Bareferanse ya Mukanda ya Lukutakanu Luzingu mpi Kisalu
© 2024 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
3-9 MARS
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | BINGANA 3
Monisa nde Nge Ke Tudilaka Yehowa Ntima
Bingana 3:5, 6—“Kutula Ntima Ve na Mambu ya Nge Mosi Ke Yindulaka nde Nge Me Zaba”
“Tula ntima na nge ya mvimba na Yehowa.” Beto ke monisaka nde beto ke tulaka ntima na Yehowa kana beto ke sala mambu mutindu yandi ke zolaka. Beto fwete tula kibeni ntima na beto ya mvimba na Nzambi. Na Biblia, bo ke sadilaka ntima mbala mingi sambu na kutubila kimuntu na beto ya kati, disongidila mawi na beto, banzala na beto, bangindu na beto, mpi bikalulu na beto. Yo yina, kutula ntima ya mvimba na Nzambi ke suka ve kaka na mawi na beto. Yo kele lukanu ya beto ke bakaka sambu beto ke ndimaka kibeni nde Ngangi na beto me zaba mambu yina kele mfunu mingi sambu na beto.—Baroma 12:1.
“Kutula ve ntima na mayele na nge mosi ya kubakisa mambu.” Beto fwete tudila Nzambi ntima sambu beto fwete tula ve ntima na bangindu na beto ya kukonda kukuka. Kana beto ke tula ntima kaka na beto mosi to ke baka balukanu kaka na kulanda mawi na beto, ziku beto ta baka balukanu yina lenda monana ya mbote na luyantiku kansi nsuka-nsuka yo ta natila beto bampasi. (Bingana 14:12; Yeremia 17:9) Mayele ya Nzambi me luta kibeni mayele na beto. (Yezaya 55:8, 9) Kana bangindu ya Nzambi ke twadisa beto, beto ta nunga na luzingu.—Nkunga 1:1-3; Bingana 2:6-9; 16:20.
Bingana 3:5, 6—“Kutula Ntima Ve na Mambu ya Nge Mosi Ke Yindulaka nde Nge Me Zaba”
“Na banzila na nge yonso, yindula yandi.” Beto fwete zaba ngindu ya Nzambi na mambu yonso ya luzingu na beto mpi na konso lukanu ya mfunu ya beto ke baka. Beto ke salaka yo, kana beto ke samba yandi sambu yandi pesa beto lutwadisu mpi kana beto ke landa mambu yina yandi ke tuba na Ndinga na yandi, Biblia.—Nkunga 25:4; 2 Timoteo 3:16, 17.
“Yandi ta katula basakuba na banzila na nge.” Nzambi ke katulaka sakuba na Nzila na beto na mutindu yandi ke sadisaka beto na kuzinga na kuwakana ti minsiku na yandi ya mbote. (Bingana 11:5) Na mutindu yina, beto ke tinaka bampasi ya kukonda mfunu mpi ke vandaka ti luzingu ya kiese mingi.—Nkunga 19:7, 8; Yezaya 48:17, 18.
Landa na Kuyela—Kwenda na Ntwala
Mutindu yandi ke kutanaka ti mambu ya mutindu na mutindu na luzingu, muntu lenda meka kuyindula mutindu yai: ‘Mu me kutanaka dezia ti dikambu ya mutindu yai. Mu me zaba kima ya mu fwete sala.’ Keti kuyindula mpidina kele mayele? Bingana 3:7 ke kebisa beto nde: “Kudiyindula ve nde nge kele mayele.” Eksperiansi fwete kangula mpenza mabanza na beto ya mambu yina beto fwete tadila ntangu beto ke yidika mambu na luzingu. Kansi kana beto ke yela na kimpeve, eksperiansi na beto fwete sadisa mpi mabanza ti ntima na beto na kubakisa mfunu ya lusakumunu ya Yehowa sambu na kununga. Beto ta monisa nde beto ke kwenda na ntwala kana beto ke kuditudila ve ntima na kuyidika mambu ya beto ke kutana na yo, kansi kana beto ke kwenda na Yehowa sambu yandi sadisa beto na kutwadisa luzingu na beto. Beto ke monisaka yo kana beto ke tula ntima nde kima mosi ve lenda salama kukonda nswa na yandi mpi kana beto ke landa kuvanda ti bangwisana ya kufuluka ti kutula ntima mpi zola na Tata na beto ya zulu.
Bimvwama ya Kimpeve
Bangindu ya Mfunu ya Mukanda ya Bingana
3:3. Beto fwete baka ntima ya mbote ti masonga na valere mpenza mpi kumonisa yo pwelele mutindu beto ke monisaka diyaka ya ntalu ya beto me lwata na nkingu. Beto fwete kotisa mpi bikalulu yai na ntima na beto mpi kukumisa yo mpenza kitini ya kimuntu na beto.
10-16 MARS
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | BINGANA 4
“Tanina Ntima na Nge”
Inki Mutindu Nge Lenda Tanina Ntima na Nge?
4 Na Bingana 4:23, bo me sadila ngogo “ntima” sambu na kutubila “kimuntu ya kati.” (Tanga Nkunga 51:6.) Na bangogo ya nkaka, “ntima” ke tendula mabanza, mawi, bangindu mpi banzala na beto ya kati. Yo kele kimuntu na beto ya kati kansi ve ya nganda.
Inki Mutindu Nge Lenda Tanina Ntima na Nge?
10 Kana beto ke zola kutanina ntima na beto, beto fwete zaba bigonsa mpi kuditanina nswalu. Ngogo “tanina” ya bo me balula na Bingana 4:23 ke yibusa beto kisalu ya nkengidi. Na bilumbu ya ntotila Salomo, bankengidi vandaka kumata na zulu ya bibaka ya mbanza mpi kubula mpungi kana bo me mona kigonsa. Kuyibuka diambu yai ta sadisa beto na kubakisa mambu yina beto fwete sala sambu na kubuya mabanza ya mbi ya Satana.
11 Na ntangu ya ntama, bankengidi vandaka kusala na kuwakana ti bantu yina vandaka kutanina bakielo. (2 Sam. 18:24-26) Kumosi, bo vandaka kutanina mbanza mpi kuzikisa nde bakielo kele ya kukanga mbote ata bambeni me kwisa. (Neh. 7:1-3) Kansansa na beto ya me longamaka na Biblia lenda sala bonso nkengidi mpi lenda kebisa beto ntangu Satana ke meka kubebisa ntima na beto disongidila ntangu yandi ke sosa kubebisa mabanza, mawi, bangindu mpi banzala na beto. Kana kansansa me kebisa beto, beto fwete widikila yo mpi kusala ngolo na kutina kigonsa.
Inki Mutindu Nge Lenda Tanina Ntima na Nge?
14 Sambu na kutanina ntima na beto, beto fwete buya bangindu ya mbi mpi kundima bangindu ya mbote. Yindula diaka mbandu ya bibaka ya mbanza. Muntu yina vandaka kutanina kielo vandaka kukanga bakielo ya mbanza sambu bambeni kukota ve kansi bantangu ya nkaka, yandi vandaka kukangula bakielo sambu na kukotisa madia mpi bima ya nkaka. Ntangu bo vandaka kukangula ve bakielo, nzala vandaka kukota na mbanza. Kiteso mosi, beto fwete kangula ntima sambu mabanza ya Nzambi kutwadisa beto mbala na mbala.
w12-F 1/5 32 § 2
“Tanina Ntima na Nge!”
