“Mono Kele . . . ya Kudikulumusa na Ntima”

1-3. Inki mutindu Yezu kotaka na Yeruzalemi, mpi sambu na nki bantu ya nkaka yina vandaka kutala yitukaka?

YERUZALEMI me nikana. Muntu mosi ya nene ke kwisa. Na nganda ya mbanza, bantu me fuluka na nzila. Bo kele na mpusa ya ngolo ya kuyamba muntu yina, sambu bankaka ke tuba nde yandi kele mwana ya Ntotila Davidi mpi Muntu ya me fwana na kuvanda Mfumu ya Izraele. Bankaka me nata mandala yina bo ta nikisa sambu na kupesa yandi mbote; bankaka diaka me tanda bilele mpi balutangu ya banti na nzila sambu na kumonisa nde bo ke zitisa yandi. (Matayo 21:7, 8; Yoane 12:12, 13) Ntembe kele ve nde, bantu mingi ke kudiyula inki mutindu yandi ta kota na mbanza.

² Mbala ya nkaka bantu ke yindula nde yandi ta kota na Yeruzalemi na mutindu ya kuyituka. Ntembe kele ve nde, bo zabaka bantu ya nkaka ya mfunu mingi yina kotaka na lukumu kibeni na ntama. Mu mbandu, ntangu Absalomi mwana ya Davidi kudikumisaka ntotila, yandi vandaka ti bantu 50 yina vandaka kubaka ntinu na ntwala ya pusu-pusu na yandi. (2 Samuele 15:1, 10) Jules César yidikaka mambu sambu kuvutuka na yandi kuvanda ya lukumu. Ntangu yandi vutukaka na Roma na nima ya kununga bitumba, yandi tambusaka ndonga ya bantu mingi yina nungaka. Yandi tambusaka mpi banzioko 40 yina vandaka ti bamwinda na mukongo na yo na lweka na yandi. Kansi bubu, bantu ya Yeruzalemi ke vingila muntu mosi ya mfunu mingi kuluta. Mbala ya nkaka, bo ke bakisa yo to ve. Kansi muntu yina kele Mesia. Yandi kele muntu ya kuluta nene ya me zingaka ntete ve. Kansi, ntangu muntu yai ya ta kuma Ntotila me kota na mbanza, bantu mingi me yituka.

³ Bo ke mona ve ata pusu-pusu mosi, bantu ya ke baka ntinu, to bampunda, mpi nkutu ata nzioko mosi ve. Kansi, Yezu me mata na zulu ya mpunda ya nkento. Yo kele mbisi mosi ya bantu ke sadilaka sambu na kunata kilo.a Yezu me lwata ve bilele ya lukumu mpi mbisi yina yandi me mata na zulu na yo, bo me lwatisa yo ve bima ya ntalu. Na mukongo ya mbisi yango, balongoki ya Yezu me tula ve kiti ya ntalu. Kansi bo me tula bilele sambu Yezu kuvandila. Sambu na nki Yezu me pona kukota na Yeruzalemi na mutindu yai ya kudikulumusa, kansi bantu ya nkaka ya mfunu mingi ve kotaka na mutindu mosi ya lukumu kibeni mpi ya kuyituka?

4. Inki Biblia tubaka na yina me tala mutindu Mesia yina ta kuma Ntotila ta kota na Yeruzalemi?

⁴ Na mutindu yina, Yezu lungisaka mambu yai ya Biblia tubaka na ntwala: “Yangalala mingi . . . Tula milolo ya kununga, O mwana-nkento ya Yeruzalemi. Tala! Ntotila na nge ke kwisa na nge. Yandi kele muntu ya lunungu, yandi ke gulusaka, yandi kele muntu ya kudikulumusa mpi yandi ke tambusa mpunda.” (Zakaria 9:9) Mambu yai ya Biblia tubaka na ntwala monisaka nde kilumbu mosi, Muntu yina Nzambi Me Tulaka Mafuta, disongidila Mesia, ta kwisa na Yeruzalemi mpi yandi ta songa bantu nde yandi kele Ntotila yina Nzambi me ponaka. Diaka, mutindu yandi ta kota na mbanza na zulu ya mpunda ta monisa nde yandi kele ti kikalulu mosi ya mbote kibeni: kudikulumusa.

5. Sambu nki kudikulumusa ya Yezu ke simba kibeni ntima na beto, mpi sambu na nki beto fwete landa mbandu ya kudikulumusa na yandi?

