Wĩmenyerere Mathugunda ma Ngoro

Maandĩko matũheaga mũkaana ũyũ: “Ngoro-inĩ nĩkuo kuumaga meciria moru, na ũũragani, na ũtharia, na ũmaraya, na ũici, na kũiganĩrĩra igenyo, na ũrumani.” (Mat. 15:19) Ngoro itũ ya mũhaano no ĩtũheenie na ĩtũme tuone ũndũ ũtaringaine na wendi wa Ngai ta ũtarĩ mũũru. Na no twage kũmenya ũrĩa kũrathiĩ nginya rĩrĩa tũgeekora twĩkĩte ũndũ ũtarĩ wa ũũgĩ. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũteithia gũkũũrana mathugunda ma ngoro citũ mbere ya gwĩka ũndũ ũtarĩ mwega?

ŨNGĨKŨŨRANA ATĨA MATHUGUNDA MAKU?

Thomaga Bibilia o mũthenya na ũgecũrania kĩrĩa ũrathoma.

Mũtũmwo Paulo aandĩkire atĩ, “Ũhoro wa Ngai wĩ muoyo, na wĩ na ũhoti, na wĩ ũũgĩ gũkĩra rũhiũ o ruothe rũnoretwo mĩena yerĩ, ũgatheca ũgakĩgayũkania muoyo na roho.” Ndũmĩrĩri ya Ngai ĩrĩa ĩrĩ thĩinĩ wa Bibilia ‘nĩ ĩhiũhaga gũkũũrana meciria ma ngoro o na ũrĩa ĩcirĩire gwĩka.’ (Ahib. 4:12) Kũhũthĩra Maandĩko gwĩthuthuria no gũtũteithie mũno gũkũũrana mathugunda ma ngoro citũ. Githĩ ti ũndũ wa bata tũthomage Kiugo kĩa Ngai o mũthenya na tũgecũranagia kĩrĩa twathoma, na njĩra ĩyo tũkagĩa na mwĩcirĩrie na mawoni ta ma Jehova!

Gwĩtĩkĩra ũtaaro wa Kĩĩmandĩko na kũhũthĩra morutani ma Bibilia no gũteithie thamiri citũ—ũhoti witũ wa na thĩinĩ ũrĩa ũtũrutagĩra ‘ũira.’ (Rom. 9:1) Ũndũ ũrĩa thamiri citũ ĩtwĩraga no ũtũteithie gwĩthema gũtetera ũndũ mũũru. Makĩria ma ũguo, Bibilia nĩ ĩkoragwo na ngerekano cia ‘gũtũtaara kana gũtũkaania.’ (1 Kor. 10:11) Kwĩruta kuumana na ngerekano icio no gũtũteithie gwĩthema kuoya ikinya rĩtagĩrĩire. Hihi o ũmwe witũ agĩrĩirũo gwĩka atĩa?

Hoyaga Ngai agũteithie gũkũũrana mathugunda ma ngoro yaku.

Jehova ‘nĩatuĩragia maũndũ ma ngoro cia andũ.’ (1 Maũ. 29:17) Nĩ ‘mũnene kũrĩ ngoro citũ, na nĩ amenyaga maũndũ mothe.’ (1 Joh. 3:20) Ngai ndangĩheeneka. Tũngĩmwĩra cara-rũkũ merirĩria maitũ na ũrĩa tũraigua kũgerera mahoya, Jehova no atũteithie gũkũũrana mathugunda ma ngoro citũ. O na no tũũrie Ngai ‘atũũmbĩre ngoro ĩtarĩ na gĩko.’ (Thab. 51:10) Nĩ ũndũ ũcio, nĩguo tũhote gũkũũrana mathugunda ma ngoro citũ, mahoya nĩ ma bata.

Thikagĩrĩria na kinyi hĩndĩ ya mĩcemanio ya Gĩkristiano.

Gũthikĩrĩria na kinyi maũndũ marĩa mararĩrĩrio mĩcemanio-inĩ ya Gĩkristiano no gũtũteithie gũthuthuria tũrĩ na wĩhokeku mũndũ witũ wa na thĩinĩ—ngoro citũ. O na gũtuĩka ti hĩndĩ ciothe twĩrutaga maũndũ merũ mĩcemanio-inĩ, gũkoragwo kuo nĩ kuongagĩrĩra ũtaũku witũ wĩgiĩ morutani ma Bibilia na tũkaririkanio maũndũ ma bata marĩa matũteithagia gũthuthuria mathugunda ma ngoro. Ningĩ macokio ma aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ matũteithagia kwagagĩria mũndũ witũ wa na thĩinĩ. (Thim. 27:17) Kwĩyamũrania na andũ handũ ha kũnyitanagĩra na Akristiano arĩa angĩ no gũkorũo na moimĩrĩro moru harĩ ithuĩ. No gũtũme ‘tũrũmagĩrĩre wendi witũ ithuene.’ (Thim. 18:1) Kwoguo nĩ ũndũ wa ũũgĩ twĩyũrie, ‘Hihi niĩ nĩ ndĩmenyeretie gũthiaga mĩcemanio yothe na kũgunĩka nĩyo?’—Ahib. 10:24, 25.

