-
Keti Yo Salamaka Mpenza?Nzozulu ya Nkengi (Nimero ya Bantu Yonso)—2016 | No. 2
-
-
DISOLO YINA KELE NA LUTITI YA ZULU | SAMBU NA NKI YEZU MONAKA MPASI MPI FWAKA?
Keti Yo Salamaka Mpenza?
Bo fwaka Yezu muntu ya Nazareti na nsungi ya printemps ya mvu 33 ya ntangu na beto. Bo kusilaka yandi nde yandi vandaka kunata mavwanga. Bo bulaka yandi ngolo mpi bo tulaka yandi na zulu ya nti. Yandi niokwamaka ngolo na ntwala ya kufwa. Kansi, Nzambi vutulaka yandi na luzingu, mpi na nima ya bilumbu 40, Yezu kwendaka na zulu.
Disolo yai me katuka na Ba-evanzile iya ya Masonuku ya Kigreki ya Bukristu, yina bantu ke bingaka mbala mingi Kuwakana ya Mpa. Keti mambu yai salamaka mpenza? Ngiufula yai kele mfunu mingi. Kana mambu yai salamaka ve, lukwikilu ya Bakristu kele ya mpamba mpi kivuvu ya luzingu ya mvula na mvula na Paladisu kele ndosi yina ta bika kulungana ve. (1 Bakorinto 15:14) Kansi, kana mambu yai salamaka mpenza, bantu kele ti kivuvu ya mbote sambu na bilumbu ke kwisa mpi nge lenda vanda ti kivuvu yango. Keti masolo yai ya Ba-evanzile kele ya kieleka to ya luvunu?
BANZIKISA YA KE MONANA
Ba-evanzile me swaswana mpenza ti mikanda ya bankenda sambu yo ke tubaka mambu ya kieleka mpi yo ke tubaka ata mambu ya fioti-fioti. Mu mbandu, yo kele na bazina ya bisika mingi yina bantu me zingaka. Nkutu bisika ya nkaka kele tii bubu yai, mpi bantu lenda kwenda kutala yo. Yo ke tubilaka bantu ya me zingaka mpenza, mpi bantu ya ke longukaka mambu ya ntama ke tubilaka bo.—Luka 3:1, 2, 23.
Bansoniki ya mvu-nkama ya ntete mpi ya mvu-nkama ya zolea ke tubilaka Yezu. Mutindu Ba-evanzile ke tubilaka lufwa ya Yezu ke wakanaka ti mutindu bantu ya Roma vandaka kufwa bantu na ntangu yina. Diaka, mambu ya Ba-evanzile ke tubaka ke wakanaka mpenza. Nkutu, yo ke tubilaka bikalulu ya nkaka ya mbi ya balongoki ya Yezu. (Matayo 26:56; Luka 22:24-26; Yoane 18:10, 11) Mambu yai yonso ke monisa nde bansoniki ya Ba-evanzile sonikaka mambu ya kieleka sambu na Yezu.
INKI BETO LENDA TUBA SAMBU NA LUFUTUMUKU YA YEZU?
Ata bantu mingi ke ndimaka nde Yezu zingaka mpi fwaka, bantu ya nkaka ke tudilaka lufutumuku na yandi ntembe. Nkutu, na mbala ya ntete yina bantumwa ya Yezu waka nde yandi me futumuka, bo ndimaka ve. (Luka 24:11) Kansi na mabaku mingi, ntangu bantumwa ti balongoki ya nkaka monaka Yezu na nima ya lufutumuku na yandi, bo tulaka diaka ve ntembe. Ya kieleka, bantu kuluta 500 monaka yandi na mbala mosi.—1 Bakorinto 15:6.