Sambu na nki beto fwete tanina ntima na beto ya kifwani? Nzambi pusaka ntotila Salomo na kusonika nde: “Kuluta bima yonso yina nge ke tanina, tanina ntima na nge, sambu banto ya luzingu ke katukaka na yo.” (Bingana 4:23) Ntima na beto ya kifwani kele ti bupusi na luzingu na beto bubu yai mpi na bilumbu ke kwisa. Sambu na nki? Sambu Nzambi ke monaka mambu yina kele na ntima na beto. (1 Samuele 16:7) Mambu yina Nzambi ke yindulaka sambu na beto ke wakana ti kimuntu na beto ya kati, disongidila “kimuntu ya kubumbana ya ntima.”—1 Piere 3:4.
Bimvwama ya Kimpeve
Vingila nde Yehowa Kusala Mambu
4 Mukanda ya Bingana 4:18 ke tuba nde: “Nzila ya bantu ya lunungu kele bonso nsemo ya suka yina ke landaka kukuma mingi tii kuna mwini ke kuma ngolo kibeni.” Bangogo yai ke monisa pwelele mutindu Yehowa ke sadisaka bansadi na yandi na kubakisa lukanu na yandi malembe-malembe. Verse yai ke sadisa beto mpi na kubakisa mutindu Mukristu ke salaka bansoba na luzingu na yandi sambu na kuyela na kimpeve. Muntu ke yelaka ve na kimpeve na mbala mosi. Yo ke bakaka ntangu. Kana beto ke longuka mbote-mbote mambu yina Ndinga ya Nzambi mpi dibundu na yandi ke longaka beto, mpi kana beto ke sadila yo, malembe-malembe beto ta kuma ti bikalulu yina Kristu ke vandaka ti yo. Beto ta zaba mpi Nzambi mbote. Beto tadila mbandu yina Yezu pesaka sambu na kubakisa nde kuyela na kimpeve ke bakaka ntangu.
17-23 MARS
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | BINGANA 5
Vanda Ntama ti Pite
w00-F 15/7 29 § 1
Nge Lenda Landa Kuvanda Bunkete na Insi ya Mvindu
Na kingana yai, bo ke binga nkento ya ntu-ngolo nde “nkento ya munzenza” to nkento ya ndumba. Mambu yina yandi ke tuba sambu na kubwisa bakala kele sukadi bonso nzo ya bwiki mpi butesi bonso mafuta ya olive. Keti bantu mingi yina ke sosaka kuvukisa nitu ti bantu ya nkaka ke tubaka ve mambu ya mutindu yina? Amy, nkento mosi ya kitoko yina kele sekretere mpi ti bamvula 27 ke tuba nde: “Bakala mosi yina beto ke salaka ti yandi ke tudilaka mono dikebi mingi mpi yandi ke sosaka mabaku ya kusikisa mono. Yo ke pesaka kiese kana muntu ke tudila nge dikebi. Kansi yo ke monana pwelele nde yandi ke tudila mono dikebi sambu yandi ke sosa kaka kuvukisa nitu ti mono. Mono ta bwa ve ata fioti na mutambu na yandi.” Mbala mingi, kana muntu ke sosa kuvukisa nitu ti beto, yandi lenda tuba mambu ya sukadi sambu na kuleba beto mpi nkutu beto lenda sepela ti mambu yango kana beto me zaba ntete ve bangindu na yandi. Yo yina, beto fwete vanda mayele.
Kuwa Yehowa Boma Ke Natilaka Beto Mambote
9 Beto kele ti bikuma ya mbote ya kutina mansoni. “Nkento ya zoba” ke tuba nde: “Masa ya kuyiba ke vandaka kitoko.” Masa ya kuyiba kele nki? Kana bakala ti nkento yina me kwelanaka ke vukisa nitu, Biblia ke fwanisaka yo ti masa ya madidi. (Bing. 5:15-18) Bakala ti nkento yina me kwelanaka kele ti nswa ya kuvukisa nitu. Ebuna “masa ya kuyiba” kele nki? Yo lenda tendula kusala mansoni. Mbala mingi yo ke salamaka na kinsweki kaka mutindu muyibi ke yibaka na kinsweki. “Masa ya kuyiba” lenda vanda ntomo kana bantu yina ke sala yo ke yindula nde ata muntu mosi ve lenda zaba mambu yina bo ke sala. Bo ke kudikusaka kibeni sambu Yehowa ke monaka mambu yonso. Kana Yehowa ke sepela ve ti beto, yo kele kima ya kuluta mbi mpi yo lenda vanda ve “ntomo” ata fioti. (1 Bak. 6:9, 10) Kansi yo ke nataka mpi bampasi mingi ya nkaka.
10 Kusala mansoni lenda sala nde nge wa nsoni, nge kudimona kukonda mfunu. Yo ke nataka mpi mavumu ya kukonda kukana mpi yo ke bebisaka mabuta. Ya kieleka, muntu ya mayele ta kwenda ve na “nzo” ya nkento ya zoba mpi kudia madia na yandi. Diaka, bantu yina ke salaka mansoni lenda bebisa kinduku na bo ti Yehowa mpi bo lenda baka maladi yina ta sala nde bo fwa nswalu. (Bing. 7:23, 26) Bingana 9:18 ke sukisa nde: “Bantu yina yandi me binga kele na bisika ya mudindu ya Maziamu.” Ebuna, sambu na nki bantu mingi ke ndimaka kukwenda na yandi ata yo ke nataka bampasi mingi?—Bing. 9:13-18.
Beto Lenda Vanda Ntangu Yonso ti Bikalulu ya Bunkete
8 Bingana 5:8 ke tuba nde: “Tina nkento ya [ndumba]! Kukwenda ve pene-pene na nzo na yandi!” Kapu 7 ya mukanda ya Bingana ke tubila mambu ya mpasi yina lenda kumina bantu yina ke buya kulemfukila ndongisila yai. Kapu yai ke tubila toko mosi ya bakala yina kwendaka kuluta na mpimpa pene-pene ya nkento mosi yina vandaka ti bikalulu ya mansoni. Nkento yango vandaka na lweka ya nzila, me lwata bilele ya bandumba, mpi yandi kwendaka pene-pene ya toko yina. Yandi yambaka toko yina mpi pesaka yandi beze. Bangogo ya sukadi ya nkento yina tedimisaka na nitu ya toko yina banzala yina yandi kukaka ve kuyala. Bo vukisaka nitu. Yo ke monana nde, toko yina vandaka ve kibeni ti ngindu ya kuvukisa nitu. Kansi, yandi vandaka ve mayele mpi kondaka luswasukusu. Ata mpidina, mambu yina yandi salaka natilaka yandi bampasi na luzingu. Kana yandi kwendaka ve na nzila ya nkento yina, mambu yai zolaka ve kukumina yandi!—Bing. 7:6-27.
9 Beto lenda konda mpi luswasukusu kana beto ke kudikotisa na mambu yina kele kigonsa, yina lenda tedimisa na nitu na beto bampusa ya kuvukisa nitu. Mu mbandu, na mpimpa, bo lenda songa mambu ya nkaka ya mbi na televizio, inki lenda kumina nge kana nge ke tala mambu ya mutindu yina? Diaka, beto lenda kota na basite ya Internet yina kele mbi ve. Kansi, yo lenda songa beto baprograme ya nkaka yina kele ti pornografi mpi mambu ya nkaka ya mansoni. Kana beto me tala yo, keti yo ta tedimisa ve na nitu na beto bampusa ya kuvukisa nitu mpi kubebisa bikalulu na beto ya bunkete?
