Mabuku na Maandĩko Marĩa Magwetetwo Thĩinĩ wa Kabuku ka Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata
DICEMBA 2-8
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | KŨGUŨRĨRIO 7–9
“Andũ Kĩrĩndĩ Kĩnene Kũrathimwo nĩ Jehova”
it-1 997 kĩb. 1
Andũ Kĩrĩndĩ Kĩnene
Ũndũ ũcio nĩ uumĩragia kĩũria gĩkĩ: Angĩkorũo “kĩrĩndĩ kĩnene” nĩ andũ arĩa makaahonoka na matigare gũkũ thĩ-rĩ, nĩ na njĩra ĩrĩkũ mangĩrũo atĩ ‘marũgamĩte mbere ya gĩtĩ kĩrĩa kĩa ũnene kĩa Ngai na mbere ya Gatũrũme’? (Kũg 7:9) Kiugo ‘kũrũgama’ rĩmwe nĩ kĩhũthagĩrũo Bibilia-inĩ kuonania gwĩtĩkĩrĩka maitho-inĩ ma ũrĩa mũndũ kana gĩkundi kĩrũgamĩte mbere yake. (Thb 1:5; 5:5; Thi 22:29; Lu 1:19) O na thĩinĩ wa Kũguũrĩrio mũrango wa 6 “athamaki a thĩ, anene, atongoria a mbũtũ, itonga, arĩa marĩ hinya, ngombo ciothe, na andũ othe arĩa maarĩ na wĩyathi” maronanio makĩĩhitha “kuuma harĩ ũthiũ wa Ũrĩa ũikarĩire gĩtĩ kĩa ũnene na kuuma harĩ mangʼũrĩ ma Gatũrũme, nĩ gũkorũo mũthenya ũrĩa mũnene wa mangʼũrĩ mao nĩ mũkinyu, na nũũ ũngĩhota kũrũgama?” (Kũg 6:15-17; ringithania na Lu 21:36) Kwoguo kũroneka atĩ ‘kĩrĩndĩ kĩu kĩnene’ nĩ andũ arĩa maahonokire hĩndĩ ĩyo ya mangʼũrĩ na arĩa mahotete ‘kũrũgama’ metĩkĩrĩkĩte harĩ Ngai na harĩ Gatũrũme.
it-2 1127 kĩb. 4
Thĩna
Kĩndũ mĩaka 30 thutha wa Jerusalemu kwanangwo, mũtũmwo Johana eerirũo ũũ ũhoro-inĩ wĩgiĩ kĩrĩndĩ kĩnene kĩa andũ kuuma ndũrĩrĩ-inĩ ciothe, na mĩhĩrĩga, na ikundi cia andũ: “Aya nĩ arĩa moimĩte thĩna-inĩ ũrĩa mũnene.” (Kũg 7:13, 14) Gũkorũo atĩ andũ kĩrĩndĩ kĩnene “moimĩte thĩna-inĩ ũrĩa mũnene” kuonanagia atĩ nĩ maahonokire thĩna ũcio. Ũndũ ũcio nĩ ũnyitĩtwo mbaru nĩ ciugo o ta icio iria irĩ thĩinĩ wa Atũmwo 7:9, 10 iria ciugĩte: “Ngai aarĩ hamwe nake [Jusufu], na akĩmũhonokia kuumana na mathĩna make mothe.” Gũkorũo atĩ Jusufu nĩ aahonokirio kuumana na mathĩna make mothe, nĩ kuuga atĩ nĩ aahotithirio kũmakirĩrĩria na atĩ nĩ aatooririe mathĩna marĩa aacemanirie namo.
it-1 996-997
Andũ Kĩrĩndĩ Kĩnene
Nĩ a? Ũndũ ũrĩa ũngĩtũteithia kũmenya “andũ kĩrĩndĩ kĩnene” nĩ a, wonekaga harĩ ũrĩa mataarĩirio thĩinĩ wa Kũguũrĩrio mũrango wa 7 na maandĩko marĩa maringaine. Kũguũrĩrio 7:15-17 yaragia ũhoro wa Ngai ‘agĩtambũrũkia hema yake igũrũ rĩao,’ magĩtongorio magatwarũo “matherũkĩro-inĩ ma maĩ ma muoyo,” na Ngai akĩmagiria “maithori mothe kuuma maitho-inĩ mao.” Thĩinĩ wa Kũguũrĩrio 21:2-4 nĩ harĩ na ciugo iringaine na icio, iria ciarĩtie ũhoro wa ‘hema ya Ngai gũkorũo hamwe na andũ,’ nake ‘akĩmagiria maithori mothe mathire maitho-inĩ mao,’ na ‘gĩkuũ gũkorũo gĩtarĩ kuo rĩngĩ.’ Kĩoneki kĩu gĩtironania ũhoro wa andũ marĩ igũrũ kũrĩa ‘Jerusalemu Njerũ ĩraikũrũka’ yumĩte, no nĩ andũ marĩ gũkũ thĩ gatagatĩ-inĩ ka andũ.
Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ
re 115 kĩb. 4
Gwĩkĩra Mũhũũri Isiraeli a Ngai
4 Hatarĩ nganja, araika acio ana marũgamĩrĩire ikundi inya cia araika iria Jehova arahũthĩra kũgirĩrĩria kũhinga gwa ituĩro o nginya mũthenya ũrĩa wagĩrĩire ũkinye. Hĩndĩ ĩrĩa araika acio makarekereria huho icio cia marakara ma Ngai ihurutane o rĩmwe kuuma mwena wa rũgongo, wa mũhuro, irathĩro, na ithũĩro, nĩ gũkaagĩa mwanangĩko mũnene. Gũkahaana ta hĩndĩ ĩrĩa Jehova aahũthĩrire huho inya kũhurunja Aelamu a tene, akĩmahehenja na akĩmaniina biũ, ĩndĩ ihinda rĩrĩ ageeka ũguo na njĩra ya magegania. (Jeremia 49:36-38) Rũgaakorũo rũrĩ rũhuho rũnene rũkĩrĩte kĩhuhũkanio kĩrĩa Jehova aahũthĩrire kũniina rũrĩrĩ rwa Aamoni. (Amosi 1:13-15) Gũtirĩ gĩcunjĩ o na kĩmwe gĩa ithondeka rĩa Shaitani gũkũ thĩ gĩkaahota kũgirĩrĩria mũthenya wa marakara ma Jehova, rĩrĩa agaatetera ũnene wake tene na tene.—Thaburi 83:15, 18; Isaia 29:5, 6.
it-1 12
Abadoni
Abadoni, mũraika wa irima rĩrĩa rĩtarĩ gĩturi, nũũ?
O na kũrĩ ũguo, thĩinĩ wa Kũguũrĩrio 9:11 kiugo “Abadoni” kĩhũthĩrĩtwo kĩrĩ rĩĩtwa rĩa “mũraika wa irima rĩrĩa rĩtarĩ gĩturi.” Kiugo o ta kĩu gĩa Kĩngiriki nĩ Apolioni kĩrĩa kiugĩte “Mũniinani.” Hĩndĩ ya karine ya 19, nĩ gwekĩrirũo kĩyo gĩa kuonania atĩ ciugo icio ciarĩ cia ũrathi ikĩaria ũhoro wa andũ ta Mũthamaki Vespasian, Muhammad, na nginya Napoleon, na mũraika ũcio oonagwo arĩ mũraika “wa Shaitani.” O na kũrĩ ũguo, nĩ wega kũririkana atĩ thĩinĩ wa Kũguũrĩrio 20:1-3 mũraika ũrĩa ũrĩ na “cabi ya irima rĩrĩa rĩtarĩ gĩturi” onanĩtio atũmĩtwo nĩ Ngai kuuma igũrũ, na handũ ha gũkorũo arĩ mũraika “wa Shaitani,” we nĩ kuoha aroha Shaitani na akamũikia irima rĩrĩa rĩtarĩ gĩturi. Ibuku rĩĩtagwo The Interpreter’s Bible riugaga ũũ rĩkĩaria ũhoro wa Kũguũrĩrio 9:11: “No Abadoni ti mũraika wa Shaitani, ĩndĩ nĩ mũraika wa Ngai ũrutaga wĩra wa kũniinana ta ũrĩa Ngai amwathaga.”
Kũringana na maandĩko macio ma Kĩhibirania twarĩrĩria, nĩ kũroneka wega atĩ ʼavad·dohnʹ aringithanĩtio na Mbĩrĩra na gĩkuũ. Thĩinĩ wa Kũguũrĩrio 1:18 Jesu Kristo oigĩte ũũ: “Ngũtũũra muoyo tene na tene, na ndĩ na cabi cia gĩkuũ o na cia Mbĩrĩra.” Hinya wake kwerekera irima rĩrĩa rĩtarĩ gĩturi nĩ wonanĩtio thĩinĩ wa Luka 8:31. Nĩ arĩ hinya wa kũniinana, nginya hinya wa kũniina Shaitani ta ũrĩa honanĩtio thĩinĩ wa Ahibirania 2:14, ĩrĩa yugaga atĩ Jesu nĩ aanyitanĩire harĩ mwĩrĩ wa nyama na thakame nĩgetha “kũgerera gĩkuũ gĩake aniine ũrĩa ũkoragwo na ũhoti wa kũrehe gĩkuũ, nĩwe Mũcukani.” Thĩinĩ wa Kũguũrĩrio 19:11-16, nĩ onanĩtio wega arĩ we Ngai athuurĩte atuĩke Mũniinani kana Mũhingia wa Ituĩro rĩake.