Ata bo zabaka nde bo lenda kanga bo mpi kufwa bo, balongoki ya Yezu zabisaka bantu yonso nsangu ya lufutumuku na yandi na kikesa yonso. Bo zabisaka yo nkutu na bantu yina fwaka Yezu. (Bisalu 4:1-3, 10, 19, 20; 5:27-32) Kana balongoki mingi ya Yezu vandaka kundima ve nde Yezu futumukaka mpenza, keti bo zolaka kuvanda ti kikesa ya mingi ya mutindu yai? Ya kieleka, lufutumuku ya Yezu vandaka na bupusi ya ngolo na Bakristu ya ntangu yina mpi yo kele na bupusi na Bakristu ya bilumbu na beto.
Masolo ya lufwa mpi ya lufutumuku ya Yezu yina Ba-evanzile ke tubilaka kele banzikisa ya ke monisaka nde mambu yango kele ya kieleka. Kana nge ke tanga yo na dikebi yonso, nge ta ndima nde mambu yai salamaka mpenza. Lukwikilu na nge lenda kuma diaka ngolo kana nge bakisa sambu na nki mambu yai salamaka. Disolo ya ke landa ke tendula yo.
a Tacite butukaka na mvu 55 ya ntangu na beto mpi yandi sonikaka nde: “Kristu, kisika zina [ya Bakristu] me katukaka, niokwamaka ngolo na maboko ya guvernere na beto Ponse Pilate ntangu Tibere vandaka kuyala.” Suétone (na mvu-nkama ya ntete), Josèphe, Muyuda yina longukaka mambu ya ntama (na mvu-nkama ya ntete), mpi Pline le Jeune guvernere ya Bithynie (na luyantiku ya mvu-nkama ya zole) tubilaka mpi Yezu.
-
-
Sambu na Nki Yezu Monaka Mpasi mpi Fwaka?Nzozulu ya Nkengi (Nimero ya Bantu Yonso)—2016 | No. 2
-
-
DISOLO YINA KELE NA LUTITI YA ZULU
Sambu na Nki Yezu Monaka Mpasi mpi Fwaka?
“Disumu kotaka na nsi-ntoto na nzila ya muntu mosi [Adami] mpi lufwa na nzila ya disumu.”—Baroma 5:12
Inki nge ta tuba kana bo yula nge nde: “Keti nge ta zola kuzinga mvula na mvula?” Ntembe kele ve nde bantu mingi ta tuba nde bo ta zola kuzinga mvula na mvula, kansi bo ke monaka nde mambu yai lenda salama ve. Bo ke tubaka nde bantu fwete fwa sambu yo kele nsuka ya luzingu.
Kansi, yindula nde bo me soba ngiufula mpi bo me yula nge nde: “Keti nge kele ya kuyilama sambu na kufwa?” Kana bantu kele ve na mambu ya ke yangisa bo na luzingu, mingi ta tuba nde ve. Yo ke monisa nki? Ata beto ke kutana ti bampasi, mpusa na beto ke vandaka ya kuzinga. Biblia ke monisa nde Nzambi gangaka bantu ti nzala ya kuzinga. Yo ke tuba nde: ‘Yandi me tulaka nkutu na ntima na beto ngindu ya kuzinga mvula na mvula.’—Longi 3:11.
Kansi, diambu ya masonga kele nde bantu ke zingaka ve mvula na mvula. Inki salamaka? Keti Nzambi me salaka kima mosi sambu na kuyidika mambu? Bamvutu ya Biblia ke pesaka kikesa, mpi yo ke wakanaka ti kikuma yina Yezu monaka mpasi mpi fwaka.
INKI SALAMAKA?