10 Bandongisila ya Biblia ke sadisaka beto mpi, mu mbandu ntangu yo ke monisaka beto mutindu babakala fwete tadila bankento mpi mutindu bankento fwete tadila babakala. (Tanga 1 Timoteo 5:2.) Ndongisila ya mutindu yai ke sadisa beto na kusala ve bangwisana ya zola ti muntu yina kele ve nkwelani na beto. Bantu ya nkaka ke yindulaka nde kusala mambu yina ke monisa bangwisana ya zola mu mbandu, kuladisila muntu meso to kusadila yandi kidimbu mosi buna kele kibeni mbi ve sambu bo ke simbana ve na nitu. Kansi, kusala mutindu yina lenda tedimisa na nitu na beto banzala ya kuvukisa nitu yina lenda pusa beto na kusala mansoni. Mambu ya mutindu yai me pusaka bantu mingi na kusala mansoni, yo lenda bwisa nge mpi.
Bimvwama ya Kimpeve
Kuna Bikalulu ya Mbote na Bana na Nge
Biblia lenda pesa lusadisu, sambu bansiku na yo mingi ke simbamaka na bansa yina ke monisaka pwelele malanda ya kusala diambu mosi ya mbi. Mu mbandu, Bingana 5:8, 9 ke longisila toko ya bakala na kubuya pite “kana ve bantu ya nkaka ta katula [yandi] luzitu ya [yandi] vandaka na yo.” Mutindu baverse yina ke monisa yo, bantu yina ke vukisaka nitu na ntwala ya makwela ke tambikaka bikalulu na bo ya mbote, kwikama, mpi luzitu na bo mosi. Mpi yo ke salaka nde, yo vanda mpasi sambu na muntu yina kele ti bikalulu yai na kukwela bo. Kuyindula bigonsa ya kinsuni, ya mawi, mpi ya kimpeve yina lenda basika kana muntu me lemfukila ve bansiku ya Nzambi lenda pusa mwana na nge ya toko na kuzinga na kulemfukila bansiku yango.
24-30 MARS
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | BINGANA 6
Inki Malongi Beto Lenda Baka na Furmi?
it-1-F 927-928
Furmi
‘Mayele Yina Yehowa Me Pesaka Yo.’ Furmi ke yindulaka ve bonso muntu, kansi Yehowa me salaka yo ti mayele yina ke sadisaka yo na kusala mambu (instinct). Biblia ke tuba nde: “Yo ke yidikaka madia na yo na nsungi ya mvula, mpi yo ke vukisaka madia na yo na nsungi ya kukatula bima na bilanga.” (Bin 6:8) Furmi mosi ya me zabanaka mingi na Palestine kele furmi yina bo ke bingaka nde furmi ya bilanga to furmi ya ke katulaka bima na bilanga (Messor semirufus). Yo ke bumbaka nkeni mingi na nsungi ya printemps mpi na nsungi ya mvula (été). Yo ke sadilaka nkeni yina kana madia me kuma mpasi, mu mbandu na nsungi ya madidi to hiver. Yo ke vandaka mingi-mingi pene-pene ya bisika yina bo ke tutaka bambuma sambu na kukatula yo bimpusu, sambu na bisika yango nkeni ke vandaka mingi. Kana masa ya mvula me kota kisika yina yo bumbaka nkeni mpi me kumisa nkeni yango masa-masa, furmi yango ke basisaka nkeni yango na nganda mpi ke yanikaka yo na ntangu. Diaka, sambu nkeni yina yo me bumba kumena ve, yo ke katulaka kima yina ke vandaka na nkeni ya ke salaka nde nkeni kumena (germe). Bafurmi yango ke yidikaka mbote-mbote banzila na yo mpi yo ke bikaka bimpusu ya bambuma na ntwala ya kisika yina yo ke kotilaka.
Bikalulu na Yo Yina Beto Lenda Landa. Mambu fioti yina beto me longuka sambu na furmi ke ndimisa beto mambu yai: “Kwenda na furmi, nge molo; tala banzila na yo mpi kuma mayele.” (Bin 6:6) Katula mayele yina furmi ke vandaka ti yo ya kubumba madia sambu na bilumbu ke kwisa, yo ke vandaka diaka ti bikalulu ya nkaka ya mbote, mu mbandu yo ke vandaka kikesa mpi yo ke yambulaka ve kima yina yo ke sala. Mbala mingi, yo ke nataka to yo ke bendaka na ngolo yonso bima yina me luta yo na kilo. Yo ke salaka yonso sambu na kulungisa mukumba yina yo kele ti yo mpi yo ke yambulaka ve ata yo me bwa, yo me sietumuka to yo me dindumuka. Yo ke salaka na kuwakana mpi yo ke tulaka nzo na yo bunkete. Yo ke tudilaka bampangi na yo dikebi, mu mbandu bantangu ya nkaka, yo ke bakaka bampangi na yo yina me lwala to yina me lemba mpi yo ke vutulaka yo na nzo na yo.
Mayele ya Yehowa Ke Monanaka na Lugangu
9 Beto lenda baka malongi na yina me tala bafourmi. Bafourmi ke longa beto nde bikesa ya ngolo kele mfunu kana beto ke zola kubuta bambuma ya mbote. Biblia ke zabisa beto nde: “Nge muntu ya bumolo, kwenda kutala kaniama yai fourmi, ebuna nge baka mayele. Yandi ke na mbuta ve, mfumu ve, ata muntu ya kuyala yandi ve, kansi yandi ke bumbaka madia na yandi na mvula, ebuna na musibu yandi ke monaka mpasi ve.” (Bing. 6:6-8) Yehowa ti Kapita na yandi ya Kisalu, Yezu, ke vandaka kikesa na kisalu. Yezu tubaka nde: “Tata na mono ke salaka kisalu na yandi ntangu yonso; mono mpi mono fweti sala.”—Yoa. 5:17.
10 Sambu beto ke landaka mbandu ya Nzambi mpi ya Kristu, beto mpi fwete vanda kikesa. Ata beto kele ti nki mukumba na organizasio ya Nzambi, beto yonso fwete vanda ti mambu mingi ya kusala na “kisalu ya Mfumu.” (1 Kor. 15:58) Yo yina, beto fwete landa ndongisila yina Polo pesaka na Bakristu ya Roma nde: “Beno sala ngolo, beno vanda koikoi [bamolo] ve. Beno sadila [Yehowa] na ntima yonso.” (Roma 12:11) Bikesa ya beto ke salaka sambu na kusala luzolo ya Yehowa ta vanda ve mpamba, sambu Biblia ke pesa beto kivuvu nde: “Nzambi ke salaka bantu mbi ve, kansi yandi ke salaka bo mbote. Yandi ta vila ve kuzola ya ntima yina ya beno ke songaka yandi.”—Baeb. 6:10.