DICEMBA 9-15
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | KŨGUŨRĨRIO 10–12
“‘Aira Erĩ’ Kũũragwo na Magacokio Muoyo”
Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ
it-2 880-881
Gĩkũnjo
Kũhũthĩrũo na Njĩra ya Ngerekano. Kiugo “gĩkũnjo” nĩ kĩhũthĩrĩtwo maita maigana ũna na njĩra ya ngerekano Bibilia-inĩ. Ezekieli nĩ oonire gĩkũnjo kĩandĩkĩtwo mĩena yerĩ, na Zekaria o nake nĩ oonire gĩkũnjo o ta kĩu. Tondũ gĩkũnjo kĩaandĩkagwo o mwena ũmwe tu, gũkorũo kĩandĩkĩtwo mĩena yerĩ kuonanagia ũritũ, na gĩkĩro gĩa ituĩro rĩrĩa rĩarĩ ikũnjo-inĩ icio. (Ezk 2:9–3:3; Zek 5:1-4) Thĩinĩ wa kĩoneki kĩrĩa kĩrĩ ibuku-inĩ rĩa Kũguũrĩrio, ũrĩa warĩ gĩtĩ-inĩ kĩa ũnene aanyitĩte na guoko gwake kwa ũrĩo gĩkũnjo kĩahingĩtwo na mĩhũũri mũgwanja, akagirĩrĩria kũmenyeke kĩrĩa kĩandĩkĩtwo ho nginya rĩrĩa Gatũrũme ka Ngai angĩahingũrire mĩhũũri ĩyo. (Kũg 5:1, 12; 6:1, 12-14) Thutha-inĩ Johana nĩ aaneirũo gĩkũnjo na agĩathwo akĩrĩe. Gĩkũnjo kĩu kĩarĩ na cama harĩ Johana no nĩ gĩatũmire nda yake ĩrũre. Tondũ gĩkũnjo kĩu kĩarĩ kĩhingũre, ũhoro ũrĩa warĩ ho nĩ ũngĩataũkĩkire. Warĩ ũndũ ũrĩ na “cama” harĩ Johana gũtaũkĩrũo nĩ ũhoro ũrĩa warĩ ho, no gĩkũnjo kĩu kĩarĩ na ũhoro mũrũrũ ũrĩa eerirũo arathe. (Kũg 10:1-11) Ezekieli nĩ aagereire ũndũ o ta ũcio rĩrĩa aanengerirũo gĩkũnjo kĩarĩ na “nyĩmbo cia macakaya, na kĩeha o na kĩrĩro.”—Ezk 2:10.
it-2 187 kĩb. 7-9
Ruo rwa Kũgĩa Mwana
Thĩinĩ wa ibuku rĩa Kũguũrĩrio, mũtũmwo Johana oonire kĩoneki kũrĩa igũrũ kĩa mũtumia warĩraga “nĩ ũndũ wa ruo na agacaya tondũ aarĩ hakuhĩ kũgĩa mwana.” Mwana ũcio waciarirũo aarĩ “mwana wa kahĩĩ, ũrĩa ũkaarĩithagia ndũrĩrĩ ciothe na rũthanju rwa kĩgera.” O na gũtuĩka ndamathia nĩ yerutanagĩria gũtambura mwana ũcio, ‘mwana ũcio wake aahuririo agĩtwarũo harĩ Ngai na gĩtĩ-inĩ gĩake kĩa ũnene.’ (Kũg 12:1, 2, 4-6) Gũkorũo mwana ũcio nĩ aahuririo nĩ Ngai kũronania nĩ eetĩkĩrĩkire nĩ Ngai arĩ mwana wake, o ta ũrĩa warĩ mũtugo matukũ-inĩ ma tene gũtwara kaana harĩ ithe nĩguo agetĩkĩre thutha wa gũciarũo. Kwoguo, “mũtumia” ũcio nĩ “mũtumia” wa Ngai, ũrĩa nĩwe “Jerusalemu ya igũrũ,” na “nyina” wa Kristo na arĩa aitĩrĩrie maguta.—Ga 4:26; Ahi 2:11, 12, 17.
“Mũtumia” wa igũrũ wa Ngai no mũhaka angĩkorũo arĩ mũkinyanĩru na kwoguo ndangĩaiguire ruo akĩgĩa mwana. Nĩ ũndũ ũcio, ruo rũu rwa kũgĩa mwana rũronania na njĩra ya ngerekano atĩ “mũtumia” ũcio nĩ angĩamenyire atĩ aarĩ hakuhĩ kũgĩa mwana, na kwoguo nĩ angĩerĩgĩrĩire ũndũ ũcio wĩkĩke thutha wa ihinda inini.—Kũg 12:2.
‘Mwana ũcio wa kahĩĩ’ angĩakorirũo arĩ ũũ? Nĩwe ‘ũngĩkaarĩithagia ndũrĩrĩ ciothe na rũthanju rwa kĩgera.’ Ũndũ ũcio nĩ warathĩtwo igũrũ rĩgiĩ Mũthamaki wa Ngai wa Kĩĩmesia thĩinĩ wa Thaburi 2:6-9. No mũtũmwo Johana oonire kĩoneki kĩu ihinda iraya thutha wa Kristo gũciarũo gũkũ thĩ, agakua na akariũka. Kwoguo kuonekaga kĩoneki kĩu kĩaragia ũhoro wa gũciarũo kwa Ũthamaki wa Kĩĩmesia, ũgĩtongorio nĩ Jesu Kristo Mũrũ wa Ngai, ũrĩa thutha wa kũriũkio kuuma kũrĩ arĩa akuũ “[aaikarire] thĩ guoko-inĩ kwa ũrĩo kwa Ngai, kuuma hĩndĩ ĩyo etereire nginya thũ ciake ituwo gaturũa ka magũrũ make.”—Ahi 10:12, 13; Thb 110:1; Kũg 12:10.