⁵ Kudikulumusa ya Yezu ke bendaka beto na lweka na yandi mpi ntangu beto ke yindulaka yo, yo ke simbaka kibeni ntima na beto. Mutindu beto tubilaka yo na kapu yina me luta, Yezu mpamba muntu kele “nzila mpi kieleka mpi luzingu.” (Yoane 14:6) Ata muntu mosi ve na kati ya bamiliare ya bantu yina me zingaka na ntoto me vandaka muntu ya mfunu mingi bonso Mwana ya Nzambi. Ata mpidina, Yezu monisaka ve lulendo ata fioti. Yandi kudisongaka ve, to kumonisa nde yandi me lungaka na yonso. Sambu na kulanda Kristu, beto fwete nwana ti kikalulu ya lulendo. (Yakobo 4:6) Beto fwete vila ve nde Yehowa ke zolaka ve ata fioti bantu ya lulendo. Yo yina, beto fwete longuka na kulanda mbandu ya kudikulumusa ya Yezu.

Yandi Monisaka Kudikulumusa Banda Ntama

6. Muntu ya kudikulumusa ke vandaka inki mutindu, mpi inki mutindu Yehowa zabaka nde Mesia ta vanda muntu ya kudikulumusa?

⁶ Muntu ya kudikulumusa ke monaka ve nde yandi kele mfunu mingi kuluta to nde yandi me luta bantu ya nkaka. Yandi ke kudiwaka kibeni mutindu yina na ntima na yandi mpi bantu ya nkaka ke ndimaka nde na kutuba na yandi, na mambu ya yandi ke sala mpi na mutindu yandi ke sadilaka bantu ya nkaka mambu, yandi kele kibeni muntu ya kudikulumusa. Inki mutindu Yehowa zabaka nde Mesia ta vanda muntu ya kudikulumusa? Yehowa zabaka nde Mwana na yandi ta landa mbandu ya kudikulumusa na yandi na mutindu ya kukuka. (Yoane 10:15) Nkutu, yandi monaka yandi mosi kudikulumusa ya Mwana na yandi banda ntama. Inki mutindu?

7-9. (a) Inki mutindu Mikaele monisaka nde yandi vandaka muntu ya kudikulumusa ntangu Satana tulanaka ntembe ti yandi? (b) Inki mutindu Bakristu lenda landa mbandu ya Mikaele na yina me tala kumonisa kudikulumusa?

⁷ Mukanda ya Yude ke pesa mbandu mosi ya ke monisa kudikulumusa ya Yezu: “Ntangu Mikaele, mfumu ya bawanzio, tulaka ntembe ti Diabulu mpi tubanaka ti yandi sambu na nitu ya Moize, yandi mekaka ve kusambisa yandi mpi kutubila yandi ti mafingu, kansi yandi tubaka nde: ‘Bika Yehowa kunganina nge.’” (Yude 9) Mikaele kele zina yina Yezu vandaka ti yo na ntwala ya kukwisa na ntoto mpi ya yandi kele ti yo ntangu yandi vutukaka na zulu. Biblia ke binga yandi mfumu ya bawanzio sambu yandi kele mfumu ya bawanzio.b (1 Batesalonika 4:16) Kansi, ata Mikaele vandaka ti kiyeka ya mingi, inki yandi salaka ntangu Satana tulanaka ntembe ti yandi?

⁸ Disolo ya Yude ke songa beto ve inki Satana zolaka kusala ti nitu ya Moize. Kansi yo kele pwelele nde Diabulu vandaka ti lukanu ya mbi na mabanza. Mbala ya nkaka yandi zolaka kusadila nitu ya Moize na mutindu ya mbi na lusambu ya luvunu. Mikaele teleminaka mayele ya mbi ya Satana. Ata mpidina, yandi kudiyalaka mpi yandi nganinaka ve Satana. Yo kele masonga nde, yo fwanaka nde Mikaele kunganina Satana. Kansi Yehowa pesaka ntete ve Mikaele kiyeka ya “lusambisu yonso,” yo yina yandi monaka nde Yehowa Nzambi mpamba muntu fwanaka na kusambisa Satana. (Yoane 5:22) Sambu yandi kele mfumu ya bawanzio, Mikaele vandaka ti kiyeka ya nene. Kansi na kudikulumusa yonso, yandi bikaka mambu yina na maboko ya Yehowa na kisika ya kusosa kubaka kiyeka ya nkaka. Katula kudikulumusa, yandi monisaka mpi nde yandi kele ti kikalulu ya bukati-kati disongidila nde, yandi zabaka bandilu na yandi.