Bimvwama ya Kimpeve
w00-F 15/9 27 § 3
Tanina Zina na Nge
Mambu nsambwadi yina bingana yina ke tubila ke monisa na bunkufi mambu yonso ya mbi. “Meso ya lulendo” mpi “ntima yina ke kanaka mambu ya mbi” kele masumu yina muntu lenda sala na kuyindula. “Ludimi ya ke kusaka” mpi “mbangi ya luvunu yina ke kusaka konso ntangu” kele masumu yina muntu lenda sala na kutuba. “Maboko yina ke tiamunaka menga ya muntu yina me sala kima ve” mpi “makulu yina ke bakaka ntinu sambu na kusala mambi” kele masumu yina muntu lenda sala na mambu yina yandi ke sala. Diaka, Yehowa ke mengaka mingi kibeni muntu yina ke basisaka kuswana na kati ya bantu yina lenda zinga na ngemba. Mutindu mambu yina me katuka na sambanu mpi yo me kuma na nsambwadi ke tendula nde liste yina ke tubila ve mambu yonso, sambu bantu ke landaka kaka kubuta mambu ya mbi.
31 MARS–6 AVRIL
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | BINGANA 7
Tina Mambu Yina Lenda Meka Nge
Landa Kutina Mpukumuna
8 Inki mutindu beto lenda kuditanina sambu na kusala ve disumu? Beto tadila malongi yina beto lenda baka na mbandu ya mwana-bakala yina Bingana kapu 7 ke tubila. Yandi salaka pite ti nkento ya mansoni. Verse 22 ke tuba nde mwana-bakala yina landaka yandi “na mbala mosi.” Kansi mutindu baverse yina kele na ntwala ke monisa yo, yandi salaka mambu mingi na ntwala, yina nataka yandi malembe-malembe na kusala disumu.
9 Inki pusaka mwana-bakala yina na kusala disumu? Ntete, na nkokila, yandi “lutaka na bala-bala pene-pene ya kinkonko ya nkento yina [ya mansoni].” Na nima, yandi lutaka na ndambu ya nzo ya nkento yina. (Tanga Bingana 7:8, 9.) Na nima, ntangu yandi monaka nkento yina, yandi tinaka ve. Kansi, yandi bikaka nde nkento yina kupesa yandi beze mpi yandi widikilaka nkento yango ntangu yandi vandaka kutubila bimenga ya kinduku. Mbala ya nkaka, nkento yango vandaka kutuba mambu yina sambu yandi vandaka kuzola nde leke yina kuyindula nde yandi kele muntu ya mbote. (Tanga Bingana 7:13, 14, 21.) Kana leke yina salaka ve mambu yonso yina pusaka yandi na kusala disumu, yandi zolaka kuditanina mpi yandi zolaka ve kusala disumu yina.
Beto Lenda Vanda Ntangu Yonso ti Bikalulu ya Bunkete
8 Bingana 5:8 ke tuba nde: “Tina nkento ya [ndumba]! Kwenda penepene na nzo na yandi ve!” Kapu 7 ya mukanda ya Bingana ke tubila mambu ya mpasi yina lenda kumina bantu yina ke buya kulemfukila ndongisila yai. Kapu yai ke tubila toko mosi ya bakala yina kwendaka kuluta na mpimpa pene-pene ya nkento mosi yina vandaka ti bikalulu ya mansoni. Nkento yango vandaka na lweka ya nzila, me lwata bilele ya bandumba, mpi yandi kwendaka pene-pene ya toko yina. Yandi yambaka toko yina mpi pesaka yandi beze. Bangogo ya sukadi ya nkento yina tedimisaka na nitu ya toko yina banzala yina yandi kukaka ve kuyala. Bo vukisaka nitu. Yo ke monana nde, toko yina vandaka ve kibeni ti ngindu ya kuvukisa nitu. Kansi, yandi vandaka ve mayele mpi kondaka luswasukusu. Ata mpidina, mambu yina yandi salaka natilaka yandi bampasi na luzingu. Kana yandi kwendaka ve na nzila ya nkento yina, mambu yai zolaka ve kukumina yandi!—Bing. 7:6-27.
Kuwa Yehowa Boma Ke Natilaka Beto Mambote
10 Kusala mansoni lenda sala nde nge wa nsoni, nge kudimona kukonda mfunu. Yo ke nataka mpi mavumu ya kukonda kukana mpi yo ke bebisaka mabuta. Ya kieleka, muntu ya mayele ta kwenda ve na “nzo” ya nkento ya zoba mpi kudia madia na yandi. Diaka, bantu yina ke salaka mansoni lenda bebisa kinduku na bo ti Yehowa mpi bo lenda baka maladi yina ta sala nde bo fwa nswalu. (Bing. 7:23, 26) Bingana 9:18 ke sukisa nde: “Bantu yina yandi me binga kele na bisika ya mudindu ya Maziamu.” Ebuna, sambu na nki bantu mingi ke ndimaka kukwenda na yandi ata yo ke nataka bampasi mingi?—Bing. 9:13-18.
Bimvwama ya Kimpeve
w00-F 15/11 29 § 1
“Zitisa Bansiku na Mono mpi Landa Kuzinga”
Salomo ke yika nde: “Kanga yo [bansiku na mono] na misapi na nge; sonika yo na ntima na nge.” (Bingana 7:3) Mutindu misapi ke vandaka ntangu yonso na ntwala ya meso na beto mpi ke sadisaka beto na kulungisa mambu yina beto ke zola kusala, malongi yina bo ke longaka beto na Biblia mpi yina beto mosi ke longukaka na Ndinga ya Nzambi, fwete vanda ntangu yonso na ntwala na beto sambu yo yibusa beto mambu yina beto fwete sala mpi yo twadisa beto na mambu yonso. Beto fwete sonika yo na ntima na beto, disongidila kusimba yo mbote-mbote.
7-13 AVRIL
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | BINGANA 8
Widikila Mayele ya Yezu
“Mono Ke Zolaka Tata”
7 Na verse 22, mayele ke tuba nde: “Na bima yonso ya Mfumu Nzambi salaka, yandi salaka ntete mono; mono kele kisalu ya ntete ya yandi salaka.” Yo fwete vanda nde verse yai ke tubila ve kaka mayele, sambu Nzambi ‘kusalaka’ ve kikalulu yai. Yo vandaka ve ti luyantiku sambu Yehowa ke vandaka ntangu yonso na luzingu mpi yandi ke vandaka ntangu yonso mayele. (Nkunga 90:2) Kansi, Mwana ya Nzambi vandaka “mbuta ya bantu yonso ti ya bima yonso ya Nzambi salaka.” Nzambi salaka to gangaka yandi; yandi vandaka kisalu ya ntete na kati ya bisalu yonso yina Yehowa salaka. (Kolosai 1:15) Mwana vandaka na luzingu na ntwala nde Nzambi kuganga ntoto ti zulu, mutindu mukanda ya Bingana ke monisa yo. Mpi sambu yandi kele Ndinga to Kinati-Ndinga ya Nzambi, yandi ke monisaka mayele ya Yehowa na mutindu ya kukuka.—Yoane 1:1.