DICEMBA 16-22
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | KŨGUŨRĨRIO 13–16
“Ndũgetigĩre Nyamũ cia Kũguoyohia”
re 194 kĩb. 26
Kũhiũrania na Nyamũ Igĩrĩ cia Kũguoyohia
26 Nyamũ icio ingĩkorũo irũgamĩrĩire kĩĩ? Thirikari nene ya thĩ ya Ngeretha na Amerika, ĩrĩa nĩyo kĩongo kĩa mũgwanja kĩa nyamũ ĩyo ya mbere ya gĩthaka, ĩrĩ na itemi rĩa mwanya. Gũkorũo nyamũ ĩyo ya gĩthaka ĩtaarĩirio kĩoneki-inĩ kĩu ĩrĩ mwanya na iria ingĩ, kũratũteithia kuona wega ũrĩa ĩrutaga wĩra ĩrĩ na wĩyathi thĩinĩ wa thĩ. Nyamũ ĩyo ya gĩthaka ya mũhaano ĩrĩ na hĩa igĩrĩ, ĩthondeketwo nĩ thirikari igĩrĩ cia thĩ iria irathamaka ihinda-inĩ rĩmwe irĩ mwanya mwanya, no nĩ inyitanĩire. Hĩa ciayo igĩrĩ “ta gatũrũme” ironania ũrĩa ĩtuaga atĩ ĩrĩ na ũhooreri na ndĩrĩ na ũũru, ĩgetua thirikari njega ĩrĩa thĩ yothe yagĩrĩirũo kwĩhoka. No yaragia “ta ndamathia” na njĩra ya atĩ nĩ yathanaga na gĩthũri, ĩkaheana mĩkaana, na ĩkahũthĩra ũhinya kũrĩa guothe wathani wayo waga gwĩtĩkĩrũo. Ndĩkĩraga andũ ngoro menyihĩrie Ũthamaki wa Ngai rungu rwa Gatũrũme ka Ngai, no handũ ha ũguo, ĩgaathagĩrĩria wendi wa Shaitani, ndamathia ĩrĩa nene. Ĩtũmĩte kũgĩe na ngayũkano mabũrũri-inĩ na rũmena rũrĩa rũtũmĩte andũ mathathaiye nyamũ ĩrĩa ya mbere ya gĩthaka.
re 195 kĩb. 30-31
Kũhiũrania na Nyamũ Igĩrĩ cia Kũguoyohia
30 Historĩ yonanĩtie atĩ mũhianano ũcio nĩ kĩama kĩrĩa kĩambĩrĩria-inĩ kĩoĩkaine ta Ngwatanĩro ya Mabũrũri, na kĩambĩrĩirio nĩ mabũrũri ma Ngeretha na Amerika (US), marĩa magĩteithagĩrĩria na magakĩgaathĩrĩria. Thutha-inĩ thĩinĩ wa Kũguũrĩrio mũrango wa 17, mũhianano ũcio ũkoneka ũrĩ nyamũ ĩngĩ ya gĩthaka ĩrĩ muoyo, ĩrahuhia, ya rangi mũtune ĩrĩa ĩroimĩra ĩrĩ iki. Kĩama kĩu gĩa kĩĩmabũrũri ‘kĩaragia’ na njĩra ya atĩ kĩĩganaga atĩ nokĩo tu kĩngĩhota kũrehera andũ thayũ na ũgitĩri. O na kũrĩ ũguo, nĩkĩo gĩtuĩkĩte handũ ha kwaranĩria ũũru na ha kũrumanĩra ha mabũrũri marĩa marĩ thĩinĩ wakĩo. Nĩ kĩĩhĩtaga kweheria, kana kũniina, bũrũri o wothe kana andũ arĩa magaga gwathĩkĩra wathani wakĩo. Kĩama kĩa Ngwatanĩro ya Mabũrũri o na nĩ kĩeheririe mabũrũri marĩa maaregire gwathĩkĩra mĩtaratara yakĩo kĩama-inĩ kĩu. Kĩambĩrĩria-inĩ gĩa thĩna ũrĩa mũnene, “hĩa” cia mbaara cia mũhianano ũcio wa nyamũ ya gĩthaka nĩ ikaahingia itemi inene rĩa kwananga.—Kũguũrĩrio 7:14; 17:8, 16.
31 Kuuma hĩndĩ ya Mbaara ya Kerĩ ya Thĩ, mũhianano wa nyamũ ya gĩthaka, ũrĩa rĩu wĩyumĩrĩtie ũrĩ Ũrũmwe wa Mabũrũri, nĩ ũraganĩte. Kwa ngerekano, mwaka-inĩ wa 1950 njeshi cia Ũrũmwe wa Mabũrũri nĩ cianyitire itemi mbaara-inĩ ĩrĩa yarĩ gatagatĩ-inĩ ga Korea ya Rũgongo na Korea ya Mũhuro. Njeshi cia Ũrũmwe wa Mabũrũri irĩ hamwe na cia Korea ya Mũhuro nĩ cioragire andũ ta 1,420,000 kuuma Korea ya Rũgongo na China. Ningĩ kuuma mwaka wa 1960 nginya 1964, njeshi cia Ũrũmwe wa Mabũrũri nĩ ciarũire mbaara bũrũri-inĩ wa Congo (Kinshasa). Makĩria ma ũguo, atongoria a thĩ arĩa nĩ hamwe na Pope Paul VI na Pope John Paul II nĩ mathiĩte na mbere gwĩtĩkĩra atĩ mũhianano ũcio nĩguo kĩĩrĩgĩrĩro kĩrĩa kĩega mũno na kĩa mũico gĩa kũrehera andũ thayũ. Moigaga atĩ andũ marega gũtungatĩra mũhianano ũcio nĩ mekwĩniina o ene. Kwoguo na njĩra ya mũhaano, nĩ matũmaga andũ arĩa othe maregaga kũnyitanĩra na mũhianano ũcio kana kũũthathaiya moragwo.—Gũcokerithia Maathani 5:8, 9.
