bikalulu ya mbote ya bo fwete vanda na yo mpi kubuya kulanda mambu ya nsoni ya inza. Sambu bo kezaba nde ntangu na beto kekwenda nswalunswalu mpi bo kezaba lukebisu ya Piere kupesaka nde ‘kilumbu ya Yehowa ta kwisa mutindu muyibi ke kwisaka,’ bo kelandaka na kusala “bisalu ya bikalulu ya santu.” (2 Piere 3:10) Bisalu na bo kemonisaka nde bo “kevingila mpi bo kevila ve ata fyoti kilumbu ya Yehowa.”a

Vingilaka ti “Bisalu ya Kukangama na Nzambi”

9. Kukangama na Nzambi fwete pusa beto na kusala inki?

⁹ “Bisalu ya kukangama na Nzambi” kele mpi mfunu sambu na kukonda kuvila kilumbu ya Yehowa. “Kukangama na Nzambi” ketendulaka kuvanda ti luzitu ya Nzambi yina kepusaka beto na kusala mambu yina kepesaka yandi kyese. Kubikala ya kwikama na Yehowa kele ngolo yina ya kepusaka beto na kusala bisalu ya mutindu yina ya kemonisaka kukangama na Nzambi. Luzolo na yandi kele nde “bantu yonso kuguluka, bo kuzaba mambu ya kieleka.” (1 Timoteo 2:4) Nzambi “ke zolaka ve nde ata muntu mosi kuvila; kansi yandi ke zolaka nde bantu yonso kubalula ntima.” (2 Piere 3:9) Yo yina, keti kikalulu na beto ya kukangama na Nzambi fwete pusa beto ve na kusala ngolo sambu na kulonguka mambu yina metala Yehowa mpi kulanda mbandu na yandi?​—Efezo 5:1.

10. Sambu na nki beto fwete keba na “kiese ya kimvwama yina kekusaka”?

¹⁰ Kana beto kesosa ntete Kimfumu ya Nzambi, beto takumaka kusala bisalu mingi yina tamonisa kukangama na Nzambi na luzingu na beto. (Matayo 6:33) Sambu na kusala yo, yo kelombaka kuvanda na mambanza ya bukatikati ya bima ya kinsuni. Yezu kukebisaka nde: “Beno keba! Beno katula mabanza yonso ya kuzola kimvwama. Sambu luzingu ya kieleka ya muntu yo kele ve sambu na bima na yandi, ata na ntangu yina ya yandi kele mvwama.” (Luka12:15) Ata yo lenda vandila beto mpasi na kuyindula nde zola ya mbongo lenda kanga beto meso, beto fwete zaba nde ‘mabanza sambu na luzingu yai ya nsi-ntoto, ti kiese ya kimvwama yina kekusaka,’ lenda ‘kangisa nsangu’ ya Nzambi. (Matayo 13:22) Luzingu lenda vanda mpasi. Na bisika yankaka ya inza, bantu mingi keyindulaka nde sambu na kuzinga luzingu mosi ya kuluta mbote, bo fwete kwenda na insi mosi ya kele ti kimvwama mingi, sambu na bankaka yo kelombaka nkutu nde bo bikisa dibuta na bo na nsungi mosi ya bamvula mingi. Ata bansadi yankaka ya Nzambi meyindulaka dezia mutindu yina. Kana bo kwenda na insi yankaka, bo lenda zwa mwaye ya kusumbila dibuta na bo bima yina bantu kesadilaka bilumbu yai. Kansi, inki lenda kumina kimpeve ya mabuta na bo na ntangu bo tabikala bo mosi? Sambu lutwadisu ya mbote tavanda ve na kati ya nzo, keti bo tavanda na kimpeve ya mbote yina lenda sadisa bo na kuguluka na kilumbu ya Yehowa?

11. Inki mutindu muntu mosi ya kwendaka kusosa kisalu na insi mosi ya nzenza kumonisaka nde bisalu ya kukangama na Nzambi kele mfunu mingi kuluta kimvwama?