“Mono Ke Zolaka Tata”
8 Inki kisalu Mwana vandaka kusala na nsungi ya bantangu mingi yina yandi lutisaka na zulu na ntwala ya kukwisa na ntoto? Verse 30 ke zabisa beto nde yandi vandaka pene-pene na Nzambi bonso “kapita ya kisalu.” Yo ke tendula inki? Kolosai 1:16 ke tendula nde: “Sambu bima yonso yina kele na zulu ti yina kele awa na nsi-ntoto . . . Nzambi salaka yina yonso na lusadisu ya Kristu mpi sambu na Kristu.” Yo yina, Yehowa, Ngangi, sadilaka Mwana na yandi, Kapita ya Kisalu, sambu na kuganga bima yonso ya nkaka—banda na bigangwa ya kimpeve yina kele na zulu tii na luyalanganu ya nene, ntoto ti banti mpi bambisi ya mitindu na mitindu, mpi nsuka-nsuka kima ya kuluta kitoko na kati ya bima yina yandi salaka na ntoto: muntu. Na mambu ya nkaka, beto lenda fwanisa kuwakana yai ya kele na kati ya Tata ti Mwana ti kuwakana yina ke vandaka na kati ya arshitekte ti muntu ya ke tunga; mpi muntu yango ke tungaka na kuwakana ti bangindu ya mayele ya arshitekte. Ntangu kima mosi ya lugangu ke yitukisaka beto, beto ke kumisaka Arshitekte ya Nene. (Nkunga 19:2) Kansi, beto lenda yibuka mpi kuwakana ya me zingaka mingi mpi ya kiese yina kele na kati ya Ngangi ti ‘kapita na yandi ya kisalu.’
9 Ntangu bantu zole ya kukonda kukuka ke salaka kumosi, bantangu ya nkaka bo ke wakanaka ve mbote. Yo kele ve mutindu yina sambu na Yehowa mpi Mwana na yandi! Mwana salaka ti Tata na nsungi ya bamvula mingi kibeni mpi yandi vandaka ntangu yonso na “kiese na meso na yandi.” (Bingana 8:30) Ya kieleka, yandi vandaka kusepela kuvanda kumosi ti Tata na yandi, ebuna Tata mpi vandaka kusepela na kuvanda kumosi ti Mwana. Sambu Mwana vandaka kulonguka na kulanda bikalulu ya Tata, yandi vandaka kufwanana mingi ti Tata na yandi. Yo yina, yo ke yitukisa beto ve na kumona nde bangwisana ya Tata ti Mwana kukumaka ngolo mpenza! Beto lenda binga yo mpenza bangwisana ya zola ya kuluta ntama mpi ya kuluta ngolo yina kele na luyalanganu ya mvimba.
Ndima Yezu, Davidi ya Nene mpi Salomo ya Nene
14 Yo kele pwelele nde, muntu mosi mpamba lutaka Salomo na mayele. Muntu yango vandaka Yezu Kristu, yina kuditubilaka bonso “muntu mosi me luta Salomo.” (Mat. 12:42) Yezu tubaka mambu ya “ke pesaka moyo ya mvula na mvula.” (Yoa. 6:68) Mu mbandu, Disolo na Zulu ya Ngumba ke yika mambu mingi mpi minsiku mingi na minsiku ya bingana yina Salomo tubaka. Salomo tubilaka mambu mingi yina ke salaka nde bansambidi ya Yehowa kuvanda na kiese. (Bing. 3:13; 8:32, 33; 14:21; 16:20) Yezu monisaka nde kiese ya kieleka ke katukaka na mambu yina kele na kuwakana ti lusambu ya Yehowa mpi na kulungana ya balusilu ya Nzambi. Yandi tubaka nde: “Kiese na bantu yina ke zabaka na ntima na bo nde bo kele bansukami mpenza, sambu Kimfumu ya Nzambi kele ya bo!” (Mat. 5:3) Bantu yina ke sadilaka minsiku yina kele na malongi ya Yezu ke kwendaka pene-pene ya Yehowa, “nto ya moyo.” (Nk. 36:10; Bing. 22:11; Mat. 5:8) Kristu ke monisa “mayele” ya Nzambi. (1 Kor. 1:24, 30) Sambu yandi kele Ntotila ya Mesia, Yezu Kristu kele ti mpeve ya “mayele.”—Yez. 11:2.
15 Sambu beto kele balongoki ya Salomo ya Nene, nki mutindu beto lenda baka mambote na mayele yina ke katukaka na Nzambi? Sambu mayele ya Yehowa kele na kati ya Ndinga na yandi, beto fwete sala kikesa sambu na kuzwa yo na kulongukaka Biblia ti dikebi yonso, mingi-mingi masolo ya mambu yina Yezu tubaka, mpi na kuyindululaka mambu yina beto ke tanga. (Bing. 2:1-5) Diaka, beto fwete kwamina na kulombaka Nzambi mayele. Ndinga ya Nzambi ke ndimisa beto nde, Nzambi ta pesa mvutu na bisambu ya masonga yina beto ke salaka sambu na kulomba lusadisu. (Yak. 1:5) Ti lusadisu ya mpeve santu, beto ta baka mayele ya mfunu mingi na Ndinga ya Nzambi, mayele yina lenda sadisa beto na kunwana ti bampasi mpi kubaka badesizio ya mayele. (Luka 11:13) Salomo kubingamaka mpi “longi” yina “vandaka kulonga kaka bantu mambu yina ya yandi zabaka.” (Lo. 12:9, 10) Sambu yandi kele Ntu ya dibundu ya Bukristu, Yezu kele mpi longi ya bantu na yandi. (Yoa. 10:16; Kol. 1:18) Yo yina, yo kele mbote na kukwenda na balukutakanu ya dibundu, kisika bo ‘ke longaka’ beto ntangu yonso.
Bimvwama ya Kimpeve
Mayele ya Kieleka Ke Tuba na Ndinga ya Ngolo
1 NA BANSI mingi, bansamuni ya Kimfumu ke pesaka bantu mikanda na babala-bala yina bantu ke lutaka mingi. Keti nge me salaka dezia kisalu yina ya kiese? Kana mpidina, ntembe kele ve nde nge me yindulaka dezia bangogo yai ya kifwani ya kele na mukanda ya Bingana, disongidila mayele yina ke tombula ndinga na bala-bala sambu bantu kuwa ndongisila na yo. (Tanga Bingana 1:20, 21.) “Mayele ya kieleka” disongidila mayele ya Yehowa ke vandaka na Biblia mpi na mikanda na beto. Yo kele mayele yina bantu kele ti yo mfunu sambu na kubaka luzingu ya mvula na mvula. Kana muntu mosi me ndima kubaka mikanda na beto, yo ke pesaka beto kiese. Kansi bantu yonso ve ke ndimaka kubaka mikanda na beto. Bankaka ke zolaka ve kuzaba mambu yina Biblia ke tubaka. Bankaka diaka ke sekaka beto. Bo ke yindulaka nde Biblia me manaka ngala. Bankaka nkutu ke vwezaka malongi yina Biblia ke longaka na yina me tala bikalulu ya mbote. Bo ke tubaka nde bantu yina ke sadilaka malongi ya Biblia kele makambu ngolo mpi bo kele bantu ya lunungu kuluta ndilu. Ata mpidina, na zola yonso Yehowa ke landa kupesa bantu yonso mayele na yandi. Inki mutindu?
2 Biblia kele na kati ya bima yina Yehowa ke sadilaka sambu bantu kuzwa mayele ya kieleka. Konso muntu lenda vanda ti Biblia. Ebuna nki beto lenda tuba sambu na mikanda na beto ya ke tendulaka Biblia? Yehowa me sadisaka beto na kubalula mikanda yango na bandinga kuluta 1 000. Bantu yina ke waka, disongidila bayina ke tangaka mpi ke sadilaka mambu yina bo ke longukaka ta baka mambote. Kansi bantu mingi me bakaka lukanu ya kubuya kuwa ndinga ya mayele ya kieleka. Bo ke zolaka kuditudila ntima to kulanda bandongisila ya bantu ya nkaka ntangu bo ke bakaka balukanu. Bo ke monaka beto bantu ya kukonda mfunu sambu beto ke zitisaka mambu yina Biblia ke tubaka. Na disolo yai, beto ta tubila sambu na nki bantu ke salaka mpidina. Kansi beto tubila ntete nki mutindu beto lenda baka mayele ya ke katukaka na Yehowa.