w09 2/15 4 kĩb. 2
Matemo Kuuma Ibuku-inĩ rĩa Kũguũrĩrio—II
13:16, 17. Gũtekũmakania mathĩna marĩa tũngĩcemania namo tũgĩka maũndũ maitũ ma o mũthenya ta ‘kũgũra kana kwendia,’ tũtiagĩrĩirũo gwĩtĩkĩra kũhatĩkwo nginya tũreke nyamũ ya gĩthaka ĩtũtongorie ũtũũro-inĩ witũ. Gwĩtĩkĩra ‘rũũri rwa nyamũ ya gĩthaka guoko-inĩ gwitũ kwa ũrĩo kana thiithi-inĩ witũ’ nĩ gwĩtĩkĩra nyamũ ĩyo ya gĩthaka ĩtongorie ciĩko citũ kana ĩhutie mwĩcirĩrie witũ.
DICEMBA 23-29
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | KŨGUŨRĨRIO 17–19
“Mbaara ya Ngai ya Kũniina Mbaara Ciothe”
w08 4/1 8 kĩb. 3-4
Hari-Magedoni—Mbaara ya Ngai ya Kũniina Mbaara Ciothe
Hĩndĩ ĩrĩa yothe andũ arĩa aganu mangĩkorũo magĩtongoria, andũ arĩa athingu matingĩona thayũ na ũgitĩri. (Thimo 29:2; Kohelethu 8:9) Ma nĩ atĩ, tũtingĩhota kweheria ungumania na waganu thĩinĩ wa andũ arĩa mekaga maũndũ macio. Nĩ ũndũ ũcio, nĩguo kũgĩe na thayũ wa gũtũũra na kĩhooto no mũhaka arĩa aganu meherio. Suleimani aandĩkire ũũ: “Mũndũ ũrĩa mwaganu atuĩkaga irĩhi rĩa gũkũũra mũndũ ũrĩa mũthingu.”—Thimo 21:18.
Tondũ Ngai nĩwe Mũtuanĩri Ciira, no tũkorũo na ma atĩ ituĩro rĩake harĩ andũ arĩa aganu rĩgaakorũo rĩrĩ rĩa ũthingu. Iburahimu ooririe ũũ: “Hihi Mũtuanĩri Ciira wa thĩ yothe no age gwĩka ũndũ ũrĩa wagĩrĩire?” Macokio marĩa Iburahimu agĩire namo nĩ atĩ Jehova ekaga ũrĩa kwagĩrĩire hĩndĩ ciothe! (Kĩambĩrĩria 18:25) Makĩria ma ũguo, Bibilia nĩ ĩtwĩraga atĩ Jehova ndakenagĩra o na hanini kũniina andũ arĩa aganu, na ekaga ũguo ũrĩ ũndũ ũrĩa wa mũico.—Ezekieli 18:32; 2 Petero 3:9.
it-1 1146 kĩb. 1
Mbarathi
Thĩinĩ wa kĩoneki kĩa mũhaano kĩrĩa mũtũmwo Johana oonire, Jesu Kristo onanĩtio agĩtwarithia mbarathi ya rangi mwerũ arũmĩrĩirũo nĩ mbũtũ, na othe maikarĩire mbarathi cia rangi mwerũ. Kĩoneki kĩu kĩonirio Johana kĩrĩ gĩa kũrũgamĩrĩra mbaara ĩrĩ na ũthingu na kĩhooto ĩrĩa Kristo akarũa na thũ ciake ciothe handũ-inĩ ha Jehova Ngai, ũrĩa nĩwe Ithe. (Kũg 19:11, 14) Mbere ĩyo, nĩ kuonanĩtio atwarithia angĩ a mbarathi arĩa marũgamĩrĩire Kristo akĩambĩrĩria gũthamaka, o hamwe na mathĩna marĩa mararũmĩrĩra.—Kũg 6:2-8.
re 286 kĩb. 24
Mũthamaki Mũhootani Kũhootana Hari-Magedoni
24 Nyamũ ya gĩthaka ĩrĩa yarĩ na hĩa ikũmi na ciongo mũgwanja, ĩrĩa ĩrũgamĩrĩire ithondeka rĩa gĩũteti rĩa Shaitani, ĩraniinanĩrio biũ hamwe na mũnabii ũrĩa wa maheeni ũrĩa nĩwe thirikari ĩrĩa nene ya mũgwanja ya thĩ. (Kũguũrĩrio 13:1, 11-13; 16:13) O mũnabii ũcio hamwe na nyamũ ĩyo makĩrutithania wĩra manyitanĩire nĩguo makararie andũ a Ngai thĩinĩ wa thĩ, kana ‘marĩ o muoyo,’ magaikio thĩinĩ wa “iria rĩa mwaki.” Hihi rĩu nĩ iria rĩa mwaki rĩa biũ? Aca ti iria rĩa mwaki rĩa biũ o ta ũrĩa nyamũ ĩrĩa ya gĩthaka na mũnabii ũrĩa wa maheeni itarĩ nyamũ cia biũ. Handũ ha ũguo, rĩronania kũniinwo biũ. Kũu nokuo gĩkuũ na mbĩrĩra ciaikirio thutha-inĩ o hamwe na Mũcukani. (Kũguũrĩrio 20:10, 14) Hatarĩ nganja ũcio ti mwaki wa kũherithia arĩa aganu tene na tene, tondũ Jehova nĩ athũire rĩciria rĩa handũ ta hau.—Jeremia 19:5; 32:35; 1 Johana 4:8, 16.
