Volime ya Ndinga ya Kufwana

KANA mutubi yina ketuba na ntwala ya bantu mingi kesadila ve volime ya kufwana, bawi yankaka lenda yantika kulala. Kana nsamuni ketuba na mungungu ya nsi mingi na kisalu ya bilanga, yandi lenda kuka ve kusimba dikebi ya muntu yina kesolula ti yandi. Kana bawi kepesa ve bamvutu ti volime ya ndinga ya kufwana na balukutakanu, bantu yina kelanda yo tabaka ve kikesa yina bo kele na yo mfunu. (Baeb. 10:24, 25) Na ndambu yankaka, kana mutubi kumatisa volime na ntangu ya mbi, yo lenda vwalangasa mabanza ya bawi, to nkutu kupesa bo kiseku.​—Bing. 27:14.

Tadila Bawi na Nge. Nge ketuba na ntwala ya nani? ya muntu mosi mpamba? ya dibuta ya mvimba? ya kimvuka mosi ya fyoti ya bantu yina mekwisa na lukutakanu sambu na kisalu ya bilanga? ya dibundu ya mvimba? to na ntwala ya bantu mingi ya mekwisa na lukutakanu mosi ya nene? Yo kele kyeleka nde volime ya ndinga yina mefwana sambu na kisika mosi lenda fwana ve sambu na kisika yankaka.

Na baokazio mingi, bansadi ya Nzambi kutubaka na ntwala ya kimvuka ya nene ya bantu. Na ntangu bo tambikaka tempelo na Yeruzalemi na bilumbu ya Salomo, bisadilu ya kumatisa ndinga kuvandaka ve. Salomo kutelamaka na zulu ya estrade mosi ya nda mpi yandi sakumunaka bantu na “ndinga ya ngolo.” (1 Bant. 8:55; 2 Bans. 6:13) Bamvu-nkama mingi na nima, kaka na Yeruzalemi, bilumbu fyoti na nima ya kukulumuka ya mpeve santu na Pantekoti ya mvu 33 ya T.B., kimvuka mosi ya nene​—bankaka vandaka kutula dikebi, ebuna bankaka vandaka kuseka—​kuzyungaka kakimvuka mosi ya fyoti ya Bakristu. Na mayele yonso, Piere ‘kutelamaka ebuna yandi yantikaka kutubila bo na ndinga ya ngolo.’ (Bis. 2:14) Yandi taka kimbangi mosi ya ngolo.

Inki mutindu nge lenda zaba kana volime ya ndinga ya nge kesadila mefwana na kisika ya nge kesadila diskure? Mambu ya bawi kesala kele kitesilu ya kuluta mbote. Kana nge mona nde bawi yankaka kesala ngolo sambu na kuwa nge, nge fwete sala yonso na kumatisa volime ya ndinga na nge.

Ata beto ketuba na ntwala ya muntu mosi to na ntwala ya kimvuka ya bantu, yo kele mayele na kutadila bantu yina kele na kati ya bawi. Kana muntu mosi kewaka mbote ve, yo lenda lomba nde nge matisa ndinga na nge. Kansi bantu yina kewaka nswalu ve sambu bo mekuma minunu tasepila ti nge ve kana nge keboka. Bo lenda mona yo nkutu neti kidimbu ya kukonda luzitu. Na bisika yankaka, kumatisa ndinga na kiteso mosi ya kuluta kevandaka kidimbu ya kemonisaka nde muntu mewa makasi to kele ntima zulu-zulu.

Tadila Makelele Yina Lenda Katula Dikebi ya Bawi. Na kisalu ya bilanga, mambu ya nge kekutana na yo tasadisa nge na kuzaba volime ya ndinga ya nge fwete sadila sambu na kuta kimbangi. Makelele ya bakaminyo, kudila ya bana, kungana ya bambwa, miziki ya ngolo, to makelele ya televizio lenda basika na ntangu nge ke na kusala diskure na nge. Na ndambu yankaka, na bisika yina banzo kevandaka penepene, nge lenda pesa muntu ya nge kesolula na yandi kiseku kana nge ketuba na ndinga ya ngolo mingi na mpila nde yo kebenda dikebi ya bantu yina kezingaka penepene.

Bampangi yina kesalaka badiskure na dibundu to na balukutakanu ya distrike kekutanaka mpi ti mambu ya mutindu na mutindu. Kutuba na ntwala ya bawi yina kele na nganda kele kiteso mosi ve ti kusala diskure na nzo mosi yina kele ti bisadilu ya mbote ya kumatisila ndinga. Na Amerika ya Sudi, bamisionere zole vandaka kusala diskure ya bantu yonso na kibansala ya nzo ya muntu mosi yina vandaka kusepila na kyeleka. Na ntangu bo vandaka kusala diskure yango, bantu vandaka kulosa tiya yina kebasisaka bamile etwale (feux d’artifice) na kibansala mosi ya penepene, mpi ntama mingi ve ti kisika yina, nsusu mosi vandaka kukokula kukonda kuyambula!

Na ntangu nge kesala diskure, kima mosi lenda salama yina talomba nde nge pema tii kuna makelele yango tamana to nde nge matisa ndinga. Mu mbandu, kana beno kesala lukutakanu na nzo ya manzanza, mvula ya ngolo ya kintulumukina lenda yantika kunoka mpi kupesa bawi mpasi na kuwa mambu yina mutubi ketuba. Kudila ya mwana to makelele ya bantu yina kekwisaka na nsukinina tapesa mpi mpasi. Sala ngolo na kutuba na mpila nde makelele yina kupimisa ve bawi na kubaka mambote na mambu yina nge ketuba.