14-20 AVRIL
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | BINGANA 9
Vanda Muntu ya Mayele Kansi Ve Muntu ya Ke Sekaka Bantu
“Wa Mambu Yina Bantu ya Mayele Ke Tuba”
4 Ya kieleka, yo lenda vanda mpasi sambu beto ndima ndongisila ya muntu ya nkaka. Yo lenda pesa beto nkutu makasi. Sambu na nki? Yo lenda vanda mpasi na kundima ndongisila kana muntu yina me pesa beto yo ke songa beto na pwelele yonso kifu yina beto me sala. (Tanga Longi 7:9.) Beto lenda sosa kudinungisa. Beto lenda kuma ti bangindu ya mbi sambu na bikuma yina pusaka yandi na kupesa beto bandongisila yina to beto lenda mona nde mutindu na yandi ya kupesa beto bandongisila vandaka mbote ve. Nkutu beto lenda pesa yandi foti mpi kutuba nde: ‘Yandi kele ve ti nswa ya kupesa mono ndongisila. Yandi ke salaka mpi bifu.’ Mpi kana beto me sepela ve ti ndongisila yina, beto lenda buya yo to beto lenda lomba muntu ya nkaka ndongisila sambu beto ke zola nde yandi songa beto mambu yina ke sepedisa beto.
“Wa Mambu Yina Bantu ya Mayele Ke Tuba”
12 Inki ta sadisa beto na kundima bandongisila? Beto fwete vanda bantu ya kudikulumusa mpi beto fwete vila ve nde beto kele kibeni bantu ya kukonda kukuka mpi bantangu ya nkaka, beto ke vandaka kibeni bazoba. Mutindu beto monaka yo, Yobi vandaka kibeni ti bangindu ya mbi. Kansi na nima, yandi sobaka bangindu na yandi mpi Yehowa sakumunaka yandi. Sambu na nki? Sambu yandi vandaka muntu ya kudikulumusa. Yandi monisaka kibeni nde yandi vandaka muntu ya kudikulumusa ntangu yandi ndimaka ndongisila yina Elihu pesaka yandi, ata Elihu vandaka leke na yandi ya bamvula mingi kibeni. (Yobi 32:6, 7) Kikalulu ya kudikulumusa ta sadisa beto mpi na kusadila bandongisila yina bo me pesa beto ata beto ke yindula nde yo lombaka ve nde bo pesa beto yo, to ata muntu yina me pesa beto yo kele leke. Nkuluntu mosi na Canada ke tuba nde: “Yo kele mpasi mingi na kuyela na kimpeve kana ata muntu mosi ve ke pesa beto bandongisila.” Beto yonso fwete yedisa mingi mbuma ya mpeve mpi beto fwete kuma bansamuni, balongi ya mbote ya nsangu ya mbote.—Tanga Nkunga 141:5.
13 Nzambi ke pesaka beto bandongisila sambu yandi ke zolaka beto. Yehowa ke zolaka mambote na beto. (Bing. 4:20-22) Ntangu yandi ke pesaka beto bandongisila na nzila ya Ndinga na yandi, ya mukanda mosi ya ke tendulaka Biblia to na nzila ya mpangi mosi ya kuyela na kimpeve, yandi ke monisaka nde yandi ke zolaka beto. Baebreo 12:9, 10 ke tuba nde: “Nzambi ke salaka yo sambu na mambote na beto.”
14 Tula dikebi na ndongisila kansi ve na mutindu bo me pesa nge ndongisila yango. Bantangu ya nkaka, beto lenda yindula nde bo pesaka beto ve ndongisila na mutindu ya mbote. Ya kieleka, konso muntu yina ke pesa ndongisila fwete sala yonso sambu na kupesa yo na mutindu ya mbote sambu muntu yina yandi ke pesa ndongisila kundima yo. (Bag. 6:1) Kansi kana bo ke pesa beto ndongisila, beto fwete tula dikebi na ndongisila yango, ata kana beto ke yindula nde yo lombaka nde bo pesa beto yo na mutindu ya mbote. Beto lenda kudiyula nde: ‘Ata mono me sepela ve ti mutindu bo pesaka mono ndongisila, keti mambu yina bo tubaka kele ve kieleka? Keti mono lenda vila bifu ya muntu yina pesaka mono ndongisila mpi kubaka mambote ya ndongisila yango?’ Yo ta vanda mbote kana beto ke sosa mutindu ya kubaka mambote na konso ndongisila yina bo ke pesa beto.—Bing. 15:31.
w01-F 15/5 30 § 1-2
‘Mayele Ta Sala nde Bilumbu na Beto Kuvanda Mingi’
Muntu ya mayele ti muntu yina ke sekaka bantu ke salaka ve mambu mutindu mosi kana bo me nganina bo. Salomo ke tuba nde: “Nganina muntu ya mayele, ebuna yandi ta zola nge. Pesa muntu ya mayele, ebuna yandi ta kuma mayele mingi.” (Bingana 9:8b, 9a) Muntu ya mayele ke zabaka nde “ntangu bo ke pesaka bantu ndola, yo ke monanaka ve diambu ya kiese na ntangu yina, kansi yo ke vandaka mpasi; ata mpidina na nima yo ke butaka lunungu, yina kele mbuma ya ngemba, na bantu yina yo ke longaka.” (Baebreo 12:11) Ata ndongisila yina bo me pesa beto lenda sala beto mpasi, yo ta vanda ve mbote na kusosa kudinungisa to na kubuya yo. Sambu kana beto ndima yo, ndongisila yango lenda kumisa beto diaka mayele mingi.
Ntotila ya mayele ke yika nde: “Longa muntu ya lunungu, ebuna yandi ta kuma ti nzayilu mingi.” (Bingana 9:9b) Ata muntu mosi ve lenda yindula nde yandi kele mayele mingi to nde yandi kele mbuta mingi mpi yandi buya kulanda kulonguka. Yo ke pesaka kiese mingi na kumona ata bantu yina kele minunu mingi kibeni ke ndima kieleka mpi bo ke kudipesa na Yehowa. Beto fwete sala yonso sambu na kulanda kuvanda ti nzala ya kulonguka mpi kulanda kukengila.
w01-F 5/15 30 § 5
‘Mayele Ta Sala nde Bilumbu na Beto Kuvanda Mingi’
Konso muntu fwete sala yandi mosi bikesa sambu na kukuma mayele. Sambu na kumonisa nde yo kele kieleka, Salomo tubaka nde: “Kana nge kuma mayele, nge kele mayele sambu na mambote na nge mosi, kansi kana nge ke sekaka bantu, nge mosi muntu ta buka mbuma na yo.” (Bingana 9:12) Muntu ya mayele ke bakaka mambote sambu na mayele na yandi, kansi muntu yina ke sekaka bantu ke kutanaka ti bampasi sambu na buzoba na yandi. Ya kieleka, beto ke katulaka kima yina beto ke kunaka. Yo yina, beto fwete ‘tudila mayele dikebi.’—Bingana 2:2.