⁹ Nzambi pesaka Yude mpeve sambu na kusonika diambu yai ti kikuma. Yo kele mawa sambu na bilumbu ya Yude, Bakristu ya nkaka vandaka ve bantu ya kudikulumusa. Na lulendo yonso, bo vandaka ‘kuvwenza mambu yonso yina bo vandaka kubakisa kibeni ve.’ (Yude 10) Beto kele bantu ya kukonda kukuka. Yo yina, beto ke bikaka nde lulendo kuyala beto. Kana beto me bakisa ve diambu mosi ya me salama na dibundu ya Bukristu, inki beto ke tubaka? Inki beto ke salaka kana beto me bakisa ve lukanu mosi yina kimvuka ya bankuluntu me baka? Beto ke zabaka ve mambu yonso ya me sala nde bankuluntu kubaka lukanu mosi buna. Yo yina, kana beto ke bokuta to beto ke songa bantu ya nkaka nde lukanu yina vandaka ve mbote, beto kele ve bantu ya kudikulumusa. Yo kele mbote nde beto landa mbandu ya Mikaele, to Yezu, mpi beto buya kusambisa mambu yina Nzambi me pesaka beto ve kiyeka.

10, 11. (a) Inki mutindu mpila Mwana ya Nzambi ndimaka na luzolo yonso kukwisa na ntoto ke monisa nde yandi vandaka muntu ya kudikulumusa? (b) Inki mutindu beto lenda landa mbandu ya Yezu na yina me tala kudikulumusa?

¹⁰ Mwana ya Nzambi monisaka mpi nde yandi kele muntu ya kudikulumusa mutindu yandi ndimaka kukwisa na ntoto. Inki yandi bikisaka kuna na zulu? Yandi vandaka mfumu ya bawanzio. Yandi vandaka mpi “Ndinga” disongidila, Kinati-Ndinga ya Yehowa. (Yoane 1:1-3) Yandi vandaka kuzinga na zulu, “kisika ya kunanguka ya santu mpi ya nkembo.” (Yezaya 63:15) Kansi ata yandi vandaka Mwana ya Nzambi, yandi “yambulaka bima yonso mpi yandi kumaka bonso mpika, mpi kumaka muntu.” (Bafilipi 2:7) Yindula mambu yina yo vandaka kulomba sambu yandi kwisa kusala kisalu na yandi awa na ntoto. Nzambi tulaka luzingu na yandi na divumu ya mwense mosi ya Muyuda. Yandi salaka bangonda uvwa na divumu, ebuna yandi butukaka bonso babebe yonso. Yandi butukaka bonso mwana mosi ya kukonda lutaninu na nzo ya sharpantie mosi ya nsukami, mpi na nima yandi yantikaka kutambula, kuyela mpi yandi kumaka toko. Ata yandi vandaka muntu ya kukuka, na kileke na yandi yonso, yandi vandaka ntangu yonso kulemfukila bibuti na yandi yina vandaka bantu ya kukonda kukuka. (Luka 2:40, 51, 52) Yandi vandaka kibeni muntu ya kudikulumusa.

¹¹ Beto ta landa mbandu ya kudikulumusa ya Yezu kana beto ke ndima mikumba yina bantu ke monaka kukonda mfunu. Mu mbandu, kisalu na beto ya kulonga nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi lenda monana ya kukonda mfunu ntangu bantu ke tudila yo ve dikebi, bo ke seka beto, to bo ke sadila beto mambu na nku. (Matayo 28:19, 20) Kansi, kana beto kanga-ntima na kisalu yai, beto lenda sadisa bantu na kuguluka. Yo vanda mpidina to ve, beto ta kuma ti kudikulumusa ya mingi, mpi beto ta landa mbandu ya Mfumu na beto, Yezu Kristu.

Kudikulumusa ya Yezu Awa na Ntoto

12-14. (a) Inki mutindu Yezu monisaka kudikulumusa ntangu bantu vandaka kupesa yandi lukumu? (b) Inki mutindu Yezu sadilaka bantu mambu ti kudikulumusa? (c) Inki ke monisa nde kudikulumusa ya Yezu vandaka kaka ve sambu na kumonisa nde yandi vandaka kuzitisa bantu?