NGORO CITŨ INGĨTŨHEENIA ATĨA?

Ngoro citũ no itũheenie maũndũ-inĩ maingĩ matiganĩte ma ũtũũro. Rekei tũthuthurie mana mamo: gũthingata indo cia kĩĩmwĩrĩ, ũhũthĩri wa njohi, arata arĩa tũthuuraga, na maũndũ marĩa twĩkenagia namo.

Gũthingata indo cia kĩĩmwĩrĩ.

Kwenda kũhingia mabataro maitũ ma kĩĩmwĩrĩ nĩ ũndũ wa ndũire. O na kũrĩ ũguo, Jesu nĩ aaheanire ngerekano ya gũtũũkania ĩgiĩ gwĩkĩrĩra mũno indo cia kĩĩmwĩrĩ. Ngerekano-inĩ yake ĩmwe, Jesu arĩtie ũhoro wĩgiĩ mũndũ ũmwe gĩtonga ũrĩa waihũrĩtie makũmbĩ make. Kwoguo, ndaarĩ na handũ angĩaigire magetha ma kĩmera kĩngĩ. Mũndũ ũcio aabangĩte gũtharia makũmbĩ make ake mangĩ manena-nene. Akĩĩra ũũ: “Na nĩngaita irio ciakwa ciothe thĩinĩ wamo, o na indo ciakwa ciothe ndĩciige kuo. Na ndĩĩre na ngoro yakwa atĩrĩ, ngoro ĩno, wĩ na indo nyingĩ njige cia kũigana mĩaka mĩingĩ; hurũka, ũrĩage, na ũnyuage, na ũcanjamũkage.” No gĩtonga kĩu gĩtiamenyaga ũndũ ũyũ ũmwe: Muoyo wakĩo ũngĩathirire ũtukũ oro ũcio.—Luk. 12:16-20.

O ũrĩa tũrakũra, no twambĩrĩrie gũtangĩkĩra mũno gwetha indo nĩguo tũgaikara wega twakũra nginya twambĩrĩrie gwetha ciĩgwatio cia kũruta wĩra mathaa maingĩ thikũ cia mĩcemanio kana tũkaga kũrũmbũiya maũndũ ma kĩĩroho. Githĩ tũtiagĩrĩirũo kwĩmenyerera tũtigakũrie mwerekera ta ũcio? Ningĩ no gũkorũo tũrĩ andũ ethĩ na nĩ tũũĩ atĩ gũtirĩ wĩra ũngĩ mwega ũkĩrĩte ũtungata wa mahinda mothe. No hihi nĩ twagaga gũtuĩka mapainia, tũkeĩĩra atĩ tũrabatara kwamba gwetha mbeca mũigana mũna? Githĩ tũtiagĩrĩirũo gwĩka ũrĩa wothe tũngĩhota rĩu nĩguo tũkorũo tũrĩ atongu harĩ Ngai? Nũ ũĩ kana nĩ agaakorũo arĩ muoyo rũciũ?

Ũhũthĩri wa njohi.

Thimo 23:20 yugaga, “Ndũkanegwatanie na inyui-cia-njohi.” Mũndũ angĩkorũo nĩ endete njohi mũno, no ambĩrĩrie kũruta ciĩgwatio cia kũnyuaga kaingĩ. No oige atĩ anyuaga nĩguo acanjamũke, no ti nĩgetha arĩo. Angĩkorũo tũnyuaga njohi nĩguo tũcanjamũke, nĩ twagĩrĩirũo gũthuthuria mwerekera wa ngoro citũ tũtekwĩheenia.

Arata arĩa tũthuuraga.

Hatarĩ nganja, tũtingĩhota gwĩthema gũkuruhana na andũ matarĩ etĩkia—tũrĩ cukuru, wĩra-inĩ, kana rĩrĩa tũrahunjia. No ũndũ ũcio nĩ ngũrani mũno na gwĩkaga maũndũ hamwe nao, o na gũkũria ũrata wa hakuhĩ nao. Hihi nĩ tũtetagĩra thiritũ ta icio tũkoiga atĩ andũ acio marĩ na ngumo nyingĩ njega? Bibilia ĩheanaga mũkaana ĩkoiga, “Tigai kũheneka: thigari njũru nĩithũkagia mĩtugo mĩega.” (1 Kor. 15:33) O ta ũrĩa gĩko kĩnini kĩngĩthũkia maĩ matheru-rĩ, noguo gũtuma ndũgũ na andũ arĩa matendete Ngai kũngĩtũthũkia kĩĩroho na gũtũme twambĩrĩrie gũkũria mwĩcirĩrie, mwĩhumbĩre, mwarĩrie, na mĩtugo ta ya thĩ ĩno.

Maũndũ marĩa twĩkenagia namo.