¹¹ Muntu mosi ya Philippines yina kwendaka kusosa kisalu na Japon kulongukaka kyeleka ya Biblia ti Bambangi ya Yehowa ya insi yai. Ntangu yandi longukaka mikumba ya Masonuku yina tata ya dibuta fwete lungisa, yandi bakisaka nde yandi fwete sadisa dibuta na yandi na kusambila Yehowa. (1 Korinto 11:3) Nkento na yandi yina kubikalaka na insi na bo, kubuyaka ngolo kibeni na kundima malongi ya mpa ya bakala na yandi mpi nkento yango kuzolaka nde bakala na yandi kuvanda kaka na insi ya banzenza sambu yandi tatindilaka bo mbongo na kisika ya kuvutuka sambu na kulonga dibuta na yandi malongi ya Biblia. Kansi, sambu bakala yina kubakisaka nde ntangu kekwenda nswalunswalu, mpi yandi vandaka na susi ya dibuta na yandi yina yandi vandaka kuzola mingi, yandi vutukaka na insi na yandi. Bakala yai kubakaka balusakumunu sambu na kukanga ntima na yandi yina kumonanaka na mutindu na yandi ya kuzinga ti dibuta na yandi. Na nima ya mwa ntangu, dibuta na yandi kukumaka na bumosi na lusambu ya kyeleka, mpi nkento na yandi kukumaka nsamuni ya ntangu yonso.

12. Sambu na nki beto fwete tula mambote ya kimpeve na kisika ya ntete na luzingu na beto?

¹² Beto lenda fwanisa luzingu na beto na luzingu ya bantu yina kele na kati ya nzo mosi ya kepela tiya. Keti yo tavanda mayele nde susi ya bima kupusa beto na kukotakota na kati ya nzo yina kezola kubwa na tiya sambu na kusosa kubasisa bima? Na kisika ya kusala mutindu yina, keti yo tavanda ve mfunu mingi na kugulusa luzingu na beto mosi, ya dibuta na beto, ti ya bantu yankaka yina kezingaka na nzo yango? Ya kyeleka, kubika fyoti inza yai kubwa, mpi luzingu ya bantu kele na kigonsa. Ya kyeleka, kana beto kebakisa dyambu yai, beto tatula mambu ya kimpeve na kisika ya ntete mpi beto takudipesaka na kikesa yonso sambu na kusala kisalu ya kusamuna Kimfumu yina kegulusaka luzingu ya bantu.​—1 Timoteo 4:16.

Beto Fwete Vanda “ya Kukonda Ditono”

13. Beto fwete zola nde Yehowa kumona beto bantu ya nki mutindu na ntangu kilumbu na yandi takwisa?

¹³ Sambu na kumonisa mfunu ya kuvanda ntangu yonso na kikalulu ya kuvingila, Piere ketuba nde: “Bampangi na mono, ntangu beno ke vingila kilumbu yina, beno tula ngolo na kuvanda bantu ya [kukonda kifu ya mbi, ti ya kukonda ditono, NW] na meso ya Nzambi, beno tula mpi ngolo sambu na kuzinga na ngemba ti yandi.” (2 Piere 3:14) Katula ndongisila ya kusala bisalu ya bikalulu ya santu ti bisalu ya kemonisaka kukangama na Nzambi, Piere kemonisa dyaka mfunu ya kusala na mpila nde nsukansuka, Yehowa kumona beto bantu yina mekumaka bunkete na nsadisa ya menga ya mfunu Yezu. (Kusonga 7:9, 14) Sambu na kukuma bunkete mutindu yina, yo kelombaka kumonisa lukwikilu na kimenga ya Yezu mpi kukuma nsadi ya Yehowa yina mekudipesaka mpi mebakaka mbotika.

14. Kuvanda bantu “ya kukonda ditono” ketendula inki?

¹⁴ Piere kelongisila beto na kusala yonso na mpila nde Nzambi kumona beto bantu “ya kukonda ditono.” Na kutuba mosi ya kifwani, keti beto kesalaka yonso sambu bilele na beto ya bikalulu ya Bukristu mpi kimuntu na beto kuvanda ya kukonda ditono, to batashe ya inza? Kana beto memona tashe na bilele na beto, beto kesosaka kukatula yo nswalu. Kana yo kele lele mosi ya beto kezolaka mingi, beto kesalaka mpenza ngolo sambu na kukatula tashe yango. Na mutindu mosi ya kifwani, keti beto kewaka mpi mutindu mosi kana bilele na beto ya Bukristu mesimba tashe, sambu na dyambu mosi ya mbi ya memonana na kimuntu na beto to na kikalulu na beto?

15. (a) Sambu na nki Nzambi kulombaka bantu ya Izraele na kutula malenda na bansongi ya bilele na bo? (b) Sambu na nki bansadi ya Yehowa ya bubu yai kevandaka ya kuswaswana?