Bimvwama ya Kimpeve
Bangindu ya Mfunu ya Mukanda ya Bingana
9:17—“Masa ya kuyiba” kele inki, mpi sambu na nki yo ‘ke lutaka kitoko’? Sambu Biblia ke wakanisaka kiese yina bankwelani ke waka na kuvukisa nitu ti kunwa masa ya kitoko ya ke katukaka na dibulu, masa ya kuyiba ke tendula kusala mansoni na kinsweki. (Bingana 5:15-17) Yo ke monana bonso nde yo kele kitoko sambu na muntu yina ke yindula nde bo ta kanga yandi ve.
21-27 AVRIL
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | BINGANA 10
Inki Mutindu Beto Lenda Vanda ti Luzingu ya Kiese Kibeni?
w01-F 15/7 25 § 1-3
‘Balusakumunu Kele Sambu na Muntu ya Lunungu’
Bo ke sakumunaka muntu ya lunungu na mutindu ya nkaka diaka. “Maboko ya bumolo ta nata kinsukami, kansi maboko ya ke salaka ngolo ke nataka bimvwama. Mwana yina ke salaka mambu ti mayele ya kubakisa mambu mbote-mbote ke vukisaka bambuma na nsungi ya mvula, kansi mwana yina ke salaka mambu ti nsoni ke lalaka ngolo na nsungi ya kukatula bima na bilanga.”—Bingana 10:4, 5.
Mambu yina ntotila tubaka ke tadila mingi-mingi bantu ya kisalu na nsungi ya kukatula bima na bilanga. Nsungi ya kukatula bima na bilanga ke vandaka ve nsungi ya kulala. Yo ke vandaka nsungi ya kusala ngolo mpi ya kusala bantangu mingi. Yo ke lombaka ve kulutisa ntangu.
Yezu vandaka kuyindula nsungi ya kukatula bima na bilanga, ya bambuma ve, kansi ya bantu, ntangu yandi songaka balongoki na yandi nde: “Bima ya kukatula na bilanga kele mingi, kansi bansadi kele fioti. Yo yina, beno bondila Mfumu ya kisalu ya kukatula bima na bilanga [Yehowa Nzambi] na kutinda bansadi na kisalu na yandi ya kukatula bima na bilanga.” (Matayo 9:35-38) Na mvu 2000, bantu kuluta 14 milio vukanaka na Nkinsi ya Kuyibuka Lufwa ya Yezu. Ntalu na bo vandaka mbala zole kuluta ntalu ya Bambangi ya Yehowa. Ata muntu mosi ve lenda buya nde bima “me yela mpi ntangu ya kukatula yo me lunga.” (Yoane 4:35) Bansadi ya kieleka ya Nzambi ke lombaka yandi na kutinda bansadi mingi na kisalu yango mpi bo mosi ke salaka ti kikesa yonso kisalu ya kukumisa bantu balongoki na kuwakana ti bisambu na bo. (Matayo 28:19, 20) Yehowa ke sakumunaka mingi kibeni bikesa na bo. Na mvula ya kisalu ya 2000, bantu kuluta 280 000 bakaka mbotika. Bo ke sala mpi bikesa sambu na kukuma balongi ya Ndinga ya Nzambi. Beto ta wa kiese mingi na nsungi yai ya kukatula bima na bilanga kana beto ke kudipesa mingi na kisalu ya kukumisa bantu balongoki.
w01-F 15/9 24 § 3-4
Tambula na ‘Nzila ya Lunungu’
Salomo ke tubila mfunu ya lunungu. Yandi ke tuba nde: “Kimvwama ya mvwama kele mbanza na yandi ya ngolo. Kubeba ya bansukami kele kinsukami na bo. Kisalu ya muntu ya lunungu ke nataka na luzingu; kansi mbuma ya muntu ya mbi ke nataka na disumu.”—Bingana 10:15, 16.
Bimvwama lenda tanina muntu na mwa mambu ya mpasi na luzingu, kaka mutindu mbanza ya kele ti bibaka lenda tanina bantu yina ke zingaka na kati na yo. Diaka, kinsukami lenda nata bampasi kana mambu ya kukonda kukana me salama. (Longi 7:12) Kansi, mbala ya nkaka ntotila ya mayele vandaka kutubila kigonsa mosi ya ke tadila kimvwama mpi kinsukami. Mvwama lenda tula ntima na yandi ya mvimba na kimvwama na yandi mpi yandi lenda yindula nde bima na yandi ya valere kele “bonso kibaka ya lutaninu.” (Bingana 18:11) Nsukami lenda yindula mpi na kifu nde yandi lenda vanda ve ti kivuvu ata fioti sambu na luzingu na yandi na bilumbu ke kwisa sambu yandi kele nsukami. Yo lenda sala nde ata muntu mosi ve na kati na bo zole kuta kinduku ti Nzambi.
it-1-F 294
Lusakumunu
Yehowa Ke Sakumunaka Bantu. “Lusakumunu ya Yehowa ke kumisaka muntu mvwama, mpi yandi ke yikaka ve mpasi na zulu na yo.” (Bin 10:22) Yehowa ke sakumunaka bantu yina yandi ke ndimaka. Yandi ke taninaka bo, ke salaka nde bo vanda ti luzingu ya mbote, ke twadisaka bo, ke salaka nde mambu yina bo ke sala kununga mpi yandi ke lungisaka bampusa na bo mpi yandi ke yidikila bo mambu ya mbote na bilumbu ke kwisa.
Bimvwama ya Kimpeve
Kiese ya Ke Katukaka na Kutambula na Kwikama
18 Kima me pesaka kimvwama ya kimpeve na bantu ya Yehowa kele “lusakumunu” na yandi. Mpi yandi ke ndimisa beto nde “yandi ke yikaka ve ata mpasi mosi ti yo.” (Bingana 10:22) Ebuna, sambu na nki bampasi ti mimekamu ke bwilaka bantu ya kwikama mingi ya Nzambi, mpi ke pesaka bo mpasi ti mawa? Beto ke kutanaka ti bampasi mpi basusi sambu na bikuma tatu ya mfunu. (1) Mpusa ya kusala masumu ya beto ke butukaka na yo. (Kuyantika 6:5; 8:21; Yakobo 1:14, 15) (2) Satana ti bademo na yandi. (Efezo 6:11, 12) (3) Inza ya mbi. (Yoane 15:19) Ata Yehowa ke pesaka nzila nde mambu ya mbi kubwila beto, yandi ke vandaka ve na kisina na yo. Ya kieleka, “makabu yonso ya mbote mpenza ke katukaka na zulu; yo ke katukaka na Nzambi yina salaka bamwinda ya zulu.” (Yakobo 1:17) Balusakumunu ya Yehowa ke pesaka ve mpasi.
