Maũndũ Marĩa Matũrigicĩirie

Australia

Kwĩgeragĩrio atĩ mũigana wa maĩ ta 500,000 cu km matarĩ ma cumbĩ mũingĩ, nĩ monekete rungu rwa maria marĩa marĩ thĩinĩ wa thĩ. Vincent Post wa Flinders University ya Adelaide oigire atĩ “mũigana wa maĩ ma iria tene warĩ mũnini gũkĩra ũmũthĩ,” na nĩ ũndũ ũcio rũteere rwa iria rwarĩ thĩinĩ makĩria. Hĩndĩ ĩyo maĩ ma mbura nĩmo “maahumbagĩra kũrĩa ũmũthĩ gũkoragwo kũhumbĩrĩtwo nĩ maĩ ma iria.” Ataaramu marerĩgĩrĩra atĩ nĩ kũrĩ hĩndĩ maĩ macio marĩteithia andũ makĩria ma milioni 700 arĩa matakoragwo na maĩ matheru ũmũthĩ.

Werũ wa Sahara

Nuthu ya nyamũ nene iria ciarĩ thĩinĩ wa Werũ wa Sahara nĩ ithirĩte kaimana kana kũrĩa itigarĩire gũgakundera nginya mũigana wa gĩcunjĩ kĩmwe harĩ igana gĩa kũrĩa ciathiũrũrũkaga. Mamwe ma maũndũ marĩa matũmĩte gũthiĩ ũguo nĩ ngucanio cia gĩũteti cia mabũrũri na andũ kũhĩta nyamũ icio. O na gũtuĩka mũigana wa nyamũ na mĩmera werũ-inĩ no ũndũ ũmwe na wa mĩtitũ-inĩ, athuthuria moigaga atĩ ataaramu maremagwo nĩ kũrũmbũiya werũ nĩ ũndũ wa kwaga mbeca cia kũigana. Ũndũ ũcio ũtũmĩte arĩa mamenyagĩrĩra mĩmera na nyamũ maremwo nĩ kũgitĩra cia werũ-inĩ iria irĩ hakuhĩ gũthira.

Thĩ

Kwĩgeragĩrio atĩ o harĩ andũ 8 arĩa maakuire mwaka-inĩ wa 2012, ũmwe wao aakuire nĩ ũndũ wa gũthũkio kwa rĩera. Kũringana na Kĩama kĩa Ũgima wa Mwĩrĩ gĩa Thĩ, “gũthũkio kwa rĩera nĩkuo thĩna ũrĩa mũnene harĩ ũgima wa mwĩrĩ.”