¹⁵ Nzambi kulombaka bantu ya Izraele na kusala ‘malenda na bansongi ya bilele na bo’ mpi ‘na kutula nsinga ya bule na konso dilenda.’ Sambu na nki? Na mpila nde bo yibuka bansiku ya Yehowa mpi bo lemfukila yo, mpi bo “monisa nde bo kele bantu ya santu” na meso ya Nzambi na bo. (Kutanga 15:38-40) Beto bansadi ya Yehowa ya bubu yai, beto keswaswanaka na inza sambu beto kezitisaka bansiku ya Nzambi ti minsiku na yandi. Mu mbandu, beto kevandaka na bikalulu ya bunkete, beto kezitisaka menga, mpi beto kebuyaka lusambu ya biteki ya mitindu yonso. (Bisalu 15:28, 29) Bantu mingi kezitisaka beto sambu na lukanu na beto ya ngolo ya kulanda kuvanda bantu ya kukonda mvindu.​—Yakobo 1:27

Beto Fwete Vanda Bantu ya “Kukonda Kifu ya Mbi”

16. Inki beto fwete sala sambu na kuvanda bantu ya “kukonda kifu ya mbi”?

¹⁶ Piere ketuba mpi nde beto fwete vanda bantu ya “kukonda kifu ya mbi.” Inki mutindu beto lenda sala yo? Mbala mingi, beto kekatulaka tashe to beto keyobisaka yo, kansi beto lenda sala ve mutindu yina sambu na kukatula kifu ya mbi. Kifu ya mbi kesongaka nde kima mosi ya mbi to ya mbote ve kele na kati ya ntima. Ntumwa Polo kulongisilaka bampangi na yandi Bakristu ya Filipi nde: “Beno bokuta ve, beno tula ntembe mpi ve na mambu yonso yina ya beno ke salaka. Mpidina bo ta mona beno kifu [ya mbi] ve, beno ta vanda na ntima ya mbote. Beno ta vanda bana ya Nzambi mpenza na kati ya bantu ya luvunu ti ya mbi ya ntangu yai. Beno fweti pela na kati na bo mutindu ke pelaka bambwetete na zulu.” (Filipi 2:14, 15) Kana beto landa ndongisila yai, beto tabuyaka kubokuta ti kutula ntembe mpi beto tasadilaka Nzambi ti lukanu ya bunkete. Zola sambu na Yehowa mpi sambu na bamfinangani na beto tapusa beto na kusamuna “Nsangu yai ya Mbote ya Kimfumu.” (Matayo 22:35-40; 24:14) Kuluta dyaka, beto talanda na kusamuna nsangu ya mbote ata bantu mingi kebakisa ve kikuma ya beto kepesila ntangu na beto na luzolo yonso sambu na kusadisa bantu yankaka na kulonguka mambu ya Nzambi ti Ndinga na yandi, Biblia.

17. Inki bikuma fwete pusa beto na kusosa kubaka mikumba na dibundu ya Bukristu?

¹⁷ Sambu beto kezola kuvanda bantu “ya kukonda kifu ya mbi” yo tavanda mbote nde beto tadila kima ya kepusaka beto na kusala mambu yonso ya beto kesalaka. Beto meyambulaka kikalulu ya inza ya kusala mambu na bwimi, mu mbandu, kusosa bimvwama to kimfumu. Kana beto kesosa kubaka mikumba na kati ya dibundu ya Bukristu, bika nde beto sala yo ntangu yonso sambu na bikuma ya mbote mpi sambu beto kezolaka Yehowa ti bantu yankaka. Yo kele kyese mingi na kumona babakala ya kele ti kimpeve ya mbote yina ‘ke zola kuvanda bankengi’ ti kyese mpi kudikulumusa yina kepusa bo na kukuma bampika ya Yehowa ti ya bampangi na bo Bakristu. (1 Timoteo 3:1; 2 Korinto 1:24) Ya kyeleka, bantu yina mefwana na kuvanda bankuluntu ‘fweti yilama na kutala mbote-mbote bantu yina ya Nzambi pesaka bo na kutala . . . Bo sala kisalu na bo ve sambu na kubaka mbongo, kansi bo sala yo na luzolo ti kiese. Bo vanda ve na mabanza ya kuyala bantu yina ya Nzambi pesaka bo na kutala, kansi bo fweti vanda bantu yina ke songaka mbandu ya mbote na kati ya bantu.’​—1 Piere 5:1-4.