¹² Banda na luyantiku tii na nsuka ya kisalu ya Yezu awa na ntoto, yandi monisaka kudikulumusa. Mu mbandu, ntangu bantu vandaka kupesa yandi lukumu, yandi vandaka kupesa lukumu mpi nkembo yonso na Tata na yandi. Konso mbala yina bantu vandaka kukumisa Yezu sambu na mambu ya mayele yina yandi vandaka kutuba, sambu na mambu ya kuyituka yina yandi vandaka kusala, mpi sambu na kimuntu na yandi ya mbote, yandi vandaka kubuya lukumu yina mpi yandi vandaka kupesa yo na Yehowa.​—Marko 10:17, 18; Yoane 7:15, 16.

¹³ Yezu monisaka kudikulumusa na mutindu yandi vandaka kusadila bantu mambu. Ya kieleka, yandi monisaka pwelele nde yandi kwisaka ve na ntoto sambu bantu kusadila yandi, kansi sambu na kusadila bantu. (Matayo 20:28) Yandi monisaka nde yandi kele muntu ya kudikulumusa na mutindu yandi vandaka mawete mpi makambu ngolo ve. Ntangu balongoki na yandi pesaka yandi mawa, yandi nganinaka bo ve, kansi yandi salaka yonso sambu na kupusa bo na kusepedisa Yehowa. (Matayo 26:39-41) Ntangu yandi vandaka ti mfunu ya kisika ya pima mpi ya kingenga sambu na kupema, ebuna bantu mingi landaka yandi, yandi kulaka bo ve. Ata yandi vandaka ya kulemba, yandi longaka bo “mambu mingi.” (Marko 6:30-34) Ntangu nkento mosi ya vandaka ve muntu ya Izraele landaka kubondila yandi sambu yandi gulusa mwana na yandi ya nkento, na luyantiku Yezu buyaka, kansi na makasi ve. Yandi waka nkento yina mpi na nima yandi salaka mambu yina nkento yango lombaka sambu nkento yina monisaka lukwikilu mosi ya nene. Beto ta tubila yo na Kapu 14.​—Matayo 15:22-28.

¹⁴ Yezu monisaka na mitindu mingi kibeni nde yandi vandaka “mawete mpi ya kudikulumusa na ntima,” kaka mutindu yandi tubaka sambu na yandi mosi. (Matayo 11:29) Kudikulumusa na yandi vandaka ve ya zulu-zulu, ya munoko to ya luvunu. Yo vandaka kukatuka na ntima, na kimuntu na yandi ya kati kibeni. Yo yina, yo ke yitukisa ve na kuzaba nde Yezu monaka nde yo vandaka mfunu mingi na kulonga balongoki na yandi kudikulumusa.

Yandi Longaka Balongoki na Yandi Kudikulumusa

15, 16. Inki kikalulu Yezu tubaka nde bamfumu ya ntoto ke vandaka ti yo mpi inki mutindu yo kele ve bonso kikalulu yina yo lombaka nde balongoki na yandi kuvanda ti yo?

¹⁵ Yo vandaka mpasi sambu balongoki ya Yezu kukuma bantu ya kudikulumusa. Yezu vandaka kulonga bo kudikulumusa mbala mingi. Mu mbandu, kilumbu mosi Yakobo mpi Yoane tindaka mama na bo sambu na kulomba Yezu na kupesa bo bisika ya lukumu na Kimfumu ya Nzambi. Na kudikulumusa yonso, Yezu tubaka nde: “Sambu na kuvanda na diboko na mono ya kitata mpi ya kimama, mono ve muntu ke pesaka yo, kansi yo kele sambu na bantu yina Tata na mono me yidikilaka yo.” Na nima, balongoki yina ya nkaka kumi wilaka Yakobo ti Yoane “makasi.” (Matayo 20:20-24) Inki mutindu Yezu yidikaka diambu yai?

¹⁶ Na mawete yonso, yandi vutulaka bo yonso na nzila mpi tubaka nde: “Beno me zaba nde bamfumu ya makanda ke yalaka bantu na kingolo-ngolo mpi bantu ya nene ke songaka nde bo kele ti kiyeka na zulu na bo. Yo fwete vanda ve mutindu yina na kati na beno; kansi konso muntu yina ke zola kukuma muntu ya nene na kati na beno fwete vanda nsadi na beno, mpi konso muntu yina ke zola kuvanda muntu ya ntete na kati na beno fwete vanda mpika na beno.” (Matayo 20:25-27) Ntembe kele ve nde, bantumwa vandaka kumona mutindu “bamfumu ya makanda” vandaka lulendo, bwimi, mpi mpila bo vandaka kuzola kuvanda ti kiyeka mingi. Yezu monisaka nde balongoki na yandi fwete vanda ve ata fioti bonso bamfumu yina lendaka kusala konso kima yina kaka sambu na kuzwa kiyeka ya mingi. Yo lombaka nde bo vanda bantu ya kudikulumusa. Keti bantumwa bakisaka dilongi yina?