28 AVRIL–4 MAI
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | BINGANA 11
Kutuba Yo Ve!
w02-F 15/5 26 § 4
Kwikama Ke Twadisaka Bantu ya Lunungu
Mambu ya mbote yina bantu ya kwikama ke salaka mpi mambu ya mbi yina bantu ya mbi ke salaka ke vandaka ti bupusi na bantu ya nkaka. Ntotila ya Izraele ke tuba nde: “Na munoko na yandi, nkolami ke bwisaka nkweno na yandi, kansi na nzayilu bo ke gulusaka bantu ya lunungu.” (Bingana 11:9) Nani lenda buya nde kukusila bantu makambu, kutonga, kuta masolo ya buzoba mpi kubula masolo ya mpamba-mpamba kele kukota bantu ya nkaka nsoki? Kansi muntu ya lunungu ke tubaka mambu ya bunkete, ya yandi me yindula mbote mpi yina ke monisa nde yandi ke zitisa bantu ya nkaka. Nzayilu ke gulusaka yandi sambu kwikama na yandi ke salaka nde yandi vanda ti mambu ya mfunu ya kutuba sambu na kumonisa nde mambu yina bo ke fundila yandi kele ya luvunu.
w02-F 15/5 27 § 2-3
Kwikama Ke Twadisaka Bantu ya Lunungu
Bantu ya ke zingaka na bambanza mpi ya ke salaka mambu na lunungu ke tulaka ngemba mpi ke sadisaka na kuzinga mbote. Bo ke pesaka bantu ya nkaka ya ke zingaka ti bo kikesa. Mpidina, bo ke tombulaka mbanza, disongidila yo ke tomaka mpi mambu ke lutaka mbote. Bantu yina ke kusilaka bantu ya nkaka makambu, bayina ke tubaka mambu ya ke lwadisaka bankaka to mambu ya luvunu, ke salaka nde mavwanga kubasika, bantu kuzinga ve na kiese, bo zinga ve na bumosi mpi bo ke salaka nde mubulu kubasika. Mambu yai ke salamaka diaka mingi kuluta kana bantu yina ke sala yo kele ti kiyeka. Mbanza yina bo ke zinga ke vandaka ya kufuluka ti mavwanga, madesu ya bana, bikalulu ya mbi mpi mpasi ya mbongo.
Mambu yina Biblia ke tuba na Bingana 11:11 ke tadila mpi bansadi ya Yehowa yina ke vukanaka na mabundu yina me fwanana ti bambanza. Kana bantu ya kimpeve, disongidila bantu ya lunungu yina ke salaka mambu na kwikama yonso kele na dibundu, yo ke salaka nde bantu yina kele na dibundu yango kuvanda bantu ya kiese, ya ke salaka ngolo, ke sadisanaka mpi ke pesaka Nzambi lukumu. Yehowa ke sakumunaka dibundu yina mpi yandi ke salaka nde yo kwenda na ntwala na kimpeve. Bantangu ya nkaka, bantu ya nkaka yina ke sepela ve lenda tuba mambu ya mbi ya me tala mutindu mambu ke salama na dibundu. Bo kele bonso ‘musisa ya ndikila (poison)’ yina ke panzana mpi ke bebisa bantu ya nkaka yina vandaka ve bonso bo. (Baebreo 12:15) Bantu ya mutindu yina ke zolaka kuvanda ti kiyeka mingi mpi bo ke zolaka nde bantu ya nkaka kumona bo. Bo ke tubaka nde bantu ya nkaka na dibundu ke sadilaka bankaka mambu ya mbi, bo ke mengaka bantu ya makanda ya nkaka to ya mpusa ya nkaka mpi bo ke salaka mambu ya nkaka ya mutindu yina. Nkutu, bo ke tubaka nde bankuluntu mpi ke salaka mambu yina. Ya kieleka, munoko na bo lenda kabisa dibundu. Keti yo ta vanda ve mbote nde beto kanga makutu na mambu yina bo ke tuba mpi beto sala bikesa ya kuvanda bantu ya kimpeve yina ke sala nde dibundu kuvanda na ngemba mpi na bumosi?
Inki Kele Ntangu ya Mbote ya Kutuba?
12 Inki nge ke salaka kana nge me zaba nde mpangi mosi me zaba mambu yina ke lomba ve nde bantu yonso kuzaba. Mu mbandu, kana nge kutana ti mpangi mosi yina ke zingaka na insi yina bo me buyisaka kisalu na beto, keti nge ta yula yandi bangiufula sambu na kuzaba mutindu kisalu na beto ke salamaka na insi yina? Ya kieleka, nge ta yula yandi ve sambu na kusala diambu mosi ya mbi. Beto ke zolaka bampangi na beto mpi beto ke zolaka kuzaba mutindu bo ke zinga. Diaka, beto ke sambaka sambu na bo. Ata mpidina na dibaku yai, beto fwete yala munoko na beto sambu na kuvanda pima. Kana beto ke pusa mpangi mosi na kusonga beto mambu yina kele kinsweki, yo ke monisa nde beto ke zolaka yandi ve mpi ke zolaka ve bampangi yina ke tudilaka yandi ntima nde yandi ta tuba ve mambu na bo. Ya kieleka, bampangi yina ke zingaka na bansi yina bo me buyisaka kisalu na beto ke kutanaka ti mbangika, yo yina beto fwete sala ve mambu yina lenda yika bo diaka mpasi. Kiteso mosi, mpangi yina ke zinga na insi yina bo me buyisaka kisalu na beto fwete tuba ve mutindu bampangi ya ke zingaka na insi yina ke salaka kisalu na beto.
13 Yo kele mfunu mingi-mingi sambu na bankuluntu na kusadila ndongisila ya kubumba binsweki yina Bingana 11:13 ke tubila. (Tanga.) Diambu yai lenda vanda mpasi mingi-mingi na nkuluntu yina me kwelaka. Bankwelani ke kumisaka makwela na bo ngolo ntangu bo ke solulaka mbala na mbala mambu ya kinsweki, ke tubilaka mawi mpi basusi na bo. Kansi nkuluntu ke zabaka nde yandi fwete tubila ve “mambu ya kinsweki” ya bampangi na dibundu. Kana yandi sala yo, bampangi ta tudilaka yandi diaka ve ntima mpi yandi ta bebisa lukumu na yandi. Bampangi yina kele ti mikumba fwete vanda ve bantu yina kele ti “ndinga-zole” to ya ke kusaka. (1 Tim. 3:8, noti na nsi ya lutiti) Disongidila, bo fwete tuba ve luvunu to kutubila-tubila mambu ya bantu ya nkaka. Kana nkuluntu ke zolaka nkento na yandi, yandi fwete songa yandi ve mambu yina ke lomba ve nde yandi zaba.
Bimvwama ya Kimpeve
Mutindu ya Kunwana ti Basusi
“KUVANDA MAWETE LENDA SADISA NGE NA KUTULA VE BASUSI”
“Muntu ya mbote ke kudinatilaka mambote, kansi muntu ya nku ke kudinatilaka mavwanga.”—BINGANA 11:17.
Mukanda mosi (Overcoming Stress) kele ti kapu yina ke tuba nde: “Kuvanda Mawete Lenda Sadisa Nge na Kutula Ve Basusi.” Nsoniki ya mukanda yango, Tim Cantopher yina kele munganga ke tuba nde kusadila bantu ya nkaka mambu na mawete yonso ke salaka nde muntu kuvanda ti sante ya mbote mpi kuvanda na kiese. Kansi, muntu yina ke vandaka ve mawete to muntu ya nku ke vandaka ve na kiese sambu bantu ya nkaka ke zolaka yandi ve mpi ke kangamaka ve ti yandi.
Beto lenda mpi kufiotuna basusi na beto kana beto ke sadila nitu na beto mambu na mutindu ya mbote. Mu mbandu, beto ta lomba ve nitu na beto na kusala mambu yina beto ta kuka ve kulungisa. Beto fwete sala ve nitu na beto mbi. Yezu Kristu tubaka nde: “Nge fwete zola nkweno na nge bonso nge mosi.”—Marko 12:31.