re 286 kĩb. 25
Mũthamaki Mũhootani Kũhootana Hari-Magedoni
25 Acio angĩ othe arĩa mataarĩ gĩcunjĩ gĩa thirikari no maarĩ gĩcunjĩ kĩa andũ a thĩ ĩno arĩa maarĩ na ungumania, o nao “makĩũragwo na rũhiũ rũraihu rwa njora rũrĩa rwacomokete kanua-inĩ ka ũrĩa waikarĩire mbarathi ĩyo.” Jesu nĩ akamatuĩra atĩ magĩrĩirũo gũkua. Tondũ iria rĩa mwaki rĩtigwetetwo ũhoro-inĩ wao-rĩ, hihi ũguo nĩ kuuga no twĩrĩgĩrĩre nĩ makaariũkio? Gũtirĩ handũ twĩrĩtwo atĩ arĩa makaaniinwo nĩ Mũtuanĩri Ciira wa Jehova nĩ makaariũkio. O ta ũrĩa Jesu ooigire, arĩa matatariĩ ta “ngʼondu” magaathiĩ “mwaki-inĩ wa tene na tene ũrĩa ũhaarĩrĩirio Mũcukani na araika ake,” na ũguo nĩ kuuga “makeeherio tene na tene.” (Mathayo 25:33, 41, 46) Ũcio nĩguo ũgaakorũo ũrĩ mũthia wa “mũthenya ũrĩa wa ciira na wa kũniinwo kwa andũ arĩa matetigĩrĩte Ngai.”—2 Petero 3:7; Nahumu 1:2, 7-9; Malaki 4:1.
Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ
re 247-248 kĩb. 5-6
Ũndũ Warĩ Kĩriga Kũguũrio
5 “Nyamũ ĩyo ya gĩthaka . . . yarĩ kuo.” Yarĩ kuo ĩrĩ Ngwatanĩro ya Mabũrũri kuuma Janũarĩ 10, 1920 na gũthiĩ na mbere, na yarĩ na kĩndũ mabũrũri 63 marĩa maanyitanagĩra nayo mahinda-inĩ matiganĩte. No mabũrũri ma Japan, Njĩrĩmani, na Italy nĩ meeyeheririe, na ĩrĩa yarĩ Soviet Union ĩkĩeherio kuuma ngwatanĩro-inĩ ĩyo. Mweri-inĩ wa Septemba 1939, mũtongoria mũnene wa Nazi ya Njĩrĩmani nĩ aambĩrĩirie Mbaara ya Kerĩ ya Thĩ. Thutha wa kũremwo nĩ kũrehe thayũ thĩinĩ wa thĩ, Ngwatanĩro ya Mabũrũri nĩ yatigire kũruta wĩra ĩkĩhaana ta ĩrĩ irima-inĩ. Gũkinyĩria mwaka wa 1942, ndĩarĩ kuo. Jehova ndaaguũrĩirie andũ ake ũrĩa kĩoneki kĩu kiugĩte mbere ĩyo o na kana thutha ũcio, ĩndĩ eekire ũguo o ihinda-inĩ rĩu rĩrĩa kwabataranagia. Hĩndĩ ya kĩgomano kĩa New World Theocratic Assembly, N. H. Knorr ooigire ũũ akĩaria ũhoro wĩgiĩ ũrathi ũcio: “Nyamũ ĩyo ya gĩthaka . . . ndĩrĩ kuo.” Aacokire akĩũria kĩũria gĩkĩ, “Hihi Ngwatanĩro ĩyo ĩgũtũũra irima-inĩ?” Akĩgweta ciugo iria irĩ thĩinĩ wa Kũguũrĩrio 17:8 aacokirie ũũ: “Ngwatanĩro ĩyo ya mabũrũri ma thĩ nĩ ĩgũcoka ĩkorũo kuo.” Ũguo noguo gwathiire, ũndũ ũrĩa wonanirie atĩ Kiugo kĩa Jehova kĩa ũrathi nĩ kĩa ma.