17-19. (a) Na mpimpa na ntwala nde bo fwa Yezu, keti yandi longaka balongoki na yandi dilongi mosi ya kudikulumusa? (b) Inki dilongi ya kuluta mfunu Yezu longaka na yina me tala kudikulumusa?

¹⁷ Yo vandaka ve pete. Yo vandaka ve mbala ya ntete to mbala ya nsuka yina Yezu longaka bo dilongi ya kudikulumusa. Mwa ntangu fioti na ntwala, ntangu bo swanaka sambu na kuzaba nani na kati na bo kele muntu ya kuluta nene, Yezu bakaka mwana mosi ya fioti. Yandi tedimisaka yandi na kati-kati na bo mpi songaka bo na kuvanda bonso bana. Bana ke vandaka ve lulendo, bo ke sosaka ve kiyeka, mpi bo ke kudiyangisaka ve na kusosa bisika ya lukumu mutindu bambuta mingi ke salaka. (Matayo 18:1-4) Ata mpidina, na mpimpa ya nsuka na ntwala ya lufwa na yandi, Yezu monaka nde yo lombaka nde bantumwa na yandi kusala diaka bikesa sambu na kuyambula lulendo. Yo yina, yandi longaka bo dilongi mosi ya bo vilaka ve. Yandi bakaka lele mosi mpi yandi lwataka yo na luketo sambu na kuyobisa makulu ya balongoki na yandi. Yo vandaka kisalu mosi ya kukonda mfunu yina nsadi vandaka kusala na ntangu yina kana munkwa-nzo me yamba banzenza. Yezu yobisaka mpi makulu ya Yudasi, muntu yina zolaka kuteka yandi ntama mingi ve.​—Yoane 13:1-11.

¹⁸ Yezu songaka bo sambu na nki yandi yobisaka makulu na bo. Yandi tubaka nde: “Mono me pesa beno mbandu.” (Yoane 13:15) Keti nsuka-nsuka bo bakisaka nde bo fwete vanda bantu ya kudikulumusa? Ve. Sambu mwa ntangu na nima kaka na mpimpa yina, bo swanaka diaka sambu na kuzaba nani kele muntu ya kuluta nene na kati na bo! (Luka 22:24-27) Ata mpidina, Yezu landaka kumonisila bo ntima-nda mpi kulonga bo na kudikulumusa. Na nima yandi pesaka dilongi mosi ya nene kuluta na yina me tala kudikulkumusa: “Yandi kudikulumusaka mpi lemfukaka tii na lufwa, ee, lufwa na zulu ya nti ya mpasi.” (Bafilipi 2:8) Ata Yezu bikaka ve kufinga Nzambi, yandi ndimaka lufwa mosi ya nsuni bonso muntu mosi ya mubulu. Na mutindu yina, Yezu monisaka nde yandi vandaka kibeni muntu ya kudikulumusa. Kufwa mutindu yina salaka nde, yandi vanda yandi mosi mpamba muntu ya me luta bantu mpi bawanzio yonso ya Nzambi me salaka, yina monisaka kudikulumusa na mutindu ya kuluta mbote mpi ya kukuka.

¹⁹ Mbala ya nkaka yo vandaka dilongi yai ya nsuka ya me tala kudikulumusa yina Yezu longaka awa na ntoto ya simbaka mpenza ntima ya bantumwa na yandi yina kangamaka ti yandi. Bo bikaka ve kuvila dilonbgi yina. Biblia ke songa beto nde babakala yina salaka na bumosi na kudikulumusa yonso bamvula mingi kibeni na nima. Ebuna beto?

Keti Nge Ta Landa Mbandu Yina Yezu Pesaka?