Bisadilu ya kematisaka ndinga tasadisa beno mingi kana yo kele, kansi yo tapimisa ve mutubi na kumatisa volime ya ndinga na yandi kana yo kele mfunu. Na bisika yina kura kezenganaka mbala na mbala, mitubi kelandaka kusala badiskure na bo kukonda lusadisu ya mikro.

Tadila Malongi ya Nge Kelonga. Malongi yina diskure na nge ketubila tasadisa nge na kuzaba kiteso ya volime ya ndinga yina nge tasadila. Kana disolo yango kelomba ngolo, kukatula ve ngolo ya disolo na nge na kutubaka malembe mingi. Mu mbandu, kana nge ketanga bangogo yina ketubila bandola na Masonuku, volime ya ndinga na nge fwete luta yina ya nge tasadila kana nge ketanga bandongisila ya ketubila kumonisa zola. Sadila volime ya kefwanana ti malongi ya nge kelonga, kansi sala yo na mutindu yina tabenda ve dikebi na kimuntu na nge mosi.

Tadila Lukanu na Nge. Kana nge kezola kupusa bawi na nge na kusala kisalu ti kikesa, yo lenda vanda mfunu na kusadila volime ya mwa ngolo. Kana nge kezola kusoba mutindu na bo ya kutadila mambu, volime ya ngolo talembisa bo. Kana nge kesala ngolo sambu na kupesa kikesa, yo kevandaka mbala mingi mbote na kutuba na ndinga ya mawete yonso.

Mutindu ya Mbote ya Kusadila Kumatisa Volime. Kana nge kezola kubenda dikebi ya muntu mosi yina kesala kisalu, kumatisa volime ya ndinga kesadisaka mbala mingi. Bibuti kuzaba yo, mpi bo kematisaka ndinga sambu na kubinga bana na bo kana ntangu ya kuyambula kusakana melunga. Kumatisa volime ya ndinga lenda vanda mpi mfunu kana muntu yina ketwadisa lukutakanu ya dibundu to ya nene kezola kuzabisa bantu nde ntangu melunga sambu lukutakanu kuyantika. Na ntangu bansamuni kesala kisalu ya bilanga, bo lenda pesa mbote na ndinga ya ngolo na bantu yina kesala na nganda ya lupangu na ntangu bo kekwenda penepene ti bo.

Ata na nima ya kubenda dikebi ya muntu, yo kele mfunu na kulanda kusadila volime ya kufwana. Ndinga ya kukonda ngolo lenda monisa nde mutubi kudibongisaka mbote ve to nde yandi mosi kendima ve mambu ya yandi ketuba.

Kana nge vukisa yo ti kupesa ntuma, kumatisa ndinga lenda pusa bantu na kusala mambu ya nge ketuba. (Bis. 14:9, 10) Kiteso mosi mpi, kupesa ntuma na ndinga ya ngolo lenda katula muntu na kigonsa. Na Filipi, polisi mosi zolaka kudifwa sambu yandi yindulaka nde bantu ya boloko ya yandi vandaka kukengidila kutinaka. “Paulo tubaka na ndinga ya ngolo nde: ‘Kudisala mambu ya mbi ve! Beto yonso kele awa!’” Yo salaka nde yandi kudifwa ve. Na nima, Polo ti Silasi kuzabisaka nsangu ya mbote na polisi yina ti na dibuta na yandi, mpi bo yonso kuyambaka kyeleka.—Bis. 16:27-33.

Mutindu ya Kutomisa Volime ya Ndinga na Nge. Sambu na bantu yankaka, yo talomba kikesa mingi sambu na kulonguka mutindu ya kusadila volime ya kufwana. Muntu lenda tuba ti volime ya fyoti sambu yandi kevandaka ti ndinga ya fyoti. Kansi, kana yandi sala kikesa, yandi lenda tomisa volime na yandi ata ndinga na yandi lenda bikala kaka ya fyoti. Tula dikebi na mutindu nge kepema mpi nge metelama. Longuka na kuvanda mpi kutelama ya kusungama. Vutula mapeka na nima, mpi pema ngolo. Sala ngolo na kufulusa mupepe na kitini ya nsi ya bapumo na nge. Kana nge sadila mupepe yai mbote, yo tasadisa nge na kusobaka volime ya ndinga na nge mutindu nge mezola na ntangu nge ketuba.

Bantu yankaka kevandaka ti kifu ya kutuba ti ndinga ya kuluta ngolo. Mbala yankaka bo bakaka kikalulu yai sambu bo vandaka kusala na nganda to na kisika mosi ya makelele mingi. Na ndambu yankaka, yo lenda vanda nde bo vandaka kuzinga kisika yina bantu yonso ketubaka na ndinga ya ngolo mpi bo kevandaka na kikalulu ya kuzenga muntu ndinga ntangu bo kesolula. Yo yina, bo keyindulaka nde mutindu mosi kaka ya kukota na disolo kele kutuba na ndinga ya ngolo kuluta bankaka. Kana bo yantika kusadila malembe-malembe ndongisila ya Biblia yina ketuba nde “beno fweti wila bantu mawa mingi, beno fweti vanda bantu ya mbote, beno lenda kudisonga ve, beno fweti vanda pima, beno fweti kanga ntima,” bo tasoba volime ya bo tasadilaka ntangu bo kesolula ti bankaka.​—Kol. 3:12.

Kudibongisa ya mbote, eksperiansi ya nge tabaka ntangu nge tasalaka kisalu ya bilanga mbala na mbala, mpi kisambu na Yehowa tasadisa nge na kutuba ti volime ya kufwana. Ata nge ketuba na estrade to nge kesolula ti muntu mosi na kisalu ya bilanga, tula mabanza na nge na mutindu yina mambu ya nge ketuba lenda sadisa muntu yina kewidikila nge.—Bing. 18:21.