Kwambata Kuuma Irima-inĩ Rĩtarĩ Gĩturi
6 Nĩ ma, nyamũ ĩyo ya gĩthaka ya rangi mũtune nĩ yambatire kuuma irima-inĩ. Kũrĩ Juni 26, 1945, thĩinĩ wa gĩkũngũĩro kĩnene kĩarĩ na inegene taũni-inĩ ya San Francisco, U.S.A., mabũrũri 50 nĩ maacukire mĩtĩ gwĩtĩkĩra Ũiguithanio wa Ũrũmwe wa Mabũrũri. Kĩama kĩu gĩathondekirũo nĩguo kĩrehe “thayũ na ũrũmwe mabũrũri-inĩ mothe.” Kĩama kĩa Ngwatanĩro ya Mabũrũri nĩ kĩahaanaine na njĩra nyingĩ na kĩama kĩa Ũrũmwe wa Mabũrũri (UN). Ibuku rĩa The World Book Encyclopedia riugaga ũũ: “Kĩama kĩa UN nĩ kĩhaanaine na njĩra itiganĩte na kĩama kĩa Ngwatanĩro ya Mabũrũri kĩrĩa gĩathondekirũo thutha wa Mbaara ya Mbere ya Thĩ . . . Mabũrũri maingĩ marĩa mathondekete kĩama kĩa UN no mo maathondekete Ngwatanĩro ĩyo. O ta Ngwatanĩro ĩyo, kĩama kĩa UN gĩathondekirũo nĩguo kĩrehe thayũ gatagatĩ-inĩ ka mabũrũri matiganĩte. Icunjĩ iria nene cia UN nĩ ihaanaine na iria cia Ngwatanĩro ĩyo.” Nĩ ũndũ ũcio, kĩama kĩa Ũrũmwe wa Mabũrũri (UN) nĩkĩo nyamũ ĩrĩa ya gĩthaka ya rangi mũtune ĩrĩa yoimĩrire rĩngĩ. Gĩkoragwo na mabũrũri 190, maingĩ gũkĩra marĩa 63 maathondekete Ngwatanĩro ya Mabũrũri, na nĩ kĩrutaga mawĩra maingĩ gũkĩra kĩu kĩarĩ ho mbere yakĩo.
DICEMBA 30–JANŨARĨ 5
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | KŨGUŨRĨRIO 20–22
“Atĩrĩrĩ, nĩ Kwerũhia Ndĩrerũhia Maũndũ Mothe”
re 301 kĩb. 2
Igũrũ Rĩerũ na Thĩ Njerũ
2 Mĩaka mĩingĩ mbere ya matukũ ma Johana, Jehova eerĩte Isaia ũũ: “Tondũ rĩrĩ! Nĩ kũũmba ngũũmba igũrũ rĩerũ na thĩ njerũ; na maũndũ marĩa ma hau kabere matikaaririkanwo, o na kana maikare ngoro-inĩ.” (Isaia 65:17; 66:22) Ũrathi ũyũ wahingire riita rĩa mbere rĩrĩa Ayahudi ehokeku maacokire Jerusalemu mwaka-inĩ wa 537 M.M.M. thutha wa gũkorũo ithamĩrio Babuloni kwa ihinda rĩa mĩaka 70. Thutha wa gũcoka, nĩ maathondekire rũrĩrĩ rũtheru, nĩruo “thĩ njerũ,” rungu rwa thirikari njerũ, nĩyo “igũrũ rĩerũ.” O na kũrĩ ũguo, mũtũmwo Petero nĩ aagwetire njĩra ĩngĩ ũrathi ũcio ũngĩahingire nayo rĩrĩa ooigire ũũ: “No kũringana na kĩĩranĩro gĩake, kũrĩ na igũrũ rĩerũ na thĩ njerũ twetereire, na thĩinĩ wacio nĩ gũgaatũũra ũthingu.” (2 Petero 3:13) Johana nĩ oonanirie atĩ ũrathi ũcio ũngĩahingire hĩndĩ ya mũthenya wa Mwathani. “Igũrũ rĩrĩa rĩa tene o na thĩ ĩrĩa ya tene,” nĩguo mũtabarĩre wa maũndũ wa Shaitani na thirikari ciaguo iria itongoragio nĩ Shaitani na ndaimono ciake, nĩ igaathira. “Iria” rĩa andũ arĩa aganu, o narĩo rĩtigakorũo kuo rĩngĩ. Handũ ha rĩo, gũgaakorũo na “igũrũ rĩerũ o na thĩ njerũ,” mũtabarĩre mwerũ wa andũ rungu rwa thirikari njerũ, nĩyo Ũthamaki wa Ngai.—Ringithania na Kũguũrĩrio 20:11.
Jehova Ngai Mwene Ũhoro wa Ma
14 Nĩ twagĩrĩirũo kuoya na ũritũ maũndũ marĩa Jehova atwĩraga Kiugo-inĩ gĩake. We atariĩ ũrĩa oigĩte, na nĩ ahingagia ũndũ ũrĩa oigĩte nĩ ekũhingia. Tũrĩ na itũmi nyingĩ cia kwĩhoka Ngai. No twĩtĩkie ũrĩa Jehova oigĩte atĩ nĩ agooka “kwĩrĩhĩria harĩ andũ arĩa matoĩ Ngai na arĩa matathĩkagĩra ũhoro ũrĩa mwega wa Mwathani witũ Jesu.” (2 Athesalonike 1:8) Ningĩ no twĩtĩkie ciugo cia Jehova iria oigĩte atĩ nĩ endete andũ arĩa mathingataga ũthingu, atĩ nĩ akaahe arĩa monanagia wĩtĩkio muoyo wa tene na tene, na atĩ nĩ akaniina ruo, kĩrĩro, na gĩkuũ. Jehova nĩ aatĩtĩrithirie ũũma wa kĩĩranĩro kĩu kĩa mũico rĩrĩa eerire Johana ũũ: “Andĩka, tondũ ciugo icio nĩ cia kwĩhokeka na nĩ cia ma.”—Kũguũrĩrio 21:4, 5; Thimo 15:9; Johana 3:36.
Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ
it-2 249 kĩb. 2
Muoyo
Harĩ watho ũrĩa Adamu aaheetwo, Ngai nĩ oonanĩtie atĩ Adamu angĩathĩkire ndangĩakuire. (Kĩa 2:17) Kwoguo harĩ andũ arĩa athĩki, rĩrĩa thũ ya mũico, gĩkuũ, ĩkaaninwo, andũ matigaakorũo na mehia mangĩrehe gĩkuũ. Magaatũũra tene na tene matarakua. (1Ko 15:26) Gĩkuũ gĩkaaniinwo mũthia-inĩ wa wathani wa Kristo, ũrĩa ibuku rĩa Kũguũrĩrio rĩonanagia ũgaakorũo ũrĩ wa ihinda rĩa mĩaka 1,000. Ibuku rĩu rĩonanagia atĩ arĩa magaatuĩka athamaki na athĩnjĩri-Ngai hamwe na Kristo, ‘maacokire muoyo na magĩathana marĩ athamaki hamwe na Kristo ihinda rĩa mĩaka 1,000.’ “Andũ acio angĩ akuũ” arĩa mataacokire muoyo “o nginya rĩrĩa mĩaka ĩyo 1,000 yathirire,” no mũhaka akorũo nĩ arĩa magaakorũo muoyo mũthia-inĩ wa mĩaka 1,000, na mbere ya Shaitani arekereirio kuuma irima rĩtarĩ gĩturi agerie andũ igerio rĩa mũico. Mũthia-inĩ wa mĩaka ngiri, andũ arĩa magaatigara thĩinĩ wa thĩ magaakorũo marĩ akinyanĩru, ta ũrĩa Adamu na Hawa maatariĩ mbere ya mehĩtie. Makaagĩa na ũtũũro mũkinyanĩru. Arĩa makaahĩtũka igerio rĩa mũico thutha wa Shaitani kũrekererio kwa ihinda inini kuuma irima rĩrĩa rĩtarĩ gĩturi nĩ magaakenera ũtũũro ũcio tene na tene.—Kũg 20:4-10.
it-2 189-190
Iria rĩa Mwaki
Ciugo icio cionekaga tu thĩinĩ wa ibuku rĩa Kũguũrĩrio na ikoragwo ihũthĩrĩtwo na njĩra ya ngerekano. Bibilia nĩ ĩkoragwo ĩtaarĩirie ũrĩa ciugo icio ciugĩte, ĩkoiga: “Ũguo nĩ kuuga gĩkuũ kĩrĩa gĩa kerĩ, iria rĩa mwaki.”—Kũg 20:14; 21:8.
Gũkorũo atĩ iria rĩa mwaki rĩhũthĩrĩtwo na njĩra ya ngerekano nĩ kuonanĩtio makĩria nĩ ũrĩa rĩhũthĩrĩtwo thĩinĩ wa ibuku rĩa Kũguũrĩrio. Gĩkuũ kĩrĩtwo atĩ nĩ gĩaikirio thĩinĩ wa iria rĩu rĩa mwaki. (Kũg 19:20; 20:14) Ma nĩ atĩ, gĩkuũ gĩtingĩcinĩka. Makĩria ma ũguo, Mũcukani, ũrĩa nĩ kĩũmbe kĩa roho gĩtonekaga, nĩ aaikirio iria-inĩ rĩu rĩa mwaki. Tondũ nĩ kĩũmbe gĩa kĩĩroho, ndangĩhĩa nĩ mwaki wa biũ.—Kũg 20:10; ringithania na Tham 3:2 na Ati 13:20.
Tondũ iria rĩa mwaki rĩrũgamĩrĩire “gĩkuũ kĩrĩa gĩa kerĩ,” na rĩandĩko rĩa Kũguũrĩrio 20:14 riugĩte atĩ “gĩkuũ na Mbĩrĩra” nĩ igaikio iria-inĩ rĩu, kwoguo kũroneka atĩ iria rĩu rĩa mwaki rĩtingĩkorũo rĩrũgamĩrĩire gĩkuũ kĩrĩa andũ maagaire kuuma harĩ Adamu (Ro 5:12), o na kana Mbĩrĩra (Hadesi). Kwoguo, rĩonanĩtie na njĩra ya mũhaano gĩkuũ kĩngĩ kĩrĩa mũndũ akua atangĩcoka muoyo, tondũ gũtirĩ handũ honanĩtie atĩ “iria” rĩu nĩ rĩarutire arĩa maarĩ thĩinĩ warĩo, ta ũrĩa gĩkuũ kĩrĩa kiumanĩte na Adamu, na Mbĩrĩra ciekire. (Kũg 20:13) Kwoguo, arĩa mataandĩkĩtwo thĩinĩ wa “ibuku rĩa muoyo,” nĩo arĩa makararagia ũnene wa Ngai matekwĩrira, nĩ magaaikio iria-inĩ rĩa mwaki, na ũguo nĩ kuuga kũniinwo tene na tene kana gĩkuũ kĩrĩa gĩa kerĩ.—Kũg 20:15.