20. Inki mutindu beto lenda zaba kana beto kele kibeni bantu ya kudikulumusa?

²⁰ Polo ke songa konso muntu na kati na beto nde: “Beno landa kuvanda ti mabanza yai yina Kristu Yezu mpi vandaka ti yo.” (Bafilipi 2:5) Bonso Yezu, beto fwete vanda bantu ya kudikulumusa na ntima. Inki mutindu beto lenda zaba kana beto kele kibeni bantu ya kudikulumusa? Polo ke yibusa beto nde beto fwete sala ve ata kima mosi “ti mpeve ya kuswana to sambu na kumonisa nde beno me luta bankaka, kansi ti kudikulumusa yonso beno tadila bankaka nde bo me luta beno.” (Bafilipi 2:3) Yo yina, mutindu beto ke tadilaka bantu ya nkaka lenda sadisa beto na kuzaba kana beto kele kibeni bantu ya kudikulumusa. Beto fwete tadila bo bonso nde bo me luta beto, bonso nde bo kele mfunu mingi kuluta beto. Keti nge ta sadila ndongisila yai?

21, 22. (a) Sambu na nki bankengi ya Bakristu fwete vanda bantu ya kudikulumusa? (b) Inki mutindu beto lenda monisa nde beto me lwataka kudikulumusa?

²¹ Bamvula mingi na nima ya lufwa ya Yezu, ntumwa Piere vandaka kaka kuyindula mfunu ya kudikulumusa. Piere longaka Bakristu yina kele bankengi na kulungisa mikumba na bo na dibundu ti kudikulumusa yonso, mpi na kuyala ve mameme ya Yehowa. (1 Piere 5:2, 3) Kuvanda na mikumba na dibundu ke pesaka ve muntu nzila ya kuvanda lulendo. Kansi, mikumba fwete sala nde muntu kukuma ti kudikulumusa ya masonga. (Luka 12:48) Ya kieleka beto yonso, beto fwete vanda bantu ya kudikulumusa, bankengi mpamba ve.

²² Ntembe kele ve nde, Piere vilaka ve mpimpa yina Yezu yobisaka yandi makulu, ata yandi buyaka ntete nde Yezu kusala yo. (Yoane 13:6-10) Piere sonikilaka Bakristu nde: “Beno lwata kudikulumusa na bangwisana na beno ti bankaka.” (1 Piere 5:5) Bangogo “beno lwata” ke yibusa beto kisalu ya nsadi. Yandi vandaka kulwata tablie na luketo sambu na kusala kisalu mosi ya kukonda mfunu. Yo ke yibusa beto kilumbu yina Yezu lwataka lele na luketo na ntwala nde yandi fukama sambu na kuyobisa makulu ya bantumwa na yandi. Kana beto kele bantu ya kudikulumusa bonso Yezu, beto ta yindula ve nde beto kele mfunu mingi sambu na kusala konso kima yina Yehowa ke lomba beto. Kaka mutindu bantu ke monaka bilele ya beto me lwata, bantu fwete monaka mpi nde beto me lwataka kudikulumusa.

23, 24. (a) Sambu na nki beto fwete telemina kikalulu ya lulendo? (b) Inki dibanza ya luvunu na yina me tala kudikulumusa beto ta longuka na kapu ya ke landa?

²³ Lulendo kele bonso ndikila. Yo lenda sala bantu ya nkaka mbi. Lulendo kele kifu mosi ya lenda sala nde muntu ya kuluta mayele kuvanda ve mfunu ata fioti na meso ya Nzambi. Kansi, kudikulumusa lenda sala nde ata muntu ya kukonda mfunu kuvanda mfunu mingi na meso ya Yehowa. Ata yo ke lomba nde beto sala bikesa konso kilumbu sambu na kuvanda bantu ya kudikulumusa bonso Yezu, beto vila ve nde Yehowa ta sakumuna beto. Piere sonikaka nde: “Yo yina, beno kudikulumusa na nsi ya diboko ya ngolo ya Nzambi, sambu yandi tombula beno na ntangu ya me fwana.” (1 Piere 5:6) Yehowa tombulaka kibeni Yezu sambu yandi kudikulumusaka na mambu yonso. Mutindu mosi, Yehowa ke zola kibeni kusakumuna nge sambu na kudikulumusa na nge.

²⁴ Kansi yo kele mawa na kumonda nde, bantu ya nkaka ke yindulaka nde kana muntu ke kudikulumusa, yandi kele ve ngolo. Mbandu ya Yezu ke sadisa beto na kumona nde dibanza yina kele luvunu, sambu Yezu yina vandaka muntu ya kudikulumusa kuluta bantu yonso vandaka mpi muntu ya kikesa kuluta bantu yonso. Yina kima ya beto ta longuka na kapu yina ke landa.