Beto Fwete Vanda “na Ngemba”

18. Bambangi ya Yehowa mezabanaka sambu na nki bikalulu?

¹⁸ Sambu na kusukisa, Piere ketubila beto nde beto fwete vanda “na ngemba.” Sambu na kulungisa dyambu yai ya Piere kelomba na beto, beto fwete vanda na ngemba ti Yehowa mpi ti bampangi na beto. Piere kemonisa mfunu ya ‘kuzolana ngolo mpenza’ mpi ya kuvanda ntangu yonso na ngemba ti bampangi na beto Bakristu. (1 Piere 2:17; 3:10, 11; 4:8; 2 Piere 1:5-7) Sambu na kuvanda ntangu yonso na ngemba, beto fwete zolana beto na beto. (Yoane 13:34, 35; Efezo 4:1, 2) Zola ti ngemba na beto kemonanaka mingimingi na ntangu balukutakanu ya distrike kesalamaka. Ntangu lukutakanu ya distrike mosi kusalamaka na Costa Rica na mvu 1999, muteki mosi yina kuvandaka na aeropore kuwaka makasi sambu Bambangi ya Yehowa ya bwala yai, yina vandaka kuyamba banzenza ya vandaka kukwisa na lukutakanu ya distrike, vandaka kukangisa bantu nzila ya kumona bima na yandi ya kuteka. Kansi, na kilumbu ya zole, yandi monaka zola ti ngemba yina Bambangi kumonisaka na ntangu bo vandaka kuyamba bampangi na bo na kyese mpenza ata bo mezabanaka ve. Na kilumbu ya nsuka, muteki yina mpi kwendaka kuyamba bampangi na beto mpi yandi lombaka nde muntu kulonguka Biblia ti yandi.

19. Sambu na nki yo kele mfunu na kuzinga na ngemba ti bampangi na beto Bakristu?

¹⁹ Masonga ya beto kemonisaka na kuzinga na ngemba ti bampangi na beto ya babakala ti ya bankento lenda monisa mpusa ya ngolo ya beto kevandaka na yo na kukinga kilumbu ya Yehowa ti inza ya mpa ya yandi mesilaka. (Nkunga 37:11; 2 Piere 3:13) Kana yo kevandilaka beto mpasi na kuzinga na ngemba ti mpangi na beto mosi ya Mukristu, keti beto lenda yindula mutindu ya beto tazingaka ti yandi na ngemba yonso na kati ya Paladisu? Kana mpangi mosi mesala beto mbi, beto fwete sala nswalu sambu na “kuwakana” ti yandi. (Matayo 5:23, 24) Kana beto kezola kuzinga na ngemba ti Yehowa, yo kele mfunu nde beto sala mutindu yina.​—Nkunga 35:27; 1 Yoane 4:20.

20. Na nki mitindu beto fwete monisa “kikalulu ya kuvingila”?

²⁰ Keti beto ‘kevingila mpi kevila ve ata fyoti kilumbu ya Yehowa’? Mpusa na beto ya ngolo ya kumona nsuka ya mambi kemonanaka na mutindu ya beto kevandaka ntangu yonso bantu ya santu na kati ya inza yai ya mansoni. Dyaka, kukinga ya beto kekingaka na mpusa yonso kilumbu ya Yehowa mpi kuzinga na luyalu ya Kimfumu na yandi kemonanaka na bisalu ya kemonisaka kukangama na Nzambi. Mpi kivuvu na beto ya kuzinga na ngemba na inza ya mpa kemonanaka na mambu ya beto kesalaka sambu na kuzinga bubu yai na ngemba ti bampangi na beto. Na ntangu beto kesalaka mambu yai yonso, beto kemonisaka nde beto kele ti ‘kikalulu ya kuvingila’ mpi beto ‘kevilaka ve ata fyoti kilumbu ya Yehowa.’

[Noti na nsi ya lutiti]

Keti Nge Keyibuka?

• ‘Kukonda kuvila ata fyoti kilumbu ya Yehowa’ ketendula inki?

• ‘Kikalulu ya kuvingila’ kemonanaka nki mutindu na bikalulu na beto?

• Sambu na nki “bikalulu ya kukangama na Nzambi” kele mfunu?

• Inki beto fwete sala sambu Yehowa kumona beto bantu ya ‘kukonda ditono mpi ya kukonda kifu ya mbi mpi na ngemba’?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 11]

“Kikalulu ya kuvingila” kemonanaka na bisalu ya bikalulu ya santu

[Kifwanisu ya kele na lutiti 12]

Kisalu ya kusamuna Kimfumu kele kisalu mosi ya kegulusaka bantu

[Kifwanisu ya kele na lutiti 14]

Ntangu beto kevingila kilumbu ya Yehowa, beto zinga na ngemba ti bankaka