Bakapu tatu ya ntete ya mukanda ya Kuyantika ke zabisa beto nde Nzambi salaka Adami ti Eva, bankwelani ya ntete, ti makuki ya kuvanda ti luzingu ya mvula na mvula mpi yandi zabisaka bo mambu ya bo zolaka kusala sambu na kubaka luzingu yango. Na nima, disolo yango ke monisa mutindu bo lemfukilaka ve Nzambi mpi mutindu bo vidisaka luzingu ya mvula na mvula. Biblia ke ta disolo yango na pwelele yonso, kansi bantu ya nkaka ke buyaka kundima nde mambu yango kele ya kieleka. Mukanda ya Kuyantika, mpi Ba-evanzile, ke pesaka beto banzikisa ya ke monisa nde disolo yango kele ya kieleka.a
Inki salamaka ntangu Adami buyaka kulemfukila Nzambi? Biblia ke pesa mvutu yai: “Disumu kotaka na nsi-ntoto na nzila ya muntu mosi [Adami] mpi lufwa na nzila ya disumu, mutindu mosi mpi lufwa me mwanganaka na bantu yonso sambu bo yonso salaka disumu.” (Baroma 5:12) Ntangu Adami buyaka kulemfukila Nzambi, yandi salaka disumu. Yandi vidisaka makuki ya kuzinga mvula na mvula mpi nsuka-nsuka yandi fwaka. Sambu beto kele bana na yandi, beto me bakaka disumu na yandi. Yo yina beto ke belaka, ke nunaka mpi ke fwaka. Mambu yai ya ke monisa kikuma yina bantu ke fwaka ke wakana ti mambu yina bantu ya siansi me sengumunaka, disongidila mutindu bana ke butukaka ti bikalulu ya nkaka ya bibuti na bo. Keti Nzambi me salaka kima mosi sambu na kuyidika mambu?
MAMBU YA NZAMBI ME SALAKA
Ya kieleka, Nzambi bakaka bangidika sambu na kusumba diaka luzingu yina Adami vidisaka sambu na bana na yandi, disongidila, kivuvu ya luzingu ya mvula na mvula. Inki mutindu Nzambi salaka mambu yai?
Na Baroma 6:23, Biblia ke tuba nde: “Lufutu yina disumu ke pesaka kele lufwa.” Yo ke tendula nde lufwa kele ndola ya disumu me nataka. Mutindu mosi, beto ke salaka masumu, yo yina beto ke fwaka. Ata beto ve bantu me salaka kifu, beto ke butukaka ti disumu. Yo yina, Nzambi tindaka Mwana na yandi Yezu na zola yonso sambu na kundima ‘lufutu ya disumu’ sambu na beto. Inki mutindu mambu yai salamaka?
Lufwa ya Yezu me kangulaka nzila na luzingu mosi ya kiese mpi ya kukonda nsuka
Sambu muntu mosi ya kukuka, disongidila Adami, natilaka beto disumu mpi lufwa na ntangu yandi kolamaka, yo lombaka mpi nde muntu mosi ya kukuka mpi ya bulemfu kufwa sambu na kukatula beto kizitu yina. Biblia ke tendula yo mutindu yai: “Mutindu bantu mingi kumaka bansumuki na nzila ya kukonda bulemfu ya muntu mosi, mutindu mosi mpi bantu mingi ta kuma bantu ya lunungu na nzila ya bulemfu ya muntu mosi.” (Baroma 5:19) “Muntu” ya bo ke tubila na verse yai kele Yezu. Yandi katukaka na zulu, kumaka muntu ya kukukab mpi fwaka sambu na beto. Yo yina, beto me zwaka dibaku ya kukuma bantu ya lunungu na meso ya Nzambi mpi beto me kumaka ti kivuvu ya luzingu ya mvula na mvula.
SAMBU NA NKI YEZU MONAKA MPASI MPI FWAKA?
Sambu na nki yo lombaka nde Yezu kufwa sambu na kulungisa mambu yai? Keti Nzambi Nkwa-Ngolo Yonso lendaka ve kutuba nde bana ya Adami kuzinga kimakulu? Yandi kele ti kiyeka ya kusala yo. Kansi, kana yandi salaka yo, yandi zolaka ve kuzitisa nsiku na yandi ya ke tubaka nde lufutu ya masumu kele lufwa. Nsiku yai kele ve nsiku mosi ya fioti ya kumona mpamba to ya kusoba na luzolo yonso. Yo kele mfunu sambu na lunungu ya kieleka.—Nkunga 37:28.