Kũgerera indo cia kĩĩrĩu mũndũ no one maũndũ ma gwĩkenia ma mĩthemba yothe, na maingĩ mamo nĩ marĩa matagĩrĩire harĩ Mũkristiano. Paulo aandĩkire atĩ ‘waganu o wothe ndũkanagwetwo thiritũ-inĩ yanyu.’ (Ef. 5:3) Ĩ angĩkorũo ngoro citũ nĩ iragucĩrĩrio kwĩrorera kana gũthikĩrĩria ũndũ ũtarĩ mũtheru? Twahota kuuga atĩ gũtirĩ mũndũ ũtendaga gwĩcanjamũra kana gwĩkenia hanini, na ũndũ ũrĩa mũndũ athuuraga gwĩka nĩ itua rĩake mwene. No rekei tũririkanage ũtaaro wa Paulo na tũtikanetĩkĩrie ũndũ ũtarĩ mũtheru ũtonye maitho kana matũ maitũ.

NO TŨHOTE GWĨKA ŨGARŨRŨKU

Angĩkorũo nĩ tũheenetio nĩ ngoro citũ tũkagĩa na mũtugo wa gũtetagĩra mũthiĩre ũtaagĩrĩire-rĩ, no tũhote gwĩka ũgarũrũku. (Ef. 4:22-24) Ta wĩcirie ngerekano ici igĩrĩ cia mahinda maya.

Miguela nĩ aabataraga kũgarũrĩra mawoni make megiĩ indo cia kĩĩmwĩrĩ. Oigaga ũũ: “Niĩ, mũtumia wakwa na mũriũ witũ tuumĩte bũrũri andũ mekĩrĩire mũno kũgĩa indo cia kĩĩrĩu iria njega biũ na maũndũ ma gwĩkenia. Kwĩ hĩndĩ ndehotorete kwĩĩgĩra na kĩrĩa gĩothe ingĩahotire thĩinĩ wa thĩ, ndĩcirĩtie atĩ nĩ ingĩahotire gwĩka ũguo itegũkũria wendo harĩ indo cia kĩĩmwĩrĩ. Thutha wa kahinda ngĩmenya atĩ gũtengʼerania na indo cia kĩĩmwĩrĩ nĩ rũgendo rũtarĩ mũthia. Ngĩhoya Jehova igũrũ rĩgiĩ mawoni makwa na mathugunda ma ngoro yakwa. Ngĩmũmenyithia atĩ wendi witũ tũrĩ famĩlĩ, nĩ kũmũtungatĩra na ngoro itũ yothe. Nĩ twahotire gũtua itua rĩa kũhũthia mũtũũrĩre witũ na tũgĩthamĩra kũndũ kwarĩ na bata mũnene. Thutha wa kahinda tũkĩhota kwambĩrĩria ũpainia. Rĩu nĩ tũmenyete atĩ tũtirabatara indo nyingĩ cia kĩĩmwĩrĩ nĩguo tũkorũo na mũtũũrĩre mwega na wĩna gĩkeno.”

Kĩonereria kĩa Lee nĩ kĩonanĩtie ũrĩa gwĩthuthuria atekwĩheenia kwamũteithirie gũtigana na thiritũ njũru. Oigaga, “Wĩra wakwa nĩ watũmaga nguruhane kaingĩ na endia a kuuma mabũrũri mangĩ. Nĩ ndaamenyaga atĩ nĩ kũngĩakoragwo na ũnyui ũkĩrĩtie njano mĩcemanio-inĩ ĩyo, no nĩ ndakenagĩra gũkorũo kuo. Nĩ kaingĩ ndaanyuaga hakuhĩ ndĩo, no ngacoka kwĩrira. Nĩ ndaabataraga gũthuthuria ngoro yakwa itarĩ na ũhinga. Ũtaaro wa Kiugo kĩa Ngai na wa athuri a kĩũngano nĩ wandeithirie kuona atĩ kĩrĩa ndaacaragia nĩ ũrata na andũ matendete Jehova. Rĩu ngĩruta wĩra njaranagĩria na endia acio na thimũ rĩrĩa rĩothe kwahoteka, ngacemanagia nao maita manini mũno.”

Nĩ tũbataraga gwĩthuthuria tũtekwĩheenia nĩguo tũkũũrane mathugunda ma ngoro citũ. O tũgĩkaga ũguo, nĩ twagĩrĩirũo gũcaria ũteithio wa Jehova kũgerera mahoya, tũkĩririkanaga atĩ “nĩwe ũũĩ hitho cia ngoro.” (Thab. 44:21) Ningĩ Ngai nĩ atũheete Kiugo gĩake, kĩrĩa tũngĩhũthĩra kĩrĩ ta gĩcicio. (Jak. 1:22-25) Maũndũ mangĩ ma bata nĩ iririkania na ũtaaro ũrĩa tũheagwo kũgerera mabuku ma Gĩkristiano na mĩcemanio itũ! Tũrĩ na ũteithio ũcio, no tũhote kũgitĩra ngoro citũ na tũthiĩ na mbere kũgerera njĩra-inĩ ya ũthingu.