Kana na dibaku yai Nzambi tulaka lunungu na yandi na lweka, bantu zolaka kudiyula kana yandi lenda sala mpi mutindu mosi na mambu ya nkaka. Mu mbandu, keti yo zolaka kuvanda mbote kana yandi ponaka nani na kati ya bana ya Adami fwanaka sambu na kubaka luzingu ya mvula na mvula? Keti beto lenda tula ntima nde yandi ta lungisa balusilu na yandi? Mutindu Nzambi kangamaka na lunungu sambu na kugulusa beto ke sadisa beto na kundima nde yandi ta sala ntangu yonso mambu ya mbote.
Na nzila ya lufwa ya kimenga ya Yezu, Nzambi me pesaka beto dibaku ya kubaka luzingu ya mvula na mvula na Paladisu awa na ntoto. Simba mambu yai ya mukanda ya Yoane 3:16 ke tuba: “Nzambi zolaka nsi-ntoto mingi kibeni yo yina yandi pesaka Mwana na yandi mosi kaka ya kubutuka, sambu konso muntu yina ke monisa lukwikilu na Mwana kufwa ve kansi kubaka luzingu ya mvula na mvula.” Yo yina, lufwa ya Yezu ke monisa nde lunungu ya Nzambi ke nungaka kaka mpi yo ke monisa mingi-mingi zola na yandi ya nene sambu na bantu.
Kansi, sambu na nki yo lombaka nde Yezu kumona mpasi mpi kufwa, mutindu Ba-evanzile ke tubaka? Yezu ndimaka na kumekama mpi yandi bikalaka ya kwikama. Ntangu yandi salaka yo, yandi monisaka kimakulu nde Diabulu taka luvunu na mutindu yandi tubaka nde bantu lenda bikala ve ya kwikama na Nzambi kana bo ke kutana ti bampasi. (Yobi 2:4, 5) Yo lenda monana nde mambu yai ya Satana tubaka vandaka ya kieleka ntangu yandi nataka Adami, muntu ya kukuka, na kusala disumu. Kansi, Yezu muntu ya kukuka yina fwananaka ti Adami lemfukaka ata yandi kutanaka ti bampasi ya ngolo. (1 Bakorinto 15:45) Yandi monisaka nde Adami mpi lendaka kulemfukila Nzambi kana yandi ponaka na kusala yo. Ntangu Yezu kangaka ntima na bampasi, yandi bikilaka beto mbandu ya kulanda. (1 Piere 2:21) Nzambi sakumunaka bulemfu ya kukuka ya Mwana na yandi mpi yandi pesaka yandi luzingu ya kukonda kufwa kuna na zulu.
INKI MAMBOTE NGE LENDA BAKA?
Yezu fwaka, mpi lufwa na yandi me kangulaka nzila ya kubaka luzingu ya mvula na mvula. Keti nge ke zola kuzinga mvula na mvula? Yezu monisaka mambu ya beto fwete sala ntangu yandi tubaka nde: “Luzingu ya mvula na mvula ke tendula nde, bo zaba nge, Nzambi mosi kaka ya kieleka, mpi muntu yina nge tindaka, Yezu Kristu.”—Yoane 17:3.
Bantu ya ke basisaka zulunalu yai ke lomba nge na kulonguka mambu mingi ya me tala Yehowa, Nzambi ya kieleka mpi Mwana na yandi Yezu Kristu. Bambangi ya Yehowa yina kele na kartie na nge ta vanda na kiese ya kusadisa nge. Diaka, nge lenda baka bansangu ya mfunu kana nge kota na site Internet na beto www.pr2711.com.
a Tala “disolo “Historicité de la GenèseGenesis,” na mukanda Étude perspicace des Écritures, Volume 1, balutiti 986, 988, yina Bambangi ya Yehowa me basisaka.
b Nzambi katulaka luzingu ya Mwana na yandi na zulu mpi tulaka yo na divumu ya Maria, mpi Maria kumaka na divumu. Na nima, mpeve santu taninaka Yezu sambu yandi butuka ve ti disumu ya Maria.—Luka 1:31, 35.
-